ความคิดเห็นที่ 1 ถกญี่ปุ่นแล้วเหลียวมองไทย ผ่านงานเฉลิมฉลอง 400 ปี เอโดะ หนังสือพิมพ์มติชน รายวัน (สกู๊ป-สารคดี ประชาชื่น) วันพุธที่ 29 ตุลาคม พ.ศ. 2546 หน้า 17 ญี่ปุ่นได้รับการยอมรับว่าเป็น “บิ๊กเอเชีย” โดยเฉพาะด้านเทคโนโลยีที่ยังคงความเป็นชาตินิยมได้อย่างเข้มข้น เพราะเหตุใด? งานเฉลิมฉลอง ‘400 ปีเอโดะในโตเกียววันนี้ คือคำตอบ คำถามยอดนิยมที่คนโดยมากมักสงสัยคือ ทำไมญี่ปุ่นจึงสามารถคงความเป็นชาตินิยมไว้ได้ ขณะที่อีกด้านหนึ่งก็ครองความเป็นผู้นำทางด้านเทคโนโลยีระดับแถวหน้า มาโกโตะ ทาเกอุจิ ผู้อำนวยการพิพิธภัณฑ์เอโดะ-โตเกียว อธิบายให้ฟังว่าในประวัติศาสตร์ญี่ปุ่นจะพบว่าญี่ปุ่นต้องเผชิญกับกระแสวัฒนธรรมจากโลกภายนอกเข้ามา 2 ช่วงใหญ่ๆ คือ ตั้งแต่ในศตวรรษที่ 8 เมื่อครั้งที่วัฒนธรรมจีนเข้ามา เราจึงเห็นความเป็นจีนที่แทรกอยู่ในวิถีชิวิตของชาวญี่ปุ่นเช่น รูปแบบทางสถาปัตยกรรม อย่างอาคารบ้านเรือนในจังหวัดรอบนอก โดยเฉพาะที่เกียวโต จะผสมผสานความเป็นจีน หรือ แม้แต่นครเกียวโตก็จำลองแบบมาจากนครฉางอัน เมืองหลวงของจีนในสมัยราชวงศ์ถัง รวมทั้งรูปแบบของอักษรญ่ปุ่นในปัจจุบันก็มาจากการปรับประยุกต์จากอักษรจีน วัฒนธรรมจากโลกภายนอกรุกเข้ามาอีกครั้งเมื่อญี่ปุ่นเปิดประเทศรับเทคโนโลยีจากตะวันตก กระนั้นญี่ปุ่นยังคงความเป็นตัวเองอยู่ได้จนปัจจุบัน นั่นเป็นเพราะแก่นภายในนั้นยังคงความเป็นจิตวิญญาณของคนญี่ปุ่นและเป็นเหตุผลที่ทำให้ญี่ปุ่นยังดูเหมือนคงความเป็นชาตินิยมไว้อย่างเหนียวแน่น วันนี้ที่โตเกียวกำลังมีงาน “เฉลิมฉลอง 400 ปี เอโดะ” คณะสื่อมวลชนจาก 5 ประเทศ ประกอบด้วย อินโดนีเซีย อินเดีย ตุรกี บราซิล และไทย ที่ได้รับทุนสนับสนุนจากสถานเอกอัครราชฑูตญี่ปุ่นและศูนย์ผู้สือข่วต่างประเทศ ประเทศญี่ปุ่น ตามโครงการแลกเปลี่ยนวัฒนธรรมของศูนย์ผู้สื่อข่าวต่างประเทศ (Journalist Fellowship Program) ต่างเดินทางมาเรียนรู้และแลกเปลี่ยนประสบการณ์ร่วมกันในต่างแดน ที่ซึ่งมีภาษาญี่ปุ่นเป็นภาษาแม่และภาษารอง บรรดาสถานที่สาธารณะต่างๆ อาทิ รถไฟใต้ดิน ร้านค้า แม้กระทั่งในรายการทีวีแทบหาภาษาอังกฤษไมได้ เมื่อก่อนเคยเข้าใจว่าเป็นเพราะความเป็นชาตินิยมของคนญี่ปุ่น ที่กระทั่งในเรื่องของภาษาที่ไม่ยอมใช้ภาษาอื่นนอกจากภาษาของตนเอง เพิ่งมาทราบเหตุผลแท้จริงอันเนื่องมาจากระบบการศึกษาของญี่ปุ่น ที่เริ่มต้นสอนภาษาอังกฤษในชั้นมัธยมต้น และมีเป็นจำนวนมากที่พอถึงชั้นมัธยมปลายก็หันไปเอาดีทางด้านการทำงานแทน คนญี่ปุ่นจึงใช้ภาษาอังกฤษไม่แข็งแรง ต่างจากคนไทยที่แม้จะเริ่มเรียน เอ บี ซี มาตั้งแต่ระดับอนุบาลด้วยซ้ำ ภาษาอังกฤษก็ยังคงอ่อนแอเป็นส่วนใหญ่ ตามท้องถนน โดยเฉพาะสองข้างทางในเขตดาวน์ทาวน์ต่างประดับด้วยช่อซากุระประดิษฐ์ และช่อเมเปิลประดิษฐ์ ไม้ดอกไม้ประดับสัญลักษณ์แห่งฤดูใบไม้ผลิและฤดูใบได้ร่วงที่แสนโรแมนติกของญี่ปุ่น โดยเฉพาะที่วัดเซ็นโซจิ ในเขตอาซากุสะ กลางกรุงโตเกียว กำลังมีงานใหญ่ อาซากุสะเมื่ออดีต ตั้งแต่กลางศตวรรษที่ 18 จนถึงสมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 เป็นศูนย์กลางแห่งสรรพสิ่งอันสุนทรีย์ในโตเกียว คล้ายดังชิบุยะ กินซ่า รปปงงิ และชินจูกุที่ปราศจากแสงสี จวบจนวันนี้อาซากุสะยังคงเป็นแหล่งความสุขของคนในท้องถิ่นและนักท่องเที่ยวที่มักมากราบไหว้พระ รับประทานอาหารอาหารรสเลิศ แล้วถือโอกาสจับจ่ายของที่ระลึกไปฝากกัน ด้านหน้าวัดนอกจากจะมีคนจำนวนมากหยุดโพสท่าถ่ายรูปกับโคมใบใหญ่ที่แขวนอยู่ตรงประตูวัด ยังมีเด็กหนุ่มแต่งกายย้อนยุคคอยให้บริการรถลากเที่ยวรอบวัด ด้วยสนนราคา 1,000 เยน อดนึกถึงวัดบ้านเราไม่ได้ อย่าง วัดไร่ขิง วัดหลวงพ่อโสธร ฯลฯ ทั้งๆ ที่เต็มไปด้วยร้านค้าเหมือนกัน แต่ให้ความต่างในความรู้สึก นั่นเพราะการออกแบบรูปแบบร้านที่สวยงามจนกระทั่งกลืนไปกับบรรยากาศของการท่องเที่ยวร้านค้าเองก็ขายสินค้าได้ขณะเดียวกันก็ดึงดูดผู้คนเข้ามาเที่ยวที่วัดแห่งนี้ ลุผ่านประตูวัด ต้องตะลึงเพราะเต็มไปด้วยฝูงชน ร้านค้าสองข้างทางเชื่อมกันด้วยหลังคาโค้งเป็นรูปโดม นอกจากร้านค้าด้านหน้าที่ขายขนม ของที่ระลึกต่างๆ นานา ไม่ว่าจะเป็นโปสการ์ด พวงกุญแจ ผ้าเช็ดหน้า เสื้อยืด ชุดกิโมโน ฯลฯ ลึกเข้าไปด้านในมุมหนึ่งจำลองแบบบ้าน ร้านรวงในสมัยเมื่อ 400 ปีก่อนมาให้คนทั่วไปได้สัมผัส แต่ละบูธมีสินค้าให้เลือกใช้บริการไม่ต่างจากรอบนอก ทั้งยังมีการละเล่นให้ใช้บริการพอเพลินๆ เช่น ร้านยิงธนูโบราณ ประลองความแม่นยำด้วยลูกธนู 5 ดอก 300 เยน ถ้ายิงเข้าเป้าจะได้ยินเสียงร้อง “ฮาตาริ” ส่วนใครที่หิว ทางขวามือ เป็นเขตของร้านอาหาร-ภัตตาคาร มีสารพัดอาหารให้เลือก แน่นอน กับบรรยากาศการตกแต่งร้านที่ไม่ใครก็ใครอดหยุดชื่นชมมิได้ จะว่าวัดเซ็นโซจิ เป็นพระเอกของงานเฉลิมฉลอง 400 ปีเอโดะ คงไม่ผิด ปัจจุบันญี่ปุ่นมีจำนวนประชากรราว 120 ล้านคน เราได้เห็นสิ่งที่โดยสารมากับโลกตะวันตกมากมาย อาทิ การแต่งตัวของวัยรุ่นในปัจจุบันที่ก้าวล้ำนำสมัยไม่แพ้แฟชั่นในปารีส ได้เห็นพฤติกรรมการใช้ชีวิตที่อิสระ เช่น ความอิสระในการมีเพศสัมพันธ์ การใช้จ่ายที่ฟุ้งเฟ้อ เช่น การเสพติดเกม (ปาจิงโกะ) ที่น่าหวาดหวั่นคือ การได้เห็นวัยรุ่นญี่ปุ่นจำนวนมากเข้าร้านเกม ที่มีมากกว่าสล็อต แมชชีน เกมตู้ธรรมดา ฯลฯ แต่เหมือนกับมินิ กาสิโน จากคุณ : Tai-Sarunya - [ 13 พ.ย. 46 15:06:59 ]

ความคิดเห็นที่ 2 (มีต่อนะจ๊ะ) ภาพตรงหน้าที่หญิง-ชายวัยรุ่นนั่งอิงกัน สูบบุหรี่ ใจจดใจจ่อกับเกมพนันเงินตรงหน้าทำให้เกิดข้อกังขามากมาย “ช่องว่างของญี่ปุ่นในยุคเก่ากับเด็กยุคใหม่ต่างกันแน่นอน” ผู้อำนวยการพิพิธภัณฑ์เอโดะ-โตเกียว ตอบคำถามอย่างตรงไปตรงมา พร้อมกับยกตัวอย่างว่าในเรื่องของความรับผิดชอบต่อการงาน คนยุคเก่าเมื่อได้เวลา 5 โมงเย็นปั๊บ ถ้าการทำงานยังไม่ลุล่วง เขาจะยังคงรับผิดชอบงานชิ้นนั้นจนเสร็จสิ้นจึงกลับบ้าน แต่ถ้าเป็นเด็กยุคใหม่ เขาจะวางทุกอย่างลงในทันที นี่คือความต่างของคนสองยุค ทั้งเป็นสิ่งที่ผู้ปกครองยุคนี้ตระหนักถึงสิ่งที่เปลี่ยนไปจากอดีต อิทธิพลของโลกตะวันตกดูจะซึมซับเข้าในตัวคนรุ่นใหม่มากเกินงามเสียแล้ว โดยเฉพาะวัยรุ่นญีปุ่น ด้วยความกริ่งเกรงกันว่าจะไม่สามารถหยุดยั้งได้อีกต่อไป บนย่านแสงสีอย่าง ชินจูกุ ฮาราจูกุ หรือ ชิบุยะ กับการแต่งตัวที่เต็มไปด้วยสีสันราวกับกระโดดออกมาจากแม็กกาซีนแฟชั่นของเด็กวัยรุ่นชาย-หญิง ด้วยหัวใจมาดมั่นเต็มเปี่ยม ผมที่ถูกย้อมเป็นสารพัดสี ใบหน้านวลเนียน ขนตาหนาเป็นแพ เรียวปากสีแดงเฉิดฉาย รวมทั้งเล็บที่ได้รับการเคลือบสี แต่งเป็นลวดลายแฟนซี ทำให้สื่อมวลชนหลายๆ ประเทศตระหนักถึงการใช้จ่ายและแต่งตัวของเด็กวัยรุ่นญี่ปุ่น “พวกคุณรู้สึกอย่างไรกับเด็กวัยรุ่นญี่ปุ่น ที่ต้องสิ้นเปลืองเงินมากมายไปกับการแต่งตัว แต่งหน้าขนาดนั้น” สื่อมวลชนจากประเทศบราซิลตั้งคำถามกับนักเรียนระดับปี 1-4 ของมหาวิทยาลัยริคเกียว คำตอบก็คือ เด็กๆ โดยมากรู้สึกว่าเป็นเรื่องของแฟชั่น ประการหนึ่ง เพราะเงินที่นำมาใช้จ่ายล้วนแล้วแต่ได้มาจากหยาดเหงื่อจากการทำงานพิเศษนอกเวลาเรียนของพวกเขาขณะที่เด็กผู้ชายก็มีความเห็นว่าการแต่งตัวแต่งหน้าเช่นนั้นสวยดีแต่ถ้าถึงกับต้องศัลยกรรมคงมากเกินไป กับพ่อแม่ชาวญี่ปุ่นเมื่อถามถึงความรู้สึกเมื่อได้เห็นวัยรุ่นญี่ปุ่นแต่งตัวแฟชั่นจ๋า หลายคนเห็นเป็นเรื่องธรรมชาติ วัยรุ่นญี่ปุ่นเอง หลายคนยอมรับว่าเป็นความสิ้นเปลือง แต่ก็อดไม่ได้ที่จะต้องซื้อหาไว้บ้าง ฉะนั้นจึงพยายามที่จะทำงานพิเศษมากขึ้น เพื่อจะสามารถมีเงินมาใช้จ่ายสิ่งที่ต้องการได้ คนเหล่านี้คืออนาคตของญีปุ่น การจัดงานเฉลิมฉลอง 400 ปี เอโดะ จึงไม่ได้มีขึ้นเพื่อ “ความสนุกสนาน” เพียงอย่างเดียว แต่แฝงนัยบางอย่าง อากิฮิโตะ ฟูจิ ผู้อำนวยการสำนักข่าวสารญี่ปุ่น กรุงเทพฯ ให้ความเห็นถึงงานเฉลิมฉลอง 400 ปี เอโดะ ว่า ที่ผ่านมาญี่ปุ่นไม่เคยฉลองครบรอบปีเอโดะ มีแต่เมื่อครั้ง 100 ปีเมจิ “การจัดงานครั้งนี้ก็เพื่อแสดงความคิดถึง เพราะเอโดะนับเป็นยุคที่เจริญมากที่สุดในสมัยนั้น ทั้งในด้านระบบการระบายน้ำ การคมนาคม และมีความเจริญด้านวัฒนธรรม ด้านวรรณกรรม อาทิ การมีขึ้นของละครคาบูกิ ซึ่งก็ยังคงมีอยู่ในปัจจุบัน โดยเฉพาะด้านการศึกษา แม้ว่ายุคนั้นจะมีการแบ่งชนชั้น แต่ก็มีโรงเรียนสำหรับชาวนาและพ่อค้า” เพราะ “ยุคเอโดะ” สำหรับญี่ปุ่นไม่ได้สำคัญเพียงแค่เรื่องราวในประวัติศาสตร์ แต่เป็นความภาคภูมิใจของญี่ปุ่น ที่ ณ ปัจจุบันทางรัฐบาลก็ยังพยายามตอกย้ำให้คนในชาติตระหนักถึงอดีตอันรุ่งเรืองของญี่ปุ่น และนำประสบการณ์จากอดีตมาเป็นตัวอย่างของการใช้ชีวิตในปัจจุบัน เพื่อสู้กับกระแสตะวันตกนิยม ที่นี่จึงมี “พิพิธภัณฑ์เอโดะ-โตเกียว” ที่บอกเล่าเรื่องราวอันรุ่งโรจน์ของยุคเอโดะโดยเฉพาะ ขณะที่ไทยเรา ประเทศที่มีประวัติศาสตร์วัฒนธรรมที่ยืนยาว และน่าภาคภูมิใจไม่ด้อยไปกว่าญี่ปุ่น เราได้ยินมานักต่อนักว่า ประวัติศาสตร์ คือ สิ่งที่บอกเราเรื่องราวในอดีต และใช้อดีตนั้นให้เกิดประโยชน์มากที่สุดต่ออนาคตของเรา กระนั้น งานเฉลิมฉลองที่ผ่านๆ มา ดูเหมือนจะเพื่อแสดง “ความยินดี” และเฉลิมฉลองให้กับเรื่องราวที่เราได้ผ่านพ้นกันมายาวนานมาจนถึงทุกวันนี้ สิ่งที่หลงเหลืออยู่จากงานเลี้ยง คือความต่างของวิธีคิดระหว่างไทยและญีปุ่น พนิดา สงวนเสรีวานิช จากคุณ : Tai-Sarunya - [ 13 พ.ย. 46 15:12:09 ]

ความคิดเห็นที่ 3 (ปิดท้ายด้วยของแถมเกร็ดเล็กเกร็ดน้อยจ๊ะ) “เอโดะ” เป็นชื่อเดิมของ “โตเกียว” และเป็นคีย์เวิร์ดหนึ่งในสองคำในประวัติศาสตร์ญี่ปุ่น เนื่องจากเป็นยุคที่รุ่งเรือง เป็นปึกแผ่นที่สุดของญี่ปุ่น มีประชากรราว 1 ล้านคน หนาแน่นกว่าประชากรในกรุงลอนดอนหรือปารีสในเวลาเดียวกัน ยุคเอโดะเริ่มขึ้นเมื่อโชกุนโตกุกาวะ อิเอยาสึ สถาปนาให้เมืองเอโดะเป็นเมืองหลวง ตั้งแต่ ค.ศ. 1603 ครั้งนั้นเอโดะเป็นเพียงหมู่บ้านชาวประมงเล็ก ๆ มีประชากรอาศัยอยู่เพียง 100 หลังคาเรือน เขาได้นำผู้คนจำนวนมากอพยพมาด้วย ทั้งที่เป็นชาวนา พ่อค้า และโรนิง (ซามูไรไร้สังกัด) บ้างเข้ามารับจ้างสร้างปราสาท คฤหาสน์ คลังสินค้า รวมถึงโครงสร้างพื้นฐานอื่นๆ ที่จำเป็นต่อการบริหารประเทศ มีการเปลี่ยนแปลงเส้นทางน้ำ ขุดลอกคูคลอง รวมทั้งการถมทางน้ำฮิบิยะ ที่ไหลมาจากอ่าวโตเกียวเข้ามาท่วมถึงเชิงเนินซึ่งเป็นที่ตั้งปราสาท การที่มีเหล่าไดเมียวและข้าทาสบริวารของไดเมียวเข้ามาอาศัยอยู่ในเมืองหลวงจำนวนมาก ทำให้ซามูไรในเอโดะมีจำนวนสูงถึง 5 แสนคน มากกว่าจำนวนประชากรที่เป็นคนสามัญด้วยซ้ำ ซามูไรเหล่านี้ครอบครองที่ดินในเมืองหลวงเอาไว้ถึง 60% ของที่ดินทั้งหมด โดยอีก 20% เป็นที่ตั้งของสถานที่ศักดิ์สิทธิ์และวัดอีกหลายร้อยแห่ง ตั้งกระจัดกระจายอยู่รอบเขตแดนด้านนอกเสมือนหนึ่งเป็นผู้ปกป้องคอยคุ้มกัน ทั้งเป็นยุคงานด้านวัฒนธรรมฟูเฟื่อง อาทิ ละครคาบูกิ ละครหุ่นเชิดบุนราคุ อุคิโยเอะ ซึ่งเป็นศิลปะภาพพิมพ์จากบล๊อกไม้ สะท้อนให้เห็นโลกของเหล่านักแสดงชาย ดาราซูโม่ บุคคลในราชสำนัก และเกอิชา สถานเริงรมย์ที่ทั้งผิดและถูกกฎหมาย ตำราวิชาการและนวนิยาย สิ่งเหล่านี้ล่วนสะท้อนให้เห็นถึงความน่าอภิรมย์ของสมัยเอโดะในโลกแห่งวัตถุและวัฒนธรรมแห่งการบริโภค จากคุณ : Tai-Sarunya - [ 13 พ.ย. 46 15:13:38 ]

ความคิดเห็นที่ 4 เป็นบทความที่ดีครับ รวมทั้งข้อมูลประกอบของคุณ Tai- Sarunya ด้วย ... ไม่มีข้อโต้แย้งกับข้อมูลและมุมมองที่นำเสนอออกมา แต่ในใจผมก็ยัง มีเรื่องราวอื่นๆ ที่ยังตีไม่แตก เอาไว้ตกผลึกกว่านี้จะลองเขียนออกมา ให้ลองอ่านดูบ้างครับ จากคุณ : นายชนะศูนย์หนึ่ง - [ 13 พ.ย. 46 18:42:32 ]

ความคิดเห็นที่ 5 ขอบคุณ คุณTai-Sarunya ในสาระความรู้และข้อมูลต่างๆมากค่ะ อ่านประวัติความเป็นมาของ"เอโดะ" แล้วทำให้นึกถึงอาจารย์ที่เคยสอนมา อุตส่าห์อธิบายซะยาวเลย เพิ่งจะมาเข้าใจซึ้งๆตรงนี้เองค่ะ(ฮา) จากคุณ : naruน้องใหม่ - [ 13 พ.ย. 46 21:03:50 ]

ความคิดเห็นที่ 6 แต่เมืองไทยเรามีอายุแค่เจ็ดร้อยกว่าปีเป็นอย่างมาก ญี่ปุ่นเขามีอายุมาเป็นพันปีแล้วนะครับ ที่น่าสรรเสริญคือการเก็บของเขาทำได้ดีมาก คนไทยเราไม่ค่อยเก็บของ ไม่คิดถึงภายภาคหน้า ตำข้าวสารกรอกเฉพาะหม้อ ซึ่งค่านิยมอย่างนี้ผมก็เป็นเหมือนกันครับ ไม่ค่อยจะหวังน้ำบ่อหน้าเท่าไหร่ แต่มาเรียนที่นี่ก็เริ่มเปลี่ยนความคิดบ้าง จะทำอะไรก็คิดถึงอนาคตมากๆ ถึงจะทำไม่ได้ตามความจริง แต่การเก็บข้อมูลนั้นอาจจะเป็นประโยชน์ในภายภาคหน้า จากคุณ : อ.ปมโปโกะ - [ 13 พ.ย. 46 23:40:30 ]

ความคิดเห็นที่ 7 ไม่ค่อยเห็นด้วยกับความคิดเห็นของ อ.ปมฯ เท่าไหร่ แต่ยังนึกไม่ออกว่าจะ อธิบายยังไง แปะไว้ก่อนนะ ว่างๆ จะมาถกด้วย จากคุณ : นายชนะศูนย์หนึ่ง - [ 14 พ.ย. 46 09:55:01 ]

ความคิดเห็นที่ 8 ขอบคุณคุณต่ายสำหรับบทความ แล้วตกลงว่าใครไปอย่าลืมเอาขาตั้งกล้องไปด้วยแล้วกัน กลางคืนต้องมีงานวัดฉวยๆๆแน่เลย แน่นอนจะต้องมียา กิโซบะ และทาโกะยากิแน่ๆๆเลย อิอิอิ เพิ่มเติม สำหรับผู้จะไปเที่ยวพิพิธภัณฑ์ เอโดะ อยู่ตรง สถานี เรียงก๊กคุ แถวนั้นจะมีเรื่องราวเกี่ยวกับซูโม่ และ เอโดะเยอะดี เจอคณะซูโม่มากินข้าวตอนเย็นด้วย เดินกันเป็นขบวนเลย จากคุณ : เดบุ (Debu Kus) - [ 14 พ.ย. 46 10:58:34 ]

ความคิดเห็นที่ 9 ขอบคุณค่ะ คุณต่าย พิมพ์ยาวแอบเมื่อยไหมค่ะ เอ้า นวดมือให้ จากคุณ : ปลารุ้ง - [ 14 พ.ย. 46 11:10:59 ]

ความคิดเห็นที่ 10 ขอบคุณทุกๆ ท่านค่ะ ที่เข้ามาอ่าน... (เจ้าของกระทู้เข้ามาเก็บประโยชน์รึยังเอ่ย) ผลจากการอ่านก็มีความคิดเห็นแสดงต่างกันออกไปบ้าง เป็นเรื่องธรรมดานะคะ รอให้ท่านผู้อ่านและผู้เขียนหลายๆ ท่าน แสดงความคิดเห็นกันเข้ามา จะ debate กันบ้าง ก็ถือว่าเป็นการลับสมองเนาะ (สมองไม่ได้ถูกใช้นานๆ ก็ฝ่อได้น่อ) ความจริงเก็บบทความนี้ไว้นานแล้ว จะเอามาให้อ่านก็หาโอกาสไม่เจอ พอดีเจอทู้นี้ + เวลาว่างและอยากพักผ่อนจากการเตรียมสอน เมื่อวานก็เลยตั้งหน้าตั้งตาพิมพ์ม้วนเดียวจบ ไม่เมื่อยมือหรอกค่ะคุณปลารุ้ง (ขอบคุณนะคะ) สิ่งใดทำแล้วมีความสุข..ไม่เหนื่อยหรอกค่ะ.. จากคุณ : Tai-Sarunya - [ 14 พ.ย. 46 11:23:22 ]

ความคิดเห็นที่ 11 อ่านแล้วค้าบเพ่...........ขอบคุณคร้าบบบบบบบบ....(กะลังจะหาเรื่อง เอโดะ เอโดะ อ่านอยู่พอดีเลยยยย) จากคุณ : hajime - [ 14 พ.ย. 46 12:44:08 A:133.11.79.15 X: ]

ความคิดเห็นที่ 12 งานนี้อาจารย์กระต่ายหวาน อภินันทนาการ ชอบค่ะ อ่านแล้ว ทำให้ฉลาดขึ้นอีกนิดนึง วันหน้ามีดี ๆ แบบนี้ ก็เปิดกระทู้เลยค่ะ พี่อ้อยกมือจองที่นั่งแถวหน้าเลย จากคุณ : อ้อแอ้เอง - [ 15 พ.ย. 46 17:02:29 ]