หมอสมิธ หรือ มิสเตอร์ แซมมวล จอห์นสมิธ (Samuel John Smith) ชาวอังกฤษได้บันทึกไว้ในหนังสือเรื่องแพทย์ในราชสำนักกรุงสยามว่า
ได้เริ่มเมื่อพ.ศ. 2362 ได้แพร่มาจากอินเดีย ในจดหมายเหตุเรื่องเกิดอหิวาตกโรคในสมัยรัชกาลที่ 2 ได้จดไว้ว่า
เมื่อ ณ เดือน 7 ข้างขึ้นเวลายามเศษ ทางทิศพายัพ (ทิศตะวันตกเฉียงเหนือ) และเห็นแสงเพลิงติดในอากาศเรียกว่า พันธุมเพลิง แต่นั้น
ก็เกิดไข้ป่วงใหญ่มาแต่ทางทะเล ไขนั้นเกิดมาแต่เมืองเกาะหมากก่อน แล้วข้ามมาหัวเมืองฝ่ายตะวันตกติดต่อขึ้นมาจนถึงปากแม่น้ำเจ้าพระยา
ชาวเมืองสมุทรปราการตาลลงเป็นอันมาก ราษฎรพากันอพยพขึ้นมากรุงเทพฯ บ้างก็แยกย้ายไปตามหัวเมืองอื่น ๆ บ้าง
ส่วนคนในบางกอกก็พลอยเป็นไปกับเขาด้วย ในพงศาวดารกล่าวว่า
เริ่มตั้งแต่ปีมะโรง เดือน 7 ขึ้น 6 ค่ำ (ตรงกับวันที่ 18 พฤษภาคม พ.ศ.2363) ไปจนถึงวันเพ็ญ และในระยะเวลาเพียง 8 วันนี้เอง จำนวน
คนตายทั้งชายหญิงก็มีจำนวนมากมายเป็นที่น่าตกใจ จำนวนศพที่เอาไปทิ้งในป่าและศาลาดินในวัดสระเกศ วัดสังเวชวิศยารามที่บางลำพู วัดบพิตร
พิมุข วัดปทุมคงคา และวัดอื่น ๆ นั้น ปรากฏว่ามากมายวาง ก่ายกันเป็นกองฟืนเพราะเผาไม่ทัน ที่เผาไปแล้วก็มีจำนวนมาก นอกจากนี้ในแม่น้ำลำคลอง
ยังมีศพลอยเกลื่อนไปหมด ความร้ายแรงของโรคและศพที่กองกันเต็มวัดนี้ ถึงกับทำให้พระสงฆ์ต้องหนีออกจากวัด ราษฎรต้องหนีออกจากบ้านไปหมด
ตามถนนหนทางไม่มีคนเดินดูเงียบเชียบวังเวงใจมากตามตลาดที่เคยมีคนคับคั่งก็ว่างเปล่า ไม่มีผู้คนอาศัยอยู่เลย การที่ไม่มีคนไปซื้ออาหารที่ตลาดนั่น
ก็เนื่องจากเกรงโรคจะมาติดต่อ ต่างคนก็กินอาหารแต่ง่าย ๆ มีปลาแห้งและพริกกับเกลือเท่านั้น น้ำในแม่น้ำก็กินไม่ได้ เพราะศพลอยกันราวกับสวะ
น่าสะอิดสะเอียน
ซึ่งปรากฏทั้งในบางกอกและหัวเมืองตายไปถึงสามหมื่นคน และเป็นผู้หญิงตามมากกว่าผู้ชายถึงประมาณสองในสามส่วน (สมัยนั้นกรุงเทพฯมีคนประมาณ 9 หมื่นคน)
รัชกาลที่2 ได้สั่งให้ประชาชนรักษาศีล อยู่แต่ในบ้าน ผลปรากฏว่า เป็นการดีที่ไม่มีผู้คนออกจากบ้าน การระบาดเชื้อจึงลดลง
แก้ไขเมื่อ 19 พ.ย. 50 16:04:41
แก้ไขเมื่อ 19 พ.ย. 50 16:03:02
คนกรุงเทพฯเหลือเพียง1ใน3
