ความคิดเห็นที่ 1 แวะมาคนแรกเลยครับ  อิอิ จากคุณ : ประธานชมรมฯ (ขมขื่น) - [ 4 เม.ย. 49 09:37:26 ]

ความคิดเห็นที่ 2 ขอเป็นที่สองรองจากท่านประธานฯ ก็แล้วกัน  อิ๊อิ๊อิ๊ คราวนี้รอคนผู้ชายโกนหัวมาตรวจแก้ไขละกัน เอ  ไก่จะตื่นมั๊ยเนี่ยะ  ข่าวว่าหน้าตาเหมือนท่านขมขื่นนา จากคุณ : นิค (nickmee) - [ 4 เม.ย. 49 09:54:11 ]

ความคิดเห็นที่ 3 สวัสดีครับ ท่านประธานฯ ท่านรองประธานฯ วันนี้ต้องทำ BOQ ไปด้วย  พิมพ์ประกาศไปด้วย หากไม่ทันใจ  ขออภัยไว้ด้วยครับ จากคุณ : กัมม์ - [ 4 เม.ย. 49 11:03:06 ]

ความคิดเห็นที่ 4 ประกาศตั้งตำแหน่งผู้สำเร็จราชการเมืองขึ้น เมืองกาญจนบุรี ๗ เมือง  แลตั้งจีนเวชเป็นขุนราชภัตการ           เมืองสมิงสิงหบุรี ๑  เมืองลุ่มสุ่ม ๑  เมืองท่าตะกั่ว ๑  เมืองไทรโยค ๑  เมืองท่าขนุน ๑  เมืองทองผาภูม ๑  เมืองท่ากระดาน ๑  ทั้งเจ็ดหัวเมืองเหล่านี้  แต่เดิมไม่เป็นเมือง เป็นแต่ที่ตั้งค่ายที่ด่านตั้งอยู่เท่านั้น  แต่พระบาทสมเด็จพระเจ้าแผ่นดินแต่ก่อน  ทรงพระราชดำริว่าจะให้มีเกียรติศัพท์ดังออกไปข้างเมืองพม่าว่า  มีหัวเมืองแน่นหนาหลายชั้นจึงโปรดตั้งให้เป็นหัวเมืองขึ้น   มีกรมการอยู่รักษาทุกเมืองๆ  แลชื่อผู้สำเร็จราชการเมืองทั้งเจ็ดนั้นแต่เดิมก็ไม่มี  เป็นแต่ชื่อเรียกตามตำบลที่ตั้งอยู่นั้นเอง            บัดนี้  ทรงพระราชดำริว่า  ผู้สำเร็จราชการเมืองไม่มีชื่อตั้งไม่สมควร  ณ วันพฤหัสบดีเดือนแปดบุรพาษาฒแรมหกค่ำ  จึงโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมพระราชทานชื่อเป็นภาษาสังสกฤตแก่ผู้สำเร็จราชการเมืองเหล่านั้นดังนี้  พระสมิงสิงหบุรีเป็นพระสมิงสิงหบุรินทร์ ผู้สำเร็จราชการเมืองสมิงสิงหบุรี     พระลุ่มสุ่มเป็นพระนินนะภูมิบดี  ผู้สำเร็จราชการเมืองลุ่มสุ่ม     พระท่าตะกั่วเป็นพระชินติฐบดี  ผู้สำเร็จราชการเมืองท่าตะกั่ว     พระไทรโยคเป็นพระนิโครธาภิโยค  ผู้สำเร็จราชการเมืองไทรโยค     พระท่าขนุนเป็นพระปนัสติฐบดี  ผู้สำเร็จราชการเมืองท่าขนุน     พระทองผาภูมิเป็นพระเสลภูมิบดี  ผู้สำเร็จราชการเมืองทองผาภูมิ     พระท่ากระดานเป็นพระผลกติฐบดี  ผู้สำเร็จราชการเมืองท่ากระดาน    แล้วพระราชทานเสื้อเข้มขาบคนละตัวๆเป็นของขวัญหัวเมืองทั้ง ๗ นั้น  ขึ้นแก่เมืองกาญจนบุรีทั้งสิ้น  แต่ผู้สำเร็จราชการ กรมการเมืองแยกย้ายกันมาตั้งอยู่ในแขวงเมืองราชบุรีบ้าง  ให้จีนเอ้ง(๑)เป็นขุนราชภัตการจางวางจีนช่างกาวหลาว  พระราชทานให้ถือศักดินา ๕๐๐ ทำราชการตั้งแต่  ณ วันจันทร์ เดือนแปดบุรพาษาฒ แรม ๑๐ ค่ำ ปีมะเมียสัมฤทธิศก .................................................................................................................................................... (๑)  หัวเรื่องประกาศว่าเป็น "จีนเวช"  ตรงนี้ว่า "จีนเอ้ง"  คงจะผิดมาเมื่อตอนคัดสำเนา  ผมเองไม่มีหนังสือจะสอบ  ไม่ทราบแน่ว่าคำไหนผิด  ขอคงไว้ทั้ง ๒ คำเลยแล้วกันครับ แก้ไขเมื่อ 04 เม.ย. 49 11:31:04 จากคุณ : กัมม์ - [ 4 เม.ย. 49 11:28:44 ]

ความคิดเห็นที่ 5 พระบรมสาทิสฉายาลักษณ์ หรือ พระบรมสาทิสลักษณ์ หรือ พระบรมฉายาลักษณ์ หรือ พระบรมฉายาสาทิสลักษณ์ จากคุณ : จำปูน (อ่างหยก) - [ 4 เม.ย. 49 11:29:48 ]

ความคิดเห็นที่ 6 เคยได้ยินว่ามีเทคนิคถ่ายรูปสมัยก่อนอย่างหนึ่ง ถ่ายรูปลงบนกระจกแล้วลงสีทับอีกที  น่าจะเป็นอยู่นี้ แต่ไม่แน่ใจว่า  ฉายาขึ้นก่อนสาทิส  หรือสาทิสขึ้นก่อนฉายา ไม่มีความรู้พอจะแก้ไขหรือยืนยัน  เลยใช้ตามที่เขาใช้บนเว็บไซต์นั้นครับ   ท่าน จำปูน จากคุณ : กัมม์ - [ 4 เม.ย. 49 12:41:01 ]

ความคิดเห็นที่ 7 เคยอ่านหนังสือของคุณเอนก นาวิกมูล มีเล่มหนึ่งชื่อทำนองว่า "ถ่ายรูปเมืองไทยสมัยแรก" แต่ไม่มีตำราอยู่กับตัว เชื่อว่าอธิบายเทคนิคถ่ายรูปสมัยก่อนได้อย่างดี จากคุณ : นิค (nickmee) - [ 4 เม.ย. 49 13:23:13 ]

ความคิดเห็นที่ 8 ขอบคุณครับพี่นิค  มีหนังสือแล้วมาเล่าสู่กันฟังบ้างนะครับ ในพระราชหฤทัยของพระองค์ท่าน  ไม่เฉพาะแต่ข้าราชการ ราษฎรทั่วไป แม้แต่ผู้ปองร้ายพระองค์ท่าน  ผู้บังอาจกล่าวร้ายนินทาพระองค์ท่าน ก็ทรงพระราชทานเมตตา  ทั้งๆที่เสนาบดีพร้อมกันเห็นควรว่า  ว่าต้องประหาร มาดู "ชาติเวร" ของพระองค์ท่านกันบ้างนะครับ คำพิพากษาแลพระราชกระแสตัดสิน  เรื่องโทษอ้ายกลับพระยาไชยา ( ณ วันศุกร  เดือน ๘  ขึ้น ๘ ค่ำ  ปีมะเมียสัมฤทธิศก)          พระยาวิชิตภักดีศรีวิไชยสงคราม ผู้สำเร็จราชการเมืองไชยาคนเก่า  ชื่อตัวชื่อนายกลับ  เดิมเป็นพระบริรักษ์เมืองพังงา  เป็นโทษแต่แผ่นดินพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ๆ โปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้หาตัวเข้ามาขังไว้ในกรุงสามปี  มาจนถึงพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้เสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติแล้ว  มีผู้มาฟ้องร้องกล่าวโทษพระบริรักษ์ภูธร(กลับ)คนนี้  ว่าเจรจาหยาบช้าต่อพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว  ความที่ว่านั้น พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวก็ทรงจำได้ว่าเป็นโวหารถ้อยคำหยาบช้าตามคำหม่อมไกรสร  ซึ่งเป็นชาติเวรต่อพระเดชพระคุณมาแต่ก่อนเป็นแน่  เพราะคำนั้นไม่เป็นวิสัยคนไพร่  ผู้เป็นโจทก์แลพระบริรักษ์ภูธร(กลับ)คนนี้แต่ก่อนก็ได้ประจบประแจงอยู่กับหม่อมไกรสร  แลสมคบกับเจ้าฟ้าอาภรณ์เมื่อกำลังฝากตัวเข้าเป็นหลานสนิทของหม่อมไกรสรนั้น            เพราะฉะนั้น เห็นพระบริรักษ์ภูธร(กลับ)จะว่าหยาบช้านั้นด้วยได้มาแต่ปากหม่อมไกรสรหรือเจ้าฟ้าอาภรณ์  แล้วก็พูดต่อไปเป็นแน่  ด้วยเป็นความวัดๆวาๆพระๆสงฆ์ๆ ตามวิสัยพวกนั้น  ไม่เป็นวิสัยแก่เจ้านายขุนนางข้าราชการหมู่อื่นกรมอื่น  นอกจากหม่อมไกรสรแลเจ้าฟ้าอาภรณ์  ที่ถนัดหาคำวัดๆวาๆมานั้นเลย          แต่เพราะความหยาบช้าทั้งปวง  พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดให้ยกเสีย  พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวก็ทรงเห็นชอบด้วย ทรงโมทนาด้วย  จึงได้โปรดให้ยกความนั้นเสียทีเดียวไม่ให้ชำระ  ถึงพระบริรักษ์ภูธร(กลับ)  กราบทูลยอมขอชำระก็ไม่ทรงชำระเลย  แลทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯตั้งให้พระบริรักษ์ภูธร(กลับ)  ไปเป็นที่พระยาไชยาได้ว่าราชการเมืองไชยามาได้ ๔ ปี             ภายหลังมีผู้มาฟ้องกล่าวโทษพระยาไชยาหลายข้อ  จึงโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้พระยาเทพอรชุน หลวงนายสิทธิ นายจ่าเขมงศัสตรียาวุธออกไปชำระ  ก็มีผู้มาฟ้องกล่าวโทษพระยาไชยาเข้าอีกมากมายหลายเรื่องนัก  นับกว่า ๖๐ เรื่อง ๗๐ เรื่อง ชำระไปให้ก็แพ้โจทก์ทุกเรื่อง  แต่พระยาไชยาไม่อ่อนน้อมกระด้างกระเดื่องต่อตุลาการๆจึงได้มีใบบอกกล่าวโทษเข้ามาอีก  จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อม ให้มีตราสั่งให้เจ้าพระยานครศรีธรรมราชขึ้นมาช่วยชำระ  เพราะพี่สาวพระยาไชยาได้เป็นภรรยาเก่าของพระยานครศรีธรรมราชมาแต่ก่อน  แต่ตัวพระยาไชยานั้น ให้มีท้องตราไปถอดถอนเสียจากที่แล้วแล้วให้จำตรวนไว้  แล้วโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมตั้งพระสิงคิคุณอดุลย์ภูมานุรักษ์ ผู้สำเร็จราชการเมืองกำเนิดนพคุณไปเป็นที่พระยาไชยาว่าราชการต่อไป             ครั้นเจ้าพระยานครศรีธรรมขึ้นมาชำระความอยู่ ณ เมืองไขชยา  ป่วยลงกราบถวายบังคมลากลับลงไปเมืองนครศรีธรรมราช  ความ ๖๐ เรื่องหรือ ๗๐ เรื่อง  ซึ่งราษฎรฟ้องกล่าวโทษพระยาไชยานั้น  ได้ความจริงเป็นสัจเป็นแน่แล้ว ๒๘ หรือ ๒ เรื่อง  แล้วยังค้างอยู่เป็นอันมาก  ท่านเสนาบดีปรึกษาเห็นพร้อมกันกราบทูลพระกรุณาว่า  พระยาไชยาคนนี้ ครั้งในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวเมื่อเป็นพระบริรักษ์ภูธรอยู่เมืองพังงา  ก็มีความผิดเป็นอันมาก  พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงเห็นว่าจะให้อยู่ในเมืองพังงาไม่ได้  จึงโปรดเกล้าฯให้หาตัวมากักขังไว้ในกรุงเทพมหานครนี้  ไม่โปรดให้กลับออกไป  ครั้งนี้ทรงพระมหากรุณาชุบเลี้ยงให้มีบรรดาศักดิ์สมแก่ชาติตระกูล  ได้โปรดเกล้าฯให้เจ้าพระยาศรีสุริยวงศ์เอาปฏิญญาทานบน  แล้วจึงโปรดเกล้าฯให้เป็นที่พระยาไชยา  พระยาไชยากลับมีความฮึกเหิมหนักไป  คิดว่าไกลพระเนตรพระกรรณ  เมื่อได้ยศศักดิ์เป็นผู้สำเร็จราชการเมืองแล้ว  ก็เห็นเป็นช่องที่จะหาลาภหาผลจึงทำการข่มเหงราษฎร  ทำให้เดือดร้อนมากมายหลายเรื่องไม่ควรจะเอาไว้ขอรับพระราชทานให้ประหารชีวิตเสีย  อย่าให้เป็นเยี่ยงอย่างแก่ผู้ซึ่งจะทรงพระมหากรุณาชุบเลี้ยงให้เป็นผูสำเร็จราชการหัวเมืองไกลๆต่อไป            แลอ้ายกลับพระยาไชยา ทำความข่มเหงราษฎรมากมายหลายเรื่องนัก  ถ้าจะชำระไปก็มิรู้สิ้นรู้สุดลงเหมือนกับครั้งความหม่อมไกสร ทำข่มเหงคนเป็นอันมากมาช้านาน  พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าโปรดกระหม่อม ให้ชำระความก็เกิดทับๆมาหลายร้อยเรื่องต่อๆไป ไม่สุดลง  จนต้องโปรดให้ลูกขุน ณ ศาลาแลลูกขุนศาลหลวงปรึกษา  ก็ต้องพร้อมกันขอรับพระราชทานไปให้สำเร็จโทษใช้ทุกข์ราษฎรทั้งปวงเสียเป็นตัวอย่างที่สูง  ถ้าจะว่าตัวอย่างที่ต่ำก็เหมือนอ้ายม่วงอ้ายเมือง  ที่เป็นขุนชำนาญแลหมื่นรามกองกระบือของสมเด็จเจ้าพระยาองค์น้อย อยู่บ้านนาเริง  แลอ้ายปานซึ่งเป็นที่หมื่นรักษาพลกองนอก ขึ้นในกรมพระกลาโหม อยู่แขวงเมืองราชบุรี   คนสามคนนั้นได้ฉ้อฉกลักช้างแลโคกระบือปล้นกลางทางเปลี่ยว   แลสมคบทาสลูกหนี้เจ้าเบี้ยนายเงินไปเป็นอันมากนับเรื่องไม่ถ้วน  จะชำระไปไม่สุดสิ้น  จึงต้องพร้อมกันขอพระราชทานให้ประหารชีวิตให้เป็นอันใช้ทุกข์แก่ราษฎรเสีย  ในปีเถาะสัปตศกนั้นเป็นอย่างมาแล้ว  ครั้งนี้อ้ายกลับพระยาไชยาคนนี้  ก็ขอรับพระราชทานให้ทรงอนุญาตให้เสนาบดีมีท้องตราบังคับสั่งให้ประหารชีวิตใช้ทุกข์แก่ราษฎร  ซึ่งได้ทุกข์เพราะอ้ายกลับพระยาไชยาทำนั้น  เสียตามแบบอย่างทั้งอย่างสูงอย่างต่ำนั้นเทอญ ฯ          จึงทรงพระราชดำริว่า  ความคิดของท่านเสนาบดีว่าดังนี้ก็ชอบด้วยทางราชการหนักหนาแล้ว  แต่ทรงพระราชดำริว่าจะให้มีท้องตราออกไป ให้ประหารชีวิตเสียตามคำท่านเสนาบดี  ญาติพี่น้องของอ้ายกลับพระยาไชยาที่มีอยู่ในกรุงบ้าง  ก็จะให้อ้อนวอนพระสงฆ์ให้มาทูลขอ  ครั้นจะไม่พระราชทาน  พระสงฆ์ก็จะติเตียนว่าไม่ทรงทำตามธรรมิกโอวาทของสมณพราหมณ์  จะพระราชทานเล่าบุญคุณความดีก็จะอยู่แก่พระสงฆ์ฝ่ายเดียว  ดูเหมือนพระเจ้าแผ่นดินไม่มีพระราชหฤทัยเมตตากรุณาแก่สัตว์เลย  ถ้าจะตรัสตอบสงฆ์ว่าการเรื่องนี้สุดแต่ท่านเสนาบดีเถิด  เพราเป็นความของท่านเสนาบดีตัดสิน  พวกพ้องอ้ายกลับพระยาไชยาก็จะรบกวนพระสงฆ์  ให้ไปขอท่านเสนาบดีมิให้ประหารชีวิต  ท่านเสนาบดีก็จะอ้างรับสั่งในหลวงเล่า  การก็จะโยๆเย เป็นล้อเลียนกันไปไม่เป็นราชการแผ่นดิน            บัดนี้จึงทรงพระราชดำริตัดสินการที่ควรให้เห็นพร้อมว่าอ้ายกลับพระยาไชยา  เมื่อออกไปเป็นพระยาไชยาก็มีความชอบอยู่  ด้วยเมื่อผู้ใดผู้หนึ่งจะล่วงบังคับการงานสิ่งไรที่ขัดต่อการแผ่นดิน  นอกจากท้องตราพระคชสีห์ใหญ่ที่ออกไปจากกรมพระกลาโหมแล้ว  อ้ายกลับพระยาไชยาก็ไม่เชื่อฟังเลย  เชื่อฟังแต่ท้องตราคชสีห์ซึ่งไปแต่กรมพระกลาโหมอย่างเดียว  อันนี้เป็นความชอบต่อราชการแผ่นดินมากอยู่  ครั้นจะให้ประหารชีวิตอ้ายกลับพระยาไชยาตามที่ท่านเสนาบดีพร้อมกันกราบทูลพระกรุณา  ใช้ทุกข์ของราษฎรที่ได้ความเดือดร้อนเพราะอ้ายกลับนั้นเล่า  คนทั้งปวงจะไม่รู้ว่าประหารชีวิตด้วยเรื่องอะไรก็จะเป็นเหตุให้เล่าลือกันไปผิดๆถูกๆต่างๆ  จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าให้เจ้าพระยาศรีสุริยวงศ์ที่สมุหพระกลาโหม  ออกไปลงพระราชอาญาเฆี่ยนอ้ายกลับพระยาไชยาสามยก  แล้วตระเวนบกสามวัน ตระเวนเรือสามวัน  แล้วเอาขึ้นขาหยั่งประจานว่าเป็นโทษเพราะได้ทำราษฎรให้ได้ความเดือดร้อน จึงได้รับพระราชอาญาอย่างนี้  แล้วให้ริบราชบาทอ้ายกลับพระยาไชยาให้สิ้นเชิง  แล้วรวบรวมเอาทรัพย์สินเงินทองบรรดามี  แลสิ่งของมีราคาควรจะขายได้ก็ให้ขายเอาเงินเพิ่มเข้าแล้ว  เฉลี่ยแจกใช้ให้แก่ราษฎรทุกเรื่องความที่อ้ายกลับได้ข่มเหงนั้นโดยสมควร  แต่บุตรภรรยาทาสชายหญิงของอ้ายกลับนั้น  จงเก็บเอามาเป็นของหลวง  ที่มีค่าตัวจะประทานเงินหลวงตามค่าตัว  ที่ไม่มีค่าตัวจะพระราชทานตามเกษียรอายุ  เอาไปรวมแจกให้ราษฎรจนสิ้น  เพื่อจะมิให้ใครดูเยี่ยงอย่างต่อไป  พระราชดำริดังนี้  เมื่อท่านเสนาบดีผู้ใดไม่เห็นชอบด้วย  ก็ให้กราบทูลพระกรุณาให้ยักย้ายอย่างใดก็ตาม  เมื่อทรงเห็นชอบด้วยจะทรงประพฤติตาม ประกาศมา ณ วันศุกร์ เดือนแปดบุรพาษาฒ ขึ้นแปดค่ำ ปีมะเมียสัมฤทธิศก  เป็นวันที่ ๒๕๙๒ ในรัชกาลปัจจุบัน แก้ไขเมื่อ 05 เม.ย. 49 09:32:25 จากคุณ : กัมม์ - [ 4 เม.ย. 49 15:57:28 ]

ความคิดเห็นที่ 9 ท่าน จำปูน อ่านเจอตรงไหนที่ผมพิมพ์พลาดไป   หมายๆไว้บ้างนะครับ จะได้เข้ามาแก้ไขต่อไปครับ จากคุณ : กัมม์ - [ 4 เม.ย. 49 15:58:11 ]

ความคิดเห็นที่ 10 ขอคำแนะนำด้วยครับ...คุณกัมม์ และท่านอื่นๆ หากต้องการหาเอกสารหรือบันทึกที่เกี่ยวกับการใช้พระราชทรัพย์ส่วนพระองค์ (ร.๔) จัดซื้อที่ดินในต่างจังหวัดในช่วงพ.ศ.๒๔๐๑-๒๔๐๔ จะหาอ่านได้จากที่ไหน เอกสารคืออะไรครับ ....ไม่แน่ใจว่าจะมีการบันทึกไว้หรือเปล่าครับ จากคุณ : นพ - [ 4 เม.ย. 49 16:50:29 A:210.1.22.23 X: TicketID:102871 ]

ความคิดเห็นที่ 11 แวะเข้ามาทักทายค่ะ ยุ่งมาก ๆ เลยค่ะช่วงนี้ อีกไม่นานจะเอาความคืบหน้าเรื่องที่สงสัยมาบอกนะค่ะ จากคุณ : ดอกงิ้ว - [ 4 เม.ย. 49 17:29:36 ]

ความคิดเห็นที่ 12 - แน่ เพราะคำนั้นไมใปนวิสัยคนไพร่ ผู้เป็นโจทก์แลพระบริรักษ์ภูธร(กลับ) - จึงได้มใบบอกกล่าวโทษเข้ามาอีก - ทรงเห็นว่าสจะให้อยู่ในเมืองพังงาไม่ได้ จึงโปรดเกล้าฯให้หาตัวมากักขังไว้ในกรุงเทพมมหานครนี้ - ด้วยเมื่อผู้ใดผูหนึ่งจะล่วงบังคับการงานสิ่งไรที่ขัดต่อการแผ่นดิน จากคุณ : จำปูน (อ่างหยก) - [ 4 เม.ย. 49 22:26:04 ]

ความคิดเห็นที่ 13 ถ้ารอพี่นิคไม่ไหว  พรุ่งนี้พี่ขมจะลองค้นให้นะครับ  อิอิอิ ถ้าพี่นิคจะเร็วกว่าก็ไม่ว่ากันนะครับ จากคุณ : ขมขื่น - [ 4 เม.ย. 49 23:50:29 ]

ความคิดเห็นที่ 14 โทษทีครับพี่นิค  พี่กัมม์   เพิ่งไปอ่านกระทู้ประชุมพงศาวดารมา  ความจริงเพิ่งกระจ่างครับพี่ๆๆ  น้องขมจะลองค้นให้นะครับ  อิอิอิ จากคุณ : ขมขื่น - [ 4 เม.ย. 49 23:57:07 ]

ความคิดเห็นที่ 15 สวัสดีครับ  ทุกๆท่าน ผมเชื่อว่าทุกคนคงจะเหมือนผม ได้เห็นความคิดเห็นที่ ๑๐ ของคุณ นพ แล้วตั้งแต่เมื่อวาน คงจะซุ่มทำการบ้านกันใหญ่   ถอยตั้งหลักก่อน เมื่อคืนค้นประชุมประกาศในรัชกาลที่ ๔  พบเรื่องหนึ่ง พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว  ทรงซื้อที่ดินที่เมืองลพบุรี ประกาศฉบับนี้ค่อนข้างยาว  ๑๔ - ๑๕  หน้า  ขอยกไว้วันพรุ่งนี้นะครับ (น่ากลัวจะแฮงค์  อยู่กับบ้าน).. วันนี้เอาที่ในกรุงเทพฯก่อนนะครับ  ที่ตรงนี้เป็นพระราชมรดก ช่วยกันค้นทางอื่นด้วยนะครับสมาชิกชาวสวนทุกๆท่าน   มีเรื่องมาให้สนุกกันอีกแล้ว สวัสดีครับ  ยินดีต้อนรับกลับบ้านสวนครับ คุณ ดอกงิ้ว พักผ่อนให้หายเหนื่อยก่อนก็ได้ครับ  พวกเรารออีกสักหน่อยก็ไม่เป็นไร ขอบพระคุณ  ท่าน จำปูน  ครับ ขอบคุณที่ตอบรับคำเชิญ  ในกระทู้ของคุณ พระนายไวย ขอบคุณที่ให้ได้เห็นความงดงามของภาษาครับ ขอเชิญทุกท่านร่วมถวายความจงรักภักดี  คนละบทครับ เจริญพระชนม์ยิ่งอะคร้าว    ชั่วสิ้นนิรันดร์เทอญ http://www.pantip.com/cafe/library/topic/K4247906/K4247906.html ผมได้เชิญ  คุณพระนายไวย  มาร่วมด้วยอีกท่าน สวนนี้คงจะสนุกครื้นเครงมากยิ่งขึ้นนะครับ จากคุณ : กัมม์ - [ 5 เม.ย. 49 08:45:47 ]

ความคิดเห็นที่ 16 เรียน คุณกัมม์ รบกวนติดต่อกลับด้วยครับ (มีข้อมูลบางประการจะถามครับ) ขอบคุณ muangpetch@hotmail.com จากคุณ : นพ - [ 5 เม.ย. 49 10:11:32 A:210.1.22.23 X: TicketID:102871 ]

ความคิดเห็นที่ 17 ช่วงนี้พักโฆษณาใช่มั้ย ขอโฆษณากระทู้ผมหน่อยครับ  อิ๊อิ๊อิ๊ ตอนตั้งกระทู้ลืมคลิ๊กให้อยู่ในห้องประวัติศาสตร์ เกรงว่าจะไม่มีคนเห็น  หรือหาไม่เจอ แวะไปเยี่ยมและเสนอความคิดเห็นได้ที่ แผ่นดินธรรม - ตอน ร.๓ เป็นสมเด็จพระปัยกา (ทวด) ของ ร.๕ http://www.pantip.com/cafe/library/topic/K4255591/K4255591.html จากคุณ : นิค (nickmee) - [ 5 เม.ย. 49 11:22:43 ]

ความคิดเห็นที่ 18 แหมคุณกัมม์คะ หายไปจนเกือบจะต้องตั้งกระทู้ตามหาซะแล้ว แวะมาอ่านและเป็นกำลังใจให้อย่างเคยค่ะ แก้ไขเมื่อ 05 เม.ย. 49 14:40:11 จากคุณ : little kitty - [ 5 เม.ย. 49 14:39:17 ]

ความคิดเห็นที่ 19 พระราชหัตถ์เลขาฉบับนี้  จะเรียกว่า เป็นพระพินัยกรรมส่วนพระองค์ก็ได้ครับ ฉบับนี้เป็นปฐมเหตุของ หอพระสมุดวชิรญาณ อีกทั้งแสดงถึงน้ำพระราชหฤทัยที่ทรงมีต่อพระราชโอรสธิดา  ในฐานของพ่อลูกอย่างบุคคลทั่วไป พระราชหัตถเลขาในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว อันเป็นมูลเหตุที่จะสร้างหอพระสมุดวชิรญาณ          สมเด็จพระปรเมนทรมหามกุฎ พระจอมเกล้าเจ้าแผ่นดินสยาม  เป็นพระเจ้าแผ่นดินที่ ๔  ในพระราชวงศ์  ซึ่งตั้งกรุงรัตนโกสินทรมหินทรายุธยานี้  ขอประกาศไว้แก่ท่านทั้งปวงผู้ควรจะได้รู้ความในหนังสือนี้ให้ทราบว่า  ที่ตำบลหน้าวัดประยูรวงศาวาส  เนื่องติดกับที่ซึ่งเป็นที่หลวงของแผ่นดินสร้างไว้สำหรับแขกเมือง  หรือให้อังกฤษเช่าเรียกว่า "บริตติศแฝกตอรี่" นั้น  มาข้างตะวันออกตามแนวน้ำเป็นใต้ที่นั้น  แต่เป็นเหนือถนนหน้าวัดนั้น  กำหนดยาว ๒ เส้น กว้าง ๑๔ วา ๒ ศอก  เดิมเป็นที่ของสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาประยูรวงศ์ วรุตมพงศ์นายก สยามดิลกโลกานุปาลนนาถฯ    ครั้นสมเด็จเจ้าพระยาฯถึงแก่พิราลัยแล้วได้มีการปลงศพในที่นั้น  ครั้นการศพแล้ว  เจ้าพระยาศรีสุริยวงศ์ สมันตพงศ์พิสุทธ มหาบุรุษรัตโนดมบรมราชุตมัค มหาเสนาธิบดี(วร) คชสีห์สิงหมุรธาธร (จักรรัตนสหจร สุรศรขรรค พิเสศสัญจธารินทร์) ทักษิณนครคามรัษฎานุกิจการ ทวยหาญสมุหมาตยานุพินัย (ยุติธรรมาภิธยาไศล สยามโลกานุปาลนนาถ ปรเมนทรมหาราชวราญาจักโรประการ ปรีชาญาณวรยศธาดา) อภัยพิริยบรากรมพาหุ(๑)  สมุหพระกลาโหม  ได้มีเมตตากรุณาแก่บุตรชายหญิงเล็กๆของข้าพเจ้า  จึงได้ยกที่นั้นให้แก่ข้าพเจ้า  เพื่อเป็นของกลางในบุตรข้าพเจ้าทุกคน  แล้วรับว่าจะช่วยสร้างเป็นโรงตึกให้คนเช่าอยู่และไว้สินค้า  และทำการต่างๆตามแต่จะมีผู้เช่า  เพื่อจะให้เกิดนิพัทธผลเป็นของกลางแก่บุตรข้าพเจ้าต่อไป            ข้าพเจ้าจึงได้ออกเงินของตัวข้าพเจ้าเอง  มิใช่เงินพระคลังสำหรับแผ่นดินให้ไปเป็นทุนสร้าง ๒๒๐ ชั่ง  เจ้าพระยาศรีสุริยวงศ์ฯ จึงได้รับเอาเงินนั้นไปทำทุน  ได้สร้างเป็นโรงตึก ๓ หลัง  หลัง ๑ เป็นรูปปั้นหยารีตามแนวน้ำ โดยยาว ๘ วา ๒ ศอก  กว้าง ๖ วา ๒ ศอก ๔ ห้อง  มีเฉลียงด้านรีสองด้าน  หลัง ๑ เป็นตึกยาวรีตามแนวถนนหน้าวัด  โดยยาว ๒๘ วา กว้าง ๖ วา ๑๘ ห้อง  มีเฉลียงบังสาดด้านเดียวยาวไป ๑๑ ห้อง  แล้วมีเฉลี่ยงใหญ่ลงไปถึงพื้นดินยาว ๔๒ วา กว้าง ๓ วา ๒ ศอก ๗ ห้อง  อีกหลัง ๑ เป็นตึกรีอยู่ด้านเหนือของที่นั้น โดยยาว ๑๔ วา กว้าง ๔ วา ๙ ห้อง  ด้านหน้าริมฝั่งน้ำมีกำแพงวงรอบ            บัดนี้ที่อันนั้นก็มีผู้เช่าแล้วคิดเช่าเหมาเป็นปีละ ๓๐ ชั่ง  ถ้าจะคิดแบ่งเป็นเดือนก็จะต้องแบ่งปีละ ๑๒ เดือนเสมอไป  อย่างเดือนที่ใช้ในยุโรปที่ไทยเรียกว่าเดือนฝรั่ง  ไม่มีอธิกมาสปี ๑ นับ ๓๖๕ วันเป็นปี ปีต่อไปที่ ๔ จึงใช้ ๓๖๖ วัน  เมื่อคิดดังนี้แล้วเงินค่าเช่าถ้าคิดเป็นเดือนก็เดือนละ ๒๐๐ บาท  เมื่อยกภาษีให้เจ้าภาษีโรงชักเป็นของแผ่นดินเสียเดือน ๑ ใน ๑๒ เดือนแล้วคงค่าเช่าปี ๑  ซึ่งจะได้แก่เจ้าของโรงเพียงปีละ ๒๗ ชั่ง ๑๐ ตำลึง  เงินทุนซึ่งจ่ายไปสร้างตึก ๒๒๐ ชั่งนั้น  ข้าพเจ้าขอแบ่งออกเป็นส่วน ๔๔ ส่วน  ส่วนละ ๕ ชั่ง  ค่าเช่าที่เหลือจากเสียภาษี ๒๐๐ บาทนั้น  เป็น ๒๒๐๐ บาท  ข้าพเจ้าขอชักออกปีละ ๘๘ บาท  ตั้งไว้เป็นกลบางสำหรับซ่อมแซมโรงไปทุกปี  คือ เป็น ๑ ชั่ง ๒ ตำลึง  เงินเหลือนั้น ๒๑๑๒ บาท แบ่งออก ๔๔ ส่วน เป็นส่วนละ ๔๘ บาท  คือ เป็น ๒๖ ชั่ง ๘ ตำลึง  เมื่อแบ่งเป็นเดือนส่วน ๑ ก็ได้เดือนละ ๔ บาทเสมอกันทุกเดือน  ส่วน ๔๔ ส่วนนี้ข้าพเจ้าจะแจกให้บุตรชายหญิงของข้าพเจ้าบ้างคนละส่วนๆเป็นพื้นไป  ทั้งที่เกิดแล้วและยังจะเกิดต่อไป  ก็ถ้าจำนวนบุตรข้าพเจ้าจะมีต่ำจำนวน ๔๔ ส่วนนี้  ก็ยกให้แก่พี่หรือน้อง หรือหลานของข้าพเจ้าลางคนที่ได้งานได้การ  จะเป็นคุณเป็นที่พึ่งแก่บุตรข้าพเจ้าต่อไป  หรือจะให้ซ้ำแก่บุตรบ้าง คนที่ได้งานได้การเป็น ๒ ส่วน  หรือจะยกไว้เป็นส่วนกลางสำหรับจะได้ซ่อมแซมโรงต่อไปนั้น  การยังไม่ตัดสินลงได้เป็นแน่  แต่ข้าพเจ้าจะเขียนคำประกาศนี้ไว้สำหรับส่วนทุกส่วน  แล้วจะมีหมายในปลายว่าส่วนนี้ข้าพเจ้าให้แก่ผู้นั้นๆเป็นสำคัญ          ผู้ใดได้หนังสือสำคัญมีชื่อตัวเป็นผู้รับส่วนที่ข้าพเจ้ายกให้  มีตรามงกุฎประทับชื่อไว้เป็นสำคัญผู้นั้นก็เป็นเจ้าของส่วน๑  ซึ่งจะนับในหนังสือว่าส่วนที่ ๑ ที่ ๒ ไปจนส่วนที่ ๔๔  และจะมีตรารูปมงกุฎดวงเล็กประทับตัวเลขนับส่วนนั้นเป็นสำคัญอีกดวง ๑ ด้วย  ผู้ที่ได้ส่วนดังนี้เมื่อรักษาส่วนนั้นไว้เป็นของตัวก็ให้ได้ส่วนค่าเช่าเดือนละ ๑ ตำลึง  หรือปีละ ๑๒ ตำลึงเสมอไป  ด้วยลักษณะเดือนและปีไม่มีอธิกมาสดังว่าไว้ข้างต้นนั้น  ถ้าผู้ที่ได้ส่วนไว้ด้วยหนังสือสำคัญนั้นแล้ว  มีความร้อนรนจะต้องการเงิน ๕ ชั่ง หรือหย่อนกว่า ๕ ชั่ง  ตามใจจะขายแก่ผู้อื่นเสียก็ได้ จะยอมยกให้แก่ผู้อื่นก็ได้  แต่เมื่อจะขายและยกให้ต้องจดหมายลงชื่อตราของผู้นั้นให้ไปเป็นสำคัญ  ผู้ที่ซื้อและผู้ที่ได้ไปจึงจะเป็นเจ้าของส่วนนั้นได้  ถ้าผู้ที่มิใช่ผู้ซื้อไปแลผู้รับต่อไป คือตัวผู้ที่ได้รับจากข้าพเจ้าทีเดียวนั้น ได้ส่วนไปเป็นของตัว  แล้วไม่มีตัวลง  ถ้าข้าพเจ้ายังมีชีวิตอยู่ขอคืนมาให้แก่ข้าพเจ้า  ถ้าข้าพเจ้าไม่มีตัวแล้ว บุตรชายหญิงของข้าพเจ้าบรรดาที่มีส่วนอยู่  ยังมีอยู่เท่าไรก็ตาม  ถ้าผู้ถือส่วนก่อนไม่ได้ลงชื่อลงตรายกให้แก่ผู้ใดแล้ว  ขอเสียอย่าเอาส่วนนั้นว่าเป็นมรดก คงคืนมาให้เจ้าของเดิมคือข้าพเจ้าและบุตรหลานเจ้าของเดิม คือบุตรหลานข้าพเจ้า            ถ้าผู้ใดได้ส่วนไปแต่ข้าพเจ้านั้นเป็นคนสูปฝิ่น  ถ้าข้าพเจ้ายังมีชีวิตอยู่จะเร่งเอาคืน  ถ้าไม่มีตัวข้าพเจ้าแล้ว บุตรหลานของข้าพเจ้าที่ถือส่วนอยู่ที่เป็นคนไม่ได้สูบฝิ่นด้วยกันจงอย่านิ่งเสีย  จงไปชำระเรียกเอาคืนมาไว้เป็นส่วนกลางสำหรับซ่อมแซมโรง หรือจะให้แก่ผู้ใดก็ตาม  ผู้ที่สูบแล้วจะเอาส่วนนั้นไปยกให้ก็ดี ขายก็ดี แก่ผู้ใด  ไม่เป็นสิทธิได้ ถึงผู้ซื้อไปเสียเงินก็ชื่อว่าสมคบคนสูบฝิ่น  ไปทวงเงินเอาแต่ผู้ขายนั้นเถิด  ส่วนคงคืนเป็นของบุตรหลานข้าพเจ้าตามซึ่งข้าพเจ้าบังคับไว้นี้  ถ้าอำนาจของบุตรหลานข้าพเจ้าที่มีส่วนอยู่จะวิวาทกับคนสูบฝิ่นและผู้จะรับมรดกไม่ได้  ขอเมตตาพระกรุณาของผู้ครองแผ่นดินที่เป็นธรรมจงเป็นที่พึ่งด้วย  เพราะของทุนเดิมเป็นของข้าพเจ้า  ข้าพเจ้าสั่งไว้ดังนี้  ด้วยไม่ยินดีให้คนสูบฝิ่นเป็นเจ้าของในโรงของกลาง  ซึ่งข้าพเจ้าได้สร้างไว้ให้เป็นที่อาศัยแก่บุตรหลานข้าพเจ้า  และซึ่งว่าด้วยคนสูบฝิ่นนั้นว่าไม่ให้เป็นเจ้าของก็ดี  ไม่ให้ผู้อื่นรับมรดกก็ดี  ว่าแต่ในผู้ที่ได้รับส่วนแต่ข้าพเจ้า ให้คนที่ได้ซื้อส่วนได้เสียเงินให้แก่บุตรหลานข้าพเจ้าแล้ว  ได้ส่วนไปจะสูบฝิ่นก็ดี จะตายลงของควรจะเป็นมรดกก็ดี  ก็สุดแต่ความเที่ยงธรรมของแผ่นดินจะโปรด .................................................................................................................................................... (๑)  สร้อยราชทินนามที่วงไว้นั้นในประกาศไม่มี  คัดจากหนังเรื่องตั้งเจ้าพระยากรุงรัตนโกสินทร์มาเติมไว้ แก้ไขเมื่อ 06 เม.ย. 49 19:29:45 จากคุณ : กัมม์ - [ 5 เม.ย. 49 15:29:10 ]

ความคิดเห็นที่ 20 (ต่อ)          ในเมื่อส่วนข้าพเจ้าแจกไปแก่บุตรข้าพเจ้าคนละส่วนๆดังนี้  เมื่อการผันแปรไป  ส่วนได้แก่ผู้ใดอื่นก็ดี  ข้าพเจ้าขอไว้แก่ผู้ที่มีส่วนทั้งปวงให้มาความสมัครสโมสรสามัคคี  อย่าถือเปรียบแก่งแย่งกันและกัน  ใครเป็นผู้ใหญ่ใครมีสติปัญญา จงหมั่นไปตรวจตราดูที่ดูของนั้นอยู่เนืองๆ  ถ้าเห็นว่าสิ่งไรชำรุดก็อย่านิ่งเฉยปล่อยให้ชำรุดจนค่าเช่าจะตกไป  จงมาปรึกษาหารือบรรดาผู้ได้ส่วนให้รู้ทั่วกันไปดูหรือแต่งคนให้เป็นคนไปดูให้เห็นพร้อมกันทุกรายแล้ว  จงปรึกษาหารือกันยกหรือแบ่งค่าเช่าทุกเดือนออกรวบรวมไว้ในมือผู้ที่ควรเชื่อถือได้  กว่าจะพอซ่อมแซมแก้ไขให้ของคงคืนเป็นปรกติดี  และการเล็กน้อยคือจะต้องฉาบปูนหรือทาสีและอื่นๆตามประสงค์ของผู้เช่า  และผู้เช่านั้นก็ให้เรี่ยรายกันเล็กๆน้อยๆทำไปทุกปี  หรืออีกอย่าง ๑ ให้ผู้ได้ส่วนทั้งปวงพร้อมใจกันตั้งผู้หนึ่งซึ่งควรจะเป็นที่ไว้ใจได้  ให้เป็นผู้ที่จะเรียกตามคำจีนว่าเถ้าแก่ใหญ่ดูแลอยู่เป็นนิตย์  เมื่อการสิ่งใดไม่เรียบร้อยให้ผู้นั้นช่วยว่ากล่าวชักโยงให้สมัครสโมสรกัน            ก็ถ้าผู้เช่าแย่งชิงกันหลายรายค่าเช่าจักจำเริญขึ้นไปได้  ก็จงเฉลี่ยให้ได้กำไรทั่วกันไปทุกส่วน  ก็ถ้าแม้นผู้เจ้าของส่วนไม่สมัครสโมสรกัน ที่นั้นชำรุดทรุดโทรมไป  หรือด้วยเหตุอื่นเหตุไรค่าเช่าตกไป  ก็จงเฉลี่ยลดให้เสมอทั่วกัน  ก็ถ้าแม้นเหลือกำลังที่จะทำนุบำรุงซ่อมแซมไปแล้ว  เมื่อจะพร้อมใจกันขายที่นั้นกับตามผู้ได้ส่วน หนังสือประจำส่วนทุกฉบับผู้ซื้อจงเรียกเอาไปเสีย  บังคับในหนังสือนี้เป็นเลิกแล้วเถิด          ถ้าตระกูลบุตรหลานข้าพเจ้าจะสาบสูญสิ้นไปไม่มีใครทนุบำรุงรักษาได้แล้ว  หรือด้วยเหตุใดเหตุหนึ่ง  ของนั้นที่นั้นจะตกอยู่เป็นของแผ่นดินแล้ว  ถ้าผู้ครองแผ่นดินยังถือพระพุทธศาสนาถือธรรมเนียมไทยอยู่  ก็จะต้องบำเพ็ญพระราชกุศลหรือก่อสร้างพระบารมีด้วยการบำเพ็ญทานเป็นที่รุ่งเรืองเจริญพระเกียรติยศไม่ใช่หรือ  เมื่อไม่มีเจ้าของตามที่ข้าพเจ้าสั่งแล้ว  ถ้าพระเจ้าแผ่นดินทรงระลึกถึงข้าพเจ้าอยู่  และทรงพระราชศรัทธาจะเอาเป็นส่วนบำเพ็ญพระราชกุศลแล้ว  ข้าพเจ้าก็มีความยินดีนัก  แต่ขอพระราชทานแสดงความชอบใจไว้ว่า  ข้าพเจ้าทีความปรารถนาว่าค่าเช่านั้นขอให้พระเจ้าแผ่นดินทรงแต่งตั้งผู้ใดผู้หนึ่งซึ่งมีเมตตากรุณามาก ปฏิบัติให้เป็นคุณแก่คนทั้งปวงรับเป็นธุระ  แล้วเก็บค่าเช่าเอาตามเดือนได้แล้ว  จัดซื้อเป็นอิฐจ้างคนก่อซ่อมแซมถนน  หรือจะซื้อไม้สักไม้แก่นทำสะพานข้ามคลองที่คนเดินมาก  หรือจะให้ค่าจ้างหมอจ่ายค่ายารักษาคนไข้ในโรงทาน  หรือจพจ้างครูอาจารย์สอนหนังสือสอนเลขแก่เด็กๆที่ยังไม่รู้วิชาเลขวิชาหนังสือก็ดี  หรือจะเอาไปจ่ายปฏิสังขรณ์วัตถุเจดีย์สถาน  ซึ่งข้าพเจ้าได้สร้างไว้ในที่นั้นๆคือ พระศรีรัตนเจดีย์ พระพุทธปรางค์ปราสาทในวัดพระศรีรัตนศาสดาราม พระพุทธรัตนสถาน และสถานอื่นในพระพุทธนิเวศในพระบรมมหาราชวังก็ดี  หอพระพุทธรูป หอพระอัฐิในวังนันทอุทยานก็ดี พระเจดีย์พระวิหารพระอุโบสถและกุฎีวิหารในพระอารามที่ข้าพเจ้าสร้าง  คือพระเจดีย์พระองค์ทิศตะวันตกในวัดเชตุพน และวัตถุทั้งในวัดบวรนิเวศ วัดบรมนิวาส วัดมกุฎกษัตริย์ วัดโสมนัสวิหาร วัดสมอราย วัดประทุมวนาราม วัยชัยพฤกษ์มาลา วัดเขมาภิรตาราม วัดมหาพฤฒาราม ในแขวงกรุงเทพฯ ใกล้แขวงกรุงเทพฯก็ดี  พระปฐมเจดีย์เมืองนครชัยศรีก็ดี พระธาตุจอมเพชร ยอดเขาสระบัว พระเจดีย์ยอดเขาหลวง เจาพนมขวด และพระเจดีย์ และพระพุทธรูปในถ้ำหลวง พระพุทธรูปและวัตถุอื่นๆในวัดมหาสมณาราม เมืองเพชรบุรีก็ดี  พระเจดีย์และพระวิหารหลวงวัดสุวรรณดาราราม พระพุทธรูปใหญ่ในวิหารหลวงพนัญเชิง พระพุทธรูป พระเจดีย์ พระอุโบสถ พระวิหาร กุฏิศาลาวัดเสนาสนารามที่ริมวังจันทรเกษม  และที่วัดชุมพลนิกายาราม เกาะบางปะอินแขวงกรุงเก่าก็ดี  พระพุทธรูป พระเจดีย์ พระอุโบสถ พระวิหารกุฎีศาลาวัดกระวิศรารามท้ายวังเมืองลพบุรีก็ดี พระมกุฎพันธนะเจดีย์ที่บนบลานพระพุทธบาท  และพระวิหารน้อย  ทั้งพระพุทธรูปปากถ้ำประทุนและพระธรรมยุติก์ พระเสลเจดีย์ในถ้ำประทุน พระพุทธรูปในถ้ำวิมานจักรีแขวงพระพุทธบาทก็ดี  วัตถุสถานทั้งปวงที่ออกชื่อมานี้  เมื่อชำรุดทรุดโทรมไปเมื่อใดก็จงแบ่งค่าเช่าที่เกิดแต่โรงนั้นไปซ่อมแซมบ้างโดยสมควร  แต่ในพระมณฑปและวัตถุสถานอื่นๆในบริเวณพระพุทธบาทนั้นอย่าเลย  เพราะจะมีผู้ศรัทธาจะสร้างจะทำนั้นมากแล้ว  และซึ่งว่าให้ปฏิสังขรณ์สิ่งที่ข้าพเจ้าได้สร้างได้ทำไว้นั้น ก็เพื่อจะให้รักษาชื่อข้าพเจ้าต่อไปเป็นเกียรติยศ  เพราะฉะนั้นจะถือว่าที่ไหนๆก็เป็นบุญเหมือนกัน แล้วจะคิดยักย้ายไปจ่ายไปทำสิ่งอื่นๆในที่อื่นอารามอื่นข้าพเจ้าไม่ยอม          อนึ่ง  ถ้าเอาผลค่าเช่าโรงนั้นไปจ่ายเป็นสิ่งของไทยธรรมต่างๆ  หรือข้าวปลาอาหารต้มแกงถวายพระสงฆ์ในอารามนั้นๆ  เป็นของประจำตัวพระก็ดี  เป็นของทำบุญถวายพระสงฆ์ในการมงคลอวมงคลเมื่อใดเมื่อหนึ่งก็ดีก็อย่าเลย  เพราะพระสงฆ์นั้นมีผู้ศรัทธาอุตสาหะถวายอยู่นั้นมากมายหลายพวกหลายแห่งแล้ว  ข้าพเจ้ารักทำในที่จะเป็นเกียรติยศแก่ชื่อข้าพเจ้าอย่างหนึ่ง  รักทำในที่ซึ่งไม่ใคร่จะมีใครทำ คืออนุเคราะห์รักษาคนไข้ในโรงทาน และสอนหนังสือสอนเลขแก่เด็กๆที่ยังไม่รู้หนังสือและเลข  หรือสร้างขึ้นและปฏิสังขรณ์ถนนหนทางสพานศาลา ซึ่งเป็นประโยชน์แก่ชนทั้งปวงทั้งชีและคฤหัสถ์ชาววัดชาวบ้านไม่ว่าใคร--- (ต่อจากนี้จนจบ  เป็นพระนิพนธ์ในสมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ) พระราชนิพนธ์นี้ยังค้างอยู่ไม่จบ  จะเป็นด้วยต่อมาจะทรงพระราชดำริเป็นอย่างอื่นหรือด้วยเหตุใดหาทราบไม่  แต่สมุดร่างพระราชประสงค์นี้ซุกซ่อนอยู่ในหนังสือห้องอาลักษณ์  ไม่มีผู้ใดระลึกได้ แก้ไขเมื่อ 06 เม.ย. 49 19:31:01 จากคุณ : กัมม์ - [ 5 เม.ย. 49 15:30:13 ]

ความคิดเห็นที่ 21 (ต่อ)          จนพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสวยราชย์มาได้ ๗ ปี  ถึงปีกุนสัปตศก พ.ศ. ๒๔๑๘  สมเด็จเจ้าพระยาบรรมมหาศรีสุริยวงศ์กราบบังคมทูลว่าตึกซึ่งพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดให้สร้างที่หน้าวัดประยูรวงศ์นั้น  ตั้งแต่พระยาพิสณฑ์สมบัติบริบูรณ์ผู้เช่าเดิมบอกคืน  ทิ้งชำรุดทรุดโทรมอยู่  ห้างมูเลอร์ไมสเนอร์จะขอเช่า  ถ้าจะให้เช่าจะต้องลงทุนซ่อมแซมอีก  จะโปรดประการใดพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวดำรัสสั่งให้สอบสวนเรื่องเดิม  จึงไปค้นพบร่างหนังสือพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว          พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระราชดำริว่า  ที่ตึกหน้าวัดประยุณวงศ์นั้น  ถึงสมเด็จพระบรมนชกนาถยังมิได้พระราชทานแก่พระราชโอรสธิดา  แต่เมื่อปรากฎพระราชดำริมีอยู่ก็จะทรงจัดการให้เป็นไปตามพระราชดำริ  ให้บรรดาพระราชโอรสธิดาในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้เป็นเจ้าของ  และได้รับผลประโยชน์เสมอกันทุกพระองค์  แต่ส่วนทุนที่จะต้องลงไปในค่าซ่อมแซมเป็นเงิน ๔๘๐๐ บาทนั้น  ถ้าจะเฉลี่ยเรียกจากเจ้านายก็รำคาญพระราชหฤทัยอยู่  ด้วยเจ้านายเหล่านั้นยังไม่ได้เคยรับผลประโยชน์  และไม่เคยทรงทราบว่าจะได้เป็นเจ้าของ  พอได้ทรงทราบก็จะต้องเสียเงินไปก่อน  ดูเป็นที่อนาถพระหฤทัย  พระองค์เป็นประธานในพระเจ้าลูกเธอในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว  จะทรงรับลงทุนด้วยเงินพระคลังข้างที่แต่พระองค์เดียว ซ่อมแซมตึกนั้นเสียก่อน  เมื่อเก็ยเงินค่าเช่าหักเข้าพระคลังข้างที่แล้ว  มีส่วนผลประโยชน์ที่จะแบ่งเมื่อใด  ก็จะพระราชทานหนังสือสำหรับที่พร้อมกับส่วนแบ่งแก่บรรดาพระเจ้าลูกเธอในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว  จึงโปรดให้จ่ายเงินพระคลังข้างที่ไปซ่อมแซมตึกนั้นจนแล้ว  และให้ห้างมูเลอร์ไมสเนอร์เช่าต่อมา          ถึงปีขาลสัมฤทธิศก  พ.ศง ๒๔๒๑  เก็บเงินค่าเช่าใช้พระคลังข้างที่ครบแล้ว  และมีเงินเหลืออยู่ในปีนั้น  พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวจึงทรงพระกรุณาโปรดให้ทำหนังสือพระราชทานกรรมสิทธิ์เป็นเจ้าของที่ ๕๘ ส่วน  เท่าจำนวนพระราชโอรสธิดาในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวซึ่งมีพระองค์อยู่ในเวลานั้น  เงินค่าเช่าแบ่งเป็น ๕๘ ส่วน            ครั้น ณ วันศุกร์ เดือน ๑๑ ขึ้น ๑๕ ค่ำ  ตรงกับวันสวรรคตพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว  ซึ่วเป็นวันเชิญพระบรมอัฐิเสด็จออกทรงบำเพ็ญพระราชกุศลสนองพระเดชพระคุณประจำปี  เมื่อพระราชโอรสธิดาพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวประชุมพร้อมกันที่พระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัย  พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวจึงพระราชทานหนังสือประกาศพระราชกำหนดและหนังสือกรรมสิทธิ์แก่บรรดาเจ้านาย ซึ่งจะได้มีส่วนเป็นเจ้าของต่อหน้าพระที่นั่งพระบรมอัฐิ  ส่วนของพระองค์ก็ทรงมีด้วยส่วน ๑  แต่พระราชทานส่วนนั้นแด่สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าวชิรุณหิศ  แต่นั้นมา เมื่อขึ้นปีใหม่ถึงกลางเดือน ๑๑ ในวันทำบุญพระบรมอัฐิ  ก็โปรดให้เจ้าพนักงานนำค่าเช่าตึกมาแบ่งเป็นส่วนเสมอกัน  มาพระราชทานแก่เจ้านายผู้เป็นเจ้าของตึก  ต่อหน้าพระที่นั่งพระบรมอัฐิทุกปีมา          ตั้งแต่เจ้านายได้รับพระราชทานหนังสือกรรมสิทธิ์เป็นเจ้าของที่ตึกหน้าวัดประยูรวงศ์  และได้รับพระราชทานเงินส่วนแบ่ง  ความรู้สึกได้มีในบรรดาพระราชโอรสธิดาในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวมาแต่แรกว่า  ผลประโยชน์ที่ได้รับพระราชทานในเรื่องตึกหน้าวัดประยูรวงศ์รายนี้  ได้ด้วยพระมหากรุณาธิคุณในสมเด็จพระบรมชนกนาถ  และพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวผู้ปกครองตระกูลวงศ์สนองพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวสืบมาเมื่อพระองค์สวรรคตแล้ว  เป็นผลประโยชน์อันกอร์ปด้วยศิริมงคล  จะเอาไปใช้สอยในอาณาประโยชน์ส่วนพระองค์ให้หมดสิ้นสูญไปเปล่าหาควรไม่  ควรจะรวมเงินผลประโยชน์นั้นประกอบการซึ่งเป็นคุณเป็นประโยชน์อย่างใดอย่างหนึ่ง  แต่ยังหาได้ทรงพระราชดำริจะทำการอย่างใดไม่          จนถึงปีมะโรงโทศก พ.ศ. ๒๔๒๓  สมเด็จพระราชปิตุลาบรมพงศาภิมุขฯ  กรมหลวงพิชิตปรีชากร  กับสมเด็จกรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ  ทั้ง ๓ พระองค์นี้ทรงปรึกษากันทำจดหมายประทานบรรดาเจ้านายเจ้าของตึกหน้าวัดประยูรวงศ์ทรงแนะนำว่า  ซึ่งเจ้านายมีพระประสงค์จะทรงจ่ายเงินค่าเช่าในการอย่างใดอย่างหนึ่งซึ่งกอร์ปด้วยประโยชน์อันสมควรนั้น  ทรงพระราชดำริเห็นว่าควรจะเข้าทุนกันจัดตั้งหอพระสมุดสำหรับราชตระกูลขึ้นเฉลิมพระเกียรติยศในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทั้ง ๒ พระองค์  บรรดาเจ้านายเจ้าของตึกหน้าวักประยูรวงศ์ทรงเห็นชอบพร้อมกัน  จึงได้ตั้งหอพระสมุดวชิรญาณขึ้นด้วยเหตุนี้. แก้ไขเมื่อ 06 เม.ย. 49 19:31:33 จากคุณ : กัมม์ - [ 5 เม.ย. 49 15:31:12 ]

ความคิดเห็นที่ 22 สวัสดีครับ  คุณ little kitty ผมเองก็คิดว่า คุณ little kitty  รังเกียจชาวสวนละมุดอย่างพวกเรา  เลยไม่ได้เข้ามาเยี่ยมเยือนกันเลย   ผมไม่ได้หายไปไหนหรอกครับ  ยังคงวนเวียนหลอกหลอนผู้คนในห้องนี้  ไม่ยอมไปผุดไปเกิดเสียที่ ขอบพระคุณครับที่ยังคงระลึกถึง จากคุณ : กัมม์ - [ 5 เม.ย. 49 15:42:37 ]

ความคิดเห็นที่ 23 ผมก็เป็นชาวสวนละมุดคนหนึ่งครับ  เพิ่งได้มีโอกาสมาหลอกหลอนราว 2-3 เดือนนี่เอง  ฝากเนื้อฝากตัวด้วยครับ วันนี้วนเวียนอยู่ไม่กี่กระทู้  อ่านบ้างตอบบ้าง  กับดูแลกระทู้ของตัวเองบ้าง พยายามหาข้อมูลที่คุณนพถามเกี่ยวกับการซื้อที่ดินของรัชกาลที่ ๔  เพิ่งเริ่มหาวันนี้เองครับ  ตอนแรกยิ้มกริ่มแล้วเพราะคิดว่าข้อมูลมีอยู่กับตัวแน่นอน  แต่คิดผิดครับ  เพราะมันอยู่อีกบ้านหนึ่งที่ไกลโพ้น  โมโหตัวเองเหลือเกิน ผมคงไม่ได้ไปหาข้อมูลตรงๆ อย่างที่คนเขาถามหาหรอกครับ  แต่จะเป็นข้อมูลเฉๆ ไฉๆ  ผมเป็นคนยังงี้แหละครับ ผมเคยอ่านเกี่ยวกับเรื่องแหม่มแอนนาหลายสิบเล่ม  มีเขียนในเล่มหนึ่งที่รัชกาลที่ ๔ ได้พระราชทานที่ดินแปลงหนึ่งให้กับนาง  เป็นการตอบแทนที่ได้มาสอนหนังสือในราชสำนัก  รู้สึกว่าจะเป็นที่ลพบุรี  แล้วนางก็ไม่ได้เก็บหลักฐานดังกล่าวเอาไว้อีก  เพราะเห็นเป็นของไม่ใคร่สำคัญแก่ชีวิตตน ตอนแรกคิดว่าอยู่ใน "นิยายรักในราชสำนักฝ่ายใน" รวม ๔ เล่มที่มีอยู่ตอนนี้  หรือไม่ก็อาจปรากฏใน "Anna and the King of Siam"  หรือไม่ก็ในบทวิเคราะห์อีกหลายเล่ม  แต่หาเป็นชั่วโมงแล้วก็ไม่พบ  ฉุนเฉียวครับ ฉุนเฉียว ตอนนี้คิดว่าอยู่ในหนังสือของคุณจิรนันท์ พิตรปรีชา แน่นอนเลยครับ  รวบรวมเกี่ยวกับประวัติลูกชายของแหม่มแอนนาในสยาม ชื่อเรื่องทำนองว่า ลูกผู้ชายชื่อนายหลุยส์  หรือหลุยส์ เลียวโนเวนส์ อะไรนี่แหละ ใครหาเจอ  หากลอกเอามาให้อ่านกันแล้ว  โอกาสหน้าเราคงได้มีโอกาสตามรอยหาสมบัติของแหม่มแอนนาที่ลพบุรีก็เป็นได้ครับ คงไม่ต้องเดือดร้อนถึงน้องขมขื่นหรอกนะครับ  เพราะท่านรับงานไปทำหลายกระทู้แล้ว จากคุณ : นิค (nickmee) - [ 5 เม.ย. 49 16:44:31 ]

ความคิดเห็นที่ 24 ๑๙ - บัดนี้ที่อันั้นก็มีผู้เช่าแล้วคิดเช่าเหมาเป็นปีละ ๓๐ ชั่ง - ก็ถ้าจำนวนบุตรข้พเจ้าจะมีต่ำจำนวน ๔๔ ส่วนนี้ ๒๐ - ร้อยให้ผู้นั้นช่วยว่ากล่าวชักโยงให้สมัคร สโมศร กัน - พระวิหารกุฎีศาลาวัดกระวิศรารามท้านวังเมืองลพบุรี ๒๑ - ความรู้สึกได้มรในบรรดาพระราชโอรสธิดาในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว แก้ไขเมื่อ 06 เม.ย. 49 09:35:26 จากคุณ : จำปูน (อ่างหยก) - [ 5 เม.ย. 49 21:57:48 ]

ความคิดเห็นที่ 25 หากคิดถึงคุณจำปูน ก็ต้องมาตามหาที่กระทู้แห่งนี้ มิตรแท้ของเจ้าของกระทู้เลยเนี่ยะ จากคุณ : นิค (nickmee) - [ วันจักรี 13:31:17 ]

ความคิดเห็นที่ 26 กระทู้อื่นก็อ่านครับ แต่บังเอิญเห็น ท่านเขียนเอง คุยเอง ตอบเอง ตรวจเอง ก็เลยไม่กล้าไปตอแยท่าน กลัวท่านจะว่าเอาขอรับ แต่อ่านจิงๆนะจ๊ะ จะ บอกให้ จากคุณ : จำปูน (อ่างหยก) - [ วันจักรี 13:50:37 ]

ความคิดเห็นที่ 27 ท่านจำปูนเข้ามาจอยน์ ใครรึจะบังอาจ ยินดีต้อนรับทุกท่าน จิงจิงนะ  จะบอกให้ (ไม่รู้ว่ารูปมันจะออกเป็นยังไง อิ๊อิ๊อิ๊) จากคุณ : นิค (nickmee) - [ วันจักรี 14:26:01 ]

ความคิดเห็นที่ 28 สวัสดีครับทุกๆท่าน ขอบพระคุณครับ ท่าน จำปูน เดี๋ยวแก้ไขนะครับ  ขอลงอีกสักฉบับก่อน โลกของผมเพิ่งจะหมุนเป็นปกติอีกครั้ง   หลังจากเอียงซ้ายเอียงขวาอยู่พักใหญ่ จากคุณ : กัมม์ - [ วันจักรี 15:21:34 ]

ความคิดเห็นที่ 29 ประกาศฉบับนี้เป็นฉบับที่ คุณ นพ ตามหาอยู่หรือเปล่าครับ ฉบับนี้กล่าวถึงพระราชกรณียกิจกู้โบราณสถาน  หลังจากถูกปู้ยี่ปู้ยำมาเสียนาน และฉบับนี้แสดงถึงพระปรีชาชาญในเรื่อง ประวัติศาสตร์โบราณคดี  ได้เป็นอย่างดีเยี่ยม ขอนำมาลงไว้ด้วยนะครับ ต้นประกาศพระราชทานแลกเปลี่ยนที่วิสุงคามสีมาเมืองลพบุรี ณ วันพุธ เดือน ๑๒  แรม ๑๓ ค่ำ ปีจอจัตวาศก          มีพระบรมราชโองการมานพระบัณฑูรสุรสิงหนาทในพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหามงกุฎ พระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว  ซึ่งเป็นพระเจ้าแผ่นดินที่ ๔ ในพระบรมราชวงศ์นี้ให้ทำคำประกาศไว้ให้พระสงฆ์สามเณรแลคฤหัสถ์ใครๆ  ผู้ใดซึ่งได้อ่านแลฟังให้ทราบทั่วกันว่า  พระราชวังเก่าเมืองลพบุรี  พระบาทสมเด็จพระนารายณ์มหาราช(๑)ได้ทรงสถาปนาขึ้น หรือปฏิสังขรณ์ซ่อมแซมของเก่าที่มีมาแต่เดิมขึ้นไว้ให้บริบูรณ์เป็นที่ประทับเสด็จอยู่ในฤดูแล้งหลายปีในเวลารัชกาล(๒)อันนั้น  ขอบเขตกำแพงรอบคอบแลซากเศษพระที่นั่งมีชื่อต่างๆก็ยังเหลือปรากฏอยู่ทุกวันนี้  แลมีความในหนังสือพระราชพงศาวดารโบราณแต่งสืบมากล่าวว่า  เมื่อเวลาพระบาทสมเด็จพระนารายณ์มหาราชทรงพระประชวรหนักใกล้เสด็จสวรรคต มีข้าราชการ ข้าหลวงเดิม บางนาย  มีความจงรักภักดีกตัญญูกตเวทีต่อพระเดชพระคุณมาก  ไม่อยากเป็นข้าท่านผู้อื่นต่อไป  เมื่อเห็นทรงประชวรหนักแล้วก็มีใจอุตสาหะจะใคร่ได้บรรพชาอุปสมบทในพระพุทธศาสนา  ประพฤติพรหมจรรย์อุทิศถวายส่วนกุศลฉลองพระเดชพระคุณต่อไป  จึงได้กราบทูลถวายบังคมลา  ก็ทรงพระราชศรัทธาทรงพระอนุญาตแล้ว พระราชทานผ้าไตรจีวรบาตรบริขารพร้อม  แล้วมีพระราชประสงค์จะให้พระสงฆ์ทำสังฆกรรม  ให้สำเร็จบรรพชาอุปสมบทแก่พวกนั้นในพระราชวังนั้น  ไม่ให้ไปทำที่อื่นห่างพระเนตรพระกรรณไป  ครั้งนั้นพระสงฆ์ทั้งปวงปรึกษาพร้อมกันถวายพระพรว่าจะทำอุปสัมปทกรรมในพระราชวัง  ตามพระราชประสงค์นั้นยังไม่ได้  ต่อถ้าทรงกำหนดเขตรอบคอบสถานที่จะให้ทำอุปสันปทกรรมนั้นเป็นวิสุงคามสีมา  ยกเป็นแขวงหนึ่งต่างหากจากพระราชอาณาเขตแล้ว  จึงจะทำอุปสัมปทกรรมในที่นั้นได้  จึงพระบาทสมเด็จพระนารายณ์มหาราชทรงกำหนดเขตรอบขอบกำแพงพระราชวัง  เอากำแพงพระราชวัง เอากำแพงเป็นสำคัญทุกทิศ แล้วทรงพระราชอุทิศถวายเป็นวิสุงคามสีมา แต่พระสงฆ์อันจะมีแต่จาตุทิศทั้งสี่  จะได้อาศัยทำสังฆกรรมมีอุโบสถกรรมเป็นต้นโดยง่าย  แลว่าครั้งนั้นพระสงฆ์ได้รับที่วิสุคามสีมาซึ่งทรงพระราชอุทิศถวายนั้นแล้วไปชุมนุกกันที่ท้องพระโรง  เนื่องกับมุขเด็จพระที่นั่งดุสิตสวรรค์ธัญมหาปราสาท  แล้วทำสังฆกรรมให้สำเร็จอุปสมบทแก่ข้าราชการพวกข้าหลวงเดิมเหล่านั้น  ตามพระราชประสงฆ์เสร็จแล้ว ก็ถวายพระพรลาพากันกลับไปยังพระอาราม มีความในพระราชพงศาวดารดังนี้          ก็การเป็นจริงดังนี้หรือจะไม่จริงประการใด ก็ยังสงสัยอยู่  ตั้งแต่พระบาทสมเด็จพระนารยณ์มหาราชเสด็จสวรรคตมาแล้วจนบัดนี้  กาลก็ล่วงไปใกล้ ๒๐๐ ปี  ในเวลารัชกาลพระเจ้าแผ่นดินองค์อื่น  ต่อแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระนารายณ์มหาราชเจ้านั้นมา  ก็ไม่ได้ยินว่าพระองค์ใดไปทรงซ่อมแซมปฏิสังขรณ์  ยกพระราชวังนั้นเป็นพระอารามให้สมกับการที่ว่าเป็นวิสุงคามสีมา  พระบาทสมเด็จพระนารายณ์มหาราชได้ทรงพระราชอุทิศถวายไว้เป็นของสงฆ์ แลจะได้มีปรากฏว่าพระสงฆ์ไปครอบครองเป็นเจ้าของที่นั้น  คือจะเอาเป็นอารามอยู่ก็ดี  จะให้ผู้ใดเช่าเป็นที่อยู่ที่ทำสวนเก็บเอาค่าเช่า เป็นตัตรุปบาตรแก่พระสงฆ์ก็ดี  ก็ไม่มีที่ได้เห็นได้ยินเลย  ชนทั้งปวงก็ยังเรียกที่นั้นอยู่ว่าพระราชวังคุ้มบัดนี้          ก็ถ้าจะเห็นไปว่าที่นั้นหาเป็นของสงฆ์ไม่  ก็ยังมีความสงสัยอยู่ว่าพระเจ้าแผ่นดินพระองค์อื่นๆซึ่งได้เสวยราชสมบัติภายหลังแต่พระบาทสมเด็จพระนารายณ์มหาราชเจ้านั้นท่  ไม่มีพระองค์ใดพระองค์หนึ่งพระองค์ใดไปสถาปนาซ่อมแซมขึ้นเป็นพระราชวัง  แล้วเสด็จไปประทับสำราญพระราชหฤทัย  บริโภคพระราชวังนั้นดังพระบาทสมเด็จพระนารายณ์มหาราชเจ้านั้นเลย  วิสัยท่านโบราณก่อนๆที่ใดสิ่งใดมีกำแพงล้อมแน่นหนา  ถ้าไม่ได้บริโภคแล้วก็ย่อมรื้อแร่งทำลายเสีย ด้วยเข้าใจว่าข้าศึกศัตรูจะเข้ามาอาศัย  แลพระราชวังนี้ก็ไม่มีพระเจ้าแผ่นดินแต่ก่อนพระองค์ใดพระองค์หนึ่งรื้อแร่งแย่งทำลายล้างลงเลย  เป็นแต่ของชำรุดทรุดโทรมหักพังไปเอง  บางพวกราษฎรเห็นว่ารกร้างว่างเปล่าอยู่ก็เข้าไปอาศัยทำสวนน้อยหน่า  เมื่อเห็นตึกร้างบางอันกีดขวางที่จะทำสวนอยู่ก็รื้อเสียบ้าง            แลพระที่นั่งสุทธาสวรรค์นั้นมีผนังก่อด้วยศิลาแลง  เมื่อครั้งแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าอยู่หัวมีพระราชประสงค์ศิลาแลงมาก่อพระเจดีย์ที่วัดสระเกศ  มีพระบรมราชโองการดำรัสให้ข้าราชการไปเที่ยวหาศิลาแลงในเมืองร้างเก่าๆมา ครั้งนั้นผู้รับสั่งไปเที่ยวรื้อศิลาแลงที่เป็นผนังตึกแลกำแพงของวัดของบ้านแลสะพานช้างในกรุงเก่าไปทูลเกล้าฯถวายเป็นอันมาก  ครั้งนั้นจึงพวกหนึ่งมาร้อพระที่นั่งสุทธาสวรรค์ขนเอาศิลาแลงไปเสียด้วย  การที่พระที่นั่งสุทธาสวรรค์ต้องรื้อดังนี้  ก็มีในเพียง ๒๐ ปีลงมา  ก่อนนั้นขึ้นไปไม่รื้ออะไร           แลได้ทอดพระเนตร ทรงพิเคราะห์ทั่วไปเห็นแปลกประหลาด  น่าจะเป็นที่สำคัญอยู่สองสิ่ง  คือในชั้นต่ำใต่พระที่นั่งดุสิตสวรรค์ธัญมหาปราสาทมีพระพุทธรูปศิลาหักๆทิ้งเกลื่อนกลาดอยู่สองสามพระองค์แห่งหนึ่ง  คือที่ตึกพระเจ้าเหาข้างหนึ่งมีแท่นชั้นชุกชี  ดูเหมือนจะเป็นที่ตั้งพระพุทธรูปแห่งหนึ่ง  ด้วยเหตุนี้จะเป็นที่สงสัยว่าชะรอยพระเจ้าแผ่นดินภายหลังแต่พระบาทสมเด็จพระนารายณ์มหาราชเจ้านั้นมา  จะทรงเห็นว่าที่นั้นเป็นวิสุงคามสีมาของพระสงฆ์แล้วกระมัง  จึงไม่ไปทรงซ่อมแซมขึ้นบริโภคเป็นพระราชวังสืบไป  แลไม่รื้อแร่งทำลายเสีย  งดไว้เหมือนพระอารามที่ร้างพระสงฆ์  หรือชนต่างๆเก่าๆบางพวกเห็นจะสำคัญรู้ว่าที่นั้นเป็นของสงฆ์  จึงเชิญพระพุทธรูปบางพระองค์ไปไว้บนพระมหาปราสาท  ครั้นเมื่อพื้นผุพังทำลายลงจึงแตกหักตกทิ้งเกลื่อนกลาดอยู่ดังนี้ดอกกระมัง  ที่ตึกพระเจ้าเหาจะมีผู้ใดทำแท่นขึ้นตั้งพระพุทธรูปไว้กระมังยังสงสัยอยู่           .................................................................................................................................................... (๑)  หมายไว้ให้รู้ว่า  พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว  ทรงใช้คำว่า "มหาราช" ขึ้นก่อนสมเด็จฯกรมพระยาดำรงราชานุภาพ  หลายๆท่านคิดว่าสมเด็จฯกรมพระยาฯ ท่านทรงค้นคิดริใช้ขึ้นเป็นพระองค์แรกๆ  ในสาส์นสมเด็จพระองค์ท่านก็ทรงปฏิเสธว่าไม่ได้ทรงริขึ้นก่อน  เป็นแต่มีมาในหนังสือเก่านานแล้ว  ประกาศฉบับนี้สนับสนุนคำปฏิเสธของพระองค์ในเรื่องนี้ครับ (๒)  "รัชกาล"คำนี้   ผมเคยเข้าใจว่าเกิดขึ้นในสมัยรัชกาลที่ ๕  แต่ก็มาปรากฏอยู่ในประกาศฉบับนี้   ประกาศฉบับนี้ถ้าไม่มีอะไรแปลกประหลาด  ก็นับว่าให้ความรู้เพื่อแก้ไขความเข้าใจผิดหลายอย่างของผม   ขอบพระคุณคุณ นพ  ไว้ด้วยครับ  ความสงสัยของคุณ  ก่อให้เกิดปัญญาขึ้นแก่ผมอีกครั้งแล้ว แก้ไขเมื่อ 09 เม.ย. 49 00:33:03 แก้ไขเมื่อ 07 เม.ย. 49 14:48:15 จากคุณ : กัมม์ - [ วันจักรี 19:26:20 ]

ความคิดเห็นที่ 30 (ต่อ)          แลในรัชกาลปัตยุบันนี้  เมื่อปีมะโรงนักษัตรอัฐศกจุลศักราช ๑๒๑๘  พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้ทรงสังเกต จนเหตุทั้งปวงนี้ได้ทราบพระราชหฤทัยแล้วจึงทรงปรึกษาพระราชาคณะ นักปราชญ์ ในพระพุทธศาสนา  แลท่านเสนาบดีที่มีสติปัญญา  มีความคำนึงรอบรู้ในการแผ่นดิน  ว่าสถานถิ่นที่เป็นพระราชวังในเมืองลพบุรีนั้น  อำปลังอยู่จะว่าเป็นของวัดก็ใช้ของบ้านก็ใช่ แลบัดนี้ราษฎรก็ไปหวงเอาเป็นส่วนๆ  ปลูกน้อยหน่า  ถือว่าส่วนๆนั้นเป็นที่ดินของตัว  ซื้อขายให้ปันแกกันไปก็มี  จะทำอย่างไรดีจึงจะสมควร  ถ้าจะนิ่งไว้ ชนมีทรัพย์ต่างประเทศเข้ามาใหม่ๆ  ตื่นหาที่อยู่ที่ทำกิน จะเห็นว่าที่นั้นมีผนังตึกรามมาก  มีกำแพงล้อมอยู่รอบคอบ  ควรจะสร้างซ่อมแวมขึ้นเป็นตึกกว้านบ้านเรือนที่อยู่ได้  ก็จะพากันไปซื้อที่สวนน้อยหน่าของราษฎรเหล่านั้นได้แล้วจะริ้อกำแพงหรือผนังบางอันมาประสมบางแห่ง  ก่อขึ้นเป็นตึกกว้านบ้านเรือนของเขาได้  ก็จะเป็นที่เสียพระเกียรติยศแผ่นดินไป  ว่าพระราชวังโบราณกลับกลายไปเป็นบ้านชนนอกประเทศ  เมื่อเวลาเขาเข้าไปจับเข้าแล้วจะไปห้ามไว้ก็ใช่ที่  เพราะของนั้นเป็นของร้างไม่มีใครบริโภค เขาจะไปทำให้ดีขึ้นก็จะต้องยอม  ถ้าแม้นฝ่ายเราจะชิงไปรื้อเอาอิฐเอาปูนมาเสียให้หมด  แล้วเอาไปก่อสร้างหรือซ่อมแซมพระเจดีย์วิหารอารามน้อยใหญ่  แรงรื้อแรงขนนั้นก็จะต้องเสียค่าจ้างค่าแรงคนมากไปยิ่งกว่าจะเสียเงินซื้ออิฐซื้อปูนใหม่มาทำอะรๆนั้นอีก  ของฝีมือท่านแต่ก่อนเป็นของโบราณท่านทำไว้  จะรื้อทำลายล้างให้สาบสูญเสียก็เสียดาย  ผู้ที่รื้อทำลายของโบราณใหญ่ๆนั้น  ก้เห็นไม่ใคร่จะสบายนักวุ่นวายมีเหตุต่างๆ  ถ้าจะไปทำลายล้างลงมีเหตุอะไรขึ้นก็จะเป็นที่เสียใจ            ก็ถ้าจะไปซ่อมแซมสร้างขึ้นให้เป็นวัดใหญ่ เช่นวัดเฉลิมพระเกียรติ เมืองนนทบุรี  แล้วยกถวายเป็นของสงฆ์  ก็ในเมืองลพบุรีจะมีพระสงฆ์กี่รูปกี่องค์  แลทายกสัปปุรุษคฤหัสถ์กี่คน  จะสามารถอาจทำนุบำรุงรักษาครอบครองพระอารามนี้ให้เป็นพระอารามสืบไปได้  ครั้นกาลนานไปก็คงจะตกลงเป็นอย่างเก่า  เมื่อเราจะรู้แลถือว่าที่นั้นเป็นของสงฆ์  บัดนี้สงฆ์ก็ไม่ได้บริโภคอะไรจะให้ยกสมพัตรสรอากรผลไม้ในวังนั้นถวายพระสงฆ์ก็ดีอยู่  แต่จะคุ้มไม่ให้มีผู้ไปซื้อที่นั้นทำตึกทำบ้านก็ไม่ได้  จึงได้ทรงพระราชดำริเห็นความตามลักษณะในพระวินัย  โดยเค้าบาลีในคัมภีร์บริวารกล่าวในเสทโมจนคาถาว่าของใดเป็นครุภัณฑ์ของสงฆ์  ที่พระผู้มีพระภาคพระพุทธเจ้าบัญญัติห้ามว่าไม่ให้แจกกันแลไม่ให้สละให้ใครเสีย  ของนั้นเมื่อภิกษุจะเอามาแจกกันเสียก็ดี  สละให้ใครก็ดีด้วยอุบายอย่างหนึ่งไม่เป็นอาบัตินั้นมีอยู่ ปัญหานี้นักปราชญ์คิดแล้ว  ก็ความแก้ปัญหานี้ พระอรรถกภาจารย์เจ้าท่านว่า คือถ้ามีผู้เอาของอื่นเปลี่ยนให้เป็นของสงฆ์แล้ว  ของเดิมก็พ้นจากเป็นของสงฆ์  จะเอามาแจกก็ดีเอามาสละเสียก็ดี ก็ได้(๑)  คือใครได้เสียของเปลี่ยนของสงฆ์แทนแล้ว  ของสงเดิมก็เป็นของผู้นั้น  ในพระอรรถกถาจูฬวรรคก็กล่าวว่า  ของสงฆ์ที่เป็นครุภัณฑ์ พระพุทธบัญญัติห้ามไม่ให้แจกไม่ให้สละนั้น  ถ้าผู้ใดมีประสงฆ์จะเปลี่ยนเอาก็ได้  แต่ให้เอาของครุภัณฑ์เปลี่ยนกับของครุภัณฑ์  จะเอาลหุภัณฑ์มาเปลี่ยนไม่ควร  อนึ่งให้เปลี่ยนของถาวรด้วยของถาวร  จะเอาของไม่ถาวรมาเปลี่ยนของถาวรไม่ควร  แลของที่เปลี่ยนกันนั้น มากน้อยใหญ่เล็กกว่ากันประการใด  ถ้าไม่เสื่อมประโยชน์ไปแล้วก็ไม่ควร  แล้วท่านสำแดงในที่เปลี่ยนที่อารามที่วิหารที่สวนที่นาใหญ่เล็กใกล้ไกล  แลเปลี่ยนกุฎีวิหาร ที่อยู่อาศัย  กล่าวไว้พิสดารมาก  ผู้มีประโยชน์ค้นพระคัมภีร์ดูจะรู้ได้ถ้วนถี่  ก็ด้วยเหตุดังนี้  ลักษณะวินัยได้ทราบพระราชหฤทัยแล้วทุกประการ          จึงมีพระบรมราชโองการดำรัสสั่งให้เจ้าพนักงาน กรมพระเกษตราธิบดี  จัดซื้อที่นาตำบลหนึ่งใหญ่กว่าที่พระราชวังนั้น  แลใหญ่กว่าที่บ้านเจ้าพระยาวิชเยนท์ด้วย  เพราะได้เห็นว่าที่บ้านเจ้าพระยาวิชเยนท์นั้น  พระสงฆ์ได้เข้าไปอยู่ครอบครองเอาเป็นที่วัดในคราวหนึ่ง  แล้วละทิ้งร้างเสียจะรักษาให้เป็นวัดต่อไปไม่ได้  ที่นาที่จัดซื้อนั้น  จึงมรงพระราชอุทิศถวายในพระพุทธจักรเป็นของจาตุทิศสงฆ์แลกเปลี่ยนที่พระราชวัง  แลที่บ้านเจ้าพระยาวิชเยนท์  คืนมาเป็นของในพระราชอาณาจักร  ที่นาซึ่งทรงพระราชอุทิศถวายแลกเปลี่ยนที่พระราชวัง  แลที่บ้านเจ้าพระยาวิชเยนท์นั้น  บัดนี้ก็เป็นของสงฆ์มีผู้เช่าทำนาทุกปี  ได้ยินว่าค่าเช่าได้ปีละ ๑๐ ตำลึงสองบาทสองสลึง  พระสงฆ์ในเมืองลพบุรีได้เก็บเป็นตัตรุปบาตรบริโภคอยู่ทุกปี  ตั้งแต่ปีมะเส็งนพศกมา  ค่านาก็ไม่ได้เก็บเป็นหลวง  ที่ซึ่งทรงพระราชอุทิศถวายเปลี่ยนนั้น  ไม่สักแต่ว่าเป็นที่พระกัลปนาสัดพระสัดสงฆ์ตามธรรมเนียม  ทรงพระราชอุทิศยกเป็นที่ของสงฆ์ขาดให้สงฆ์เป็นเจ้าของด้วย  ให้บริโภคค่านาเป็นพระกัลปนาด้วย  เหมือนหนึ่งราษฎรเช่านาท่านผู้อื่นทำ ต้องเสียค่าเช่าให้เจ้าของนาด้วย ต้องเสียค่านาแทนเจ้าของนาด้วยฉันใด  ผู้ที่เข้าไปทำนาในที่ของสงฆ์อันนั้น  ต้องเสียค่าเช่านาส่วนหนึ่ง ค่านาส่วนหนึ่ง  เป็นของสงฆ์ทั้งสองส่วน  ตามอย่างราคาที่ราษฎรเช่านากันเท่าไรแล้วเสียค่านาแทนกันไร่ละสลึงนั้น  ตามธรรมเนียมนาคูโค หรือจะอย่างไรก็สุดแต่กัปปิยการกผู้รับบังคับสงฆ์  ถ้ากัปปิยการกผู้รับบังคับสงฆ์จะทำนาเอาข้าวส่งสงฆ์  หรือขายเอาเงินใช้ก็ตาม  แต่ค่านาต้องเสียให้สงฆ์เป็นพระกัลปนาด้วย         ว่าด้วยค่านาในที่นี้  อย่าให้กำนันแลเสนา ข้าหลวงเข้าไปล่วงว่าล่วงกล่าวเรียกร้อง  อย่างที่กัลปนาสัดพระสัดสงฆ์ที่อื่นนั้นเลย การทั้งปวงจงเสร็จสุดอยู่แก่พระสงฆ์ทั้งปวงในแขวงเมืองลพบุรี  ก็ถ้ามีความขัดข้องประการใดด้วยที่นั้นไปในภายหน้า  ขอให้พนะสงฆ์ในเมืองลพบุรีพร้อมกันแต่งผู้อาสาสงฆ์ฟ้องต่อกรมธรรมการในมหานคร  หรือธรรมการในหัวเมืองเถิด  ในรัชกาลปัตยุบันนี้ ก็จะได้สั่งให้ชำระให้หรือถ้าขัดข้องจะบังเกิดมีในอนาคตเวลาไกล  ก็ขอให้ท่านผู้เป็นใหญ่ในแผ่นดิน  ถ้านับถือพระพุทธศาสนา ก็จงเห็นแก่พระพุทธศาสนา  ถ้านับถือแต่ยุติธรรมก็จงเห็นแก่ยุติธรรม  ช่วยชำระให้ถูกต้องตามคำประกาศนี้เทอญ  เพราะที่นานั้นได้เอาเงินหลวงจัดซื้อของราษฎรแล้วโดยดี  ไม่ได้แย่งชิงของผูใดมาถวายดอก  ควรเห็นว่าเป็นของสงฆ์ขาดแท้ทีเดียว  ให้ท่านทั้งปวงรู้ดังนี้ทั่วๆกันสืบไป .................................................................................................................................................... (๑)  ยกตัวอย่างที่เห็นได้โดยทั่วไป  คือเครื่องสังฆทานที่ได้ถวายพระสงฆ์ไปแล้วนั้น  สามารถเอาเงินไปเปลี่ยนกลับมาถวายเป็นของสงฆ์ได้อีกนับครั้งไม่ถ้วน  ในที่นี้เราไม่เรียกว่าค่าบูชา  แต่เป็นการเปลี่ยนของกัน  ท่านสามารถเอาของนั้นกลับไปบริโภคที่บ้าน  หรือหิ้วไปถวายวัดข้างๆที่ใกล้กันได้เลย  หากหลวงพี่ไม่ถกจีวรขึ้นก้านคอท่าน แก้ไขเมื่อ 09 เม.ย. 49 00:40:44 จากคุณ : กัมม์ - [ วันจักรี 19:26:54 ]

ความคิดเห็นที่ 31 (ต่อ)          ก็วัตถุสนาน คือพระที่นั่งมีชื่อน้อยใหญ่  แลตึกศาลากำแพงรอบ กำแพงชั้นนอกชั้นในนั้น  ก็ไม่มีว่าในพระราชพงศาวดารดอก  ว่าทรงพระราชอุทิศถวายเป็นสงฆ์ด้วย  มีแต่ว่าถวายแต่ที่เป็นวิสุคามสีมา  แต่พระวาจาพระบาทมหาราชตรัสนั้น  จะอย่างไรก็ไม่รู้เป็นแน่  เมื่อทรงพิเคราะห์ตามลักษณะพระวินัยก็ดี  ตามกฎหมายก็ดี  เห็นความว่า  ถ้าผู้ใดว่าแก่ผู้อื่นว่าที่บ้านของข้านี้ให้แก่ท่าน จงเป็นที่ของท่าน  เมื่อว่าแต่เท่านี้ที่ดินเป็นของผู้ได้ เหย้าเรือนรั้วกำแพงยังเป็นของเจ้าของเดิม  เจ้าของเดิมแลผู้ใดได้มรดกเจ้าของเดิม  จะรื้อเอาไปที่อื่นก็ได้ จะขายเสียก็ได้  ถ้าว่าผู้ใดกล่าวแก่ผู้อื่นว่าเรือนโรงรั้วกำแพงเหล่านี้ข้าให้แก่ท่าน จงเป็นของท่าน  แต่ที่ไม่ได้ว่า  เมื่อเป็นดังนี้ที่ก็เป็นของเจ้าของเดิมถ้าผู้ใดได้รับเหย้าเรือนรั้วกำแพงที่มีผู้ให้ดังนี้  จะอยู่ในที่นั้นก็ชื่อว่าอาศัยที่เจ้าของงเดิมอยู่  เจ้าของเดิมแลผู้รับมรดกเจ้าของเดิมไม่ให้อยู่เหย้าเรือนรั้วกำแพงเหล่านั้น  ผู้ที่เป็นเจ้าของใหม่ก็ต้องรื้อเอาไป  หรือบอกขายเสียแก่ผู้อื่นเสียก็ได้  แต่จะทึกเอาที่ไม่ได้  ก็ในกฎหมายบ้านเมืองว่าเจ้าของบ้านยอมให้ผู้อาศัยปลูกเรือนเสาไม้จริง  หรือก่อตึกในที่ของตัวแล้ว ล่วงไปสามปีแล้วจะไล่ไม่ได้  ต้องตัดสินที่ที่เรือนปลูกอยู่ที่ตึกตั้งอยู่  ให้เป็นของเจ้าของตึกเจ้าของเรือน  ซึ่งว่าดังนี้ก็ตามปัญญาผู้ตั้งกฎหมายคำนึงเห็นไป  ว่าเจ้าของที่ยอมให้ผู้อาศัยทำของถาวรลงในที่ของตัวแล้ว  ก็เหมือนยอมให้ที่ดินที่ของถาวรนั้นตั้งอยู่  ก็ซึ่งวางระยะสามปีนั้น คือจะกันไม่ให้ถ้อยความเกิด  แต่ผู้ซึ่งจะรับมรดกเจ้าของที่เกลือกจะมาไล่ให้รื้อให้ถอนของที่จะรื้อจะถอนยากนั้นไป  เป็นความลำบากแก่ผู้อาศัย จึงตั้งกฎหมายไว้ให้แยบคายดังนี้  ถ้าเจ้าของเดิมว่าแก่ผู้อื่นว่า  ที่นี้ของข้าขอให้แก่ท่านทั้งเหย้าทั้งเรือนรั้วกำแพงก็ดีหรือว่าบ้านเรือนของข้าทั้งที่ทั้งเรือน ข้าขอยกให้แก่ท่านก็ดี  บ้านเรือนที่ดินอันนั้นเป็นของๆผู้ได้นั้นทั้งหมด  ถึงเจ้าของเดิมทั้งบุตรภรรยาจะอยู่ไปในที่นั้นด้วยก็ชื่อว่าอาศัยอยู่  ถ้าเจ้าของใหม่หรือผู้รับมรดกเจ้าของใหม่จะไม่ให้อยู่ไล่เสียก็ต้องไป  หรือจะเรียกเอาค่าเช่าค่าไถ่ก็ต้องให้ตามใจเจ้าของใหม่ทั้งนั้น          ก็เมื่อพระบาทสมเด็จพระนารายณ์มหาราชเจ้ามีพระราชโองการดำรัสถวายที่พระราชวังนั้น  จะว่าอย่างไรก็ไม่ทราบเลย  แต่โดยการที่เห็นว่าพระเจ้าแผ่นดินสืบๆมาไม่ไปรื้อไปแร่งแย่งเอาอิฐเอาปูนไปใช้ราชการอื่นเลยนั้น  เป็นที่เห็นว่าพระเจ้าแผ่นดินทั้งปวงนั้นจะทรงแคลงว่าตึกแลกำแพงในวังนั้นเป็นของสงฆ์หมดดอกกระมัง  เมื่อแคลงว่าจะเป็นเช่นในที่กล่าวทีหลังในสามอย่างนั้น  ถือว่าอย่างนี้ก็ดีอยู่เป็นครุกะเจตนา  แต่บัดนี้ตึกเรือนวัตถุสถานในวังนั้นก็ไม่มีหลังคา  หักทรุดโทรมไปแล้วโดยมาก  ถ้าว่าโดยสงฆ์จะเป็นเจ้าของที่นั้น  คิดจะซ่อมแซมขึ้นให้เป็นที่อยู่ให้ได้  เมื่อไม่มีทุนรอนอื่นเพิ่มเติมเข้าเลย  ก็คงต้องทิ้งรื้อเอาอิฐผนังหลังอื่นมาก่อผสมหลังอื่น  ก่อรอบเข้าเป็นหลังคาให้อาศัยได้  จะต้องรื้อเอาอิฐเก่าปูนเก่าขายเขาจ้างคนใช้ทำการ  ก็เมื่อทำดังนี้เครื่องอิฐปูนที่เหลืออยู่ในวังนั้นก็คงหมดไป  ด้วยลักษณะวินัยที่ว่าเมื่อไม่มีสิ่งไรแล้วก็ให้สละเสนาสนลามกบางอัน  มาบริโภคเสานาสนะแลถิ่นที่ ซึ่งเป็นสำคัญไม่ให้ขาดมูลสูญไปนั้น  ด้วยเหตุนี้กำแพงแลตึกร้างที่อยู่ในวังเหลืออยู่นั้น  ก็เหมือนกันกับเป็นแต่กองอิฐกองปูนของสงฆ์ เมื่อไม่มีทุนอื่นจะจับจ่ายแต่อิฐปูนในกองนั้น  ก็จะได้เป็นเสนาสนะมากมายใหญ่โตขึ้นเท่าไร  จะทิ้งร้างไว้ก็ไม่เป็นประโยชน์  จะคอยใครที่มีศรัทธามาสร้างวังนั้นให้เป็นวัดอยู่เล่า พระสงฆ์เหล่าไรจะไปอยู่  ที่เมืองลพบุรีบัดนี้เป็นเมืองแห้งแล้งกันดาร  ถ้าแม้นจะมีผู้มีบุญในอนาคตจะมีศรัทธาสร้างวัดใหญ่  เห็นเข้าจะสร้างวัดพรหมสุรินทร์ที่ต่อออกไปเรียกว่า วัดปรินายก  ที่ค้างโลเลนั้นเสียก่อน ด้วยเป็นวัดอยู่ใกล้บ้านใกล้เมือง  ที่วังลพบุรีไม่เห็นว่าจะมีใครมีอุตส่าห์ไปสร้างเป็นวัดเลย  ถึงจะสร้างขึ้นก็ไม่มีพระสงฆ์จะอยู่ให้สมควรรักษาวัดได้          จึงมีพระบรมราชโองการดำรัสสั่งให้ผู้ที่เคยซื้ออิฐซื้อปูนตีราคาของร้านในวังนั้นว่า  จะเป็นราคาสักเท่าไร  ผู้รับสั่งเป็นอันมากปรึกษาพร้อมกันตีราคาว่า ประมาณ ๕๐๐ ชั่งขึ้นไป ๖๐๐ ชั่งลงมา          จึงมีพระบรมราชโองการดำรัสว่า  จะขอปฏิสังขรณ์ซ่อมแซมสร้างอารามอื่นถวายสงฆ์ให้หลายตำบลจงได้  ทรงบริจาคพระราชทรัพย์ถึง ๖๐๐ชั่ง ๗๐๐ ชั่งขึ้นไป  ใช้แทนราคาอิฐปูนของร้านที่มีในพระราชวังนั้น  จึงได้ทรงบริจาคพระราชทรัพย์ให้ไปปฏิสังขรณ์ซ่อมแซมวัดชุมพลนิกายาราม  ในเกาะบางปะอิน แขวงกรุงเก่าพระอารามหนึ่ง  สิ้นพระราชทรัพย์ไปแล้ว ๒๐๐ชั่งเศษ  ด้วยทรงพระราชดำริเห็นว่าพระอารามนั้นเป็นของพระบาทสมเด็จพระเจ้าปราสาททอง ซึ่งเป็นพระชนกนาถของพระบาทสมเด็จพระนารายณ์มหาราชนั้น  ได้ทรงสถาปนาสร้างไว้แต่จุลศักราชใกล้ครบ ๒๐๐๐ ปี  แล้วได้ทรงบริจาคพระราชทรัพย์ให้ปฏิสังขรณ์วัดเสนาสนารามริมวังจันทรเกษมกรุงศรีอยุธยาเก่าอีกพระอารามหนึ่ง  สิ้นพระราชทรัพย์ไปแล้ว ๓๐๐ ชั่งเศษ ด้วยทรงพระราชดำริเห็นว่าวัดเสนาสนารามมีวัตถุสถานใหญ่  เห็นจะเป็นพระอารามหลวงอยู่ใกล้พระบวรราชวัง คือวังจันทรเกษม  ซึ่งเป็นวังที่ประทับของพระบาทสมเด็จพระนารายณ์มหาราช  แต่เมื่อยังไม่ได้เสด็จเถลิงถวัลยราชราชาภิเษก  มาจนได้เสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติราชาภิเษกแล้วก็ยังเสด็จประทับอยู่ในวังนั้นหลายปี    แลในเมืองลพบุรีนั้นทรงพระราชดำริให้ปฏิสังขรณ์พระอาราม  ใช้แทนค่าปูนในพระราชวัง ได้ทรงพินิจพิจารณาเลือกหลายอารามแล้ว  วัดพระมหาธาตุอยู่ใกล้พระราชวัง ควรจะปฏิสังขรณ์ขึ้น  แต่เห็นว่าวัตถุสถานในที่นั้นมากมายหลายสิ่ง  จะให้สำเร็จแล้วไปก็ได้เป็นยาก เพราะปูนหาได้ไม่ใคร่จะทันมือ  อนึ่งถ้าจะสร้างขึ้นเป็นวัดใหญ่ก็อยู่ห่างแม่น้ำลำคลอง  พระสงฆ์ผู้จะอยู่ปฏิบัติพระอารามก็ไม่ใคร่มี  ทอดพระเนตรเห็นวัดขวิด มีพระอุโบสถน้อยหลังหนึ่งมีกำแพงล้อมรอบอยู่ใกล้ชิดเนื่องกับพระราชวัง  จึงได้มีพระบรมราชโองการดำรัสสั่งพระนครพรามปลัดเมืองลพบุรี เป็นแม่การปฏิสังขรณ์ซ่อมแซมขึ้นเสียใหม่   แล้วได้พระราชทานพระราชทรัพย์จัดซื้อที่สวนน้อยหน่าของราษฎรต่ออกอีกวงหนึ่งเป็นที่กุฏิพระสงฆ์  กุฎีศาลาก็ได้สร้างขึ้นบ้างแล้ว  พระราชทรัพย์ที่ได้ทรงบริจาคปฏิสังขรณ์วัดขวิดนั้นสิ้นไปแล้ว ๖๐ ชั่งเศษ  ยังจะทำต่อไปกว่าจะสำเร็จพระราชทรัพย์ที่ทรงพระราชอุทิศบริจาคไปแล้วแลจะบริจาคต่อไปเท่าไรก็ดี   เป็นค่าถาวรวัตถุครุภัณฑ์แลแรงคนทำในการปฏิสังขรณ์พระอารามทั้งสามที่ออกนามมานี้  ให้ท่านทั้งปวงพึงรู้ว่าเป็นปฏิการ  ใช้แทนค่าอิฐปูนของร้างที่ตกค้างเหลืออยู่ในพระราชวัง ซึ่งเป็นที่สงสัยอยู่ว่าเป็นที่ของสงฆ์นั้นเทอญ          บัดนี้พระอุโบสถวัดขวิดซึ่งปฏิสังขรณ์ใหม่  ได้มีพระบรมราชโองการ  ให้ต่อมุขเด็จด้านหน้าออกไปครอบทับกรวมสวมนิมิตสีมาชัยอยู่ไม่สู้งามดี  จุงได้ทรงอาราธนาพระสงฆ์มีพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นบวรรังษีสุริยพันธุ์เป็นประธาน  ขึ้นไปชุมนุมสวดถอนพัทธสีมาเก่า  แล้วผูกพัทธสีมาใหม่ขยายออกไปให้ได้อุปจารรอบงามดี  ก็ที่พระอุโบสถวัดขวิดนั้นมีวิสุงคามสีมา  ซึ่งพระเจ้าแผ่นดินสยามแต่ก่อนพระองค์ใดพระองค์หนึ่ง  ทรงกำหนดไว้แล้วเพียงเท่าไรยกเป็นส่วนหนึ่งต่างหากจากพระราชอาณาเขต  เป็นแขวงวิเศษสำหรับสังฆกรรม  ที่อันนั้นก็เป็นอันคะเนรู้ว่าจะมีอยู่  แต่เพียงที่ใกล้กับบริเฉทสีมาที่ปรากฏอยู่แล้วนั้น  ครั้งนี้เมื่อสีมาที่สงฆ์ผูกสงฆ์ถอนแล้ว  วิสุงคามสีมานั้นก็คงเป็นของสงฆ์อยู่ตามเดิม  บัดนี้ทรงพระราชศรัทธาจะใคร่เพิ่มวิสุงคามสีมานั้นให่ใหญ่  บริเฉทอันใดที่พระเจ้าแผ่นดินสยามโบราณได้ทรงกำหนดถวายไว้  แต่น้อยนั้นขอลบเลิดเสีย  แล้วบัดนี้มีพระบรมราชโองการให้กำหนดที่วิสุงคามาสีมาใหม่เพิ่มเติมเข้าโดยรอบ  คือที่วัดขวิดเก่าแลที่ต่อออกไปใหม่  วงด้วยกำแพงรอบนอกทั้งสองวงนั้นเป็นอันเดียวกันต่อกันกับเขตเก่าของสงฆ์  เป็นแขวงเดียวไม่แยกต่าง  กำหนดที่โดยยาวด้านตะวันออก ๒ เส้น ๕ วา ด้านตะวันตก ๒ เสน ๘ วา  โดยกว้างด้านเหนือ ๑๓ วา ๒ ศอก  ด้านใต้เส้น ๗วา ๒ ศอก  ทรงพระราชอุทิศกำหนดถวายเป็นวิสุงคามสีมาแขวงหนึ่งต่างหากพระราชอาณาเขต  เป็นแขวงวิเศษสำหรับพระสงฆ์สามัคคีต้องตามลัทธิในคัมภีร์พระอรรถกถาฎีกาเป็นที่ของสงฆ์ ใช้แทนที่พระราชวัง  ที่ว่าพระบาทสมเด็จพระนารายณ์มหาราชทรงถวายไว้เป็นของสงฆ์ก็ดี  แทนค่าอิฐค่าปูนที่ตกค้างเหลืออยู่ในพระราชวังนั้นก็ดี  อีกส่วนหนึ่ง ขอพระสงฆ์สามเณรแลคฤหัสถ์ผู้นับถือพระพุทธศาสนาทั้งปวงได้รู้ตามประกาศมานี้ทุกประการเทอญ          วัดขวิดนั้น  นามว่าขวิดนั่นไม่สู้เพราะ  พระราชทานนามเปลี่ยนว่า  วัดกรวิศยาราม  ทรงพระราชอุทิศถวายวิสุงคามสีมานั้น  แลพระราชทานนามนี้แก่พระอารามนั้น ประกาศมา ณ วันพุธ เอน ๑๒ แรม ๑๓ ค่ำ ปีจอจัตวาศก พุทธศาสนกาล ๒๔๐๕  เป็นวันที่  ๔๒๐๗  ในรัชกาลปัตยุบันนี้ แก้ไขเมื่อ 09 เม.ย. 49 00:46:09 จากคุณ : กัมม์ - [ วันจักรี 19:27:14 ]

ความคิดเห็นที่ 32 ทำใจอยู่นานเหมือนกันนะท่าน  เป็นวันเลย กว่าจะกลับเข้ามานั่งตัวตรงเช่นเดิมได้ มีโอกาสมั่งก็ดีนะ เอียงทางซ้ายที  เอียงทางขวาที บริหารทั้งสมอง  บริหารทั้งคอ แต่ใจต้องหนักแน่นหน่อยนะครับ ความคิดเห็นแต่แรกของเรา เป็นสิ่งที่ตรงกับใจเราเสมอ หากไม่จำเป็น ไม่ต้องไปลบ  หรือแก้ไขบ่อยๆ หรอก ชีวิตเรา  ใจเรา  ความคิดเรา  เป็นของเราใช่ไหม มันต้องมีคนเห็นด้วย  หรือความขัดแย้ง  เป็นธรรมดาโลก พี่มีความคิดง่ายๆ ดายๆ แค่นี้แหละน้องเอ๋ย กัมม์คนเดิมกลับมาแล้ว  ไชโย!!! ของแท้ย่อมเป็นของแท้อยู่วันยังค่ำ ความหวังสุดยอด (หนึ่ง) ของห้องประวัติศาสตร์ ในความคิดเห็นของพี่  อยู่ที่คุณกัมม์นี่แหละครับ จากคุณ : นิค (nickmee) - [ วันจักรี 20:40:19 ]

ความคิดเห็นที่ 33 แวะมาทักทาย  เข้าพันธุ์ทิพย์คนแรกเลยมั้ง ตั้งแต่เวปล่ม คงไม่มีอะไรวิปริตนา จากคุณ : นิค (nickmee) - [ 7 เม.ย. 49 09:53:00 ]

ความคิดเห็นที่ 34 กระทู้อาจารย์ไชยันต์ใช่ไหมครับพี่ ผมไม่ได้ให้ความสำคัญกับความหนักแน่นหรือไม่หนักแน่น ผมแค่ใช้สิทธิในการไม่แสดงความคิดเห็นเท่านั้นครับ ไม่เกี่ยวกับคนนั้นเห็นอย่างนั้น  คนนี้เห็นอย่างนั้น   แล้วผมไม่หนักแน่นกับความคิดเห็นของตัว  หรือไม่ยอมรับความคิดเห็นของบุคคลอื่น อาจารย์ยกมาตรา ๖๕ ขึ้นอ้างเป็นแนวทาง "บุคคลย่อมมีสิทธิต่อต้านโดยสันติวิธี ซึ่งการกระทำใดๆที่เป็นไปเพื่อให้ได้มาซึ่งอำนาจในการปกครองประเทศ โดยวิธีการซึ่งไม่ได้เป็นไปตามวิถีทางที่บัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญ" เมื่ออ้างอย่างนี้แล้วมันก็มีอยู่ ๒ ทางเท่านั้น ถ้าอาจารย์ไม่ผิด  การเลือกตั้งที่ผ่านมาก็ผิด ถ้าการเลือกตั้งที่ผ่านมาไม่ผิด  อาจารย์ก็ผิด คุณพี่ว่า ศาลเขาจะตัดสินอย่างไร ถ้าตัดสินอย่างประนอมว่า  "อาจารย์มีความผิดแต่ศาลรอลงอาญา"  อาจารย์จะยอมรับหรือไม่ (ผมว่ายอมนะ) เมื่อคิดมาได้อย่างนี้แล้ว  ประโยชน์อะไรที่จะมาเห็นด้วยหรือไม่เห็นด้วยกับการกระทำของอาจารย์ ผมจึงขอใช้สิทธิในการงดแสดงความคิดเห็นเท่านั้นครับ คุณพี่ ผมว่าผมได้งานที่เหมาะสมแล้วครับพี่  ขอไม่ยุ่งกับการเมือง  ขอขำอย่างเดียวครับ  ฮ่ะฮ่ะฮ่า คุณ นพ  ติดต่อกลับมา บอกว่า  มีงานเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว หากได้ร่วมกันทำจะเป็นสิริมงคลกับชีวิต  ผมยินดีมากครับ จะทำเต็มที่เท่าที่สติปัญญา ความรู้จะเอื้ออำนวยให้   และอยากให้เพื่อนๆทุกคนได้มีส่วนร่วมในงานมหามงคลนี้ด้วยครับ  และเชื่อว่าทุกๆท่านเต็มใจอย่างยิ่ง เพราะฉะนั้น  คุณ นพ  จะรังเกียจหรือไม่ครับ  ถ้าแจ้งผ่านกระทู้นี้เลยครับ แก้ไขเมื่อ 07 เม.ย. 49 11:33:33 แก้ไขเมื่อ 07 เม.ย. 49 11:31:56 แก้ไขเมื่อ 07 เม.ย. 49 11:31:55 จากคุณ : กัมม์ - [ 7 เม.ย. 49 11:22:35 ]

ความคิดเห็นที่ 35 พระราชหัตถเลขาบางฉบับ  เมื่อได้อ่านแล้วก็อดที่จะอมยิ้มไม่ได้เหมือนกัน ลองมาดูกันสักฉบับนะครับ พระราชหัตถเลขา  ถึงเจ้าจอมมารดาผึ้ง เมื่อปีเถาะ  พ.ศ. ๒๓๙๘ เขียนที่พลับพลาป้อมเพ็ชร  กรุงเก่า วัน ๔ ฯ๕๑๒ ค่ำ  ถ.ศ. ถึงเต่าของข้า  ให้รู้ว่ารำลึกถึงจริงๆ           ข้าออกเรือกระบวรมาจากตำหนักน้ำ วัน ๑ ฯ๒๑๒ ค่ำ  จวนรุ่งเวลาตี ๑๑ กับ ๖ บาท  ขึ้นมาถึงวัดเขมาตลาดแก้วเวลาเช้า โมงหนึ่ง กับ ๔ บาท  มีเรือเก๋งลำหนึ่งพายตามขึ้นมาแข่งเรือที่นั่งของข้า  เกินหน้าเรือตำรวจเรือที่นั่งรองทุกลำ  แข่งจนเก๋งเคียงกันยาเรือที่นั่ง  แต่แรกข้าสำคัญว่านางหนูลูกรำเพย(๑)  จะร้องไห้ มารดาจะให้เอาใส่เรือเก๋งขึ้นมาส่งให้ข้ากระมัง  ข้าจึงร้องถามไปว่าเรือใคร  เรือนั้นมีม่านบังมิด  มีผู้หญิงนั่งท้ายหลาย  เรือตำรวจตามไปก็สำคัญว่าเรือข้างในกระบวร  จึงไม่มีใครห้ามปล่อยให้พายขึ้น  สรรเพธภักดี(๒)  ร้องถามหลายคำก็ไม่บอก  ข้าถามหลายคำว่าอะไรๆ เรือใคร ก็ไม่บอก  บ่าวผู้หญิงข้างท้ายก็หัวร่อเยาะ  ด้วยบานเต็มที่  จนคนในเรือที่นั่งโกรธว่าหัวร่อเยาะ          ข้าคิดจะให้เอาปืนยิงตามกฎหมาย  ก็กลัวจะถูกคนตาย  เข้าจะลือไปว่าดุร้ายใจเบาทำคนตายง่ายๆ  พายเเข่งไล่เรือที่นั่งอยู่นาน  เหนผิดทีแล้วจึงได้ร้องให้ตำรวจไล่จับ  ครั้นเรือไปจับจะฉุดเรือมา จึงพายหนีห่างออกไป  ไล่ไปไกลจึงได้ตัวเรือมา  ได้ความว่าเปนเรือมารดากรมหมื่นมเหศวรศิววิลาศ(๓)  มาทำหน้าเปนเล่นตัว  ล้อข้าต่อหน้าทารกำนัน น่าชังนักหนา  ข้าสั่งให้พระอินทรเทพจับคุมเรือลงมาส่ง  ตัวนายเข้ามาให้จำไว้  บ่าวให้จำไว้ข้างหน้า  ข้าได้เขียนหนังสือมาให้กรมหมื่นมเหศวรทราบแล้ว  ได้มีไปสั่งถึงท้าวศรีสัจจา ท้าวโสภานิเวศน์ ให้เอาตัวจำไว้ให้มั่นคงกว่าข้าจะกลับลงไป  อยากจะใคร่ให้เอาไปตัดหัวเสียตามสกุลพ่อมัน  แซ่นี้มักเปนเช่นนั้นเหมือนคุณสำลี(๔) มารดาพระองค์เจ้านัดดา  ถึงลูกท่านรักท่านเลี้ยงเปนหนักหนา  มารดาท่านเอาไว้ไม่ได้  เอาไปตัดหัวเสียเปนอย่างมีมาแล้ว          ข้าได้ยินว่าคนพวกเจ้าตลับ เจ้าครอกหอ(๕) ไปด้วย  พวกนั้นเปนพวกใกล้เคียงกับยายน้อยป้าของเต่า  เต่าอย่าไปไถ่ถามว่ากล่าวอะไรวุ่นวาย  น้อยมันจะด่าให้อายเขา  มันไม่เจียมตัวว่าชั่ว มันยังถือตัวเปนเมียข้า  มันจึงตามมาล้อต่อหน้าเมียใหม่ๆสาวๆ  เปนเจ้าเปนนายเมื่อจับ มันร้องว่าจะไปตามเสด็จกรุงเก่าด้วย          มาครั้งนี้น้ำเชี่ยวนักต้องรอกันมา  ถึงสามโคกบ่าย ๓ โมง  ทอดกฐินแล้วเลี้ยงดูกันอยู่ที่นั่น ๒ ชั่วโมง  ออกเรือบ่าย ๕ โมง  ไปเกือบรุ่งเวลา ๑๐ ทุ่ม ๘ บาทจึงถึง  เรือประเทียบมาถึงต่อสว่างแล้วบ้าง  ได้พักเสียหลายชั่วโมง  บ้านวันนี้ไปทอดกฐินวัดสุวรรณดาราม(๖)  วัดพนัญเชิง ๒ วัดเท่านั้น          วันนี้แห่พยุหยาตรารอบเมืองทอดกฐิน ๔ วัด  วัดพุทไธศวรรย์ ๑  วัดกษัตราราม ๑  วัดศาลาปูน ๑  วัดน่าพระเมรุ ๑  พรุ่งนี้จะไปวัดป่าโมกข์  กฐินมาคราวนี้มาก  ทั้งในหลวงแลข้าราชการข้างหน้าข้างในด้วยกันกว่า ๗๐ อาราม  จะต้องช้ารออยู่ทอดให้แล้ว  ต่อวันขึ้น ๑๑ ค่ำจึงจะได้กลับ  เต่าจงเอาความอันควรกราบเรียนแม่นุ่ม(๗)ให้ทราบ  ให้ท่านกราบทูล กรมสมเด็จพระเดชาดิศร  กรมขุนสรรพศิลป์ปรีชา  กรมหมื่นมเหศวรศิววิลาศ  กราบเรียนสมเด็จองค์น้อยแลเจ้าพระยานิกรบดินทร์  เจ้าพระยาธรรมาธิกรณ์  ให้ท่านทราบว่าข้าสั่งมาถึงท่านถวายพระราชกุศลแลให้ส่วนบุญท่านทุกองค์ทุกคน  เจ้านายในวัง เต่าก็ให้ทูลท่านด้วย  ว่าข้าสั่งมาถวายพระกุศลท่านทุกองค์  จะหาของอะไรไปฝาก ก็ไม่ใคร่มีมากพอแจกทั่วไปเลย          ข้าได้สั่งแม่นุ่มให้ให้รวงผึ้งแก่เต่า ๕ รวง  ไปเรียกเอามากินเถิด  ออกไฟใหม่ๆถ้าแสลงก็อย่ากิน  ให้แม่หรือป้ากินเสีย  ช่วยกันระวังลูกให้ดี  ข้าเปนห่วงนักระวังนัก อย่าให้เปนเหตุการณ์เจ็บไข้มากมายให้ได้  ข้าได้กำชับกรมขุนสรรพศิลป์ปรีชาไว้ด้วยหนักหนาแล้ว          ปีนี้น้ำมาก  ที่หลังพลับพลาเปนบึงใหญ่โตกว้างขวาง  มีบัวหลวง บัวสาย แลกระจับ  คนที่มาด้วยรบแต่จะออกไปพายเรือเล่น  แต่ในค่ายก็พายเรือเล่นได้ที่หลังเรือน  การงารทั้งปวงเรียบร้อยอยู่  พระองค์ปุกไม่ได้ขึ้นมา  ไม่มีใครทำขวางๆรีๆ  มีเหตุแต่พานทองหายใบหนึ่งเหนจะตกน้ำ  ด้วยเรือเก๋งที่บ่าวไปตามเมื่อกฐินวันนี้เรือโขนโดนล่มลง  ยังให้ดำอยู่จะได้หรือมิได้ก็ไม่รู้          อนึ่งข้าได้สั่งให้แม่นุ่มให้เข้าเม่าแก่เต่าด้วย  แต่ให้แบ่งให้หลายแห่งด้วยกัน .................................................................................................................................................... (๑)  ทรงหมายความว่า  สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าหญิงจันทรมณฑล  ในพระนางเธอ พระองค์เจ้ารำเพยภมราภิรมย์ (สมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี) (๒)  เจ้าหมื่นสรรเพธภักดี  ชื่อเพ็ง  ในรัชกาลที่ ๕ เป็นเจ้าพระยามหินทรศักดิธำรง (๓)  คือเจ้าจอมมารดาน้อย  เป็นธิดาพระอินทรอภัย  บุตรพระเจ้ากรุงธนบุรี (๔)  เจ้าจอมมารดาสำลี  ในกรมพระราชวังบวรฯในรัชกาลที่ ๒  เป็นธิดาพระเจ้ากรุงธนบุรี (๕)  หม่อมเจ้าตลับ  หม่อมเจ้าหอ  ในเจ้ากรมขุนกษัตรานุชิต  เป็นหลานพระเจ้ากรุงธนบุรี (๖)  เดิมเรียกวัดสุวรรณดาราม  ทรงแก้เป็นวัดสุวรรณดาราราม ในคราวนี้ (๗)  คือเจ้าคุณตำหนักเดิม  เป็นธิดาสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาพิชัยญาติ (๘)  เจ้าพระยาธรรมา(เสือ  สนธิรัตน์) แก้ไขเมื่อ 07 เม.ย. 49 14:55:57 จากคุณ : กัมม์ - [ 7 เม.ย. 49 13:32:15 ]

ความคิดเห็นที่ 36 ขออ่านผ่านๆก่อนครับ ไม่มีเวลามาตรวจแก้ ร ๔ ท่านตรัสเรียกแทนเจ้าจอมของท่านว่า คุณสำลี หรือไม่ก็เรียกชื่อเฉยๆเช่น น้อย แต่ ร ๕ ท่านใช้คำนำหน้าว่า นาง เช่น นางอ่อน นางมรกฎ ขนาดเจ้าดารารัศมีพระธิดาพระเจ้าเชียงใหม่ ยังทรงเรียก นางดารา  นัยว่ายังทรงถือเป็นเจ้าจอมมารดา มิใช่พระภรรยาเจ้า จะได้ตรวจตราถี่ถ้วน คงเสาร์มืดๆแล้วกระมัง จากคุณ : จำปูน (อ่างหยก) - [ 7 เม.ย. 49 13:40:23 ]

ความคิดเห็นที่ 37 สวัสดีครับ ท่านจำปูน ดีใจที่นำเกร็ดประวัติศาสตร์มีฝากด้วยบ่อยๆครับ ผมก็เห็นว่าพิมพ์พลาดไปหลายที่ จะแก้เองก็เกรงจะไม่ละเอียดพอ กลายเป็นแก้หลายครั้งหลายหนให้เลอะเทอะไป ยังไงขอฝากท่านจำปูนไว้ด้วยนะครับ และขออภัยทุกท่านด้วยหากรำคาญคำผิด   อดใจรอสักนิดนะครับ  พรุ่งนี้ก็ถึงเสาร์มืดๆแล้วครับ จากคุณ : กัมม์ - [ 7 เม.ย. 49 14:20:13 ]

ความคิดเห็นที่ 38 แหมคุณกัมม์คะ อ่านกระทู้ตลอดละค่ะ แต่ไม่ค่อยได้ตอบกระทู้ใคร ยังเป็นแฟนพันธุ์แท้เหนียวแน่นเหมือนเดิมไม่เปลี่ยนแปลง หายเอียงซ้ายขวาแล้วเหรอคะ? จากคุณ : little kitty - [ 7 เม.ย. 49 14:24:47 ]

ความคิดเห็นที่ 39 สวัสดีครับคุณ little kitty ขอน้อมรับด้วยความยินดียิ่งครับ  ในความระลึกถึง วันนี้ก็ยังไม่ปกติเท่าไรนัก  ยังวูบๆวาบๆขนลุกขนชันอยู่ เมื่อวานก็ขาบอยู่ทั้งวัน  วันนี้ก็ลืมตื่นมาทำงานสาย แต่โชคดีที่เจ้านายก็สาย  สงสัยว่าคงจะขาบเหมียนกันครับ ขออนุญาตแก้คำผิดสักหน่อยนะครับ  ท่านจำปูน เห็นแล้วรู้สึกขัดนัยตาตัวเองเหลือเกิน ตัวเองยังรำคาญตัวเองเลย  ท่านผู้อ่านจะไม่รู้สึกรำคาญบ้างเชียวหรือ แต่อย่างไรก็เชื่อว่าแก้ไม่หมด  หวังพึ่งพิงท่านต่อไปด้วยนะครับ จากคุณ : กัมม์ - [ 7 เม.ย. 49 15:05:45 ]

ความคิดเห็นที่ 40 พระราชหัตถเลขาฯ ใน คคห.๓๕ ดูพระองค์ทรง "เครียด" แทบแย่ ตอนอยู่ในกระบวนเรือ เหตุไฉนผู้พิมพ์จึงอมยิ้มไปด้วย หรือว่ากำลัง "ตุ่ยตุ่ย" อยู่ จากคุณ : นิค (nickmee) - [ 7 เม.ย. 49 16:08:24 ]

ความคิดเห็นที่ 41 ประกาศพระราชทานพระบรมราชานุญาตให้เจ้าจอมอยู่งานถวายบังคมลาออกได้  แลว่าด้วยเจ้าจอมมารดา แลหม่อมห้ามที่มีหม่อมเจ้ามีผัว ณ วันอาทิตย์  เดือน ๑๒ ขึ้น ๒ ค่ำ ปีมะเมียสัมฤทธิศก            มีพระบรมราชโองการให้ประกาศแก่ราชวงศานุวงศ์  แลข้าทูลละอองธุลีพระบาทผู้ใหญ่ผู้น้อยให้ทราบทั่วกันว่า  เมื่อครั้งปีขาลฉศกนั้น  ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้ประกาศมาฉบับหนึ่งแล้ว  ครั้นปีมะเมียสัมฤทธิศกจึงโปรดเกล้าฯให้ประกาศซ้ำมาอีก  เพื่อจะให้ทราบมั่นคงตามฉบับเดิมมีเนื้อความว่า          ในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว  ประกาศปฏิญาณไว้เป็นความสัจความจริง  แก่เจ้าจอมอยู่งานชั้นใน ชั้นกลางชั้นนอก ทั้งปวง  เว้นแต่เจ้าจอมมารดาในพระเจ้าลูกยาเธอ  แลหม่อมพนักงานทุกตำแหน่ง แลเจ้าจอมเถ้าแก่  แลท่านเถ้าแก่แลนางรำบำเรอทั้งปวงทุกคน  ด้วยบัดนี้ไม่ได้ทรงหวงแหนท่านผู้ใดผู้หนึ่งไว้ในราชการด้วยการข่มเหงกักขังดอก  ทรงพระกรุณาชุบเลี้ยงตามสมัคร  แลเห็นแก่ตระกูลความชอบของท่านทั้งปวง  จึงทรงพระกรุณาชุบเลี้ยง  พระราชทานเบี้ยหวัดผ้าปีแลเครื่องยศบรรดาศักดิ์โดยสมควร  บัดนี้ท่านทั้งปวงก็ทำราชการมานานแล้ว  ใครๆไม่สบาย  จะใคร่จะกราบถวายบังคมลาออกนอกราชการ  ไปอยู่วังเจ้าบ้านขุนนางบ้านบิดามารดาจะมีลูกมีผัวให้สบายประการใด  ก็อย่าให้กลัวความผิดเลย ให้กราบทูลถวายบังคมลาโดยตรงแล้วก็จะโปรดให้ไปตามปรารถนาโดยสะดวกไม่กักขังไว้  แลไม่ให้มีความผิดแก่ผู้นั้นแลผู้ที่จะเป็นผัวนั้นเลย  ห้ามแต่อย่าสนสื่อหาชู้หาผัวแต่ตัวยังอยู่ในราชการ  ด้วยอุบายทางใดทางหนึ่งก่อนกราบบังคมทูลพระกรุณาเป็นอันขาดทีเดียว  เป็นดังนั้นจะเสียพระราชกำหนดสำหรับแผ่นดินไป  เมื่อไปอยู่นอกพระราชวังแล้วถ้าเป็นคนมีตระกูลอยู่  ไปอยู่กับบิดามารดาญาติพี่น้อง  หรือเป็นนางห้ามเจ้านายที่ทรงพระกรุณาให้มีบรรดาศักดิ์ใหญ่ๆ  หรือเป็นภรรยาข้าราชการที่มีศักดินามาก  ก็จะพระราชทานเบี้ยหวัดอยู่บ้างโดยสมควร          อนึ่งถ้าเจ้าจอมอยู่งานชั้นในเห็นว่าพระราชบัญญัติบังคับ  คับแคบใจนักจะถวายบังคมลาออกราชการก็อายอดสู  อยู่ชั้นในไม่สบาย  จะขอรับพระราชทานโอกาสเลื่อนออกมาเป็นชั้นกลางชั้นนอก  แลพนักงานทำราชการสนองพระเดชพระคุณตามอย่างแลบังคับเจ้าจอมอยู่งานชั้นกลางชั้นนอกแลพนักงานแลนางรำบำเรอก็ตามแต่จะชอบใจ  แต่ให้กราบบังคมทูลก่อน  อย่าเพ่อทำการประพฤติแชเชือนเกินอย่างเจ้าจอมอยู่งานชั้นในก่อนกราบทูลขอออกตัว  จะทรงพระกรุณาโปรดให้ลดแต่เครื่องยศแลเบี้ยหวัดอย่างเจ้าจอมอยู่งานชั้นในเสีย  ให้คงได้ดังเจ้าจอมอยู่งานชั้นกลางชั้นนอก  แลพนักงานแลนางรำบำเรอโดยสมควร            แต่เจ้าจอมมารดาในพระเจ้าลูกเธอจะโปรดให้ออกนอกราชการไปมีผัวไม่ได้  จะเสียพระเกียรติยศพระเจ้าลูกเธอไป  เมื่อจะใคร่ออกนอกราชการเพียงจะอยู่กับพระเจ้าลูกเธอ ไม่มีผัวก็จะทรงพระกรุณาโปรด            กระแสพระบรมราชโองการดังนี้ก็ไดมีพระราชดำรัสมาหลายครั้งแล้ว  แต่ดูทีจะหามีใครเชื่อไม่  ด้วยเข้าใจว่าตรัสเล่นก็ดี ประชดก็ดี  อันการนี้เป็นสุจริตสัตย์จริง  จึงโปรดเกล้าฯให้ตีพิมพ์ประกาศพระราชทานเป็นสำคัญสัญญาไว้ให้มั่นคง  ให้ท่านทั้งปวงเชื่อว่าไม่ทรงหวงแหนกักขังจริงๆ  แลพระราชดำรัสนั้นเป็นความจริงความตรง  ให้ท่านทั้งปวงรับคำประกาศนี้ไว้เป็นสำคัญ  ถ้ากาลไปข้างหน้ามิได้เป็นจริงดังนี้ก็ควรที่ท่านทั้งปวงแลเทพยดามนุษย์จะครหาติเตียนอยู่แล้ว          อนึ่ง เจ้าจอมมารดาพระองค์เจ้าในแผ่นดินล่วงแล้วมา  ถ้ายังมีพระองค์เจ้าอยู่ก็อย่าให้มีผัว  ถ้าอยากจะมีผัวให้ได้  ก็ให้มากราบทูลพระกรุณาว่าตัดรอนพระองค์เจ้าให้ขาดเสียก่อน  อย่าให้เรียกว่าเจ้าจอมมารดาเลย  ถ้าพระองค์เจ้ายอมตัดไม่นับถือแล้วจะโปรดให้มีผัวตามสบาย  ถ้าไม่ได้กราบทูลพระกรุณาขืนมีผัว  ถ้าผัวเป็นพระองค์เจ้าก็จะโปรดลดเบี้ยหวัดเสียกึ่งหนึ่ง  ถ้าผัวเป็นหม่อมเจ้าเป็นข้าราชการมีบรรดาศักดิ์ก็ดี  จะยกเบี้ยหวัดเสีย  แล้วจะให้เสียภาษีปีละ ๑๒ ตำลึง  ถ้ามีผัวเป็นข้าราชการมีบรรดาศักดิ์น้อยแลไพร่จะให้ลงพระราชอาญา  แล้วผัวจะให้ริบราชบาตร แล้วเอาตัวส่งหญ้าช้าง  ตัวหญิงให้ลงอาญาจำไว้จนตาย            ถ้าพระองค์เจ้าสงสารกราบทูลขอก็จะพระราชทานให้ไปอยู่กับพระองค์เจ้า  รับพระราชทานเบี้ยหวัดเหมือนอย่างนางนม  ให้เรียกแต่ว่ามารดา  ไม่ให้ใส่คำนำหน้าว่าเจ้าจอม          อนึ่ง  บรรดามารดาหม่อมเจ้าในพระองค์เจ้าที่ตั้งกรมแล้วแลยังไม่ได้ตั้งกรมทั้งปวงซึ่งสิ้นพระชนม์แล้ว  เมื่อหม่อมเจ้ายังมีตัวอยู่  ถ้าไม่มีผัวก็ได้รับพระราชทานเบี้ยหวัด ๖ ตำลึงบ้างยิ่งกว่านั้นบ้าง  ถ้ามีผัวให้เลิกเบี้ยหวัดเสีย  ให้ผัวที่เป็นไพร่มิใช่เจ้าให้เสียภาษีปีละ ๖ ตำลึง  เป็นเบี้ยเลี้ยงแก่หม่อมเจ้าไปทุกเดือนกว่าหม่อมเจ้าจะไม่มีตัว  ภาษีนี้ใครอย่าติว่าแรงเพราะมิได้เรียกเอามาเป็นหลวงแต่สักเฟื้อง ๑  พระราชทานให้หม่อมเจ้าบุตรทั้งสิ้น  เป็นการจะกดขี่คนที่เป็นผัวมารดาหม่อมเจ้าให้ปฏิบัติหม่อมเจ้าไป   อนึ่ง  เมื่อมารดาหม่อมเจ้าผู้ไม่มีผัวพระราชทานเบี้ยหวัดด้วย  ก็เพื่อจะให้เป็นกำลังเลี้ยงหม่อมเจ้าไป  ก็เมื่อไม่อยู่เลี้ยงหม่อมเจ้าไปมีผัว  ก็ควรให้ผู้เป็นผัวเสียภาษีให้แก่หม่อมเจ้าเท่าเบี้ยหวัดซึ่งพระราชทานเมื่อไม่มีผัวจึงชอบ          ถ้ามารดาหม่อมเจ้าที่มีผัวโกรธกับผัวถึงหย่าร้างขาดจากผัวเมียกัน  ถ้าสาบานทั้งสองข้างหย่าร้างกันแต่เดือนใด  ก็ให้ยกภาษีแต่เดือนนั้นไป โกรธกันเล็กน้อยถึงว่าไม่อยู่ด้วยกัน  ถ้าสาบานไม่ได้ว่าขาดกัน ก็ไม่พ้นภาษี  ถ้าอยากจะไม่เสียภาษีมาทนสาบานแล้วกลับไปดีกัน หรือสืบได้ความจริงว่ายังดีกันอยู่จะปรับให้ใช้ภาษีสองต่อจนเดือนที่ชำระความ            ถ้ามารดาหม่อมเจ้ามีผัวเป็นพระองค์เจ้าไม่เสียเกียรติยศอันใด  เป็นแต่โปรดให้ยกเบี้ยหวัดเสีย  ไปให้พระองค์เจ้าผู้ผัวเลี้ยงเถิด  หรือจะได้เบี้ยหวัดก็ได้ด้วยอำนาจพระองค์เจ้าที่เป็นผัวใหม่  ถ้ามารดาหม่อมเจ้าไปได้ผัวใหม่เป็นหม่อมเจ้า  ถ้าหม่อมเจ้าผู้บุตรยอมยินดีเอาเป็นบิดาเลี้ยงก็แล้วไป  ถ้าหม่อมเจ้าผู้บุตรมิยอมยินดีด้วย  ก็จะทรงพระกรุณาโปรดชักเอาเบี้ยหวัดของหม่อมเจ้าที่เข้ามาเป็นผัวนั้น  แบ่งสามส่วนยกเอาส่วนหนึ่งให้แก่หม่อมเจ้าผู้บุตรเป็นภาษีทุกปีไป  เพราะทำให้หม่อมเจ้าผู้บุตรได้ความอับอาย  ลักษณะพระราชกำหนดนี้โปรดเกล้าฯให้ประกาศให้ท่านทั้งปวงทราบด้วยจงทั่วกัน ประกาศมา ณ วันอาทิตย์ เดือนสิบสอง ขึ้นสองค่ำ ปีมะเมียสัมฤทธิศก  เป็นวันที่ ๒๗๓๔  ในรัชกาลปัจจุบันนี้ ................................................................................................................................................................ (อย่าเชื่อข้อความข้างล่างนี้นะครับ  ไม่ได้แก้ไข เป็นแต่เข้ามาพิมพ์เพิ่ม  เมื่อตะกี้พิมพ์ไม่ทันเวลาหมดเสียก่อน  ไม่ได้แก้ไขแน่แท้ครับ) (คราวนี้เข้ามาแก้ไข  เชื่อคำข้างล่างนี้ได้ครับ) แก้ไขเมื่อ 08 เม.ย. 49 08:44:13 แก้ไขเมื่อ 07 เม.ย. 49 17:50:08 จากคุณ : กัมม์ - [ 7 เม.ย. 49 16:51:08 ]

ความคิดเห็นที่ 42 มองต่างมุมครับ พี่ท่าน  ที่อมยิ้ม  เพราะทรงน่ารักมาก ทรงอุตส่าห์ซื้อรวงผึ้งกับข้าวเม่ามาฝาก(พระราชทาน)เจ้าจอมมารดาผึ้ง ต่างหากครับท่านพี่ เอาอย่างพระองค์ท่านนะครับ  บ้านใหญ่ (เรียกตามพี่นะครับ) จะได้ไม่น้อยใจ จากคุณ : กัมม์ - [ 7 เม.ย. 49 17:56:06 ]

ความคิดเห็นที่ 43 "โดน" จนได้ซิเรา  อยู่ดีไม่ว่าดี จะเถียงด้วยเหตุผลแต่ละที มิมียอมพี่สักครา เอ้า ขอนั่งอมยิ้มด้วยคนก็แล้วกัน หลังเลิกงานทุ่มหนึ่ง ไป "ตุ่ย" ที่ไหนไม่ได้แล้ว เพราะบ้านใหญ่ (เรียกตามคนข้างบน) มาคุม จากคุณ : นิค (nickmee) - [ 7 เม.ย. 49 18:09:56 ]

ความคิดเห็นที่ 44 มาแล้วคร้าบ ตื่นเช้าขึ้นมา  จนถึงบัดนี้ ฟาดฟันไปหลายกระบวนท่า คุ้มเลย  เฮ้อ เหนื่อย แล้วมารับความสุข  กับความรู้ สำหรับเราต่อ จากคุณ : นิค (nickmee) - [ 8 เม.ย. 49 09:50:15 ]

ความคิดเห็นที่ 45 หยิกเล่นน่า คุณพี่ ประกาศบ้างฉบับก็แสดงถึงความเชื่อค่านิยมในสมัยนั้น บางความเชื่อค่านิยมในสมัยนั้นก็ยังคงอยู่จนมาถึงปัจจุบัน ลองมาดูกันสักฉบับนะครับ หมายประกาศพระราชกระแสซึ่งทรงตัดสินโทษจีนเสง อำแดงอิ่ม  ผู้ทำวิชาคม (คัดจากหมายรับสั่ง ณ วันอาทิตย์ เดือนยี่ แรม ๑๐ ค่ำ ปีวอกโทศก)          ด้วยเจ้าพระยายมราช ชาติเสนางคนรินทร มหินทราธิบดีศรีวิไชย ราชมไหศวริยบริรักษ ภูมิพิทักษ์โลกากรทัณฑฤทธิธรนครบาล  รับพระบรมราชโองการใส่เกล้าฯ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯดำรัสสั่งให้ประกาศแก่ข้าทูลละอองธุลีพระบาท  ผู้ใหญ่ผู้น้อย  แลกรมการร้อยแขวงกำนันอำเภอด่านทางทุกตำบลทั้งในกรุงนอกกรุงให้ทราบทั่วกัน  ด้วยจีนเสงผัวอำแดงอิ่มภรรยา ตั้งบ้านเรือแลจอดแพอยู่ใกล้บ้านพระยาสามภพพ่าย ๆ จับได้กระทงกระดาษมีชื่อพระยาสามภพพ่ายแลภรรยา  แลชื่อเจ้าจอมข้างใน  ซึ่งเป็นญาติพระยาสามภพพ่าย  แลชื่ออำแดงสุ่นบ้านใกล้เคียง  แลทาสอำแดงสุ่น  อยู่ในพื้นกระทง  แล้วมีหมากพลูคำหนึ่ง  เทียนเล่มหนึ่งจุดลอยมา  พระยาสามภพพ่ายเอากระทงกระดาษที่มีชื่อต่างๆนั้นมากราบเรียนเจ้าพระยายมราช  แลกล่าวความสงสัยตามเหตุ  ว่าเห็นจีนเสงจะกระทำ             เจ้าพระยายมราชจึงได้หาตัวจีนเสงมาชำระ แต่แรกปฏิเสธไม่รับ  ครั้นภายหลังได้สอบลายมือจีนเสง  ก็เห็นว่าลายมือนั้นเหมือนกับอักษรที่จีนเสงเขียนไว้ในหนังสือประกันทาสเมื่อมาเป็นความแต่ก่อน  ครั้นไล่เลียงไต่ถามต่อไปจีนเสงรับสารภาพว่าได้ทำจริง  ด้วยเป็นวิชาได้เรียนมาแต่สมีน้อยผู้ตายแล้ว  แลเมื่อยังไม่ตายได้เป็นอาจารย์จีนเสงสอนวิชานี้ไว้  จะทำความให้หายเพราะจีนเสงเป็นความอยู่กับอำแดงสุ่น  กลัวอำแดงสุ่นจะทำเรื่องราวเป็นคำร้องถวายฎีกา  แล้วจะให้พระยาสามภพพ่ายกับภรรยานำเรื่องราวนั้นมาส่งให้เจ้าจอมข้างในซึ่งเป็นญาติทูลเกล้าฯถวาย  จึงได้เขียนชื่ออำแดงสุ่นกับทาสซึ่งเป็นเจ้าของความ  แลผู้ที่ชอบกับอำแดงสุ่นจะช่วยนำความมาร้องฎีกานั้นลอยน้ำเสีย  เพื่อจะให้ความสูญหาย            แต่ฝ่ายพระยาสามภพพ่ายกับเจ้าจอมข้างในเห็นว่าสาเหตุอื่นมี  เพราะแต่ก่อนตำบลที่บ้านที่แพของอำแดงสุ่น  ซึ่งเนื่องกันกับที่ของจีนเสงนั้นเป็นของผู้มีชื่ออื่น  มาขายไว้แก่เจ้าจอมข้างใน ๆ ไม่ต้องการที่นั้นบอกขายเสีย  จีนเสงมาขอซื้อก่อน  แล้วภายหลังอำแดงสุ่นจึงมาว่าขอซื้อขึ้นราคาที่นั้นสูงไปกว่าราคาจีนเสงว่า  เจ้าจอมข้างในจึงได้ขายที่นั้นให้อำแดงสุ่นไป  ไม่ขายให้แก่จีนเสง  เห็นจีนเสงจะมีความอาฆาตแค้นแก่เจ้าจอมข้างใน  แลพระยาสามภพพ่ายแลภรรยาซึ่งคิดอ่านกันขายที่นั้นให้อำแดงสุ่น  แลอำแดงสุ่นผู้ชิงซื้อที่นั้น            ความทั้งปวงนี้เจ้าพระยายมราชได้นำขึ้นกราบบังคมทูลพระกรุณา  จึงมีพระบรมราชโองการดำรัสว่า  กิริยาจีนเสงทำนั้นเหมือนกับคนเสียจริต  ถ้าว่าเพศบ้านเพศเมืองอันนี้คนไม่ถือว่าเขียนชื่อกระทำวิชาให้ป่วยไข้ล้มตาย  เกิดรำเพรำพัดชมบต่างๆได้  แลถ้าว่าราษฎรไม่สะดุ้งสะเทือนต่อการอย่างนี้แล้ว  ก็ควรตัดสินว่ากิริยาของตนเสียจริตให้เป็นแล้วเลิกไป  แต่เพราะเพศรำเพรำพัดแลกระทำวิชาการต่างๆ  มากนักจนเป็นทางหากิน  พวกทำวิชาพวกหนึ่งอวดว่าเป็นหมอทำ  พวกหนึ่งอวดว่าเป็นหมอแก้  ฝ่ายผู้ที่เชื่อก็สอดแส่เสียสินจ้างสินบน  ให้มากระทำกันบ้าง ที่สงสัยว่าถูกกระทำก็มากันมาแก้ไขวุ่นไปต่างๆ  เพราะฉะนั้นพระราชกำหนดกฎหมายเก่าจึงว่าให้จับคนเป็นชมบผีปอบฆ่าเสียก็มี  แลว่าถ้าจับเลขยันต์ได้ในกำลังคุมความให้ปรับคดีเป็นแพ้ แลมีเบี้ยปรับก็มี  แลอย่างแต่ก่อนแพทย์หมอที่อวดว่ามีวิทยาได้ทำเสน่ห์เล่ห์มนตร์  หรือทำจะให้ป่วยไข้ล้มตาย  ถ้าการเกี่ยวข้องมาในพระราชวังแลข้าราชการ  ก็ได้ลงพระราชอาญาถึงประหารชีวิตเสียก็มี  จำไว้ ณ คุกก็มี  เป็นตัวอย่างมาเป็นหลายเรื่องหลายราย           แลครั้งนี้จีนเสงก็ทำการเอิบเอื้อมเข้ามาเอาชื่อเจ้าจอมข้างในในพระบรมมหาราชวังใส่ด้วย  แลชื่อพระยาสามภพพ่าย  ซึ่งทรงพระมหากรุณาชุบเลี้ยงให้เป็นจางวางกรมทหารใน  ใส่กระทงทำวิชาลอยไปเป็นที่หวาดหวั่นสะดุ้งสะเทือนแก่ผู้เจ้าของชื่อซึ่งต้องกระทำนั้น  แต่ครั้นจะให้ลูกขุน ณ ศาลหลวงปรึกษาโทษ  ก็จะปรึกษาว่าแรงไปต่างๆตามตัวอย่างที่มี  เมื่อจะให้ทำตามลูกขุนปรึกษาก็จะเป็นอันทำโทษแก่คนเสียจริตไป  หรือถ้าลูกขุนจะปรึกษามาให้ปรับเป็นสินไหมพินัยเบี้ยปรับนั้น  ก็จะไม่งามแก่ความโดยตรงเหมือนกับปรับคนอื่นซึ่งขว้างทิ้งตีรันฟันแทงกัน  ครั้นจะตัดสินว่าเป็นกิริยาเสียจริตดอกให้เลิกความเสีย  ก็เพราะกฎหมายเก่ามีว่าให้ทำโทษก็มี  เพราะตัวอย่างเคยทำโทษมาก็มีเป็นอันมาก  ก็จะเป็นที่เห็นว่าครั้งนี้วิชาจีนเสงดีจึงลบเลื่อนความหายไม่ต้องโทษทัณฑ์แลเบี้ยปรับ  จีนเสงก็จะได้กำเริบว่าวิชาตัวขลัง  เมื่อมีข้อขุ่นเคืองกับผู้ใดด้วยเหตุเล็กน้อย เหมือนอย่างเช่นเป็นครั้งนี้  ก็จะทำดังนี้ไปเนืองๆ  คนอื่นจะนับถือมากใครๆโกรธขึ้งชิงชังกันก็จะมาหาจีนเสงให้ทำ  การนั้นก็จะเป็นที่หวาดหวั่นสะดุ้งสะเทือนแก่ผู้ที่ถูกชื่อกระทำแลถือลัทธิ  ว่าคนทำร้ายกันได้ด้วยวิชาการตามเพศบ้านพื้นเมือง          อนึ่ง ถ้าจีนเสงอยู่ในกรุงเทพฯนี้  จีนเสงจะได้ใจว่าวิชาขลังทำไปเนืองๆก็ดี  จะมีผู้นับถือเข้าไปหาให้ทำเนืองๆก็ดี  การก็จะเอิบเอื้อมไปกระทบพระนามพระองค์เจ้าแลหม่อมเจ้าแลชื่อเสียงชะตาราศีของข้าราชการฝ่ายหน้าฝ่ายใน ในพระบรมมหาราชวัง แลพระบวรราชวัง  หรือผู้ที่จะไปนับถือจีนเสงเข้าจะเป็นผู้มีวาสนาบรรดาศักดิ์  ก็จะเป็นที่ขุ่นข้องหมองหมางสะดุ้งสะเทือนไปในผู้มีบรรดาศักดิ์ด้วยกัน            เพราะฉะนั้นโทษทัณฑ์ตามกฎหมายตามอย่างเก่า  ซึ่งควรลูกขุนจะปรึกษาให้ลงแก่จีนเสงครั้งนี้นั้น ให้ยกเสียทั้งสิ้น  ให้เป็นแต่สักหน้าผากจีนเสงว่า มักทำวิชาการเขียนชื่อคนลอยน้ำทำให้คนตกใจ  อย่างนี้แล้วขับไล่จีนเสงกับบุตรภรรยาแลทาสไปเสียจากแขวงกรุงเทพฯ แลแขวงเมืองนนทบุรี แขวงเมืองปทุมธานี แลแขวงเมืองนครเขื่อนขันธ์ แขวงเมืองสมุทรปราการ  ซึ่งเป็นแขวงใกล้กรุงเทพฯ  ทรัพย์สมบัติแลแพแลเรือนให้จีนเสงรื้อขนเอาไปเสียให้พ้นแขวงทั้ง ๕ นี้ในภายใน ๑๕ วัน  แต่ที่ดินที่แพจอดหรือสวนหรือนาของจีนเสงที่มีอยู่ในแขวงกรุงเทพฯ แลหัวเมืองใกล้ทั้ง ๔ นั้น  ไม่โปรดให้จีนเสงเป็นเจ้าของให้ขาดคืนจากเป็นของจีนเสง  คงเป็นที่หลวง  แลห้ามไม่ให้ผู้ใดผู้หนึ่งในแขวงกรุงเทพฯ แลแขวงหัวเมืองทั้ง ๔ นั้นสมคบจีนเสงให้ไปมาหาสู่อยู่กินเป็นอันขาดทีเดียว  ให้ด่านทั้งปวงในแขวงกรุงเทพฯ แลแขวงเมืองนั้นๆคอยจับถ้าจีนเสงกับบุตรภรรยาทาสล่วงด่านเข้ามาให้จับตัวไว้  แล้วปรับไหมเสียเงินแก่ผู้จับได้คนละสองตำลึงกึ่ง  แลผู้ที่ล่วงเข้ามานั้นจะเอาตัวสักเป็นไพร่หลวงโรงสี  หรือจำคุกไว้ตามโทษานุโทษ  ถ้าภรรยาจีนเสงหย่ากับผัวแล้วก็พ้นจากห้าม  ถ้าทาสจีนเสงส่งเงินไปอยู่กับผู้อื่นแล้วก็พ้นจากห้าม  แต่ถ้าจะส่งเงินไปอยู่กับผู้อื่นแล้วอย่าให้มาสมคบจีนเสงเลย  ให้บอกนายอำเภอร้อยแขวงกรมการเป็นพยานจึงจะพ้นห้าม  ถ้าจะไม่ไปกับจีนเสงจะส่งเงินเสียก็ได้ในคราวนี้  ถ้าจีนเสงกับบุตรภรรยาทาสที่สมัครไปด้วยกัน  จะไปตั้งบ้านเรือนอยู่ตำบลใดๆในแขวงหัวเมืองอื่นๆนอกจากแขวงกรุงเทพฯ แลแขวงหัวเมืองทั้ง ๔ ดังว่าแล้วนั้น ไม่ห้าม  เมื่อจีนเสงไปอยู่ ณ แขวงหัวเมืองใดๆ  แล้วถ้าจะมีผู้ใดๆในแขวงหัวเมืองนั้นๆ  ไปมาหาสู่คบหากับจีนเสงซึ่งเป็นคนสักหน้าด้วยเหตุนี้  ผู้อื่นก็จะได้รู้ว่าผู้นั้นเป็นคนพอใจวิชาการกระทำยำเยียแล้วจะได้รู้จักตัวไว้  ถ้ากลัวก็จะได้ระวังตัว  ถ้าจีนเสงไปอยู่หัวเมืองใดๆมีผู้ไปนับถือร่ำเรียนวิชานั้นหรือไปหาขอให้กระทำยำเยียแปลกประหลาดมากขึ้นผิดปรกติก็ให้จับกุมคุมไว้  แล้วบอกข้อความเข้าไปยังกรุงเทพมหานครให้ทราบ หมายประกาศมา ณ วันอาทิตย์ เดือนยี่ แรม ๑๐ ค่ำ ปีวอกโทศก แก้ไขเมื่อ 09 เม.ย. 49 19:31:56 แก้ไขเมื่อ 08 เม.ย. 49 12:59:38 จากคุณ : กัมม์ - [ 8 เม.ย. 49 10:57:33 ]

ความคิดเห็นที่ 46 - แลอำแดงสุ่งผู้ชิงซื้อที่นั้น   - ความทั้ปวงนี้เจ้าพระยายมราช - แต่ครึ้นจะให้ลูกขุน ณ ศาล จากคุณ : ขมขื่น - [ 8 เม.ย. 49 11:40:49 ]

ความคิดเห็นที่ 47 ขอบพระคุณครับท่านประธานฯ ช่วยกันหลายตา  ก็จะละเอียดยิ่งขึ้นนะครับ จากคุณ : กัมม์ - [ 8 เม.ย. 49 13:00:41 ]

ความคิดเห็นที่ 48 ๒๙ - มีความจงรักภักดีกตญญูกตเวทีต่อพระเดชพระคุณมาก - ก็ทรงพระราชศรุทธาทรฝงพระอนุญาตแล้ว - ครั้งนะเนพระสงฆ์ทั้งปวงปรึกษาพร้อมกัน - แล้วทพสังฆกรรมให้สำเร็จอุปสมบทแก่ข้าราชการพวกข้าหลวงเดิมเหล่านั้น - ตั้งแต่พระบาทสมเด็จพระนารยณ์มหาราชเสด็จสวรรคตมาแล้วจนบัดนี้ - เป็นตัตรุปบาตรแก่พระสงฆ์ก็ดี-- แปลว่าอะไรนะ - การที่พระที่นั่งสุทธาสวรรค์ค้องรื้อดังนี้ - ทรงพิเคาระห์ทั่วไปเห็นแปลกประหลาด -  คือในชั้นต่ำใต่พระที่นั่งดุสิตสวรรค์ธัญมหาปราสาทมีพระพุทธรูปศิลาหักๆ ทิ้งวเกลื่อนกลาดอยู่สองสามพระองค์แห่งหนึ่ง - จุง ไม่ไปทรงซ่อมแซมขึ้นบริโภคเป็นพระราชวังสืบไป   - บางพวกเห็นจะสำคัญ รู ว่าที่นั้นเป็นของสงฆ์ - ๓๐ - จนเหตุทั้งปวงนี้ได้ทราบพระราชหฤทัยแล้วจึงทรงปรึกษาพระรา ชาครธ  นักปราชญ์ ในพระพุทธศาสนา แลท่านเสนาบดีที่มีสติปัญญา - ว่าสถานถิ่นที่เป็นพระราชวังในเมืองลพบุรีนั้น อำปลัง อยู่จะว่าเป็นของวัด - จะเอามาแจกก็ดีเอามสละ เสียก็ดี ก็ได้(๑) - ทรงพระราชอุทิศยกเป็นที่ของสงฆ์ขาดให้สงฆ์เป็นเจ้ายของ ด้วย ๓๑ - เมื่อทรงพิเคาระห์ตามลักษณะพระวินัยก็ดี - ถ้าแม้นจะมีผู้มีบุณในอนาคตจะมีศรัทธาสร้างวัดใหญ่ - จึงมีพระบรมราบชฌองการดำรัสว่า - สิ้นพระราชทรัพทย์ ไปแล้ว ๓๐๐ ชั่งเศษ - ในเมืองลพบุรีนั้นทรงพระราชดำริให้ปฏิสังขรณื พระอาราม ใช้แทนค่าปูนในพระราชวัง ได้ทรงพินิจพิจารณาเลือกหลายอารามแล้ว วัดพระมหาธาตุอยู่ใกล่ พระราชวัง - ก็ที่พระอุโบสถวัดขวิดนั้นมีวสุงคามสีมา - ดพียง ที่ใกล้กับบริเฉทสีมาที่ปรากฏอยู่แล้วนั้น ขอทยอยตรวจนาครับ พึ่งถึงบ้านเอง แก้ไขเมื่อ 08 เม.ย. 49 22:30:37 จากคุณ : จำปูน (อ่างหยก) - [ 8 เม.ย. 49 22:27:57 ]

ความคิดเห็นที่ 49 เพิ่งกลับมาเหนื่อยๆยังสู้อุตส่าห์มานั่งตรวจให้  ขอบพระคุณครับ ผมเองก็รอท่านอยู่ครับ  ตัวอยู่หมากกระดานแต่ใจมันมาติดอยู่ที่นี่   แจกแต้มไปเยอะเลย -ตัตรุปบาตร ยังไม่ทราบว่าแปลว่าอะไร จะลองค้นดูก่อนนะครับ -อำปลัง  ดูตามประโยคน่าจะแปลว่า  คลุมเครือ ขอบคุณสำหรับคำแนะนำนะครับ  สบายใจขึ้นเยอะครับ จากคุณ : กัมม์ - [ 9 เม.ย. 49 01:08:37 ]

ความคิดเห็นที่ 50 ๓๕ - ล้อข้าต่อหน้าทารกำนัน น่าชังนักหนา   - การงาร ทั้งปวงเรียบร้อยอยู่ ๔๕ - เกิดรำเพรำพัดชมบ ต่างๆได้ - กรุงเทพฯ แลแขวงมือง นนทบุรี จากคุณ : จำปูน (อ่างหยก) - [ 9 เม.ย. 49 09:39:25 ]

ความคิดเห็นที่ 51 เห็นคุณจำปูนเหนื่อยขนาดนี้  ชักเกรงใจครับ ไม่รู้ว่าท่านมีภาระยุ่งขนาดนี้ ในกระทู้ผม  เพิ่งสั่งงานท่านอย่างหนักเลยครับ หรืออยากพักผ่อนก็หาอะไรมานวดมาบีบมั่งก็ได้ ถามคุณกัมม์ช่วย search ข้อมูลเรื่องบีบๆ นวดๆ ให้ดู คลายได้เยอะเลย ครับ  พักบ้างก็ได้ครับ จะได้รีบมาทำงานต่อ อิ๊อิ๊อิ๊ (ของแท้ต้องไม่เห็นเสา  เห็นแต่ตัวกบ)  งงมั้ย จากคุณ : นิค (nickmee) - [ 9 เม.ย. 49 18:04:56 ]

ความคิดเห็นที่ 52 สวัสดีครับ ท่านจำปูน  เมื่อคืนกลับดึกยังอุตส่าห์ตื่นเช้าอีกขอบพระคุณมากครับ ว่าด้วย "ตัตรุปบาตร" ก่อนนะครับ ๑. ตตฺ - ยื่นออกไป ขยายออกไป      ตโต - จากนี้ แต่นี้ไป ต่อจากนี้ไป ๒. รุปฺป - ความมีตัวตน    รุปฺปน - รบกวน  การทำความรำคาญ  ความยุ่งยาก    โทรไปหาหลวงเพื่อนที่วัดเฉลิมพระเกียรติ "แปลว่า เจ้าของได้หรือไม่"  ท่านว่าไม่ผิดครับ ๓. ปาต - การตก โยน ทิ้งขว้าง    ปาตน - การทำลาย การทำให้ตกไป "ตัตรุปบาตร" - การทำให้ขาดจากการเป็นเจ้าของต่อจากนี้ไป  ครับ ทารกำนัน  ทรงใช้คำนี้ในลายพระราชหัตถเลขาครับ การงาร  คำนี้รู้สึกจะเป็นคำซ้อนนะครับ  การ = งาน  คำว่า "งาร" เคยเห็นในหนังสือเก่าอีกหลายเล่มครับ ชมบ  ยังมีคำว่า ทมบ ฉมบ  ผีฉมบ  เป็นคำเดียวกันครับ แขวงมือง  นนทบุรี  ต้องแก้ไขครับ  ขอบพระคุณมากครับ ผมเป็นคนโชคดี มี"กัลญาณมิตร"หลายๆคน คุณ จำปูน  เป็นคนหนึ่ง  หลายๆครั้งที่ผมหาทางออกให้กับชีวิตไม่เจอ  ก็ได้ คุณ จำปูน ชี้แนะ เราไม่เคยรู้จักกันมาก่อน  ก็ท่านก็ให้บางสิ่งที่มีค่ากับคนที่ท่านไม่รู้จักมาก่อน และผมเคยรู้สึกอึดอัดเลย  ตั้งแต่รู้จักกับ คุณ จำปูน  ผมเป็นคนโชคดีมากๆครับ สำหรับ "ของแท้ต้องไม่เห็นเสา"  ที่พี่นิคยกมา  มีที่มาอย่างนี้ครับ (ตั้งแต่เด็กๆ) ถ้าจำไม่ผิด  รู้สึกจะเป็นสลากแนบมากับยาเส้นซื้อขายกันทางเหนือตามป่าตามดอย (ไม่เอาจิงจังสักเท่าไร) พิมพ์กันง่ายๆ  กระดาษขาวทั่วไป พิมพ์ลายสีแดง   ๒ บาทหรือ ๓ บาทนี่แหละครับ เขาพิมพ์เป็นรูปเสา(เส้นสองเส้นขนานกันในแนวดิ่ง)  มีก้อนหิน(กลมๆรีๆอยู่ตีนเสา)ประกอบ ๒ - ๓ ก้อน   กับรูปหญ้า ๓ เส้น (ไม่รู้ดูยังไงเป็นหญ้า  เส้นโค้งๆ ๓ เส้น  ที่ปลายข้างหนึ่งบรรจบกัน)  ๒ - ๓ กอ (แน่ะ เป็นกอซะอีก) แล้วมีตัวหนังสือพิมพ์ไว้ใต้รูป(เลียบแบบ ถ่านไฟฉายตรากบ)                           ยาเส้น  ตรา กบหลบหลังเสา                               ของแท้ต้องไม่เห็นตัวกบ เอากับพ่อสิ  นึกถึงเมื่อไรก็อดหัวเราะกับไอเดียท่านไม่ได้  บางทีนั่งรถก็หัวเราะอยู่คนเดียว   จะอธิบายให้คนข้างๆเขาฟังก็ลุกหนีกันหมด  เดินตามไปพยายามจะอธิบาย  เขาก็วิ่งหนี ขอลา ๑ วันครับ  เพิ่งกลับ แก้ไขเมื่อ 09 เม.ย. 49 19:30:33 จากคุณ : กัมม์ - [ 9 เม.ย. 49 19:14:10 ]

ความคิดเห็นที่ 53 คุณกัมม์มาชมผมซะมากมาย จริงๆแล้วก็คนธรรมดา ไม่ได้วิเศษตรงไหน เลยครับ ในทางกลับกันผมว่าคนในพันทิปเนี่ยต่างหากโชคดีที่มีคุณกัมม์ มาจุดประทีปแห่งปัญญาให้สว่างกระจ่าง อยู่เสมอขอรับ จากคุณ : จำปูน (อ่างหยก) - [ 10 เม.ย. 49 08:32:34 ]

ความคิดเห็นที่ 54 เราจะชมกันไปมาอีกสัก ๑๐  ความคิดเห็นนะครับ อย่ากระนั้นเลย  เดี๋ยวท่านอื่นๆจะอาเจียรเสียก่อน และเดี๋ยวจะจบไม่ทันปีใหม่ ประกาศว่าด้วยการเล่าลือกันว่าพระพุทธทำนายเกิดขึ้นที่เมืองเขมร ณ วันอังคาร เดือน ๑๐ ขึ้น ๑๓ ค่ำ ปีชวดฉศก          มีพระบรมราชโองการมานพระบัณฑูรสุรสิงหนาทในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว  ให้ประกาศแก่ราษฎรไทย มอญ ลาว แขวงเมืองพระพุทธบาท  แลแขวงเมืองสระบุรี  แลแขวงเมืองชัยบาดาล  แลเมืองอื่นต่อๆไปจนเมืองใกล้เมืองครเสียมราฐ  ว่าในเร็วๆนี้มีหนังสือคนหลอกต่อๆกัน  อ้างว่าเป็นหนังสือพุทธทำนายแลหนังสือผู้มีบุญเป็นเจ้าชีวิต  แล้วทายเลอะไปต่างๆ  แลมีผู้ตื่นกันอ่านแลลอกไว้แลเล่าลือกันไปเป็นอันมาก  หนังสือนี้ความทราบใต้ฝ่าละอองธุลีพระบาทแล้ว  ทรงพระราชดำริเห็นว่าเป็นสำนวนเขมร  ชะรอยจะเป็นหนังสือพวกอ้ายเขมรขบถแขวงเมืองนครเสียมราฐ  จะคิดแต่งขึ้นเกลี้ยกล่อมพวกเขมรป่าดงแลลาวฝ่ายตะวันออกเมืองนครราชสีมาให้เข้าด้วย  เพราะมีตัวอ้ายโนรี  พ่อเป็นไทยแม่เป็นญวนอยู่เมืองเขร  ได้พากันเข้ามาอยู่ในกรุงเทพฯ  อ้ายโนรีลูก ใหญ่ขึ้นแล้วบวชเป็นภิกษุอยู่วัดเทพธิดาราม ๒ พรรษาแล้วหนีไปเมืองเขมร  สึกออกอ้างอวดตัวว่าเป็นบุตรนักองค์อิ่ม  ชื่อนักองค์พิม  ซึ่งเข้ามาอยู่ ณ กรุงเทพฯ  แต่ก่อนตายเสียนานแล้วนั้น  เกลี้ยกล่อมชักชวนผู้คนเป็นอันมากไปตั้งอยู่ที่พระนครหลวง พระนครธม เมืองเขมร          ครั้นกรมการเมืองนครเสียมราฐไปจับ  พากันหนีไปเมืองสุรินทร์ เมืองสังขะ  เมืองพทายสูง  พวกกรมการเมืองเหล่านั้นจับไว้ได้แล้วหนีไปได้  กลับมาตั้งในพระนครหลวงอีก  อ้ายโนรีนั้นมันรู้ภาษาแลหนังสือทั้งไทย แลเขมร  เห็นมันจะเขียนหนังสือนั้นออกขู่เข็ญราษฎรให้เข้าด้วย  แลอ้างพระอินทร์พระพรหมอะไรไปตามวิสัยใจชาวป่า  แล้วให้พวกมันเอาออกอวดเป็นความประหลาด ให้คนออกต่อๆไป  ชะรอยหนังสือนั้นลาวเมืองสระบุรีขึ้นไปเที่ยวได้ลอกมา  หรือลาวข้างบนจะพาเอาลงมาด้วย  ถึงเมืองสระบุรีแล้วก็สำแดงต่อกันไปจึงเอิกเกริกดังนี้           บัดนี้ก็ได้ความมาแต่เมืองนครเสียมราฐ  ว่าอ้ายโนรีขบถนั้นกับสมัครพรรคพวกยกมาจากพระนครหลวง พระนครธม  จะเข้าตีเอาเมืองเสียมราฐ  พระยานุภาพไกรภพ กรมการเมืองนครเสียมราฐ  ได้รบต่อสู้พวกอ้ายขบถล้มตายแตกกระจัดกระจายไป  พวกอ้ายโนรีกลับใจไม่เข้าด้วยอ้ายโนรี  จังเอาอ้ายโนรีตัวนายขบถมาส่งต่อพระยานุภาพไกรภพ ผู้สำเร็จราชการเมืองนครเสียมราฐ  แลขุนพิษณุแสนข้าหลวงเอาตัวจำไว้ได้มั่นคงแล้ว  ยังชำระเอาตัวพวกพ้องต่อไปอยู่  ตัวอ้ายขบถที่ว่าเป็นผู้มีบุญนั้นก็จะมีตราพระราชสีห์ประทับจักรให้ไปประหารชีวิตเสียโดยเร็วนี้ไม่ช้า            เพราะฉะนั้นบัดนี้จึงประกาศมาว่าใครอย่าเชื่อถือหนังสือขู่  แลเชิดชูพระทรายไว้หน้าบ้านหน้าเรือน  แลปักเฉวยเขียนหม้อตาลปักไว้บ้าง  ว่าไปต่าๆ อ้างขู่ว่าจะพ้นความไข้ความเจ็บ  แลอะไรไปอย่างนั้น  คำลือเช่นนี้ก็ต่างๆกัน  มีมาบ่อยๆ คนก็เชื่อทำตามร่ำไป  ก็ถ้าหากว่าผู้ที่จะก่อลืออย่างนั้นเป็นคนโลนๆ  จะมาอ้างคำคนตายเป็นคืน  หรือเขียนหนังสือมาว่ากล่าวขู่คนด้วยโพยภัยต่างๆไปแล้ว  จะว่าหญิงชายชาวบ้าน ถ้าอยากจะพ้นภัยให้เปลื้องผ้านุ่งผ้าห่มเสียให้หมด  มายืนอยู่หน้าบ้านทุกวัน  ถ้ามีหนังสือหรือคำลือมาอย่างนี้จะยอมทำตามหรือ  คนที่เขียนหนังสือแลคนลือก็บ้า  คนที่ฟังแลทำตามก็บอด้วยกันทั้งนั้น  จืดเสียบ้างเถิดอย่าตื่นกันเชื่อถือนักเลย ประกาศมา ณ วันอังคาร เดือน ๑๐ ขึ้น ๑๓ ค่ำ ปีชวดฉศก ศักราช ๑๒๒๖  หรือเป็นวันที่ ๔๘๗๑ ในรัชกาลปัตยุบันนี้ จากคุณ : กัมม์ - [ 10 เม.ย. 49 13:24:25 ]

ความคิดเห็นที่ 55 เวลาน้อยเอาเรื่องนี้ก็แล้วกันครับ มีข้าราชการขุนนางบางคนได้ทำศพกลางเมือง  ก็มีมาในประวัติศาสตร์ ประกาศเรื่องทำพระศพเจ้านาย แลศพเสนาบดี  ที่พระเมรุกลางเมือง ปีชวดฉศก          มีพระบรมราชโองการมานพระบัณฑูรสุรสิงหนาท  ให้ประกาศแก่พระราชวงศานุวงศ์แลข้าราชการฝ่ายหน้าฝ่ายในให้ทราบทั่วกันว่า  ที่พระเมรุที่พระราชทานเพลิงพระศพพระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นวิษณุนาถนิภาธรนั้น  ให้รอไว้ไม่ให้รื้อ  ครั้นเมื่อวันจันทร์เดือน ๙ แรม ๒ ค่ำ  พระเจ้าน้องนางเธอ พระองค์เจ้าขนิษฐน้อย สิ้นพระชนม์ลง  ทรงพระราชดำริว่า พระศพพระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นวิษณุนาถนิภาธร  ได้ทำในที่พระเมรุท้องสนามหลวงแล้ว  พระศพพระเจ้าน้องนางเธอ พระองค์เจ้าขนิษฐน้อย  จะไปทำ ณ ที่อื่น ก็จะเป็นที่เห็นไปว่าทรงนับถือแต่พระเจ้าลูกยาเธอมากกว่าพระเจ้าน้องนางเธอไป            การแต่ก่อนก็เคยมีเป็นอย่างมาแล้ว  เมื่อพระเมรุในที่ท้องสนามหลวงยังมีอยู่  พระศพพระราชวงศานุวงศ์ที่ไม่เป็นพระศพฝังแล้ว  ก็โปรดฯให้ทำที่ท้องสนามหลวงติดต่อกันมา  พระศพพระเจ้าพี่ยาเธอ กรมพระพิทักษ์เทเวศร์  แลพระศพพระพี่นางเธอ พระองค์เจ้าใย  ก็ได้โปรดฯให้เชิญมาตั้งที่พระเมรุแล้วพระราชทานเพลิง ณ ท้องสนามหลวง               เพราะฉะนั้นครั้งนี้เมื่อเคารพพระศพสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าจันทรมณฑลเสร็จแล้ว  ครั้น ณ วันพุธเดือน ๓ แรม ๒ ค่ำ  จะได้เชิญพระศพพระเจ้าน้องนางเธอ พระองค์เจ้าขนิษฐน้อยไปตั้งที่พระเมรุท้องสนามหลวง  สดับปกรณ์มีเทศนา  มีงาน ๓ วัน วันศุกร์ เดือน ๓ แรม ๔ ค่ำ  จะได้พระราชเพลิง การเป็นเสร็จ            อนึ่ง ณ วันพุธ เดือนยี่  เจ้าพระยานิกรบดินทร มหินทรมหากัลยาณมิตร  ถึงอนิจกรรมลง  ทรงพระราชดำริว่า  การศพท่านเสนาบดีที่สมุหนายกผู้ใหญ่  เมื่อพระเมรุในท้องสนามหลวงมีอยู่แล้วก็ควรทำต่อเนื่องกันไป  เหมือนอย่างครั้งในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย  พระเมรุยังอยู่ ศพเจ้าพระยาวงศาสุรศักดิ์ แลศพพระยาอุไทยธรรมกลาง  ก็ทรงพระกรุณาโปรดฯให้ทำที่ท้องสนามหลวง  ในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว  เมื่อพระเมรุที่ท้องสนามหลวงยังมีอยู่  ศพเจ้าพระยาอภัยภูธร แลศพพระยาราชมนตรี  ก็ทรงพระกรุณาโปรดฯให้ทำที่พระเมรุ ณ ท้องสนามหลวงเป็นอย่างมาแล้ว  ครั้งนี้ศพเจ้าพระยานิกรบดินทรมหินทรมหากัลยาณมิตร  จะทำ ณ ที่อื่นก็จะต้องกะเกณฑ์กันทำเมรุแลโรงโขนโรงหุ่นโรงครัวโรงงาน  การก็จะลำบากแก่นายด้านนายงานทั้งปวงไป              เพราะฉะนั้นจึงโปรดฯให้ทำที่พระเมรุ ณ ท้องสนามหลวง  แต่การทั้งปวงสุดแต่เจ้าภาพ  ในหลวงเป็นแต่ผู้ช่วยในการศพนั้น  ท่านทั้งหลายทั้งปวงพระองค์ใด องค์ใด ผู้ใด  จะมาก็ได้ไม่มาก็ได้  จะช่วยก็ได้ไม่ช่วยก็ได้ แก้ไขเมื่อ 10 เม.ย. 49 18:32:18 จากคุณ : กัมม์ - [ 10 เม.ย. 49 16:51:38 ]

ความคิดเห็นที่ 56 อ่านแล้วยังไม่ชัวร์ครับว่า การศพของเจ้าพระยานิกรบดินทร ใช้พระเมรุ (องค์?) เดียวกับของพระเจ้าลูกเธอหรือพระเจ้าน้องนางเธอหรือเปล่าครับ จากคุณ : นิค (nickmee) - [ 10 เม.ย. 49 20:20:44 ]

ความคิดเห็นที่ 57 ถ้าให้ตอบ  คงต้องตอบว่า เหมือนพระยาวงศาสุรศักดิ์ แลพระยาอุไทยธรรม  อย่างครั้งแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย เหมือนศพพระยาอภัยภูธร แลพระยาราชมนตรี  อย่างครั้งแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว แฮะ แฮะ แฮ่ ว่ากันตามประกาศนี้  ผมคิดว่าน่าจะเป็นเมรุเดียวกัน เป็นแต่ลดเครื่องลง  เพราะ -ของเก่าก็ไม่โปรดให้รื้อ  ถ้าสร้างอีกอันในที่เดียวกันก็ดูแปลกๆ  นะครับพี่ -ถ้าโปรดให้สร้างใหม่ก็น่าจะไปสร้างที่อื่น   -เป็นอย่างนั้นคงไม่แปลกอะไร  ถึงกับต้องทรงประกาศ -ในแผ่นดินก่อนๆก็โปรดให้ทำที่ พระเมรุ  เป็นแบบอย่างมาแล้ว -ตอนท้ายประกาศ  ทรงตรัสว่า "ในหลวงเป็นแต่ผู้ช่วย"  ส่อให้เห็นว่า ทรงตัตรุปบาตร (นี่) วันนี้จะเอา ธรรมเนียมราชตระกูล  พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวมาลงไว้นะครับ ประกาศฉบับนี้ ค่อนข้างยาวสักหน่อย จากคุณ : กัมม์ - [ 11 เม.ย. 49 08:43:01 ]

ความคิดเห็นที่ 58 ๕๔ - เมืองอื่นต่อๆไปจนเมืองใกล้เมืองครเสียมราฐ   - พ่อเป็นไทยแม่เป็นญวนอยู่เมืองเขร   - แลปักเฉวยเขียนหม้อตาลปักไว้บ้าง  ว่าไปต่าๆ อ้างขู่ว่าจะพ้นความไข้ความเจ็บ - จะมี ตราพระราชสีห์ประทับจักร ให้ไปประหารชีวิตเสียโดยเร็วนี้ไม่ช้า   ---->เรื่องตราต่างๆเนี่ยคุณมีคัมภีร์มั้ยครับอยากทราบเหมือนกัน อย่างตรานี้น่ะเอาไว้ตัดหัวอย่างเดียวเลยหรือ เรื่องเมรุต่อท้ายพระเมรุหลวงเนี่ย ก็เป็นเรื่องเป็นราวน้อยอกน้อยใจ กันมาแล้วมั้งครับ เมื่อเจ้าคุณจอมมารดาสำลี ถึงอนิจกรรม ตอนจะรับพระราชทานเพลิง พอดีมีงานพระเมรุท้องสนามหลวงก็เลยได้ต่อท้าย  แต่พอถึงงาน เจ้าคุณจอมมารดาเปี่ยม กลับไปต่อท้ายงานพระองค์เจ้าอุรุพงษ์รัชสมโภช ที่วัดเบ็ญจมบพิตรแทน มีเรื่องเล่าขานว่าพระมเหสีเทวี และพระโอรสในเจ้าจอมมารดาเกิดน้อยพระทัยมีการตัดพ้อเกิดขึ้น อีกอย่างธรรมเนียมการพระศพเจ้านาย บางทีก็ไว้นานหลายปีมาก มีธรรมเนียมกันอย่างไร จนเมื่อสิ้นพระชนม์ลงหลายๆพระองค์ก็มาจัดงานพระเมรุในคราเดียว งานพระมรุสมเด็จเจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ ก็มีงานต่อท้ายหลายพระองค์  เจ้าจอมมารดาเปี่ยม ก็สิ้นไปหลายปี จนมาต่อท้ายงานพระองค์อุรุพงษ์ฯดังกล่าว จากคุณ : จำปูน (อ่างหยก) - [ 11 เม.ย. 49 09:40:24 ]

ความคิดเห็นที่ 59 ประกาศฉบับนี้จะเรียกว่า ธรรมเนียมราชตระกูล  พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ก็ได้ครับ ประกาศพระราชพิธีโสกันต์  สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าจุฬาลงกรณ์ ณ วันพฤหัสบดี เดือนยี่ ขึ้น ๑๑ ค่ำ ปีฉลูสัปตศก          ประกาศเล่าด้วยธรรมเนียมลงสรงโสกันต์ที่เป็นพิธีสำหรับราชตระกูลในแผ่นดินสยามสืบมา  สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอเจ้าฟ้า  สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอเจ้าฟ้า  สมเด็จพระเจ้าหลานเธอเจ้าฟ้า  ทั้งชายทั้งหญิงคือท่านที่มีพระบิดาพระมารดาเป็นราชตระกูลทั้งสองฝ่าย  แต่จะว่าให้ละเอียด  ถ้าการเป็นตั้งวงศ์ใหม่  พระเจ้าพี่ยา พระเจ้าน้องยา พระเจ้าพี่นาง พระเจ้าน้องนาง  ที่ร่วมพระชนกชนนีกับสมเด็จพระเจ้าแผ่นดินใหญ่  ก็เป็นสมเด็จพระเจ้าพี่ยาเธอ  สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ  สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ  สมเด็จพระเจ้าน้องนางเธอทั้งสิ้น  แต่ที่ต่างมารดาต่อโปรดให้เป็นจึงได้เป็น          พระเจ้าลูกเธอที่ประสูติแต่พระอัครมเหษี พระราชชายา ที่ติดมาแต่เดิมก็ดีตั้งใหม่ก็ดี  เป็นสมเด็จพระเจ้าลูกเธอเจ้าฟ้าทั้งชายทั้งหญิง  พระเจ้าลูกเธอที่เจ้าจอมเป็นมารดาเป็นแต่พระสนมไม่เป็นเจ้าฟ้า  ก็เป็นแต่พระองค์เจ้า            ถ้าเจ้าจอมเป็นเชื้อพระวงศ์ห่างๆก็ดี  เป็นบุตรเจ้าแผ่นดินเมืองน้อยรอบคอบก็ดี  หรือเป็นบุตรเสนาบดีมีความชอบก็ดี  ถ้าโปรดให้เป็นเจ้าฟ้าก็เป็นได้  พระเจ้าหลานเธอนั้น คือพระโอรสพระธิดาในพระบวรราชวัง  ถ้ามารดาโปรดให้เป็นเจ้าบุตรีก็เป็นสมเด็จพระเจ้าหลานเธอเจ้าฟ้า          สมเด็จพระเจ้าน้องนางเธอเจ้าฟ้าหญิง  สมเด็จพระลูกเธอเจ้าฟ้าหญิง  เมื่อได้พระสวามีเป็นพระเจ้าแผ่นดินใหญ่ก็ดี  เป็นกรมพระราชวังก็ดี  เป็นเจ้าต่างกรม ไม่มีกรม เจ้าฟ้า พระองค์เจ้าก็ดี  ถ้ามีบุตรบุตรีบังเกิดก็เป็นเจ้าฟ้าตามพระมารดา  แต่ศักดินาต่ำเสมอพระองค์เจ้าที่เป็นพระเจ้าหลานเธอ  ดังสมเด็จพระเจ้าหลานเธอ  มีศักดินาเสมอเพียงพระองค์เจ้าที่เป็นพระเจ้าลูกเธอ          เมื่อแผ่นดินสืบๆมา  พระราชโอรส พระราชธิดาของสมเด็จพระเจ้าแผ่นดินใหญ่  แลกรมพระราชวังที่ประสูติแต่พระมารดาเป็นเจ้าฟ้าก็ดี  เป็นพระองค์เจ้าก็ดี  คงเป็นเจ้าฟ้า  ถ้ามารดาเป็นแต่หม่อมเจ้าแลราชนิกูลแลธิดาเมืองน้อยรอบคอบ  ก็คงเป็นแต่พระเจ้าลูกเธอพระองค์เจ้า  ต่อพระเจ้าแผ่นดินใหญ่โปรดให้เป็นเจ้าฟ้าจึงเป็นได้          ในกรมพระราชวังหลัง  บุตรบุตรีประสูติแต่อัครชายามียศเป็นเจ้าก็เป็นได้เพียงพระองค์เจ้า  ต่อมารดาเป็นเจ้าฟ้าจึงเป็นเจ้าฟ้าตามพระมารดา  บุตรบุตรีกรมพระราชวังหลังที่เกิดแต่พระสนมก็คงเป็นหม่อมเจ้า  เหมือนกับบุตรบุตรีของพระองค์เจ้าชายทั้งปวงที่ตั้งกรมแล้วแลยะงไม่มีกรม  หม่อมเจ้าทั้งปวงที่ได้ราชการฝ่ายหน้าฝ่ายใน  โปรดเลื่อนให้เป็นพระองค์เจ้าโดยความชอบก็เป็นได้  การกำหนดที่ว่ามานี้ตามแบบแผนซึ่งมีสืบมาแต่โบราณหลายชั่วแผ่นดินแต่ครั้งกรุงเก่า          เมื่อครั้งแผ่นดินกรุงธนบุรี  แรกตั้งแผ่นดินบางกอกก่อนพระวงศ์นี้  มีพระเจ้าลูกเธอชายเป็นเจ้าฟ้าสามพระองค์  พระองค์หนึ่งเกิดแต่พระอัครชายาเดิม  อีกพระองค์หนึ่งเกิดแต่มารดาที่เป็นพระญาติพระวงศ์ของพระเจ้าแผ่นดินในเวลานั้น  อีกพระองค์หนึ้งเกิดมาแต่มารดาที่เป็นบุตรีของสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก              เมื่อตั้งวงศ์ขึ้นใหม่ สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอสองพระองค์ก็เป็นเจ้าฟ้า  สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอพระองค์ใหญ่มีพระบุตร ๓ บุตรี ๑  แต่พระบิดาสิ้นชีพเสียนานแล้ว  สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอพระองค์น้อยมีพระบุตร ๓ บุตรี ๒  พระบิดาก็สิ้นชีพเสียนานแล้วเหมือนกัน  ก็ทั้ง ๙ พระองค์นั้น พระเจ้าอยู่หัวโปรดให้เป็นสมเด็จพระเจ้าหลานเธอเจ้าฟ้าทั้งสิ้น  ภายหลังมาพระบุตรของสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอพระองค์ใหญ่นั้น  โปรดให้เป็นกรมพระราชวังหลังเป็นลำดับสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ ที่โปรดให้เป็นกรมพระราชวังบวรในแผ่นดินนั้น          พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวในแผ่นดินนั้น  มีพระราชโอรสสองพระองค์  พระราชธิดาสองพระองค์แต่พระอัครชายาเดิม  โปรดให้เป็นสมเด็จพระเจ้าลูกเธอเจ้าฟ้าทั้ง ๔ พระองค์  แต่กรมพระราชวังมีพระธิดาประสูติแต่มารดาเป็นเชื้อเจ้า เมืองเชียงใหม่  โปรดให้เป็นสมเด็จพระเจ้าหลานเธอเจ้าฟ้าด้วย  รวมเจ้าฟ้าในต้นแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก  คือ สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ ๒  ถ้านับสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอที่เป็นกรมพระราชวังด้วยก็เป็นสาม  เป็นชั้นศักดิ์สูงอย่างเอก  สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอเจ้าฟ้า ๔ พระองค์เป็นอย่างโท  สมเด็จพระเจ้าหลานเธอเจ้าฟ้า  นับกรมพระราชวังด้วยเป็น ๑๑ พระองค์เป็นอย่างตรี  รวมเจ้าฟ้าทั้ง ๒ อย่างเป็น ๑๘ พระองค์  คือนับเจ้าฟ้าหลานเธอที่เป็นราชบุตรกรุงธนบุรีด้วยนั้น  อนึ่งเจ้าฟ้าหญิงแก่อีกพระองค์หนึ่งเป็นพระราชธิดาสมเด็จพระเจ้าแผ่นดินพระวงศ์เก่ากรุงศรีอยุธยา  ยังคงยศบรรดาศักดิ์เป็นเจ้าฟ้าอยู่ด้วยจึงรวมเป็น ๑๙ พระองค์ด้วยกัน(๑) .................................................................................................................................................... (๑) (น่าจะ) ทรงหมายถึง -เจ้าฟ้าในแผ่นดินกรุงธนบุรี  ๓ พระองค์ -พระพี่นางเธอ ๒ พระองค์ -สมเด็จพระเจ้าลูกเธอเจ้าฟ้า ๔ พระองค์ -สมเด็จพระเจ้าหลานเธอเจ้าฟ้า ๘ พระองค์ (ยก กรมพระราชวังหลัง) -สมเด็จพระเจ้าหลานเธอเจ้าฟ้า ๑ พระองค์ (ในกรมพระราชวังบวร) -เจ้าฟ้าหญิง  ในแผ่นดินกรุงศรีอยุธยา  ๑ พระองค์ รวม ๑๙ พระองค์ แก้ไขเมื่อ 12 เม.ย. 49 13:58:22 จากคุณ : กัมม์ - [ 11 เม.ย. 49 16:44:59 ]

ความคิดเห็นที่ 60 (ต่อ)          ก็ในเจ้าฟ้าเหล่านี้  เมื่อแรกตั้งแผ่นดินยังไม่ได้โสกันต์ ๗ พระองค์  คือสมเด็จพระเจ้าลูกเธอเจ้าฟ้า ๓ พระองค์  ยกแต่พระองค์ใหญ่  สมเด็จพระเจ้าหลานเธอเจ้าฟ้าในสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอพระองค์น้อย ๒ พระองค์  สมเด็จพระเจ้าหลานเธอเจ้าฟ้าในกรมพระราชวังพระองค์ ๑  สมเด็จพระเจ้าหลานเธอที่เป็นราชบุตรกรุงธนบุรีพระองค์ ๑  จึงรวมเป็น ๗ พระองค์  เมื่อถึงปีมีกำหนดควรจะโสกันต์  ก็มีราชการทัพศึกกับพม่าวุ่นวายอยู่เพราะเป็นต้นแผ่นดิน  ไม่มีช่องมีเวลาที่จะได้ทำพระราชพิธีให้เต็มตำรา  คือสองพระองค์ถึงกำหนดโสกันต์ในปีแรกตั้งแผ่นดินใหม่ คือ ปีขาลจัตวาศก ศักราช ๑๑๔๔  ตรงกับปีมีคริสตศักราช ๑๗๘๒  อีก ๒ พระองค์ ถึงกำหนดในปีมะเส็งสัปตศก ศักราช ๑๑๔๗  ตรงกับปีมีคริสตศักราช ๑๗๘๕  อีก ๒ พระองค์ ถึงกำหนดโสกันต์ในปีระกาเอกศก ศักราช ๑๑๕๑  ตรงกับปีมีคริสตศักราช ๑๗๘๙  สมเด็จพระเจ้าหลานเธอเจ้าฟ้าที่เป็นราชบุตรเจ้ากรุงธนบุรีนั้น ถึงกำหนดโสกันต์ในปีกุนตรีศก ศักราช ๑๑๕๓  ตรงกับปีมีคริสตศักราช ๑๗๙๑  ใน ๑๐ ปีนี้  พม่ายกมารบแทบทุกปี  มีราชการทัพศึกมากไม่มีช่องที่จะได้คิดทำการลงสรงโสกันต์เลย  เป็นแต่ทำโดยสังเขปพอเป็นแล้วไป            แต่เจ้าฟ้าพินทวดี(๑)ซึ่งเป็นพระราชธิดาพระเจ้าแผ่นดินกรุงศรีอยุธยาโบราณนั้น  ท่านเคยลงสรงโสกันต์ด้วยพระองค์เอง แลเห็นการงานต่างๆเมื่อเวลาลงสรงโสกันต์เจ้าพี่เจ้าน้องของท่าน ๆ ทราบการทุกอย่างเป็นผู้แนะอย่างธรรมเนียมโบราณอื่นๆ ต่างๆหลายอย่างหลายประการในกรุงเทพฯนี้  เมื่อท่านเห็นว่าเจ้าฟ้า ๗ พระองค์ที่โสกันต์  ไม่ได้ทำเต็มตำราพระราชพิธีแต่สักพระองค์หนึ่งจนหมดเจ้าฟ้าไปแล้ว  ท่านก็บ่นนักว่าการอย่างธรรมเนียมพระราชพิธีลงสรงโสกันต์เจ้าจะสาบสูญไปเสียแล้ว  ท่านก็ทรงชรา  เมื่อไม่มีพระชนม์ท่าน  ถ้าการสืบไปมีเวลาที่จะได้ทำขึ้น ใครจะมาแนะชี้การให้ถูกต้องตามแบบแผนได้เล่า  ท่านจึงคิดอ่านจดหมายการงานลงสรงโสกันต์ต่างๆลงไว้  แล้วชี้แจงให้ผู้ใหญ่ผู้น้อยข้างหน้าข้างในเรียนเรียนดูรู้ไว้ด้วยกันมาก  เพื่อจะไม่ให้การสาบสูญไป             ความที่เจ้าฟ้าพินทวดีทรงพระวิตกนั้น  กรมพระราชวังในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกทรงเห็นชอบด้วย  จึงทรงสร้างเขาไกรลาสมีมณฑปบนยอดแลมีสระอโนดาต แลท่อไขน้ำจากปากสัตว์ทั้ง ๔ ตามอย่างเจ้าฟ้าพินทวดีชี้การให้ทำ  ครั้นการเขาไกรลาสเสร็จแล้ว  ก็กราบทูลขอแด่พระเจ้าอยู่หัวได้โปรดให้ทำการโสกันต์พระราชบุตรแลพระราชบุตรีของท่านที่เป็นแต่พระองค์เจ้าสมมต  ให้เป็นดังเจ้าฟ้า  ทำการทั้งนี้แม้นผิดอย่างธรรมเนียม ก็เพื่อว่าจะให้เห็นเป็นอย่าง ทันเวลาเมื่อเจ้าฟ้าพินทวดียังทรงพระชนม์อยู่  จะให้ผู้ได้รู้ได้เห็นไว้เป็นอันมากมิให้การสาบสูญไป  พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวก็โปรดให้การเป็นไปตามพระทัยกรมพระราชวัง  แต่ส่วนพระองค์ไม่ชอบพระราชหฤทัยจะทำให้ผิดอย่างธรรมเนียมไป  กรมพระราชวังเมื่อได้ช่องโปรดอำนวยให้ทำก็ได้ทำการโสกันต์ในพระบวรราชวัง ๓ ครั้ง  คือ ปีเถาะสัปตศก ศักราช ๑๑๕๗  ตรงกับปีมีคริสตศักราช ๑๗๙๕ ครั้งหนึ่ง  คือปีมะเมียสัมฤทธิศก ศักราช ๑๑๖๐  ตรงกับปีมีคริสตศักราช ๑๗๙๘ ครั้งหนึ่ง  คือปีระกาตรีศก ศักราช ๑๑๖๓  ตรงกับปีมีคริสตศักราช ๑๘๐๑ ครั้งหนึ่ง          แลในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกนั้น  สมเด็จพระเจ้าลูกเธอพระองค์ใหญ่ได้เสด็จอยู่กับพระเจ้าหลานเธอเจ้าฟ้าหญิง ในสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอพระองค์น้อย  ประสูติพระราชโอรส ๓ พระองค์  พระองค์ที่ ๑ ประสูติในปีระกาตรีศก ศักราช ๑๑๖๓  ตรงกับปีคริสตศักราช ๑๘๐๑  ได้เป็นเจ้าฟ้าตามพระมารดา  แต่สิ้นพระชนม์เสียในปีนั้น(๒)  พระองค์ที่ ๒ ประสูติในปีชวดฉศก ศักราช ๑๑๖๖  ตรงกับปีมีคริสตศักราช ๑๘๐๔  พระองค์ที่ ๓ ประสูติในปีมะโรงสัมฤทธิศก ศักราช ๑๑๗๐  ตรงกับปีมีคริสตศักราช ๑๘๐๘  สองพระองค์นี้เป็นเจ้าฟ้าตามพระมารดา  แลเมื่อกรมพระราชวังบวรในแผ่นดินนั้นสวรรคตในปีกุนเบญจศก ศักราช ๑๑๖๕  ตรงกับปีมีคริสตศักราช ๑๘๐๓  แล้วล่วงมาถึงปีเถาะนพศก ศักราช ๑๑๖๙  โปรดให้สมเด็จพระเจ้าลูกเธอเจ้าฟ้าพระองค์ใหญ่เลื่อนที่เป็นกรมพระราชวังบวร  เมื่อนั้นเจ้าฟ้าพระราชโอรสท่าน ๒ พระองค์  พระองค์หนึ่งประสูติก่อนเลื่อนที่  พระองค์หนึ่งประสูติเมื่อเลื่อนที่แล้วนั้น  เป็นสมเด็จพระเจ้าหลานเธอเจ้าฟ้า          ก็พระบาทสมใดจพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกได้มีพระราชธิดาพระองค์หนึ่ง  มารดาเป็นบุตรีเจ้าเมืองเวียงจันทน์โปรดให้เป็นแต่เพียงพระองค์เจ้า  เหมือนกันกับพระราชบุตรแลพระราชบุตรพระองค์อื่นที่ประสูติแต่พระสนม  เจ้าจอมมารดาของพระองค์เจ้านั้นสิ้นชีพในปีกุนเบญจศก เมื่อกรมพระราชวังบวรสวรรคตแล้วนั้น  พระองค์เจ้านั้นมีพระชนมายุได้ ๕ ขวบ  เป็นกำพร้าไม่มีเจ้าจอมมารดา  ทรงพระกรุณามาก  ภายหลังล่วงมาปีหนึ่งพระองค์เจ้านั้นตามเสด็จลงไปลอยกระทง  วิ่งเล่นตกน้ำหายไป  คนทั้งปวงตกใจเที่ยวหาอยู่ครู่หนึ่ง  จึงพบพระองค์เจ้าไปเกาะทุ่นหยวกอยู่หาจมน้ำไม่  ผู้พบเชิญเสด็จกลับมาได้  จึงทรงพระกรุณาโปรดมากขึ้น  มีพระบรมราชโองการดำรัสว่า  พระองค์เจ้านี้เจ้าจอมมารดาก็เป็นฝ่ายลาว  อัยยิกาธิบดีคือท้าวเจ้าเวียงจันทน์ก็ยังอยู่  ควรจะให้เลื่อนที่เป็นสมเด็จพระเจ้าลูกเธอเจ้าฟ้า  การพิธีโสกันต์ในพระบรมมหาราชวังแต่ตั้งแผ่นดินมาก็ยังหาได้ทำไม่  ถ้าถึงคราวโสกันต์จะได้ทำให้เป็นแบบอย่างในแผ่นดิน  จึงโปรดพระราชทานพระสุพรรณบัฏให้เป็น สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้ากุณฑลทิพยวดี  เจ้าฟ้านั้นเมื่อถึงปีมะโรงสัมฤทธิศก ศักราช ๑๑๗๐  ตรงกับปีมีคริสตศักราช ๑๘๐๘  พระชนมายุครบ ๑๑ ปีถึงกำหนดโสกันต์  เมื่อนั้นเจ้าฟ้าพินทวดีที่เป็นผู้ชี้การมาก็สิ้นพระชนม์ไปแล้วถึง ๗ ปี          ถึงกระนั้นแบบแผนตัวอย่างการต่างๆที่เจ้าฟ้าพินทวดีได้ทรงจัดไว้มีผู้เรียนรู้เห็นอยู่เป็นอันมาก  แลได้ดูอย่างการที่ทำแต่ก่อนในพระบวรราชวังสามครั้งนั้นด้วย  จึงได้จัดการพระราชพิธีโสกันต์เป็นการใหญ่เต็มตามตำรา  คือตั้งพระราชพิธีพระมหาปราสาทคล้ายกับพระราชพิธีตรุษ แลมีเขาไกรลาส ราชวัตร ฉัตรทอง ฉัตรเงิน แลฉัตรรายทาง นั่งกลาบาศ แลการละเล่นต่างๆอย่างสูง แลแห่มยุรฉัตร นางเชิญเครื่อง นางสระแห่เครื่องขาว  เสด็จมาทรงฟังพระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์สามวัน  แล้วแห่มาเวลาเช้าโสกันต์ในวันที่ ๔  แล้วเสด็จขึ้นเขาไกรลาส  ครอบเครื่องต้นแล้วแห่เวียนเขาไกรลาส ๓ รอบ  แล้วแห่กลับในเวลาเช้า  ครั้นเวลาบ่ายแห่เครื่องแดงมาสมโภชวันนั้นแล้วต่อไปอีก ๒ วัน  วันที่ ๗ จึงแห่พระเกศาไปลอย  การเป็นเสร็จโสกันต์เจ้าฟ้ากุณฑลทิพยวดี  ในเดือน ๔ ปีมะโรงสัมฤทธิศก ศักราช ๑๑๗๐  ตรงกับเดือนมาร์ช ในปีคริสตศักราช ๑๘๐๙ .................................................................................................................................................... (๑)  บางฉบับใช้ว่า "พินทุวดี" (๒)  เจ้าฟ้าราชกุมาร แก้ไขเมื่อ 12 เม.ย. 49 13:59:37 จากคุณ : กัมม์ - [ 11 เม.ย. 49 16:45:49 ]

ความคิดเห็นที่ 61 (ต่อ)          ครั้นล่วงมาอีก ๖ เดือน  พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกเสด็จสวรรคต  สมเด็จพระเจ้าลูกเธอกรมพระราชวังบวรได้เสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติเป็นแผ่นดินที่ ๒  เจ้าฟ้าพระราชโอรส ๒ พระองค์นั้นก็เป็นสมเด็จพระเจ้าลูกเธอเจ้าฟ้า  พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยพระเจ้าแผ่นดินพระองค์นั้นทรงปรึกษาด้วยข้าราชการผู้ใหญ่ผู้น้อยฝ่านหน้าฝ่ายใน  ว่าการพระราชพิธีโสกันต์เจ้าได้ทำลงเป็นอย่างทีแบบแผนเป็นจดหมายเหตุอยู่แล้ว  แต่การพระราชพิธีลงสรงตั้งพระนามเจ้าฟ้าโดยอย่างเต็มตามตำราครั้งกรุงศรีอยุธยาเก่า  ยังหาได้ทำเป็นแบบอย่างไม่  ผู้หลักผู้ใหญ่ที่เคยเห็นก็ชรา เกือบจะหมดไปแล้วจะสาบสูญเสีย  จะใคร่ทำไว้เป็นเกียรติยศเยี่ยงอย่างสักครั้งหนึ่ง  ข้าราชการเห็นพร้อมตามกระแสพระราชดำริ            ครั้นถึงปีระกาเบญจศก ศักราช ๑๑๗๕  ตรงกับปีมีคริสตศักราช ๑๘๑๓  จึงได้ตั้งการพระราชพิธีลงสรงสมเด็จพระเจ้าลูกเธอเจ้าฟ้าพระองค์ใหญ่  ผูกแพไม่ไผ่ที่ท่าราชวรดิษฐ  มีกรงที่สรงอยู่กลางล้อมด้วยซี่กรงชั้นหนึ่ง ตารางไม่ไผ่อีกชั้นหนึ่ง ร่างแหอีกชั้นหนึ่ง ผ้าขาวอีกชั้นหนึ่ง มีบันไดเงินบันไดทองลง ๒ ข้าง  บันไดกลางเป็นเตียงหลั่นหุ้มผ้าขาว เรียกว่าบันไดแก้ว  ในกรงมีมะพร้าวคู่ปิดเงินปิดทอง แลปลาทองปลาเงิน กุ้งทองกุ้งเงิน ลอยอยู่ทั้งสี่ทิศ  กรงนั้นมีมณฑลสวมมีราชวัตรฉัตรทอง ฉัตรนาค ฉัตรเงิน ล้อมสามชั้น  มีทหารนั่งรายรอบแลมีเรือจุกช่องล้อมวง  แพที่ลงสรงแทนเขาไกรลาสในการโสกันต์  การพิธีนอก นั้นคือ การขึ้นพระบาท แลการแห่ ทางแห่ การละเล่นต่างๆ  ก็เหมือนกับการโสกันต์  แห่เครื่องขาวเสด็จไปทรงฟังพระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์  ขึ้นมหาปราสาทสามวัน  วันที่ ๔ จึงแห่เสด็จลงไปท่าราชวรดิษฐ  สรงในแพที่สรงแล้วแห่กลับ  แล้วจึงเสด็จมารับพรสุพรรณบัฏจารึกพระนามว่า สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้ามงกุฎสมมติวงศ์ พงศอิศวรกระษัตริย์ ขัติยราชกุมาร  ครั้งเวลาบ่ายแห่เครื่องแดงทรงเครื่องต้น  มาสมโภชที่พระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัย  ครั้งนั้นเรียกว่าพระที่นั่งจักรพรรดิ์พิมาน  ในวันนั้นแลต่อไปอีกสองวันเป็นสามเวลา  เสร็จพระราชพิธีลงสรง          ครั้นเสร็จการแล้วมีพระราชโองการดำรัสว่า  การลงสรงเช่นนี้ทำแต่ครั้งเดียวนี้เถิด  พอเป็นตัวอย่างไว้ไม่ให้สูญพิธีโบราณ  เพราะการโสกันต์เป็นอันจำจะต้องทำสำหรับยศเจ้าฟ้าทุกๆพระองค์  การลงสรงทำเป็นสองซ้ำก็หาต้องการไม่  ไพร่ๆที่เขาลงท่าลูกเขานั้น  เพราะเข้าร้อนรนจะเร่งเอาของขวัญ เก็บเอาเงินคนอื่นมาใช้เขาจึงรีบด่วนทำการลงท่าก่อนเวลาโกนจุก  เพราะเข้าเห็นว่าการโกนจุกนั้นยังช้าอยู่  ก็ในหลวงไม่ได้ร้อนรนอะไรไม่ควรจะทำให้เป็นสองซ้ำสามซ้ำ ทำแต่โสกันต์เถิด  ด้วยเป็นต้องจำใจทำตามธรรมเนียม   ครั้นมาเดือน ๔ ปีชวดอัฐศก ศักราช ๑๑๗๘  เป็นเดือนมาร์ชในปีมีคริสตศักราช ๑๘๑๗  ได้มีพระราชพิธีโสกันต์สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้ามงกุฎนั้นเป็นการใหญ่เหมือนกันกับครั้งโสกันต์เจ้าฟ้ากุณฑลทิพยวดี  ครั้นมาเดือน ๔ ปีมะโรงอัฐศก ศักราช ๑๑๘๒  ตรงกับเดือนมาร์ชในปีมีคริสตศักราช ๑๘๒๑  ได้มีการพระราชพิธีโสกันต์สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าอิศวเรศจุฑามณีอีกครั้งหนึ่ง  มีเขาไกรลาสแลการอื่นๆเหมือนกันกับการสองครั้งก่อน          เจ้าฟ้ากุณฑลทิพยวดีนั้น  ได้ทำราชการในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย  มีพระราชโอรส ๓ พระธิดา ๑  เป็นสมเด็จพระเจ้าลูกเธอเจ้าฟ้าทั้ง ๔ พระองค์  พระองค์ใหญ่ประสูติในปีชวดอัฐศก ศักราช ๑๑๗๘  ตรงกับปีมีคริสตศักราช ๑๘๑๖  พระนามว่าเจ้าฟ้าอาภรณ์  พระองค์ที่ ๒ ประสูติในปีเถาะเอกศก ศักราช ๑๑๘๑  ตรงกับปีมีคริสตศักราช ๑๘๑๙ พระนามว่าเจ้าฟ้ามหามาลา  พระองค์ที่ ๓ เป็นเจ้าฟ้าหญิงประสูติเมื่อศักราช ๑๑๘๒ สิ้นพระชนม์เสียในวันประสูติ  พระองค์ที่ ๔ ประสูติในปีมะเมียจัตวาศก ศักราช ๑๑๘๔  ตรงกับปีมีคริสตศักราช ๑๑๘๒  พระนามเจ้าฟ้าปิ๋ว  สมเด็จพระเจ้าลูกเธอเจ้าฟ้า ๓ พระองค์นี้  พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยก็ทรงพระราชดำริไว้จะทำการโสกันต์ให้เต็มตามตำราเหมือนกัน  ก็แต่เมื่อยังไม่ถึงเวลาโสกันต์  พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยก็เสด็จสวรรคตในปีวอกฉศก ศักราช ๑๑๘๖  ตรงกับปีมีคริสตศักราช ๑๘๒๔  พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว  ได้เสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติ ก็แลในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยนั้น  ข้างพระบวรราชวังมีการโสกันต์สองครั้ง  คือโสกันต์พระองค์เจ้าอิศเรศร์ครั้งหนึ่ง ในเดือน ๔ ปีวอกจัตวาศก ศักราช ๑๑๗๔  ตรงกับเดือนมาร์ช ในปีมีคริสตศักราช ๑๘๑๓  อีกครั้งหนึ่งมีการโสกันต์พระองค์เจ้าน้อยนฤมล  ในเดือน ๔ ปีจอฉศก ศักราช ๑๑๗๖  ตรงกับเดือนมาร์ช ในปีมีคริสตศักราช ๑๘๑๕          ในครั้งหลังมีเขาไกรลาสด้วย  แต่ย่อมกว่าในพระบรมมหาราชวัง  การที่ทำนั้นก็คล้ายกับการโสกันต์เจ้าฟ้า  เพราะทรงนับถือว่าพระองค์เจ้าทั้งสองนั้น  ประสูติแต่พระมารดาเป็นธิดาเจ้ากรุงธน  แต่เพราะมีเหตุจึงหาได้โปรดให้เป็นเจ้าฟ้าไม่(๑)  ว่าด้วยการโสกันต์แผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยสิ้นเท่านี้ .................................................................................................................................................... (๑)  ในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว  จึงโปรดให้เป็นเจ้าฟ้า แก้ไขเมื่อ 12 เม.ย. 49 14:00:43 จากคุณ : กัมม์ - [ 11 เม.ย. 49 16:46:30 ]

ความคิดเห็นที่ 62 (ต่อ)          ในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวนั้น  เมื่อปีจออัฐศก ศักราช ๑๑๘๘  มาจนปีชวดสัมฤทธิศก ศักราช ๑๑๙๐  คือเป็นปีมีคริสตศักราช ๑๘๒๖ , ๑๘๒๗ , ๑๘๒๘ นั้น  เจ้าอนุเวียงจันทน์คิดขบถบ้านเมืองมีการทัพศึก ไม่เป็นปรกติ  พระบรมศพสมเด็จพระอมรินทรามาตย์ค้างอยู่บนพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาทถึง ๒ ปี  ครั้นการพระบรมศพแล้ว  พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาทชำรุด  ต้องรื้อทำใหม่ในปีชวดสัมฤทธิศก  พระชนมายุสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอเจ้าฟ้าอาภรณ์ถึงกำหนดโสกันต์  พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวมีพระบรมราชโองการดำรัสว่า  บ้านเมืองมีราชการทัพศึกอยู่หาสู้สบายไม่  พระมหาปราสาทก็ต้องรื้อทำใหม่ไม่มีที่ตั้งพระราชพิธีโสกันต์  ทำแต่สังเขปเอาเถิด  จึงตั้งพระราชพิธีโสกันต์ที่พระที่นั่งสุทไธศวรรย์ ปราสาทใหม่ ไม่มีเขาไกรลาส  แต่การแห่นั้นก็คล้ายกับกระบวนพยุหยาตรา  โสกันต์ในวันที่ ๔  แล้วเวลาบ่ายแห่ทรงเครื่องต้นย  สมโภชเวลาเดียวเป็นเสร็จการโสกันต์สังเขป  ครั้งนี้ลงเป็นอย่างแล้ว          ก็เมื่อโสกันต์สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอเจ้าฟ้ามหามาลาก็ดี สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอเจ้าฟ้าปิ๋วก็ดี ศักราช ๑๑๔๓  แลปีมะเมียฉศก ศักราช ๑๑๙๒ มีพระบรมราชโองการดำรัสว่า  เมื่อโสกันต์สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอเจ้าฟ้าอาภรณ์ ทำเพียงเท่าไรก็ทำเพียงเท่านั้นเถิด  ก็มีการแห่เหมือนกัน  แต่เปลี่ยนไปโสกันต์ แลสมโภชที่พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท  งาน ๔ วันเลิกเหมือนกัน  ก็การ ๓ ครั้งนี้มีคนบ่นซุบซิบอยู่มาก  ว่าการเป็นเช่นนั้นเพราะไม่มีเจ้าของ            ในพระบวรราชวังแผ่นดินนั้นมีการโสกันต์ ๓ ครั้ง แห่เป็นพยุหยาตรา  เจ้าที่โสกันต์ ๓ ครั้งก็เป็นแต่พระองค์เจ้ามิใช่เจ้าฟ้า  กรมพระราชวังนั้นมีพระราชบุตรพระองค์ ๑ แต่พระอัครชายาทรงพระนามพระองค์เจ้าดาราวดี  เป็นพระราชธิดากรมพระราชวังแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก  พระราชบุตรพระองค์นี้ตามศักดิ์ที่มีในกฎหมายอย่างธรรมเนียมก็เป็นเจ้าฟ้า  แต่พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวหาได้โปรดให้เป็นไม่  เรียกพระนามแต่ว่าพระองค์เจ้าอิศราพงศ์ ๆ นั้นมีพระชนม์ถึงกำหนดโสกันต์กรมพระราชวังสวรรคตก่อน  แต่พระองค์เจ้านั้นยังไม่ได้โสกันต์  เมื่อโสกันต์มาโสกันต์ในพระบรมมหาราชวังด้วยพิธี ไม่มีแห่แหนเหมือนพระองค์เจ้าสามัญ  ก็มีผู้คนกระซิบกันว่าเป็นอย่างนี้เพราะไม่มีเจ้าของเหมือนกัน          พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว  ได้ทรงรับหม่อมเจ้าหญิงธิดาพระองค์เจ้าลักขณานุคุณ ที่พระบิดาสิ้นพระชนมายุได้ ๗ เดือนมาเลี้ยงไว้ในพระราชวัง  โปรดปรานมากยิ่งกว่าพระบุตรพระราชธิดา  พระราชทานสุพรรณบัฏเลื่อนที่ให้เป็นพระองค์เจ้าโสมนัสวัฒนาวดี  ทำม่วงทีเหมือนจะให้เป็นเจ้าฟ้า  ด้วยเมื่อเวลาเลื่อนหม่อมเจ้าให้เป็นพระองค์เจ้านั้น  คล้ายกับเมื่อเลื่อนพระองค์เจ้าหญิงให้เป็นเจ้าฟ้ากุณฑลทิพยวดี ในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกนั้น  ครั้นพระองค์เจ้าโสมนัสวัฒนาวดีทรงพระเจริญชนมายุ  ถึงกำหนดโสกันต์ในปีมะเมียอัฐศก ศักราช ๑๒๐๘  ตรงกับปีมีคริสตศักราช ๑๘๕๖  ให้ตั้งการพระราชพิธีโสกันต์เป็นการใหญ่ คล้ายกับโสกันต์เจ้าฟ้า  เป็นแต่ไม่มีเขาไกรลาส  ปลูกพระเบญจาที่สรงแลพลับพลาเปลื้องเครื่อง บนชลาพระมหาปราสาทแทน  การอื่นๆก็เหมือนกันกับเจ้าฟ้าแห่ถึง ๖ วัน  เป็นแต่วันที่ ๗ ไม่มีแห่พระเกศา  ก็โสกันต์ครั้งนี้อย่าว่าแต่พวกอื่นเลย  ถึงพระเจ้าลูกเธอฝ่ายหน้าฝ่ายในของพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวก็บ่นว่า  พระองค์เจ้าโสมนัสวัฒนาวดีมีบุญมากกว่าพระองค์เจ้าลูกเธอทั้งปวงอีก  การโสกันต์ในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวสิ้นเท่านี้          ครั้นล่วงแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวในปีกุนตรีศก ศักราช ๑๒๑๓  ตรงกับปีมีคริสตศักราช ๑๘๕๑  จึงพระราชวงศานุวงศ์ ข้าราชการผู้ใหญ่ผู้น้อยทั้งปวงพร้อมใจกันเชิญ สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้ามงกุฎขึ้นเถลิงถวัลยราชสมบัติรับพระบรมราชาภิเษกในพระบรมมหาราชวัง  แลเชิญเสด็จสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าอิศวเรศจุฑามณี ให้รับพระบวรราชาภิเษกในพระบวรราชวัง  ตามอย่างยศพระเจ้าแผ่นดิน ๒ พระองค์อย่างแต่ก่อน  เพราะเห็นว่าสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอเจ้าฟ้า ๒ พระองค์นี้  มีพระบารมีเล่าลือชาปรากฏเป็นที่นับถือของคนใกล้แลไกลเป็นอันมาก  ด้วยได้มีการลงสรงแลโสกันต์เป็นการใหญ่ในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยถึง ๓ ครั้ง ดังกล่าวมาแล้ว  แล้วพระราชวงศ์ผู้ใหญ่ฝ่ายหน้าฝ่ายในแลท่านเสนาบดีปรึกษาพร้อมกันว่าพระองค์เจ้าโสมนัสวัฒนาวดีได้เป็นพระองค์เจ้ามียศใหญ่  ได้มีการโสกันต์อย่างเจ้าฟ้าในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว  มีพระนามแลเกียรติยศลือชาปรากฎสมควร  จึงได้กราบทูลถวายตั้งเป็นสมเด็จพระนางเธอเป็นเจ้าเป็นใหญ่ข้างใน  สมเด็จพระนางเธอพระองค์เจ้าโสมนัสวัฒนาวดีทรงพระครรภ์ได้ ๗ เดือน ประชวรลง  ประสูติราชโอรสในกำลังประชวร  พระราชโอรสนั้นเป็นสมเด็จพระเจ้าลูกเธอเจ้าฟ้าชาย  เรียกพระนามตามพระมารดาว่าเจ้าฟ้าโสมนัส  มีพระชนม์อยู่เพียง ๓ นาฬิกาก็สิ้นพระชนม์เพราะพระกำลังอ่อนนัก  สมเด็จพระนางเธอนั้นก็ประชวรหนักลง พระอาการหาคลายไม่  สิ้นพระชนม์ภายหลังพระโอรส ๕๐ วัน  คือในวันอาทิตย์ เดือน ๑๑ แรม ๑๒ ค่ำ ปีชวดจัตวาศก ศักราช ๑๒๑๔  ตรงกับวันที่ ๑๐ เดือนออกตอเปอร์ ปีมีคริสตศักราช ๑๘๕๒  ครั้นภายหลังมาพระราชวงศานุวงศ์ผู้ใหญ่ฝ่ายหน้าฝ่ายใน  แลเสนาบดีพร้อมใจกันถวายพระองค์เจ้ารำเพยภมราภิรมย์  ผู้พระธิดาของพระเจ้าลุงของสมเด็จพระนางเธอซึ่งสิ้นพระชนม์แล้วนั้น  ให้เป็นสมเด็จพระนางเธอสืบฐานันดรนั้นต่อไป          สมเด็จพระนางเธอ พระองค์เจ้ารำเพยภมราภิรมย์ประสูติพระราชบุตรใหญ่พระองค์ ๑  ทรงพระนามสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าจุฬาลงกรณ์ในกลางปีฉลูเบญจศก ศักราช ๑๒๑๕  ตรงกับเดือนเสปเตมเปอร์ คริสตศักราช ๑๘๕๓ แล้วประสูติพระราชธิดาอีกพระองค์ ๑  ทรงพระนามสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าจันทรมณฑล ในปีเถาะสัปตศก ศักราช ๑๒๑๗  ตรงกับเดือนแอปริล ในปีมีคริสตศักราช ๑๘๕๕  แล้วประสูติพระราชบุตรอีกพระองค์หนึ่ง  ทรงพระนามว่าสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าจาตุรนตรัศมี ในปลายปีมะโรงอัฐศก ศักราช ๑๒๑๘  ตรงกับเดือนยันนุวารี ปีมีคริสตศักราช ๑๘๕๗  แลประสูติพระราชบุตรอีกพระองค์หนึ่งทรงพระนามสมเด็จพระเจ้าลูกเธอเจ้าฟ้าภานุรังษี ในปลายปีมะแมเอกศก ศักราช ๑๒๒๑  ตรงกับเดือนยันนุวารี ในปีมีคริสตศักราช ๑๘๖๐   สมเด็จพระนางเธอพระองค์เจ้ารำเพยภมราภิรมย์นั้นประชวรพระโรคในพระทรวงมาปีเศษ สิ้นพระชนม์ในเดือน ๑๐ ปีระกาตรีศก ศักราช ๑๒๒๓  ตรงกับเดือนเสปเตมเบอรคริสตศักราช ๑๘๖๒ แล้ว  สมเด็จพระเจ้าลูกเธอเจ้าฟ้าหญิงจันทรมณฑลก็สิ้นพระชนม์ลงในเดือน ๖ ปีกุนเบญจศก ๑๒๒๕  ตรงกับเดือนเม คริสตศักราช ๑๘๖๓  ยังคงสมเด็จพระเจ้าลูกเธอเจ้าฟ้า ๓ พระองค์ แก้ไขเมื่อ 12 เม.ย. 49 14:02:31 จากคุณ : กัมม์ - [ 11 เม.ย. 49 16:53:26 ]

ความคิดเห็นที่ 63 (ต่อ)          ก็ในแผ่นดินปัจจุบันนี้  เมื่อปีชวดจัตวาศก ศักราช ๑๒๑๔  มีการโสกันต์ในพระบวรราชวังครั้งหนึ่ง  มีเขาไกรลาส แลการแห่ การละเล่นใหญ่กว่าปรกติแต่ไม่เต็มตำรา  การคล้ายกันกับเช่นเคยมีในพระบวรราชวังแต่ก่อนมา  ภายหลังแต่ครั้งนั้นมาในพระบวรราชวังเมื่อโสกันต์พระองค์เจ้าคราวใดก็มีการแห่เครื่องสูงกลองชนะทุกครั้ง  แต่ทำการนั้นในพระราชพิธีสัมพัจฉรฉินท์ไม่ได้ทำการใหญ่ ไม่ได้ตั้งเขาไกรลาส แลมีการละเล่นนักดูประชุม  ถึงกระนั้นการก็เป็นอย่างลงในการโสกันต์พระองค์เจ้าแผ่นดินปัจจุบันนี้  แต่ในฝ่ายพระบรมราชวัง  พระเจ้าลูกเธอที่มีพระชนมายุเจริญจนถึงกำหนดจะโสกันต์ยังหามีไม่  จนถึงปีระกาตรีศก ครั้นเมื่อปีระกาตรีศก ศักราช ๑๒๒๓  ตรงกับปีมีคริสตศักราช ๑๘๖๒  พระเจ้าลูกเธอพระองค์ใหญ่ยิ่งเยาวลักษณ์มีพระชนมายุเจริญถึงกำหนดควรจะโสกันต์  พระราชวงศานุวงศ์แลท่านเสนาบดีกราบทูลพระกรุณา  ว่าการพระราชพิธีโสกันต์เป็นการใหญ่เว้นว่างมานานหาได้ทำไม่ ถึง ๕๐ ปีเศษมาแล้ว  ผู้ที่ได้เคยเห็นการในครั้งก่อนก็มีน้อยตัวแล้ว  ถึงได้เห็นจะจำการก็ไม่ถนัด  แต่ผู้ที่ไม่ได้เห็นนั้นมากกว่ามาก  ขอพระราชทานให้ตั้งการพระราชพิธีโสกันต์เป็นการใหญ่ ในการโสกันต์พระเจ้าลูกเธอพระองค์เจ้าเป็นปฐม  ในพระบรมมหาราชวัง  เพื่อจะได้เป็นแบบอย่างต่อไปข้างหน้า  ครั้นนั้นจึงได้มีพระบรมราชโองการดำรัสสั่งให้ตั้งการพระราชพิธีโสกันต์เป็นการใหญ่ มีกระบวนแห่ แลมีนางเชิญมยุรฉัตร นางเชิญเครื่องนางสระ แลการละเล่นอื่นๆ  แต่ไม่มีเขาไกรลาส            แลได้มีการพระราชพิธีรับพระสุพรรณบัฏเฉลิมพระนามพระเจ้าลูกเธอเจ้าฟ้าจุฬาลงกรณ์  ขึ้นเป็นสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าจุฬาลงกรณ์บดินทรเทพยมหามกุฎ มหาบุรุษรัตนราชรวิวงศ์ วรพงศ์บริพัตร สิริวัฒนราชกุมาร  แทนพระราชพิธีลงสรงแต่ไม่มีพระมณฑปขึ้นแพในที่สรง          การพระราชพิธีทั้งสองนี้ได้มีในเดือน ๔ปีระกาตรีศก ศักราช ๑๒๒๓  ตรงกับเดือนมาร์ชในปีมีคริสตศักราช ๑๘๖๓  เมื่อการพระราชพิธีโสกันต์ได้มีลงเป็นอย่างดังนี้แล้ว  ครั้นมาเมื่อปีจอจัตวาศก  พระเจ้าลูกเธอ ๓ พระองค์  คือพระองค์เจ้าหญิงทักษิณชาพระองค์เจ้าโสมาวดี พระองค์เจ้าหญิงประภัศร  มีพระชนมายุเจริญถึงกำหนดควจจะโสกันต์  จึงได้โปรดให้มีการแห่โสกันต์เป็นการใหญ่อย่างครั้งก่อนอีกครั้งหนึ่ง  ในเดือนยี่ ปีจอจัตวาศก ศักราช ๑๒๒๔  ตรงกับปีมีคริสตศักราช ๑๘๖๓           แลในเดือน ๔ ปีจอจัตวาศกนั้น  ในพระบวรราชวังได้มีการโสกันต์พระองคืเจ้าอีกครั้งหนึ่งเป็นการใหญ่  มีการแห่ แลการละเล่น แลเขาไกรลาสน้อย  คล้ายกับปีชวดจัตวาศกโน้นแล          ภายหลังมาเมื่อปีชวดฉศก  พระเจ้าลูกเธอ ๒ พระองค์  คือพระองค์เจ้าพักตรพิมลพรรณ์  พระองค์เจ้ามัณยาภาธร  มีพระชนมายุเจริญถึงกำหนดควรจะโสกันต์  จึงทรงพระราชดำริว่า  ในครั้งแผ่นดินสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวราชาธิเบศรมหาราชปราสาททอง  ได้มีการโสกันต์พระเจ้าลูกเธอพระองค์เจ้าอิน ณ ที่ประทับเป็นที่ประพาสก็มีหลายตำบล  จึงโปรดให้มีการแห่โสกันต์เป็นการใหญ่อย่างครั้งก่อน  ที่พระนครคีรี ณ เมืองเพชรบุรี  ตามอย่างซึ่งเคยมีในโบราณนั้นอีกครั้งหนึ่ง  ในเดือนยี่ ปีชวดฉศก ศักราช ๑๒๒๖  ตรงกับปีมีคริสตศักราช ๑๘๖๔          เมื่อว่าตามเหตุที่ควร  พระเจ้าลูกเธอพระองค์เจ้าซึ่งมิใช่เจ้าฟ้า  ก็ไม่ควรจะมีพระราชพิธีโสกันต์เป็นการใหญ่  แต่ในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย  ในพระบวรราชวังได้มีการแห่โสกันต์พระองค์เจ้าเกินธรรมเนียมเก่า ๒ ครั้ง ๓ ครั้งมาแล้ว แลในแผ่นดินปัจจุบันนี้ในพระบวรราชวังก็มีการเกินธรรมเนียมเก่านำหน้าเป็นอย่างมาก่อนถึง ๒ ครั้งแล้ว  ฝ่ายในพระบรมมหาราชวังจึงต้องทำตามไป  การเป็นทั้งนี้ก็เพราะการโสกันต์เป็นการใหญ่ไม่ได้มีมานานแล้ว  ผู้จะใคร่ดูมีมาก  แลจะคอยเวลาภายหน้าก็ไม่ไว้ใจการว่าจะเป็นแน่ที่จะได้ดู จึงกราบทูลขอทำขึ้น          บัดนี้สมเด็จพระเจ้าลูกเธอเจ้าฟ้าจุฬาลงกรณ์ พระองค์ใหญ่มีพระชนมายุได้เต็ม ๑๒ ปีแต่ปีประสูติ  จึงกำหนดเวลาควรจะมีการพระราชพิธีโสกันต์เป็นการใหญ่  ด้วยได้พระราชทานพระอิสริยยศต่างๆ  เสมออย่างพระองค์(๑)ในครั้งแผ่นดินพระบาสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยทุกประการแล้ว  ครั้งนี้จึงควรให้มีการพระราชพิธีโสกันต์เป็นการใหญ่เต็มตามตำรา ซึ่งมีในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ๒ ครั้นนั้น  เพื่อจะได้เป็นแบบอย่างไปภายหน้า  ท่านผู้ที่จ้างเกณฑ์รับราชการใดๆในบัดนี้  จงมีความยินดีคิดฉลองพระเดชพระคุณทุกท่านทุกนายให้เต็มตามกำลังเทอญ          ฝ่ายชนชาวต่างประเทศที่ไม่รู้เรื่องเเต่เดิมมา ขอเสียอย่าบ่นว่าต่างๆ ว่าการครั้งนี้ไม่เป็นคุณประโยชน์อะไรแก่บ้านเมือง  ทำให้คนเป็นอันมากป่วยการ  เสียเวลาด้วยต้องเกณฑ์มาทำการต่างๆ  แลพากันเพลิดเพลินมาดูการละเล่นหลายวันหลายเวลา แลอื่นๆ  เพราะการพระราชพิธีโสกันต์เป็นการใหญ่เต็มตามตำราโดยธรรมเนียมในสยามเช่นนี้  เป็นของเคยมีสิบๆมาแต่โบราณ  ในแผ่นดินหนึ่งก็ไม่มีมากเคยมีแต่ครั้งหนึ่ง ๒ ครั้งเท่านั้น  เมื่อจะตัดเสียจะไม่ให้มีเป็นแบบอย่างแล้ว  ท่านผู้ที่รู้ขนบธรรมเนียมโบราณก็จะมีความเสียใจ  ว่าพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงนับถือการต่างประเทศมาก  มาเลิกละทิ้งการธรรมเนียมโบราณเสิยสิ้นง่ายนัก(๒)  ควรจะต้องรักษาแบบอย่างโบราณราชประเพณีไว้ไม่ให้เสื่อมสูญจึงจะชอบ           การที่ในการโสกันต์นี้  ท่านทั้งหลายทั้งปวงเป็นอันมากย่อมนำสิ่งของทองเงินมาถวายพระเจ้าลูกเธอที่โสกันต์  เป็นการสมโภชโดยอย่างธรรมเนียมทำต่อๆมา  การนั้ท่านเป็นอันมากทำก็โดยชอบพอคุ้นเคยในพระเจ้าลูกเธอพระองค์เจ้าที่โสกันต์นั้น  ตามใจ ในหลวงไม่ได้ขอร้องกะเกณฑ์อะไรดอก  ใครพอใจจะถวายก็ถวาย  ไม่ถวายก็ได้ไม่มีความผิดอะไร          ถ้ามีที่ได้ถวายสมโภชพระเจ้าลูกเธอแล้วนั้น  มีการโกนจุกบุตรหลานเมื่อใด  ให้กราบทูลให้ทราบใต้ฝ่าละอองธูลีพระบาท  จะได้พระราชทานตอบแทนให้มีกำไรบ้างคุ้มทุนบ้าง  อย่างการเลื่อนลงแขกลงขันกันข้างนอกตามประเพณีบ้านเมือง  เพราะฉะนั้นอย่าให้ผู้ใดๆเข้าใจผิด  บ่นพึมพำผิดๆไปในอันใช่เหตุเลยเป็นอันขาดทีเดียว ประกาศมา ณ วันพฤหัสบดี เดือนยี่ ขึ้น ๑๑ ค่ำ ปีฉลูสัปตศก ศักราช ๑๒๒๗  เป็นวันที่ ๕๓๔๒ ในรัชกาลปัตยุบัน ............................................................................................................................................................................................. (๑)  เสมออย่างพระองค์  หมายถึง  เสมออย่างพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (๒)  ความอย่างนี้สังเกตเห็นว่ามีในประกาศหลายฉบับ  ส่อให้เห็นว่าในแผ่นดินของพระองค์ท่านจะทรงถูกค่อนแคะเรื่องนี้อยู่มากพอใช้ แก้ไขเมื่อ 12 เม.ย. 49 14:06:27 แก้ไขเมื่อ 11 เม.ย. 49 18:46:58 จากคุณ : กัมม์ - [ 11 เม.ย. 49 16:53:49 ]

ความคิดเห็นที่ 64 ยังไม่จบครับ  เวลาหมดเสียก่อน(เดี๋ยวจะกลับมาพิมพ์อีกทีครับ  ไม้ได้แก้ไขนา) ครั้งนี้ต้องรบกวน ท่านจำปูน  มากสักหน่อยนะครับ ท่านประธานชมรม  ก็หายเงียบไปเลย  มาช่วยกันหน่อยสิครับ  ส่งเสียงหน่อยก็ยังดี ส่วนตราจักรใช้ประทับชื่อคนที่ต้องโทษประหารชีวิต ถือกันมาว่า ตราจักร โดนชื่อใครเป็นอัปมงคล คลับคล้ายคลับคลาว่าเคยอ่านเจอ ว่าสมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงลงพระนามในหนังสือราชการ แล้วส่งไปให้เสมียนตรา  ประทับตรา แต่ไม่มีที่ว่างๆจะประทับตรา  เพราะทรงเซ็นพระนาม ใหญ่เกินไป เสมียนตราก็ไม่ยอมประทับตราให้  ต้องให้ทรงแก้เสียใหม่ เห็นได้ว่าตราจักรใช้ในราชการหลายอย่าง แต่จะใช้ประหารชีวิต ต้องประทับลงบนชื่อคนที่ต้องฆาต ขอค้นเรื่องสักหน่อยนะ  แล้วจะคัดมาลงไว้ครับ (อย่างเร็วสุดคงต้องพรุ่งนี้  วันนี้ปวดหลังเสียแล้วครับ  ต้องไปโดนเหยียบสักหน่อย) จากคุณ : กัมม์ - [ 11 เม.ย. 49 17:07:01 ]

ความคิดเห็นที่ 65 อูย....แล้วแล้ว ปวดหลังเหลือทน  ต้องไปโดนตีนหนูๆน้องๆเสียแล้ว ขอบพระคุณ ท่านจำปูน นะครับ เอาเกร็ดประวัติศาสตร์มาฝากอีกด้วย เรื่องนี้ยังไม่เคยทราบเลย  ได้เพิ่มรอยหยักขึ้นอีกแล้ว (# ๕๔  แก้ไขแล้วครับ  ขอบคุณครับ) (พอดีเพลงชอบดังขึ้นพอดี) ขอตอบแทนท่านด้วยเนื้อเพลงนี้นะครับ สังเกตเนื้อร้องและสัมผัสนะครับ     เห่ฉิมพลี  ของ (พระ) พรภิรมย์          น้องนอน  นอนหนุนตักพี่นอน          นอน นอน นอน  น้องนอนจะกล่อมให้นอน        ฉิมพลีวิมานมาศ                 สุดสวาทนาฏกากี        เวนไตยให้ยินดี                  ปรีดาแนบแอบนางชม        สองสุขสองสวาท               แสงโสมสาดสองสุขสม        สองสนิทสองชิดชม            สองภิรมย์สมฤดี        นกแนบนวลนางนอน           กางสองกรโอบกากี        ชื่นชีวันขวัญชีวี                  แนบฉิมพลีหลับไม่ลง        สะท้านชานไกรลาศ            พิศสวาทประหลาดหลง        พระสุเมรุห้อยเอนลง           ทอดยอดลงหิมพานต์        นาคีสีทันดร                      เริงสาครกระฉอกฉาน        กระเทือนถึงบาดาล            แผ่พังพานเข้าถ้ำไป        ราหูจับจันทรา                   สู้ฤทธิ์ราหูไม่ไหว        ราหูอมสมฤทัย                 ไม่ยอมให้พระจันทร์จร        อัศนีบาตฟาดสายฟ้า           ต้องภูผาหน้าสิงขร        ราหูอายคลายจันทร            สุดอาวรณ์อาลัยจันทร์        นาคีเริงสาคร                     อ่อนใจตัวล่วงสุบรรณ        แผลงฤทธิ์พ่นพิษพลัน         หนีสุบรรณเข้าฉิมพลี        ยอดเอยเจ้ายอดรัก            ผู้มีพักตร์ผ่องโสภี        หลับตาอย่าพาที                ฟังเสียงพี่อย่ารำคาญ        ตักพี่นี้แทนหมอน               ทิฆัมพรแทนมุ้งม่าน        โภยภัยไม่แผ้วพาน             หลับสำราญดังฉิมพลี            น้องนอน  นอนหนุนตักพี่นอน            นอน นอน นอน น้องนอนจะกล่อมให้นอน เพลงนี้เป็นบทอัศจรรย์ที่แต่งได้ไพเราะมาก  อยากให้ท่านได้ฟังแต่ก็จนใจครับ ลองเลือกหยิบจากแผงสักชุดนัครับ  ท่านชอบกวีอยู่แล้วรับรอง  จะไม่เสียดายกะตังค์เลย (ยอดรักเอามาขับร้องใหม่ก็เพราะไปอีกแบบ) ฉันทลักษณ์ของท่านที่อาศรม  ผมชอบมากครับ ยิ่งเป็นโคลงกลด้วย บวกกับคำที่ท่านเลือกใช้  ติดตามมาทุกบทเลยครับ แก้ไขเมื่อ 11 เม.ย. 49 19:31:42 จากคุณ : กัมม์ - [ 11 เม.ย. 49 19:24:50 ]

ความคิดเห็นที่ 66 ๕๙ - ก็เป็รนสมเด็จพระเจ้าพี่ยาเธอ   - หม่อมเจ้าทั้งปวฝง ที่ได้ราชการฝ่าน หน้าฝ่ายใน - รวมเจ้าฟ้าในต้นแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธ ยอกฟ้า จุฬาโลก   - คือนับเจ้าฟ้าหลานเธอ มราเป็นราชบุตรกรุงธนบุรีด้วยนั้น ๖๐ - สมเด็จพภระเจ้าหลานเธอเจ้าฟ้าในกรมพระราชวังพระองึ ๑   - ถึงวกำหนด โสกันต์ในปีระกาเอกศก - พระองค์หนึ่งประสูติเมื่ออลื่อน ที่แล้วนั้น   ๖๑ - พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬ(โลกเสด็จสวรรคต   - เก็ย เอาเงินคนอื่นมาใช้เขาจึงรีบด่วย ทำการลงท่าก่อนเวลาโกนจุก   ๖๒ - ก็เมื่อโสกันต์สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอเจ้าฟ้ามหามาลบา ก็ดี - โปรดปรานมากยิ่งกว่าพระบุตรพระราชธํดา   - ได้มีการโสกันต์อย่างเจ้าฟ้าในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระนึ่งเกล้าเจ้าอยู่หัว   ๖๓ - คือพระองค์เจ้าหญิงมักษิณชา พระองค์เจ้าโสมาวดี พระองค์เจ้าหญิงประภัศร  มีพระชนมายุเจริญถึงกำหนดควจ จะโสกันต์  จึงได้โปรดให้มี กาแห่ โสกันต์เป็นการใหญ่อย่างครั้งก่อนอีกครั้งหนึ่ง -  พระองคืเจ้า มัณยาภาะณ - ตามอย่างซึ่งเคยมีในโยราณ นั้นอีกครั้งหนึ่ง   - โสกันต์พระองคืเจ้า เกินธรรมเนียมเก่า - แลพากันเพลิดเพลินมาดูการลละเล่น หลายวันหลายเวลา อ่านจนลายตา จนบางทีไม่ทราบว่า สมเด็จเจ้าฟ้าพระองค์ใหญ่ เจ้าฟ้า ๒ พระองค์ เจ้าฟ้าพระองค์นั้น เป็นพระองค์ไหน พอไม่มีพระนามกำกับ ตาก็จะกลับเหมือนกันสมองคิดไม่ทัน สงสารคนพิมพ์คงเมื่อยมือแย่ เขินอีกครั้งครับสำหรับคำชม และขอบคุณสำหรับกำลังใจที่มีให้ผมเสมอมา ซึ่งนับวันจะยิ่งเพิมพูนชุ่มชื่นใจเป็นที่ล้นที่พ้น จากคุณ : จำปูน (อ่างหยก) - [ 12 เม.ย. 49 10:08:04 ]

ความคิดเห็นที่ 67 ขอบพระคุณ ท่านจำปูน ครับ จะดำเนินการแก้ไขโดยด่วนครับ เรื่องตราจักร  ที่ค้างไว้ สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ  ทรงอธิบายไว้ในสาส์นสมเด็จดังนี้ครับ ตราจักนั้น  เห็นจะเป็นตราเดิม  ผู้ถือจึงมีนามว่า "เจ้าพระยาจักรี"  หม่อมฉันสันนิษฐานว่าเมื่อก่อนมีอัครมหาเสนาบดีมหาดไทยกลาโหมเป็น ๒คน  เจ้าพระยาจักรีคงเป็นอัครมหาเสนาบดีถืออาชญาสิทธิ  ประทับตราจักรสั่งประหารชีวิตคนได้  และมีเสนาบดีจตุสดมภ์ เมือง วัง คลัง นา  รองลงมา ๔ คน  ต่อเมื่อมีมีอัครมหาเสนาบดี ๒ คน  จึงสร้างตราราชสีห์ แลคชสีห์ขึ้นให้ถือเป็นคู่กัน  เพราะฉะนั้นตราจักรจึงยังคงอยู่กับเสนาบดีกระทรวงมหาดไทย ประเพณีเดิม  แม้เสนาบดีกลาโหมกรมท่า  จะสั่งประหารชีวติคนในเมืองขึ้นของกระทรวงนั้นๆ  ก็ต้องส่งท้องตรามาขอให้กระทรวงมหาดไทยประทับตราจักรกำกับ ตราคชสีห์และตราบัวแก้ว  มาถึงรัชกาลที่ ๔ จึงโปรดฯให้เจ้าพระยาศรีสุริยวงศ์ ที่สมุหพระกลาโหม  ให้ตราศรพระขรรค์ประหารชีวิตคนในหัวเมืองขึ้นกลาโหมได้  ไม่ต้องขอให้มหาดไทยประทับตราจักรกำกับดังแต่ก่อน  และถือตรานั้นมาตลอดเวลาที่ท่านเป็นสมเด็จเจ้าพระยาฯ  เมื่อสิ้นสมเด็จเจ้าพระยาฯ แล้ว  เสนาบดีกลาโหมคนอื่นหาได้ถือตราศรพระขรรค์ไม่  แต่ตราจักรคงอยู่ในกระทรวงมหาดไทยสืบมาด้วยกันกับตราราชสีห์จนทุกวันนี้ จากลายพระหัตถ์ในสาส์นสมเด็จที่ยกมาข้างบน -ตราราชสีห์ประทับจักร  ใช้สั่งประหารชีวิตคนในหัวเมืองขึ้นมหาดไทยเท่านั้นครับ -ส่วนหัวเมืองขึ้นกลาโหม  คงจะใช้คชสีห์ประทับตราจักร(จากกระทรวงมหาดไทย)   ยกเว้นในสมัยสมเด็จเจ้าพระยาฯใช้ตราศรพระขรรค์สั่งประหารชีวิตได้ -ส่วนหัวเมืองขึ้นกรมท่า คงจะใช้ตราบัวแก้วประทับตราจักร(จากกระทรวงมหาดไทย) (เกร็ด) ต่อมาในรัชกาลที่ ๕  มีพระราชประสงค์ให้คัดเลือกทหารมหาดเล็กมาเป็น หน่วยบอดี้การ์ด(รักษาพระองค์)    แต่ทรงเกรงว่าจะมีผู้เข้าใจผิดเห็นเป็นความเดือดร้อน  จึงขอนายเจิมต่อสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ มาเป็นทหารเป็นตัวอย่าง  จึงเกิดความนิยมส่งบุตรหลานเข้ามาเป็นทหารมหาดเล็กรักษาพระองค์มากยิ่งขึ้น  จนเกิดเจริญขยายต่อๆออกไป  ตลอดไปจนตั้งกองทหารหน้าได้สำเร็จ เมื่อเสร็จการพระศพสมเด็จพระนางเจ้าสุนันทาฯ กับสมเด็จเจ้าฟ้ากรรณาภรณ์ฯ แล้ว  โปรดให้เรียกทหารระดมเข้ามาจากเมืองราชบุรี เพชรบุรี  ครั้งนั้นไม่มีที่พักพอสำหรับทหารหัวเมือง  จึงโปรดให้ทำที่พักขึ้นชั่วคราว  แลโปรดให้แบ่งทหารไปพักที่วังสวนกุหลาบด้วย  เกิดอหิวาตกโรคขึ้นที่สวนกุหลาบก่อน  แล้วลุกลามต่อออกไป  ทหารก็หวาดหวั่นพากันแตกตื่นหลบหนีไปเสียมาก  เจ้าหมื่นไวยวรนาถ(เจิม แสงชูโต)ทูลรับอาสาออกติดตามทหารให้กลับคืนมา  แต่ก็เป็นการยาก  ด้วยมีพระบรมราชโองการประกาศรับสมัครทหารแต่เดิม ว่าจะไม่สักท้องแขนหน้าแขน ต้องหัวหมู่ที่นำทหารมาสมัครให้ส่งทหารแก่ข้าหลวง  เป็นความลำบากที่จะตามกลับมาได้ โรคระบาดครั้งนั้น  ทำให้เกิดโรงพยาบาลขึ้นรักษาทหารเป็นครั้งแรก ต่อมา เจ้าหมื่นไวยฯ  จึงคิดอุบายขึ้นให้สักตราจักรกว้าง ๑ นิ้ว  ตรงกลางมีช่องว่างใส่อักษรย่อจังหวัด  สักที่แขนขวาเป็นนายแรก  ประกาศแก่นายและพลทหารว่า  เป็นเครื่องหมายให้รู้ว่าเป็นพวกเดียวกัน  ถ้าใครอยากให้รู้ว่าเป็นพวกเดียวกันก็สักเถิด  ก็พร้อมใจกันสักตราจักรขึ้น   ตราจักรที่แขนนี่  ผมก็เคยมีกับเขา  เป็นเครื่องหมายสำหรับผู้ช่วยครูฝึกทหารใหม่  สิบตรีกองประจำการ ต่อมาเมื่อตั้งกรมยุทธนาธิการขึ้นแล้ว  จึงได้ให้สักตราจักรใหญ่ที่แขน  มีเลขหมายตามลำดับหมวด  และอักษรหมายให้รู้ว่าเป็นทหารบก  ตราจักรจึงไปอยู่กับกระทรวงกลาโหมจนบัดนี้ จากคุณ : กัมม์ - [ 12 เม.ย. 49 13:50:31 ]

ความคิดเห็นที่ 68 พี่นิค  ที่สอบถามมาทางหลังไมค์ พระนางนาถราชเทวี  จะหมายถึง  พระองค์เจ้าโสมนัสวัฒนาวดีด้วยได้หรือไม่ และที่ขอให้ลงประกาศฉบับนี้มา  จัดให้ครับ ประกาศชำระเลขในสมเด็จพระนางนาถราชเทวี  สมเด็จพระเทพศิรินทร์          ด้วยพระยาบำเรอภักตร  รับพระบรมราชโองการใส่เกล้าฯทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯสั่งว่า  ให้มีหมายประกาศแก่ข้าทูลละอองฯฝ่ายทหารพลเรือ  เจ้าตั้งกรมแล้วแลเจ้ายังไม่ได้ตั้งกรม ฝ่ายหน้าฝ่ายในพระบรมมหาราชวัง แลพระราชบวรราชวังให้รู้ทั่วกัน  ด้วยสมเด็จพระนางนาถราชเทวีสิ้นพระชนม์แล้ว  เลขในกรมก็จะกระจัดพลัดพราย เที่ยวระบาดหลบหนีไปแอบแฝงพึ่งบุญอยู่ในเจ้าตั้งกรมแล้ว  แลเจ้ายังไม่ได้ตั้งกรมแลข้าทูลละอองฯผู้ใหญ่ผู้น้อย  แลหัวเมืองปักษ์ใต้ฝ่ายเหนือรู้หมายประกาศนี้แล้ว  ห้ามอย่าให้ปิดบังอำพรางตัวเลขไว้  ให้เร่งนำตัวเลขมาส่งให้ต่อท่านผู้รับในเดือน ๑๑ โดยเร็ว  ชำระได้มากน้อยเท่าใด  จะได้ทำบาญชีทูลเกล้าฯถวาย  ถ้าแลหมู่ใดกรมใดได้เลขของสมเด็จพระนางนาถราชเทวีไว้  ไม่นำเอาตัวเลขมาส่งตามหมายประกาศนี้  ถ้าสืบไปเมื่อหน้ามีผู้จำโนดโจทนาว่า เลขของสมเด็จพระนางนาถราชเทวียังคงตกอยู่หมู่นั้นกรมนั้นก็ดี  ถ้าพิจารณาเป็นสัตย์ว่าปิดบังอำพรางตัวเลขไว้  ก็ให้ปรับไหมมีโทษแก่ผู้นั้นตามพระกระแสรับสั่งนั้น  ให้มหาดไทย กระลาโหม กรมพระสัสดี  หมายให้รู้ทั่วจงทุกหมู่ทุกกรม  ทุกหัวเมืองปักษ์ใต้ฝ่ายเหนือตามรับสั่ง ดูจากหมายรับสั่ง  ออกพระนามแต่ว่า "สมเด็จพระนางนาถราชเทวี" ก็มี  เป็นที่เข้าใจได้ เพราะฉะนั้น  ผมว่าน่าจะเป็นพระนามเฉพาะองค์ สมเด็จพระเทพศิรินทร์  เท่านั้นครับ จากคุณ : กัมม์ - [ 12 เม.ย. 49 13:51:33 ]

ความคิดเห็นที่ 70 สวัสดีปีใหม่ทุกๆท่านครับ เดินทางไปมาก็ขอให้มีสวัสดิภาพทั้งไปและกลับ ขอให้มีความสุข สมหวังตลอดปี ตลอดไป ขอให้พวกชาวสวนเพราๆบ้าง  กินกับแกล้มเยอะ เมาแล้วก็แวะเข้าร้องคาราโอเกะ  ตามจุดตรวจ อย่าอวดดีไป หลังปีใหม่แล้วกลับมาอ่านประกาศกันอีกทีนะครับ ขอให้เลยเทศกาลเฉลิมฉลองเสียก่อน  จะคัดคำขอขมาพระสงฆ์ และจดหมายเหตุพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงประชวร มาปิดท้ายกระทู้ครับ ................................................................................................................. จากคุณ : กัมม์ - [ 12 เม.ย. 49 14:12:58 ]

ความคิดเห็นที่ 71 สวัสดีปีใหม่เช่นกันครับ ผมขอร้องคุณกัมม์ช่วยลงเรื่องเกี่ยวกับ "พระนางนาถราชเทวี" ไว้  ซึ่งเขียนเฉพาะหัวข้อว่า เป็นสมเด็จพระเทพศิรินทร์  แต่ในเนื้อความไม่มีคำใดเลยที่ระบุว่าเป็น "พระองค์ใด" ผมสงสัยอย่างมากว่า  อาจเป็น "สมเด็จพระนางโสมนัสฯ" ก็ได้  ปัญหาอยู่ที่ประกาศฯ ฉบับนี้อยู่ในภาค "ปกิรณกะ"  ไม่สามารถระบุวันเดือนปีได้ แต่จากความรู้เดิมที่มีอยู่  พระนางนาฎราชเทวี  ในสมัย ร.๔ มีเพียงพระองค์เดียวเท่านั้น คือสมเด็จพระนางโสมนัสฯ  ส่วนสมเด็จพระเทพศิรินทร์สมัยนั้น  หากกล่าวถึง  ก็คงกล่าวนาม  "พระนางรำเพยฯ" ทำนองนี้ ผมขอร้องคุณกัมม์ให้ช่วยลงไว้  เพื่อจะได้พอดีกับกระทู้ผม  หากมีท่านใดช่วยวิเคราะห์ได้ว่า  เป็นประกาศที่เกี่ยวกับพระองค์ใดแน่  จะช่วยให้ "รอยหยักในสมอง" ของผม  ยังคงตัวอยู่ ทั้งในกระทู้เดิม - ร.๓ เป็นพระปัยกา (ทวด) ของ ร.๕ กับกระทู้ใหม่ - จากพระองค์เจ้าลักขณานุคุณ ถึงพระนางโสมนัสฯ ซึ่งขึ้นต้นหัวกระทู้ว่า "แผ่นดินธรรมฯ" เหมือนกัน และก็ได้กล่าวถึง  "พระนางนาฏราชเทวี" ไว้ด้วยทั้ง ๒ กระทู้ จากคุณ : นิค (nickmee) - [ 12 เม.ย. 49 17:09:16 ]

ความคิดเห็นที่ 72 ชื่นใจหาไหนปาน                โดนคำหวานหว่านพร่างพรม ฉิมพลีวิมานสม                   อยู่หนใดใฝ่ฝันหา ไพเราะเพราะพริ้งนัก           เสียงสลักปักตรึงตรา ฉิมพลีมีจันทรา                   ส่องแสงล้ำย้ำยิ่งแข ห้องสมุดมีกระทู้                 ความรู้อยู่พร่างพรูแล หลักใหญ่ไม่เชือนแช           เพื่อเผยแพร่แก่ปวงชน สหายเอยสหายรัก              ซึ้งประจักษ์นักใจคน สุขใจเมื่อได้ยล                  กระทู้งามล้ำค่าเอย ฟังฉิมพลีของท่านพร ภิรมย์มานานแล้วไพเราะเพราะจับใจมาก เลยเอาฉิมพลีผมมาฝากมั่ง คงพอกล้อมแกล้มได้พอไม่ติดคอนัก นึกถึงเพลงดาวลูกไก่ ยอยศพระลอ ของท่านชินกร ไกรลาสก็คงคล้ายๆกัน ไพเราะในท่วงทำนองเหลือเกิน แต่ก็แปลกนะที่บางท่านโดนยกย่อง บางท่านจมดินทั้งๆที่ทำเหมือนๆกัน นานมาเป็นสิบปีแล้ว เคยไปที่เซ็นทรัลลาดพร้าว มีเวทีลำตัด ชินกร กับแม่ประยูรคู่พระนางโด่งดังสมัยก่อน ท่านขับลำนำเพลงหมากัด ซึ่งตอนนั้นก็ไม่ทราบชื่อเพลงหรอก แต่บรมครูลำตัดสองท่านก็โต้กันสนุกสนาน หมากัดแข้งกัดขา กัดสูงกัดล่าง เรายังเด็กยังทราบเลยว่าเพลงมันพาสัมผัสอย่างไร หยาบโลนหรือไม่ ใครก็ฟังกลอนอันนี้ออก ว่าจะลงอย่างไร แต่บรมครูสองท่านก็เลี่ยงลงไปสัมผัสคำอื่นจนได้ มาฟังอีกทีเอกชัย ศรีวิชัย ขับร้องใหม่โดนถล่มไม่ผุดไม่เกิด ในขณะที่ท่านที่เคยร้องมาก่อนได้เป็นถึงศิลปินแห่งชาติ ร้องกลอนเดียวกันแต่ผิดกันที่เวลา เลยมาเป็นเช่นนี้ อีกท่านก็นึงครูเพลงอีกท่าน ก็เป็นศิลปินแห่งชาติ ไม่ทันไรก็เห็นหน้าออกทีวี โดนตำรวจบุกจับบ่อนพนัน ท่านก็ตามขบวนขาพนันออกมาด้วย เป็นศิลปินแห่งชาติแต่ด้านศีลธรรมไม่ทราบได้ คงจะต่างกันเนอะ จากคุณ : จำปูน (อ่างหยก) - [ 12 เม.ย. 49 23:40:05 ]

ความคิดเห็นที่ 73 คุณจำปูนใส่เนื้อร้องแล้ว เชิญคุณกัมม์ใส่ทำนองให้หน่อย เดี๋ยวผมจะได้ล้างหน้าไก่ แหลให้ฟังในนี้แหละครับ จากคุณ : นิค (nickmee) - [ วันมหาสงกรานต์ (13) 07:41:09 ]

ความคิดเห็นที่ 74 ฟัง "ฉิมพลี" ของคุณจำปูนแล้ว อินจัด  นึกว่าเขาต้องชมเราด้วยแน่เลย เลยไพเราะเพราะจับใจยิ่งขึ้นไปอีก จึงขอค้นเพิ่มเติมที่เกี่ยวกับพระอิสริยยศของสมเด็จพระเทพศิรินทร์ฯ สมัยนั้น  จากพระราชหัตถเลขาของ ร.๔ ครับ ขอโทษด้วยครับคุณกัมม์  ที่แย่งงานทำหน่อยหนึ่ง  แต่ขอแค่หน่อยเดียวเท่านั้นจิงจิง  ไม่จบทั้งพระราชหัตถเลขาฉบับนี้หรอก  เพราะยาวมาก จากคุณ : นิค (nickmee) - [ วันมหาสงกรานต์ (13) 15:13:37 ]

ความคิดเห็นที่ 75 จดหมายมายัง  พระยาศรีพิพัฒราชทูต  เจ้าหมื่นไวยวรนารถอุปทูต  พระณรงควิชิต  ให้ทราบอาการแม่เพอยด้วยมีความเสียใจที่พระองค์เจ้ามงคลเลิศถึงชีพตักษัยนั้น  ดูเป็นอันทรุดไปให้จับไข้เนืองๆ ติดกันไปหลายวันจึงสงบไปบ้าง ............. แม่เพอยนี้ในกรุงเทพฯ  ท่านทั้งปวงรู้ว่าเป็นแต่เจ้าเล็กนายน้อยก็ดี  ในเมืองที่มาทำสัญญาไมตรี  และลูกค้าพาณิชต่างประเทศเป็นอันมาก  เขานับถือว่าเป็นคนโตคนใหญ่  ตั้งแต่วันสิ้นชีวิตลงแล้วกงสุลต่างประเทศบรรดาที่มีธง  เขาก็ลดธงครึ่งเสาให้สามวัน   เรือกำปั่นที่ทอดอยู่ในแม่น้ำทุกลำ  กงสุลเขาก็ป่าวร้องให้ลดธงและไขว้เชือกสำแดงความให้รู้ว่าเศร้าโศกสามวัน ก็หนังสือนี้จะมาถึงท่านทั้งปวงเมื่อใดที่ตำบลใดก็ยังไม่ทราบถ้าได้หนังสือนี้ที่เรือหรือที่บก  ควรจะยกธงกึ่งเสาเป็นคำนับสามวันหรือเจ็ดวันอย่างไร  ก็จงคิดเป็นเกียรติยศแก่ข้าพเจ้าด้วย  หรืออย่างหนึ่งเมื่อข่าวว่ามารดากวีนวิกตอเรียสิ้นชีพแล้ว  เข้ามาถึงกรุงเทพฯ พวกกงสุลอังกฤษเขายกธงกึ่งเสาสิบสี่วันแล้ว  เขาแต่งเครื่องดำด้วยสิบสี่วัน  แต่รายนี้จะทำแต่สามวันหรือเจ็ดวันก็ควรอยู่แล้ว  พวกทูตถ้ามีเครื่องดำแต่งจะแต่งเครื่องดำด้วยก็ตาม  พอให้เป็นเกียรติยศ  แต่ถ้าจะสำแดงการอย่างนี้จงประกาศการให้ปรากฏก่อน  อย่าให้กิตติศัพท์ลือผิดกลายเป็นตัวข้าพเจ้าเองไปได้  เพราะคนในประเทศเป็นอันมาก  และคนนอกประเทศบางคนบางพวก  มันนั่งเร่งนอนเร้าข้าพเจ้าอยู่ท่านก็จะรู้อยู่แล้ว .................. .................................................................................................... เห็นจะเป็นครั้งแรกในเมืองไทย  ที่มีการลดธงครึ่งเสาเมื่อมีการสิ้นพระชนม์ จากคุณ : นิค (nickmee) - [ วันมหาสงกรานต์ (13) 15:29:53 ]

ความคิดเห็นที่ 76 ขอลงนิ้วในวันเถลิงศก เถลิงศกเป็นวันอะไร จำได้ป่าวคุณกัมม์ จากคุณ : นิค (nickmee) - [ วันเถลิงศก (15) 17:09:46 ]

ความคิดเห็นที่ 77 สวัสดีปีใหม่ครับทุกๆท่าน ไม่ใช่ "จำได้หรือเปล่า"  ไม่รู้ต่างหาก  ลูกพี่ แต่เสฐียรโกเศศนิยามไว้ว่า วันเถลิงศก คือ วันยกศกใหม่ ก็ว่าไปตามท่านละครับ จดหมายเหตุทรงประชวรที่จะพิมพ์   เป็นแต่คัดเนื้อความที่ยังขาดอยู่มาพิมพ์ไว้นะครับ ส่วนที่พิมพ์ไว้แล้วอยู่ที่   พระราชประวัติพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว http://topicstock.pantip.com/library/topicstock/K3890297/K3890297.html จากคุณ : กัมม์ - [ 17 เม.ย. 49 08:49:03 ]

ความคิดเห็นที่ 78 คัดจากพระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์  รัชกาลที่ ๔  -  เจ้าพระยาทิพากรวงศ์ ฯ (ขำ  บุญนาค) (อักขระวิธีตามต้นฉบับ) พระราชกระแสดำริเรื่องผู้สืบราชสมบัติ          รุ่งขึ้น ณ วันพุฒเดือนสิบเอ็จขึ้นเจ็ดค่ำ  พระราชทานเชิญพระราชหัถออกมายังพระที่นั่งอนันตสมาคม  ให้พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหลวงกรมขุน  แลท่านเสนาบดีอ่าน ความในพระราชหัถมีว่า  พระราชดำริห์ทรงเหนว่า  ซึ่งจะสืบพระราชสุริยวงษต่อไปภายน่านั้น  พระเจ้าน้องยาเธอ พระเจ้าลูกยาเธอ พระเจ้าหลานเธอ  ก็ได้ให้ปฤกษากันจงพร้อม  แล้วแต่จะเหนท่านผู้ใดมีปรีชาควรจะรักษาแผ่นดินได้ก็ให้ยกขึ้น          ครั้น ณ วันอาทิตย์เดือนสิบเอ็จขึ้นสิบเอ็จค่ำ  เวลาย่ำรุ่งแล้วมีพระบรมราชโองการให้หาพระยาบุรุษรัตนราชพัลลภเข้าไปเฝ้า  จึ่งรับสั่งว่าทรงประชวรครั้งนี้ เหนจะเหลือมือหมอหลวงแล้ว  ถ้าเพลี่ยงพล้ำลงท่านผู้มีความสวามิภักดิ์  แลข้าหลวงเดิมก็จะเสียใจว่าพยาบาลไม่เต็มมือ  จึ่งพระราชทานพระบรมราชวโรกาศว่า ผู้ใดมีหมอยาก็ให้ถวายเถิด  คณะนั้นพระราไชยสวรรย์เจ้ากรมคลังในซ้ายซึ่งเปนข้าหลวงเดิมรับฉลองพระเดชพระคุณ  ประกอบพระโอสถไพลกับเกลือเจือด้วยเวทย์มนต์ถวาย  ครั้นทรงเสวยแล้วพระอาการที่แน่นพระอุระก็ถอยลง  จึ่งมีพระบรมราชโองการรับสั่งให้หาเจ้าต่างกรมแลขุนนางผู้ใหญ่มาพร้อมกันที่พระที่นั่งอนันตสมาคม  จึ่งโปรดให้เจ้าพนักงานนำสิ่งของซึ่งเปนส่วนของพระวงษานุวงษ  แลท่านเสนาบดีถวายเมื่อเฉลิมพระชนม์พรรษาใหญ่  ส่วนของใครก็ให้ประทานคืนไปทุกคน  เว้นไว้แต่พระเจ้าน้องยาเธอ สมเด็จเจ้าฟ้ามหามาลา กรมขุนบำราบปรปักษ  ได้ประทานตลับทองคำลงยาใส่ทองคำบางตพานหนักห้าตำลึง  ลงยันต์ด้วยพระดินสอเพชร์  นาฬิกาใหญ่ซุ้มหนึ่งมีเฃมดูวันเดือนปีทุ่มโมง  กับพระประทุนทำด้วยสิลาองค์หนึ่ง  กรมขุนวรจักรธรานุภาพ ได้ประทานนาฬิกาใหญ่มีแก้วเหลี่ยมครอบ มีเฃมดูวันเดือนปีทุ่มโมงพร้อม มีปรอทดูร้อนดูหนาว  พ้ณหัวเจ้าท่านเจ้าพระยาศรีสุริยวงษได้ประทานพระหีบงากรอบทองคำ  มีเครื่องสำหรับเขียนหนังสือพร้อมทุกสิ่งทำด้วยทองคำประดับเพชร์ทับทิม มรกฏ  คิดดูราคามากกว่าร้อยชั่ง  แล้วพระราชทานเงินอีกพันชั่ง          ครั้น ณ วันอังคารเดือนสิบเอ็จขึ้นสองค่ำ  เวลาย่ำรุ่งแล้ว  พระราชทานพระธำรงค์เพชร์ใหญ่  ราคาร้อยชั่งบูชาในพระพุทธบุษยรัตน จักรพรรดิพิมลมณีไมยองค์หนึ่ง  แล้วรับสั่งให้หาพระยาสุรวงษไวยวัฒน์  พระยาบุรุษรัตนราชพัลลภเฃ้าไปเฝ้า  จึ่งรับสั่งถามถึงพระอาการสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้ากรมขุนพินิจประชานารถ  ซึ่งทรงพระประชวนอยู่ ณ พระตำหนักสวนกุหลาบ  พระยาสุรวงษไวยวัฒน์กราบทูลว่าพระอาการพระเจ้าลูกยาเธอคลายขึ้นแล้ว  จึ่งรับสั่งว่าพระยาสุรวงษไวยวัฒน์ก็มีความชอบอยู่ในแผ่นดินเปนอันมาก  ยังไม่ได้เลื่อนยศศักดิ์แลพระราชทานสิ่งของให้สมควรกับความชอบเลย  จึ่งพระราชทานกระบี่ฝักทองศีศะนาค ประดับพลอยเหมือนอย่างเจ้าต่างกรม ให้พระยาสุรวงษไวยวัฒน์เล่มหนึ่ง  แล้วขอฝากพระเจ้าลูกยาเธอ สมเด็จเจ้าฟ้ากรมขุนพินิตประชานารถด้วย          ครั้นรุ่งขึ้น ณ วันอังคารเดือนสิบเอ็จขึ้นสิบสามค่ำ  เวลาเช้าสี่โมงเศส  โปรดให้เจ้าพนักงานนำเอาทองลิ่มเงินตราออกมาพระราชทานให้หมอนวดหมอยา  แลจ่าหุ้มแพรมหาดเล็ก  ซึ่งเฃ้าไปพยาบาลพระโรคนั้น  พระองค์รักษา หลวงราโชวาตหมอนวด นายจ่าเรศมหาดเล็กได้ทองคำคนละลิ่มๆหนึ่งหนักหกตำลึง  พระประเสริฐสาตรดำรง หลวงทิพยจักษุ ขุนราชวโรสถหมอยาได้เงินตราคนละชั่งสิบตำลึง  ยังมีผู้อื่นอีกก็ได้ตามเหนื่อยมากแลน้อย  วันพุฒเดือนสิบเอ็จขึ้นสิบสี่ค่ำ  รับสั่งให้หาพ้ณหัวเจ้าท่านที่สมุหพระกระลาโหมเฃ้าไปเฝ้า  รับสั่งถามด้วยราชการแลการอื่นๆอีกเปนหลายข้อ  พณหัวเจ้าท่านที่สมุหพระกระลาโหม กราบทูลโดยอาการที่จัดไว้เสร็จทุกประการ  จึ่งโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้พระเจ้าลูกเธอ พระองค์เจ้าโสมวดี (พณ)ท่านเจ้าพระยาศรีสุริยวงษนำพระธำรงค์กับพระประคำเครื่อง  แต่ครั้งพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกย์  ประคำสายนี้พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าฯจะพระราชทานกรมหมื่นอุดมรัตนราษี  บังเอินให้เจ้าพนักงานหยิบผิดไป หาใช่องค์นี้ไม่  ไปพระราชทานสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้ากรมขุนพินิตประชานารถ ณ พระตำหนักสวนกุหลาบ  แล้วพระราชทานบาญชีเงินบาญชีของให้(พณ)ท่านเจ้าพระยาศรีสุริยวงษที่สมุหพระกระลาโหม  แจกพระเจ้าลูกเธอที่ทรงผนวชเปนสามเณรอยู่ ๗ องค์ องค์ละสามสิบชั่ง  คือพระองค์เจ้ากฤษฎาพินิหารหนึ่ง  พระองค์เจ้าคัคณางค์ยุคลหนึ่ง  พระองค์เจ้าศุขสวัสดิ์หนึ่ง  พระองค์เจ้าทวีถวัลยลาภหนึ่ง  พระองค์เจ้าทองกองก้อนใหญ่หนึ่ง  พระองค์เจ้าเกษมสันต์โสภาคย์หนึ่ง  พระองค์เจ้ากัมลาศน์เลอสรรหนึ่ง  รวมเปนเงินสองร้อยสิบชั่ง  แล้วรับสั่งให้(พณ)เจ้าพระยาศรีสุริยวงษ ที่สมุหพระกระลาโหม  บอกข้าทูลละอองผู้ใหญ่ผู้น้อยว่า  พระอาการที่ทรงพระประชวรครั้งนี้มากอยู่  เห็นจะไม่ได้อยู่ช่วยท่านทั้งปวงรักษาแผ่นดินต่อไปแล้ว  ซึ่งได้ผิดพลั้งเหลือเกินต่อกันฉันใด อย่าได้มีเวรเลย          ครั้นบ่ายห้าโมงรับสั่งให้หาพระศรีสุนทรโวหารเฃ้าไปเฝ้า  จึงรับสั่งให้พระศรีสุนทรโวหารจัดคาถาเปนคำมคธพระราชนิพนธ์  แล้วรับสั่งถามพระศรีสุนทรว่ารับสั่งผิดเพี้ยนอย่างไรบ้าง  พระศรีสุนทรกราบทูลว่าที่ทรงตรัสดังนี้ไม่ผิดแต่สิ่งหนึ่.สิ่งใด  เหมือนหนึ่งปรกติไม่ประชวร  จึงรับสั่งว่าพระอาการมากถึงเพียงนี้แล้วก็ยังไม่ฟั่นเฟือนสติ ทรงพระคาถาได้จนจบ  ให้พระศรีสุนทรออกไปคัดลอกแล้วให้มหาดเล็กเชิญธูปเทียนเท่าพระชันษา แลพระคาถาไปลาพระสงฆ์ราชาคณเทกพระอารามหลวง  คำแปลพระคาถานั้นว่าดังนี้ คำแปลคาถาทรงลาและขอขมาพระสงฆ์          แปลคำที่ทรงลาแลขอสมาพระสงฆ์วัดราชประดิฐ  ขอเผดียงสงฆ์จงทราบ เมื่อครั้งตัวฉันเป็นภิกขุอยู่ฉันใดเจรจานี้เนื่องๆ  ว่าเราเกิดแล้วออกจากครรภ์มารดาแล้ว  ในวันมหาปวารณาคือวันพฤหัศบดีเดือนสิบเอ็จขึ้นสิบห้าค่ำ  ถ้าเมื่อเราจะตายหักว่าป่วยหนักลงในวันมหาปวารณา  พวกสิษย์หานำไปถึงที่ประชุมสงฆ์ทำปวารณาในโรงอุโบสถ  ยังประกอบด้วยกำลังเช่นไรเล่า  เราจะพึงทำปวารณาสามจบกะสงฆ์  แล้วจึงตายนี้ฉเภาะหน้าพระสงฆ์การที่ทำได้นั้น  เปนการดีเปนการสมควรแก่เรา  วาจาอย่างนี้ตัวฉันได้พูดเนื่องๆเมื่อครั้งเปนภิกษุ  บัดนี้ตัวฉันเปนคฤหัฐจักทำอะไรที่อย่างใดว่าไว้นั้น  เพราะฉนั้นฉันส่งเครื่องสการะบูชาพระสงฆ์ซึ่งทำปวารณากำม์  ด้วยเครื่องสการะเหล่านี้  ทำให้เปนของตัวแทนตัวฉัน  วันมหาปวาระณาคือวันเพ็ญขึ้นสิบห้าค่ำ  วันนี้เปนวันพฤหัศบดีเหมือนตัวฉันเกิด  ความเจบไฃ้ของตัวฉันก็เจริญทวีมากขึ้น  ตัวฉันกลัวว่าจะต้องตายลงในวันนี้  ฉันฃอลาพระสงฆ์เจ้าข้า  ฉันขออภิวาทไหว้ต่อพระผู้มีพระภาคย์ผู้อรหังสัมมาสัมพุทธเจ้า  แม้ปรินิพานแล้วนาน  ฉันขอนมัสการพระธรรมของพระผู้มีพระภาคย์  ฉันฃอนอบน้อมพระอริยสงฆ์ด้วย  ตัวฉันผู้ได้ถึงพระรัตนไตรย์เปนที่พึ่งที่รฦกแล้ว  โทษคือความล่วงเกินได้เปนไปล่วงเกินได้ตัวฃ้าพเจ้าคนไรเล่า ณ อัตภาพนี้เปนผู้ประมาทแล้วอย่างนั้นๆ  ได้ทำกรรมเปนอกุศลทั้งหลาย  ฃอพระสงฆ์จงรับโทษล่วงเกินฃองฃ้าพเจ้านั้นโดยความเปนโทษล่วงเกินจริง  เพื่องสังวรรวังตนต่อไปฃ้างน่า  บัดนี้ตัวฉันได้ทำความอธิถานการสังวรรวังในศิลห้า  แล้วรู้ความทำในใจอย่างนี้  ศึกษาอยู่ในขันธทั้งหลายในอายตนะทั้งหลายภายในหกภายนอกหก  ในวิญญาณทั้งหลายหก  ในสัมผัศทั้งหลายหก  ในเวทนาทั้งหลายหก  ซึ่งเปนไปในทวารทั้งหลายหก  ของนั้นไม่มีในโลกย์ของสิ่งไรเล่า  เมื่อสัตวเขาถือเอามั่นจะพึ่งไม่มีโทษ  อนึ่งฤาบุรุษย์เฃาถือเอามั่นของสิ่งไรเล่าจะพึงเปนผู้ไม่มีเที่ยง  ธรรมทั้งหลายทั้งปวงเปนอนัตตาใช่ตัวตน  ย่อมเปนไปตามปัจจัย  ของนั้นใช่ของเรา  ส่วนนั้นใช่เราไม่เปนเราส่วนนั้นใช่ตัวตน  ความตายใดๆของสัตวทั้งหลาย ความตายนั้นไม่อัศจรรย์เพราะว่าความตายนั้น เป็นหนทางไปของสัตวทั้งหลายทั้งปวงหมดด้วยกัน  ขอพระผู้เปนเจ้าทั้งหลายจงเปนผู้ไม่ประมาทเถิด  ฉันขอลาขอไหว้นมัสการ  ข้อใดเปนความผิดพลั้งของตัวฉัน  ฃอพระสงฆ์จงอดโทษเปนความคิดทั้งปวงฃองท่านเถิด  ครั้นเมื่อกายฃองท่านแม้นถึงกระสับกระส่ายอยู่  จิตรจะไม่เปนของกระสับกระส่าย  ศึกษาอยู่อย่างนี้ ทำความไปตามคำสอนของพระพุทธเจ้าผู้ตรัสรู้ ทรงขอขมาพระบรมวงศานุวงศ์และเสนาบดี          ครั้งนรุ่งขึ้น ณ วันพฤหัศบดีเดือนสิบเอ็จขึ้นสิบห้าค่ำ  เวลาเช้าสามโมงเศษ  รับสั่งให้หาพระเจ้าน้องยาเธอ กรมหลวงเทเวศรวัชรินทร์  กรมหลวงวงษาธิราชสนิท  กรมขุนวรจักรธรานุภาพ  สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ กรมขุนบำราบปรปักษ  เจ้าพระยาศรีสุริยวงษที่สมุหพระกระลาโหม  เจ้าพระยาภูธราภัย  เฃ้าไปเฝ้าในที่ทรงพระประชวร  จึ่งรับสั่งว่าวันนี้เปนวันพระจันทร์เต็มดวง  นักปราชทั้งหลายก็ถึงความดับเป็นอันมากในวันเพญดังนี้  ควรพระชนมายุจะหมดจะดับในวันนี้เปนแน่แล้ว  ซึ่งขัดเคืองว่ากล่าวแก่ท่านทั้งหลายทั้งปวงมาแต่ก่อนนั้นขออะโหสิกำม์กันเสียเถิด  อย่าให้เปนเวรกันต่อไป  ฃอฝากแต่พระเจ้าลูกยาเธอ  แลพระเจ้าลูกเธอด้วย  ถ้าจะมีความผิดสิ่งหนึ่งสิ่งใดเปนข้อใหญ่  ฃอแต่ชีวิตรไว้ให้เปนแต่โทษเนระเทษ  พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหลวงกรมขุน  ท่านเจ้าพระยาศรีสุริยวงษก็รับพระราชโองการ  แล้วภากันเศร้าโศกสอึกสอื่นไปอยู่ในหน้าพระที่นั่ง  จึงรับสั่งห้ามว่าการที่ร้องไห้กันนั้นไม่เปนอัศจรรย์อะไรนักเปนของธรรมดา  เกิดมาแล้วก็ต้องไปด้วยกันทุกคนแล้ว  ท่านทั้งหกเห็นว่าพระอาการอ่อนนักแล้ว  ก็ภากันถอยออกมา  ครั้นเวลาย่ำค่ำแล้วรับสั่งให้พระยาบุรุษย์รัตนราชพัลลภเข้าไปเฝ้า  ให้พยุงพระองค์พลิกพระเศียรทับพระพาหาเหมือนอย่างพระไสยาศน์  จึ่งตรัสว่า เขาตายกันดังนี้ แก้ไขเมื่อ 18 เม.ย. 49 09:43:22 แก้ไขเมื่อ 18 เม.ย. 49 09:21:37 จากคุณ : กัมม์ - [ 17 เม.ย. 49 15:27:08 ]

ความคิดเห็นที่ 79 ขอจบกระดานนี้เสียที  ยาวมากแล้ว พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว  ทรงเป็นนักปราชญ์แท้ จึงขอจบกระทู้นี้ด้วยคำกลางที่ว่า                "ผู้รู้ย่อมรู้ความตาย" จากคุณ : กัมม์ - [ 17 เม.ย. 49 15:32:08 ]

ความคิดเห็นที่ 80 - พ้ณหัว เจ้าท่านเจ้าพระยาศรีสุริยวงษได้ประทานพระหีบงากรอบทองคำ - ให้(พณ)ท่านเจ้า พระบยา ศรีสุริยวงษที่สมุหพระกระลาโหม - ตัวฉันกลัวว่าจะต้องตายลงใน สวันนี้ เนื่องจากผู้คัดลอกบอกว่าใช้ตามต้นฉะบับ เลยมิบังอาจไปตรวจทานข้อผิด แต่บางคำก็แปลก เดี๋ยว พ้ณหัว ไม่พ้ณหัว ครั้นจะไม่ติงเลย เดี๋ยวมันก็วิ่งอยู่ในหัวไปไม่พ้นสักที จากคุณ : จำปูน (อ่างหยก) - [ 18 เม.ย. 49 09:14:34 ]

ความคิดเห็นที่ 81 นึกว่าไม่มาเสียแล้ว ขอบพระคุณครับ  ท่าน จำปูน เป็นตอนที่พิมพ์ยากมาก  เนื่องจากไม่คุ้นกับภาษา ต้นฉบับเป็นอย่างนั้นนะครับ   บางที พ้ณ  บางที (พณ)  ไม่รู้ว่าออกเสียงอย่างไร บางที่ก็ ฃอ ฃอง  บางทีก็ ขอ ของ กระทู้เบื่อใช้คำผิดมาเห็นเข้าไม่รู้เขาจะเบื่อกันแค่ไหนนะครับ พระบยา  กับ  สวัน  ผิดแท้ครับ ขอบพระคุณครับ วันนี้จะขึ้นเรื่องใหม่  รักจิงอย่าทิ้งกันนะครับ แก้ไขเมื่อ 18 เม.ย. 49 10:01:08 จากคุณ : กัมม์ - [ 18 เม.ย. 49 09:35:12 ]