ว่ากันตามจริงแล้ว ไม่ว่าซับภาษาไทย อังกฤษ จีน เกาหลี ตากาล้อก ภาษาบ้าอะไรก็ตาม ถ้าไม่ใช่ผู้ผลิต หรือผู้ถือลิขสิทธิ์ทำ มันผิดหมดแหละครับ เพราะงานทุกชิ้นมันเขียนว่า ห้ามทำซ้ำ ดัดแปลง บลาๆๆ แปะไว้ทุกตอนอยู่แล้ว ไม่ว่าจะในหรือนอกประเทศ
แต่ถ้าเอาในทางปฎิบัติ ถ้าเป็นภาษาที่ยังไม่มีผู้ถือลิขสิทธิ์มันก็พอจะยอมรับได้ระดับนึง เพราะคนกลุ่มนั้นๆ ต่อให้เค้าไม่มีดูเค้าก็ไม่อุดหนุนของแท้จากญี่ปุ่นอยู่ดี เพราะฟังไม่ออก จะซื้อญี่ปุ่นมาทำอะไร
ที่สำคัญผมคิดว่าการได้ดูในภาษาที่เราเข้าใจ(ภาษาอะไรก็แล้วแต่สะดวก)มันก็ทำให้เราได้รู้เนื้อเรื่อง และตัดสินใจได้ว่า ควรจะซื้อหรือไม่(ถ้ามันมาทำเป็นภาษานั้นๆ) ซึ่งน่าจะเป็นตรรกะเดียวกับผู้ซื้อลิขสิทธิ์ ผมก็ว่าเค้าก็ต้องรู้ความเคลื่อนไหวของแฟนซับต่างๆด้วย ว่าถ้าซื้อเรื่องนั้นๆมา มันทำแล้วมันจะมีคนซื้อมากแค่ไหน เค้าก็ดูจากปริมาณคนทำแฟนซับและยอดคนโหลด(ถ้ามี)ยอดการคุยกันเกี่ยวกับเรื่องนั้นๆเอาแหละ คงไม่มีใครตัดสินใจซื้อการ์ตูนเรื่องนึงจากการดูแค่พรีวิว 2-3 นาที จากเรื่องที่มีเป็นสิบๆตอนหรอก
ถ้าจะคิดเรื่องลิขสิทธิ์จริงจังทุกประเทศ,ทุกภาษาหยุดทำซับเผยแพร่เลย คิดว่าเราจะรู้กันได้ยังไงว่าเรื่องไหนสนุก เรื่องไหนไม่สนุก และมันก็จะทำให้การตัดสินใจดูเรื่องๆหนึ่งลำบากมากยิ่งขึ้น อย่างประเทศไทยสมัยก่อน การ์ตูนมันไม่เยอะมาก ส่วนใหญ่ถ้าเนื้อหาไม่รุนแรงเกินไปก็ได้เข้าไทยทุกเรื่อง ไม่ต้องเลือกมาก พอมันออกมาก็เลือกดูเอง แต่สมัยนี้ลองคิดดูว่า การ์ตูนซีซันนึงกี่เรื่อง กี่ตอน ถ้าจะเสี่ยงดวงเลือกซื้อเรื่องมาสักเรื่องนึง ผมว่ามันก็คงจะลำบากแหละครับ ที่จะได้ของมีคุณภาพจริง(ทั้งคนดูและคนซื้อลิขสิทธิ์) ถ้าเป็นการ์ตูนaction อาจจะดู PV ญี่ปุุ่นอย่างเดียวแล้วเห็นว่าสนุก แต่ถ้าเป็นแนวอื่นนี่ ถ้าไม่มีซับให้ดูก่อน สงสัยจะไม่ได้สนใจไปเลยมากกว่า
ไม่รู้ว่าคนอื่นเป็นเหมือนผมหรือเปล่า แต่เรื่องที่ผมซื้อเก็บ 90% เคยโหลดมาดูจนจบ ส่วน90% ของเรื่องที่ไม่ได้โหลดมาดู ก็ไม่ได้ซื้อเก็บเหมือนกันไม่ว่ามันจะดังระเบิดแค่ไหน เพราะถ้ามันไม่สนุกก็เสียดายเงิน
ดังนั้นประเด็นที่ว่า การดูซับไม่ว่าจะซับไหนๆ มันละเมิดลิขสิทธิ์จริง แต่ถ้าถามผมว่า แล้วยังจะดูไหม คำตอบก็คือ ก็ยังจะดูต่อไป ถ้าไม่ดูก็ไม่ซื้อ ถ้าดูมีโอกาสที่จะซื้อสูงกว่า