PANTIP.COM : K4621619 " เ จ ต จำ น ง เ ส รี " คื อ อ ะ ไ ร . . . [ปรัชญา]

ความคิดเห็นที่ 12

ถึงคุณ HotChoc

ขอผมพูดเกี่ยวกับคำต่างๆที่คุณอาจจะรู้อยู่แล้วก่อนนะครับ จะได้รู้ว่าเราพูดเรื่องเดียวกัน
ความเป็นเหตุเป็นผล = สิ่งที่เกิดขึ้น ย่อมมีเหตุที่ก่อให้มันเกิดขึ้น
determinism แบบอ้างอิงความเป็นเหตุเป็นผลคือ ให้สถาณการณ์หนึ่งๆ จะเกิดผลลัพธ์ที่เป็นไปได้ในอนาคตได้เพียงอย่างเดียวเท่านั้น โดยมีเหตุมาจากสิ่งต่างๆในอดีด/ปัจจุบัน
มีประพจน์ต่อไปนี้
๑. เจตจำนงเสรี ขัดแย้ง ต่อ determinism (เพราะ ถ้ามีผลลัพธ์ที่เป็นไปได้ที่เราจะทำได้อย่างเดียว แปลว่าเราก็ไม่ได้มีเสรีภาพในการเลือก)
๒. determinism เป็นจริง (ก็คือความเป็นเหตุเป็นผลแหละครับ)
๓. เราไม่มีเจตจำนงเสรี

โดย libertarian จะเชื่อว่า ๑ เป็นจริง แต่ ๒ และ ๓ ไม่เป็นจริง เนื่องจาก libertarian เชื่อว่า determinism ไม่เป็นจริง (ซึ่ง determinism ในแบบที่ว่าคือแบบที่ขึ้นอยู่กับความเป็นเเหตุเป็นผล) และ เชื่อว่า determinism กับ เจตจำนงเสรี ขัดแย้งกัน ความคิดแบบ libertarian free will จึงขัดแย้งกับความเป็นเหตุเป็นผล

แต่ความคิดเจตจำนงเสรี แบบไม่ขัดต่อความเป็นเหตุเป็นผลก็มี โดยเรียกว่า compatibilist free will นั่นคือ เชื่อว่า ๒ เป็นจริง แต่ ๑ และ ๓ ไม่เป็นจริง โดย compatibilist ให้เหตุผลว่า เพราะเจตจำนงเราถูกกำหนดสิ มันถึงเป็นเจตจำนงของเราจริงๆ ถ้าไม่ถูกกำหนด มันก็ ดูมั่วๆ ไม่เห็นเหมือนเกิดจากเราเลย

โดยประโยคที่ว่า
เราทำให้แตกต่างจากที่เราทำได้ (I could have done otherwise)
Compatibilist ตีความว่า
เราทำให้แตกต่างจากที่เราทำได้ถ้าเราเลือกจะทำ (If I had chosen to do otherwise, I would have done otherwise.)
ฉะนั้น เขาจึงเชื่อว่า ถึงแม้จะมีโลกที่ deterministic เราก็สามารถเลือกทำสิ่งที่แตกต่างได้ เพียงแต่เราไม่เลือก

ผมว่าความคิดแบบนี้มันบิดเบือนไปจากเจตจำนงเสรี จริงๆ เพราะถึงแม้ compatibilist ตีความอย่างนั้น ปัญหาที่เกิดขึ้นจริงคือ เราสามารถเลือกที่จะทำได้แตกต่างหรือ (Could I have chosen to do otherwise?) ในเเมื่อถ้า determinism เป็นจริง คำตอบสำหรับคำถามนั้น ก็คือ "ไม่" ผมจึงมีความคิดว่า อย่างไร เจตจำนงเสรี ก็ยัดแย้งต่อความเป็นเหตุเป็นผลอยู่ดีครับ เพียงแต่ว่าพวก compatibilist พยายามเอามาดัดแปลง เพื่อให้มันเข้ากันได้เท่านั้นเอง

แต่คุณลองมาคิดดู นอกจากเจตจำนงเสรี จะยัดแย้งกับ determinism แล้ว ยังขัดแย้งกับ indeterminism อีกครับ
สมมติว่าสถานการณ์หนึ่งคุณเลือกได้มากกว่าหนึ่งทางเลือก แล้วคุณเลือก X ไป แต่ถ้าเกิดบอกว่า ย้อนกลับไปได้คุณอาจจะเลือก Y แบบนี้ แปลว่าในตอนที่คุณกำลังเลือก X และ Y ก็เป็นไปได้ทั้งนั้น อย่างนี้การเลือกอย่างใดอย่างหนึ่งแทนอีกอย่างหนึ่ง มันดูเหมือนเป็นอะไรที่เกิดขึ้นโดย บังเอิญ ลมๆแล้งๆ คุณคงไม่เรียกอยางนั้นว่า เป็นเจตจำนงเสรี

คนที่ยอมรับความคิดนี้ จะคิดว่า
1. โลกนี้ deterministic หรือ indeterministic อย่างใดอย่างหนึ่ง
2. ถ้าโลกนี้ deterministic คนไม่มีเจตจำนงเสรี
3. ถ้าโลกนี้ indeternimistic คนไม่มีเจตจำนงเสรี
ฉะนั้น บทสรุปของ ตรรก แบบนี้คือ นอกจาก คนจะไม่มีเจตจำนงเสรีแล้ว เจตจำนงเสรี ยังเป็นสิ่งที่ไม่อาจมีได้ เป็นไปไม่ได้

มีคนเสนอทางแก้โดยให้คิดว่า ถึงจะมีเจตจำนงเสรี หรือไม่มี เราก็ยังจะเชื่อว่ามีอยู่ดี ถึงเราจะคิดอย่างไร ว่าไม่มี ลึกๆแล้วเราก็เชื่อว่ามี อาจจะมีบางอย่างทางชีววิทยา ที่กำหนดให้สมองเรา ไม่สามารถเข้าใจเจตจำนงเสรี จริงๆ ได้ :D ถึงเราจะไม่รู้ว่า ข้อผิดพลาดของตรรกเราคืออะไรก็ตาม
แก้ไขเมื่อ 17 ส.ค. 49 13:49:09

จากคุณ : . (billie joe) - [ 17 ส.ค. 49 13:44:06 ]