ความคิดเห็นที่ 1 ....พะตีจอนิ โอโดเชา หรือพ่อหลวงจอนิ กับสมญานามที่ผู้คนทั่วไปเรียกท่านว่าปราชญ์ชาวบ้าน ปราชญ์ป่า ๗ ชั้น ปราชญ์ขุนเขาแห่งบ้านหนองเต่า ตำบลแม่วิน อำเภอแม่วาง จังหวัดเชียงใหม่ จนถึงวันนี้แทบไม่ต้องกล่าวท้าวความมากมายว่าท่านได้ทำคุณานุคุณต่อผืนป่าแห่งบ้านหนองเต่า ต่อขุนเขาต่อป่าของโลกมามากมายเพียงใด “เอ้-พอป่าไม่มีก็ว่ากระเหรี่ยงเป็นคนทำลายป่า ทีกรุงเทพฯ กระเหรี่ยงไม่ได้ไปอยู่ ป่ายังไม่เหลือเลยว่ะเฮ้ย” น้ำเสียงในการเล่าเรื่องของพะตีจอนิทั้งเสียดสี ทั้งเฮฮา แต่ทว่าเป็นเรื่องจริง หลายครั้งที่คนเมืองอย่างเราๆต้องลอบกลืนน้ำลายอย่างลำบาก “เอ้-พวกเรานี่ ถ้าบ้านใครมีที่ดินซัก ๑๐ ไร่ก็ทำให้มันเป็นป่าซัก ๒ ไร่นะ จะได้ไม่ต้องมาพึ่งป่าบ้านลุงว่ะเฮ้ย” พะตีหยิกแกมหยอกอย่างอารมณ์ดี มันเป็นความเจ็บปวดที่พะตีจอนิต้องต่อสู้มายาวนาน เมื่อ ‘ชาวเขา’ โดยเฉพาะชาวไทยภูเขาที่คนทั่วไปรู้จักกันดีว่าชาวกระเหรี่ยง มักถูกมองว่าเป็นผู้บุกรุกป่า ทำลายป่า การทำไร่เลื่อนลอยในหลักสูตรแบบเรียนของเด็กมัธยมถูกบรรจุลงในหนังสือและลงในสมองของเด็ก แม้แต่เด็กปกาเกอะญอก็รับรู้จากบทเรียนว่าเผ่าพันธุ์ของตนเป็นคนทำลายป่า หากสิ่งที่เราได้ยินมาเป็นเรื่องจริง ป่านนี้ขุนเขาหลายเทือก หลายแนวคงกลายเป็นเขาหัวโล้นกันถ้วนทั่ว แต่ในความเป็นจริงแล้วผืนดินที่ป่าเตียนราบพนาสูญคือพื้นที่ราบเป็นส่วนใหญ่ ส่วนผืนป่าบนภูเขาที่ถูกทำลาย มาจากการสัมปทานป่าของผู้มีอำนาจมีเงินแทบทั้งสิ้น ระยะเวลามากกว่า ๑๐ ปีที่พะตีเริ่มมีชื่อเสียงเป็นที่รู้จัก ท่านต้องต้อนรับขับสู้ผู้คนมากมายที่เดินทางไปที่บ้านหนองเต่า บ้างไปดูงาน บ้างไปเที่ยว บ้างไปเยี่ยมเยียน บ้างไปเพื่อพบกับพ่อหลวงจอนิ เช่นเดียวกับฉันที่เดินทางไปสัมผัสด้วยศรัทธาในแนวคิดและวิถีชีวิตอันเรียบง่าย พะตีจอนิเดินนำหน้าลิ่วๆ ไปตามแนวตะแคงของสันเขาอย่างคล่องแคล่ว ฉันเดินตามหลัง บางครั้งเซลงไปตามแรงโน้มถ่วงของโลก บ้างสะดุดเถาวัลย์ แม้ว่าฉันจะเคยเดินป่ามานับสิบๆ ป่า แต่คงเทียบได้เพียงขี้เล็บเมื่อเทียบกับพะตีจอนิที่อยู่กับป่ามาทั้งชีวิต รู้จักต้นไม้ทุกต้นทั่วทั้งป่าแห่งบ้านหนองเต่า “เราต้องรู้จักตัวเอง รู้จักบ้านของเราให้ดีก่อน ก่อนที่ไปรู้จักที่อื่น” พะตีพูดเรียบๆ แต่แฝงนัยบางอย่าง จากคุณ : คนดง คนเดิม - [ 13 ก.ย. 51 22:21:06 ]

ความคิดเห็นที่ 2 ต่อ...   ก่อนออกเดิน’ทัวร์ป่า’ พะตีจอนิ กางแผนที่ที่วาดขึ้นเองโดยกลุ่มเยาวชนบ้านหนองเต่า บนกระดาษแผ่นเดียวอันประกอบด้วยสีสันหลากหลายอันหมายถึงความหลากหลายของชนิดของผืนป่า และระดับความสูงของพื้นที่ มากกว่านั้นมันหมายถึงการเดินสำรวจราวป่าจนทั่วแทบทุกตารางนิ้วเพื่อให้ได้มายังแผนที่ที่สอดคล้องกับพิกัดความจริงมากที่สุด บ้านหนองเต่ามีพื้นที่ทั้งหมด ๘,๐๐๐ ไร่ ๔,๐๐๐ ไร่ด้านบนคือป่าอนุรักษ์ ห้ามใครบุกรุกแม้แต่คนในชุมชนเองก็ห้าม ส่วนที่เหลืออีก ๔,๐๐๐ ไร่ แบ่งเป็นที่ดินทำกินของแต่ละครอบครัว ผืนดินของครอบครัวจะถูกแบ่งออกเป็น ๗ ส่วน ที่ทำกินของแต่ละปีใช้เพียงส่วนเดียว ที่เหลือจะถูกทิ้งให้เป็นป่า หมุนเวียนไปเรื่อยๆ ทุกๆ ปี ชาวไร่แห่งบ้านหนองเต่าต้องแผ้วถางต้นไม้ที่ถูกทิ้งไว้ ๗ ปี เพื่อปลูกข้าว ปลูกพืชไร่ ทำไร่ทำนาเพียงปีเดียวแล้วก็ต้องปล่อยทิ้งไว้ หมุนเวียนไปใช้ผืนส่วนที่ครบรอบพอดี เช่นนี้ดินจะสะสมความอุดมสมบูรณ์ไว้ได้ “นั่นป่า ๒ ปี” พะตีจอนิชี้ให้ดูผืนป่าเล็กๆ รกครึ้มแต่ก็ดูออกว่าอายุคงน้อยกว่าป่าผืนที่อยู่ติดกัน “นั่น ๓ ปี” “เวลาถางป่า เราจะตัดต้นไม้ให้สูงแค่เอว เพื่อให้ต้นไม้ไม่ตาย แตกกิ่งออกใบได้ในปีต่อๆ ไป” เราเดินผ่านทุ่งนา สวนผัก ลัดเลาะขึ้นเขา ผ่านพื้นที่ไร่ข้าวและป่าอายุตั้งแต่ ๑ ปี ถึง ๗ ปี จนกระทั่งเข้าสู่ขอบป่าอนุรักษ์อันรกครึ้ม “ที่เราผ่านมาตะกี้เป็นป่าผู้ชาย ต่อไปเรากำลังเข้าสู่ป่าผู้หญิง” ครั้งแรกที่ได้ยินฉันก็แปลกใจปนยิ้มเล็กๆ เมื่อได้ยินพะตีจอนิจำแนกชนิดของป่าออกเป็นป่าผู้หญิงและป่าผู้ชาย “ป่าผู้ชาย ถ้าเป็นภาษาไทยก็ป่าเบญจพรรณ ส่วนป่าผู้หญิงก็เป็นป่าดิบชื้น” พะตีอธิบายเพิ่มเติม จากคุณ : คนดง คนเดิม - [ 13 ก.ย. 51 22:23:10 ]

ความคิดเห็นที่ 3 ต่อ...     ฉันครุ่นคิดอยู่เป็นนาน ก็ถึงบางอ้อแต่ไม่รู้ว่าจะเข้าใจถูกหรือไม่ “เป็นเพราะผู้หญิงเป็นเพศที่มีแต่ให้ใช่ไหมลุง ผู้หญิงเป็นความอุดมสมบูรณ์และชุ่มชื่นสม่ำเสมอตลอดปี ไม่เหมือนป่าผู้ชาย หน้าฝนก็ชื้น หน้าแล้งก็ทิ้งใบ แถมยังติดไฟง่ายอีกต่างหาก” พะตีไม่ตอบเพียงแต่ยิ้ม หากแต่เป็นยิ้มที่ทำให้ฉันได้คิดว่าสิ่งต่างๆ ที่อยู่รายรอบตัว ความธรรมดาเรียบง่ายนั้นบรรจุไปด้วยความมีชีวิตและความหมาย เพียงแต่เราจะหยิบขึ้นมาพิจารณาหรือเปล่า-เท่านั้นเอง นอกจากป่าผู้หญิง ป่าผู้ชาย พะตียังเล่าถึงป่าสะดือ เมื่อมีเด็กแรกเกิดหลังจากสะดือหลุด ตามความเชื่อเดิมจะนำสายสะดือใส่กระบอกไม้ไผ่ไปผูกไว้กับต้นไม้เพื่อให้ผีผู้พิทักษ์หมู่บ้านเป็นความดูแลคุ้มครองให้เจ้าของสายสะดืออยู่เย็นเป็นสุข สิ่งที่แฝงอยู่คือเมื่อเรานำสะดือไปไว้ที่ต้นไม้เราจะไม่ตัดต้นไม้นั้น ปัจจุบันความเชื่อเรื่องป่าสะดือลดน้อยลงตามวิธีคิดแบบสมัยใหม่ ป่าสะดือจึงไม่ค่อยเหลือสภาพเป็นป่าสะดือตามรอยบรรพบุรุษอีกต่อไป “ลุงไปอาร์เจนติน่า ไปอเมริกา ไปประเทศอื่นๆ แต่ที่ที่ดีที่สุดก็คือบ้านหนองเต่า” “ทำไมล่ะลุง” “เพราะบ้านหนองเต่าเป็นบ้านเกิดของลุง” ไม่ใช่เรื่องเกินจริงแม้แต่น้อย ชีวิตของพะตีจอนิ จากเด็กที่เกิดในช่วงสงครามโลกครั้งที่ ๒ ทหารญี่ปุ่นเดินทัพผ่านบ้าน ชีวิตวัยเด็กแร้นแค้นลำเข็ญ รับจ้างเลี้ยงควาย ถูกทั้งความจนกร่อนกินและความกดดันจากการถากถางของคนอื่นๆ โดยเฉพาะ ‘คนเมือง’ จากเด็กค่อยเติบใหญ่ ด้วยความชัดเจนในความคิดและจริงจังมุ่งมั่น ชาวบ้านต่างไว้วางใจให้เป็น’พ่อหลวง’ หรือผู้ใหญ่บ้าน ดูแลทุกข์สุขของลูกบ้าน พ่อหลวงแห่งบ้านหนองเต่าฝ่าฟันพัฒนาผู้คนและผืนดิน ดำรงวิถีและตัวตนแห่งเผ่าพันธุ์ ปลูกฝังแนวคิดแบบดั้งเดิมผสมผสานกับแนวคิดใหม่ จนบัดนี้ใครต่อใครต่างยอมรับ จากเด็กเลี้ยงควายมาเป็นปราชญ์แห่งขุนเขา ไม่ใช่เรื่องง่าย ทุกอย่างไม่ใช่เรื่องของดวง หากแต่เป็นความทุ่มเททั้งหมดในสมอง ในหัวใจและในวิญญาณที่อุทิศให้แก่บ้านเกิดและรากเหง้าของตน จากคุณ : คนดง คนเดิม - [ 13 ก.ย. 51 22:24:03 ]

ความคิดเห็นที่ 4 “ต้นไม้ต้นนี้ ลุงเคยปีนขึ้นไปนอนสมัยเด็กๆ ลุงมาเลี้ยงควายแถวนี้” ต้นไม้ในป่า ไม่ว่าต้นไหน พะตีจอนิก็รู้จัก จำได้ทุกตนราวกับต้นไม้ทุกต้นอยู่บนฝ่ามือตัวเอง ทั้งดอกไม้หลายหลาก แถมส่วนใหญ่เป็นดอกเป็นไม้ที่กินได้ เราจึงสนุกในการทำความรู้จักป่า “นี่ขนมหวาน” พะตีจอนิตรงลิ่วๆ ไปดึงส่วนกลีบยาวของดอกไม้มีแดงออกมา แล้วดูดน้ำหวาน “พอจ่อตะโกะ” หรือ ดอกจ่อตะโกะ จ่อตะโกะเป็นชื่อของนกที่ชอบกินน้ำหวานจากดอกไม้ชนิดนี้ ดอกไม้ขนมหวานของพะตีขึงได้ชื่อตามนกจ่อตะโกะ เราทุกคนรีบดึงดอกไม้มาดูดตาม หยาดรสหวานที่ปลายลิ้น ทำเอาใจชุ่มชื่น รายการต่อไปจึงเป็นการเดินตาม กินตาม บางครั้งถึงขนาดจะกินนำ “ลุงคะ ดอก*นี่กินได้ไหม” “เอ้..ลุงยังไม่เห็นคนกินซักทีน้า แต่หมูมันกินได้ ลองกินดูสิ คนน่าจะกินได้” พะตีอารมณ์ดีเสมอ แม้ว่าจะทั้งเดิน ทั้งพูด ทั้งสอน “นี่ๆ อันนี้เรียกว่าต้นลาคึลา” พะตีเดินดุ่มลงไปที่ลุ่มน้ำชุ่มแฉะ ที่รกไปด้วยพืชคล้ายต้นกก ตัดก้านลาคึลามา ๑ ก้าน เลาะเอาผิวเขียวๆ แข็งออก เหลือแต่เนื้อในขาวฟ่ามน้ำ “เวลาเข้าป่าไม่ได้อาบน้ำ ลุงจะใช้ลาคึลานี่ล่ะอาบแทน ถูขี้ไคลได้สะอาดดี” พะตีอธิบายพร้อมสาธิตให้ดู ฉันรีบรับก้านลาคึลา มาทดลองกับแขนตัวเองดูบ้าง พลางคิดว่าน่าจะมีต้นลาคึลานี่อยู่ใกล้ๆ ในหมู่บ้านบ้าง เพราะการอาบน้ำที่บ้านหนองเต่าแต่ละครั้ง ช่างทรมานเหลือหลาย นอกจากจะเชี่ยวชาญพืชพันธุ์แล้วแล้ว พะตียังเป็นกวีแห่งภูเขาอีกด้วย “ทา” หรือ “บทกวี” หลายบท ถ้อยคำง่ายๆ แต่ทว่าสื่อความหมายชัดเจน ดอกแคสีเหลืองนวลหรือ”แข่วพอ”อยู่ในมือ พะตีท่องบทกวี หรือ อึทา จากคุณ : ภาพ : พอจ่อตะโกะ หรือ ดอกจ่อตะ (คนดง คนเดิม) - [ 13 ก.ย. 51 22:24:59 ]

ความคิดเห็นที่ 5 ต่อ...    เราเดินตามพะตีที่เดินไปเล่าเรื่องรายรอบตัวอย่างไม่รู้เหน็ดเหนื่อยหรือเบื่อหน่าย จนกระทั่งถึงบริเวณพื้นที่บวชป่าต้นที่ ๕๐ ล้าน “การบวชต้นไม้มีมานานแล้วหรือคะลุง” “ไม่นานมากเท่าไร ลุงทำขึ้นเพราะเป็นวิธีที่จะทำให้ต้นไม้อยู่ตลอดไป” เดิมทีป่าอนุรักษ์ ๔,๐๐๐ ไร่ของบ้านหนองเต่าก็ไม่ใช่ป่าสมบูรณ์เช่นทุกวันนี้ เป็นเพียงป่าเสื่อมโทรมผืนหนึ่ง พื้นที่ทำกินก็ดินเสียด้วยปุ๋ยเคมี ปลูกข้าวไม่พอกิน จนกระทั่งทุกวันนี้ เมื่อหลักการง่ายๆ ของผู้เฒ่าผู้แก่ถูกปลุกขึ้นมาอีกครั้ง บ้านหนองเต่าจึงกลายเป็นพื้นที่มหัศจรรย์ “ลุงคิดเองหรือคะ เรื่องการทำไร่หมุนเวียน ๗ ปีน่ะ” “ไม่ใช่หรอก ความคิดนี้ตกทอดมาตั้งแต่บรรพบุรุษแล้ว พอมาสมัยนึงเราไม่ได้ทำอย่างที่ปู่ย่าตายายเราทำ แต่เรากลับทำไร่แบบสมัยใหม่ ปลูกพืชชนิดเดียว หวังว่าทำได้มากขายได้มาก ใช้ปุ๋ยเคมี ไม่ปล่อยเนื้อที่ให้หมุนเวียน ดินก็เริ่มเสีย ชาวบ้านปลูกข้าวไม่พอกิน ลุงแค่พยายามกลับไปใช้แนวคิดเดิมของปู่ย่าตายาย” “เดี๋ยวลุงจะพาไปดูสวนขี้เกียจ ลุงมีไร่อยู่ ๘ ไร่ เมื่อก่อนปลูกข้าวไม่พอกิน แต่เดี๋ยวนี้พอกินแล้ว” คนเมืองคิดคำนวณตัวเลข พื้นที่เพียง ๘ ไร่ แบ่งเป็น ๗ ส่วนก็ไร่กว่าๆ เท่านั้นที่จะได้ปลูกข้าวในแต่ละปี อย่าว่าแต่ไร่เศษๆ เลยปลูกทั้งหมด ๘ ไร่ก็ไม่รู้จะพอหรือเปล่า “เมื่อก่อนที่ไร่เยอะ ปลูกข้าวไม่พอกินเพราะเราไม่ได้เอาใจใส่มัน เดี๋ยวนี้ปลูกน้อยลงแต่ก็พอกินเพราะเราดูแลไร่อย่างดี มีหลายบ้านที่เมื่อก่อนต้องซื้อข้าวกินแต่เดี๋ยวนี้ข้าวเหลือพอขายได้” สวนที่ปล่อยให้ต้นไม้ขึ้นตามสบาย ไม่ต้องทำแปลงเฉพาะปลูกผักหรือปลูกพืช ทุกอย่างผสมกลมกลืนกันอย่างเป็นธรรมชาติ หากมองผาดๆ ก็เป็นเหมือนป่าที่ถูกทิ้งรกแต่ทว่าไม่ร้าง ที่นี่เองที่พะตีเรียกสวนรกๆ อย่างน่ารักว่า “สวนขี้เกียจ” ที่มา.. http://www.trekkingthai.com/cgi-bin/webboard/generate.pl?board=trip&content=4789 จากคุณ : ภาพ : ชาวไร่, ต้นหอมญี่ปุ่น (คนดง คนเดิม) - [ 13 ก.ย. 51 22:26:38 ]

ความคิดเห็นที่ 6 ต่อๆๆๆ.... ปลายฤดูหนาวย่างกรายเข้าฤดูแล้ง ใบไม้สีเขียวร่วงโรยลงจากต้น กลายเป็นสีน้ำตาลปกคลุม ทั่วขุนเขา ระยะทางจากตัวเมืองสู่ดอยสูง ปรากฏแสงจากเปลวไฟลุกโชนเป็นช่วงๆ ถนนที่เคยลื่นใน หน้าฝน สายลมเย็นที่เคยพัดผ่านในฤดูหนาว จางหายไป การเดินทางไปบนดอยในต้น ฤดูแล้งแบบนี้จึงได้สัมผัสเฉพาะความแห้งของป่าเขา พื้นที่ป่า 8 , 000 ไร่ ที่รายล้อมหมู่บ้าน หนองเต่า หมู่บ้านปวาเกอญอเล็กๆ กลางหุบเขาแม่วาง ก็ลดความเขียวขจีลงอย่างเห็นได้ชัด ที่นี่ ฉันเดินทางไกลกว่า 40 กิโลเมตร จากตัวอำเภอแม่วาง จ.เชียงใหม่ เพื่อมาคารวะ มาขอความรู้กับ พะตีจอนิ โอ่โดเชา หรือลุงจอนิ ผู้ที่สร้างคุณประโยชน์ต่อการคงอยู่ของป่าเขา ลำเนาไพรในบ้านเกิดรวมไปถึงป่ากว้างทั่วแผ่นดินไทย ผู้ที่คนในสังคมยกย่องให้เป็น ปราชญ์ชาวบ้านแต่พะตีปฏิเสธคำกล่าวนี้อย่างสิ้นเชิง , ผู้ที่นำปรัชญาของชนเผ่าปวาเกอญอ ที่ผูกพันกับทุกสรรพสิ่งในธรรมชาติ มาเป็นแนวทางการสร้างและรักษาป่าในหลายพื้นที่ วันนั้น ฉันได้มีโอกาสได้รับรู้ปรัชญาหลายๆ อย่างของชนเผ่าปวาเกอญอ จากคุณ : คนดง คนเดิม - [ 13 ก.ย. 51 22:29:39 ]

ความคิดเห็นที่ 7 ....    พะตีเล่าถึงปรัชญาของชนเผ่าปวาเกอญอที่มีสายสัมพันธ์ผูกพันกับธรรมชาติ ปวาเกอญอ เชื่อว่าชนเผ่าของตนจะมีชีวิตอยู่ไม่ได้ถ้าไม่มีสิ่งมีชีวิตอื่นอาศัยอยู่ร่วมกัน เพราะคนจะมีขวัญอยู่ในร่างกาย 37 ขวัญ ขวัญภายในร่างกายมีอยู่ 5 ขวัญ นอกจากนั้นอีก 32 ขวัญ จะเป็นขวัญจากสรรพสิ่งในธรรมชาติ ไม่ว่าจะเป็นต้นไม้หรือเหล่าสรรพสัตว์ ดังนั้น ชาวปวาเกอญอจึงมีพิธีกรรมเลี้ยงผี ไม่ว่าจะเป็นผีน้ำ ผีฟ้า ผีป่า ผีภูเขา ใน 1 ปี พวกเขาจะเลี้ยงผี 2 ครั้ง คือหลังเก็บเกี่ยว 1 ครั้ง และช่วงฤดูฝนอีก 1 ครั้ง เพราะชีวิตผูกพันกับธรรมชาติ คนกินน้ำก็ต้องรักษาผืนน้ำ กินผืนดินก็ต้องรักษาผืนดิน ทุกสรรพสิ่งมีวิญญาณ มีขวัญของตนเอง เฉกเช่นที่คนมีขวัญ นี่คือที่มาที่ไปของความผูกพันระหว่างธรรมชาติและชาวปวาเกอญอผู้อยู่กับน้ำกับป่า ความเชื่อในเรื่องขวัญ ซึ่งเป็นสิ่งไม่มีตัวตน ชาวปวาเกอญอจึงมีการเรียกขวัญ คือพิธีผูกข้อมือ ชนเผ่าปวาเกอญอจะมีพิธีผูกข้อมือปีละ 2 ครั้ง คือต้นปีและกลางปี หรือในยามที่ล้มป่วยหรือโอกาสพิเศษที่ลูกหลานกลับมาเยี่ยมบ้าน พะตีเล่าถึงที่มาของการผูกข้อมือว่า บรรพบุรุษของปวาเกอญอมีศรัทธาในสิ่งเหนือธรรมชาติ นับถือสิ่งที่ธรรมชาติสร้าง ไม่ว่าจะเป็นน้ำ ฟ้า ป่า เขา ความผูกพันทำให้ต้องรักษาและหวงแหน แต่ปัจจุบันคนนับถือเงินเป็นหลัก ลืมนึกถึงคำสอนของบรรพบุรุษที่เล่าสืบต่อกันมาว่า จากคุณ : คนดง คนเดิม - [ 13 ก.ย. 51 22:30:39 ]

ความคิดเห็นที่ 8 ต่อ....    เงินควรอยู่แค่ในกระเป๋า ในถุง ไม่ใช่เอาไว้ที่หัว ถ้าเงินเป็นใหญ่ เงินทำให้คนอยากจะมีอำนาจ เงินจะปิดตา ปิดใจ ปิดวิญญาณ ปิดขวัญที่มีในร่างกายมนุษย์ 5 ขวัญ เมื่อขวัญ 5 ขวัญตาย ร่างกายมนุษย์ก็จะตายไปด้วย ในร่างกายของมนุษย์ มีส่วนหนึ่งเป็นคน ส่วนหนึ่งเป็นสัตว์ ขึ้นอยู่กับว่าจะยึดสิ่งไหนเป็นใหญ่กว่า ถ้าปล่อยให้ข้างสัตว์เป็นใหญ่ ก็เป็นการต้องการอำนาจที่จะครอบครอง ฉะนั้น ต้องตั้งสติให้ส่วนคนที่อยู่ในร่างกายเป็นใหญ่ จะได้มีใจที่รู้จักการเอื้อเฟื้อแบ่งปัน “ ลุงเคยได้ยินมาว่า เงินทองเป็นของปลอม อาหารพืชผักเป็นของจริง ความอร่อยคือข้าว ความสวยงามคือน้ำใจ ถ้าเราเอาธรรมชาติเป็นตัวตั้ง จะเห็นว่าเงินควรอยู่แค่ในกระเป๋าจริงๆ ไม่ใช่ในหัว แต่เดี๋ยวนี้ความอร่อยก็ยังเป็นข้าวอยู่ แต่ความสวยงามคือเงินตรา ” พะตีพูดไปหัวเราะไปอย่างอารมณ์ดี ก่อนจะชี้มาที่ฉันแล้วถามว่า “ หนูมีเงินหรือเปล่าล่ะ ถ้ามีเงินก็มีความสวยงาม ” ฉันได้เพียงแค่ยิ้ม ถ้ามุมมองของคนส่วนใหญ่เป็นไปอย่างที่พะตีบอก ใบหน้าของฉันที่ไม่สวยงามอยู่แล้ว ก็คงยิ่งไม่น่ามองมากขึ้นไปอีก จากคุณ : คนดง คนเดิม - [ 13 ก.ย. 51 22:32:31 ]

ความคิดเห็นที่ 9 ต่อ....   “ ปวาเกอญอเชื่อว่าวิญญาณมีอยู่ทุกส่วน ลูกหลานไปเรียนข้างนอก มองแค่ปัจจุบันลืมนึกถึงอดีต ลืมผีปู่ย่าของตนเอง มนุษย์ชอบคิดว่าตนเองอยู่เหนือธรรมชาติ โดยไม่คิดว่าจริงๆ แล้ว คนอาจเกิดมาจากดินน้ำลมไฟก็ได้ ถ้าวันหนึ่งภูเขาระเบิด สิ่งมีชีวิตอาจปลิวจนกลายเป็นฝุ่นเป็นลม ธรรมชาติต้องหมุนเวียน โลกนี้ไม่ใช่มีแค่สิ่งมีชีวิต แต่ชีวิตต้องผสมผสาน สัมพันธ์กับสิ่งต่างๆ ในธรรมชาติ คนปัจจุบันนอกจากลืมนึกถึงธรรมชาติแล้ว ยังต้องการยึดครองอีก การจะสร้างความสมดุล เราต้องคืนดีกับธรรมชาติ ไม่ใช่การต้องการเป็นเจ้าของ ”   การได้มานั่งสนทนากับพะตี ฉันไม่ได้เรียนรู้เฉพาะเรื่องธรรมชาติเท่านั้น แต่พะตียังมีความรู้กว้างในหลายๆ ด้าน ธรรมชาติที่พะตีกล่าวถึงมีนัยยะซ่อนอยู่ข้างใน โดยเฉพาะเรื่องเกี่ยวกับจิตใจ และการดำเนินชีวิต พะตีบอกว่าการมองอะไรต้องมองเป็นองค์รวม ไม่ใช่มองแค่เพียงซีกเดียว จบประโยคพะตีก็กางแผนที่ประเทศไทยให้ฉันดู ชี้ไปตรงพื้นที่ที่เป็นสีเขียว “ ชาวเขาอยู่กับป่า พอป่าหมดคนข้างล่างก็บอกว่าชาวเขาเป็นคนตัด แล้วทำไมชาวเขาไม่อยู่ป่า ป่าก็หมดเหมือนกัน ทั้งกรุงเทพ ทั้งภาคกลาง ภาคอีสาน ไม่มีชาวเขา หาสีเขียวแทบไม่เจอ เหมือนที่เขาบอกว่า ลาว กัมพูชา พม่า เป็นอาณานิคม แต่พอเจ้าของอาณานิคมออกไป เขาก็สามารถฟื้นป่าได้ แต่ไทยเป็นเอกราชไม่ตกเป็นอาณานิคมของใคร แต่หมดยุคอาณานิคม ไทยกลับต้อนรับชาวต่างชาติเข้ามาตั้งโรงงาน ตั้งบริษัทสัมปทานป่าไม้ ป่าก็หมด อย่างนี้เขาเรียกว่ามองแค่ซีกเดียว การทำงานต้องเข้าใจหลายมุมมอง หลายแง่หลายด้าน ถ้าเข้าใจเพียงซีกเดียว ด้านเดียว จะตกหลุม มองอะไรไม่ชัด ตามไปในทางที่ไม่ใช่ของจริง เห็นของปลอมกลายเป็นของจริง เอาของจริงมาเป็นของปลอม ” จากคุณ : คนดง คนเดิม - [ 13 ก.ย. 51 22:39:30 ]

ความคิดเห็นที่ 10 ต่อ..    นอกจากปรัชญาจากธรรมชาติแล้ว พะตียังนำปรัชญาของศาสนามาสร้างป่าอีกด้วย โดยเฉพาะสัจธรรมที่ว่า ตนเป็นที่พึ่งแห่งตน แต่พะตีบอกว่าปัจจุบันตนไปพึ่งคนอื่นเป็นส่วนมาก เช่นมีที่ดิน 100 ไร่ แต่ไปสร้างโรงงาน เอาที่ดินไปให้คนต่างชาติเช่า ที่ทำกินไม่พอเพราะต้องการมากเกินไป ต้องไปแย่งที่ดินของป่า ไปพึ่งที่ดินของคนอื่น ต้องการยึดครองธรรมชาติ ทำให้คนเกิดความเห็นแก่ตัว พะตีเปรียบเทียบให้เห็นภาพชัดเจนว่า คน 1 คนมีที่ดินเป็นพันไร่ เท่ากับที่ดินของชาวเขาหลายหมู่บ้านทำมาหากิน ที่เป็นเช่นนี้เพราะมนุษย์ไม่เข้าใจธรรมชาติ ทำให้เอาเปรียบและเห็นแก่ได้ พะตีบอกต่อไปอีกว่า ถ้าคนไม่เห็นแก่ตัว ไม่เห็นแก่ได้ ถ้ามีที่ดิน 100 ไร่ ปลูกป่าสัก 20 ไร่ นอกนั้นเป็นที่ดินทำมาหากินของครอบครัว นอกจากตนเป็นที่พึ่งแห่งตนได้แล้ว ยังสามารถเป็นที่พึ่งของคนอื่นได้ด้วย เมื่อ 10 กว่าปีก่อน พะตีมองว่าคนบนโลกปัจจุบันมีความคิดละโมบ เอาเปรียบธรรมชาติมากขึ้นทุกวัน พะตีจึงได้สอนลูกหลานให้เรียนรู้ถึงเรื่องธรรมชาติ เริ่มต้นจากธรรมชาติใกล้ตัว โดยถามเด็กๆ ในหมู่บ้านว่า บ้านหนองเต่ามีหนองน้ำชื่ออะไรบ้าง ไม่มีเด็กคนไหนสามารถตอบได้ แต่เด็กๆ รู้จักภูเขาหิมาลัย แม่น้ำอะเมซอน ลุ่มน้ำเจ้าพระยา พะตีจึงสอนให้เด็กๆ รู้จักชื่อภูเขาแต่ละลูก หนองน้ำแต่ละสาย เรียนรู้เรื่องธรรมชาติรอบๆ บ้านหนองเต่า เช่น ลำห้วย ต้นไม้ น้ำตก นก เป็นต้น จากคุณ : คนดง คนเดิม - [ 13 ก.ย. 51 22:40:09 ]

ความคิดเห็นที่ 11 ต่อ...     “ เด็กไปเรียนในโรงเรียน เรียนแต่น้ำบ่อหน้า ไม่คิดถึงน้ำบ่อหลัง ไม่รู้จักห้วยหนองคลองบึงในบ้านหนองเต่า ลืมเรื่องราวดีๆ อดีตที่ดีๆ ภูเขา ดิน น้ำ ป่า ประวัติศาสตร์หมู่บ้านของตัวเอง ” “ หนูก็ไปกินน้ำบ่อหน้ามาแล้ว แต่ไม่ยั่งยืน หนูถึงอยากกลับไปกินน้ำบ่อหลัง ไปทำการเกษตร ไปสืบทอดการทอผ้า แต่ครอบครัวไม่เห็นด้วย เขาบอกว่าอุตส่าห์เรียนเพื่อจะได้ทำงานสบายแล้ว ทำไมจะต้องกลับไปลำบากอีก พ่อกับแม่ไม่เคยรู้สึกเสียใจหรือผิดหวังที่ลูกเป็นลูกชาวนา แต่ทำนาไม่เป็น เขาหวังอยากให้ลูกมีบ้าน มีรถ มีความมั่นคงในชีวิต หนูไม่อยากได้ความมั่นคง แต่หนูอยากอยู่บ้านแบบพออยู่พอกินมากกว่า ” ฉันเสริมคำพูดของพะตี โดยนำประสบการณ์ของตนเองมาร่วมแลกเปลี่ยน พะตีได้ฟังเสียงสะท้อนของฉัน จึงฉายภาพให้เห็นความเป็นจริงของสังคมในมุมกว้างว่า เพราะคนเราวางอำนาจหรือเงินตราไว้ที่หัว มองว่าการศึกษาคือโอกาสสร้างอำนาจ เงินทองคือความสบาย จึงเป็นการสร้างความคิดที่ฝังหัวมาว่า เด็กเลี้ยงควายเป็นคนโง่ ก็เลยส่งเสริมเรื่องการศึกษา แต่การนึกถึงแต่น้ำบ่อหน้า ทำให้คนลืมควาย ลืมป่าเขา โดยพะตียกกรณีของตัวเองเป็นตัวอย่างว่า “ ถ้าลุงไม่เลี้ยงควาย ก็ไม่รู้ภูผาป่าเขา ไม่รู้จักที่หนองที่นาของบ้านหนองเต่า ไม่มีความรู้เรื่องการสร้างป่าหรอก เราไม่ยึดติดกับอำนาจ กับความเป็นเจ้าคนนายคน เราก็เรียนรู้ความเปลี่ยนแปลงของธรรมชาติได้ แต่ถ้าหัวมีแต่เรื่องอำนาจ ก็เลยไม่เข้าใจน้ำบ่อหลัง กลับไปสู่ภูมิปัญญาไม่ได้ ” จากคุณ : คนดง คนเดิม - [ 13 ก.ย. 51 22:42:34 ]

ความคิดเห็นที่ 12 ต่อ... การเป็นเด็กเลี้ยงควาย ความผูกพันกับธรรมชาติ ทำให้พะตีจอนิรู้ว่า การสร้างป่าไม่ใช่การปลูก หรือนโยบายบางอย่างของรัฐไม่ใช่การสร้าง หรือรักษาป่า แต่เป็นการสร้างแบบผักชีโรยหน้า พะตียกตัวอย่างป่าในเขตบ้านหนองเต่าเพื่อให้ฉันเห็นภาพชัดเจนขึ้น “ ผาหินในป่ามีตอไม้โผล่ออกมาแล้วมันก็ผลิยอด แตกตัว เจริญเติบโตของมันเอง ต้นไม้ปล่อยให้ขึ้นเองอย่าเอารถแทรกเตอร์ไปไถก็พอ ในน้ำมีป่าชายเลน ในทะเลมีปะการัง คนไปปลูกไหม ปล่อยให้ขึ้นเอง ประเทศไทยไม่ต้องปลูกป่า นกคาบเมล็ดพันธุ์มาทิ้ง ต้นไม้ก็ขึ้น ” พะตีพูดพร้อมกับชี้แผนที่ ณ จุดหนึ่งของบ้านหนองเต่าให้ดู “ ตรงสีชมพูเป็นบริเวณปลูกป่าเพื่อสร้างป่า ตามนโยบายของรัฐ ปลูกเป็นป่าต้นน้ำ แต่เขาปลูกป่าสนอย่างเดียว ไม่ถูกต้องที่เอารถแทรกเตอร์มาไถป่าแล้วปลูกพืชเพียงชนิดเดียว สนไม่ใช่ป่าต้นน้ำแต่เป็นป่าต้นไฟต่างหาก ป่าต้นน้ำต้องเป็นพืชที่มีน้ำเลี้ยงตัวมันเอง อย่างกล้วย หวาย ” จากคุณ : คนดง คนเดิม - [ 13 ก.ย. 51 22:43:33 ]

ความคิดเห็นที่ 13 ต่อ..     พะตีพูดพร้อมกับชี้แผนที่ ณ จุดหนึ่งของบ้านหนองเต่าให้ดู “ ตรงสีชมพูเป็นบริเวณปลูกป่าเพื่อสร้างป่า ตามนโยบายของรัฐ ปลูกเป็นป่าต้นน้ำ แต่เขาปลูกป่าสนอย่างเดียว ไม่ถูกต้องที่เอารถแทรกเตอร์มาไถป่าแล้วปลูกพืชเพียงชนิดเดียว สนไม่ใช่ป่าต้นน้ำแต่เป็นป่าต้นไฟต่างหาก ป่าต้นน้ำต้องเป็นพืชที่มีน้ำเลี้ยงตัวมันเอง อย่างกล้วย หวาย ” พะตีพูดถึงป่าในบ้านของตน ก่อนจะหันมาถามฉันว่า “ แล้วเรียนจบปริญญาแล้วใช่ไหม ”“ ค่ะ ” “ คนเราต้องได้ปริญญาทั้ง 2 อย่าง ปริญญาบัตรและปริญญาใจ ใจคือมีจิตใจที่ดีงาม จิตใจที่ชอบธรรม นำจิตใจที่ดี นำคุณธรรมและความร ู้ไปสู้ สู้ในทางที่เป็นไปได้ ปฏิบัติได้ แก้ปัญหาได้ หนูจบปริญญามาแต่คุยกับครอบครัวไม่รู้เรื่อง ลุงว่ายังไม่จบปริญญานะนี่ ” ฉันน้อมรับคำแนะนำที่เฉียบ คม ตรงประเด็นของพะตีจอนิ และยอมรับโดยดุษณี ก่อนจะจบบทสนทนากับผู้เฒ่าปวาเกอญอ อดีตเด็กเลี้ยงควาย ที่นำควายลุยไปทุกซอกของผืนป่าบ้านหนองเต่า ทุกมุมบนลุ่มน้ำแม่วางตอนบน นำปรัชญาของชนเผ่ามาถ่าย ทอดแก่คนพื้นราบให้เข้าใจคนชนเผ่าอย่างถูกต้อง จนผู้คนขนานนามว่าเป็น ปราชญ์ชาวบ้าน ฉันก็ได้รับคำคมสุดท้ายเพื่อเป็นกำลังใจในการดำเนินชีวิตต่อไปว่า “ สู้กับครอบครัวง่ายกว่าสู้กับปัญหาของสังคมอีกนะ เหมือนที่ลุงต้องประชุมครอบครัวปีละ 2 ครั้ง เพื่อสร้างความเข้าใจกับลูกเมีย ถ้าไม่มีการพูดคุย ลุงและครอบครัวก็คงไม่เป็นอย่างทุกวันนี้แน่ ” ที่มา..http://hilltribe.org/thai/article/17-essay-thai-patijorni.php http://www.trekkingthai.com/cgi-bin/webboard/generate.pl?board=trip&content=2858 ค้นหาเพิ่มเติม  ด้วยคำว่า  "สวนขี้เกียจ" หรือ " ลุงจอนิ "     ..นะครับ จากคุณ : ชอบภาพนี้จริง.....^^ (คนดง คนเดิม) - [ 13 ก.ย. 51 22:52:18 ]

ความคิดเห็นที่ 14 ....เยี่ยมมากเลยครับ....เอาข้อมูลดีๆมาฝากกัน......ขอบคุณมากนะครับ.....นาย...คนดง...คนเดิม จากคุณ : lungwan - [ 14 ก.ย. 51 08:16:35 ]

ความคิดเห็นที่ 15 เออ   “เราต้องรู้จักตัวเอง รู้จักบ้านของเราให้ดีก่อน ก่อนที่ไปรู้จักที่อื่น” สวนขี้เกียจ ของผู้เฒ่าจอนิ ก็แหล่ม สวนขี้คร้าน  ทางชุมพรก็ เข้าทีนะคะ   ใครไปเยี่ยมมาแล้ว   ช่วยเอารูปมาลงด้วยนะคร้า จากคุณ : ว่าแล้ว วันนี้ไปทำสวนดีกว่าเรา (Farm Girl in High Sierra) - [ 14 ก.ย. 51 09:58:14 ]

ความคิดเห็นที่ 16 จากคุณ : soomchon - [ 14 ก.ย. 51 11:14:42 ]

ความคิดเห็นที่ 17 ดีใจจังที่คนคนนี้อยู่บนโลกนี้ แล้วก็ดีใจจังที่ได้รู้จักเขา....ขอบคุณค่ะ จากคุณ : konmeekaam - [ 14 ก.ย. 51 14:05:17 ]

ความคิดเห็นที่ 18 ขอบคุณที่นำเรื่องดีๆมาฝากกัน จากคุณ : ส้มแป้น.. - [ 15 ก.ย. 51 19:10:30 ]

ความคิดเห็นที่ 19 ตามมาหาความรู้เข้าคลัง  ครับ   ขอบคุณหลายๆ นะ  คุณคนดง จากคุณ : ตะวันส่อง - [ 16 ก.ย. 51 19:04:01 ]

ความคิดเห็นที่ 20 ขอบคุณมากครับ คุณอาโนลด์ คนเดิม ถ้ามนุษย์ส่วนใหญ่เข้าใจธรรมชาติแบบนี้คงจะดีไม่น้อยนะครับ จากคุณ : เป็ด - [ 17 ก.ย. 51 17:49:19 ]