PANTIP.COM : C3799210 ..อันดนตรีมีคุณทุกสิ่งไป ย่อมใช้ได้ดังจินดาค่าบุรินทร์.. [เพลงลูกทุ่ง]

ความคิดเห็นที่ 8

มาแล้ว ตามคำสัญญาครับครูแอน ต่อไปนี้คือการบ้านที่ผมทำมาส่ง

“อันดนตรีมีคุณทุกอย่างไป”

เมื่อคืนผมไม่ได้เอาคอมกลับบ้าน เพราะตั้งใจว่าจะใช้เวลายามค่ำคืนทำงานที่ได้รับมอบหมายจากครูแอนอย่างเต็มที่ ไม่ได้ เอาคอมกลับบ้านเมื่อไหร่งานการไม่ได้ทำสักที พอเวลาแดดร่มลมตก (ภาษาของปีศาจสุราเรียกว่า “ตะวันคาบแก้ว” ) ถ้าไม่เปิดคอมดูหนังก็ต้องฟังเพลงเย็น ๆ พร้อมกับจิบน้ำดอกคำฝอยไปด้วย เมื่อเมาได้ที่ก็คลานขึ้นเขียง เอ้ย ขึ้นเตียง เป็นอันสรุปว่าคืนนั้นไม่ได้ทำอะไรเลย

กลับมาเข้าเรื่องดีกว่า หัวข้อที่ครูแอนตั้งไว้ช่างกว้างเหลือเกิน สงสัยเวลาสอบนักศึกษาคงชอบออกแบบอัตนัย ตั้งคำถามกว้างเข้าไว้ ให้นักศึกษาแสดงความคิดได้เต็มที่ น่านับถือ ๆ

ที่ผมว่าหัวข้อกว้างมาก ๆ ก็เพราะว่า มีคำว่า “ทุกอย่างไป” นั่นแหละ ดีไม่ดีคนตอบอาจจะหลง (เดี๋ยวผมจะแสดงให้ดูว่าหลงยังไง เพื่อยืนยันว่าป้าแอนคือจอมวางยามือฉมัง)

“อันดนตรีมีคุณทุกอย่างไป” ถามเด็กปอหกก็รู้ว่ามาจากเรื่อง “พระอภัยมณี” นิทานคำกลอนของครูสุนทรภู่ เรื่องนี้มีพระเอกชื่อพระอภัยมณี ซึ่งต่อไปจะเรียกว่าพระอภัย เป็นลูกของท้าวสุทัศน์ครองกรุงรัตนา มีอนุชาชื่อศรีสุวรรณ

ตามวิสัยของลูกพระยามหากษัตริย์สมัยก่อน พระโอสรจะต้องเดินทางดั้นด้นออกไปศึกษาวิชาความรู้จากอาจารย์ที่อยู่แดนไกล ศรีสุวรรณเรียนกระบี่กระบอง ส่วนพระอภัยของเราเลือกเรียนวิชาเป่าปี่ โดยให้เหตุผลว่า

“แต่ใจพี่นี้รักทางนักเลง
เห็นว่าเพลงดนตรีนี้ดีจริง
ถึงการเล่นเป็นเรื่องประโลมโลก
ได้ดับโศกสูญหายทั้งชายหายทั้งชายหญิง”
(หน้า 4)

ความเข้าใจทางด้านดนตรีของพระอภัยนั้นค่อนข้างลึกซึ้ง แม้ว่าการดนตรีจะเป็นเรื่องประโลมโลกย์ แต่ก็ยังโดยมองเห็นประโยชน์ว่าสามารถดับโศกดลสุขให้กับผู้คนได้ พระองค์จึงตัดสินใจเรียน (สังเกตดูวรรคแรกที่ว่า “แต่ใจพี่นี้รักทางนักเลง” แสดงว่า คำว่านักเลงในสมัยนั้นหาใช่พวกนักเลงหัวไม้ที่เที่ยวเกะกะระรานชาวบ้านชาวช่องเหมือนยุคนี้ไม่)

ว่าแล้วสองพี่น้องก็แยกย้ายกันไปร่ำเรียนวิชาตามความชอบของตน พระอภัยไปกราบ พินทพราหมณ์เป็นอาจารย์ เรียนวิชาเป่าปี่อยู่ 7 เดือนจึงสำเร็จ (พร้อมกับศรีสุวรรณ) ก่อนจากลาอาจารย์ก็ฝอยอุปเท่ห์ในส่วนวิชาปี่ว่า

“ถ้าแม้ว่าข้าศึกมันโจมจับ
จะรบรับสารพัดให้ขัดสน
เอาปี่เป่าเล้าโลมน้ำใจคน
ด้วยเล่ห์กลโลกาห้าประการ
คือรูปรสกลิ่นเสียงเคียงสัมผัส
เกิดกำหนัดลุ่มหลงในสงสาร
ให้ใจอ่อนนอนหลับดังวายปราณ
จึงคิดอ่านเอาชัยดังใจจง”
(หน้า 4)

แปลแบบชาวบ้าน ๆ ว่า ถ้าเวลาถูกเขาจับได้ จะต่อสู้ไปก็ไร้ผล ให้ใช้ปี่เป่าเพลงที่ทำให้ศัตรูเกิดกิเลสตัญหาอันมีรูป รส กลิ่น เสียง สัมผัสและธรรมารมณ์ต่าง ๆ เมื่อข้าศึกฟังแล้วจะเกิดความลุ่มหลงจนหลับใหล จากนั้นค่อยจับกุมหรือค่อยชิงเอาชัยมา

เห็นไหมครับ ว่าเพลงปี่พระอภัยสามารถสะกดคนได้ และสิ่งที่ใช้สะกดนั้นก็คือ กิเลสที่เกาะกุมใจคนนั่นเอง

เมื่อรับคำสั่งสอนของอาจารย์แล้ว พี่น้องสองคนก็ลากลับบ้านเมืองของตนเอง แต่พอเข้าเฝ้าได้ไม่เท่าไหร่ ก็ถูกพระบิดาขับไล่ออกมา ด้วยสาเหตุที่บังอาจไปทำผิด “จารีตประเพณี” ของกษัตริย์เข้า คือแทนที่จะเรียนวิชาการปกครอง วิชาการต่อสู้หรือคาถาอาคม แต่ดันไปเรียนเป่าปี่และกระบี่กระบอง ซึ่งพระบิดาหาว่าเป็นวิชาที่ใคร ๆ ก็เรียนได้

เมื่อออกจากเมืองแล้วก็ไปพบกับพราหมณ์สามคน จากนั้นก็มีการคุยถึงความถนัดทางฝีมือว่าใครเจ๋งทางไหน สุดท้ายพระอภัยก็ถูกลองของ เพราะพราหมณ์ถามว่า

“อันดนตรีมีคุณที่ข้อไหน
หรือใช้ได้แต่เที่ยวเกี้ยวผู้หญิง
ยังสงสัยในจิตคิดประวิง
จงแจ้งจริงให้สว่างกระจ่างใจ”
(หน้า 12)

พระอภัยก็ตอบกลับไปว่า
“อันดนตรีมีคุณทุกอย่างไป
ย่อมใช้ได้ดังจินดาค่าบุรินทร์
ถึงมนุษย์ครุฑธาเทวราช
จตุบาทกลางป่าพนาสิณฑ์
แม้ปี่เราเป่าไปให้ได้ยิน
ก็สุดสิ้นโทโสที่โกราธา
ให้ใจอ่อนนอนหลับลืมสติ
อันลัทธิดนตรีดีหนักหนา
ซึ่งสงสัยไม่สิ้นในวิญญา
จงนิทราเถิดจะเป่าให้เจ้าฟัง”
(หน้า 12)

ถอดความง่าย ๆ ก็คือ พระอภัยอธิบายว่าดนตรีนั้นมีประโยชน์มากมาย เสมือนแก้วมณีที่มีค่าควรเมือง ไม่ว่ามนุษย์ ครุฑ เทวดาหรือแม้กระทั่งสัตว์ป่า ลองมาฟังเพลงปี่ที่เราเป่าแล้วละก็ ต้องมีการเคลิบเคลิ้มคล้อยไปตามเพลงทันที ส่วนไอ้ที่กำลังโมโหโกรธาจะฆ่าจะแกงกันอยู่เห็น ๆ ถ้าฟังเพลงปี่ของเราก็จะใจอ่อน จากร้อนก็กลายเป็นเย็นไป (แต่ถ้าพระอภัยมาเกิดสมัยนี้คงต้องปวดหัวเหมือนกัน เพราะทฤษฎีของพระองค์ไม่สามารถใช้ได้กับเพลงบางเพลงของลุงแอ็ดคาราบาว อิอิ จะโดนสาวกคาราบาวยำไหมหนอเรา)

ว่าแล้วก็เป่าเปิดนิ้วเอกเป็นเพลงชมความงามและเสน่ห์ของหญิงสาว จนพระน้องและสามพราหมณ์เคลิบเคลิ้มและพร้อมใจกันหลับใหลไม่ได้สติ ถึงทีนี้ก็เป็นการเริ่มปฐมบทของการผจญภัยของพระเอกของเรื่องนั่นแล

เอาเป็นว่าว่าง ๆ ผมจะขอพูดถึงเพลงที่พระอภัยเป่าในเรื่องพระอภัยมณีก็แล้วกันนะครับ แต่ถ้าใครอดใจไม่ไหวก็ลองไปหาอ่านได้ เพราะดูเหมือนว่าจะมีคนเขียนไว้แล้ว ถ้าจำไม่ผิดน่าจะชื่อ เพลงปี่พระอภัย

“อันดนตรีมีคุณทุกอย่างไป” ถ้าจะตอบแบบหลงทาง ก็คงจะตอบแบบที่ท่านทั้งหลายอ่านผ่านมาตั้งแต่ต้นนั่นแหละ (จำได้ไหมครับว่าตอนแรกผมบอกว่าจะแสดงการตอบแบบหลงทางให้ดู ตอนนี้ผมทำแล้วนะครับ) บอกตามตรง หะแรกผมก็วาง Plot ว่าจะตอบเช่นนั้นเหมียนกัลล์ แต่ด้วยความที่ได้นิสัยจากลุงหัวใจมาส่วนหนึ่ง คือเป็นคนมีเหลี่ยมคูจัดจ้านสักหน่อย (แต่ผมไม่กล้าไปเทียบกับลุงหัวใจหรอกครับ ระดับท่านน่ะเขาเรียกว่าเซียนแล้ว ผู้น้อยมิกล้าวัดรอยเท้ากับพญาฉันทันต์ หรือแข่งแสงกับดวงอาทิตย์หรอก อิอิ) ก็เลยมาเอะใจกับไอ้คำว่า “ทุกอย่างไป”

โบราณเขาว่าหนามยอกเอาหนามบ่ง ผมก็เลยใช้ปัญหาเป็นอาหาร ใช้คำว่า “ทุกอย่างไป” เป็นตัวนำทางไม่ให้หลงไงครับ

โลกเรามีเรื่องราวและแง่มุมที่หลากหลายนะครับ เหมือนกับท่อนแรกของเพลงประกอบรายการ “คนค้นคน” ที่คุณพจนาถ พจนาพิทักษ์แต่งเอาไว้

“โลกมีเรื่องราวเรียงราย เก็บงำความหมายซ่อนอยู่
ไม่ออกไปค้น ไม่ออกไปดู ไม่รู้จัก”

แค่ขึ้นต้นท่อนแรกก็ “โดน” แล้ว เข้าหมดทุกประเด็น ตรงหมดทุกตัวอักษร งามแท้ ถ้าเปรียบเป็นลูกปืน นี่ก็เจาะขั้วหัวใจพอดิบพอดี

โลกเรามีเรื่องดีก็มาก เรื่องทรามก็เยอะ แง่งามก็มีแง่ที่น่าสะอิดสะเอียนก็มาก สิ่งไม่ดีไม่งามเราก็อย่าไปคิดอย่าไปทำ หันมาทำในสิ่งที่ดี ที่งดงามดีกว่า เนาะ

“อันดนตรีมีคุณทุกอย่างไป” ผมเชื่อเหลือเกินว่าครูสุนทรภู่ไม่ได้นั่งเทียนโมเมเขียนเพื่อเอาสัมผัสหรอก ในทางกลับกัน ผมว่าท่านจะต้องเข้าถึง “องค์คุณ” ของสิ่งที่เราเรียกว่าดนตรีจนถึงแก่นแท้ ท่านจึงกำหนดให้พระเอกของท่านเป็นศิลปิน เป็นนักดนตรี (ซึ่งเป็นพระเอกคนเดียวที่แต่ต่างจากเพื่อน ๆ ในเรื่องอื่น ๆ ไม่ว่าจะเป็นพระราม อิเหนา หรือแม้กระทั่งขุนแผน)

แม้พระอภัยจะเป็นนักดนตรี แต่ในยามที่สถานการณ์คับขัน วิชาดนตรีก็สามารถนำมาใช้ “คลี่คลาย” ปัญหาต่าง ๆ ได้

นี่แหละครับคือองค์คุณของดนตรี
แก้ไขเมื่อ 13 ต.ค. 48 12:04:22

จากคุณ : ปะหล่อง - [ 13 ต.ค. 48 11:58:31 ]