Pantip-Cafe | Pantip-TechExchange | PantipMarket.com | Chat | PanTown.com | BlogGang.com  
 


บทวิจารณ์ชิ้นแรกของสมาชิกใหม่ แม่นาคเดอะมิวสิคอล จุดบรรจบแห่งความบันเทิงและปัญญา vote  

    สวัสดีครับ ผมสมาชิกใหม่ สนใจละครเวทีมาเนิ่นนาน ดูละครเรื่องไหนๆ ไม่เคยรู้สึกอยากเขียน แตเมื่อชม แม่นาคเดอะมิวสิคอล ของดรีมบ๊อกซ์ ผมชั่งใจอยู่หนึ่งอาทิตย์ก่อนสมัครพันทิปแล้วลงมือเขียนครับ จากนี้ไปผมจะพยายามเขียนถึงเรื่องอื่นๆอย่างสม่ำเสมอนะครับ ขอบคุณครับ


     ไม่ว่าที่ใดในโลก ข้อถกเถียงระหว่างคนสองกลุ่มที่ว่าละครคือความบันเทิง หรือละครคืออาหารทางปัญญาดูจะไม่มีวันจบสิ้น แม้ความจริงจะพิสูจน์ให้เห็นว่า ละครกระแสหลักที่จับกลุ่มคนดูได้มากที่สุด ทำรายได้มากที่สุด ไม่ว่าจะในบรอดเวย์หรือเวสต์เอนด์ ล้วนเป็นละครที่มุ่งหมายความบันเทิงเริงใจเป็นส่วนใหญ่ สาระความคิดคือสิ่งแฝง จะมากบ้างน้อยบ้างแล้วแต่ผู้ชมท่านใดจะมองเห็นด้วยดวงตาพิเศษ ผู้อำนวยการสร้างละครบรอดเวย์ที่ยิ่งใหญ่หลายคนเห็นพ้องต้องกัน และกล่าวอย่างหน้าชื่นตาบานในโลกธุรกิจการละครว่า "ละครคือโสเภณี" (Theatre is a Whore) นี่มิใช่การกล่าวเพื่อหมิ่นเกียรติหรือลดคุณค่าของศิลปะแขนงนี้ แต่คือการยอมรับความจริงถึงความคาดหวังของผู้ชมต่อหน้าที่อันพึงมีของละคร แน่นอนที่สุด เรามาไกลเกินกว่าจะหวนกลับไปหาภาวะสูงส่งทางจิตวิญญาณเช่นในสมัยกรีก เมื่อละครกับศาสนาแทบจะเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน บัดนี้ ศัพท์สำคัญในสมัยกรีกคือ "Catharsis"ที่นักการละครได้แต่เพียง"สันนิษฐาน"ว่าหมายถึงภาวะบริสุทธิ์ผ่องแผ้วในจิตใจที่เกิดขึ้นภายหลัง"การชำระล้างมลทิน"ให้หมดไปขณะที่ชมละคร ไม่มีความสำคัญมากเท่ากับคำว่า "Entertain" ที่เราอาจแปลว่า "ให้ความบันเทิง"
    ถึงกระนั้น คนบางกลุ่มก็อาจตีค่าคำว่า Entertain นี้ต่ำไป ด้วยคิดว่าความบันเทิงคือการที่ได้หัวเราะ ได้ผ่อนคลาย ได้ร้องไห้ซาบซึ้งใจ ได้เพลิดเพลินกับเทคนิคตระการตาเท่านั้น หากสิ่งใดที่เป็นอาหารทางปัญญา สิ่งนั้นไม่มีหน้าที่ Entertain แต่ในความจริงแล้ว Entertain (entre+tenir) หมายถึงการยึดไว้มั่นระหว่างสองสิ่ง สำหรับการละครก็คือ ละครกับผู้ชมนั่นเอง สิ่งใดเล่าที่จะยึดผู้ชมให้อยู่กับละครได้ เราต้องยอมรับว่ามีปัจจัยหลากหลายที่ทำให้สิ่งนี้ผันแปรไป ไม่ว่าจะเป็นเพศ วัย รสนิยม การศึกษา ดังนั้นละครเบาสมองก็entertain คนกลุ่มหนึ่ง แต่ละครเชิงปรัชญาก็entertain คนอีกกลุ่มหนึ่ง แต่ดูเหมือนสมาชิกของสองกลุ่มนี้จะไม่พยายามเข้าใจและเห็นคุณค่าของกันและกัน
    ผมเชื่อเช่นกันว่า ในภาวะที่ชีวิตจริงทุกข์ลำเค็ญ เราเคร่งเครียดกับปัญหาร้อยแปดพันประการ สองหรือสามชั่วโมงที่เราหลีกเร้นเข้าไปในโรงละครหรือโรงภาพยนตร์ เราคงต้องการ "โสเภณี" ฝีมือดีที่จะปรนนิบัติให้เราลืมทุกข์ และเดินทางไปสู่สรวงสวรรค์ ความหฤหรรษ์รัญจวนนั้นอาจประทับใจเราจนเราต้องกลับไปหาโสเภณีผู้มีเกียรติคนนั้นซ้ำแล้วซ้ำเล่า เพราะเราว้าเหว่และอ่อนแอ เมื่อเรานึกถึงโสเภณีผู้นั้น เรานึกถึงทางหนีทุกข์ เรามิได้นึกถึงคุณธรรมจากโสเภณีที่จะทำให้เรา"คิดได้" หรือ "พ้นทุกข์" อย่างถาวร
    เมื่อผมได้ชมละครเพลงเรื่อง แม่นาคเดอะมิวสิคอล ของ ดรีมบ๊อกซ์ ทำให้ผมเลิกความคิดที่ว่า "ละครคือโสเภณี" และเลิกคิดว่าความบันเทิงกับอาหารทางปัญญานั้นอยู่คนละขั้ว คนละฝั่ง แต่กลับพบความจริงว่า หากอาหารทางปัญญานั้นปรุงแต่งให้ทานง่าย ย่อยง่าย ไม่ใช่ยาขม อาหารจานนั้นย่อมอิ่มอร่อย อิ่มนาน ให้พลังงาน และพาลทำให้อิ่มใจ
    บทละครเรื่องแม่นาคเดอะมิวสิคอล คือตัวอย่างของบทละครที่ถึงพร้อมทั้งสาระและบันเทิง น่าเสียดายที่รางวัลซีไรท์ไม่เคยตัดสินให้รางวัลแก่วรรณกรรมประเภทบทละคร แม้ว่าจะมีการจัดไว้ว่าบทละครคือวรรณกรรมประเภทหนึ่งที่เข้าข่ายการพิจารณา แต่วัฒนธรรมการ "อ่านบทละคร" ในภุมิภาคของเรายังนับว่าน้อย  น้อยเสียจนไม่เห็นอนาคตแห่งการเติบโต
    ดารกา วงศ์ศิริ นักเขียนบทละครเวทีที่ฝีมือดีที่สุด มีพรสวรรค์ที่สุดคนหนึ่งของไทย (อนิจจา เธอเป็นผู้มีพรสวรรค์ในประเทศที่ไม่มีสวรรค์สำหรับละครเวที!) เธอแสดงให้เราประจักษ์ว่าบทละครที่ดีนั้นประกอบไปด้วยคุณค่าของแนวคิด ภาษาที่งดงามสละสลวย ศิลปะการเล่าเรื่องที่คมและลึก มีความ"พอดี" และ "พองาม" ทำให้ละครของเธอเสพได้ง่าย อิ่มได้นาน โน้มน้าวขั้วของบันเทิงและปัญญามาบรรจบกันได้อย่างงดงาม แต่นั่นไม่ใช่เรื่องน่าแปลกใจ หากเรา"รู้จัก" ความเป็นมาของเธอ ในฐานะอักษรศาสตร์บัณฑิตสาขาศิลปการละคร และเป็นเลือดเนื้อเชื้อไขของผู้เจนจบในกระบวนภาษาและวรรณกรรมคนสำคัญท่านหนึ่งของไทย
    "คอละคร" รุ่นใหม่อาจไม่ทราบว่า เธอคลุกคลี บากบั่น ปลุกปั้น จนถึงล้มลุกคลุกคลานกับ "ละครเวทีไทย" มานานเกินกว่าใครจะคาดถึง เธอคือผู้ปลุกกระแสละครเวทีในยุคหนึ่ง ในนาม แดส เอนเทอร์เทนเม้นท์ และคณะละครเวทีสมัยใหม่ที่ "สร้าง" โรงละครที่สมบูรณ์แบบเป็นของตนเองคณะแรกในประเทศไทยบนถนนเพชรบุรีตัดใหม่ ชื่อว่า "โรงละครกรุงเทพ" ซึ่งบัดนี้กลายเป็นอดีต เหลือแต่ "เอ็ม เธียเตอร์" ให้ "คนละครรุ่นเก่า" ได้รำลึกกัน
    แต่เธอและ สุวรรณดี จักกราวรวุธ ผู้กำกับคู่บุญ ไม่เคยตาย แม้ทั้งสองจะต้องฝ่าฟันกับอุปสรรคทางธุรกิจมาตลอดชีวิต แต่เธอทั้งคู่ "ไม่พร้อมจะยอมตาย" เพราะทั้งคู่ยังรักในศิลปะการละครอย่างบริสุทธิ์ใจ
    ผมได้ชม แม่นาคเดอะมิวสิคอลในสัปดาห์แรกที่เปิดแสดง คิวต่างๆ ยังไม่ราบรื่น มีเสียงทีมงานหลุดรอดเข้าไมค์ จังหวะการเปลี่ยนฉากและแสงยังไม่ราบรื่นนุ่มนวล นี่อาจเป็นข้อบกพร่องที่ต้องแก้ไขให้ได้เมื่อละครแสดงในรอบต่อๆไป
    ในขณะที่ กฎสากลบอกว่า เมื่อละครเปิดแสดง ไม่มีคำว่าไม่พร้อมสำหรับทีมงาน ทุกอย่างต้องสมบูรณ์ที่สุดเพื่อผู้ชม ข้อผิดพลาดต่างๆ นั้นไม่ใช่สิ่งที่คนดูต้องให้อภัย แต่กับข้อผิดพลาดที่ผมพบเห็นครั้งนี้ ทำไมผมจึงใจอ่อนให้อภัยได้ง่ายนักก็ไม่ทราบ
    อาจเป็นเพราะว่า ผมทราบดีว่าข้อจำกัดในการทำงานของดรีมบ๊อกซ์คืออะไีร การไม่มีพื้นที่ของตนเอง เวลาในการเตรียมงานและซ้อมในสถานที่จริงอันแสนจำกัด คิวของดารานักแสดงทุกคนซึ่งคงไม่สามารถมาอยู่รวมกันได้ตลอดเวลา เพราะดาราเหล่านี้แสดงเพราะ "อยากแสดง" เรื่องค่าจ้างนั้นคงน้อยนิด ไม่มีผลกระทบต่อชีวิตของใครเลยด้วยซ้ำ
    แต่นั่นไม่สำคัญเท่า "พลังของบท" ที่สื่อสารกับผู้ชม พลังนั้นเตํมเปี่ยมจนทำให้ผมมองข้ามข้อผิดพลาดต่างๆ ไป และอิ่มเอมกับสารอาหารที่มีประโยชน์อย่างแท้จริง ไม่เสียอารมณ์กับผักชีหรือกระเทียมเจียว (แต่หวังว่าในรอบหลั
    งๆ อาหารจานนี้จะสวยขึ้นและหอมขึ้น)
    เมื่อบทละครได้ตะแนนเต็มจากผม ต้องยอมรับว่า การกำกับการแสดงผมยังไม่ให้เต็ม มิใช่แค่เนื่องจากข้อผิดพลาดและจังหวะความนุ่มนวลของช่วงเชื่อมต่อแต่ละช่วง แต่การจัดภาพ/กำหนดภาพรวมบนเวทีของผู้กำกับ (visualization) ทั้งตำแหน่ง/ทิศทางการเคลื่อนไหวของตัวละคร(Blocking) องค์ประกอบภาพ (composition) นั้นผมคิดว่ายังขาดลีลา(Style)ของละครเพลงไปบ้าง กล่าวคือตัวละครไม่ต้องเต้นแต่ก็น่าจะมีการกำหนดทิศทางการเคลื่อนไหวให้เกิดภาพที่งดงามมากกว่ายืนเรียงแถว หรือไม่มีมิติ จังหวะเร็วช้าของการเคลื่อนไหว การให้ลูกเล่น รายละเอียดกับหมู่นักแสดงสมทบ (Ensembles) ผมคิดว่าน่าจะทำได้สวยและน่าสนใจมากกว่านี้
    ด้านการแสดง (Acting) แม่นาคธีรนัยน์ ณ หนองคาย ใช้แก้วเสียงอันวิเศษกลบศักยภาพทางการแสดงที่มีน้อยกว่าการร้องไปได้อย่างแนบเนียน กลมกลืน เราคงกล่าวไม่ได้ว่าการแสดงของเธอนั้นเข้าถึงบทได้อย่างล้ำเลิศ แต่การตีความผ่านบทเพลงและน้ำเสียงของเธอ เราควรยอมรับว่าไม่มีใครอีกแล้วที่จะเหมาะสมและทำได้ดีไปกว่าเธอ
    พ่อมาก วรฤทธิ์ เฟื่องอารมณ์ ไม่ใช่นักแสดงละครเพลงที่มีเสียง "พระเอก" อย่างที่นักแสดงละครบรอดเวย์ทุกคนต้องมี แต่การแสดงที่จริงใจของเขาทำให้เรายอมรับได้ แม้จะใจหายและแอบเอาใจช่วยเมื่อเสียงของเขาแหบ บ่งบอกถึงการใช้เสียงอย่างหนักในช่วงของการซ้อมใหญ่ เชื่อว่าหากได้พักผ่อน และผู้ฝึกสอนการใช้เสียง (Voice Coach) ให้คำแนะนำในการใช้เสียงที่ถูกต้องก็น่าจะดีขึ้นได้
    ตัวละครอื่นๆ ทั้งแม่เหมือน ป้าแก่ หมอผี สัปเหร่อ สายหยุด ล้วนครองความเป็นเพชรที่เจิดจัสส่องแสงบนเวทีทุกคน อดไม่ได้ที่ต้องวกกลับไปชื่นชมการเขียนบทที่ทำให้ตัวละครทุกตัวล฿กซึ้ง มีเหตุมีผล และทุกบทเป็นบท "ดี" และ "ท้าทาย" ศักยภาพทั้งสิ้น จึงไม่แปลกใจที่นักแสดงระดับเทพยอมรับแสดงให้ แม้การแสดงละครเวทีจะเหนื่อยไม่คุ้มกับค่าแรงก็ตาม แต่นี่คือ "เกียรติ" ของการเป็นนักแสดงอย่างแท้จริง
    เทคนิคที่ใช้ในเรื่องต้องยอมรับว่า "เหนือความคาดหมาย" และกลมกลืน เหมาะสมกับเรื่องราว อยู่ในระดับที่พอดี แต่สร้างความรู้สึกให้กับผู้ชมได้มาก และน่าประทับใจมากขึ้น เมื่อเห็นว่าเทคนิคเหล่านั้นเดิกจากแรงคนและสมองคนเป็นสำคัญ ทำให้เห็นเสน่ห์และความมหัศจรรย์ของละครเวทีที่บริสุทธิ์อย่างแท้จริง
    เพลงและดนตรีคือองค์ประกอบสำคัญใหญ่หลวง เพลงและดนตรีในละครเรื่องนี้เลือกใช้แนวดนตรี ท่วงทำนอง เครื่องดนตรีที่เหมาะสม ไม่เกิดความรู้สึกขัด ดนตรีสามารถดำเนินเรื่องได้ ดึงผู้ชมให้เคลิ้มคล้อยเข้าไปอยู่ในเรื่องได้ และทำหน้าที่อย่างที่เพลงและดนตรีในละครเพลงควรจะทำได้อย่างสมบูรณ์

    เมื่อชมละครเรื่องนี้จบ ผมรู้สึกตื้นตันอย่างบอกไม่ถูก ตื้นตันกับสาระความคิดของละครนั้นคือส่วนหนึ่ง แต่ตื้นตันกับความพยายามของผู้หญิงแกร่งสองคนที่ต่อสู้มาบนเส้นทางละครเวทีอันยาวนาน ในประเทศที่ละครเวทีอวดดอกตูมอยู่เสมอ แต่ทว่าไม่เคยเบ่งบาน เธอทั้งสองราวกับจะเปล่งเสียงร้องว่า "ข้ายังไม่พร้อมจะยอมตาย"
    และผลแห่งความพยายามของเธอได้ปรากฎเป็นที่ประจักษ์แล้ว
    เธอทำให้ผมละอาย ที่ผมเคยเห็นด้วยไปตามกาละและสมัยว่าละครคือโสเภณี แต่วัตรปฎิบัติของสตรีทั้งสองนี้ คือภิกษุณีแห่งละครเวทีไทย ที่ทำหน้าที่เผยแผ่คุณธรรมและความงามอันแสนบริสุทธิ์ของละครเวทีให้แก่ผู้ชม
    ผมขอคารวะครับ
    ่

จากคุณ : verfremdungs
เขียนเมื่อ : 10 ก.ค. 52 16:44:09

[ต้องการแตกประเด็นจากกระทู้เดิมคลิกที่นี่] [กติกามารยาท] [Help & FAQ] 
 
ความคิดเห็น :
  PANTIP Toys
จัดรูปแบบ :
ไฟล์ประกอบ :
  Help
ชื่อ :
 

ข้อความหรือรูปภาพที่ปรากฏในกระทู้ที่ท่านเห็นอยู่นี้ เกิดจากการตั้งกระทู้และถูกส่งขึ้นกระดานข่าวโดยอัตโนมัติจากบุคคลทั่วไป ซึ่ง PANTIP.COM มิได้มีส่วนร่วมรู้เห็น ตรวจสอบ หรือพิสูจน์ข้อเท็จจริงใดๆ ทั้งสิ้น หากท่านพบเห็นข้อความ หรือรูปภาพในกระทู้ที่ไม่เหมาะสม กรุณาแจ้งทีมงานทราบ เพื่อดำเนินการต่อไป



Pantip-Cafe | Pantip-TechExchange | PantipMarket.com | Chat | PanTown.com | BlogGang.com