PANTIP.COM : K4905350 อยากรู้เรื่องเมืองโบราณคาร์เธจ [ประวัติศาสตร์]

ความคิดเห็นที่ 3

คาร์เธจ (Carthage) เป็นชื่อของเมืองโบราณ ตั้งอยู่ทางตอนเหนือของทวีปแอฟริกา ปัจจุบันเป็นเมืองตูนิส ประเทศตูนีเซีย

เมื่อ ๘๑๔ ก่อนคริสตกาลเจ้าหญิงดิโด้(Dido) หรือ Elissa แห่งเมืองไทร์ (Tyre : เลบานอนในปัจจุบัน) พาประชาชนชาวฟินิเชี่ยน หนีการรุกรานของกรีกและโรมัน เดินทางมาถึงดินแดนริมทะเลเมดิเตอร์เรเนียน ซึ่งปัจจุบันอยู่ในประเทศตูนีเซีย ตามตำนานกล่าวว่าพระนางขอซื้อที่ดินจากทางเมืองเดิม โดยตกลงกันว่าจะขอพื้นที่แค่ผืนหนัง โดยขลิบผืนหนังออกเป็นเส้นเล็กแล้วตีวง ทำให้ได้ที่ดินมากพอจะสร้างเป็นเมืองท่าได้ เมืองนั้นชื่อว่าคาร์เธจ

คาร์เธจเจริญรุ่งเรืองอย่างรวดเร็วเพราะที่ตั้งเหมาะกับการค้าขายเป็นอันมาก รวมไปถึงความเชี่ยวชาญในการทำการค้า และศิลปะการเดินเรือของชาวฟินิเชี่ยนที่ไม่มีใครเทียบ สินค้าส่งออกที่สำคัญของคาร์เธจคือ แร่เงิน ดีบุก และทองแดง

ในกลางศตวรรษที่ ๕ ก่อนคริสตกาล การค้าขายของคาร์เธจเจริญสุดขีด พวกเขาได้ทำการค้าขายกับโรมัน และได้ใช้ทักษะการเดินเรือที่เป็นที่เชี่ยวชาญ เดินทางออกค้าขายไปทั่ว ทั้งในเกาะอังกฤษ ตอนใต้ของทวีปแอฟริกา และเมืองไทร์ ส่วนทางด้านการทหาร คาร์เธจได้ขยายดินแดนของตนเองไปกว้างใหญ่ ทั้งในฝั่งตะวันตกของเกาะซิซิลี(Sicily) เกาะซาดิเนีย(Sardinia) เกาะบาเลอาริค(Balearic : แคว้นคาตาลันในสเปน) และทางตอนใต้ของสเปน

คาร์เธจปกครองโดยระบบกษัตริย์ตั้งแต่ก่อตั้งเมืองขึ้นมา จนถึงปี ๔๘๐ ก่อนคริสตกาล หลังการตายของ ฮามิลก้าที่หนึ่ง(Hamilca I) กษัตริย์ของคาร์เธจในขณะนั้น ระบอบกษัตริย์ก็อ่อนแอลงเรื่อยมา จนสิ้นสมัยของกษัตริย์ โบมิลก้า(Bomilca) ในปี ๓๐๘ ก่อนคริสตกาล คาร์เธจจึงเปลี่ยนรูปแบบการปกครองเป็นแบบสาธารณรัฐ

ทางด้านศาสนา คาร์เธจนับถือเทพเจ้าหลายองค์ เทพเจ้าที่ชาวคาร์เธจศรัทธาคือทานิท(Tanit) และบาล(Ba'al) นักบวชในศาสนาจะโกนหนวกเคราจนเกลี้ยง ซึ่งต่างจากชาวคาร์เธจที่ชอบไว้หนวดและเครา ในช่วงแรกของการตั้งเมือง ชาวคาร์เธจนิยมการเฉลิมฉลองและการเต้นรำเพื่อบูชาแก่เทพเจ้า ในเวลาต่อมา จากการที่คาร์เธจขยายดินแดน และออกเดินทางทำการค้าไปไกล ทำให้พวกเขาได้รับเอาเทพเจ้าของชาติอื่นๆเช่น กรีก อียิปต์ และอีทรัสกัน(Etruscan) เข้ามาเป็นเทพเจ้าของพวกเขาด้วย

จากการที่คาร์เธจขยายดินแดนและการค้าออกไปเรื่อย ๆ ทำให้เกิดความขัดแย้งขึ้นกับหลาย ๆ ชาติ ทั้งกับกรีกและโรมัน โดยคาร์เธจทำสงคาามกับกรีกหลายครั้ง ครั้งที่สำคัญคือ สงครามเกาะซิซิลี (Sicilian wars) ทั้งสามครั้ง ตั้งแต่ปี ๔๘๐ ถึง ๓๐๗ ก่อนคริสตกาล ส่วนกับทางโรมัน คาร์เธจทำสงครามกับโรมันครั้งสำคัญ ๆ อยู่สามครั้งเช่นกัน คือสงครามปูนิค(Punic wars) ทั้งสามครั้ง ซึ่งในครั้งที่สาม การพ่ายแพ้ของคาร์เธจทำให้ถึงกับสิ้นชาติ ประชาชนส่วนใหญ่ถูกฆ่า ที่เหลือถูกนำไปขายเป็นทาส บ้านเมืองถูกเผาอยู่หลายวัน จนทำให้ปัจจุบันแทบจะไม่เหลือศิลปะและสิ่งก่อสร้างของคาร์เธจให้เห็นอีก หรือที่เหลืออยู่บางสิ่ง ก็เป็นสมัยของจูเลียส ซีซ่าร์ มาบูรณะคาร์เธจขึ้นมาใหม่ ซึ่งไม่ใช่ศิลปะของชาวฟินิเชี่ยนจริง ๆ

ในเดือนกุมภาพันธ์ ปี ๑๙๘๕ นายยูโก้ เวเตเร่(Ugo Vetere) นายกเทศมนตรีของกรุงโรมในขณะนั้น ได้ทำสัญญาสันติภาพอย่างเป็นทางการกับ นายเชดดี้ คลีบิ(Chedly Klibi) นายกเทศมนตรีของตูนีส เป็นการปิดฉากสงครามระหว่างสองชนชาติอย่างเป็นทางการหลังสงครามพิวนิคครั้งที่สาม ๒,๒๔๘ ปี

ข้อมูลและดูรูปเพิ่มเติมที่

http://www.bloggang.com/viewdiary.php?id=crazydogz&month=12-2005&date=22&group=2&blog=1

ภาพพระนาง Dido หรือ Elissa ผู้สถาปนาอาณาจักร Carthage ภาพวาดโดย Pierre-Narcisse Guerin ปี ๑๘๑๕
แก้ไขเมื่อ 24 พ.ย. 49 14:34:22

จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 24 พ.ย. 49 14:25:46 ]

ความคิดเห็นที่ 4

ฮานนิบาล ยอดขุนศึกแห่งคาร์เธจ (Hannibal the great warlord of Carthage)

ฮานนิบาลได้ชื่อว่า เป็นแม่ทัพที่ยิ่งใหญ่ที่สุดคนหนึ่งในโลกยุคโบราณกองทัพของเขาบุกโจมตีอาณาจักรโรมันและทำศึกโดยปราศจากความพ่ายแพ้ยาว นานถึงกว่า สิบห้าปี เขาเป็นศัตรูคนสำคัญที่น่ากลัวของชาวโรมันและเกือบจะสามารถทำลายโรมลงได้

ฮานนิบาล บาก้า( Hannibal Barca) ชาวคาร์เธจ ถือกำเนิดขึ้นในปีที่ ๒๔๗ ก่อนคริสตกาล อันอยู่ในช่วงที่คาร์เธจกำลังทำศึกกับโรม ในสงครามปูนิคครั้งที่ ๑ (๒๖๔ - ๒๔๑ ปีก่อน คริสตกาล ) เบิดาของเขาฮาร์มิคาล บาก้า (Harmical Barca) เป็นแม่ทัพใหญ่ของคาร์เธจ สงครามครั้งนี้ทั้งสองฝ่ายต่างสูญเสียรี้พลและอาวุธจำนวนมาก ในที่สุดหลังการยุทธนาวีครั้งใหญ่ คาร์เธจเป็นฝ่ายแพ้และต้องมอบเกาะซิซิลี เกาะคอร์ซิก้า และ เกาะซาดีเนียร์ ให้แก่โรมเป็นค่าปรับสงคราม ทำให้คาร์เธจสูญเสียเส้นทางการค้าในเมดิเตอเรเนียน ความพ่ายแพ้ครั้งนี้ทำให้ชาวคาร์เธจโกรธแค้นโรมและรอโอกาสล้างแค้น เพื่อฟื้นฟูกองทัพขึ้นใหม่ ฮาร์มิคาลและฮัสดรูบาลผู้เป็นบุตรเขย นำทหารไปตั้งมั่นทางตอนใต้ของสเปนบนคาบสมุทรไอบีเรีย และสร้างเมืองขึ้น ชื่อว่า คาธาโกโนวา และรวบรวมนักรบจากชนพื้นเมืองเผ่าต่าง ๆ เข้ากองทัพ ขณะนั้นฮานนิบาลมีอายุได้เก้าขวบ เขามีน้องชายอีกสามคนคือ ฮัสดรูบาล(Hasdrubal) (ชื่อเหมือนพี่เขย) แฮนโน(Hanno) และ มาโก้(Mago) ฮาร์มิคาลให้ บุตรชายของเขาสาบาน ต่อหน้าเปลวไฟว่า "เมื่อเติบใหญ่ขึ้น ข้าจะกำหนดชะตาของโรมด้วยเหล็กและไฟ"

ฮาร์มิคาลเสียชีวิตในการรบเพื่อกำราบชนพื้นเมืองสเปน ฮัสดรูบาลบุตรเขยได้รับหน้าที่เป็นแม่ทัพต่อจากเขา ฮัสดรูบาลสามารถสร้างกองทัพคาร์เธจใหม่ได้สำเร็จ ทว่าต่อมา ฮัสดรูบาลสิ้นชีวิตลงในการรบกับชนพื้นเมืองเซลติก และก่อนที่คำสั่งแต่งตั้งจากคาร์เธจจะมาถึง เหล่าทหารก็ยกให้ฮานนิบาลขึ้นเป็นแม่ทัพใหญ่แห่งคาธาโกโนวา หลังจากรับตำแหน่ง ฮานนิบาลยังไม่วางแผนโจมตีโรม เนื่องจากต้องการสร้างพันธมิตรที่เข้มแข็งกับบรรดาเมืองและชนเผ่าต่าง ๆในสเปนเสียก่อน ทว่าในบรรดาเมืองเหล่านั้น นครซาเกนตัม ซึ่งมีเหมืองเงินที่สมบูรณ์ได้ไปขอเป็นพันธมิตรกับโรม และปฏิเสธข้อเสนอของฮานนิบาล นอกจากนี้ ซาเกนตัมยังวางแผนดึงพันธมิตรต่าง ๆ ในสเปนไปจากคาร์เธจอีกด้วย ฮานนิบาลจึงตัดสินใจเข้าโจมตีซาเกนตัมในปีที่ ๒๑๙ก่อนคริสตกาล แม้จะรู้ว่านั่นหมายถึงสงครามกับโรมก็ตาม หลังจากล้อมอยู่ไม่นาน ทัพคาร์เธจก็พิชิตซาเกนตัมได้

ทางโรมทราบเรื่องด้วยความไม่พอใจมาก แต่เนื่องจากยังไม่ต้องการทำสงคราม ดังนั้นทางสภาโรมจึงสั่งให้คาร์เธจส่งตัวฮานนิบาลไปยังโรม ฮานนิบาลปฏิเสธและระดมกองทัพทันที และในปีที่ ๒๑๘ก่อนคริสตกาล สงครามปูนิค (ชาวโรมันเรียกพวกคาร์เธจ ว่า ปูนิค) ครั้งที่สองก็เริ่มขึ้น ฮานนิบาลแม่ทัพหนุ่มวัย ๒๙ ปี ยกกองทัพอันประกอบด้วยทหารราบคาร์เธจและสเปน ๗๐,๐๐๐ นาย ทหารม้านูมิเดียน ๑๒,๐๐๐ นาย และช้างศึกหุ้มเกราะ ๔๐ เชือก ออกจากคาธาโกโนวา ทางโรมเชื่อว่าฮานนิบาลจะเข้าตีโรมโดยทางเรือ จึงเตรียมการป้องกันตลอดแนวชายฝั่ง ทว่าฮานนิบาลทำสิ่งที่ไม่มีใครคาดฝัน

เขายกกองทัพเดินทางข้ามเทือกเขาแอลป์มุ่งสู่ภาคเหนือของอิตาลี ในเวลานั่นเป็นฤดูหนาว กองทัพของฮานนิบาลต้องผจญกับสภาพอากาศที่ทารุณโหดร้ายและการซุ่มโจมตีจากชาวเขาที่เป็นพันธมิตรกับโรม ในที่สุดฮานนิบาลก็ข้ามเทือกเขาแอลป์ได้สำเร็จ โดยเหลือทหารราบเพียง ๒๕,๐๐๐ นาย และทหารม้า ๖,๐๐๐ นาย แต่โชคดีที่ช้างศึกทั้งหมดรอด ส่วนทางด้านกำลังพลของทั้งหมดของสาธารณรัฐโรมันที่มีนั้นประกอบด้วยทหารราบ ๗๐๐,๐๐๐ นาย และทหารม้าอีก ๕๐,๐๐๐ นาย เมื่อโรมทราบข่าวการปรากฏตัวของทหารคาร์เธจ กงศุลสคิปิโอของโรม ได้นำกองทัพโรมันจำนวนพล ๘๐,๐๐๐ นาย รอรับทัพคาร์เธจที่ทีซีนุส(Ticinus) และในเดือนพฤศจิกายนทั้งสองฝ่ายก็ประจัญหน้ากัน แม้จะมีกำลังน้อยกว่า แต่เนื่องจากทหารโรมันไม่เคยเห็นช้างศึกมาก่อน ดังนั้นเมื่อฮานนิบาลสั่งกองช้างเข้าประจัญบาน จึงทำให้กองทัพโรมันเสียขวัญแตกตื่นจนไม่เป็นกระบวน หลังจากเห็นข้าศึกเสียรูปขบวนแล้ว ฮานนิบาลจึงสั่งทหารม้าเข้าโจมตี และตามสมทบด้วยกองทหารราบ ทำให้ทหารโรมันแตกพ่ายบาดเจ็บล้มตายเป็นจำนวนมาก

แม้แต่ตัวกงศุลสคิปิโอเองก็ได้รับบาดเจ็บจนต้องให้บุตรชายที่ชื่อว่า สคิปิโอ พาหนีออกจากสนามรบ ต่อมาในเดือนธันวาคมปีเดียวกัน ทัพของฮานนิบาลก็ปะทะกับทัพโรมันจำนวน ๙๐,๐๐๐ คนของแม่ทัพ แซมโปรนิอุส ลองกิอุส ที่ทรีเบีย และได้รับชนะโดยแม่ทัพแซมโปรนิอุสและทหารโรมันสามหมื่นคนถูกสังหาร ชัยชนะครั้งนี้ทำให้ฮานนิบาลได้กำลังสนับสนุนจากชาวกอล ศัตรูเก่าของโรมทำให้กำลังพลของฮานนิบาลเพิ่มเป็น ๕๐,๐๐๐ นาย และได้ครอบครองภาคเหนือของอิตาลีทั้งหมด ต่อจากนั้นฮานนิบาลได้ยกทัพข้ามเทือกเขาแอพเพนไนน์เพื่อมุ่งสู่โรม ในครั้งนี้กองทัพคาเธจต้องผจญกับเชื้อโรคและแมลงมีพิษ ตัวฮานนิบาลเองก็ถูกพิษแมลงจนตาบอดข้างหนึ่งและสูญเสียช้างศึกเกือบทั้งหมด อย่างไรก็ตามทัพคาเธจยังมีทหารม้าที่เก่งกาจอยู่ ทำให้ฮานนิบาลได้รับชัยชนะในการรบกับกองทัพโรมันของกงศุล ฟลามินีอุส ที่ ทะเลสาปทราสิเมเน(Trasimene) โดยสังหารข้าศึกไป ๒๕,๐๐๐ คน สถานการณ์เริ่มคับขัน บรรดาพันธมิตรของโรมเริ่มหันไปเข้ากับฮานนิบาล

ทางสภาโรมได้เลือก แมกซิมุส ฟาซิบิอุส เป็นกงสุลคนใหม่ ฟาซิบิอุส เสนอให้ใช้วิธีหลีกเลี่ยงการรบ แต่ปล่อยให้ทัพคาร์เธจเข้าตีเมืองพันธมิตรต่าง ๆ ของโรมไปจนกว่าทางคาร์เธจจะอ่อนกำลังลงแล้วจึงรวมทัพใหญ่เผด็จศึกในครั้งเดียว ความคิดนี้ทำให้สภาโรมไม่พอใจ เนื่องจากเห็นว่า ในเวลานั้นชาวโรมต่างหวาดกลัวฮานนิบาลจนเสียขวัญ ถ้ายังปล่อยให้ฮานนิบาลรุกต่อไป โรมอาจตกอยู่ในภาวะอันตราย จึงได้ปลดฟาซิบิอุสจากตำแหน่ง จากนั้นสภาโรมได้แต่งตั้งวาโร และ เอมิลิอุส สองแม่ทัพดำรงตำแหน่งกงศุลนำทัพใหญ่ ๒๐๐,๐๐๐ นาย เข้าโจมตีทัพฮานนิบาลที่มีกำลังไม่ถึง ๔๐,๐๐๐ คน ทางสภาโรมมั่นใจในศึกครั้งนี้และ ส่งสมาชิกสภาไปร่วมดูผลชัยชนะถึง ๑๒๐ คน กองทัพทั้งสองปะทะกันที่คานาเอ (Canae) ในการรบฝ่ายคาร์เธจหันหลังให้ดวงอาทิตย์ขณะที่พวกโรมันซึ่งเป็นฝ่ายโจมตีหันหน้าเข้าหาแสงอาทิตย์ ฝุ่นและแสงแดดเป็นอุปสรรคในการรบของโรมัน ในที่สุดหลังการประจัยบานอันดุเดือด คาร์เธจเป็นฝ่ายชนะ แม่ทัพเอมิลิอุสตายด้วยคมหอกทหารคาร์เธจ ส่วนทหารโรมันกว่า ๖๐,๐๐๐ คนถูกสังหารอีกกว่าสามหมื่นถูกจับเป็นเชลย ทหารเกือบสี่หมื่นคนหนีออกจากสมรภูมิก่อนสิ้นสุดการรบ ส่วนสมาชิกสภาที่มาดูชัยชนะ เสียชีวิตไป ๘๐ คน

กองทัพคาร์เธจมาถึงโรม แต่ฮานนิบาลรู้ดีว่า ฝ่ายตนไม่พร้อมในการเข้าตีเมืองใหญ่อย่างโรมจึง เคลื่อนทัพเลียบกำแพงโรมและจากไป แม้ข้าศึกจะไม่เข้าโจมตี แต่ความพ่ายแพ้ที่คานาเอก็ทำให้ชาวโรมเสียขวัญ สภาแห่งโรมตัดสินใจใช้แผนของฟาซิบิอุสโดยหลีกเลี่ยงการปะทะกับทัพข้าศึก ขณะเดียวกันทัพของฮานนิบาลก็เอาชนะพันธมิตรต่างๆของโรมได้ และในปีที่ ๒๑๕ ก่อนคริสตกาล พระเจ้าฟิลิปที่ ๕ แห่งมาซีโดเนีย ก็เข้าร่วม เป็นพันธมิตรกับคาร์เธจและทำสงครามกับโรม แม้ว่าฮานนิบาลจะได้ชัยชนะมาตลอด แต่ทว่าบรรดาเมืองพันธมิตรของโรมันที่ตีได้นั้น ก็ไม่ได้สนับสนุนคาร์เธจอย่างเต็มที่ ทำให้โรมสามารถชิงเมืองเหล่านั้นกลับคืนได้ทีละเมือง จนถึงปีที่ ๒๐๗ ก่อนคริสตกาล แม้ว่าจะยังไม่เคยแพ้ศึก แต่ทัพของฮานนิบาลก็เหลือทหารน้อยลง จึงตัดสินใจเรียกกำลังเสริมจากคาร์เธจ แต่ทว่าทัพเสริมที่นำมาโดยฮัสดรูบาลน้องชายของฮานนิบาลถูกกองทัพโรมัน ซุ่มโจมตีพินาศหมดทั้งทัพ ฮัสดรูบาลเสียชีวิต และในปีถัดมา ปับลิอุส คอเนลิอุส สคิปิโอ (Publius Cornelius Scipio)บุตรชายของอดีตกงศุลสคิปิโอ ก็เข้าโจมตีทัพคาร์เธจที่สเปนและได้รับชัยชนะ มาโก้น้องชายอีกคนของฮานนิบาลเสียชีวิตในสนามรบ สคิปิโอ เป็นนายทหารหนุ่มที่ศึกษายุทธวิธีของฮานนิบาลมาเป็นอย่างดี เขารู้ว่าการจะทำให้ฮานนิบาล ยอมถอนทัพได้นั้น ต้องโจมตีคาร์เธจ ดังนั้นทัพของสคิปิโอจึงยกพลขึ้นบกที่อาฟริกาเหนือและมีชัยต่อทัพคาร์เธจที่ปาลิน(Palin)

ทันทีที่ทราบข่าวว่าแผ่นดินแม่ถูกบุก ฮานนิบาลได้ถอนทัพออกจากคาบสมุทรอิตาลีและระดมทหาร ๔๕,๐๐๐ นาย กับช้างศึก ๗๐ เชือก จากคาธาโกโนวา ยกกลับไปยังคาร์เธจทันที และในปี ค.ศ. ๒๐๒ ก่อนคริสตกาล ทัพของฮานนิบาล ก็ปะทะกับทัพของสคิปิโอที่ทุ่งราบซามา หลังการโจมตีของกองช้างล้มเหลว ทัพของสคิปิโอที่มีมากกว่า ก็ทำลายกองทัพคาร์เธจจนย่อยยับ ฮานนิบาลพ่ายแพ้และคาร์เธจก็ยอมจำนน สคิปิโอ ได้รับเกียรติให้ใช้ชื่อว่า อาฟริกานุส หมายถึง ผู้พิชิตอาฟริกา ทางโรมให้คาร์เธจสละดินแดนทั้งหมดในสเปน อาฟริกาเหนือและเมดิเตอเรเนียน รวมทั้งสมบัติจำนวนมหาศาลเป็นค่าปฏิกรรมสงคราม ทั้งยังจำกัดจำนวนเรือรบคาร์เธจให้มีเพียง ๑๐ ลำเท่านั้น หลังสงครามยุติลงในปีที่ ๒๐๒ก่อนคริสตกาล ฮานนิบาลได้ลาออกจากราชการในอีกสองปีต่อมา ในปีที่ ๑๙๖ ก่อนคริสตกาล ฮานนิบาลกล่าวโจมตีพวกขุนนางคาร์เธจที่ทุจริต ทำให้พวกนั้นไม่พอใจและใส่ร้ายว่า ฮานนิบาลวางแผนต่อต้านโรมโดยสมคบกับพระเจ้าแอนติโอคัสที่ ๓ แห่งซีเรีย ทางกรุงโรมส่งเจ้าหน้าที่มายังคาร์เธจ ฮานนิบาลจึงลี้ภัยไปยังซีเรีย ต่อมาเมื่อได้เป็นที่ปรึกษาของกษัตริย์แอนติโอคัส ฮานนิบาลได้ชักชวนให้ซีเรียทำศึกกับโรมัน ทว่าซีเรียพ่ายแพ้และก่อนที่จะถูกจับตัวส่งไปยังโรม ฮานนิบาล ได้หนีไปยังปรัสเซีย(Prussia) ทว่าพวกโรมันก็สืบทราบและในปีที่ ๑๘๓ ก่อนคริสตกาล กองทหารโรมันก็เข้าล้อมบ้านพักของเขาในปรัสเซีย

ฮานนิบาลสิ้นหนทางหนีและตัดสินใจจบชีวิตของตนด้วยการดื่มยาพิษ โดยมีอายุได้ ๖๔ ปี แม้ว่าจะไม่อาจเอาชนะโรมได้ แต่ฮานนิบาลก็ได้ชื่อว่าเป็น ยอดแห่งแม่ทัพของโลกคนหนึ่ง ด้วยว่าตลอดเวลา ๑๕ ปี ที่เขาทำศึกในดินแดนโรมันนั้น ฮานนิบาลไม่เคยพ่ายแพ้แม้แต่ครั้งเดียวทั้ง ๆ ที่ เขาไม่ได้รับกำลังสนับสนุนเลย ชัยชนะของเขามาจากการรู้จักใช้สิ่งที่ตนมีรวมกับสถานการณ์รอบข้าง เพื่อเอาชนะข้าศึกที่เหนือกว่า เรื่องราวและยุทธวิธีการรบของฮานนิบาลได้กลายเป็นที่ยกย่องโดยเหล่าแม่ทัพในรุ่นต่อ ๆ มา

ข้อมูลและดูรูปเพิ่มเติมที่

http://www2.se-ed.net/paststep/hannibal1.html

กองทัพช้างของฮานนิบาลประจัญหน้ากับกองทัพโรมัน
แก้ไขเมื่อ 24 พ.ย. 49 15:05:38

จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 24 พ.ย. 49 15:03:20 ]