PANTIP.COM : E7461245 @@@ Unseen in Pai ประเพณีวินวอของชาวเขาเผ่าลีซอ @@@ []

ความคิดเห็นที่ 26

ค้นข้อมูลเพิ่มได้ค่ะ

เอามาแบ่งกันอ่าน หาจากกูเกิล

ชื่องานประเพณี
ปีใหม่ชนเผ่าลีซอ หรือประเพณีกินวอ

รายละเอียด
ประเพณีปีใหม่ เทศกาลปีใหม่ของชาวลีซอถือว่าเป็นงานสำคัญที่สุดในรอบปีเป็นงานใหญ่
หลังจากการทำงานหนักมาในรอบปีนั้นได้สิ้นสุดลง ทุกครอบครัวได้เก็บเกี่ยวข้าวเข้ายุ้งฉางเรียบร้อยแล้ว
หากพืชพันธ์ได้ผลดีสัตว์เลี้ยงก็เติบโตดี ชาวบ้านก็จะมีอาหารเพียงพอสำหรับตลอดปี
ผู้หญิงก็เตรียมตัดเย็บเสื้อผ้าชุดใหม่ไว้ให้สมาชิกในบ้าน ผู้ใหญ่บ้านชาวบ้านก็จะช่วยกันฆ่าหมูเพื่อทำหมูเค็มแขวนเก็บไว้กินในปีใหม่
ผักดองผักกาดแห้งเต้าหู้ยี้ ก็ทำเก็บตุนไว้พร้อมกับต้มเหล้าไว้ด้วยทุกคนจะช่วยกันหาฟืนเก็บไว้ใช้ในยาม งานเร่งด่วน ข้าวก็ตำไว้ล่วงหน้าพอถึงวันงานปีใหม่ก็จะไม่ทำงานกันจะได้สนุกสนานกันเต็ม ที่

กิจกรรมภายในงาน
งานปีใหม่นี้จะเริ่มในวันสุดท้ายของปีเก่า โดยในตอนเช้าทุกบ้านก็จะยิงปืน เสียงปืนจะดังเป็นระยะเสมอ ๆ ตลอดปีใหม่
มีการตำข้าวปุกกันทุกบ้านเรียกกันว่า “ปาป๋า” เป็นข้าวเหนียวนึ่งสุกแล้วใส่ครกตำกับงานค่ำกินร้อน ๆ
อร่อยการเต้นรำจะเริ่มขึ้นโดยทุกบ้านได้ปักต้นไม้ ปีใหม่พร้อมด้วยเนื้อหมู ข้าวปุก ธูป เป็นเครื่องเซ่น เสร็จแล้วทั้งผู้ใหญ่และเด็กจะพากันเต้นรำรอบต้นไม้ปีใหม่ของทุกบ้านเป็นการ อวยพรให้แก่กัน
เริ่มวันปีใหม่วันแรก ตอนเช้าสมาชิกผู้ชายลีซอแต่ละ ครอบครัวจะพากันไปดำหัวที่ “อาบ่าโหม่ฮี” ในระหว่างงานช่วงนี้ห้ามคนอื่นเข้าไปในบ้านเด็ดขาดจนกว่าพวกผู้ชายจะทำพิธี เสร็จและกลับเข้าบ้านแล้ว
จากนั้นเจ้าของบ้านจะเชิญเด็กชาย 2 คนเข้าไปดำหัว แล้วแขกอื่นจึงเข้าบ้านได้
พอประมาณ ๑๑ นาฬิกาชาวบ้านก็จะรวมกลุ่มกันไปดำหัว “หมอมื้อผะ” ที่บ้านหมอมื้อผะจะโปรยข้าวให้ศีลให้พร แล้วชาวบ้านก็จะเต้นรำรอบต้นไม้ปีใหม่ที่หน้าบ้านหมอมื้อผะทุกคนจะแต่งกาย เต็มยศสวยงามมาก
บางคนเอาลูกหลานมัดติดหลังเข้าร่วมวงเต้นรำด้วย ผู้เล่นดนตรีจะอยู่กลางวง ผู้ชายจะอยู่วงใน ผู้หญิงอยู่วงนอก
และผู้ชายบางคนอาจจะอยู่ข้างหน้าหญิงสาวที่เขาหมายปองก็ได้ หมอมื้อผะจะจัดข้าวปลาอาหารและสุราไว้เลี้ยงแขกทุกคนน
จะเต้นรำกันถึงรุ่งเช้าแล้วแต่ความพอใจของสมาชิก อาจเต้นแค่ดึกก็ได้ พอวันที่สามของงาน
หรือวันที่สองก็ได้ชาวบ้านจะทำพิธีดำหัวผู้นำหมู่บ้าน “ชั่วทูผะ”
และก็มีการเต้นรำเหมือนสองวันแรกธรรมดาปีใหม่จะมีการเต้นรำที่บ้านหมอมื้อผะ ๑ วัน หลังจากนั้นคนที่อยากทำบุญเรียกขวัญก็จะฆ่าหมูและก็เชิญชาวบ้านไปกินอาหาร และเต้นรำกันอีก
ฉะนั้นวันที่ลีซอสนุกสนานเต็มที่ในช่วงปีใหม่จะมีอย่างน้อย 4 วัน คือวันตำข้าวปุก
วันที่ 2 เต้นรำที่บ้านหมอมื้อผะ วันที่ 3 เต้นรำที่บ้านชั่วทูผะ และวันต่อ ๆ ไป ก็เต้นรำตามที่เจ้าของบ้านเชิญ
ในงานหนุ่มสาวและเด็กจะเล่น ลูกช่วง ลูกข่างกันจนครบ 7 วัน เป็นอันหมดปีใหม่ ในงานปีใหม่นี้ถือว่าเป็นงานมงคล
ห้ามผู้ใดที่มาร่วมงานทะเลาะวิวาท ตีกัน ด่ากัน ถ้าฝ่าฝืนจะถูกปรับไหม รวมทั้งผู้ที่มาก่อเหตุวุ่นวายด้วย
วันแรกของปีใหม่เป็นวันถือศีลของลีซอ ห้ามฆ่าสัตว์ และห้ามคนอื่นเข้าบ้านจนกว่าจะทำพิธีไหว้ “อาบาโหม่ฮี” เสร็จ ขณะทำพิธีห้ามคนในบ้านหุงข้าวหรือทำให้บ้านเปียกน้ำถ้าต้องการล้างหน้าให้ ออกไปล้างข้างนอกบ้าน
วันไหว้อาบาโหม่ฮี “เอียเยปา” ตรงกันเดือน 2 ขึ้น 8 ค่ำ เป็นวันสำคัญที่ผู้ชายทุกคนในหมู่บ้านกลับจากเที่ยวที่อื่นเป็นเวลานาน
เพื่อมาเซ่นไหว้ขอพรปีใหม่ เป็นปีใหม่ของผู้ชายโดยเฉพาะ เป็นการตั้งต้นในการทำงานหนักของปีใหม่ทุกหลังคาเรือนจะรวมกันซื้อหมู
ไก่ ไปเซ่นไหว้และปรับปรุงรั้วบริเวณ อาปาโหม่ฮีใหม่ ทำพิธีขอขมาที่ได้ล่วงเกินอาปาโหม่โดยไม่ได้ตั้งใจ
ขอให้เทพเจ้าทั้งสามคือ อาปาโหม่ อิ๊คะมา และคัวลือ จงดูแลรักษาให้ทุกคนมีความสุขไม่เจ็บไข้ได้ป่วย
ให้พืชพันธุ์งอกงามได้ผลผลิตดี ให้สัตว์เลี้ยงเติบโตอ้วนดี ทุกบ้านทำพิธีส่งเคราะห์ มีการเอาดินปั้นเป็นรูปช้าง ม้า หมู ไก่ เอาไม้เหลาทำมีดเอาเศษผ้าใส่วางบนแคร่ไม้ไผ่ที่ลานขนาดกว้างยาวประมาณ ๑๐X๑๐ นิ้ว
บ้านละหนึ่งชุด เอาเครื่องเซ่นไปบ้านหมอ มื้อผะ เต้นรำที่หน้าบ้าน แล้วเอาเครื่องเซ่นนั้นไปทิ้งในป่าเป็นการส่งเคราะห์
ก่อนเริ่มพิธีไหว้อาปาโหม่ฮีนี้ จุดกองไปเพื่อหุงหาอาหารสำหรับเซ่นไหว้ และเลี้ยงแขกที่มาร่วมงานหมอมื้อผะจะให้คนเอาเลือดไก่ ห้ามคนที่อยู่นอกหมู่บ้านเดินผ่านเครื่องหมายดังกล่าว หากจำเป็นต้องเข้าหมู่บ้านจริง ๆ ต้องซื้อเหล้าหรือให้เงินเพื่อนำไปเซ่นไหว้ในพิธีนี้ หรือจะรอเสร็จพิธีก่อนจึงเข้าไปและในขณะที่ทำพิธีนั้น ห้ามผู้หญิงไปในบริเวณศาลนี้

ประเพณีกินวอใหญ่
จะมีพิธีกรรมมากกว่ากินวอน้อยการทำข้าวปุก โดยจะนำข้าวเหนียวไปแช่ในเวลาเย็น เพื่อจะนำไปนึ่ง
และตำเป็นข้าวปุก (ข้าวเหนียวตำใส่งาและเกลือ) และหลังจากนั้นก็จะไปตัดไม้ไผ่และกิ่งไม้ เพื่อนำมาปักที่ลานหน้าบ้าน
เพื่อใช้เป็นสถานที่เต้นรำของหนุ่ม – สาว ในวันรุ่งขึ้นก็จะทำพิธีกรรมตามความเชื่อ โดยนำด้ายสายสิญจน์มาผูกข้อมือ
หรือคอตามความศรัทธาของตน หลังจากนั้นเวลาค่ำหนุ่มสาวจะไปรวมตัวกันที่บ้านหมอเมือง พร้อมทั้งแต่งตัวประจำเผ่าลีซอ
ส่วนผู้ใหญ่จะไปรวมกันที่บ้านหมอผีประจำหมู่บ้าน เพื่อประกอบพิธีทางผีและเสี่ยงทายว่าจะมีโรคอะไรเกิดขึ้นในหมู่บ้าน และตนเองหรือไม่ การเสี่ยงทายจะทำโดยเขียนหนังสือลงบนกระดาษแล้วนำไปคล้องคอของผู้ที่จะ เสี่ยงทาย และถ้าคนที่เป็นโรคก็จะหายภายใน 4-5 วัน ส่วนถ้าเสี่ยงทายได้สิ่งไม่ดีก็จะไปหาหมอผีทำพิธีใหม่จนกว่าจะดี และหลังจากเสร็จพิธีที่บ้านหมอผีแล้ว ทางผู้ใหญ่ (พ่อ แม่) ก็จะไปที่บ้านหมอเมือง เพื่อที่จะดูบุตรหลานของตนเองเต้นรำ การเต้นรำนี้จะเริ่มเต้นที่บ้านหมอเมืองก่อนจนกว่าจะหมดทั้งหมู่บ้าน
เมื่อเต้นครบทั้งหมู่บ้านแล้วก็จะไปรวมตัวกันที่ศาลเจ้าหลักเมือง ไปเฉพาะผู้ชายเท่านั้นเพื่อทำพิธี
ห้ามมิให้ผู้หญิงไปที่นั้นเพราะมีความเชื่อว่าเป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ ผู้หญิงขึ้นไปแล้วจะเป็นโรคที่รักษาไม่หาย
หลังจากเสร็จพิธีที่ศาลเจ้าพ่อหลักเมืองแล้ว ก็จะไปรวมตัวกันที่บ้านหมอเมืองอีก
เพื่อที่จะได้เต้นรำต่อจนกว่าจะอ่อนเพลียและเบื่อไปเอง การดำหัวบุคคลสำคัญในหมู่บ้าน จะเริ่มดำหัวผู้นำของหมู่บ้านเป็นอันดับแรก และหลังจากนั้นก็จะมาดำหัวคณะครูหมอสาธารณสุขและหน่วยราชการอื่นที่ประจำใน หมู่บ้านตามลำดับ โดยจะเว้นวันไปดำหัวหลังจากเสร็จพิธีแล้วก็จะไปรวมตัวกันที่บ้านหมอเมืองอีก ครั้งหนึ่ง เพื่อที่จะได้เต้นรำต่อและเสร็จพิธี

วันที่จัดงาน
ระหว่างปลายเดือน มกราคมถึงเดือนกุมภาพันธ์ของทุกปี

สถานที่จัดงาน
โดยทุกๆหมู่บ้านที่มีชนเผ่าลีซออาศัยอยู่แต่จะมีหมู่บ้านใหญ่ๆที่จัดเทศกาลปีใหม่ลีซออย่างยิ่งใหญ่

จากคุณ : HEINEKEN GIRL - [ 26 ม.ค. 52 23:45:28 ]