ความคิดเห็นที่ 1 “ดูกรอานนท์ ไม้สาละทั้งคู่ เผล็ดดอกบานสะพรั่งนอกฤดูกาล ร่วงหล่นโปรยปราย ลงยังสรีระของตถาคตเพื่อบูชา แม้ดอกมณฑารพอันเป็นของทิพย์ ก็ตกลงมาจากอากาศ ดอกมณฑารพเหล่านั้น ร่วงหล่นโปรยปรายลงยังสรีระของตถาคตเพื่อบูชา แม้จุณแห่งจันทน์อันเป็นของทิพย์ ก็ตกลงมาจากอากาศ จุณแห่งจันทน์เหล่านั้น ร่วงหล่นโปรยปรายลงยังสรีระของตถาคตเพื่อบูชา ดนตรีอันเป็นทิพย์เล่า ก็ประโคมอยู่ในอากาศ เพื่อบูชาตถาคต แม้สังคีตอันเป็นทิพย์ก็เป็นไปในอากาศเพื่อบูชาตถาคต ดูกรอานนท์ ตถาคตจะชื่อว่าอันบริษัทสักการะ เคารพ นับถือ บูชา นอบน้อม ด้วยเครื่องสักการะประมาณเท่านี้หามิได้ ผู้ใดแลจะเป็นภิกษุ ภิกษุณี อุบาสก หรืออุบาสิกาก็ตาม เป็นผู้ปฏิบัติธรรมสมควรแก่ธรรม ปฏิบัติชอบ ปฏิบัติตามธรรมอยู่ ผู้นั้นย่อมชื่อว่าสักการะ เคารพ นับถือ บูชาตถาคต ด้วยการบูชาอย่างยอด เพราะเหตุนั้นแหละอานนท์ พวกเธอพึงสำเหนียกอย่างนี้ว่า เราจักเป็นผู้ปฏิบัติธรรมสมควรแก่ธรรม ปฏิบัติชอบ ประพฤติตามธรรมอยู่ดังนี้ฯ” ในเวลาที่พระพุทธองค์เสด็จปรินิพพานแล้ว ทุกหนแห่งในเมืองกุสินาราเต็มไปด้วยดอกมณฑารพ “...สมัยนั้น เมืองกุสินาราเดียรดาษไปด้วยดอกมณฑารพโดยถ่องแถวประมาณแค่เข่า จนตลอดที่ต่อแห่งเรือน บ่อของโสโครกและกองหยากเยื่อ ครั้งนั้นพวกเทวดาและพวกเจ้ามัลละเมืองกุสินารา สักการะ เคารพ นับถือ บูชาพระสรีระพระผู้มีพระภาค ด้วยการฟ้อนรำ ขับร้อง ประโคมมาลัยและของหอม ทั้งที่เป็นของทิพย์ ทั้งที่เป็นของมนุษย์...” จากคุณ : micheal lee เขียนเมื่อ : 4 เม.ย. 55 09:47:16

ความคิดเห็นที่ 2 หลังจากพระพุทธองค์เสด็จสวรรคตแล้ว พระมหากัสสปะเถระ ซึ่งอยู่ที่เมืองปาวา ได้ทราบข่าวว่าพระพุทธเจ้าเสด็จมาประทับที่เมืองกุสินาราหลายวันแล้ว จึงตั้งใจจะไปเฝ้าพร้อมด้วยพระภิกษุสงฆ์บริวาร 500 รูป ขณะที่กำลังเดินทางไปเมืองกุสินาราอยู่นั้น ได้หยุดพักหลบแสงแดดอยู่ใต้ร่มไม้ข้างทาง ได้เห็นนักบวชนอกศาสนาคนหนึ่งซึ่งมาจากเมืองกุสินารา ถือดอกมณฑารพเดินสวนทางมา พระมหากัสสปะซึ่งเวลานั้น ยังไม่รู้ว่าพระพุทธเจ้าปรินิพพานแล้ว ก็นึกสังหรณ์ใจ เพราะดอกมณฑารพเป็นดอกไม้ทิพย์ ที่ไม่มีในโลกมนุษย์ และจะปรากฏเฉพาะตอนที่มีสิ่งใดสิ่งหนึ่งเกิดขึ้นกับพระพุทธเจ้า เช่น ประสูติ ตรัสรู้ ปรินิพพาน วันจาตุรงคสันนิบาต วันที่ทรงแสดงพระธัมมจักกัปปวัตนสูตร เป็นต้น ซึ่งเทพเทวดาจะบันดาลให้ดอกมณฑารพตกลงมาจากเทวโลก พระมหากัสสปะจึงได้สอบถามข่าวคราวของพระพุทธองค์จากนักบวชผู้นั้น ซึ่งได้รับคำตอบว่าพระพุทธเจ้าเสด็จสู่ปรินิพพานมา 7 วันแล้ว และดอกมณฑารพนี้ก็ได้มาจากสถานที่ที่พระองค์ปรินิพพานนั่นเอง เมื่อได้ยิน ดังนั้นพระมหากัสสปะจึงรีบเร่งนำพระภิกษุสงฆ์ออกเดินทางไปยังเมืองกุสินารา นอกจากนี้ มณฑายังเป็นดอกไม้ของนางสงกรานต์ประจำวันพฤหัสบดีที่มีนามว่า กิริณีเทวี จากคุณ : micheal lee เขียนเมื่อ : 4 เม.ย. 55 09:47:42

ความคิดเห็นที่ 3 บุนนาค สวยทั้งใบ หอมชื่นใจทั้งดอก “ต้นบุนนาค” หรือ “ต้นนาค” มีชื่อพื้นเมืองที่เรียกกันต่างไปในแต่ละท้องถิ่นของไทย คือ นาคบุตร, ปะนาคอ, สารภีดอย, ก๊าก่อ, ก้ำก่อ เป็นต้น มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Mesua ferrea Linn. อยู่ในวงศ์ Guttiferae เป็นไม้ยืนต้น ไม่ผลัดใบ สูงประมาณ 15-25 เมตร ลำต้นเปลาตรง เปลือกเรียบสีน้ำตาลปนเทา เรือนยอดเป็นพุ่มทึบ ใบเป็นใบเดี่ยว รูปหอกหรือรูปขอบขนาน ออกตรงข้ามกัน ปลายใบแหลม โคนใบมน เนื้อใบเหนียวและค่อนข้างแข็งเป็นมัน ยามเมื่อผลิใบอ่อนจะเป็นสีชมพูสดใสสวยงาม เมื่อใบแก่จะมีสีเขียวเข้ม ดอกเป็นดอกเดี่ยว ออกเป็นกลุ่มตามซอกใบ ดอกใหญ่สีขาว มี 4 กลีบกลีบดอกหนา มีกลิ่นหอมมาก กลางดอกมีเกสร ตัวผู้สีเหลืองสดจำนวนมาก ส่วนเกสรตัวเมียจะมีสีขาว ช่วงเวลาออกดอกราวเดือนมีนาคม-กรกฎาคม ส่วนผลเป็นรูปไข่ ปลายผลแหลม เปลือกหนาแข็ง ภายในมีเมล็ด สีดำแข็ง ราว 1-4 เมล็ด นอกจากจะมีกลิ่นหอมมากแล้ว บุนนาคยังมีสรรพคุณ ด้านพืชสมุนไพรมากมาย กล่าวคือ ใบใช้แก้เสมหะและพอกสมานแผลสด, ดอกใช้ปรุงเป็นยาบำรุงโลหิต บำรุงธาตุ บำรุงหัวใจ แก้อาการร้อนอ่อนเพลีย ขับเสมหะ ขับลม แก้กระหายน้ำ ระงับกลิ่นตัว, ผลมีฤทธิ์ช่วยขับเหงื่อ และฝาดสมาน, เมล็ดแก้โรคปวดตามข้อ รักษาโรคผิวหนัง, รากใช้เป็นยาขับลมในลำไส้ สำหรับประโยชน์ด้านอื่นๆ ก็มีมากเช่นเดียวกันคือ ลำต้นใช้ทำไม้หมอนรางรถไฟ งานก่อสร้าง ต่อเรือ และเครื่องเรือนต่างๆ เปลือกลำต้นบดเป็นผงใช้แต่งกลิ่นธูป หอมน้ำที่กลั่นได้จากดอกใช้แต่งกลิ่นสบู่ และน้ำมันจากเมล็ดใช้จุดตะเกียง และทำเครื่องสำอาง จากคุณ : micheal lee เขียนเมื่อ : 4 เม.ย. 55 09:48:19

ความคิดเห็นที่ 4 ในพระไตรปิฎก ฉบับธรรมทาน หัวข้อ ‘ปุนนาคปุปผิยเถราปทาน’ ได้กล่าวถึง ผลแห่งการถวาย ‘ดอกบุนนาค’ บูชาของพระปุนนาคปุปผิยเถระ ไว้ว่า “เราเป็นพรานเข้าไป (หยั่งลง) ยังป่าใหญ่ เราได้พบต้นบุนนาคมีดอกบาน จึงระลึกถึงพระพุทธเจ้าผู้ประเสริฐสุด ได้เลือกเก็บดอกบุนนาคนั้น เอาแต่ที่มีกลิ่นหอมสวยงาม แล้วก่อสถูปบนเนินทรายบูชาแด่พระพุทธเจ้าในกัลปที่ 92 แต่กัลปนี้ เราได้บูชาพระพุทธเจ้าด้วยดอกไม้ใด ด้วยการบูชานั้น เราไม่รู้จักทุคติเลย นี้เป็นผลแห่งพุทธบูชา ในกัลปที่ 91 แต่กัลปนี้ ได้มีพระเจ้าจักรพรรดิพระองค์หนึ่งทรงพระนามว่า ตโมนุทะ ทรงสมบูรณ์ด้วยแก้ว 7 ประการ มีพลมาก คุณวิเศษเหล่านี้ คือปฏิสัมภิทา 4 วิโมกข์ 8 และอภิญญา 6 เราทำให้แจ้งชัดแล้ว พระพุทธศาสนาเราได้ทำเสร็จแล้ว ดังนี้” และในหัวข้อ ‘คิริปุนนาคิยเถราปทาน’ ได้กล่าวถึง ผลแห่งการถวาย ‘ดอกบุนนาค’ บูชาของพระคิริปุนนาคิยเถระ ไว้ว่า จากคุณ : micheal lee เขียนเมื่อ : 4 เม.ย. 55 09:48:50

ความคิดเห็นที่ 5 “ครั้งนั้น พระสัมพุทธเจ้าพระนามว่าโสภิตะ ประทับอยู่ที่ภูเขาจิตตกูฏ เราได้ถือเอาดอกบุนนาคเข้ามาบูชาพระสยัมภูในกัลปที่ 94 แต่กัลปนี้เราได้บูชาพระสัมพุทธเจ้า ด้วยการบูชานั้นเราไม่รู้จักทุคติเลย นี้เป็นผลแห่งพุทธบูชา เราเผากิเลสทั้งหลายแล้ว พระพุทธศาสนาเราได้ทำเสร็จแล้ว ดังนี้” การเป็นมงคล คนไทยโบราณเชื่อว่า บ้านใดปลูกต้นบุนนาคไว้ประจำบ้านจะทำให้เป็นผู้มีความประเสริฐและมีบุญ เพราะบุนนาคคือผู้มีบุญผู้ประเสริฐ และยังเชื่ออีกว่ายังสามารถป้องกันภัยอันตรายจากภายนอกได้อีกด้วย เพราะใบของบุนนาคสามารถรักษาพิษสัตว์ต่างๆ ได้ เช่น พิษงู นอกจากนี้แล้ว นาคยังหมายถึงพญานาค ซึ่งเป็นพญาสัตว์ชนิดหนึ่งในสมัยพุทธกาล ที่มีแสนยานุภาพในอันที่จะปกป้องและคุ้มครองพิษภัยได้ ปัจจุบัน บุนนาคเป็นพันธุ์ไม้มงคลพระราชทานประจำจังหวัดพิจิตร จากคุณ : micheal lee เขียนเมื่อ : 4 เม.ย. 55 09:49:17

ความคิดเห็นที่ 6 ตะเคียนที่สิงสถิตของนางไม้ เมื่อได้ยินได้ฟังเรื่องราวของต้นตะเคียนในที่ใด ก็มักจะมีเรื่องผีสางนางไม้ประกอบมาด้วยเสมอ ซึ่งเรื่องนี้เป็นความเชื่อที่สืบต่อกันมาว่า ต้นไม้ขนาดใหญ่ๆ นั้น มักจะมีเทพเทวดาอารักขา หากใครคิดไปตัดหรือทำลายก็ย่อมประสบเหตุอย่างใดอย่างหนึ่ง ดังเช่นต้นตะเคียนที่มีการเล่าขานกันว่า มีนางตะเคียนสิงสถิตอยู่และมีฤทธิ์มาก ดังนั้น การจะตัดต้นตะเคียนมาทำสิ่งใดก็จะต้องทำพิธีขอเสียก่อน หากไม่ทำพิธีขอจากนางตะเคียนแล้ว ก็มักจะถูกลงโทษให้เจ็บไข้ หรือมีอาการคลุ้มคลั่ง เป็นต้น ส่วนในทางพฤกษศาสตร์นั้น ตะเคียน เป็นพันธุ์ไม้ดั้งเดิมของเอเชียเขตร้อน มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Hopea odorata Roxb. อยู่ในวงศ์ Dipterocarpaceae มีชื่อเรียกอื่นๆ ว่า ตะเคียนทอง, ตะเคียนใหญ่, แคน, โกกี้ เป็นต้น เป็นไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ สูงราว 20-40 เมตร ไม่ผลัดใบ ลำต้นเปลาตรง เปลือกสีน้ำตาลดำและจะแตกเป็นสะเก็ด เมื่อต้นมีขนาดใหญ่ มีชันสีเหลืองตามรอยแตกของเปลือก เรือนยอดเป็นพุ่มกลม แน่นทึบ ใบเป็นใบเดี่ยวรูปไข่แกมรูปหอก เรียงสลับ ปลายใบแหลม โคน ใบมน เนื้อใบค่อนข้างหนาเป็นมัน ท้องใบมีตุ่มอยู่ตามง่ามเส้นใบ จากคุณ : micheal lee เขียนเมื่อ : 4 เม.ย. 55 09:50:49

ความคิดเห็นที่ 7 ดอกมีขนาดเล็ก สีขาวแกมเหลือง ออกรวมกันเป็นช่อตามซอกใบและปลายกิ่ง มีกลิ่นหอม ออกดอกระหว่างเดือนมกราคม-มีนาคม ผลเป็นรูปทรงกลม หรือรูปไข่ มีปีกยาวรูปใบพาย 2 ปีก และยังมีปีกสั้นอีก 3 ปีก ซึ่งปีกเหล่านี้มีหน้าที่ห่อหุ้มผล และนำพาผลปลิวไปตกได้ในที่ไกลๆ ประโยชน์ของตะเคียนมีมากมาย ทั้งในด้านการทำเครื่องเรือนและสิ่งของเครื่องใช้ต่างๆ อาทิ ใช้ในการก่อสร้างอาคารบ้านเรือน สมัยโบราณนิยมนำต้นตะเคียนมาทำเป็นเสาเอก ขุดเป็นเรือ ทำสะพาน ทำวงกบ ประตูหน้าต่าง หูกทอผ้า กังหันน้ำ กระโดงเรือ เพราะเนื้อไม้แข็ง เหนียว มีความสวยงาม ทนทาน ทนปลวกได้ดี ส่วนชันหรือยางไม้ใช้ผสมน้ำมันทาไม้ ทำน้ำมันชักเงา ใช้ยาแนวเรือ สำหรับประโยชน์ในด้านสรรพคุณพืชสมุนไพรก็มีมากมาย ได้แก่ เปลือกใช้แก้ปวดฟัน, แก่นใช้แก้โลหิตและกำเดา รักษาคุดทะราด ขับเสมหะ, เนื้อไม้ใช้แก้ท้องร่วง สมานแผล และยางใช้รักษาแผล แก้ท้องเสีย จากคุณ : micheal lee เขียนเมื่อ : 4 เม.ย. 55 09:51:14

ความคิดเห็นที่ 8 ในอรรถกถาคาถาธรรมบท เรื่องครหทินน์ ได้กล่าวถึงไม้ตะเคียนไว้ว่า สิริคุตต์ซึ่งเป็นอุบาสกในพระพุทธศาสนา และเป็นเพื่อนกับครหทินน์ ซึ่งเป็นสาวกของพวกนิครนถ์ เคยหลอกให้พวกนิครนห์ตกลงในหลุมคูถ (อุจจาระ) ทำให้ครหทินน์เจ็บใจมาก จึงคิดแก้แค้นพระพุทธเจ้าบ้าง โดยวางแผนนิมนต์ให้พระพุทธเจ้าพร้อมเหล่าภิกษุมาฉันภัตตาหารที่บ้านตน ในขณะเดียวกันก็ให้คนในบ้านขุดหลุมใหญ่ไว้ในระหว่างเรือน 2 หลัง แล้วนำไม้ตะเคียนมาประมาณ 80 เล่มเกวียน ให้จุดไฟสุมตลอดคืนยันรุ่ง แล้วให้ทำกองถ่านเพลิงไม้ตะเคียนไว้ วางไม้เรียบบนปากหลุม ให้ปิดด้วยเสื่อ ลำแพน ลาดท่อนไม้ผุไว้ข้างหนึ่ง แล้วให้ทำทางเป็นที่เดินไป เพื่อที่ว่าในเวลาที่พระพุทธเจ้าและเหล่าภิกษุเหยียบท่อนไม้หักแล้ว ก็จะกลิ้งตกลงไปในหลุมถ่านเพลิง แต่พระพุทธเจ้าทรงล่วงรู้ถึงแผนการนี้ จากคุณ : micheal lee เขียนเมื่อ : 4 เม.ย. 55 09:51:48

ความคิดเห็นที่ 9 แต่ทรงเล็งเห็นด้วยพระญาณว่าหากพระองค์เสด็จไปก็จะเกิดประโยชน์มากกว่า เพราะในที่นั้นจะมีผู้คนมาฟังธรรม และจะมีผู้บรรลุธรรมเป็นจำนวนมาก รวมทั้งสิริคุตต์และครหทินน์ ก็จะบรรลุโสดาบันด้วย จึงได้เสด็จไป เมื่อไปถึงพระศาสดาทรงเหยียดพระบาทลงเหนือหลุมถ่านเพลิง เสื่อลำแพนหายไปแล้ว ดอกบัวประมาณเท่าล้อผุดขึ้นทำลายหลุมถ่านเพลิง พระศาสดาทรงเหยียบกลีบบัว และเสด็จไปประทับนั่งลงบนอาสน์ที่ปูลาดไว้ รวมทั้งภิกษุทั้งหลายก็กระทำเช่นเดียวกัน ปัจจุบัน ต้นตะเคียนทองเป็นพันธุ์ไม้พระราชทานประจำจังหวัดปัตตานี จากคุณ : micheal lee เขียนเมื่อ : 4 เม.ย. 55 09:52:38

ความคิดเห็นที่ 10 สายหยุด หยุดกลิ่นฟุ้งยามสาย พระราชนิพนธ์เรื่อง ‘เงาะป่า’ ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 มีตอนหนึ่งที่ได้ทรงกล่าวถึง ‘สายหยุด’ ไว้ว่า “...สายหยุดดอกย้อยห้อยพวงยาน กลิ่นซาบซ่านนาสาดอกน่าเชย...” สายหยุด มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Desmos chinensis Lour. อยู่ในวงศ์ Annonaceae มีชื่อเรียกอื่นๆ เช่น กล้วยเครือ, เครือเขาแกลบ, สาวหยุด, เสลาเพชร เป็นต้น เป็นไม้รอเลื้อยหรือไม้พุ่ม ซึ่งสามารถเลื้อยเกาะไม้อื่นได้ไกล มักแตกกิ่งก้านสาขาที่ส่วนยอด และแผ่กิ่งก้านออกไปรอบๆ เป็นบริเวณกว้าง กิ่งอ่อนสีน้ำตาลมีขนปกคลุม เมื่อแก่จะมีสีดำเป็นมัน ใบเป็นใบเดี่ยว รูปรีแกมรูปหอก เรียงสลับ ผิวใบสีเขียวเข้มเป็นมัน มีใบดก จากคุณ : micheal lee เขียนเมื่อ : 4 เม.ย. 55 09:54:51

ความคิดเห็นที่ 11 ส่วนดอกจะออกตามซอกใบห้อยย้อย เป็นดอกเดี่ยว มีกลีบดอก 5-6 กลีบ แต่ละกลีบจะบิดงอ กลีบรองดอกสั้น เกสรตัวผู้และเกสรตัวเมียอยู่บนฐานกลางดอก เมื่อดอกอ่อนเป็นสีเขียว พอแก่จัดจะเปลี่ยนเป็นสีเหลือง ออกดอกตลอดปี และยิ่งต้นที่มีอายุมากก็จะยิ่งออกดอกมาก และขนาดของดอกก็จะใหญ่ขึ้นและมีสีเหลืองเข้มขึ้นด้วย ดอกสายหยุดจะเริ่มส่งกลิ่นหอมจัดในยามรุ่งอรุณ และกลิ่นจะค่อยๆ จางลงจนหมดกลิ่นในยามเที่ยงวัน สำหรับผลนั้นเป็นผลสดมีเนื้อจะออกรวมเป็นกลุ่ม เป็นผลย่อยกลมรี มีส่วนคอดเป็นข้อๆ คล้ายลูกประคำ ผลอ่อนมีสีเขียว และเปลี่ยนเป็นสีแดงเมื่อแก่ จนกระทั่งเป็นสีดำเมื่อสุก ภายในมีเมล็ดกลม ขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ดหรือตอนกิ่ง แก้ไขเมื่อ 04 เม.ย. 55 09:55:37 จากคุณ : micheal lee เขียนเมื่อ : 4 เม.ย. 55 09:55:15

ความคิดเห็นที่ 12 ดอกสายหยุด ขออภัยรูปไม่มา แก้ไขเมื่อ 04 เม.ย. 55 09:56:59 จากคุณ : micheal lee เขียนเมื่อ : 4 เม.ย. 55 09:56:23

ความคิดเห็นที่ 13 โดยทั่วไปมักจะปลูกสายหยุดเป็นซุ้มใกล้รั้วบ้าน เพราะเป็นไม้ประดับที่มีกลิ่นหอม และสามารถ ตกแต่งให้เป็นซุ้มตามต้องการได้ ในด้านของสรรพคุณพืชสมุนไพรนั้น จะใช้ดอกสกัดทำน้ำมันหอมระเหย บำรุงหัวใจ ส่วนต้นและรากใช้รักษาอาการติดยาเสพติด รากใช้แก้อาการท้องเสีย มีโคลงสี่สุภาพบทหนึ่งในวรรณคดีเรื่อง ‘ลิลิตตะเลงพ่าย’ อันถือเป็นสุดยอดของลิลิต ซึ่ง สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส (พระองค์เจ้าวาสุกรี สุวณฺณรํสี) สมเด็จพระสังฆราชพระองค์ที่ ๗ แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ได้ทรงนิพนธ์ไว้ โดยกล่าวเปรียบเทียบ ‘สายหยุด’ กับ ‘ความรัก’ ไว้ดังนี้ สายหยุดหยุดกลิ่นฟุ้ง ยามสาย สายบ่หยุดเสน่ห์หาย ห่างเศร้า กี่คืนกี่วันวาย วางเทวษ ราแม่ ถวิลทุกขวบค่ำเช้า หยุดได้ฉันใด จากคุณ : micheal lee เขียนเมื่อ : 4 เม.ย. 55 09:57:58

ความคิดเห็นที่ 14 จากโคลงบทนี้ ทำให้นึกถึงคำที่พระพุทธองค์ได้ตรัสไว้ว่า ปิเยหิ วิปปะโยโค ทุกโข หมายถึง ความพลัดพรากจากสิ่งเป็นที่รักที่พอใจก็เป็นทุกข์ ได้เรียนรู้ธรรมชาติของต้นไม้อย่าง ‘สายหยุด’ กันแล้ว จะทำให้เราหยุดคิดอะไรได้บ้างไหม ก่อนที่จะสายเกินไป จนไม่มีโอกาสได้คิดและลงมือทำ จากคุณ : micheal lee เขียนเมื่อ : 4 เม.ย. 55 09:58:25

ความคิดเห็นที่ 15 กัลปพฤกษ์ ต้นไม้สารพัดนึก จากข้อมูลในพจนานุกรมศัพท์ศิลปกรรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน ได้พูดถึงเรื่องกัลปพฤกษ์ไว้ว่า “ตามคติโบราณเชื่อกันว่า ต้นกัลปพฤกษ์มีอยู่ในแดนสวรรค์ หากผู้ใดปรารถนาสิ่งใด ก็อาจจะไปนึกเอาจากต้นไม้นี้ได้ ดังนั้น สมัยโบราณจึงได้มีการทำรูปแบบจำลองต้นกัลปพฤกษ์ต้นไม้สารพัดนึกขึ้น โดยเกี่ยวเนื่องกับงานที่เป็นพิธีหลวง บางโอกาสเพื่อใช้เป็นที่ติดเงินปลีกสำหรับทิ้งทานให้แก่คนยากจน ตัวอย่างเช่น งานพระราชทานเพลิงพระศพหรือศพ เช่น การพระราชทานเพลิงศพท้าวสมศักดิ์ ที่วัดสุวรรณาราม ในรัชกาลที่ 1 มีหมายรับสั่งว่า “อนึ่ง ให้สมุห์บัญชีจัตุสดมภ์เบิกไม้ไปทำโรงโขนโรงหุ่น แล้วให้จัดแจงต้นกัลปพฤกษ์ไม้เสียบลูกกัลปพฤกษ์ แลกระไดขึ้นต้นกัลปพฤกษ์ให้พร้อม” กับ “ให้เกณฑ์ผลมะกรูด ผลมะนาว ขุนหมื่นเข้าส้มทิ้งทาน ตำรวจรักษาต้นกัลปพฤกษ์วันละ 2 ต้น” ทั้งนี้ โครงพุ่มของต้นกัลปพฤกษ์ โดยทั่วไปมักทำเป็นโครงไม้ผูกเป็นพุ่มทรงข้าวบิณฑ์ แต่ละชั้นจะติดลูกมะนาว มะกรูด ซึ่งเจาะให้เป็นรูใส่เงินปลีกไว้ข้างใน ใต้พุ่มทำยกพื้นขึ้นเสมอระดับตา ใช้เป็นที่ยืนทิ้งทาน เมื่อถึงเวลาทิ้งทาน พนักงานซึ่ง “นุ่งสมปักลายเสื้อครุย สวมลอมพอก” จะพาดกระไดขึ้นไปยืนอยู่บนยกพื้นใต้พุ่มต้นกัลปพฤกษ์ แล้วดึงลูกส้ม มะนาว มะกรูด ที่เสียบปลายไม้ที่เหลาเรียวยาวคล้ายคันเบ็ด วัดเหวี่ยงให้ลูกส้มปลิวไปตกห่างๆ ต้นกัลปพฤกษ์ คนที่รออยู่ข้างล่างก็จะกลุ้มรุมเข้าชิงลูกส้มกันอย่างสนุกสนาน กัลปพฤกษ์หรือต้นไม้สารพัดนึกจำลองนี้ จัดเป็นสิ่งปลูกสร้างประกอบด้วยศิลปลักษณะประเภทหนึ่ง เป็นประเพณีนิยมที่มีแต่โบราณ แล้วค่อยเสื่อมความนิยมลงในตอนปลายรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว” จากคุณ : micheal lee เขียนเมื่อ : 4 เม.ย. 55 09:59:01

ความคิดเห็นที่ 16 ต่อมาในระยะหลังๆ ก็ยังจัดทำต้นกัลปพฤกษ์จำลองขึ้นอีก ซึ่งไม่ได้เกี่ยวข้องกับงานศพแล้ว แต่จะเป็นงานเทศกาลรื่นเริง เช่น ปีใหม่ ก็จะนำสลากของขวัญไปติดไว้ที่ต้นกัลปพฤกษ์ ให้ผู้ร่วมงานได้สอยกัลปพฤกษ์รับของขวัญกันเป็นที่สนุกสนาน สำหรับปัจจุบัน ต้นไม้ที่เรียกกันว่า กัลปพฤกษ์ มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Cassia bakeriana Craib อยู่ในวงศ์ Leguminosae มีชื่อพื้นเมืองที่เรียกกันต่างไปในแต่ละท้องถิ่นของไทย คือ กัลปพฤกษ์ (ภาคกลาง, ภาคเหนือ), กานล์ (เขมร-สุรินทร์), ชัยพฤกษ์ (ภาคเหนือ) เป็นต้น เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลาง ผลัดใบ สูงราว 12-15 เมตร เรือนยอดแผ่กว้าง เปลือกสีเทา ใบเป็นใบประกอบแบบขนนก ปลายคู่เรียงสลับมีขนนุ่มปกคลุมทั้งสองด้าน และจะทิ้งใบหมดยาม ออกดอกระหว่างเดือนมกราคม-เมษายน เป็นไม้ขนาดเล็กที่มีดอกดกมาก ออกเป็นพวงห้อยลง หรือเป็นช่อตั้งขึ้นตามกิ่งหรือซอกใบ ดอกมี 5 กลีบมีเกสรตัวผู้สีเหลืองอยู่ตรงกลาง ออกดอกสะพรั่งทั่วทุกกิ่งก้าน แลดูสวยงามไปทั้งต้น มีกลิ่นหอม ยามแรกบานเป็นสีชมพูอ่อนสดใสและค่อยๆ เปลี่ยนเป็นสีขาว ไปเรื่อยๆ จนใกล้ร่วงโรย ส่วนผลเป็นฝักกลม สีน้ำตาลดำ ยาวประมาณ 20-30 ซม. ภายในมีเมล็ดแบนๆ กลมรีสีน้ำตาลเป็นมันเรียงตัวอยู่ราว 30-40 เมล็ด จากคุณ : micheal lee เขียนเมื่อ : 4 เม.ย. 55 09:59:51

ความคิดเห็นที่ 17 เนื่องจากกัลปพฤกษ์มีดอกดกสวยงาม จึงมักปลูกเป็นไม้ประดับตามอาคารบ้านเรือนและถนนหนทางต่างๆ แต่ประโยชน์ทางด้านพืชสมุนไพรก็มีเช่นกัน โดยเฉพาะเนื้อในฝัก ใช้เป็นยาระบายอ่อนๆ, เมล็ด ใช้บำรุงธาตุ แก้ไข้จับสั่น หืด ริดสีดวง แน่นหน้าอก ขับลม โลหิตพิการ ถ่ายพยาธิ และแก้ปวดแสบปวดร้อนตามผิวหนัง และร่างกาย เป็นต้น ปัจจุบัน ต้นกัลปพฤกษ์เป็นพันธุ์ไม้พระราชทานประจำจังหวัดขอนแก่น จากคุณ : micheal lee เขียนเมื่อ : 4 เม.ย. 55 10:00:35

ความคิดเห็นที่ 18 กระทุ่ม ต้นไม้ประจำอมรโคยานทวีป ในมนุสสภูมิ เอ่ยถึง ‘ดอกกระทุ่ม’ เชื่อว่าคนรุ่นใหม่คงไม่รู้จัก ยิ่งเป็น ‘ผมทรงดอกกระทุ่ม’ แล้ว เกือบทั้งร้อยส่ายหน้า บอกว่าไม่เคยเห็น ไม่เคยได้ยิน (รู้จักแต่ทรงสกินเฮดด์-ผมสั้นเกรียนติดหนังหัว) แต่สำหรับสาวๆ ในสมัยรัชกาลที่ 5 ทุกคนต้องไว้ผมทรงดอกกระทุ่มกันทั้งบ้านทั้งเมือง ตามขนบธรรมเนียมประเพณีที่ได้มีการปรับปรุงขึ้นใหม่ กระทุ่ม มาจากคำว่า ‘กทัมพะ’ ในภาษาบาลี มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Anthocephalus chinensis (Lamk.) A. Rich. ex Walp. อยู่ในวงศ์ Rubiaceae และมีชื่อเรียกอื่นๆ เช่น กระทุ่มบก, โกหว่า, ตะกู, ตะโกส้ม, ตุ้มก้านยาว, ตุ้มเนี่ยง, ตุ้มหลวง, ตุ้มพราย เป็นต้น เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ ลำต้นตรง สูงราว 15-30 เมตร เรือนยอดเป็นพุ่มกลมใบ เป็นใบเดี่ยว รูปไข่ ออกเป็นคู่ตรงข้ามกัน และมีหูใบรูปสามเหลี่ยมอยู่ระหว่างโคนก้านใบ ดอกสีเหลืองอ่อนออกเป็นช่อกลม กระจุกแน่นตามปลายกิ่ง มีกลิ่นหอม ซึ่งจะส่งกลิ่นหอมในราวเดือนพฤษภาคม-มิถุนายน ผลมีลักษณะกลม เป็นผลย่อย ออกเป็นกระจุก เกิดจากวงกลีบรองดอกของแต่ละดอกเชื่อมติดกัน ผลจะสุกราวเดือนสิงหาคม-ตุลาคม แต่ละผลมีเมล็ด ขนาดเล็กมากมาย และจะเปลี่ยนเป็นสีเหลืองและสีน้ำตาลเมื่อแก่ จากคุณ : micheal lee เขียนเมื่อ : 4 เม.ย. 55 10:01:08

ความคิดเห็นที่ 19 ต้นกระทุ่มเป็นไม้ที่เจริญเติบโตรวดเร็วมากเมื่อเทียบกับไม้อื่นๆ พบในหลายประเทศ เช่น อินเดีย เนปาล บังคลาเทศ ศรีลังกา พม่า จีน อินโดนีเซีย มาเลเซีย ฟิลิปปินส์ และประเทศในภูมิภาคอินโดจีน ขึ้นตามป่าดิบและป่าเบญจพรรณที่ชุ่มชื้น ใกล้น้ำ ที่ระดับความสูง 500-1,500 เมตร ปัจจุบันนิยมปลูกเป็นสวนป่าเพื่อการใช้สอย เพราะเนื้อไม้ของกระทุ่มมีความละเอียด มีสีเหลืองหรือขาว และมีคุณสมบัติแห้งเร็วมาก อีกทั้งมีลำต้นตรง เหมาะในการทำฝาบ้าน ทำประตู หน้าต่าง เพดาน กระดาน ทำกล่องต่างๆ ทำเยื่อกระดาษ รวมทั้งอุปกรณ์ตกแต่งอื่นๆ ในพระไตรปิฏกได้แสดงภูมิที่เกิดของมนุษย์ว่า ‘มนุสสภูมิ’ คือที่เกิดของมนุษย์นั้น มี 4 ทวีป คือ 1. ปุพพวิเทหทวีป อยู่ทางทิศตะวันออกของภูเขาสิเนรุ 2. อมรโคยานทวีป อยู่ทางทิศตะวันตกของภูเขาสิเนรุ 3. ชมพูทวีป (คือโลกนี้) อยู่ทางทิศใต้ของภูเขาสิเนรุ 4. อุตตรกุรุทวีป อยู่ทางทิศเหนือของภูเขาสิเนรุ จากคุณ : micheal lee เขียนเมื่อ : 4 เม.ย. 55 10:01:53

ความคิดเห็นที่ 20 ส่วนในคัมภีร์วิสุทธิมรรค ซึ่งเป็นคัมภีร์สำคัญทางพุทธศาสนา ได้กล่าวถึงกระทุ่มว่าเป็นต้นไม้ประจำอมรโคยานทวีป รวมทั้งต้นไม้ประจำทวีปอื่นๆ ในหัวข้อ ‘ขนาดภูเขาสิเนรุและต้นไม้ประจำทวีป’ ไว้ดังนี้ “อนึ่ง ในจักรวาลที่ตั้งอยู่พร้อมมูลอย่างนี้นั้น มีภูเขาสิเนรุอันเป็นภูเขาสูงที่สุด หยั่ง ( ลึก) ลงไปในมหาสมุทร 84,000 โยชน์สูงขึ้นไป (ในฟ้า) ก็ประมาณเท่ากันนั้น ภูเขาใหญ่ทั้งหลาย คือภูเขายุคันธร ภูเขาอิสินธร ภูเขากรวีกะ ภูเขาสุทัสสนะ ภูเขาเนมินธระ ภูเขาวินตกะ ภูเขาอัสสกัณณะ อันตระการไปด้วยรัตนะหลากๆ ราวกะภูเขาทิพย์ หยั่ง (ลึก) ลงไป (ในมหาสมุทร ) และสูงขึ้นไป (ในฟ้า) โดยประมาณกึ่งหนึ่งแต่ประมาณแห่งภูเขาสิเนรุไปตามลำดับ ภูเขาใหญ่ทั้ง 7 นั้น (ตั้งอยู่) โดยรอบ ภูเขาสิเนรุเป็นที่อยู่ของจาตุมหาราช เป็นที่ที่เทวดาและยักษ์อาศัยอยู่ ภูเขาหิมวาสูง 500 โยชน์ ยาวและกว้าง 3,000 โยชน์ (เท่ากัน) ประดับไปด้วยยอดถึง 84,000 ยอด ต้นชมพู (หว้า) ชื่อนคะ วัดรอบลำต้นได้ 15 โยชน์ ลำต้นสูง 50 โยชน์ และกิ่ง (แต่ละกิ่ง) ก็ยาว 50 โยชน์ แผ่ออกไปวัดได้ 100 โยชน์โดยรอบ และสูงขึ้นไปก็เท่ากันนั้น ด้วยอานุภาพของต้นชมพู (นี้) ไรเล่า ทวีปนี้จึงถูกประกาศชื่อว่า ชมพูทวีป ก็แลขนาดของต้นชมพูนี้ใด ขนาดนั้นนั่นแหละเป็นขนาดของต้นจิตรปาฏลี (แคฝอย) ของพวกอสูร ต้นสิมพลี (งิ้ว) ของพวกครุฑ ต้นกทัมพะ (กระทุ่ม) ในอมรโคยานทวีป ต้นกัปปะในอุตตรกุรุทวีป ต้นสิรีระ (ซึก) ในบุพพวิเทหทวีป ต้นปาริฉัตตกะในดาวดึงส์...” จากคุณ : micheal lee เขียนเมื่อ : 4 เม.ย. 55 10:02:28

ความคิดเห็นที่ 21 เป็นอย่างไรคะเพื่อนๆ หวังว่าเพื่อนๆคงจะชอบใจกับต้นไม้และความรู้เกี่ยวกับต้นไม้หลายชนิด ไม่มากก็น้อยนะคะ อย่าลืมติดตามต่อใน ภาคที่ 4 ทีดอกอะไรน่าสนใจไปดูกันเลย ลองทายเล่นๆสิคะว่าคือดอกอะไร จากคุณ : micheal lee เขียนเมื่อ : 4 เม.ย. 55 10:06:06

ความคิดเห็นที่ 22 เห็นแบบนี้แล้วไม่น่าพลาดการติดตามใช่ไหมคะ รอพบกันใหม่ในภาค 4 ค่ะ ขอขอบคุณในการติดตามนะคะ จากคุณ : micheal lee เขียนเมื่อ : 4 เม.ย. 55 10:07:19

ความคิดเห็นที่ 23 ดอกมณฑาดอกใหญ่มากเลยค่ะ สงสัยเค้าจะหอมมากเลยนะคะ คุณมิเชล จากคุณ : Sasemi เขียนเมื่อ : 4 เม.ย. 55 10:57:42

ความคิดเห็นที่ 24 คุณ : Sasemi  / ว่าแล้วเราสองคนก็ไปสอยมาปลูกมั่งดีกว่าไหมคะ อิอิ.... จากคุณ : micheal lee เขียนเมื่อ : 4 เม.ย. 55 11:10:07

ความคิดเห็นที่ 25 ชอบมากเลยค่ะ โดยเฉพาะดอกมณฑา กับ ดอกสายหยุด ขอบคุณ เรื่องราวดีดีที่คุณ จขกท.นำมาให้อ่านค่ะ ติดตามอ่านมาตั้งแต่ ภาค 1 มีภาค 4 ให้อ่านด้วย ไม่รู้จักดอกไม้ในภาพเลยดูแปลกดีค่ะ จากคุณ : ร้อยไม้ดอก เขียนเมื่อ : 4 เม.ย. 55 12:46:36

ความคิดเห็นที่ 26 คุณ : ร้อยไม้ดอก  / ขอบคุณที่ติดตามนะคะ แต่ความรู้เชิงวิชาการแบบนี้ เรตติ้งไม่ค่อยดีค่ะ น่าเสียดายมากๆ จากคุณ : micheal lee เขียนเมื่อ : 4 เม.ย. 55 12:56:17

ความคิดเห็นที่ 27 เพิ่งจะทราบว่า บ้านเรา ก็ปลูกต้นไม้จากสวรรค์ ด้วยเหมือนกัน มณฑาที่บ้านปลูกไว้ 4 ต้น สายหยุด 3 ต้น พอ 5 โมงเย็นกลิ่น โชยไปทั่ว หอมแรงมาก แก้ไขเมื่อ 04 เม.ย. 55 13:14:54 จากคุณ : Roses are Forever เขียนเมื่อ : 4 เม.ย. 55 13:13:01

ความคิดเห็นที่ 28 จากคุณ : พ่อ@LLถุง เขียนเมื่อ : 4 เม.ย. 55 13:20:42

ความคิดเห็นที่ 29 คุณ : Roses are Forever  / งามอลังการมากค่ะ คุณ : พ่อ@LLถุง / ขอบคุณค่า จากคุณ : micheal lee เขียนเมื่อ : 4 เม.ย. 55 13:27:17

ความคิดเห็นที่ 30 เก็บเข้าคลังค่ะ  อิอิ จากคุณ : JavaMySon เขียนเมื่อ : 4 เม.ย. 55 13:34:01

ความคิดเห็นที่ 31 คห. 21 คืออะไรอ่ะครับ  เพิ่งเห็นวางขายในเมืองทองเมื่อ 2วันก่อน  แต่ไม่ได้ซื้อมา  ตอนแรกนึกว่าเลม่อนทรงประหลาด จากคุณ : bubuki เขียนเมื่อ : 4 เม.ย. 55 13:40:27

ความคิดเห็นที่ 32 คุณ : bubuki  / อยากรู้ ก็ต้องติดตามในภาค 4 ค่ะ อิอิ.. จากคุณ : micheal lee เขียนเมื่อ : 4 เม.ย. 55 13:50:52

ความคิดเห็นที่ 33 คุณ : JavaMySon  / ขอบคุณมากค่ะ จากคุณ : micheal lee เขียนเมื่อ : 4 เม.ย. 55 13:52:13

ความคิดเห็นที่ 34 มาเก็บเกี่ยวความรู้ต่อ ใจดีจังค่ะ จากคุณ : โอ๊ะโอ๋จัง เขียนเมื่อ : 4 เม.ย. 55 14:41:09

ความคิดเห็นที่ 35 เข้ามาชมและรับทราบข้อมูลดีๆ ครับ :) จากคุณ : บูรพาชิดขวา เขียนเมื่อ : 4 เม.ย. 55 15:02:59

ความคิดเห็นที่ 36 ตะเคียนทองที่บ้านปลูกไว้หลายต้นค่ะ  กำลังโต กัลปพฤกษ์ปีหน้าคงได้ชมดอก จากคุณ : จาปาตี เขียนเมื่อ : 4 เม.ย. 55 15:25:11

ความคิดเห็นที่ 37 ว้าว ต้นไม้เยอะแยะเลย ได้ความรู้เยอะเลยคะ จากคุณ : หางหวาย เขียนเมื่อ : 4 เม.ย. 55 15:25:56

ความคิดเห็นที่ 38 คุณ : โอ๊ะโอ๋จัง  / อย่าลืมมาอีกนะคะ คุณ : บูรพาชิดขวา  /ยินดีอย่างยิ่งค่ะ คุณ : จาปาตี  / มีดอกแล้วอย่าลืมเอามาอวดมิเชลและเพื่อนๆด้วยน๊า คุณ : หางหวาย  / ยินดีค่ะ จากคุณ : micheal lee เขียนเมื่อ : 4 เม.ย. 55 15:47:32

ความคิดเห็นที่ 39 ต้องหาดอกไม้ทิพย์มาปลูกซะแล้ว จากคุณ : ดอกข้าวใหม่ เขียนเมื่อ : 5 เม.ย. 55 07:29:31

ความคิดเห็นที่ 40 ขอบคุณเรื่องราวดีๆค่ะ ที่บ้านมณฑา กำลังบานค่ะ เพียงวันเดียว แล้วจะร่วงวันรุ่งขึ้นค่ะ วันที่บานจะหอมตั้งแต่เช้าตรู่ โชยกลิ่นไปไกล หอมชื่นใจจริงๆ  แย้มพองาน แล้วหุบ จากคุณ : ดอกสารภี เขียนเมื่อ : วันจักรี 55 22:37:12

ความคิดเห็นที่ 41 เราชื่อ มณฑาทิพย์ค่ะ ที่บ้านก็ปลูกต้นมณฑา พี่ที่ทำงานเก่าซื้อมาให้ หิ้วมาให้ตั้งแต่ต้นสูงได้สักครึ่งเอว เดี๋ยวนี้สูงเลยชั้นหนึงของบ้านไปแล้ว แต่เราไม่มีบุญ กลับบ้านทีไร ถ้าไม่เพิ่งบานจวนโรยไป ก็ตูมรอจะบาน พ่อบอกหอมมากกกกกก (หอมตอนเช้ามืด)ภูมิใจจังที่ที่บ้านปลูกแล้วออกดอกด้วย จากคุณ : ความรักเหมือนดอกมะนาว เขียนเมื่อ : 8 เม.ย. 55 22:39:48