พิชิตปัญหาสัตว์เลี้ยง : "ของคู่เห็บ"
เรียน คุณหมอปานเทพ

ผมเลี้ยงหมาไว้ 6-7 ตัว ไทยหลังอาน บ้านมีบริเวณกว้างและสนามหญ้า หมาวิ่งได้สะดวกไม่อึดอัด และแต่ละตัวจะมีคอกและกรงเฉพาะ ปัญหาคือ เห็บมากเหลือเกิน ตัวเท่าปลายก้อย (ของเด็ก) เกาะเต็มเป็นกระจุก เห็นแล้วขนลุก! อยากเรียนถามว่า

1.วงจรชีวิตของเห็บเป็นอย่างไร?

2.จะกำจัดให้หมดได้อย่างไร?

3.จะป้องกันไม่ให้เกิดขึ้นซ้ำอีกได้อย่างไร?

แต่ก่อนมันเคยเป็น แต่เก็บออกจากตัวหมาจนหมด แล้วเอาแป้งกำจัดเห็บที่ขายตามร้าน ก็หายไป 2-3 ปี มาคราวนี้ทำวิธีเดิม ไม่หายกลับเป็นติดต่อ นี่เก็บออกจากหมาหลายครั้งแล้วในช่วง 2-3 เดือนนี้ ขอความกรุณาคุณหมอช่วยตอบด้วยครับ ผมจะรออ่านใน "คม ชัด ลึก" ครับ


ขอขอบพระคุณ

หนุ่มปากเกร็ด
**************************************************************************


คุณหนุ่มปากเกร็ด

"เห็บ" เป็นปัญหาคู่กับหมามาตั้งแต่เริ่มมีหมาเกิดขึ้นในโลกนี้ก็คงว่าได้ และเชื่อว่าคงอยู่เป็นคู่กัดกันไปตลอดจนกว่าโลกจะแตกดับจึงจะหมดได้ ฉะนั้นวันนี้จะตอบเรื่องเห็บอีกก็คงไม่แปลกอะไร เพราะยังคงมีผู้ที่ต้องการรู้อยู่อีกมากครับ

1.วงจรชีวิตของเห็บ เริ่มจากการที่เห็บตัวผู้และตัวเมียที่โตเต็มที่แล้ว (เห็นตัวเล็กๆ แบนๆ สีน้ำตาลแดงเป็นเห็บตัวผู้ ส่วนเห็บตัวเมียจะเห็นเป็นเม็ดโตๆ คล้ายเม็ดลูกหยีสีเทาๆ) ผสมพันธุ์กันบนตัวหมา จากนั้นเห็บตัวเมียก็จะทิ้งตัวจากตัวหมาลงสู่พื้นดินตามสนามหญ้าเพื่อวางไข่ เมื่อไข่ฟักออกเป็นตัวอ่อน มันก็จะไต่ขึ้นมาตามต้นหญ้า ครั้นหมามาเดินเล่นในสนามหญ้า ตัวอ่อนของเห็บก็จะกระโดดเกาะไต่กลับขึ้นไปดูดกินเลือดจากตัวหมา และใช้เวลาเจริญเติบโตจนเป็นตัวแก่ ก็ผสมพันธุ์เข้าสู่วงจรชีวิตเช่นนี้เรื่อยๆ ไป


2.การจะกำจัดเห็บให้หมดไปนั้นต้องกระทำหลายๆ วิธีควบคู่กันไป โดยใช้หลักการตัดวงจรอุบาทว์ของวัฏจักรชีวิตเห็บ รวมถึงการป้องกันเห็บอันอาจมาจากที่อื่นด้วย เช่น หมาจรจัด หมาข้างบ้าน ฯลฯ ดูไปแล้วกำจัดให้หมดสิ้นนั้นทำได้ แต่ต้องอดทนและอึดสู้กับเห็บอย่างสม่ำเสมอ ไม่ท้อแท้

วิธีกำจัดเห็บที่มีใช้ในปัจจุบัน เช่น

1.ใช้ยาอาบเพื่อกำจัดเห็บ เป็นน้ำยา หรือยาผง ใช้ละลายน้ำอาบโดยตรง

2.ยาผงเป็นเหมือนแป้งใช้โรยบนตัวหมา

3.ปลอกคอฆ่าและป้องกันเห็บ

4.การจับ หรือเก็บเห็บด้วยมือ หรือใช้ปากคีบ หรือแหนบ หรือคีมจับเห็บ (ออกแบบมาเป็นพิเศษ เพื่อการนี้)

5.ใช้ยาหยดบนหลังสำหรับฆ่าเห็บ

6.ยาฉีดเพื่อกำจัดปรสิตภายนอกร่างกาย


3.การป้องกันเห็บ อาจทำได้ดังนี้

1.หมั่นขยันตรวจตราเก็บเห็บออกจากตัวหมาโดยสม่ำเสมอ และทุกครั้งที่พาหมาออกไปนอกบ้าน

2.กำจัดเห็บในสิ่งแวดล้อม เช่น พ่นยาฆ่าเห็บในสนามหญ้า หรือใช้น้ำร้อนล้างกรงหมา

3.ใช้วิธีและน้ำยากำจัดเห็บสลับรูปแบบและชนิดกันไป เป็นการป้องกันการดื้อยาของเห็บ

4.ไม่ปล่อยหมาออกไปเล่นกับหมาจรจัด หรือหมาอื่นที่ไม่รู้จักหัวนอนปลายตีน

5.ใส่ปลอกคอกันเห็บ และเปลี่ยนใหม่ทุกๆ ระยะที่กำหนด (เนื่องจากหมดอายุใช้งาน)

6.หากเลี้ยงหมาหลายตัวในบ้านเดียวกัน ต้องกำจัดเห็บพร้อมๆ กันทุกตัว จะแบ่งแยก หรือเลือกปฏิบัติไม่

เพราะตัวที่มิได้รับการดูแลกำจัดเห็บ ก็จะเป็นแหล่งสะสมเห็บและแพร่เห็บอยู่ต่อไป

7.สร้างสัมพันธ์ที่ดีกับเพื่อนบ้านที่อยู่รอบข้าง และมีการเลี้ยงหมา เพื่อให้ช่วยกันดูแลหมาของตนมิให้เป็นแหล่งสะสมเห็บ ซึ่งจะเป็นตัวการแพร่ในบ้านอื่นๆ

8.ทำแนวป้องกันเห็บตามกำแพง หรือเขตรั้ว โดยการโรยปูนขาวบนพื้นไว้ เห็บจะไม่ข้ามเข้ามา แต่ต้องหมั่นกระทำ ฯลฯ

หวังว่า คุณหนุ่มปากเกร็ดคงทุเลาลงในปัญหานี้ แม้ไม่สามารถแก้ได้อย่างสมบูรณ์เด็ดขาดก็ตาม

โชคดีครับ หมอปานเทพ

**************************************************************************
จาก: หนังสือพิมพ์คมชัดลึก
วันจันทร์ที่ 31 ตุลาคม พ.ศ. 2548
http://www.komchadluek.net/news/2005/10-31/farm-18994189.html