การควบคุมงานก่อสร้าง คือ การควบคุมให้ผลงานและวิธีการการก่อสร้างเป็น ไปตามแบบที่ได้ขออนุญาตก่อสร้างเอาไว้ โดยต้องมีวิธีกรรมการก่อสร้างที่ถูกต้องตาม หลักวิชาการ หากการก่อสร้างไม่เป็นไปตามแบบหรือผิดพลาด สถาปนิกหรือวิศวกรที่ทำ หน้าที่ผู้ควบคุมงาน จะต้องรับผิดชอบในภารกิจที่ตนเองลงนามเสมอ ซึ่งความผิดพลาด ในการควบคุมคุณภาพของงานมีอยู่มากมาย หากผู้ควบคุมงานไม่ใส่ใจหรือขาดความเข้า ใจ (มีความสามารถไม่เพียงพอกับงานที่ตนเองรับผิดชอบ) ความเสียหายก็จะเกิดขึ้นได้ ตลอดเวลา หากจะยกตัวอย่างง่ายๆสัก ๕-๖ ประการก็อาจจะมีได้ดังต่อไปนี้


ผู้รับเหมาเปลี่ยนจากเหล็กข้ออ้อยมาใช้เหล็กกลม ผู้ควบคุมงานไม่สั่งให้แก้ ไข ผู้ควบคุมงานก็จะมีความผิด แม้จะมีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางของเหล็กเท่าๆกัน แต่ ความสามารถในการรับแรงนั้นแตกต่างกัน ถ้าแบบพิมพ์เขียวกำหนดไว้ให้เป็นเหล็กข้อ อ้อย ก็ต้องควบคุมการก่อสร้างให้เป็นเหล็กข้ออ้อย ห้ามเปลี่ยนเป็นเหล็กกลม แม้เมื่อเท คอนกรีตเสร็จแล้ว คอนกรีตก็จะปกปิดลักษณะของเหล็กไป แต่หากวันหนึ่งเจ้าของ ทราบว่า ผู้ควบคุมงานปล่อยให้ผู้รับเหมาก่อสร้างใช้เหล็กกลมแทนเหล็กข้ออ้อย ผู้ควบ คุมงานก็จะมีความผิด และอาจจะถูกถอนใบอนุญาตประกอบวิชาชีพ รวมถึงการฟ้อง ร้องทางคดีอื่นๆอีกด้วย



ถอดไม้แบบเร็วกว่ากำหนดก็ถือว่าบกพร่องในการควบคุมงาน เพราะโดย ปกติแล้ว ผู้รับเหมาจะถอดรื้อไม้แบบด้านข้างของคานคอนกรีตเสริมเหล็กหลังจากเท คอนกรีตไปแล้ว ๑-๒ วัน แต่ตามข้อกำหนดของวิศวกรโครงสร้าง ผู้ออกแบบทุกท่านจะ บอกว่าการถอดรื้อไม้แบบใต้ท้องคานจะต้องทิ้งไว้อย่างน้อย ๑๔–๒๘ วันแล้วแต่ข้อกำ หนด เพราะไม้แบบใต้คานจะเป็นตัวพยุงรับคานคอนกรีตนั้นไว้ จนกว่าคอนกรีตจะได้ อายุและแข็งแรงเพียงพอ ถ้าผู้ควบคุมงานปล่อยให้คนมารื้อถอดไม้แบบใต้คานพร้อมๆ กับไม้แบบข้างคานใน ๑-๒ วัน ก็จะทำให้คานดังกล่าวไม่มีความมั่นคงแข็งแรงเพียงพอ เป็นความผิดพลาดในการควบคุมงาน ผู้ควบคุมงานจะมีความผิดทันที



ไม่ควบคุมให้ทำเสาเอ็นทับหลังสำหรับประตูหน้าต่าง ก็เป็นความผิด เพราะ เสาเอ็นทับหลังซึ่งเป็นคานและเสาคอนกรีตเสริมเหล็กเล็กๆที่ตามข้อกำหนดของผู้ออก แบบจะกำหนดไว้เสมอ เพื่อไว้รัดประตูหน้าต่าง มิเช่นนั้น เมื่อประตูหน้าต่างมีการยืดหด หรือมีการสั่นสะเทือนจากการเปิดปิด ก็จะทำให้ผนังมีรอยแตกร้าว ซึ่งมักจะเกิดรอยร้าว กันเป็นรอยเฉียงๆ ๔๕ องศาที่มุมของขอบประตูหน้าต่าง ทำให้น้ำจากภายนอกเข้ามาใน บ้าน ทำให้ประตูหน้าต่างไม่แข็งแรง ทำให้บ้านไม่สวยน่าดูอย่างที่น่าจะเป็น



การที่ผู้ควบ คุมงานไม่ดูแลให้การก่อสร้างเป็นไปตามหลักวิชาช่างที่ดีเช่นนี้ ผู้ควบคุมงานก็จะต้องมี ความผิดและจะต้องรับผิดชอบ
เอาปูนสำหรับฉาบไปทำโครงสร้าง เอาปูนทำโครงสร้างไปฉาบ ผู้ควบคุมงาน ก็ต้องรับผิดชอบ เพราะปูนแต่ละชนิดนั้นมีคุณสมบัติและมีวิธีการใช้ที่แตกต่างกัน สถาปนิกและวิศวกรผู้ออกแบบท่านจะกำหนดชนิด-ประเภทของปูนเอาไว้อย่างละเอียด เพราะปูนที่ใช้ทำโครงสร้างที่ช่างเรียกเป็นภาษาเทคนิคว่า Portland Cement จะมีความ แข็งแกร่ง แห้งเร็ว เหมาะสำหรับการใช้ทำโครงสร้าง หากนำไปก่อหรือไปฉาบ จะทำให้ผิว ไม่เรียบเนียน และเกิดรอยแตกร้าวภายหลังได้ เพราะปูนโครงสร้างนี้จะแห้งเร็วเกินไป แต่หากผู้ควบคุมงานปล่อยให้ช่างปูนใช้ปูนสำหรับก่อหรือฉาบ (ทางเทคนิคเรียกว่า Silica Cement) ไปทำโครงสร้าง ก็จะทำให้โครงสร้างของบ้านเราไม่แข็งแรง เนื่องจาก ปูนสำหรับฉาบนี้จะมีความแข็งแกร่งน้อยเกินไป จะใช้ได้ต่อเมื่อวิศวกรโครงสร้างท่าน กำหนดเป็นกรณีพิเศษ (ซึ่งปัจจุบันวิศวกรท่านเลิกคำนวณใช้ปูนชนิดนี้สำหรับงานโครง สร้างแล้ว) การที่ผู้ควบคุมงานปล่อยให้ผู้รับเหมาหรือช่างก่อสร้างใช้ปูนผิดประเภทเช่นนี้ จะเกิดผลเสียกับเจ้าของบ้านมาก และผู้ควบคุมงานจะต้องรับผิดชอบ หากไม่รับผิดชอบ ก็มีโอกาสที่ถูกถอนหรือพักใบประกอบวิชาชีพ และอาจจะต้องรับผิดชอบตามกฎหมาย อื่นๆด้วย



ผู้ควบคุมงานที่ไม่ตรวจสอบสายไฟ ทำให้ใช้สายไฟผิดขนาดก็ต้องรับผิด ชอบ เพราะขนาดของสายไฟนั้นมีหลายขนาด วิศวกรไฟฟ้าผู้ออกแบบท่านจะกำหนด ขนาดการใช้เอาไว้ อีกทั้งการไฟฟ้าท่านก็จะมีมาตรฐานอยู่ด้วยว่า สายไฟในส่วนไหนของ บ้านเราน่าจะใช้ขนาดเท่าไร หากใช้สายไฟผิดขนาด เพราะผู้รับเหมาต้องการลดค่าใช้จ่าย หรือเพราะไม่รู้เรื่อง แต่ผู้ควบคุมงานมิได้ตรวจสอบขนาดของสายไฟ วันร้ายคืนร้ายก็จะ เกิดไฟฟ้าลัดวงจรหรือเกิดอุบัติภัยต่างๆ ทำให้เราต้องสูญเสียบ้านไปทั้งหลังหรือมีอัน ตรายต่อชีวิตและทรัพย์สินอื่นๆ การไม่ตรวจสอบและปล่อยให้มีความผิดพลาดเช่นนี้ ผู้ควบคุมงานก็จะต้องรับผิดชอบ
ยังมีตัวอย่างอื่นๆอีกมากมาย แต่ทั้งมวลของตัวอย่างที่ยกขึ้นมา ต้องการ แสดงให้เห็นว่าภารกิจของนักวิชาชีพนั้น จะต้องรับผิดชอบและต้องทำงานของตนให้สม บูรณ์ที่สุดสำหรับผู้ว่าจ้างและสังคม


http://www2.se-ed.net/winyou3/100-1000-05/601.htm

จากหนังสือ ร้อยพันปัญหาในงานก่อสร้าง เล่ม 5
โดย อ.ยอดเยี่ยม เทพธรานนท์ พ.ศ. 2546
( อ.ยอดเยี่ยม  เป็นอดีตนายกสมาคมสถาปนิกสยาม ฯ )