ความคิดเห็นที่ 1 ข้าวไทยในวิกฤติอาหาร ................................ “กินข้าวอะไร” คำถามง่ายๆ ที่แม้จะคาดหวังคำตอบว่า ...ข้าวแผ่แดง ข้าวพญาลืมแกง ข้าวดอฮี ข้าวคำผาย ข้าวเล้าแตก หรืออีกสารพัดชื่อแปลกหูของข้าวพื้นบ้านที่ได้รับการอนุรักษ์ไว้กว่า 20,000 พันธุ์                                แต่คำตอบที่ได้คงวนเวียนอยู่แค่ ข้าวหอมมะลิ ข้าวกข. ข้าวชัยนาท                               “พื้นที่ปลูกข้าว 60 กว่าล้านไร่ในบ้านเรา ครึ่งหนึ่งปลูกข้าวแค่ 2 สายพันธุ์ คือ หอมมะลิ กับชัยนาท, 90 เปอร์เซ็นต์ปลูกข้าวประมาณ 15 สายพันธุ์ ซึ่งทั้งหมดเป็นพันธุ์ลูกผสมที่ต้องใช้ปุ๋ยและยาฆ่าแมลง”                                 วิฑูรย์ เลี่ยนจำรูญ จากมูลนิธิชีววิถี ให้ข้อมูลพื้นฐาน ก่อนจะยืนยันว่า พันธุกรรมคือหัวใจสำคัญของความมั่นคงทางอาหาร                                “ฐานเรื่องพันธุกรรมเป็นจุดตั้งต้นของการกำหนดแบบแผนการผลิต เพราะฉะนั้นถ้าพันธุ์พืชไม่ได้อยู่ในมือของเกษตรกร ผ่องถ่ายไปอยู่ในมือของภาควิจัยสาธารณะคือหน่วยงานของรัฐ ท้ายที่สุดมันก็ถูกผ่องถ่ายไปยังบริษัท แบบแผนการผลิตก็จะถูกกำหนดโดยบริษัท รวมถึงชะตากรรมของเกษตรกรด้วย”                                   นั่นคือคำอธิบายว่า ทำไมราคาข้าวที่สูงขึ้นเป็นประวัติการณ์ จึงไม่อาจทำให้ชาวนาลืมตาอ้าปากได้                                  “แต่เดิมต้นทุนการผลิตข้าว ประมาณ 5เปอร์เซ็นต์  แต่พอมาเป็นข้าวลูกผสมจะขึ้นไปถึง 35เปอร์เซ็นต์ ไม่รวมค่าปุ๋ยค่ายา แต่อันนี้ไม่ใช่ทั้งหมด ปัจจัยที่มีผลเยอะตอนนี้ก็คือฐานทรัพยากรอื่น เช่น เรื่องที่ดิน ในภาคกลาง เกษตรกรที่เป็นผู้เช่านาประมาณ 80 เปอร์เซ็นต์ ทั้งประเทศมีคนที่ต้องเช่านาประมาณ 60 เปอร์เซ็นต์ ขณะที่ค่าเช่าเพิ่มสูงขึ้นเกือบ 3 เท่า”                                   นอกจากนี้ปัญหาที่ซ้อนทับเข้ามาก็คือ ราคาคาน้ำมันและพืชอาหารที่มีแนวโน้มแพงขึ้น นายทุนเริ่มสนใจพื้นที่เกษตรกรรม โดยเฉพาะการปลูกพืชพลังงาน ทำให้มีการแย่งใช้ทรัพยากรภาคเกษตรมากขึ้น                                  “ตรงนี้ถ้าจัดการไม่ดี มันก็คือวิกฤติดีดีนี่เอง” วิฑูรย์ แสดงความกังวล                                   เมื่อราคาข้าวหักกลบลบหนี้แล้วขาดทุน ที่ดินก็หลุดไปจากมือชาวนา การก้าวเข้ามาของบริษัทยักษ์ใหญ่ทั้งสัญชาติไทยและข้ามชาติที่เล็งเห็นกำไรจากพืชอาหาร กำลังจะเปลี่ยนชาวนาให้กลายเป็นแค่ “เกษตรกรรับจ้าง” ซึ่งนั่นหมายถึงคนเพียงไม่กี่กลุ่มคือผู้ครอบครองความมั่นคงทางอาหารของคนทั้งประเทศ                                  “ตอนนี้ต้องยอมรับว่า คนที่ถือครองอาหารในสังคมไทยมีไม่กี่บริษัท แม้แต่ข้าวก็มีคนที่ถือไว้แล้วเป็นส่วนใหญ่ จะเหลืออยู่กับเกษตรกรบ้างเล็กน้อย ความน่าเป็นห่วงก็คือ บริษัทไม่กี่บริษัทนี่แหละที่จะบอกว่าราคาอาหารวันนี้เท่าไหร่ ไม่ใช่เกษตรกร หรือแม้แต่ผู้บริโภค” สุเมธ ปานจำลอง ผู้ประสานงานโครงการเสริมสร้างอธิปไตยทางอาหารฯ สกว. ตั้งข้อสังเกต                                   ล่าสุดธนาคารโลกคาดการณ์ว่า หากราคาข้าวและพืชอาหารพุ่งสูงขึ้นอีก 10เปอร์เซ็นต์ จะผลักดันให้ประชาชนประมาณสิบล้านคนทั่วโลก ลงไปอยู่ต่ำกว่าเส้นความยากจน                                   ปัญหาสังคม การแย่งชิงทรัพยากรจะรุนแรงขึ้น บางคนเริ่มจินตนาการถึงสงครามที่มีชนวนเหตุจากอาหาร หลายประเทศคิดถึงการพึ่งพาตนเองในเรื่องอาหาร แล้วอะไรคือทางออกของสังคมไทย จากคุณ : ญี่ปุ่น35 เขียนเมื่อ : 24 พ.ค. 54 01:50:07

ความคิดเห็นที่ 2 อิสรภาพทางพันธุกรรม ....................................เมล็ดข้าว ทั้งกลมสั้น เรียวยาว หน้าตาสีสันแตกต่างกันไป คือมรดกล้ำค่าที่พ่อบุญส่งและชาวบ้านในเครือข่ายเกษตรกรรมยั่งยืนไม่เพียงถนอมรักษา แต่ยังพัฒนาต่อยอดจนได้รับการยอมรับจากสถาบันวิชาการ                                 “ข้าวมะลิแดงนี่มีงานวิจัยรับรองว่ามีคุณค่าทางโภชนาการสูง  กินแล้วไม่เป็นเบาหวาน” คำบรรยายสรรพคุณนี้แม้จะชวนให้หลายคนสนใจซื้อหาไปเป็นเสบียง แต่ปัญหาของการทำเกษตรอินทรีย์ โดยเฉพาะกลุ่มที่ปลูกข้าวพันธุ์พื้นบ้านก็คือ การตลาด ที่ไม่อาจเชื่อมระหว่างผู้ผลิตกับผู้บริโภคได้อย่างทั่วถึง                                  ดังนั้นแม้จะถูกมองด้วยความคาดหวังว่าจะเป็นทางเลือกที่ตอบโจทย์ทั้งคนปลูกข้าวและคนกินข้าวที่รักสุขภาพ แต่การเติบโตแบบค่อยเป็นค่อยไปของเกษตรกรรมแบบยั่งยืน เทียบไม่ได้เลยกับการก้าวกระโดดของกลุ่มทุนด้านการเกษตร                                  ยิ่งไปกว่านั้นบริษัทเหล่านี้ยังพยายามผลักดันอย่างหนักให้เกิดการยอมรับการใช้เมล็ดพันธุ์ข้าวลูกผสม หรืออีกนัยก็คือ การผูกขาดตลาดเมล็ดพันธุ์                                 “กฎหมายเมล็ดพันธุ์ ปี 2518  ถูกออกแบบมาโดยฐานคติที่ว่าเกษตรกรเป็นผู้ใช้เมล็ดพันธุ์ เพราะฉะนั้นคนที่ผลิตก็คือรัฐบาลหรือบริษัท  สองก็คือควบคุมมาตรฐานการผลิตเมล็ดพันธุ์ของบริษัทเพื่อให้ได้คุณภาพที่ดี วัตถุประสงค์ก็โอเค แต่ในทางปฏิบัติมันไม่เอื้อเฟื้อการพัฒนาและผลิตเมล็ดพันธุ์ของวิสาหกิจชุมชน                                   ซ้ำร้ายก็คือ บริษัททั้งหลายซึ่งผูกขาดเมล็ดพันธุ์นี้ใช้กฎหมายเป็นเครื่องมือในการขัดขวางการพัฒนาพันธุ์ของเกษตรกร ไปจับชาวบ้าน แต่เราแทบไม่เห็นการจับนี้เลยในหมู่พวกบริษัทด้วยกัน” วิฑูรย์ ชี้ปัญหาที่เกิดขึ้น                                   การรวมตัวกันเพื่อประกาศอิสรภาพทางพันธุกรรม  เรียกร้องให้ภาครัฐออกกฎหมายที่เอื้อประโยชน์แก่เกษตรกรในการผลิต แลกเปลี่ยน และจำหน่ายเมล็ดพันธุ์ จึงเป็นแนวทางหนึ่งของชาวนาในช่วงเปลี่ยนผ่านนี้                                   พวกเขายืนยันหลักการว่า เมล็ดพันธุ์ต้องกระจายอยู่ในมือของเกษตรกรรายย่อย เพื่อเป็นหลักประกันความมั่นคงทางอาหารของสังคมไทย                                  “เรามีชาวนา 3.5 ล้านครอบครัวขึ้นไป เป็นฐานการผลิตที่กว้างมาก แต่ถ้าเปลี่ยนแบบแผนการผลิต ต้นทุนสองในสามจะไหลไปอยู่ในมือบริษัท นั่นกลายเป็นว่าจุดแข็งของเรา ในการกระจายการผลิต ต้นทุนต่ำ ไม่พึ่งพาฟอสซิล อาจจะกลายเป็นวิกฤติซ้ำเติมความมั่นคงทางอาหาร ซ้ำเติมเกษตรกรให้แย่ลงไปอีก”                                   โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อวิกฤติอาหารที่เกิดขึ้นถือเป็น “วิกฤติการณ์ถาวร”                                  “ตอนนี้ดัชนีอาหารมันไปสู่ระดับที่เคยเกิดวิกฤติการณ์แล้วโดยที่ไม่เกิดสงครามเลย มันเกิดขึ้นเพราะราคาน้ำมัน ประเด็นก็คือการที่อาหารแพงน่าจะเป็นโอกาสของเกษตรกรรายย่อย ผู้สร้างความมั่นคงทางอาหารให้กับประเทศไทยมาโดยตลอดในประวัติศาสตร์ เราจึงมีข้อเสนอว่าพันธุ์ข้าวเราต้องรักษาไว้และขยายพื้นที่ให้ได้ อันนี้เป็นโอกาสสุดท้ายที่จะรักษาระบบการเกษตรให้อยู่ในมือเกษตรกร” วิฑูรย์ กล่าวถึงจุดยืนของเครือข่ายเกษตรกร                                   ทั้งนี้เพราะความหลากหลายของพันธุกรรม นอกจากจะสัมพันธ์กับวิถีการผลิตและวัฒนธรรมชุมชนแล้ว ในทางวิชาการยังเป็นการสร้างสมดุลในระบบนิเวศน์ ลดความเสี่ยง ในกรณีที่เกิดภัยธรรมชาติด้วย                                   เรื่องน่ายินดีก็คือ ทุกวันนี้เกษตรกรจำนวนไม่น้อยมีศักยภาพในการพัฒนาพันธุ์ข้าว และได้พิสูจน์ให้เห็นแล้วว่า ข้าวพันธุ์พื้นบ้านไม่ต้องใช้สารเคมีและให้ผลผลิตดีเกินคาด                                   หากตัดอุปสรรคด้านนโยบายที่ไม่หนุนเสริมเกษตรกรรายย่อย และขวากหนามที่เกิดจากวิธีคิดที่มอง “ข้าว” เป็น “สินค้า” มากกว่า “ความมั่นคงทางอาหาร” ซึ่งเป็นประเด็นที่ทั่วโลกกำลังให้ความสำคัญ ....................................ข้าวไทย ก็จะเป็นทั้ง “คลังเสบียง” และ “ความหวัง” ของคนไทย ที่มา  http://www.bangkokbiznews.com/home/detail/life-style/lifestyle/20110523/391853/%E0%B9%80%E0%B8%A1%E0%B8%A5%E0%B9%87%E0%B8%94%E0%B8%9E%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B8%98%E0%B8%B8%E0%B9%8C-:-%E0%B8%AD%E0%B8%98%E0%B8%B4%E0%B8%9B%E0%B9%84%E0%B8%95%E0%B8%A2%E0%B9%83%E0%B8%99%E0%B9%84%E0%B8%A3%E0%B9%88%E0%B8%99%E0%B8%B2.html จากคุณ : ญี่ปุ่น35 เขียนเมื่อ : 24 พ.ค. 54 01:54:03