ครูชะบา อ่อนนาค เรียนรู้ 'เมตตา' จากสุนัข

คมชัดลึก :สุนัขที่หมอบอยู่ในห้องเรียน ขณะที่เด็กๆ กำลังเรียนหนังสือในโรงเรียนชลบุรีสุขบท จ.ชลบุรี กลายเป็นเรื่องปกติในสถานศึกษาแห่งนี้

หากที่นี่ไม่มีครูชะบา อ่อนนาค หัวหน้างานฝ่ายพัฒนาคุณธรรมจริยธรรม ผู้สอนวิชาพุทธศาสนาผลักดันให้เด็กๆ ได้แสดงความเมตตาต่อสุนัขจรจัด พวกมันคงถูกไล่ออกจากห้องเรียน

ครูชะบา แม้จะสอนวิชาพุทธศาสนา แต่ตอนแรกๆ บอกว่าไม่อาจเชื่อมโยงพุทธศาสนาเพื่อนำมาใช้กับชีวิต ไม่เคยรู้เลยว่าเด็กๆ มีความเมตตาอยู่ในใจแล้ว
เพราะที่นั่นสุนัขจรจัดจำนวนมากเป็นปัญหาใหญ่ในชุมชน ครูชะบาจึงได้ริเริ่มโครงการรักษ์สัตว์รักษ์สังคม ดำเนินการโดยเยาวชนกลุ่มเมตตาธรรม โรงเรียนชลบุรีสุขบท นอกจากริเริ่มโครงการ เธอยังเป็นครูที่ปรึกษาและทำงานด้วย จนกิจกรรมได้รับรางวัลจากโครงการคุณธรรมเฉลิมพระเกียรติ ดีเด่นระดับประเทศ อันดับ ๒ (เมื่อปี ๒๕๕๐) และรางวัลอื่นๆ อีกมากมาย อาทิ ครูดีในดวงใจ และตามรอยเกียรติยศครูผู้มีจิตวิญญาณ
กว่า ๒๗ ปีกับการสอนหนังสือ ครูชะบา บอกว่า โครงการที่ทำไม่ได้หวังรางวัลอะไร แต่เมื่อสังคมให้ความสนใจและเห็นดีด้วย ก็เป็นเรื่องน่ายินดี
“เมื่อก่อนเราสอนหนังสือ แต่ไม่ได้สอนคน เป็นแค่ครูโง่ๆ แล้วคิดว่าตัวเองฉลาด รู้แต่ทฤษฎี ไม่รู้การปฏิบัติ สอนพุทธศาสนาแต่ไม่รู้จักนำมาประยุกต์ใช้กับชีวิต”
เมื่อ ๗ ปีที่แล้ว (ปี ๒๕๔๖) เธอและลูกสาวเริ่มให้อาหารสุนัข ทำหมัน และฉีดวัคซีนป้องกันโรค เพราะมีคนนำสุนัขมาทิ้งในวัดเขาบางทรายและโรงเรียนมากขึ้นเรื่อยๆ จนกลายเป็นภาระของชุมชน ส่วนใหญ่เป็นสุนัขขี้เรือน จึงถูกรังเกียจ และโดนยาเบื่อ
เพราะมีใจเมตตาเป็นทุนเดิม แม้ช่วงแรกครูชะบาจะไม่มีความรู้เรื่องการดูแลสัตว์เลี้ยงเลย แต่เธอก็ค่อยๆ เรียนรู้ เวลามีคนถูกสุนัขกัด เธอจะเข้าไปคุย พาไปฉีดยาป้องกันโรคพิษสุนัขบ้า และทำความเข้าใจกับเด็กๆ ว่าไม่ควรรังแกสุนัข
“ตอนนั้นได้เห็นว่าคนมาทำบุญเตะหมาจนแท้งลูก เราเป็นครูสอนพุทธศาสนา ก็น่าจะทำอะไรบางอย่าง แรกๆ ไม่รู้จะเอาเงินมาจากไหน ต้องใช้ใจก่อน จนมีนักเรียนมาช่วย ทั้งเรื่องการทำทะเบียนประวัติและการทำหมัน”
กว่าคนในชุมชนจะเข้าใจปัญหาสุนัขจรจัด ก็ใช้เวลานาน จึงไม่ใช่เรื่องง่ายที่ใครจะทำเรื่องนี้ต่อเนื่องหลายปี เธอบอกว่าได้แรงบันดาลใจจากพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงมีพระราชกรณียกิจทำประโยชน์เพื่อประชาชนมากมาย ไม่เว้นแม้กระทั่งการเลี้ยงสุนัขจรจัดเช่นคุณทองแดง เมื่อพูดถึงเรื่องนี้ครั้งใด เธอรู้สึกตื้นตันจนน้ำตาไหล
เพราะครูชะบา คนในชุมชนจึงหันมาเหลี่ยวแลเอาใจใส่สุนัขจรจัดมากขึ้นเรื่อยๆ เรื่องราวของสุนัขได้นำไปสู่การแก้ปัญหาพฤติกรรมเด็กในโรงเรียน พวกเขาได้เรียนรู้คำว่าเมตตากรุณา
“จากที่ช่วยกันทำหมันสุนัขแค่ ๒๐ ตัว ปัจจุบันมีกว่า ๑๐๐ ตัว เด็กๆ เป็นกำลังสำคัญในการสำรวจสุนัขในชุมชน เมื่อพวกเขาได้ทำก็ภูมิใจ แม้กระทั่งเด็กเกเรก็รู้สึกว่าตัวเองมีคุณค่ามากขึ้น”
ช่วงสองปีแรก ครูชะบาใช้เงินส่วนตัวเพื่อทำงานโครงการรักสัตว์รักสังคมกว่า ๓ แสนบาทเพราะลูกสาวรักสัตว์มาก หลังจากช่วยเหลือในวัด ก็ขยายไปสู่สุนัขในโรงเรียน
“เวลาที่รู้สึกท้อ ก็นึกถึงสิ่งที่ในหลวงทรงทำ เป็นครูมานานเริ่มเข้าใจคำว่าความเพียรอันบริสุทธิ์ และปีนี้เริ่มเข้าใจคำว่า เย็นศิระเพราะพระบารมี ตอนนี้ชีวิตตายไปก็ไม่เสียชาติเกิด เราได้ทำเพื่อในหลวง”
ครูชะบามักพูดบ่อยๆ ว่าสุนัขเป็นครูของนักเรียน เด็กบางคนปรับเปลี่ยนพฤติกรรม มีจิตใจที่ดีงามขึ้น เพราะรักสุนัข บางบ้านแม่สุนัขออกลูกจำนวนมาก แม่ของเด็กนักเรียนไม่อยากเลี้ยง เด็กก็พาสุนัขมาทำหมัน ไม่อยากทิ้งให้เป็นสุนัขจรจัด
“เด็กหลายคนไม่อยากให้สุนัขถูกทำร้าย ก็จะช่วยกันดูแล จะทำงานเป็นทีม ไม่มีใครเด่นคนเดียว ไม่อย่างนั้นอันตราย เพราะทุกคนมีความสำคัญเหมือนกัน ในฐานะครูสอนวิชาพุทธศาสนา เราอยากทำให้เห็นเป็นรูปธรรม เด็กๆ ได้เรียนรู้ความเมตตาจากการทำงาน ครูไม่ต้องบอกว่า เธอเป็นเด็กดีมีเมตตานะ” ครูชะบาเล่าถึงสิ่งที่เด็กๆ ได้ซึมซับความดีงามจากการทำกิจกรรม
ครูชะบาบอกว่า ถ้ามองไม่ลึกซึ้ง โครงการนี้ก็แค่การเลี้ยงหมาดีๆ นี่เอง แต่ไม่ใช่แค่นั้น ยังเชื่อมโยงไปถึงการเติบโตทางจิตใจของเด็กและคนในชุมชน เหมือนการได้บูรณาการพุทธศาสนาเข้าไปในจิตใจคนในสังคม
“ตอนนี้รู้แล้วว่าถ้าปล่อยให้เด็กเป็นไปตามกระบวนการเรียนการสอนปกติ เด็กก็จะเหมือนหมาจรจัดที่สร้างปัญหา เพราะวิธีการแก้ปัญหาเด็กเกเร ก็แค่เชิญผู้ปกครองมา เพื่อเชิญเด็กออกจากโรงเรียน แต่ตอนนี้เราใช้เรื่องหมาแก้ปัญหาเด็ก ที่นี่เป็นโรงเรียนแรกที่เปิดหมวกหมวกร้องเพลง เพื่อหาเงินมาทำกิจกรรมเพื่อสังคม เด็กที่เรียนไม่เก่ง พอมาทำงานตรงนี้ ก็ได้เห็นการเปลี่ยนแปลง เด็กๆ ได้เรียนรู้คำว่าความกตัญญูรู้คุณ เคยบอกเด็กว่า เรียนไม่เก่งไม่เป็นไร ขอให้เป็นคนดี เขามีคุณค่าในตัวเอง เด็กเกเรบางคนเข้าใจครู กราบครูที่พื้นเลย พฤติกรรมแบบนี้จะไม่เห็นจากเด็กเก่ง"
ปกติแล้วเด็กๆ และครูจะออกไปช่วยเหลือสุนัขในชุมชนและวัดหลังเลิกเรียน โดยครูชะบาเป็นผู้ประสานให้ผู้ปกครองรับรู้ว่า เด็กๆ กำลังทำอะไรอยู่ พวกเขาทำไปเรื่อยๆ โดยไม่ท้อ จนกระทั่งคนในสังคมเห็นว่า ครูชะบาและเด็กๆ ทำเพื่อสุนัขจริงๆ เงินบริจาคจึงค่อยๆ เข้ามาพร้อมๆ หน่วยสัตวแพทย์อาสา ทำหมันฟรี
“เรื่องของเรามีสื่อทีวีเอาไปนำเสนอทุกช่อง แต่ไม่มีโรงเรียนไหนเอาไปทำเลย จริงๆ แล้วที่เรามาจุดนี้ได้ ไม่ใช่ว่าเก่ง แต่เรามีใจอยากช่วย”
ครูชะบาบอกว่า ได้เรียนรู้พร้อมๆ นักเรียน จนรู้สึกว่า หมาเป็นครูของเรา
“คนหากินกับหมาก็มีเยอะ คนเหล่านั้นรู้ว่าต้องทำตัวให้น่าสงสาร ถึงจะมีคนบริจาค แต่คนที่ทำจริงๆ จะไม่ทำตัวน่าสงสาร ต้องเข้มแข็งที่จะทำ มีบ้างที่เด็กทะเลาะกัน แต่หมาก็สอนพวกเขา เด็กที่เลี้ยงหมาจะไม่ทะเลาะกับใคร เขาจะกลัวว่าถ้ามีเรื่องกับคนอื่น หมาของเขาจะถูกทำร้าย นี่ไง...ครูหมาสอนเด็กและครู เราเองก็มีนิสัยไม่โต้ตอบใคร”
เมื่อโครงการรักสัตว์รักสังคมได้รับรางวัลมากมาย ทำให้โรงเรียนมีชื่อเสียงเรื่องคุณธรรม ครูชะบาจึงเป็นที่รู้จักมากขึ้น จนมีคนพูดกับเธอว่า ทำดี แต่อย่าเด่นจะเป็นภัย
“เงินไม่ใช่คำตอบในการทำงาน เวลาทำงานต้องใจมั่นคง ไม่หลงไปกับลาภ ยศ สรรเสริญ เรื่องเหล่านี้ทดสอบเราอยู่เรื่อยๆ จนในที่สุดคำพูดคนนั้นคนนี้ไม่สามารถทำอะไรเราได้ เราพิสูจน์ด้วยการกระทำ หากเราไม่มาทำงานตรงนี้ คงหลงไปทางโลก แต่ตอนนี้หมาเป็นครูของเรา"
ห้องเรียนเล็กๆ ในโรงเรียนแห่งนี้ จึงมีหมาเป็นสื่อการเรียนการสอนชั้นดีสำหรับเด็กและครู และสอนให้ทุกคนที่พบเห็นสุนัขได้เรียนรู้คำว่า เมตตา
"เพ็ญลักษณ์ ภักดีเจริญ[url=http://www.komchadluek.net/detail/20101001/74918/ครูชะบาอ่อนนาคเรียนรู้เมตตาจากสุนัข.html]

จากคุณ	: เมืองโบราณ
เขียนเมื่อ	: 2 ต.ค. 53 14:33:03