ความคิดเห็นที่ 11
 
http://gotoknow.org/blog/textileart/145894
ฮูปแต้มไทลื้อ
จิตรกรรมฝาผนังในพระวิหารมีลักษณะแปลกแตกต่างไปจากวิหารอื่นๆ เนื่องจากบอกเล่าวิถีชีวิตของผู้คน ไม่ใช่เล่าเฉพาะเรื่องชาดก
และ การแต่งกายก็วาดตามแบบพื้นเมือง ไม่ได้วาดอย่างตัวละคร คติโดยทั่วไปเป็นตามแบบชาวไทลื้อ มีการอยู่ข่วง ที่พ่อแม่ให้หนุ่มสาวได้พบกันในช่วงที่ปั่นฝ้ายที่ชานบ้าน
ผู้เขียนภาพฝาผนังในวัดภูมินทร์นั้น เป็นคนเดียวกับที่เขียนภาพในวัดหนองบัว นั่นคือ หนานบัวผัน เป็นชาวไทลื้อ เขียนขึ้นเมื่อประมาณ พ.ศ. 2410-2431
จึงไม่น่าแปลกใจที่ภาพฝาผนังทั้ง สองวัดจึงมีคติไปทางเดียวกัน และฝีมือก็เทียบเคียงกันได้ ทั้งนี้มีภาพร่างในปั๊บสา (สมุดไทย) ที่วัดหนองบัวด้วย
ผ้าทอในฮูปแต้ม
ขอใช้คำว่าฮูปแต้ม จะได้บรรยากาศพื้นเมือง อย่างไรก็ตาม คำว่า "จิตรกรรมฝาผนัง" คงจะทับมาจากคำว่า mural ในภาษาอังกฤษ ซึ่งใช้กันติดปากทั่วไป
ภาพในพระวิหาร (หรือจะเรียก พระอุโบสถ ก็ได้) วัดภูมินทร์ คงจะรู้จักกันดีมาช้านาน ทั้งนี้มีกล่าวถึงใน "นิราศเมืองหลวงพระบาง" ของนายร้อยเอก หลวงทวยหาญรักษา (เพิ่ม) ที่แต่งขึ้นเมื่อคราวไปปราบฮ่อที่หลวงพระบาง เมื่อ ร.ศ. 104 (พ.ศ. 2428) ท่านได้กล่าวถึงวัด และภาพฝาผนัง ไว้ดังนี้ (สะกดตามต้นฉบับ)
...เห็นวัดหนึ่งจึ่งพินิจพิศวง ดูมั่นคงขอบโขดโบสวิหาร
กำแพงแก้วแถวกั้นเปนชั้นชาน แลละลานเอกสำอางกลางนคร
บรรไดนาคหลากล้ำทำสดุ้ง เปนคันคุ้งคดคู่เชิดชูหงอน
เกล็ดระบายลายขนดดูชดชอน ดังนาคนอนแนบทางข้างบรรได
เข้าในโบถบงพระพุทธวิสิทธิ์ศรี อัญชลีลานจิตต์พิศมัย
ยลรูปเขียนเพี้ยนภาพให้ปลาบใจ ยักษ์อะไรนุ่งสิ้นจินตะนา...
ครับ กวีคงจะแปลกใจ แต่ในภาพฝาผนัง ช่างวาดได้วาดรูปยักษ์นุ่งผ้าซิ่นเอาไว้จริงๆ เสียดายที่ไม่ได้นำภาพมาฝาก แต่ผมเคยถ่ายวิดีโอเอาไว้ จะมีโอกาสได้นำมาถ่ายทอดหรือเปล่า ขอตรวจสอบอีกที
มาดูภาพกันเลยครับ
ภาพแรก เป็นจิตรกรรมฝาผนังด้านตะวันออก มีหญิงสาวนุ่งผ้าซิ่นกันหลายคน ตัวซิ่นเป็นลายน้ำไหลแบบโบราณ คือทอเป็นแถบคั่น มีลายเป็นเส้นคล้ายเส้นประอยู่ตรงกลาง ตีนซิ่นสีแดงดำ มีหางสะเปาเห็นชัดลากลงไปจนสุดชายซิ่น (คำว่า ชาย ก็เหมือน ตีน, แต่ศัพท์ทอผ้า นิยมเรียก ลายชายผ้า ว่า ตีน ส่วนคำว่า ชายผ้า ก็คือ สุดริมผ้า) สาวคนที่สอง ด้านขวา ตีนซิ่นไม่มีลายอย่างคนอื่น ไม่ทราบว่าเป็นอะไร
ช่างได้วาดชายพกที่เอวเอาไว้เห็นชัด ดูสวยงาม สังเกตให้ดี ขอบเอวเป็นสีแดง เรียกว่าหัวซิ่น เป็นส่วนที่ไม่มีลวดลาย ช่างวาดได้อย่างประณีต เก็บรายละเอียดอย่างดี
สาวคนแรกในกลุ่มด้านขวา มีลายจกอยู่ตรงกลางซิ่น ส่วนสาวคนสุดท้าย ตรงลายน้ำไหลเน้นสีดำ ต่างกับคนอื่นที่เป็นสีแดง ไม่ได้มีความหมายพิเศษแต่แสดงถึงความหลากหลายและความพิถีพิถันของคนวาด
หญิงสาวทั้งหมดเจาะหูใหญ่ ใส่ม้วนทอง เกล้ามวยด้วย
จากคุณ :
jan Hua 
- [
11 ก.พ. 52 10:29:01
]
|
|
|
