ความคิดเห็นที่ 1 หมวด ข คำที่ถูกต้อง                              มักเขียนเป็น ขบวน                               ขะบวน ขโมย                               ขะโมย, โขมย ขะมักเขม้น                        ขมักเขม้น, ขะมักขะเม่น, คะมักคะเม่น ขากรรไกร                         ขากันไกร ขากรรไตร                         ขากันไตร ข้าวกบหม้อ                        ข้าวกลบหม้อ ข้าวโพด                            ข้าวโภช ขี้เถ้า                                ขี้เฒ่า, ขี้เท่า เข็ญใจ                              เข็นใจ เข้าฌาน                            เข้าฌาณ ไข่มุก                               ไข่มุกข์, ไข่มุกด์, ไข่มุข หมวด ค ครรลอง                             คันลอง, คัลลอง ครองราชย์                         ครองราช คริสตกาล                          คริสต์กาล คริสต์ศตวรรษ                     คริสตศตวรรษ ครุฑ                                 ครุธ ค้อน (เครื่องมือ)                 ฆ้อน คะนอง                              คนอง คะนึง                                คนึง คะยั้นคะยอ                        ขยั้นขะยอ, ขะยั้นขะยอ คั่นกลาง                            ขั้นกลาง คันดาล                             คันดาน คัมภีร์                               คำภีร์ คำนวณ                             คำนวน คุกกี้                                 คุ๊กกี้ เคี่ยวเข็ญ                           เคี่ยวเข็น โครงการ                            โครงการณ์ หมวด ง   งึมงำ                                 งึมงัม เงินทดรอง                          เงินทดลอง เงินรองจ่าย                         เงินลองจ่าย โง่เง่า                                 โง่เหง้า จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 7 ก.พ. 50 10:14:55 ]

ความคิดเห็นที่ 2 หมวด จ คำที่ถูก                              มักเขียนเป็น จระเข้                            จรเข้ จลาจล                           จราจล จักร                               จักร์ จัดสรร                            จัดสรรค์ จาระไน                           จาระนัย โจทก์จำเลย                     โจทย์จำเลย โจทย์เลข                         โจทก์เลข โจษจัน                            โจทจัน หมวด ฉ   ฉบับ                                ฉะบับ ฉะนั้น                               ฉนั้น ฉันญาติ                            ฉันท์ญาติ, ฉันท์ญาต, ฉันญาต เฉพาะ                              ฉะเพาะ หมวด ช ชนวน                               ชะนวน ชนัก                                 ชะนัก ชบา                                 ชะบา ชมดชม้อย                         ชะมดชม้อย, ชะมดชะม้อย ชม้าย                               ชะม้าย ชโลม                               ชะโลม ช้อนส้อม                           ช้อนซ่อม ชอ่ำ                                 ชะอ่ำ ชอุ่ม                                 ชะอุ่ม ชะนี                                  ชนี ชะรอย                               ชรอย ชะลอ                                ชลอ ชัชวาล                              ชัชวาลย์ โชคชะตา                           โชคชตา หมวด ซ ซวดเซ                               ทรวดเซ ซาก                                  ทราก ซ่าหริ่ม                               ซะหริ่ม, ซาหลิ่ม เซ็นชื่อ                               เซ็นต์ชื่อ เซนติเมตร                          เซ็นติเมตร จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 7 ก.พ. 50 11:10:35 ]

ความคิดเห็นที่ 3 ซูเปอร์           ซุปเปอร์ จากคุณ : NgaoMak - [ 7 ก.พ. 50 11:33:57 ]

ความคิดเห็นที่ 4 หมวด ด คำที่ถูก                              มักเขียนเป็น ดาดฟ้า                          ดาษฟ้า ดารดาษ                        ดารดาด ดาวคะนอง                     ดาวคนอง ดาษดื่น                         ดาดดื่น ดำรง                             ดำรงค์ ดุลการค้า                       ดุลย์การค้า ดุลอำนาจ                      ดุลย์อำนาจ เดินเหิน                         เดินเหิร เดียรดาษ                       เดียระดาด ได้ญาณ                        ได้ญาน หมวด ต ตงิด                              ตะหงิด ตระเวน                          ตระเวณ ตลบตะแลง                    ตลบแตลง, ตะหลบตะแลง ตะกรุมตะกราม                ตะกลุมตะกลาม, ตะกรุมตะกลาม ตะกละตะกลาม               ตะกะตะกลาม ตะเฆ่ (เครื่องลากเข็น)      ตะเข้ ต่าง ๆ นานา                   ต่าง ๆ นา ๆ ตาลโตนด                      ตาลตะโหนด ตำรับตำรา                     ตำหรับตำรา หมวด ถ ถนนลาดยาง                   ถนนราดยาง ถ่วงดุล                           ถ่วงดุลย์ แถลงการณ์                     แถลงการ หมวด ท ทโมน                            ทะโมน ทยอย                            ทะยอย ทแยง                            ทะแยง ทรวดทรง                       ซวดทรง ทระนง                           ทรนง ทลาย (แตกหัก, พัง)         ทะลาย ทะลาย (หมาก, มะพร้าว)    ทลาย ทะลึ่ง                             ทลึ่ง ทะเลสาบ                        ทะเลสาป ทาส                              ทาษ ทำบุญสุนทาน                  ทำบุญสุนทร์ทาน ทีฆายุโก                         ฑีฆายุโก ทูต                                ฑูต ทูนหัว                            ทูลหัว ทูลกระหม่อม                   ทูนกระหม่อม ทูลเกล้า ฯ                       ทูนเกล้า ฯ เทเวศร์                           เทเวศน์ เท้าความ                        ท้าวความ เทิดทูน                           เทอดทูน, เทิดทูล เทิดพระเกียรติ                  เทอดพระเกียรติ แท็กซี่                            แท๊กซี่ แทรกแซง                       แซกแซง โทรมหญิง                       โซมหญิง จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 7 ก.พ. 50 11:38:44 ]

ความคิดเห็นที่ 5 ขอบพระคุณ คุณเหงามาก # ๓  (เมื่อไรจะเลิกเหงาเสียที) ที่มาช่วยแจม p   เมื่อเป็นพยัญชนะต้น ใช้ พ เช่น parabola = พาราโบลา เมื่อเป็นตัวสะกด       ใช้ ป เช่น capsule = แคปซูล หมายเหตุ   p เมื่อเป็นพยัญชนะต้นให้ใช้ พ โดยตลอด ยกเว้นกลุ่มพยัญชนะบางกลุ่มที่ไทย นิยมใช้เสียง ป ให้ใช้ ป ดังนี้ super-, -pa, -pean, -per, -pia, -pic, -ping, -pion, -po, -pus และ –py  ตัวอย่าง superman = ซูเปอร์แมน Europa     = ยูโรปา bumper    = บัมเปอร์ topic        = ทอปปิก shopping  = ชอปปิง hippy       = ฮิปปี hippo       = ฮิปโป olympus   = โอลิมปัส จากหลักเกณฑ์การทับศัพท์ภาษาอังกฤษของราชบัณฑิตยสถาน http://www.royin.go.th/th/profile/index.php?PageNo=11&PageShow=324&SystemModuleKey=127                                                           ซูเปอร์แมนตัวจริงต้องมี ป ตัวเดียว แก้ไขเมื่อ 07 ก.พ. 50 17:59:46 จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 7 ก.พ. 50 14:34:55 ]

ความคิดเห็นที่ 6 หมวด ธ คำที่ถูก                              มักเขียนเป็น ธำรง                            ทำรงค์, ธำรงค์ ธุรการ                          ธุระการ ธุรกิจ                           ธุระกิจ หมวด น นาที                             นาฑี นานัปการ                      นานับประการ น้ำมันก๊าด                     น้ำมันก๊าซ นิมิต                            นิมิตร หมวด บ บรรทัด                         บันทัด บรรทุก                         บันทุก บรรลุ                           บันลุ บรรเลง                         บันเลง บล็อก                          บล๊อค, บลอค บังสุกุล                         บังสกุล บังเอิญ                         บังเอิน บันดาล                         บรรดาล บันได                           บรรได บันทึก                          บรรทึก บันเทิง                          บรรเทิง บันลือ                           บรรลือ บางลำพู                        บางลำภู บาดทะยัก                      บาดทยัก, บาทยัก บาตร                            บาต บาทบงสุ์                        บาทบงส์ บาทหลวง                      บาดหลวง บำเหน็จ                         บำเน็จ, บำเหน็ด บิณฑบาต                      บิณฑบาตร บิดพลิ้ว                         บิดพริ้ว บุคลากร                        บุคคลากร บุคลิก                           บุคลลิก บุคลิกลักษณะ                บุคลลิกลักษณะ บูรณปฏิสังขรณ์               บูรณะปฏิสังขรณ์ เบญจเพส                      เบญจเพศ แบ่งสันปันส่วน                แบ่งสรรปันส่วน, แบ่งสรรค์ปันส่วน แก้ไขเมื่อ 19 ก.พ. 50 13:43:32 จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 7 ก.พ. 50 14:51:52 ]

ความคิดเห็นที่ 7 หมวด ป คำที่ถูก                              มักเขียนเป็น ปฏิสันถาร                       ปฏิสันถาน ปฐมนิเทศ                       ปฐมนิเทศก์ ประกายพรึก                    ประกายพฤกษ์ ประกาศิต                        ประกาสิต ประจัญบาน                     ประจันบาน ประจันห้อง                      ประจัญห้อง ประณต                          ประนต ประณาม (กล่าวร้าย)         ประนาม ประณิธาน                       ประนิธาน ประณีต                          ปราณีต ประดิดประดอย                ประดิษฐ์ประดอย ประนีประนอม                  ปราณีปรานอม, ปรานีปรานอม, ปราณีประนอม ประสบการณ์                   ประสบการณ์ (พิมพ์คำว่า ประ-พการณ์ พันทิปปรารถนาดีแก้เป็น ประสบการณ์ เฮ้อ) ประสูติ                           ประสูต ประสูติการ (การคลอด)     ประสูติกาล ประสูติกาล (เวลาที่คลอด) ประสูติการ ประหลาด                       ปลาด ปรัมปรา                         ปรำปรา, ปะรำปะรา ปรานี (เอ็นดู)                  ปราณี ปล้นสะดม                      ปล้นสะดมภ์ ปะแล่ม                          ปะแหล่ม เปอร์เซ็นต์                      เปอร์เซนต์ ไปรษณียบัตร                  ไปรษณีย์บัตร ไปรษณียภัณฑ์                ไปรษณีย์ภัณฑ์ หมวด ผ ผดุง                               ผะดุง ผลัดเปลี่ยน                     ผัดเปลี่ยน ผลัดผ้า                           ผัดผ้า ผลัดเวร                          ผัดเวร ผอบ                              ผะอบ ผัดผ่อน                          ผลัดผ่อน ผัดวันประกันพรุ่ง              ผลัดวันประกันพรุ่ง ผัดเวลา                          ผลัดเวลา ผัดศาล                          ผลัดศาล ผัดหนี้                            ผลัดหนี้ ผาสุก                             ผาสุข ผุดลุกผุดนั่ง                     ผลุดลุกผลุดนั่ง ผูกพัน                            ผูกพันธ์ เผอเรอ                           เผลอเรอ เผอิญ                            ผะเอิญ, เผอิน แผ่ซ่าน                          แผ่สร้าน แผนการ                         แผนการณ์ แก้ไขเมื่อ 08 ก.พ. 50 11:08:45 จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 7 ก.พ. 50 15:15:05 ]

ความคิดเห็นที่ 8 หมวด พ คำที่ถูก                              มักเขียนเป็น พยักพเยิด                     พะยักพะเยิด, พยักเพยิด พยาน                           พะยาน พยุง                             พะยุง พเยีย                           พะเยีย, พะเยียร์ พรรณนา                       พรรนา, พรรณา พลอดรัก                       พรอดรัก พละกำลัง                      พลกำลัง พลาสเตอร์                     พล๊าสเตอร์ พหูสูต                           พหูสูตร พะนอ                           พนอ พะเน้าพะนอ                   พะเน้าพนอ พะแนง                          แพนง พะยอม                          พยอม พะวง                             พวง พังทลาย                        พังทะลาย พันทาง                          พันธุ์ทาง พัสดุ                             พัศดุ พิศวาส                          พิศวาท, พิษสวาท พิสดาร                          พิศดาร พิสมัย                           พิศมัย พึมพำ                            พึมพัม เพริศพริ้ง                        เพริดพริ้ง เพิ่มพูน                          เพิ่มพูล เพียบพร้อม                     เพรียบพร้อม หมวด ภ ภาคภูมิ                           พากพูม, พากภูมิ, ภาคพูม ภารกิจ                            ภาระกิจ ภารธุระ                           ภาระธุระ ภาวการณ์                        ภาวะการณ์ ภูตผี                               ภูติผี ภูมิใจ                              พูมใจ หมวด ม มเหสี                              มเหษี มัสมั่น                             มัสหมั่น มาตรการ                         มาตราการ มาตรฐาน                         มาตราฐาน ม่าย                                หม้าย มืดมน                             มืดมนธ์, มืดมนต์ จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 7 ก.พ. 50 15:30:35 ]

ความคิดเห็นที่ 9 โอ เขียน กระทะ ผิดเป็น กะทะ เสมอมาครับ ด้วยว่าเอาไปเทียบเคียงกับคำว่า กะทิ ขอบคุณที่นำมาลงให้อ่านกันครับ เป็นประโยชน์จริง ๆ จากคุณ : พลายแป้ง - [ 7 ก.พ. 50 21:33:29 A:210.203.176.241 X: TicketID:120371 ]

ความคิดเห็นที่ 10 มัสมั่นแกงแก้วตา.. มัสมั่นด้วยความมั่นใจ มิใช่มัสหมั่นหมั่นเวียนวน สาบานได้ คำนี้อิชั้นเขียนผิด ชัวร์ ! แหม...แต่คนที่เขียน "มืดมน" เป็น มืดมนต์นี่ สงสัยจะติดใจนิยาย "รัตติกาลยอดรัก" แหงๆ จากคุณ : AntiSpam - [ 7 ก.พ. 50 23:37:50 A:124.120.113.211 X: TicketID:123165 ]

ความคิดเห็นที่ 11 ขอบคุณ คุณเพ็ญชมพู มากครับ เป็นประโยชน์มาก ผมโหวตเป็นกระทู้แนะนำ จากคุณ : หนุ่มไทยไร้นาม - [ 8 ก.พ. 50 06:49:26 ]

ความคิดเห็นที่ 12 ดีใจที่มีผู้สนใจอีก ๓ ท่านแล้ว โดยเฉพาะคุณหนุ่มไทยไร้นาม (แอบตั้งชื่อให้ว่าคุณใจดี) ขอขอบพระคุณเป็นพิเศษที่มีความปรารถนาดีช่วยโหวตเป็นกระทู้แนะนำ หากมีคนอย่างคุณใจดีหลาย ๆ คน คงจะดีไม่น้อย ทั้ง ๓ ท่านทำให้บรรยากาศในกระทู้นี้แจ่มใสขึ้นมาก ขออนุญาตฮัมเพลงให้เข้ากับบรรยากาศเสียหน่อย "เช้าวันนี้แจ่มใส             ฉันพาดวงใจของฉันก้าวมา แผ่วเบาเหมือนดังลมพา   ฉันเริ่มแสวงหาในสิ่งที่ควร" ทำนองเพลงฟังข้างล่าง http://www.salathaila.com/katerpusur.html ที่มาของคำที่ใช้ "กระ" เป็นพยางค์หน้า อธิบายไว้ในพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๒๕ ดังนี้ (๑) ซึ่งเดิมเป็น ก กำ กุ ข ต ส เช่น กทำ – กระทำ, กำแพง – กระแพง, กุฎี – กระฎี, ขจัด – กระจัด, ตวัด – กระหวัด, สะท้อน – กระท้อน. (๒) โบราณใช้แทน ตระ เช่น ตระกูล – กระกูล, ตระลาการ – กระลาการ, (อัยการเบ็ดเสร็จ). (๓) เติมหน้าคำโดยไม่มีความหมายก็มี เช่น ซุ้ม – กระซุ้ม, โดด – กระโดด, พุ่ม – กระพุ่ม, ยาจก – กระยาจก, สินธุ์ – กระสินธุ์, เติมให้มีความหมายแน่นแฟ้นขึ้นก็มี เช่น ทำ – กระทำ. (๔) ย้ำหน้าคำอันขึ้นต้นด้วย ก ในบทกลอน คือ กระกรี๊ด กระกรุ่น กระกลับกลอก กระเกริ่น กระเกรียม กระเกรียว กระเกรี้ยว กระเกริก. (๕) นอกนี้เป็น กระ มาแต่เดิม เช่น กระทรวง กระบือ. จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 8 ก.พ. 50 09:32:30 ]

ความคิดเห็นที่ 13 กะทันหัน-กระทันหัน          คำที่มักจะเขียนกันผิด ๆ ถูก ๆ อยู่เสมอ ก็คือคำที่ขึ้นต้นด้วย “กะ” กับ “กระ” บางคำก็ใช้แต่ “กะ” อย่างเดียว บางคำก็ใช้แต่ “กระ” อย่างเดียว บางคำก็ใช้ได้ทั้ง ๒ อย่าง เพียงแต่อาจนิยมเขียนอย่างใดอย่างหนึ่งเท่านั้น การที่จะจดจำให้ได้ทั้งหมดว่า คำใดบ้างต้องใช้ “กะ” นำ คำใดบ้างต้องใช้ “กระ” นำนั้น คงจะยากลำบากมาก เรื่องนี้จำต้องอาศัยพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน ดูประกอบ ถ้าสงสัยว่าคำนี้จะใช้ “กะ” หรือ “กระ” นำ ก็ควรยอมเสียเวลาพลิกดูพจนานุกรมเสียหน่อย อย่าเดาเอาเองเลย จะทำให้เคยตัว แล้วก็อาจเขียนผิด ๆ จนชินแล้วต่อไปจะแก้ยาก           คำที่มักเขียนผิดอยู่เสมอ ไม่ว่าจะเป็นในหนังสือพิมพ์หรือนิตยสารใด ๆ ก็ตาม ก็คือคำว่า “กะทันหัน” ซึ่งคำนี้ที่ “กะ” ไม่มี ร เรือ กล้ำ แต่มักเขียนกันมี ร เรือ กล้ำ เช่น ในนิตยสารรายสัปดาห์ชื่อ สะบัดช่อ ฉบับที่ ๑๑๖ ประจำวันที่ ๑๓ มิถุนายน ๒๕๒๗ ในเรื่อง “เมขลาล่อแก้ว” โดย พรหมา เทอดธรรม มีข้อความว่า “สตรีผู้มีดวงตาสีน้ำตาลทิ้งท้ายเป็นปริศนา...พลางจับจ้องอากัปกิริยาของอีกฝ่ายอย่างสนใจ... จนกระทั่งสมภพมีอาการหน้ามืดแล้วเป็นลมหมดสติไปอย่าง กระทันหัน ไม่กี่วินาทีต่อมาหลังจากนั้น” หรือ ในเรื่อง “นักเลงเนื้อทอง” โดย “ระบือ พิทักษ์รัมย์” ในนิตยสารฉบับเดียวกัน มีข้อความตอนหนึ่งว่า “ชายหนุ่มทันได้เห็นใบมีดพลิกคมล้อแสงไฟฉีกประกายน่าพรั่นขึ้นเพียงแวบเดียว ก่อนจะเอี้ยวตัวหลบไปตามมีตามเกิด เพราะมันกระทันหันจวนแจเต็มที”           ในตัวอย่างที่ยกมาทั้งหมดนี้ “กะ” ที่คำว่า “กะทันหัน” มี ร เรือ กล้ำทั้งนั้น ความจริงคำนี้ พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๒๕ ให้เขียนว่า “กะทันหัน” ไม่มี ร กล้ำ และได้ให้ความหมายไว้ดังนี้ “ว. ทันใด, ปัจจุบันทันด่วน, จวนแจ.” เพราะฉะนั้น จึงขอให้ระมัดระวังในการเขียนหน่อย ที่ “กะ” ไม่ต้องมี ร กล้ำ นะครับ. ผู้เขียน : ศ.จำนงค์ ทองประเสริฐ ราชบัณฑิต สำนักศิลปกรรม ที่มา : ภาษาไทยไขขาน. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์แพร่พิทยา. ๒๕๒๘. หน้า ๑. http://www.royin.go.th/th/knowledge/detail.php?ID=1276 จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 8 ก.พ. 50 09:36:11 ]

ความคิดเห็นที่ 14 สวัสดีครับ คุณ เพ็ญชมพู ครั้งหนึ่ง เคยตั้งกระทู้  โดยใช้ชื่อว่า "เง่าเจ้านาย" แน่นอนว่าผิดหลักภาษาในปัจจุบัน แต่ "เง่า" คำนี้ใช้ในหนังสือเก่าต่างๆ เช่นมหาชาติคำหลวง และพงศาวดารต่างๆก็มีบ้าง อีกทั้งยังใช้เป็นยศข้าราชการในหัวเมืองอีสาน เรียกว่าเจ้าเง่า เง่าหรือเหง้าก็อันเดียวกัน  จึงตั้งใจใช้คำว่า "เง่าเจ้านาย" เป็นหัวข้อ คำว่า"เง่า" ในปัจจุบันแปลกันว่า "โง่" เมื่อใช้ว่า "โง่เง่า" จึงซ้อนกันอยู่เป็น "โง่โง่" ดังนั้นผมคิดว่าคำว่า "เง่า" ไม่ควรที่จะแปลว่า "โง่" อย่างในปัจจุบันครับ "โง่เง่า" ควรแปลว่า โง่มาตั้งแต่รากเหง้า  หรือที่ใช้กันว่า "โคตรโง่" นั้นเอง   มีอยู่พักหนึ่งผมใช้คำว่า "จิง" เป็นการส่วนตัว ด้วยคล้อยตามเหตุผลประกอบในหนังสือ เรื่องลัทธิธรรมเนียมสงฆ์ และเชื่อว่า "จิง" เป็นคำที่ถูกต้อง แต่อย่างไรก็ตาม  มันก็ขัดกับความรู้สึกส่วนใหญ่ และไม่ปรารถนาจะเป็นที่ขวางหูขวางตาใครๆ จึงกลับมาใช้ "จริง" แทน "จิง" หากคุณ เพ็ญชมพู  จบเนื้อหาหลักของกระทู้แล้ว จะขออนุญาตคัด "เรื่องจิง"  มาฝากไว้ในกระทู้นะครับ แก้ไขเมื่อ 08 ก.พ. 50 10:14:56 จากคุณ : กัมม์ - [ 8 ก.พ. 50 09:55:54 ]

ความคิดเห็นที่ 15 ดีใจอีกแล้วที่คุณกัมม์ให้เกียรติมาเยี่ยมเยือนกระทู้น้อย ๆ นี้ (คุณกัมม์อย่าลืมทำอย่างคุณหนุ่มไทยไร้นาม-คุณใจดี # ๑๑ นะ) เง่า-เหง้า         คำไทยแท้ที่เรามักเขียนกันไม่ค่อยถูกคำหนึ่งในหลาย ๆ คำ ก็คือคำว่า “เง่า” และ “เหง้า” เช่น “เหง้า” ในคำว่า “รากเหง้า” หรือ “โคตรเหง้า” ก็มักมีผู้เขียนเป็น “เง่า” เสมอ เช่นข้อความว่า “...เชื่อหรือไม่ว่า พ่อแม่บางคนนั่นแหละคือรากเง่าที่ก่อให้เกิดปัญหาของเด็กวัยรุ่น ” จากเรื่อง “ปัญหาวัยรุ่น...ใครผิด?” ของ ดร. สมภพ เจริญกุล ในนิตยสาร ลุคส์ ประจำเดือนธันวาคม ๒๕๒๗          คำว่า “รากเง่า” ในที่นี้ ที่ถูกควรจะต้องเขียนเป็น “รากเหง้า” ทั้งนี้ เพราะคำว่า “เง่า” และ “เหง้า” ทั้ง ๒ นี้ แม้จะออกเสียงเหมือนกันแต่ก็เขียนต่างกัน และความหมายก็ต่างกันด้วย          คำว่า “เง่า” พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๒๕ ได้ให้ความหมายไว้ว่า “ว. โง่, มักใช้เข้าคู่กับคำ โง่ ว่า โง่เง่า.” และที่คำว่า “โง่” ท่านก็ได้ให้ความหมายไว้ว่า “ว. เขลา, ไม่ฉลาด, ไม่รู้.” นอกจากนั้นยังมีลูกคำอีก ๔ คำ คือ          “โง่แกมหยิ่ง (สำนวน) ว. โง่แล้วยังอวดฉลาด, อวดดีทั้ง ๆ ที่โง่.”          “โง่เง่า ว. โง่มาก.”          “โง่เง่าเต่าตุ่น (สำนวน) ว. โง่ที่สุด เช่น เพราะโง่เง่าเต่าตุ่นพ่อคุณเอ๋ย ผู้ใดเลยจะประสงค์จำนงหมาย. (นิราศทวาราวดี ของ หลวงจักรปาณี).”          “โง่แล้วอยากนอนเตียง (สำนวน) ว. โง่แล้วไม่เจียมตัวว่าโง่ไปทำสิ่งที่ตนไม่รู้ไม่เข้าใจ.”          ส่วนคำว่า “เหง้า” นั้น พจนานุกรม ฉบับ พ.ศ. ๒๕๒๕ ได้เก็บไว้เป็นคำนาม และได้ให้บทนิยามไว้ดังนี้ “น. โคนของพืชบางอย่างที่เป็นก้อนโตจมอยู่ในดิน เช่น เหง้าบัว; ต้นเดิม, ต้นวงศ์.”          คำว่า “รากเหง้า” หรือ “โคตรเหง้า” จึงควรใช้ “เหง้า” โดยเฉพาะคำว่า “รากเหง้า” พจนานุกรม ฉบับ พ.ศ. ๒๕๒๕ ได้เก็บเป็นลูกคำของคำว่า “ราก” ไว้แล้ว และได้ให้บทนิยามไว้ว่า “น. เค้าเดิม, ต้นเหตุ; ลำของพรรณไม้บางชนิดที่อยู่ใต้ดิน เช่น กล้วย บอน.”          คำว่า “เหง้า” ในคำว่า “โคตรเหง้า” ก็ควรใช้ “ห ง สระเอา ไม้โท” เช่นกัน เพราะคำว่า “โคตร” กับคำว่า “เหง้า” ก็มีความหมายในลักษณะเดียวกัน          คำว่า “โคตร” พจนานุกรม ได้ให้ความหมายไว้ว่า “น. วงศ์สกุล, เผ่าพันธุ์, ต้นสกุล, เช่น โคตมโคตร (โค-ตะ-มะ-โคด); คำนี้บางทีก็นำไปใช้ในความหมายไม่สุภาพ หรือเป็นคำด่า เช่น ก่นโคตร.”          เพราะฉะนั้น ในการนำคำว่า “เง่า” หรือ “เหง้า” ไปใช้จึงควรระมัดระวังให้มาก ถ้าใช้เป็นวิเศษณ์คู่กับ “โง่” เป็น “โง่เง่า” ต้องใช้ ง สระเอา ไม้เอก ถ้าใช้เป็นคำนามคู่กับ “โคตร” หรือ “ราก” เป็น “โคตรเหง้า” หรือ “รากเหง้า” ต้องใช้ ห ง สระเอา ไม้โท. ผู้เขียน : ศ.จำนงค์ ทองประเสริฐ ราชบัณฑิต สำนักศิลปกรรม ที่มา : ภาษาไทยไขขาน. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์แพร่พิทยา. ๒๕๒๘. หน้า ๓๑๖-๓๑๗ นี่คงเป็นกระทู้ที่คุณกัมม์พูดถึง http://topicstock.pantip.com/library/topicstock/K3750590/K3750590.html แก้ไขเมื่อ 08 ก.พ. 50 10:42:37 จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 8 ก.พ. 50 10:16:01 ]

ความคิดเห็นที่ 16 คำว่า "จริง" เป็นคำควบไม่แท้ นอกจาก จ แล้วยังมีพยัญชนะอื่นอีกเช่น ซ, ศ, ส  ควบกับ   ร แล้วออกเสียงเฉพาะพยัญชนะตัวหน้าเช่น จริง,ไซร้, เศร้า, ศรี, ศรัทธา, สร้าง, เสริม, สร้อย, สระ, สรง, สร่าง   อยากจะทราบเหตุผลในหนังสือเรื่องลัทธิธรรมเนียมสงฆ์ที่เชื่อว่า "จิง" เป็นคำที่ถูกต้องอยู่เหมือนกัน  เหลืออีก ๑๒๙ คำก็จะหมดคำที่มักเขียนผิดซึ่งรวบรวมโดยราชบัณฑิตยสถานแล้ว ขอเชิญคุณกัมม์คัด "เรื่องจิง" มาลงไว้ได้เต็มที่ ด้วยความยินดี จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 8 ก.พ. 50 10:29:58 ]

ความคิดเห็นที่ 17 สวัสดีอีกครั้งครับ เป็นเกียรติที่ได้มาเยือนต่างหากครับ เห็น คุณ เพ็ญชมพู  ตั้งกระทู้ก็รู้ได้ทันทีว่าของดี โหวตกระทู้  และเก็บเข้าคลังแล้วครับ ทราบอยู่แล้วว่า  ผมจะผิดหลักของราชบัณฑิตย์ท่านครับ คำว่า "เง่า" ผมคิดว่าแต่เดิมมีความหมายอย่างเดียวกับ "เหง้า" ครับ ส่วนคำว่า "จริง" ท่านว่าเป็นคำควบไม่แท้ ในหมวดอักษร จ นึกไม่ออกจิงๆ ว่านอกจากคำ "จริง" แล้ว มีตัวไหนอีกบ้าง เห็นหลงมาเข้าพวกกับเขาอยู่ตัวเดียวเองนะครับ กษัตริย์  ราชบัณฑิตท่านแปลว่า พระเจ้าแผ่นดิน และมีหมายไว้ว่า คำเต็มคือ พระมหากษัตริย์ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงแปลคำนี้ไว้ในพระราชพิธีสิบสองเดือน "กษัตริย์ แปลว่า ผู้เลี้ยงชีพด้วยดาบ" ตรงตามรูปศัพท์ ในส่วนที่หมายไว้  "คำเต็มคือ พระมหากษัตริย์" ในพงศาวดารเขมร ตอนหนึ่งบอกว่า "..โปรดให้ตั้งพระราชโอรสสองพระองค์ขึ้นเป็นกษัตริย์ คือ สมเด็จ.." ผมว่า(แต่เดิม) "กษัตริย์" กับ "พระมหากษัตริย์" เป็นคนละองค์นะครับ กษัตริย์มีได้หลายองค์(คือสมเด็จ)  เราจึงต้องมีตำแหน่ง "พระมหากษัตริย์" ชี้เฉพาะไปว่า  คือกษัตริย์องค์ที่เป็นใหญ่ที่สุดกว่ากษัตริย์องค์อื่น อย่างไรก็ตาม  เราก็ต้องมีมาตรฐาน ซึ่งเป็นงานของราชบัณฑิตท่าน ที่เราเอามาคุยกัน  ก็เพื่อเอาความสนุกกับเกร็ดภาษาเท่านั้นเองครับ ไม่ได้หวังเรียกร้องให้ท่านต้องพิจารณาหรือแก้ไขใดๆ ครับ ขออนุญาตรออีก ๑๒๙ คำครับ  กระทู้ตัวเองก็ยังไม่จบเลยครับ (แก้มาตรฐานครับ) แก้ไขเมื่อ 09 ก.พ. 50 16:57:39 จากคุณ : กัมม์ - [ 8 ก.พ. 50 11:52:15 ]

ความคิดเห็นที่ 18 หมวด ย คำที่ถูกต้อง                              มักเขียนเป็น ยศถาบรรดาศักดิ์                   ยศฐาบรรดาศักดิ์, ยศฐาน์บรรดาศักดิ์ ย่อมเยา                              ย่อมเยาว์ ยาเกร็ด (ตำรา)                     ยาเกล็ด เยาว์วัย                               เยาวัย รสชาติ                               รสชาด รหัส                                   ระหัส ระเห็จ                                 ระเห็ด รักษาการ (ในตำแหน่ง)          รักษาการณ์ รักษาการณ์ (เหตุการณ์)         รักษาการ รังสี                                   รังษี รากเหง้า                             รากเง่า ราดยางถนน                        ลาดยางถนน ราดหน้า                             ลาดหน้า ราศี                                   ราศรี, ราษี รู้เท่าไม่ถึงการณ์                   รู้เท่าไม่ถึงการ ลมหวน                              ลมหวล ละคร                                 ลคร, ลคอน, ละคอน ละมุนละไม                          ละมุนละมัย ละเอียดลออ                        ละเอียดละออ ลักปิดลักเปิด                        ลักกะปิดลักกะเปิด ลังถึง                                  รังถึง ลาดตระเวน                          ลาดตระเวณ ลายเซ็น                              ลายเซนต์, ลายเซ็นต์ ลิดรอน                                ริดรอน, ริดลอน ลุกลี้ลุกลน                           ลุกลี้ลุกรน, รุกรี้ลุกรน ลูกกบคอ (มะพร้าว)               ลูกกลบคอ ลูกเกด                                ลูกเกต ลูกนิมิต                               ลูกนิมิตร เลือกสรร                             เลือกสรรค์ เลือดกบปาก                         เลือดกลบปาก โล่                                      โล่ห์ ไล่เลี่ย                                 ไล่เรี่ย หมวด ว วารดิถี                                 วาระดิถี วิ่งเปี้ยว                                วิ่งเปรี้ยว วิ่งผลัด                                วิ่งผัด วิธีการ                                 วิธีการณ์ วินาที                                  วินาฑี วิไล                                    วิลัย วีรกรรม                               วีระกรรม เวนคืน                                 เวรคืน หมวด ศ ศิลปกรรม                              ศิลปะกรรม ศิลปวัฒนธรรม                        ศิลปะวัฒนธรรม ศิลปวัตถุ                               ศิลปะวัตถุ ศิลปะ                                   ศิลป ศิลปะและวัฒนธรรม                 ศิลปและวัฒนธรรม ศึกษานิเทศก์                          ศึกษานิเทศ จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 8 ก.พ. 50 11:53:57 ]

ความคิดเห็นที่ 19 คำว่า “กษัตริย์” มีรากศัพท์เดียวกับคำว่า “เกษตร” ซึ่งเป็นภาษาสันสกฤต ส่วนภาษาบาลี จะใช้ว่า “ขัตติยะ” ซึ่งมีรากศัพท์เดียวกับคำว่า “เขตต” เมื่อไทยนำมาใช้ก็ตัดตัว ต ที่ซ้ำทิ้งเหลือ “เขต”   คำว่า เขต กับ เกษตร ก็ใช้ในความหมายต่างกัน แต่ ขัตติยะ กับ กษัตริย์ใช้ในความหมายใกล้เคียงกัน "กษัตริย์" กับ "เกษตร" เกี่ยวข้องกันอย่างไร มีผู้อธิบายไว้ว่า ในสมัยโบราณ มนุษย์เริ่มแสวงหาของกินที่มีขึ้นเองตามธรรมชาติเช่นเก็บผลหมากรากไม้ในป่า  ล่าสัตว์ป่า ต่อมาก็เริ่มมีการเพาะปลูก เลี้ยงสัตว์ เกิดมีผู้สะสมอาหารไว้เกินกว่าความจำเป็นจึงเอาอย่างกัน ทำให้มีการแบ่งปันเขตแดน เกิดทรัพย์สินส่วนตัวขึ้น บางคนเกิดความโลภมากก็ลักทรัพย์ผู้อื่น จึงมีการจับกุมลงโทษทัณฑ์กันขึ้น แต่ก็ยังลงโทษไม่เป็นธรรม จึงได้ตกลงกันเลือกคนหนึ่งขึ้นเป็นหัวหน้า ทำหน้าที่ว่ากล่าวติเตียนลงโทษคนที่ทำความผิดโดยได้รับส่วนแบ่งผลผลิตจากคนที่อยู่ในความดูแล เรียกหัวหน้านี้ว่า “กษัตริย์” เพราะเป็นหัวหน้าดูแลเขตหรือที่ทำกิน ยังเหลืออีก ๘๓ คำ ขออนุญาตลงคำสุดท้ายวันพรุ่งนี้ก็แล้วกัน ส่วนวันนี้เรามาคุยกันเรื่องถึงเกร็ดความรู้ของคำต่าง ๆ ดีกว่า จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 8 ก.พ. 50 12:25:16 ]

ความคิดเห็นที่ 20 เรื่องเกร็ดความรู้ของคำต่าง ๆ ที่มักเขียนผิด ส่วนมากคงได้มาจากหนังสือเรื่อง "ภาษาไทยไขขาน" ของ  ศ.จำนงค์ ทองประเสริฐ ราชบัณฑิต สำนักศิลปกรรม ลำดับต่อไปนี้ขอเสนอคำว่า กังวาน-หอมหวน-อบอวล          คำในภาษาไทยที่อยู่ในแม่กน ตามปรกติจะต้องใช้ตัว น หนูสะกด ถ้าหากใช้ตัวอื่นสะกด เช่น ณ ร ล ฬ ก็สันนิษฐานได้ว่า ไม่ใช่คำไทยแท้ คงจะต้องมาจากภาษาอื่น อาจเป็นภาษาเขมร บาลี สันสกฤต หรือ ภาษาฝรั่ง ก็ได้          คำบางคำซึ่งดูลักษณะก็พอจะรู้ว่าไม่ใช่ภาษาบาลี สันสกฤต หรือภาษาฝรั่ง แต่ก็สงสัยว่าจะเป็นคำไทยแท้หรือเป็นคำที่มาจากภาษาเขมร ในกรณีเช่นนี้ ก็ทำให้เราไม่แน่ใจว่าจะใช้ตัว น สะกด หรือ ร ล สะกด เพราะคำเขมรบางคำที่ใช้ ร หรือ ล สะกด เมื่อเรามาใช้เป็นคำไทย เราก็ใช้ น สะกด เช่นคำว่า เดิน ถนน เขมรใช้ เฎีร ถฺนล่ คำที่เขมรใช้ ร หรือ ล สะกดนี้ เรามักจะใช้ น สะกดเป็นส่วนมาก แต่บางคำเราก็ไม่ทราบว่าเป็นคำเขมรหรือเปล่า บางทีก็เลยใช้ ล สะกดก็มี เช่น          คำว่า “กังวาน” ซึ่งมี ๒ พยางค์ เราคิดว่าคงไม่ใช่คำไทย เพราะคำไทยแท้มักเป็นคำโดดมีพยางค์เดียว จึงสันนิษฐานว่าคงจะเป็นคำเขมร แต่จะใช่คำเขมรหรือเปล่า ผมเองก็ไม่ทราบ คงจะเป็นเพราะบางท่านเข้าใจว่าเป็นคำเขมร จึงมักมีผู้เขียนโดยใช้ ล สะกด เป็น “กังวาล” อยู่บ่อย ๆ อาจจะเป็นเพราะเสียงใกล้กับ “กังวล” ซึ่งเป็นคำเขมร และใช้ ล สะกด คำว่า “กังวาน” พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๒๕ ได้ให้ความหมายไว้ว่า “ว. ก้องอยู่ได้นาน เช่น เสียงระฆังกังวาน, มีกระแสเสียงก้องและแจ่มใส.”          คำในแม่กนที่มักใช้ ล สะกด ทั้ง ๆ ที่เป็นคำไทยอีกคำหนึ่งก็คือ คำว่า “หอมหวน” ที่ “หวน” บางคนก็ใช้ ล สะกด คงไปติดชื่อของพระเอกลิเกชื่อดังคนหนึ่งในอดีตที่ชื่อ “หอมหวล” นั่นเอง ลิเกคณะหอมหวลมีชื่อเสียงมาก จนขยายตัวออกไปเป็น “หอมหวล ๑ หอมหวล ๒ ฯลฯ” เวลาเขียนจึงมักใช้ ล สะกดตามไปด้วย คำว่า “หวล” ในพจนานุกรมมิได้เก็บไว้ เก็บแต่ “หวน” และได้ให้ความหมายไว้ว่า “ก. เวียนกลับ เช่น หวนคิดถึงความหลัง หวนกลับมาหา หวนคะนึงถึงคนรัก.” ส่วนคำว่า “หอมหวน” ท่านเก็บเป็นลูกคำของ “หอม” และได้ให้ความหมายไว้ว่า “ก. หอมตลบ.” คำนี้จะต้องใช้ น สะกด          อีกคำหนึ่งที่เสียงลงท้ายคล้าย ๆ “หอมหวน” ก็คือคำว่า “อบอวล” คำว่า “อวล” ในที่นี้ท่านใช้ ล สะกด นี้เพราะคำว่า “อวล” ที่ใช้ ล สะกดนั้นเป็นคำมาจากภาษาเขมร พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๒๕ ได้ให้ความหมายไว้ดังนี้ “ก. ตลบ, ฟุ้ง, หวน, กลบ, หอมตลบ, ฟุ้งด้วยกลิ่นหอม, มักใช้เข้าคู่กับคำ อบ เป็น อบอวล.” และได้บอกที่มาว่ามาจากภาษาเขมร ซึ่งมีความหมายว่า “เต็ม, แน่น, อึดอัด.” คำว่า “อบอวล” ท่านเก็บเป็นลูกคำของคำว่า “อบ” และได้ให้ความหมายไว้ว่า “ก. ตลบ, ฟุ้ง, (ใช้แก่กลิ่น). ว. มีกลิ่นตลบ, มีกลิ่นฟุ้ง.” ถ้าหากเขียนเป็น “อบอวน” ที่ “อวน” ใช้ น สะกด ก็จะมีความหมายไปอีกอย่างหนึ่ง เพราะคำว่า “อวน” เป็นชื่อเครื่องจับปลามีหลายชนิด ถักเป็นตาข่าย ผืนยาว ใช้ล้อมจับปลา   ประเภทใหญ่ ๆ ก็ได้แก่ “อวนลอย” กับ “อวนลาก” ถ้าที่คำว่า “อวน” ใช้ น สะกด คำว่า “อบอวน” ก็จะต้องแปลว่า “ทำให้อวนหอมตลบหรือให้ฟุ้งด้วยกลิ่นหอมด้วยวิธีอบ” ซึ่งเป็นคนละเรื่องกัน. ผู้เขียน : ศ.จำนงค์ ทองประเสริฐ ราชบัณฑิต สำนักศิลปกรรม ที่มา : ภาษาไทยไขขาน. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์แพร่พิทยา. ๒๕๒๘. หน้า ๑๗๕. http://www.royin.go.th/th/knowledge/detail.php?Search=1&ID=1275 จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 8 ก.พ. 50 13:34:21 ]

ความคิดเห็นที่ 21 เย็นๆ ค่ำๆ จะแวะมาแจมใหม่นะคะ คงต้องเปิดตำรากันมือระวิง :) จากคุณ : AntiSpam - [ 8 ก.พ. 50 13:35:55 A:192.165.213.18 X: TicketID:123165 ]

ความคิดเห็นที่ 22 คุณ AntiSpam แจ้งว่ามาเย็นค่ำ ดีใจล้ำเลิศยิ่งสิ่งใดเหมือน จขกท.ภาคหนึ่งมาเยี่ยมเยือน จะเตรียมเรือนไว้ต้อนรับขับสู้เอย เรื่องของ เกษียร-เกษียณ- เกษียน เกษียร แปลว่า น้ำนม   เกษียณ แปลว่า สิ้นไป เกษียน แปลว่า เขียน สองคำแรกมาจากภาษาสันสกฤต ส่วนคำหลังเป็นคำไทยที่ล้อสันสกฤต เกษียร มาจากสันสกฤตว่า กฺษีร บาลีว่า ขีร เมื่อแปลงเป็นไทย กฺษีร ก็เป็น  เกษียร โดยแปลง สระ อี เป็น สระ เอีย  เมื่อนำมาประกอบเป็นคำว่า "เกษียรสมุทร" จึงได้ความหมายว่า "ทะเลน้ำนม"  อันใช้เรียกสถานที่ในตำนานว่า เป็นอาสนสถานของพระนารายณ์ เทพเจ้าสำคัญในศาสนาฮินดู ทรงบรรทมอยู่เหนือ อนันตนาคราช ที่ลอยอยู่ในทะเลน้ำนม หรือ เกษียรสมุทรแห่งนี้นี่เอง เกษียณ สันสกฤตว่า  กฺษีณ แปลว่า สิ้นไป บาลีใช้ ขีณ   พอเป็นไทยก็เป็น เกษียณ (เอา อี เป็น เอีย เหมือนกัน)  เมื่อนำมาสร้างเป็นคำเช่นคำว่า "เกษียณอายุ" จึงมีความหมายว่า หมดสิ้นอายุไป แต่คำนี้ไม่ได้หมายความเดียวกับตาย หากแต่มักใช้กับการสิ้นกำหนดการต่าง ๆ เช่น เกษียณอายุราชการ หมายถึง หมดภาระหน้าที่ราชการแล้ว ไม่ต้องรับราชการอีกต่อไปด้วยถึงวาระอันควร พูดสั้น ๆ ว่า เกษียณ ก็มีเป็นต้น ความแตกต่างอย่างหนึ่งระหว่างบาลีและสันสกฤต คือ ข ในบาลี จะเปลี่ยนเป็น ก กับ ษ  ในบาลี (ข - กษ) เหมือนตัวอย่างคำใน # ๑๙ ขัตติยะ-กษัตริย์  เขต-เกษตร ดังนั้นคำว่า เขียน จึงถูกแปลงเป็นคำสันสกฤตโดยอาศัยหลักการแปลงคำจากบาลีเป็นสันสกฤต ข เปลี่ยนเป็น กษ  จากคำไทย เขียน จึงถูกแปลงเป็นคำล้อสันสกฤต เกษียน ด้วยประการฉะนี้ จนบางครั้งผู้เชี่ยวชาญภาษาบาลีสันสกฤตยังแปลไม่ถูก   คำนี้นำไปใช้ในคำว่า "เกษียนหนังสือ" ทำนองเดียวกับ เขียนหนังสือ แต่ทั้งนี้ คำ "เกษียนหนังสือ" นี้เป็นคำสร้างใหม่ เพื่อใช้ในความหมายว่า “ข้อความที่เขียนแทรกไว้”  เช่น ในใบลาน หรือข้อความที่เขียนไว้บนหัวกระดาษคำสั่งหรือหนังสือราชการ เรียกว่า หัวเกษียน จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 8 ก.พ. 50 14:52:02 ]

ความคิดเห็นที่ 23 เข้าฌาน-ได้ญาณ ฌาน          คำภาษาบาลีที่เรานำมาใช้ในภาษาไทยมีอยู่คู่หนึ่ง คือคำว่า “ฌาน” กับ “ญาณ” ซึ่งมีรูปลักษณะคล้าย ๆ กัน ที่เป็นปัญหาก็คือในเวลาเขียนจะใช้ตัวใดสะกดแน่ บางคนเขียน “ญาน” (ใช้ น หนูสะกด) หรือบางคนเขียน “ฌาณ” (ใช้ ณ เณรสะกด) เช่นในนิตยสาร “สะบัดช่อ” ฉบับที่ ๑๑๙ เรื่อง “ผีบุญนรกานต์” โดย ตุลย์ มหิทธา มีข้อความตอนหนึ่งว่า “คุณหญิง เรานั่งดูด้วย ฌาณสมาบัติ มองเห็นแล้วว่า สามีคุณกระทำด้วยเวทย์มายาขนาดหนักทีเดียวนะ”          คำว่า “ฌาณ” ในเรื่องนั้นใช้ ณ เณรสะกด ความจริงคำว่า “ฌาน” ต้องใช้ น หนูสะกด เพราะเป็นคำบาลี มาจากรากศัพท์ว่า ฌา แปลว่า เพ่ง เมื่อเป็นนามก็เป็น “ฌาน” ตามศัพท์แปลว่า “การเพ่ง” คำนี้ในพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๒๕ ได้เก็บไว้ และได้ให้ความหมายและคำอธิบายค่อนข้างละเอียดกว่าคำอื่น ๆ ดังนี้          “น. ภาวะที่จิตสงบแน่วแน่เนื่องมาจากการเพ่งอารมณ์, การเพ่งอารมณ์จนจิตแน่วแน่เป็นสมาธิ, เรียกลักษณะการทำจิตให้สงบตามหลักทางศาสนาว่า เข้าฌาน เช่น พระเข้าฌาน ฤษีเข้าฌาน, โดยปริยายเรียกผู้นั่งหลับตานิ่งอยู่ว่า เข้าฌาน, ฌานนั้นจัดเป็น ๔ ชั้น เรียกชื่อตามลำดับที่ประณีตขึ้นไปกว่ากัน คือ ปฐมฌาน ได้แก่ ฌานที่ ๑ มีองค์ ๕ คือ ยังมีตรึก ซึ่งเรียกว่า วิตก มีตรอง ซึ่งเรียกว่า วิจาร เหมือนอารมณ์แห่งจิตของคนสามัญ มีปีติ คือ ความอิ่มใจ มีสุข คือ ความสบายใจอันเกิดแต่วิเวก คือความเงียบ และประกอบด้วยจิตมีอารมณ์เป็นหนึ่งลงไปซึ่งเรียกว่า เอกัคตา, ทุติยฌาน ได้แก่ ฌานที่ ๒ มีองค์ ๓ คือ ละวิตกวิจารเสียได้ คงอยู่แต่ปีติและสุขอันเกิดแต่สมาธิ กับเอกัคตา, ตติยฌาน ได้แก่ ฌานที่ ๓ มีองค์ ๒ คือ ละปีติเสียได้ คงอยู่แต่สุขกับเอกัคตา, จตุตถฌาน ได้แก่ ฌานที่ ๔ มีองค์ ๒ เหมือนกัน ละสุขเสียได้ กลายเป็นอุเบกขาคือเฉย ๆ กับเอกัคตา, ฌานทั้ง ๔ นี้จัดเป็นรูปฌาน เป็นรูปสมาบัติ มีรูปธรรมเป็นอารมณ์ สงเคราะห์เข้าในรูปาวจรภูมิ”          จึงขอให้กำหนดไว้ว่าถ้าเขียนคำว่า “ฌาน” ให้ใช้ น หนูสะกดเสมอไป ญาณ          คำนี้ ถ้าอยู่ตามลำพังอ่านว่า “ยาน” แต่ถ้าเป็นส่วนหน้าของคำสมาสมักจะออกเสียงว่า “ยา-นะ” เช่น ญาณทัสนะ (ยา-นะ-ทัด-สะ-นะ)  ญาณวิทยา (ยา-นะ-วิด-ทะ-ยา)  และ ญาณศาสตร์ (ยา-นะ-สาด)          คำว่า “ญาณ” เป็นคำบาลี แปลว่า “ปรีชาหยั่งรู้หรือกำหนดรู้ที่เกิดจากอำนาจสมาธิหรือความสามารถหยั่งรู้เป็นพิเศษ” เพียงเรียนหนังสือแล้วมีความรู้ไม่ถือว่าเป็น “ญาณ” เรานิยมเรียกว่า “ปัญญา” แทน   ความจริงก็มีรากศัพท์มาจากคำว่า “ญา” ธาตุ ซึ่งแปลว่ารู้ เช่นเดียวกัน เมื่อลง ยุ ปัจจัย ก็แปลง ยุ เป็น อน แล้วแปลง น เป็น ณ อีกทอดหนึ่ง          การศึกษาหาความรู้ ไม่ว่าระดับไหนก็ตาม เราจะได้ “ปัญญา” มาเพิ่มพูนให้แก่ตัวเองอยู่เรื่อย ๆ  ปัญญาท่านแบ่งเป็น ๓ ขั้น คือ          ๑. สุตมยปัญญา ได้แก่ ปัญญาที่เกิดจากการได้ยินได้ฟัง ได้ศึกษาค้นคว้า เช่น จากห้องสมุด หอสมุด หรือซักถามผู้หลักผู้ใหญ่หรือครูบาอาจารย์บ้าง การศึกษาแบบนี้ถ้าหากเราไม่พัฒนาต่อไป เท่ากับเป็นเสมือนนกแก้วนกขุนทอง เป็นปัญญาขั้นต้น ปัญญาแบบเด็ก ๆ ยังไม่ต้องการให้มีความคิดมากเกินไป          ๒. จินตามยปัญญา ได้แก่ ปัญญาที่เกิดจากการคิด ไม่ใช่เรียนมาอย่างใดแล้วก็จะต้องเชื่ออย่างนั้นเสมอไป ขงจื๊อเคยบอกไว้ว่า “เรียนแล้วไม่คิด เสียเปล่า คิดโดยไม่ได้เรียน อันตราย” เมื่อเราเติบโตเป็นผู้ใหญ่แล้ว ก็ควรจะต้องมีความคิด ไม่ใช่ทำตัวเป็นเด็กทารกหรือเด็กอมมืออยู่ และเมื่อมีปัญหาใด ๆ เกิดขึ้น ก็ต้องรู้จักขบคิดเพื่อหาทางแก้ปัญหานั้น ๆ          ๓. ภาวนามยปัญญา ได้แก่ ปัญญาที่เกิดจากการเข้าสมาธิ เจริญภาวนา หรือขั้นปฏิบัติการ จนกระทั่งมีความช่ำชอง สามารถคิดแก้ปัญหาได้อย่างฉับพลัน          คำว่า “ญาณ” เป็นความรู้อันเป็นผลเนื่องมาจากการเข้าสมาธิ เข้ากรรมฐาน คือเป็นปัญญาขั้นที่ ๓ อันเป็นขั้นสูงสุด เมื่อเจริญวิปัสสนากรรมฐานแล้ว อาจารย์ก็จะมาสอบอารมณ์ว่าได้ปฏิบัติไปถึงไหนแล้ว อย่างนี้ถือว่าเป็นการ “สอบญาณ” คำว่า “ญาณ” ต้องใช้ ณ เณรสะกด. ผู้เขียน : ศ.จำนงค์ ทองประเสริฐ ราชบัณฑิต สำนักศิลปกรรม ที่มา : ภาษาไทยไขขาน. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์แพร่พิทยา. ๒๕๒๘. หน้า ๒๙-๓๒. จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 8 ก.พ. 50 15:37:51 ]

ความคิดเห็นที่ 24 พยายามหาอะไรแปลกๆ มาเล่นค่ะ (แต่ก็ไม่แปลกเท่าไหร่หรอก) ตรวจตู้หนังสือตัวเองหนึ่งครั้ง ครรลองสายตาพาไปประสบกับหนังสือเล่มหนึ่ง ซึ่งบัดนี้ก็ยังเป็นที่นิยมไม่เสื่อมคลาย และเชื่อว่าหลายๆ คนเมื่อ "เอ็นสะท้าน" กันเสร็จเรียบร้อยก็ยังคงเก็บเอาไว้ "ติวไทยเอ็นทรานซ์" ของ ธเนศ เวศร์ภาดา หนังสือชุดนี้มีแง่มุมสนุกๆ เกี่ยวกับภาษามากมาย คำที่มักจะสะกดผิดก็รวบรวมเป็นท้ายหน้าสั้นๆ ให้จดจำไปทีละกลุ่มๆ เช่น กลุ่มของคำ สัน สรร และ สรรค์, โจษ โจทก์ และ โจทย์ กลุ่มที่ชอบมากคือ กลุ่ม "อี" อีลุ่ยฉุยแฉก (อีหลุยฉุยแฉก) อีหลุกขลุกขลัก อีหลุกขลุกขลุย อีเหละเขะขะ อีโหลกโขลกเขลก อีหลักอีเหลื่อ กลุ่ม "พลิ้ว" คำในกลุ่มนี้ไม่ใช้ "พริ้ว" เลย บิดพลิ้ว โบกพลิ้ว สะบัดพลิ้ว พลิกพลิ้ว กลุ่มสะ สะกด สะกิด สะเก็ด สกัด สไบ สะเพร่า สะระแหน่ สาระแน คำนี้ อาจารย์ธเนศบ่นนิดหน่อย "พยักพเยิด ไม่ใช่ พยักเพยิด เขียนผิดกันเหลือเกิน" แก้ไขเมื่อ 09 ก.พ. 50 11:29:47 แก้ไขเมื่อ 09 ก.พ. 50 10:05:25 จากคุณ : AntiSpam (อันตราคนี) - [ 8 ก.พ. 50 23:02:19 ]

ความคิดเห็นที่ 25 ต่อไป ไม่ใช่เรื่องของการสะกดผิด แต่เป็นการใช้คำให้ตรงกับเนื้อความและบริบท ซึ่งก็เป็นเรื่องที่น่าใส่ใจไม่น้อย - เผลอๆ มากกว่าเรื่องสะกดผิดเสียอีก ว่าด้วยการ "ชวน" ชวน - ชักนำ ขอให้ทำตาม หรือทำร่วมกับผู้พูด แสดงความเป็นกันเองระหว่างผู้ชวนกับผู้ถูกชวน เชิญ - ขอให้ทำ เช่น เชิญแขกไปพักที่เรือนรับรอง เป็นต้น ชี้ชวน - ชวนด้วยวิธีโน้มน้าวใจ เชิญชวน - ชวนอย่างให้เกียรติยกย่อง วิงวอน - ขอร้องจนทำให้เกิดความสงสาร อ้อนวอน - ทำให้เกิดใจอ่อน ยอมคล้อยตาม ซึ่งอาจจะคล้อยตามด้วยความสงสารหรือด้วยความรำคาญก็ได้ ออดอ้อน - เป็นกิริยาที่เด็กใช้กับผู้ใหญ่ที่สนิทสนม หรือ ชายหญิงใช้กับคู่รักของตน ผู้ถูกออดอ้อน จะยอมทำตามประสงค์ด้วยความรักใคร่ เกลี้ยกล่อม - ชักจูงให้เห็นด้วย แต่เน้นที่วิธีพูดโน้มน้าวใจ หว่านล้อม - ชักจูงให้เห็นด้วย แต่เน้นที่วิธียกเหตุผลประการต่างๆ มาอ้างเป็นการตีวงล้อมไม่ให้ผู้ถูกหว่านล้อมโต้แย้งได้ จากคุณ : AntiSpam (อันตราคนี) - [ 8 ก.พ. 50 23:03:13 ]

ความคิดเห็นที่ 26 พลิกไปพลิกมา เจอหน้านี้ ช่วงต้นๆ นี่ทำเอาสะดุ้งเฮือกเลย :p ประเภทของคนปากไม่ดี หรือ ปากไม่ค่อยจะดี ปากกล้า - ปากเก่ง ว่าคนได้ไม่เลือกหน้า ปากคม - พูดหรือเขียนอย่างเผ็ดร้อน ไม่เกรงกลัวอะไร (ในบางกรณีคนปากคมก็เป็นที่ยกย่อง) ปากร้าย - ด่าว่าคนหยาบๆ คายๆ ปากจัด - พูดโต้เถียงเก่ง ว่าคนเจ็บๆ แสบๆ ปากเปราะเราะราย - พูดจาชวนทะเลาะไม่ละเว้น ปากโป้ง - รักษาความลับไว้ไม่อยู่ ปากสว่าง - พูดพล่อยไม่ยั้งคิด มักพูดเปิดเผยความลับง่ายๆ ปากบอน - รู้ความลับแล้วเอาไปเล่าต่อ ชอบพูด ชอบฟ้อง ปากมาก - พูดมาก จู้จี้จุกจิก ปากหอยปากปู - ชอบซุบซิบ นินทาเล็กนินทาน้อย ปากม้า - ช่างส่อเสียด นินทาว่ากล่าวคน ปากปลาร้า - นินทาว่าร้ายให้คนเสียๆ หายๆ และชอบพูดคำหยาบ ปากหมา - ใช้เป็นคำด่าคนที่ปากเสีย (ฮ่ง !) ======================= ว่าด้วยเรื่องของ "คำที่แสดงความวุ่นวาย" คนวิ่งกัน "ขวักไขว่" - เห็นภาพของคนหลายคนวิ่งสวนกันไปสวนกันมา คนวิ่งกัน "สับสน" - เห็นภาพของคนวิ่งปะปนกันจนไม่อาจสังเกตได้ว่าใครเป็นใคร คนวิ่งกัน "พล่าน" - เห็นภาพของคนหลายคนวิ่งวนเวียนอยู่ในภายในขอบเขตจำกัดและหาทางออกไม่ได้ คนวิ่งกัน "อลหม่าน" - เห็นภาพของคนที่วิ่งไม่รู้ทิศทาง ต่างคนต่างวิ่ง คนวิ่งกัน "วุ่น" - เห็นภาพของคนวิ่งวุ่นวาย หยิบฉวยอะไรไม่ค่อยถูก คนวิ่งกัน "ชุลมุน" - เห็นภาพของคนหลายคนวิ่งปนกันไปอยู่ในกลุ่ม ไม่แตกกลุ่มกันไป (เอ่อ...บางคำก็ไม่รู้สึกว่ามันจะต่างกันเท่าไหร่นะคะ) มีประเด็นของคำที่สนุกอีกมากค่ะ :) จากคุณ : AntiSpam (อันตราคนี) - [ 8 ก.พ. 50 23:06:36 ]

ความคิดเห็นที่ 27 สวัสดีครับทุกๆท่าน ในกระทู้ยอดเยี่ยมนี้ วันนี้จะขออนุญาตคุณ เพ็ญชมพู เริ่มด้วย คำผิดที่ถูกมาตรฐานนะครับ http://rirs3.royin.go.th/riThdict/lookup.html 1. ค้น :  ศาล คำ :  ศาล เสียง :  สาน คำตั้ง :  ศาล ชนิด :  น. ที่ใช้ :  กฎ ที่มา :   นิยาม :  องค์กรที่มีอำนาจพิจารณาพิพากษาคดี เช่น ศาลยุติธรรม. ภาพ :   อ้างอิง :   ปรับปรุง :  98/4/2 -------------------------------------------------------------------------------- 2. ค้น :  ศาล คำ :  ศาล เสียง :  สาน คำตั้ง :  ศาล ชนิด :  น. ที่ใช้ :   ที่มา :   นิยาม :  ที่เทพารักษ์สถิต. ภาพ :   อ้างอิง :   ปรับปรุง :  98/4/2 สาส์นสมเด็จฉบับลงวันที่ ๑๒ กันยายน พุทธศักราช ๒๔๗๘ สมเด็จฯกรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทูล สมเด็จเจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์          ..... มีคำภาษามคธว่า "สาลา" ซึ่งในอภิธาน Childers  อ้าง กมฺมารสาลา Wqrkshop (โรงงาน)  อสฺสสาลา Stable (โรงม้า) เป็นอุทธาหรณ์  ส่อให้เห็นว่าตัวศัพท์  สาลาจะตรงกับโรง  แต่ไทยเราเอามาแยกออกเป็น ศาลา คำ ๑  ศาล คำ ๑  และใช้ในที่ต่างกัน          ๑๐. ศาลาให้หมายความอย่างหนึ่งว่าเป็นที่พัก เช่น ศาลากลางย่าน ศาลาราย หรืออีกอย่างหนึ่งหมายความว่าเป็นที่ประชุม เช่นศาลาโรงธรรม ศาลาการเปรียญ แต่เห็นได้ว่าศาลาโรงธรรมเดิมพื้นก็คงอยู่กับแผ่นดิน  ศาลาทุกอย่างที่ยกพื้นสูงมามีต่อภายหลัง  แต่คงเรียกว่า ศาลา ตามเดิม          ๑๑. ศาล (นึกได้ในเวลานี้ว่า) ใช้ต่างกันเป็น ๒ อย่าง  คือศาลเจ้าอย่าง ๑  ศาลชำระความอย่าง ๑  พิเคราะห์ความหมายว่า "สถาน" เพราะสถานเทวาลัย  ถึงจะสร้างเป็นลักษณะอย่างไร  ก็เรียกในภาษาไทยว่า "ศาลเจ้า" ทั้งนั้น  ศาลชำระความชำระที่ไหนก็เรียกว่า "ศาล" เหมือนกัน  สำนวนในกฏหมายเก่าก็มักชอบใช้ว่า "ร้องฟ้องในโรงศาล"  ส่อให้เห็นว่าคำ "ศาล" หมายความว่า "สถาน"  แต่เหตุใดจึงเอาคำ "ศาล" มาใช้คิดยังไม่เห็น .... สาส์นสมเด็จฉบับลงวันที่ ๒๐ กันยายน พุทธศักราช ๒๔๗๘ สมเด็จเจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ กราบทูล สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานภาพ          ๙. ศาล  คำนี้กรมหมื่นพิทยาลงกรณ์ เธอกริ้วหนัก  ว่าเขียนสะกด ล ผิด  เป็นคำไทยแท้ๆ ไปนึกว่ามาแต่คำ ศาลา  ถ้านึกเช่นนั้นก็ต้องเขียน ศาลา ทีเดียว  เพราะคำว่า ศาล ในภาษมคธสันสกฤต แปลว่าต้นรัง  หาเข้ารูปที่ต้องการไม่  หนังสือเก่าท่านก็เขียนสะกด น  เกล้ากระหม่อมยอมราบไม่มีอะไรเถียง  อันชื่อว่า ศาน นั้น  นึกได้สามอย่าง ศานเพียงตาอย่างหนึ่ง ..... สาส์นสมเด็จฉบับลงวันที่ ๒๖ กันยายน พุทธศักราช ๒๔๗๘ สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทูล สมเด็จเจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์          .... คำว่า ศาน หม่อมฉันไม่ทราบว่า กรมหมื่นพิทยาลงกรณ์ได้เคยทรงพิจารณาแล้ว  หม่อมฉันเห็นชอบด้วยว่าเป็นคำหนึ่งต่างหาก  มิใช่มาจากศาลา แต่จะลงเนื้อเห็นว่ามูลมาแต่อะไรยังไม่แน่ใจ  ถ้าจะเอาคำที่เรียกว่า ศานเจ้า ศานเพียงตา มาเป็นหลักวินิจฉัยว่า เป็นที่ไว้ของศักดิ์สิทธิ์  จะหาอธิบายทางนี้ต่อไปถึงศานชำระความก็ได้  ด้วยในโรงชำระความน่าจะมีศานเทพารักษ์สำหรับพยานอธิษฐานสาบานตัว  หม่อมฉันเคยพบเห็นวัตถุเช่นว่านั้นเองทีเดียว  ด้วยเมื่อแรกไปว่ามหาดไทย เห็นมีเจว็ดเทวรูปตั้งอยู่ในห้องกลางอันหนึ่ง  หม่อมฉันถามว่าสำหรับทำไม  เข้าบอกว่า เจว็ดนั้นเดิมเป็นของสำหรับศานหลวงเมื่อตั้งอยู่ในศาลาลูกขุนเดิมฝ้ายขวา  ครั้นเมื่อรื้อศาลาลูกขุนเดิมทำตึกใหญ่  จึงเก็บเอามารักษาไว้  หม่อมฉันยังสั่งให้เก็บรักษาต่อมา .... พระอธิบายในกรมหมื่นพิทยาลงกรณ์ ชอบกลดีนะครับ (แก้ไขเอาสระอาออกจาก มาตราฐาน ครับ) แก้ไขเมื่อ 09 ก.พ. 50 09:29:36 จากคุณ : กัมม์ - [ 9 ก.พ. 50 09:06:16 ]

ความคิดเห็นที่ 28 ขออนุญาตคุณกัมม์ตอบคุณ  AntiSpam  ก่อนแล้วจะมาคุยด้วย คุณ AntiSpam หน้ามนคนขยัน นำเชิงชั้นกลเม็ดเกร็ดภาษา มาเผยแพร่เชิญทุกท่านมาตรวจตรา นำสิ่งดีมีคุณค่ามาใช้เอย คำอธิบายศัพท์ AntiSpam   เป็นคน ๆ เดียวกับ อันตราคนี แม้ว่าชื่อจะมีความหมายต่างกัน  AntiSpam คุณแสนอักษรเคยให้ความหมายว่า "ต่อสู้หมูกระป๋อง" ส่วนความหมายที่แท้จริงต้องถามเจ้าตัวเอง  อันตราคนี เจ้าตัวกล่าวถึงที่มาว่าเป็นชื่อภาษาไทยของ แอนทิเกอนี (Antigone) ประดับนามโดย ม.ล.บุญเหลือ เทพยสุวรรณ สำหรับบทละคร "อันตราคนี" ของอาจารย์มัทนี รัตนิน  "อันตราคนี" มีคำแปลที่ดูยิ่งใหญ่มาก "ผู้มีไฟไม่สิ้นสุด" หน้ามน คำนี้มักเขียนผิดเป็นหน้ามล ซึ่งให้ความหมายตรงข้ามกันเลย  หน้ามนหมายถึงหน้ากลม ๆ ไม่เป็นเหลี่ยม (เหมือนใครบางคน) จัดว่าเป็นใบหน้าที่สวยในมาตรฐานของคนไทยปัจจุบัน  ส่วนหน้ามลหมายถึงหน้าที่มัวหมอง, สกปรก, ไม่บริสุทธิ์  สาว ๆ ทั้งหลายพึงหลีกเลี่ยงหน้ามลอย่างเด็ดขาด มีศัพท์บัญญัติเกี่ยวกับคำว่าว่า "มล" อยู่สองคำที่น่าสนใจคือ "มลพิษ" และ "มลภาวะ" เรื่องนี้มีข้อมูลจากจดหมายข่าวราชบัณฑิตยสถาน ปีที่ ๑ ฉบับที่ ๗ กรกฎาคม ๒๕๓๒ มานำเสนอ                                                                   pollution มลภาวะ หรือ มลพิษ        ปี ๒๕๓๒ เป็นปีที่องค์การสหประชาชาติกำหนดให้เป็นปีแห่งการพิทักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ข่าวเกี่ยวกับการดำเนินการในเรื่องนี้จึงได้ยินได้พบเห็นจากสื่อมวลชนทุกแขนงบ่อยมากในช่วงปีนี้ ศัพท์วิชาการที่เสมือนเป็นหัวใจของเรื่องนี้ที่คุ้นหูคุ้นตา เพราะมีการใช้พูดใช้เขียนอยู่เสมอ ๆ คือ มลพิษ และ มลภาวะ ผู้ไม่คุ้นเคยมาก่อนคงจะสงสัยว่ามาจากคำภาษาอังกฤษคำใดและมีความหมายว่าอะไร        มลพิษ และ มลภาวะ เป็นคำที่คิดขึ้นใช้กับคำ pollution ในภาษาอังกฤษ เหตุใดคำอังกฤษคำเดียวจึงมีคำไทยถึง ๒ คำ ทั้งยังมีรูปศัพท์ที่มีเค้ามูลคล้ายกันอีกด้วย ที่มาของศัพท์ทั้ง ๒ คำซึ่งจะกล่าวถึงต่อไปนี้ คงจะช่วยไขข้อสงสัยและวินิจฉัยได้ว่าควรจะใช้อย่างไร        คำ มลพิษ กำเนิดขึ้นจากที่ประชุมของคณะกรรมการบัญญัติศัพท์ภาษาไทย แห่งราชบัณฑิตยสถานในการประชุมเมื่อวันที่ ๗ พฤษภาคม ๒๕๑๙ ซึ่งมีพลตรี พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นนราธิปพงศ์ประพันธ์ ทรงเป็นองค์ประธานกรรมการ ที่ประชุมได้พิจารณาคำนี้เนื่องจากสำนักงานคณะกรรมการสิ่งแวดล้อมแห่งชาติได้เสนอขอให้บัญญัติคำไทยขึ้นเพื่อให้ทุกหน่วยงานได้ใช้คำเดียวกัน และได้เสนอคำ เปื้อนพิษ, สกปรก, โสโครก และเสื่อมโทรม มาให้พิจารณาว่าควรใช้คำใด หรือจะคิดคำอื่นใดที่เหมาะสมกว่านี้ องค์ประธานฯ ได้เสนอคำ มลพิษ (อ่านว่า มน-ละ-พิด) มีความหมายว่า พิษเกิดจากความมัวหมองหรือความสกปรก ซึ่งเป็นคำกลาง ๆ ใช้นำไปประกอบคำอื่น ๆ ได้ทั่ว ๆ ไป เช่น มลพิษทางทะเล, น้ำตามลำคลองเริ่มมีมลพิษ, ภาวะมลพิษทางอากาศหลายแห่งในกรุงเทพฯ อยู่ในขั้นวิกฤต, ควันจากท่อไอเสียรถโดยสารก่อให้เกิดมลพิษ        คำ มลภาวะ เป็นศัพท์ที่สถาบันวิจัยสภาวะแวดล้อม จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ได้เสนอมาให้ราชบัณฑิตยสถานพิจารณาทบทวนศัพท์ มลพิษ ที่ได้บัญญัติให้คณะกรรมการสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ โดยให้เหตุผลที่ขอให้ทบทวนและเสนอคำ มลภาวะ ว่า คำ pollution มีความสำคัญในด้านต่าง ๆ ของวิชาการสิ่งแวดล้อม น่าจะพิจารณาให้ครอบคลุมไปทุก ๆ ด้านและควรได้นำหลักเกณฑ์ทางวิชาการทางสิ่งแวดล้อมเข้ามาประกอบ มลพิษ โดยรูปศัพท์น่าจะหมายถึงสิ่งที่เป็นพิษที่เกิดจากความมัวหมอง หรือความสกปรก เป็นของมีตัวตน ส่วน pollution โดยรูปศัพท์เป็นอาการนาม หมายถึง สภาวะ หรือ ความเป็นไป พร้อมกันนี้ได้เสนอเอกสารมาเพื่อให้ใช้ประกอบการพิจารณาด้วย        คณะกรรมการฯ ได้พิจารณาทบทวนความหมายของศัพท์ pollution จากเอกสารที่ส่งมา และมีความเห็นว่า คำ มลภาวะ ตามรูปศัพท์แปลว่า ความมัวหมอง หรือความสกปรก ไม่แสดงว่ามีพิษ เป็นอันตรายหรือก่อให้เกิดความเสียหาย น้ำตามลำคลองหรืออากาศโดยทั่ว ๆ ไปก็สกปรกแต่ไม่ก่อให้เกิดอันตรายหรือความเสียหาย และคำว่า พิษ ที่ใช้อยู่ในภาษาไทยมิได้หมายความถึง สิ่งที่เป็นพิษอย่างเดียว แต่หมายถึง ความเป็นพิษ ด้วยก็ได้ เหตุผลอีกประการหนึ่งที่คณะกรรมการฯ ยังเห็นว่า มลพิษ เหมาะสมกว่า เพราะจากเอกสารซึ่งทางสถาบันฯ ส่งมานั้น ความหมายของ pollution ใช้ในความหมายที่ก่อความเป็นพิษ อันตรายต่อคน สัตว์ และสิ่งแวดล้อมทั้งสิ้น ถึงแม้ว่าความหมายตามรูปศัพท์ (denotation) ของ pollution จะหมายเพียงความไม่บริสุทธิ์ ความสกปรกเท่านั้นก็ตาม แต่ความหมายปัจจุบันที่นิยมใช้ (connotation) หมายถึง ความเป็นอันตราย ความเป็นพิษ ด้วย คำ มลพิษ จึงถ่ายทอดความหมายของ pollution ตามความหมายที่นิยมใช้ได้ชัดเจนและถูกต้องกว่า คำ มลภาวะ ซึ่งหมายถึง ความสกปรก ความมัวหมอง เท่านั้น        ด้วยเหตุนี้ คำ pollution จึงมีคำไทยขึ้นใช้ ๒ คำ การที่ใช้คำที่กินความได้ไม่ตรงตามความหมายที่นิยมใช้ เมื่อต้องการให้เห็นว่าเกิดอันตรายหรือเสียหาย จึงได้พบข้อความว่า "บางจุดในกรุงเทพฯ มีมลภาวะทางอากาศเป็นพิษ" ซึ่งหากจะใช้ว่า บางจุดในกรุงเทพฯ มีมลพิษทางอากาศ จะกะทัดรัดกว่าและได้เนื้อความเท่ากัน. จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 9 ก.พ. 50 09:13:05 ]

ความคิดเห็นที่ 29 1. ค้น :  จริง; จริงๆ คำ :  จริง; จริงๆ เสียง :  จิง; จิง-จิง คำตั้ง :  จริง; จริงๆ ชนิด :  ว. ที่ใช้ :   ที่มา :   นิยาม :  แน่ เช่น ทำจริง ชอบจริงๆ. ภาพ :   อ้างอิง :   ปรับปรุง :  98/4/2 -------------------------------------------------------------------------------- 2. ค้น :  จริง; จริงๆ คำ :  จริง; จริงๆ เสียง :  จิง; จิง-จิง คำตั้ง :  จริง; จริงๆ ชนิด :  ว. ที่ใช้ :   ที่มา :   นิยาม :  แท้, ไม่ปลอม, เช่น ของจริงไม่ใช่ของเทียม. ภาพ :   อ้างอิง :   ปรับปรุง :  98/4/2 -------------------------------------------------------------------------------- 3. ค้น :  จริง; จริงๆ คำ :  จริง; จริงๆ เสียง :  จิง; จิง-จิง คำตั้ง :  จริง; จริงๆ ชนิด :  ว. ที่ใช้ :   ที่มา :   นิยาม :  เป็นอย่างนั้นแน่แท้ ไม่กลับเป็นอย่างอื่น เช่น ข้อนี้เป็นความจริง, ไม่เท็จ, ไม่โกหก, ไม่หลอกลวง, เช่น เรื่องจริง พูดจริง, เป็นไปตามนั้น เช่น ความฝันกลายเป็นความจริง. ภาพ :   อ้างอิง :   ปรับปรุง :  98/4/2 จิง - จริง เริง  อรรถวิบูลย์ , ความรู้เรื่องพิธีธรรมเนียมสงฆ์          .... "จริง" ในหนังสือสมุดข่อยซึ่งเป็นของเก่า  เขียนคำนี้ตรงตัวทีเดียวว่า "จิง"  เช่นในหนังสือกฏหมายลักษณะผัว - เมีย  ว่าด้วยการชำระคู่ความเกี่ยวด้วยการคบชู้สู่สาว  ปรากฏตามคำให้การของพยานโจทก์ว่า "ได้รู้เห็นเป็นจิงเป็นจังว่า  ออกรอดได้สมคบกับอำแดงชื่นในฐานะชู้สาว"  ฯลฯ แม้ในปัจจุบันนี้  คำว่า "จริง" นี้หากนำไปใช้เข้าคู่กับคำว่า จัง  ก็คงเขียนว่า "เป็นจริงเป็นจัง" อยู่ตามเคย  ผู้เขียนเคยได้ยินอดีตเจ้าประคุณสมเด็จพระวันรัต (เผื่อน ติสฺสมตฺต วัดพระเชตุพนฯ)  ท่านสนทนากับอดีตสมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ  สมเด็จพระสังฆราช ญาโณทยมหาเถระ (อยู่  วัดสระเกศฯ)  ว่าผมไม่ทราบว่า ตัว ร. ในคำว่า จริง นั้นมาจากไหน  และเหตุใดในคำว่า จัง จึงไม่มีตัว ร. กล้ำบ้าง"  อนึ่งเคยทราบว่าบันทึกส่วนตัวของเจ้าประคุณสมเด็จพระวันรัต  รูปนั้นในที่ทุกแห่งที่มีคำนี้อยู่  ท่านจะเขียนว่า "จิง" ทุกๆคำ .... โดยส่วนตัวผมมีข้อสงสัยว่า จริง เป็นคำเดียวในหมวดอักษร จ. ที่เป็นคำควบไม่แท้ จึงมีความคิดว่าคำที่ถูกน่าจะเป็น จิง  มากกว่าครับ เมื่อใช้กันไปทั่วแล้ว  ก็เลยต้องหาเหตุผลทางอธิบาย จับไปอยู่กับพวก ไซร้ เศร้า ศรี สระ สร้าง เสริม  ซะน่ะครับ แก้ไขเมื่อ 09 ก.พ. 50 11:01:58 จากคุณ : กัมม์ - [ 9 ก.พ. 50 10:56:41 ]

ความคิดเห็นที่ 30 ขออภัยที่มาคุยกับคุณกัมม์ช้าไปหน่อย อ่านเรื่อง ศาล ที่กรมหมื่นพิทยาลงกรณ์แย้งว่าเป็นคำไทยน่าจะเขียนว่า ศาน  แล้วนึกถึงอีกคำหนึ่งคือ ข้าวสาร ซึ่งหมายถึง ข้าวเจ้าหรือข้าวเหนียวที่ได้สีหรือตำเอาเปลือกออกจนหมดแล้วเหลือแต่เนื้อในเป็นสีขาว ถ้าเป็นข้าวเจ้า เรียกว่า ข้าวสารเจ้า ถ้าเป็นข้าวเหนียว เรียกว่า ข้าวสารเหนียว แต่โดยทั่วไปมักใช้ว่า ข้าวสาร และข้าวเหนียว  คำว่า สาร ในคำว่า ข้าวสาร นั้น พระยาอนุมานราชธนได้เคยสันนิษฐานว่า มาจากคำไทยเดิมว่า สาน แปลว่า เอาเปลือกออก ข้าวสาน คือข้าวที่เอาเปลือกออกแล้ว ที่เขียนใช้ ร สะกด เพราะไม่ทราบที่มาแต่เดิมจึงได้ลากเข้าวัดให้เป็นภาษาบาลีไป สาร ภาษาบาลี แปลว่า แก่น ส่วนที่สำคัญ ข้าวที่สำคัญที่สุดของไทยจึงโยงไปหาคำว่า สาร และเขียนว่า ข้าวสาร ดังปัจจุบันนี้ จากบทความของ ศ. ดร. กาญจนา นาคสกุล ลงในนิตยสารสกุลไทย ฉบับที่๒๔๙๓ ปีที่ ๔๘ ประจำวันอังคารที่ ๓๐ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๔๕ http://www.sakulthai.com/DSakulcolumndetail.asp?stcolumnid=1562&stissueid=2493&stcolcatid=2&stauthorid=19 แก้ไขเมื่อ 09 ก.พ. 50 11:12:18 จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 9 ก.พ. 50 11:07:40 ]

ความคิดเห็นที่ 31 ลางที - บางที เสฐียรโกเศศ          ปาง  ในไทยใหญ่หมายความว่าที่พัก หรือที่พักแรม  แต่ บาง ทางภาคกลางหมายถึงคลองที่แยกจากคลองใหญ่เพื่อประโยชน์เป็นทางสัญจรหรือใช้น้ำ  บางหมายถึงตำบลที่มีคลองเฉพาะในถิ่นนั้น(ตรงกับคำว่า กุด ทางถิ่นอีสาน - กัมม์)  ถ้าไม่มีคลองก็เป็นบ้านคือหมู่บ้าน  ทางปักษ์ใต้เรียกปากน้ำว่า บาง หรือปากบาง  ในพระบรมราชาธิบาย ร. ๔  ว่าบางกอกมาแต่คำว่าคลองกอก  ซึ่งเป็นคลองลัด(กลายเป็นแม่น้ำเจ้าพระยาตอนที่ผ่านพระบรมมหาราชวัง - กัมม์)  แม่น้ำซึ่งบัดนี้กลายเป็นคลองบางกอกใหญ่  และคลองบางกอกน้อย  โดยอาศัยปากคลองกอกทั้งสองข้างเป็นชื่อตั้ง  บางจะมาแต่ภาษาไรไม่ทราบ  จะว่าเป็นคำไทยเดิมก็สงสัย  เพราะหาหลักฐานประกอบกันยังไม่ได้สนิท          ลางที กับ บางที  ผมลองค้นดูไทยถิ่นต่างๆไม่พบคำว่า บางที  พบแต่คำว่า บาง หมายความว่าครงข้ามกับหนา  และบ้าง  แต่ลางทีมีใช้กันมากถิ่น  และลางทีก็เพิ่งจะหายจากคำพูดไปหยกๆนี่เอง  แต่ก่อนพบลางทีทั้งนั้น  บางทีจะแปลว่าครั้งที่มันไม่น่ากระกระมัง  นี่เป็นกล่าวเล่น  นึกเสียดายและเขียนตามอย่างที่ท่านผู้ใหญ่ท่านใช้อยู่  เพื่อให้มันตายช้าไปอีกหน่อย  ผมเขียนลางทีก็มี  บางทีก็มี  ไม่แน่นักแล้วแต่มือจะพาไป  หนักๆเข้าก็ถนัดเขียนลางทีมากกว่าบางที  อย่างไรก็ดี คำ "ลางที" คงตายจากภาษาไทยกลางไปไม่ช้าก็เร็วเป็นของแน่ "ลางที" ได้ตายไปแล้วครับ ท่านเสฐียรโกเศศ มีพระดำรัสในสมเด็จเจ้าฟ้า กรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ เกี่ยวกับคำยืม  อ่านแล้วไพเราะลึกซึ้งดี  เอามาฝากไว้ด้วยครับ          ....."สรรพสัตว์ทั้งหลายจะต้องเลี้ยงตัว  เติบโตด้วยเลือดเนื้อของผู้อื่น  จะกินตัวเองให้เติบโตไม่ได้  ก็เหมือนกับภาษาของชาติทั้งหลาย  จำต้องอาศัยคำต่างภาษาปนภาษาของตน  จึงจะกว้างใหญ่ไพศาลออกไปได้  ไม่มีชาติใดในโลกที่ไม่มีภาษาอื่นปน"..... "ง" ใครเป็นคนคิดเรียกตัวนี้ว่า งอ ทราบไม่ได้ แต่เข้าใจกำหนดชื่อเสียจริงๆ นะครับ          ..... คำที่ขึ้นต้นด้วย งอ นี้แปลก  ล้วนมีความหมายว่า งอ หรือ ไม่ตรงแทบทั้งนั้น  เช่น งก งง งวง ง่วง งวย งอ ง้องอน งอกแงก ง่องแง่ง งอแง งอน ง่อนแง่น งอนหง่อ งอบ ง้อม งอย ง่อย งักๆงังๆ งั่ง งัด งันงก งัวเงีย ง่า ง้าง ง่าน งามงอน ง่าม ง้าม ง้ำ งึกๆ เงิน(พดด้วง) งุนงง งุ้ม งุ่มง่าม งุย งู งูบ เงย เงอะ เง่า เง้า เง้างอด เงี้ยว เงื้อ เงือกงู เงื่อง เงื่อน เงื้อม แง่ แง่ง โง โงเง โง่เง่า โงกโงง โง่ง โง้ง โงนเงน หงกๆ หงักๆ หงังๆ หงิก หงึกๆ หงุบหงับ และ (ตัว) เหงา  ซึ่งอาจเพี้ยนเป็นตัว โง่ ของภาคอีสาน  ซึ่งหมายถึงรูปโค้งๆอย่างตัวเหงาก็ได้  เหงา เป็นชื่อเรียกลายกนกตัวแรก .... (แก้ตัวสะกด) แก้ไขเมื่อ 09 ก.พ. 50 11:59:59 จากคุณ : กัมม์ - [ 9 ก.พ. 50 11:32:06 ]

ความคิดเห็นที่ 32 ขอบคุณครับ คุณ เพ็ญชมพู ข้าวสาร คงไปอยู่ในหมวดคำผิดที่ถูกหลักของผมด้วยแล้วครับ   น่าที่จะมีอีกหลายคำนะครับ จากคุณ : กัมม์ - [ 9 ก.พ. 50 11:35:01 ]

ความคิดเห็นที่ 33 เรื่องคำในหนังสือเก่าเขียนไม่เหมือนปัจจุบัน นอกจาก จิง-จริงแล้ว ก็ยังมีอีกหลายคำที่นึกออกตอนนี้ก็คือ เข้า-ข้าว ในศิลาจารึกพ่อขุนรามคำแหงมหาราชหลักที่ ๑ มีคำว่า "เข้า" อยู่ ๕ ความหมาย คือ เข้า ๑ น.   ข้าว เช่นในน้ำมีปลา ในนามีเข้า (ด้านที่ ๑ บรรทัดที่ ๑๙) เยียเข้า (ด้านที่ ๑ บรรทัดที่ ๒๓) เข้า ๒ น.   ข้าวของ เช่น เห็นเข้าท่านบ่ใคร่พึน (ด้านที่ ๑ บรรทัดที่ ๒๗) เข้า ๓ น.   ปี, ขวบ, เช่น เมื่อกูขึ้นใหญ่ได้สิบเก้าเข้า (ด้านที่ ๑ บรรทัดที่ ๔) ปลูกไม้ตาลนี้ได้สิบสี่เข้า (ด้านที่ ๓ บรรทัดที่ ๑๒) ให้ขุดเอาพระธาตุออก ทั้งหลายเห็นการทำบูชาบำเรอแก่พระธาตุได้เดือนหกวัน จึงเอาฝังลงในกลางเมืองศรีสัชนาลัย ก่อพระเจดีย์เหนือ หกเข้าจึ่งแล้ว ตั้งเวียงผาล้อมพระมหาธาตุ สามเข้าจึ่งแล้ว (ด้านที่ ๔ บรรทัดที่ ๔ - ๘) (คำว่า "เข้า" ทั้ง ๓ ความหมายที่ใช้ ข ไข่ และสระเอาไม้โท เหมือน กันหมด แต่เครื่องหมายวรรณยุกต์โท ในสมัยนั้นเขียนเป็นรูปวรรณยุกต์จัตวา) เข้า ๔ ก., ว. เข้า เช่น ขุนสามชนเกลื่อนเข้า (ด้านที่ ๑ บรรทัดที่ ๖) กูขับเข้าก่อนพ่อกู (ด้านที่ ๑ บรรทัดที่ ๗) เมื่อจักเข้ามาเวียง (ด้านที่ ๒ บรรทัดที่ ๑๗) เข้ามาดูท่านเผาเทียนท่านเล่นไฟ (ด้านที่ ๒ บรรทัดที่ ๒๒) เข้า ๕ ก.    เข้าข้าง, เป็นฝักฝ่าย, เช่น บ่เข้าผู้ลักมักผู้ซ่อน (ด้านที่ ๑ บรรทัดที่ ๒๖) (คำว่า "เข้า" ในความหมายที่ ๔ และที่ ๕ ซึ่งเป็นคำกริยานั้น ในศิลาจารึกใช้ ฃ ขวด และใช้สระเอา วรรณยุกต์โทเช่นกัน) บทความจากรายการวิทยุภาษาไทย ๕ นาที โดย ศ. จำนงค์ ทองประเสริฐ  ๒๗ ธันวาคม ๒๕๓๖ http://www.tpschamnong.iirt.net/article/basa_5nt143.html ตามหลักฐานข้างต้น จะเห็นได้ว่าคำว่า ข้าว เป็นคำไทยแท้ โบราณออกเสียงว่า เข้า เป็นคำเดียวกับคำว่า เข้า ซึ่งแปลว่า ปี เพราะเดิมเราปลูกข้าวเพียงปีละครั้งในหน้าฝน ทำไม เข้า จึงเปลี่ยนเป็น ข้าว มีเหตุผลดังนี้ เข้า - ข้าว ท่านผู้ฟังที่เคยสังเกตคำในป้ายโฆษณาประเภทภาพยนตร์หรือโฆษณาสินค้าประเภทต่าง ๆ จะพบว่าคำที่มีความหมายในลักษณะว่า "ผู้เป็นใหญ่" หรือ "สิ่งที่ยิ่งใหญ่" ที่ตามปรกติเราใช้คำว่า "เจ้า" เช่น เจ้าแห่งความเร็ว เจ้าป่า เจ้าเขา ฯลฯ นั้น มักมีผู้เขียนเป็น "จ้าว" อยู่เสมอ เช่น จ้าวป่า จ้าวเขา จ้าวแห่งความเร็ว ฯลฯ ในเรื่องนี้ข้าพเจ้าได้เคยถามท่านอาจารย์เจริญ อินทรเกษตร อดีตเลขาธิการราชบัณฑิตยสถานว่า ทำไมพจนานุกรมจึงให้เขียนเป็น "เจ้า" เหมือนกันหมด ไม่ว่าจะใช้เป็นคำนามหรือสรรพนามก็ตาม ข้าพเจ้าเห็นว่าน่าจะเก็บเป็น "เจ้า" กับ "จ้าว" คือถ้าเป็นคำสรรพนามใช้ว่า "เจ้า" ถ้าเป็นคำนามใช้ว่า "จ้าว" ทำนองเดียวกับคำว่า "เข้า" ซึ่งเป็นกริยา กับ "ข้าว" ซึ่งเป็นคำนามฉะนั้น ท่านได้ปรารภว่า เรื่องนี้ได้มีการอภิปรายกันในที่ประชุมคณะกรรมการชำระปทานุกรมแล้วเหมือนกัน ดังที่ท่านได้บันทึกไว้ และได้ตีพิมพ์อยู่ในหนังสือ "ความรู้ทางอักษรศาสตร์" ที่ราชบัณฑิตยสถานได้รวบรวมตีพิมพ์เป็นครั้งแรกเมื่อ พ.ศ. ๒๕๐๘ ดังข้าพเจ้าจะได้นำคำอภิปรายนั้นมาเสนอท่านผู้ฟังดังนี้ "ที่ประชุมฝ่ายหนึ่งเห็นว่า ก. เข้า ทั้งนี้เป็นนามและกริยา ย่อมมีที่ใช้รวมกัน เช่น ภาษีเข้าเป็นต้น ทั้งนี้เมื่อเราเห็นแต่ตัวหนังสือแล้ว ย่อมจะตีความได้ถึงสองทาง ควรจำแนกดังนี้ เข้า (กริยา) และ ข้าว (นาม) ทางราชการก็เคยเปลี่ยน เข้า เป็น ข้าว เมื่อออกประกาศเรื่องการกำกับเข้า ครั้งรัชกาลที่ ๖ ข. เข้า ที่เป็นนามนั้น แต่เดิมเราใช้เขียนว่า ฃ้าว (ฃ ขวด) เพื่อจะให้เห็นแตกต่างกับคำ เข้า ซึ่งเป็นกริยา แต่บัดนี้ไม่มีการใช้ ฃ (ฃ ขวด) ฉะนั้น ถ้าเขียนเป็น ข้าว จะดีกว่า "อีกฝ่ายหนึ่งเห็นว่า ควรเขียน เข้า ทั้งที่เป็นนามและกริยา ตามแบบปทานุกรมเพราะทั้งสองคำนี้ย่อมแตกต่างกันโดยการออกเสียงอยู่แล้วในตัว คือเข้าที่เป็นกริยาออกเสียงสั้น ที่เป็นนามออกเสียงยาว อีกประการหนึ่ง ถ้าสังเกตความตามรูปประโยค ก็อาจรู้ได้ทันทีว่าไหนเป็นนามไหนเป็นกริยาเช่น ในประโยคว่า วันนี้ฉันไม่ฉันเข้า เป็นต้น "ที่ประชุมลงมติให้เขียน เข้า ที่เป็นนามว่า ข้าว "ต่อมามีผู้แสดงความเห็นว่า แต่ไหนแต่ไรมา ในหนังสือทุกสมัย เริ่มต้นแต่ศิลาจารึกขุนรามคำแหงมาจนกลางรัชกาลที่ ๖ เขียนว่า เข้า ทั้งนั้น นอกจากนายกุหลาบ ผู้มีชื่อเสียงในการที่คนสมัยเก่าไม่นิยม การที่เปลี่ยนเป็น ข้าว เพื่อให้ตรงสำเนียงที่พูดกัน และให้ชัดว่าไม่ใช่กริยานั้น ใครแน่ใจได้บ้างว่านไทยนอกจากกรุงเทพฯ และมณฑลชั้นในบางแห่ง เขาพูดลากเสียงยาวเช่นนั้น พวกมณฑลพายัพพูดว่า เข้า (เสียงสั้น) นั้นเป็นแน่ และอีกประการหนึ่ง คำที่ใช้กันชินแล้ว จะมาดัดแปลงเพราะสำเนียงของประชาชนบางท้องถิ่นนั้น คิดว่าไม่ชอบด้วยหลักการ แม้ภาษาที่พินิจพิเคราะห์แก้ไขให้ถูกต้องต่างกันอยู่เสมอ เช่น อังกฤษก็ไม่ถือหลักนี้ หาไม่คงจะต้องเปลี่ยน through เป็น thru หรือ Worcester เป็น Wooster และ Cirencester เป็น Cisister ส่วนที่จะบัญญัติตัวสะกดให้เห็นชัดว่าไม่ใช่กริยานั้น เป็นวิธีอันปราศจากเหตุผล ไม่ชอบด้วยหลักแห่ง Philology ควรจะเทียบคำว่า Desert (นาม, ทะเลทราย) และ Desert (กริยา, ละทิ้ง) ซึ่งออกเสียงต่างกัน แต่มิได้เขียนให้ผิดกันแต่อย่างใด "การวินิจฉัยตัวสะกดนั้น ควรจะมีหลัก เพราะโดยปรกติที่จะวินิจฉัยภาษากันย่อมถือเอาลักษณะที่เขาใช้ภาษานั้นเป็นหลัก การที่จะสังเกตลักษณะดังว่านี้ ก็ย่อมถือหลักหนังสือที่ดีพอจะเอาเป็นเยี่ยงอย่างได้ ขอยกตัวอย่างคำว่า "ข้าว" ซึ่งนอกจากจะมีหลักฐานใช้ "เข้า" มาตั้งแต่ศิลาจารึกพ่อขุนรามคำแหงแล้ว ยังควรอ้างวรรณคดีภาษาไทยและหนังสือราชการ พระราชกำหนดกฎหมายทั้งปวงเป็นพยานไว้ด้วย มียกเว้นแต่เฉพาะเวลาอันสั้นในท่อนหลังรัชกาลที่ ๖ ซึ่งหนังสือราชการใช้ว่า "ข้าว" โดยเหตุผลซึ่งข้าพเจ้าบังเอิญได้ทราบ และรวบยอดได้ว่าเป็นการวินิจฉัยอย่าง arbitrary เพราะถือหลักที่เข้าใจกันในครั้งนั้นว่าเป็น phonetic ซึ่งมาพิสูจน์ได้ภายหลังว่า ไม่ใช่เหตุผลที่ดีพอด้วยซ้ำ ตามเหตุผลที่อ้างในการตัดสินให้เป็น "ข้าว" ไม่ปรากฏหลักเกณฑ์ อันใดในการตัดสิน นอกจากที่ให้เห็นว่าเป็นนามหรือกริยา ถ้ามีเหตุผลเพียงเท่านี้ก็รู้สึกว่าเป็นการวินิจฉัยอย่าง arbitrary ที่สุด ปราศจากหลักเกณฑ์ที่ชอบด้วยวิทยาศาสตร์แห่งภาษา "ที่ประชุมได้พิจารณาแล้วเห็นรวมกันว่า การวินิจฉัยวิธีสะกดด้วยอักษรนั้นว่า เฉพาะคำว่า เข้ากรรมการส่วนมาก ลงความเห็นไปโดย Popular sentiment และเห็นว่าคำ สินค้าเข้า ถ้าเขียนแล้วไม่ทราบว่า ข้าว หรือ เข้า ความยิ่งยากมีเช่นนี้ จึงตกลงให้ใช้เป็น ข้าว" ข้าพเจ้าได้ทราบจากอาจารย์เจริญ อินทรเกษตร ในเรื่องเกี่ยวกับคำว่า "เข้า - ข้าว" และ "เจ้า - จ้าว" มาว่า เรื่องการเขียนคำว่า "เจ้า" และ "จ้าว" นั้นมีเจ้านายพระองค์หนึ่งทรงเห็นว่าควรเขียนเป็น ๒ รูป เช่นเดียวกับคำว่า "เข้า" และ "ข้าว" แต่ที่ประชุมไม่เห็นด้วย เจ้านายพระองค์นั้นก็เลยไม่เสด็จมาร่วมประชุมจนสิ้นพระชนม์ คำว่า "ข้าว" นั้นในสมัยรัชกาลที่ ๔ - ๕ ยังเขียนเป็น "เข้า" อยู่ เข้าใจว่ามาแยกเขียนเป็น "เข้า" ในสมัยรัชกาลที่ ๖ นี้เอง พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๒๕ จึงได้เก็บคำว่า "เข้า ๒" ไว้ และบอกว่าเป็นคำโบราณ หมายความว่า "ข้าว; ขวบปี" ส่วนที่เป็นชื่อไม้ล้มลุก ในวงศ์ Gramineae (แกรมินีอี) เมล็ดใช้เป็นอาหารนั้น เขียนว่า "ข้าว" บทความจากรายการวิทยุภาษาไทย ๕ นาที โดย ศ. จำนงค์ ทองประเสริฐ  ๒๗  มกราคม  ๒๕๓๕ http://ecurriculum.mv.ac.th/thai/library/tpschamnong/basa_5nt046.html จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 9 ก.พ. 50 11:45:04 ]

ความคิดเห็นที่ 34 ใน # ๓๑ ที่คุณกัมม์ว่า "คำที่ขึ้นต้นด้วย งอ นี้แปลก  ล้วนมีความหมายว่า งอ หรือ ไม่ตรงแทบทั้งนั้น"   เห็นจะไม่จริงไปเสียทั้งหมด ที่ไม่ งอ ก็มี เช่น งาม  ถ้าหากคุณกัมม์เรียกสาวสวยว่า "คนงาม" สาวเจ้าคงไม่ "หน้างอ" หรอก จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 9 ก.พ. 50 11:51:45 ]

ความคิดเห็นที่ 35 สวัสดีตอนบ่ายครับ นอกจาก ง. แล้ว  สระเอก็แปลกเหมือนกันครับ คำที่ประกอบกับสระเอ  ก็มักมีความหมายไม่ค่อยตรง เช่น เก เข เค้เก้ โงเง เฉ โลเล เร่ โมเม เห เส เป๋ เบ้  โอ้เอ๋ โต๋เต๋ ฯลฯ เห็นจะมีคำเดียวที่ให้ความรู้สึกว่าตรง  คือ  เด่ (แหม..เฉพาะเป็น ด.เด็ก เสียด้วย) สำหรับคำว่า สาน คุณเพ็ญชมพู ให้ความหมายว่า เอา(เปลือก)ออก ราชบัณฑิตท่านให้ความหมายในเชิงตรงกันข้าม คือเอาเข้า 2. ค้น :  สาน คำ :  สาน ๒ เสียง :  สาน คำตั้ง :  สาน ๒ ชนิด :  ก. ที่ใช้ :   ที่มา :   นิยาม :  อาการที่ใช้เส้นตอกทำด้วยไม้ไผ่ หวาย กก ใบลาน เป็นต้น ขัดกันให้เป็นผืน เช่นเสื่อ หรือทำขึ้นเป็นวัตถุมีรูปร่างต่างๆ เช่นกระบุง กระจาด. ภาพ :   อ้างอิง :   ปรับปรุง :  98/4/2 ผมเพิ่งคัดเรื่องตั้งเจ้าพระยานครศรีธรรมราชจบไป เข้า - ข้าว ปรากฏอยู่ด้วยครับ ในสำเนากฎตั้งเจ้าพระยานครศรีธรรมราช (พัฒน์) ครั้งแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก          อนึ่งเข้าเป็นกระทู้ราชการ  ถ้าถึงเทศกาลทำนาให้ตักเตือนว่ากล่าวแก่อาณาประชาราษฎร  ให้ชักชวนกันทำไร่นาจงเต็มภูมิให้ได้ผลเมล็ดเข้าจงมาก  จะได้เป็นกำลังราชการและทำบุญให้ทานเป็นการกุศลสืบไป สำเนากฎตั้งพระยานครศรีธรรมราช (น้อย) เมื่อแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ว่า         อนึ่งข้าวเป็นกระทู้ราชการข้อใหญ่  ถึงเทศกาลจะได้เรียกหางข้าวค่านาแล้ว  ให้พระยานครว่ากล่าวตักเตือนกรมการเจ้าพนักงานกำกับกันรังวัดนา  เรียกหางข้าวค่านาขึ้นใส่ยุ้งฉางไว้จงทุกปี  ได้เป็นจำนวนข้าวค่านาปีละมากน้อยเท่าใด  ให้บอกเข้าไปให้แจ้ง   กับอีกที่หนึ่งว่า        อนึ่งข้าวเป็นกระทู้ราชการ  ถ้าถึงเทศกาลทำนาให้ตักเตือนว่ากล่าวแก่อาณาประชาราษฎร  ให้ชักชวนกันทำไร่นาจงเต็มภูมิให้ได้ผลเมล็ดข้าวจงมาก  จะได้เป็นกำลังราชการและทำบุญให้ทานเป็นก่ารกุศลสืบไป ผมคิดว่าต้นฉบับที่ใช้คัดคงพิมพ์ผิด  หรือจะเป็นเพราะแก้โดยโดยอำเภอใจก็เป็นได้ เคยได้ยินเหตุผลว่า  เข้า เปลี่ยนเป็น ข้าว  ในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อกำหนด เข้าเป็นสินค้าขาออกที่สำคัญ  และ....เป็นสินค้าขาเข้า แต่ในพระราชหัตถเลขาสมเด็จพระพุทธเจ้าหลวง  ก็ทรงใช้คำว่า "เข้า" ข้อนี้เห็นด้วยกับ คุณ เพ็ญชมพู ครับ  ข้าวเพิ่งจะมีขึ้นในสมัยหลังๆนี้เอง เถร - เถน เคยได้อ่านพบในสาส์นสมเด็จ สมเด็จเจ้าฟ้า กรมพระนริศรานุวัดติวงศ์  ตรัสเล่าว่า  พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงบัญญัติคำว่า "เถน" ขึ้น  ให้ความหมายว่า กินเดน  หมายถึงพวกที่อาศัยอยู่ในวัดคอยกินเดนจากพระสงฆ์  หรือพวกที่บวชเป็นสามเณรจนแก่ ไม่ได้อุปสมบทเป็นพระภิกษุ อย่างเณร...จอมขมังเวทย์ (และถือศีลของเณร) แต่ที่ดีก็มีอย่างเช่น ขรัวอินโข่ง ( ขรัวคนนี้แก่ชื่ออิน โข่งหรือโค่ง เพราะเป็นเณรจนโข่ง )   ราชบัณฑิตให้ความหมายว่า 1. ค้น :  เถน คำ :  เถน เสียง :  เถน คำตั้ง :  เถน ชนิด :  น. ที่ใช้ :   ที่มา :  (ป. เถน ว่า ขโมย) นิยาม :  นักบวชที่เป็นอลัชชี. ภาพ :   อ้างอิง :   ปรับปรุง :  98/4/2 คำที่ใช้อุทาน น่าจะเขียนว่า ตาเถนยายชี นะครับ คงไม่มีใครเอา พระเถร มาคู่กับ ยายชี หรอกนะครับ ขอปิดช่วงนี้ด้วยคำผวนก่อนนะครับ ประกาศสรรพนามสำหรับช้างม้า (คัดจากหมายรับสั่ง  ณ  วันจันทร์ เดือน ๗ แรม ๙ ค่ำ  ปีขาลฉศก)         ด้วยขุนมหาสิทธิโวหาร  รับพระบรมราชโองการใส่เกล้าฯ  ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯสั่งว่า  ให้หมายประกาศแก่ข้าราชการผู้ใหญ่ผู้น้อยฝ่ายทหารพลเรือน  กรมฝ่ายหน้าฝ่ายใน  แลพระบวรราชวังฝ่ายหน้าฝ่ายในทั้งปวง  ให้จงรู้ทั่วกัน  ว่าช้างม้านี้เป็นสัตว์มีชาติมีสกุลไม่ควรเรียกว่าตัวหนึ่งสองตัว  ให้เรียกว่าช้างหนึ่งสองช้าง  ม้าหนึ่งสองม้า  แต่สัตว์เดียรัจฉานนอกจากช้างม้านั้นให้เรียกว่าตัวหนึ่งสองตัว  อย่าให้ว่าสองชะมด  สองเต่า  สองปลา  กับคำจำเป็นคำผวน   เหมือนหนึ่งต้นไม้ ๘ ต้น ๙ ต้น  หรือแปดเต่า แปดตัว  อย่างนี้  ถ้าจะกราบบังคมทูลพระกรุณา ให้กราบบังคมทูลพระกรุณาอย่างอื่น อย่าให้เป็นคำผวนได้  ให้กรมมหาดไทย กลาโหม สัสดี  หมายให้รู้ทั่วกันตามรับสั่ง. จำไม่ได้แน่ว่าในเรื่องราชาธิราชหรือเปล่า คนสมัยเก่าๆท่านเลี่ยงไปใช้ คำว่า "เต่า ๔ คู่" แก้ไขเมื่อ 09 ก.พ. 50 16:55:25 แก้ไขเมื่อ 09 ก.พ. 50 16:53:07 แก้ไขเมื่อ 09 ก.พ. 50 14:20:16 จากคุณ : กัมม์ - [ 9 ก.พ. 50 14:09:20 ]

ความคิดเห็นที่ 36 อยากเรียนถามรายละเอียดคุณกัมม์ว่าประกาศสรรพนามสำหรับช้างม้านี้ มีในรัชกาลใด (ไม่แน่ใจที่คุณกัมม์บอกว่ามีในเรื่องราชาธิราชหรือเปล่า หมายถึงประกาศนี้หรือคำว่า "เต่า ๔ คู่)  และ คำว่า "สรรพนาม" ในที่นี้คงหมายถึง "ลักษณนาม" นั่นเอง ทำให้สงสัย (อีกแล้ว) ว่าในสมัยก่อนไม่ใช้คำว่า "ลักษณนาม" หรืออย่างไร เกี่ยวกับเรื่องข้อความในประกาศว่า ช้างม้าเป็นสัตว์มีสกุลไม่ควรเรียกว่าตัวหนึ่งสองตัว ให้เรียกว่าช้างหนึ่งสองช้าง ม้าหนึ่งสองม้า สัตว์เดียรัจฉานอื่น ๆ ให้เรียกเป็นตัวหนึ่งสองตัว  พอมาถึงปัจจุบันนี้ประกาศนี้คงใช้ไม่ได้แล้ว มีการเรียกว่าสุนัข ๑ สุนัข, สุนัข ๒ สุนัข  คุณ natthaset ผู้ชำนาญการเรื่องเกี่ยวกับในรั้วในวัง ยังให้ความเห็นว่า สัตว์ที่เป็นของหลวง จะเรียกลักษณะนามซ้ำกับชื่อสัตว์เช่น ช้างหนึ่งช้าง สุนัขหนึ่งสุนัข วานรหนึ่งวานร http://www.pantip.com/cafe/library/topic/K5014922/K5014922.html รายการต่อไปขอเสนอเรื่องที่ค้างอยู่คือคำที่มักเขียนผิดซึ่งราชบัณฑิตยสถานรวบรวมไว้อีก ๘๓ คำ มี ๓ หมวดคือ หมวด ส, ห และ อ จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 9 ก.พ. 50 14:53:43 ]

ความคิดเห็นที่ 37 หมวด ส คำที่ถูกต้อง                             มักเขียนเป็น สกัด                                 สะกัด สกาว                                สะกาว สดับ                                 สะดับ สถานการณ์                        สถานะการ, สถานะการณ์ สถิต                                 สถิตย์ สบง                                  สะบง สบาย                                สะบาย สบู่                                    สะบู่ สไบ                                  สะไบ สมดุล                                สมดุลย์ สร้างสรรค์                           สร้างสรร สวมกอด                             สรวมกอด สอบเชาวน์                          สอบเชาว์ สะกด                                 สกด สะคราญ                             สคราญ สะดวก                               สดวก สะพรึงกลัว                          สพึงกลัว, สะพึงกลัว สะพาน                               สพาน สะอาด                               สอาด สักการบูชา                          สักการะบูชา สังเกต                                สังเกตุ สังเกตการณ์                        สังเกตุการ, สังเกตการ สังวร                                  สังวรณ์ สังวาล                                สังวาลย์ สังสรรค์                              สังสรร, สังสันทน์ สัญลักษณ์                           สัญญลักขณ์, สัญญลักษณ์, สัญลักขณ์ สัณฐาน                               สันฐาน, สันฐาณ สับปะรด                              สับปะรส, สัปรส, สัปรด สัปหงก                                สับปะหงก สัมมนา                                สัมนา สาธารณชน                          สาธารณะชน สาธารณประโยชน์                  สาธารณะประโยชน์ สาธารณสถาน                       สาธารณะสถาน สาธารณสุข                          สาธารณะสุข สาบสูญ                               สาปสูญ สาปแช่ง                              สาบแช่ง สาร (หนังสือ)                       สาส์น สารประโยชน์                        สาระประโยชน์ สาระบันเทิง                          สารบันเทิง สาระสังเขป                          สารสังเขป สาระสำคัญ                           สารสำคัญ สารัตถประโยชน์                    สารัตถะประโยชน์ สารัตถะสำคัญ                       สารัตถสำคัญ สำอาง                                สำอางค์ สิงโต                                  สิงห์โต สีสัน                                   สีสรร, สีสรรค์, สีสรรพ์ สุดสวาท                              สุดสวาสดิ์ เสกสรร                               เสกสรรค์ เสบียง                                สะเบียง เสื้อเชิ้ต                               เสื้อเชิ๊ต จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 9 ก.พ. 50 15:12:47 ]

ความคิดเห็นที่ 38 หมวด ห คำที่ถูกต้อง                              มักเขียนเป็น หน้าปัด                             หน้าปัทม์ หยักศก                             หยักโศก หลักการ                            หลักการณ์ หวนคะนึง                          หวลคนึง, หวลคะนึง หอมหวน                           หอมหวล เหม็นสาบ                          เหม็นสาป แหลกลาญ                        แหลกราญ, แหลกราน โหยหวน                           โหยหวล หมวด อ อนุญาต                            อนุญาติ อเนก                               เอนก อเนจอนาถ                        อะเน็จอนาถ, เอนจอนาถ อภิเษก                             อภิเศก, อภิเสก อวสาน                             อวสานต์ อะลุ่มอล่วย, อะลุ้มอล่วย       อลุ่มอล่วย, อะลุ่มอะหล่วย อะไหล่                              อาหลั่ย, อาไหล่ อัตคัด                               อัดตะคัด, อัตคัต อานิสงส์                            อานิสงฆ์ อาเพศ                              อาเพท อารมณ์                             อารมย์ อาวรณ์                              อาวร อาสน์สงฆ์                          อาสนสงฆ์ อำนาจบาตรใหญ่                 อำนาจบาทใหญ่ อำมหิต                              อำมะหิต อินทรธนู                            อินทร์ธนู อินทรียวัตถุ                         อินทรีย์วัตถุ อิริยาบถ                             อิริยาบท, อริยาบท, อริยาบถ อิสรภาพ                             อิสระภาพ อิสรเสรี                              อิสระเสรี อุดมการณ์                           อุดมการ อุบัติการณ์                           อุบัติการ อุปารคุณ                             อุปการะคุณ โอกาส                                โอกาส ไอศกรีม                              ไอศครีม, ไอสครีม, ไอสกรีม จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 9 ก.พ. 50 15:29:28 ]

ความคิดเห็นที่ 39 คำ ๒ คำยอดฮิตที่คุณ AntiSpam ว่าไว้ตั้งแต่เริ่มแรกภาคหนึ่ง ปรากฏโฉมแล้วในหมวด ส และ อ  นั่นคือคำว่า สังเกต และ อนุญาต  ทำไม สังเกต ไม่มีสระ อุ  และ อนุญาต ไม่มีสระ อิ  มีเหตุผลอย่างไร  ศ. จำนงค์ ทองประเสริฐ อธิบายไว้ดังนี้ สังเกต-อนุญาต          คำในภาษาบาลีและสันสกฤตที่เรานำมาใช้ในภาษาไทยและมักจะเขียนผิดอยู่บ่อย ๆ นั้นมีอยู่เป็นจำนวนมาก แต่คำที่เราพบว่าเขียนหรือพิมพ์ผิดบ่อยเป็นพิเศษก็คือคำว่า “สังเกต” กับ “อนุญาต” ซึ่งมักเขียนเป็น “สังเกตุ” และ “อนุญาติ” เสมอ          สาเหตุที่ทำให้มีผู้เขียนคำทั้ง ๒ นี้ผิดอยู่บ่อย ๆ ก็คงเนื่องมาจากใช้คำอื่นซึ่งมีเสียงคล้าย ๆ กันเป็นแนวเทียบนั่นเอง เช่นคำว่า “สังเกต” ที่มีผู้เขียนเป็น “สังเกตุ” ที่ตัว ต มีสระอุ ด้วย ก็คงจะถือเอาคำว่า “เหตุ” เป็นแนวเทียบ เมื่อคำว่า “เหตุ” ใช้ ต สระอุสะกด คำว่า “สังเกต” ก็ควรใช้ ต สระอุสะกดด้วย จะได้เข้าชุดกัน          ความจริงแล้วคำว่า “สังเกต” ต้องใช้ ต สะกด โดยไม่ต้องมีสระอุ ทั้งนี้เพราะคำว่า “สังเกต” มาจากคำบาลีว่า “สงฺเกต” (สัง-เก-ตะ) ที่ตัว ต ไม่มีสระอุ แปลว่า “กำหนดไว้, หมายไว้” คำบาลีใช้เป็นคำนาม แต่ไทยเรานำมาใช้เป็นกริยา ถ้าหากเราเขียนเป็น “สังเกตุ” ก็ต้องแปลไปอีกอย่างหนึ่ง คือแปลว่า “ธงดี” หรือ “ธงพร้อม” เพราะคำว่า “เกตุ” (เก-ตุ) ในภาษาบาลีแปลว่า “ธง" “สัง” เป็นคำอุปสรรค (prefix) แปลว่า “พร้อม, กับ, ดี”          ในพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๒๕ นอกจากจะเก็บคำว่า “สังเกต” ไว้แล้ว ยังได้เก็บลูกคำไว้อีกคำหนึ่ง คือคำว่า “สังเกตการณ์” (สัง-เกด-กาน) และได้ให้บทนิยามไว้ว่า “ก. เฝ้าดูหรือศึกษาเหตุการณ์หรือเรื่องราวโดยละเอียด. น. เรียกผู้เข้าร่วมประชุมที่ไม่มีสิทธิ์ลงคะแนนเสียงว่า ผู้สังเกตการณ์.”          ส่วนคำว่า “เหตุ” (เห-ตุ) เป็นทั้งคำบาลีและสันสกฤต เราอ่านว่า “เหด” พจนานุกรม ได้ให้ความหมายไว้ว่า “น. สิ่งหรือเรื่องที่ทำให้เกิดผล, เค้ามูล, เรื่อง; เหตุผล. สัน. ด้วย, เพราะ.” คำนี้ที่ตัว ต ต้องมีสระอุ          คำว่า “อนุญาต” ก็ทำนองเดียวกัน คือ มักมีผู้เขียนเป็น “อนุญาติ” ที่ตัว ต มีสระอิด้วย คำว่า “อนุญาต” นี้มาจากภาษาบาลีว่า “อนุญฺญฺาต” เป็นคำกริยา แปลว่า “อันเขาอนุญาตแล้ว” ตามรูปศัพท์ “อนุ” ในที่นี้ แปลว่า “ตาม” “ญาต” (ยา-ตะ) แปลว่า “รู้แล้ว” คำว่า “อนุญาต” ตามรูปศัพท์จึงหมายความว่า “ท่านได้รับรู้แล้ว” นั่นเอง แต่เราแปลทับศัพท์ไปเลย พจนานุกรม ได้ให้ความหมายไว้ว่า “ก. ยินยอม, ยอมให้, ตกลง.”          คำว่า “อนุญาต” นี้ ถ้าเขียนเป็น “อนุญาติ” ที่ ต มีสระอิด้วยก็ต้องแปลว่า “ญาติผู้น้อย” คำว่า “อนุ” ในที่นี้แปลว่า “น้อย” ไม่ใช่ “ภายหลัง, ตาม” เพราะคำว่า “อนุญาติ” (อะ-นุ-ยา-ติ) ไม่ได้แปลว่า “ญาติภายหลัง” หรือ “ตามญาติ” หรือ “ญาติที่ตามมา” อย่างแน่นอน          เพราะฉะนั้น คำว่า “สังเกต” ที่ตัว ต ไม่ต้องเติมสระอุ และคำว่า “อนุญาต” ที่ตัว ต ก็ไม่ต้องเติมสระอิลงไป เพราะจะทำให้ความหมายผิดเพี้ยนไปเป็นคนละเรื่องละราวทีเดียว. ผู้เขียน : ศ.จำนงค์ ทองประเสริฐ ราชบัณฑิต สำนักศิลปกรรม ที่มา : ภาษาไทยไขขาน. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์แพร่พิทยา. ๒๕๒๘. หน้า ๓๖๖-๓๖๗. http://www.royin.go.th/th/knowledge/detail.php?ID=1202 จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 9 ก.พ. 50 15:42:36 ]

ความคิดเห็นที่ 40 สวัสดีครับ  คุณ เพ็ญชมพู หมายประกาศฉบับนี้ ประกาศในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวครับ   แต่หนังสือราชาธิราชเกิดขึ้นในรัชกาลที่ ๑ กรุงรัตนโกสินทร์ "เต่า ๔ คู่" ที่ยกตัวอย่าง   เพื่อแสดงว่าคนเก่าๆท่านเลี่ยงคำผวนมาก่อนที่ทรงประกาศแล้วครับ พอถึงรัชกาลที่ ๔ กรุงรัตนโกสินทร์  คนทั้งหลายคงจะใช้กันอย่างไม่ระวัง พระองค์ท่านก็จึงออกประกาศฉบับนี้ ขึ้นเตือนสติอีกครั้งหนึ่ง เห็น "สุนัข ๑ สุนัข" นึกถึงคำว่า "สาน" อีกความหมายหนึ่งครับ  ท่านว่า 1. ค้น :  สาน คำ :  สาน ๑ เสียง :  สา-นะ คำตั้ง :  สาน ๑ ชนิด :  น. ที่ใช้ :   ที่มา :  (ป.; ส. ศฺวาน) นิยาม :  หมา. ภาพ :   อ้างอิง :   ปรับปรุง :  98/4/2 เห็นคำว่า "สิงโต" โอ้เราผิด เฝ้าแต่คิด ว่ามัน คือราชสิงห์ เขียนปรากฏ แน่ชัด ว่าที่จริง สิงห์กับสิง-โตนั้น มันคนละตัว ฯ นึกขึ้นได้ มีเรื่องพงศาวดารเกี่ยวกับสิงห์กับสิงโต เกิดขึ้นในรัชกาลที่ ๒ ที่เข้าใจกันผิด ว่าสิงห์กับสิงโตเป็นตัวเดียวกัน  จนต้องบันทึกไว้ ขอยกไว้พรุ่งนี้นะครับ ขอบพระคุณ สำหรับคำที่มักเขียนผิด(หลัก)นะครับ ขออนุญาต Copy ไปไว้ใน Word นะครับ (แก้รัชกาลที่ ๓ เป็น ๒ ครับ) แก้ไขเมื่อ 09 ก.พ. 50 21:59:49 จากคุณ : กัมม์ - [ 9 ก.พ. 50 16:01:51 ]

ความคิดเห็นที่ 41 ความหมายตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน สิงห์     สัตว์ในนิยายถือว่ามีความดุร้ายและมีกำลังมาก, ราชสีห์ ก็ว่า  หน้าตาเป็นอย่างไรพอหาดูได้ตามขวดเบียร์, โซดา และน้ำดื่มของตระกูลภิรมย์ภักดี สิงโต    สัตว์ในจินตนาการของจีน ถือว่ามีกำลังมากและมีหน้าตาดุร้าย หน้าตาคงเป็นอย่างนี้ จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 9 ก.พ. 50 17:51:44 ]

ความคิดเห็นที่ 42 อะไรเอ่ย                โสติง โสติง  ตั้งอยู่ โหนดบ้า คำตอบ                     สิงโต  สิงโต  ตั้งอยู่ หน้าโบสถ์ จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 9 ก.พ. 50 19:01:52 ]

ความคิดเห็นที่ 43 ภาพยนตร์  ไม่ใช่ ภาพยนต์ จากคุณ : mod007 - [ 9 ก.พ. 50 19:04:42 ]

ความคิดเห็นที่ 44 อรุณสวัสดิ์และยินดีต้อนรับคุณ mod007 (เดาเอาว่าคงเป็นสายลับเหมือนเจมส์บอนด์แน่ ๆ เลย)   คำว่า "ภาพยนตร์" นับเป็นคำยกเว้นเดียวที่ใช้ "ยนตร์" นอกนั้นจะใช้ "ยนต์"  มีคำอธิบายจาก ศ. จำนงค์  ทองประเสริฐ ดังนี้ ยนต์-ยนตร์         เมื่อข้าพเจ้าไปร่วมประชุมกรรมาธิการวิสามัญที่รัฐสภาเพื่อพิจารณาร่างพระราชบัญญัติกำหนดวิทยฐานะผู้สำเร็จวิชาการพระพุทธศาสนา เมื่อวันที่ ๒๔ กรกฎาคม ๒๕๒๗ นี้ ได้มีข้าราชการรัฐสภาผู้หนึ่งได้มาถามว่าคำว่า “รถยนต์” นั้น ที่ “ยนต์” จะใช้ ต หรือ ตร การันต์ เพราะกำลังพิจารณาพระราชบัญญัติเกี่ยวกับรถยนต์อยู่ ข้าพเจ้าก็ตอบไปว่าใช้ “ยนต์” (ต การันต์)          ความจริงคำว่า “ยนต์” กับ “ยนตร์” พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๒๕ ท่านได้เก็บไว้คู่กัน และได้ให้ความหมายไว้ว่า “น. เครื่องกลไก, เครื่องจักรที่ใช้กำลังแรงระเบิดเดินเครื่อง.” ซึ่งเราเรียกกันว่า “เครื่องยนต์”          ตามปรกติแล้วเรานิยมใช้คำว่า “ยนต์” เป็นส่วนท้ายของคำ นอกจากคำว่า “ภาพยนตร์” คำเดียวเท่านั้นที่ใช้ ตร การันต์ แต่ถ้าเป็นคำสมาส และใช้เป็นส่วนหน้าของสมาส นิยมใช้ “ยนตร” เพราะจะทำให้เสียงเพราะกว่าใช้ “ยนต” เช่น คำว่า ยนตรกิจ ยนตรกรรม ฯลฯ ซึ่งตามปรกติควรจะออกเสียงว่า "ยน-ตฺระ-กิจ, ยน-ตฺระ-กำ” แต่ก็มักอ่านกันว่า “ยน-ตะ-ระ-กิด, ยน-ตะ-ระ-กำ”          ในพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๔๙๓ มีอยู่แห่งหนึ่งที่ใช้ “ยนตร์” (ยน-ตฺระ) นอกจากคำว่า “ภาพยนตร์” นั่นคือ ที่บทนิยามของคำว่า “กล” ซึ่งท่านได้ให้ความหมายไว้ดังนี้ “น. ชั้นเชิง, แบบอย่าง, เล่ห์เหลี่ยม, วิธี, เหตุ, อุบาย, เช่น กลยุทธ์; การเล่นที่ลวงตา เช่น เล่นกล; เครื่องกลไก, เครื่องจักร, เครื่องยนตร์, เช่น ช่างกล; อย่างเช่น บ่รู้กี่กลนานา. (สมุทรโฆษ). ว. เช่น, เหมือน; เคลือบแฝง เช่น ถ้าจำเลยให้การเป็นกลความ. (กฎหมาย).” คำว่า “เครื่องยนตร์” ในที่นี้ท่านใช้ “ยนตร์” แต่ในพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๒๕ ท่านได้ปรับปรุงแก้ไขใหม่ดังนี้ “น. การลวงหรือล่อลวงให้หลงหรือให้เข้าใจผิดเพื่อให้ฉงนหรือเสียเปรียบ เช่น เล่ห์กล, เล่ห์เหลี่ยม เช่น กลโกง; เรียกการเล่นที่ลวงตาให้เห็นเป็นจริงว่า เล่นกล; เครื่องกลไก, เครื่องจักร, เครื่องยนต์, เช่น ช่างกล. ว. เช่น, อย่าง, เหมือน, เช่น เหตุผลกลใด; เคลือบแฝง เช่น ถ้าจำเลยให้การเป็นกลความ. (กฎหมาย).” คำว่า “เครื่องยนต์” ในที่นี้ท่านใช้ “ยนต์” จะมียกเว้นอีกแห่งหนึ่งก็คือ “รถยนตร์พระที่นั่ง” ในหมายกำหนดการจะใช้ “ยนตร์” เสมอ. ผู้เขียน : ศ.จำนงค์ ทองประเสริฐ ราชบัณฑิต สำนักศิลปกรรม ที่มา : ภาษาไทยไขขาน. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์แพร่พิทยา. ๒๕๒๘. หน้า ๕๓-๕๔. จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 10 ก.พ. 50 07:07:44 ]

ความคิดเห็นที่ 45 เรียนคุณกัมม์ วันนี้ตอนสาย ๆ มีภารกิจต้องเดินทางไปต่างจังหวัด คงจะกลับมาวันพรุ่งนี้  ฉะนั้นขอเชิญชวนคุณกัมม์ลงเรื่องที่น่าสนใจได้เต็มที่ พบกันใหม่ตอนเช้า ๆ วันอาทิตย์ จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 10 ก.พ. 50 07:13:59 ]

ความคิดเห็นที่ 46 สวัสดีครับ คุณ เพ็ญชมพู ตอนนี้ออกเดินทางหรือยังครับ ขอให้เดินทางโดยสวัสดิภาพนะครับ มีความสุข มีสติตลอดการเดินทาง ทั้งขาไปขากลับนะครับ จากคุณ : กัมม์ - [ 10 ก.พ. 50 08:15:38 ]

ความคิดเห็นที่ 47 ทำไมต้อง "ฝ่าพระบาท - เกล้ากระหม่อม" ในหนังสือ นิรุกติศาสตร์ ของเสฐียรโกเศศ  กล่าวว่า           เวลาเราพูดกับผู้มีบรรดาศักดิ์สูง  เราอ้างสิ่งสูงสุดในตัวเรามาใช้ คือ เกล้าผม  แสดงว่าเดิมเราเกล้าผม  เวลานี้เราเติมกระลงไปในระหว่าง เป็นเกล้าผม  ก็จะต้องสันนิษฐานว่าที่เราเติม กระ ลงไป  ในเมื่อยังหาเหตุอื่นไม่ได้  เป็นเพราะได้แนวเทียบมาจากคำอื่นในคำที่มีกระ  เกล้ากระผม ยาวนักเลยถูกตัดคำหน้าออก  คงเหลือแต่กระผม  โดยเหตุที่เราถือหัวเป็นของสูง  ถือตีนเป็นของต่ำ  เมื่อเรากราบทูลเจ้านาย  ตามธรรมเนียมเราต้องเอาของสูงในตัวเรามาอ้างใช้ต่างตัวเรา  และเมื่ออ้างถึงพระองค์ท่าน เราไม่อาจเอื้อมไปถึงที่สูง  จึงใช้อ้างที่ต่ำแทนพระองค์ท่าน  เลยทำให้ความหมายกลับกัน  กลายเป็นว่าเจ้าคือตีน ไพร่คือหัว  ดูมันกลับกันไปจึงทำให้ลางคนใช้แนวเทียบผิด  เรียกกลับกัน เช่น "ฝ่าบาทนำภรรยาเฝ้าเกล้ากระหม่อม" "ฝ่าบาทดูหนังสือที่เกล้าฯ(คือเจ้า)แต่งไว้" เรื่องนี้ผมก็เคยพลั้งไปบ่อยครั้ง   เวลาสนทนากับพระเพื่อน  คุยไปคุยมาเรียกตัวเองว่า "อาตมา" ซะอย่างนั้น ในหนังสือนี้ท่านได้อธิบาย  ว่าคำที่มักเขียนผิด เกิดขึ้นก็เพราะเราใช้แนวเทียบที่ผิด  ขอยกตัวอย่างไว้สักนิดนะครับ คำผิดจากแนวเทียบผิด มรรคนายก  เป็น  มรรคทายก  เพราะมี ทายก เป็นแนวเทียบผิด กุมภกัณฐ์  เพราะมี ทศกัณฐ์  เป็นแนวเทียบ จำนงค์  เพราะมี  อนงค์  เป็นแนวเทียบ จันทอังคาส  เพราะมี  อังคาส  เป็นแนวเทียบ ชีวิตร นิมิตร  เพราะมี  จิตร มิตร  เป็นแนวเทียบ ดำรงค์  เพราะมี  เบญจรงค์  เป็นแนวเทียบ ทางกระสินธุ  เพราะมี สินธุ  เป็นแนวเทียบ นาๆ  เพราะมี ต่างๆ  เป็นแนวเทียบ เพดาล  เพราะมี  ดาล บันดาล  เป็นแนวเทียบ บินฑบาตร  เพราะมี  บาตร  เป็นแนวเทียบ ปรามาท  เพราะมี  ประมาท  เป็นแนวเทียบ ผาสุข  เพราะมี  สุข  เป็นแนวเทียบ มานิตย  เพราะมี  นิตย  เป็นแนวเทียบ ราชกุเวรไตย  เพราะมี  กุเวร  เป็นแนวเทียบ ลำเนาว์  เพราะมี  เนาว์  เป็นแนวเทียบ วัสสานต์  เพราะมี  วัสนต์ คิมหันต์ เหมันต์  เป็นแนวเทียบ สังเกตุ  เพราะมี  เกตุ  เป็นแนวเทียบ (ผมว่าเพราะ เหตุ ด้วยกระมังครับ) สังวาลย์  เพราะมี  มาลาย์  เป็นแนวเทียบ สันโดด  เพราะมี  โดด  เป็นแนวเทียบ สำอางค์  เพราะมี  องค์  เป็นแนวเทียบ สามาลย์ สามาล  เพราะมี  มาลย์ บาล  เป็นแนวเทียบ สุกโขทัย  เพราะมี  สุกข์  เป็นแนวเทียบ สุนักข์  เพราะมี  ทุกข์  เป็นแนวเทียบ อนุญาติ  เพราะมี  ญาติ  เป็นแนวเทียบ อวสานต์  เพราะมี  สานต์  เป็นแนวเทียบ ไอยราพต  เพราะมี  ไชย ไสย ฯลฯ  เป็นแนวเทียบ จากคุณ : กัมม์ - [ 10 ก.พ. 50 08:57:17 ]

ความคิดเห็นที่ 48 สิงห์ - สิง(โต) คัดจากประชุมพงศาวดารภาคที่ ๗ (คำนำในสมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ)          (๒) คำให้การเฒ่าสา เรื่องหนังราชสีห์นั้น  คือเมื่อปีระกา จุลศักราช ๑๑๗๕ พ.ศ. ๒๓๕๖  ในรัชกาลที่ ๒  หลวงอนุรักษ์ภูเบศร์กับนายฤทธิณรงค์  กราบทูลว่าหญิงม่ายคนหนึ่งชื่อเฒ่าสาอยู่ที่ริมวัดปากน้ำในคลองบางหลวง  มีหนังประหลาดผืนหนึ่ง  ว่าเป็นหนังราชสีห์ของพระเจ้าเอกทัศ พระที่นั่งสุริยามรินทร์  นายอูสามีของเฒ่าสาได้มาเมื่อกรุงเก่าเสียแก่พม่าข้าศึก  จึงโปรดให้เรียกเฒ่าสามาถามคำให้การ  คำให้การนี้เป็นแต่เรื่องแปลกประหลาด  ข้าพเจ้าได้ทำคำอธิบายเฉพาะเรื่องพิมพ์ไว้ข้างท้ายคำให้การนั้นแล้ว คำให้การเฒ่าสา เรื่องหนังราชสีห์          ข้าพระพุทธเจ้า เฒ่าสา อายุได้ ๘๕ ปี  ให้การว่า  เดิมเมื่อครั้งพระที่นั่งสุริยามรินทร์  ข้าพระพุทธเจ้าอยู่กับนายอูผัวข้าพระพุทธเจ้า ณ ป่าทองในกรุงเก่า  ผัวข้าพระพุทธเจ้าเป็นขุนหมื่นอยู่ในกรมรักษาพระองค์  ครั้งพม่าล้อมเมืองเอาไฟเผาเมือง  ผัวข้าพระพุทธเจ้ากับข้าพระพุทธเจ้าเข้าไปอยู่ในพระราชวัง  ที่นั่งสุริยามรินทร์กับพระเจ้าลูกเธอเจ้าชาย ๓ เจ้าหญิง ๑ สี่พระองค์  ข้าพระพุทธเจ้าจำพระนามหาได้ไม่  เสด็จออกมา  ข้าพระพุทธเจ้ากับผัวข้าพระพุทธเจ้าก็ตามเสด็จออกมาด้วย          ครั้นถึงประตูดิน ผัวข้าพระพุทธเจ้าจึงส่งหนังอันนี้ให้ข้าพระพุทธเจ้า  เห็นกระดาษห่ออยู่ข้างนอกหลายชั้น  ผัวข้าพระพุทธเจ้าบอกข้าพระพุทธเจ้าว่า  เมื่อเสด็จพระดำเนินออกจากปราสาทนั้น  ที่นั่งสุริยามรินทร์ส่งหนังอันนี้ให้  แล้วตรัสว่า หนังราชสีห์นี้เก็บไว้ให้ดีอย่าให้พม่าเอาไปได้  ข้าพระพุทธเจ้าก็รับหนังราชสีห์อันนี้ห่อผ้าซ่อนไว้กับตัวข้าพระพุทธเจ้า  ผัวข้าพระพุทธเจ้าจึงเอาบาตรเหล็กซึ่งใส่เครื่องทรงไปซ่อนไว้ในกอไผ่หลังวัดหน้าพระเมรุ  ผัวข้าพระพุทธเจ้าก็กลับมาถึงข้าพระพุทธเจ้า  พออ้ายพม่าจับเอาที่นั่งสุริยามรินทร์ไป  จึงตรัสเรียกผัวข้าพระพุทธเจ้าไปด้วย  ข้าพระพุทธเจ้ากับพี่น้องข้าพระพุทธเจ้า ๕ คน  หนีเข้าซ่อนอยู่ในโบสถ์วัดขุนเมืองใจ  ประมาณ ๙ วัน ๑๐ วัน          ครั้นเพลาค่ำพี่น้องข้าพระพุทธเจ้าเอาเรือมารับที่ประตูดิน  ข้าพระพุทธเจ้าก็พากันลงเรือหนี  ลงมาอยู่กับเฒ่าอิน ณ วัดปากน้ำบางหลวง  ข้าพพุทธเจ้าจึงแก้กระดาษดู  เห็นสักหลาดห่อหนังราชสีห์  ข้าพระพุทธเจ้าก็คลี่ดู  เห็นแล้วข้าพระพุทธเจ้าก็ห่อเข้าไว้ดังเก่า  ข้าพระพุทธเจ้าอยู่ประมาณปี ๑  พอผัวข้าพระพุทธเจ้าตามมาพบข้าพเจ้าที่วัดปากน้ำ  ผัวข้าพระพุทธเจ้าถามข้าพระพุทธเจ้าว่า  หนังราชสีห์ซึ่งให้ไว้ยังดีอยู่หรือ  ข้าพระพุทธเจ้าบอกว่าอยู่ดีอยู่ดอก            อยู่ประมาณ ๓ ปี ๔ ปี  ผัวข้าพระพุทธเจ้าศรัทธา บวชเป็นภิกษุอยู่ ณ วัดปากน้ำพอถึงแก่กรรมตาย  อยู่ประมาณ ๑๑ ปี ๑๒ ปี  ฝนตกรั่วถูกหีบที่ใส่ของไว้  ข้าพระพุทธเจ้าระลึกขึ้นได้จึงเปิดหีบดูของ  แล้วข้าพระพุทธเจ้าจึงเอาหนังอันนี้ออกตากแดด  พอสมีม่วงเดินลงมาเห็นหนังข้าพระพุทธเจ้าตากอยู่  ถามข้าพระพุทธเจ้าว่าหนังอะไรตากแดดอยู่นั้น  พระพุทธเจ้าบอกว่าหนังราชสีห์  สมีม่วงจึงว่าดีแล้วข้าจะช่วยเก็บไว้ให้  แล้วข้าจะเลี้ยงยายให้ทานกินไปกว่าจะตาย  ข้าพระพุทธเจ้าก็เอาหนังราชสีห์อันนี้ส่งให้แก่สมีม่วง  สมีม่วงก็รับเอาไว้ประมาณ ๙ วัน ๑๐ วัน  สมีม่วงหาให้ทานข้าวปลาข้าพระพุทธเจ้ากินไม่  ข้าพระพุทธเจ้าโกรธ  ข้าพระพุทธเจ้าจึงทวงเอาหนังราชสีห์ของข้าพระพุทธเจ้า ๒ ครั้ง ๓ ครั้ง  สมีม่วงก็หาให้ข้าพุทธเจ้าไม่  ข้าพระพุทธเจ้าจึงไปต่อว่าสมีม่วง  สมีม่วงก็ให้หนังอันนี้มาแก่นายสัง  นายสังจึงเอามาให้ข้าพระพุทธเจ้า          ณ วัน ๖ เดือน ๘ แรม ๕ ค่ำ ปีระกาเบญจศก จุลศักราช ๑๑๗๕ (ในรัชกาลที่ ๒)  เฒ่าสา เฒ่าอีน เอาหนังมา ณ เรือนนายฤทธิรณรงค์  หาพบตัวนายฤทธิไม่  มาเข้าเวรอยู่ในพระราชวัง  พบแต่บิดานายฤทธิ  บิดานายฤทธิจึงว่าหนังอันนี้เห็นประหลาดเกลือกจะเป็นของต้องพระราชประสงค์  เพลาเช้านายฤทธิจึงจะลงไปเอาหนังอันนี้ ขึ้นมาทูลเกล้าฯถวาย  เฒ่าสา เฒ่าอีนก็พาเอาหนังอันนี้กลับไปให้พระสมุห์ดู  นายสังจึงมาบอกแก่หลวงอนุรักษ์ภูเบศร์  หลวงอนุรักษ์ภูเบศร์ก็ข้ามไปดูหนังอันนี้ เห็นประหลาดอยู่ให้งดไว้ก่อน  เพลาเช้าพบนายฤทธิพร้อมกันที่วัดปากน้ำ  จึงจะนำตัวข้าพระพุทธเจ้ากับหนังขึ้นทูลเกล้าฯถวาย  ครั้นรุ่งเช้านายฤทธิรณรงค์กับหลวงอนุรักษ์ภูเบศร์ไปหาข้าพระพุทธเจ้าเอาหนังกับตัวข้าพระพุทธเจ้าขึ้นทูลเกล้าฯถวาย  เป็นความ(สัตย์จริงของ)ข้าพระพุทธเจ้าเท่านี้  ขอเดชะฯ อธิบายเรื่องหนังราชสีห์ สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ          หนังที่กล่าวในคำให้การนี้  ไม่ปรากฏว่าแล้วไปอยู่ที่ไหนต่อมา  แต่ไม่ได้ใช้ในราชการ  จึงเข้าใจว่าเมื่อถามคำให้การแล้ว  จะไม่ทรงเชื่อถือว่าเป็นหนังราชสีห์  และไม่เชื่อคำให้การของเฒ่าสาว่าเป็นความจริงด้วย  เพราะที่เรียกว่าราชสีห์นั้น  แต่ก่อนมาถือกันว่ารูปร่างอย่างที่เขียนกันไว้แต่โบราณ  เช่ยเขียนในดวงตราพระราชสีห์เป็นต้น  เห็นเป็นของไม่มีจริง  หรือที่ยอมรับว่ามี คนก็เชื่อว่ามีในป่าพระหิมพานต์  อันมนุษย์จะพบเห็นได้ด้วยยาก  มีเรื่องราวหนังสือพงศาวดารเหนือ  ว่าขุนสิงหฬสาครไปได้หนังราชสีห์มาครั้งหนึ่ง  ก็เป็นเรื่องพิลึกกึกกือน่ากลัวอันตรายมาก  พ้นวิสัยที่ใครจะไปทำอย่างขุนสิงหฬสาครได้อีก   คติความคิดที่มาถืออย่างประเทศอื่นว่า ไลออนหรือสิงโต นี้เองคือราชสีห์ฉะนี้  พึ่งมาปรากฏต่อเมื่อในรัชกาลที่ ๔            แต่มีความประหลาดอยู่ในเรื่องพระราชพงศาวดารว่า  เมื่อในแผ่นดินสมเด็จพระเจ้าเอกทัศ  ที่เรียกว่าพระที่นั่งสุริยามรินทร์นั้น  แขกหรือฝรั่ง ชือ อะลังกะปูนี  ได้เอาสิงโตเข้ามาถวาย  ถ้าหากเกิดความเชื่อถือในครั้งนั้นว่าสิงโต หรือ ไลออน เป็นอย่างเดียวกับราชสีห์  หนังราชสีห์ที่มีในแผ่นดินสมเด็จพระเจ้าเอกทัศก็เห็นจะเป็นหนังสิงโตตัวนั้นเอง  แต่ที่เฒ่าสาว่าตัวไปได้มาอย่างไรนั้นเป็นคนละเรื่อง  เหลือวินิจฉัย ฯ ในรัชกาลที่ ๒ เข้าใจกันว่า ราชสีห์เป็นคนละตัวกับไลออน จะหาหนังราชสีห์นั้นเกินกำลังมนุษย์ที่จะทำได้ ต่อมาในรัชกาลที่ ๔ อนุโลมตามนานาประเทศ  ไลออนนั้นแหละคือราชสีห์ แต่ลึกๆยังคงมีฝังใจว่าไม่ใช่ตัวเดียวกัน   "สิงโตจีน" ผมว่ามันออกไปทางหมาจูเสียมากกว่า ผมไม่ทราบว่า แต่เดิมจะมีไลออนในประเทศจีนหรือไม่ จะได้แบบมาทำเป็นรูปนี้จากไหน เอาตัวอะไรผสมกันถึงออกมาแบบนี้ ก็ไม่ทราบนะครับ แก้ไขเมื่อ 10 ก.พ. 50 13:21:57 แก้ไขเมื่อ 10 ก.พ. 50 11:39:25 จากคุณ : กัมม์ - [ 10 ก.พ. 50 11:03:10 ]

ความคิดเห็นที่ 49 สิงโตจีน เข้าใจว่าแต่เดิมเราเรียกว่า "โต" คำเดียว เพราะปรากฏในหนังสือฉันทลักษณ์เก่าๆหลายเรื่อง   และยังเป็นชื่อกลบทแบบหนึ่งที่เรียกว่า กลบทโตเล่นหาง เช่นกลบทศิริวิบุลกิตติ์  กลบทโตเล่นหาง   บุตรบังคมก้มเศียรราบกราบทูล       ตามเค้ามูลสกูลนักปราชญ์มาทพิสไมย ว่าไม่ควรจวนพระองค์ปลงชีพไว้         ม้วยบรรไลใจพยาบาทมาทแทนคุณ แม้นชีวิตจิตรวิญญาข้าพระองค์          จะยืนยงจงใจดีมีหมองหมุน คงไม่ละพระบิตุรงค์จงใจจุน               จักแทนคุณบุญไปจงปลงชีพวาย และเป็นท่ารำมโนราห์ ที่ว่า โตเล่นหาง - กวางโยนตัว (หรือกวางเดินดง) คำว่า สิงโต น่าจะเกิดขึ้นภายหลัง เติม "สิง" ลงข้างหน้า "โต" เป็น สิงโต เพราะรู้ว่ามันไม่ใช่ "สิงห์"  จึงไม่มี "ห์" และมันก็ไม่ใช่ "โต" ก็เลยเติม "สิง" ลงไป   เป็นสัตว์ ๓ อย่าง คือ สิงห์ ๑  โต ๑  สิงโต ๑ อ้า...ผมไปว่าเรื่อยเปื่อยครับ นึกได้อีกตัวหนึ่ง "สมิง" ตัวนี้ไม่แน่ใจว่าเป็นเสือหรือเป็นสิง จะเป็นเสือพันธุ์สมิง  หรือเป็นเสือผู้ใหญ่(หัวหน้าเสือ) มังครับ ถึงมีคำว่า เสือสมิง ใช้กันอยู่  ตัวนี้น่าจะเป็น เสือมอญ พอก่อนดีกว่า  เพ้อใหญ่แล้วครับ สวัสดีล่วงหน้าครับ คุณ เพ็ญชมพู พรุ่งนี้ ขออนุญาตไปบ้าง  เดี๋ยวขาดทุน แก้ไขเมื่อ 10 ก.พ. 50 14:24:28 จากคุณ : กัมม์ - [ 10 ก.พ. 50 13:57:58 ]

ความคิดเห็นที่ 50 กลับมาแล้วโดยสวัสดิภาพ ขออวยพรให้คุณกัมม์เดินทางโดยสวัสดิภาพเช่นกัน ที่คุณกัมม์ว่าสิงโตจีนหน้าตาออกทางหมาจูเสียมากกว่าก็น่าจะจริง  มีเรื่องเล่ากันว่าสุนัขพันธุ์ปักกิ่งซึ่งแต่เดิมเลี้ยงแต่ในวังของจักรพรรดิจีนนั้น แต่แรกตั้งใจคัดพันธุ์ให้ออกมารูปร่างเหมือนสิงโต ซึ่งเป็นสัตว์ซึ่งชาวจีนถือว่าเป็นสัตว์ที่ให้โชคลาภ เป็นสิริมงคลแก่ผู้พบเห็น  (ตรุษจีนนี้คุณกัมม์ก็จะเห็นการเชิดสิงโตอยู่ทั่วไป) พูดถึงเรื่องสุนัข (ผู้มีเล็บงาม) เอกสารสมัยก่อนบางฉบับก็เขียนว่า สุนักข์ อย่างที่คุณกัมม์ยกมาในหนังสือ นิรุกติศาสตร์ ของเสฐียรโกเศศ  เรื่องคำผิดจากแนวเทียบผิด # ๔๗   ในหนังสือราชาธิราช ฉบับหอสมุด สมัยรัชกาลที่ ๑ นั้นมีข้อความว่า   "อันพระตะบะนี้เปรียบประดุจสุนักข์จิ้งจอกอันน้อย จะมาสู้พระองค์ซึ่งเป็นพระยาราชสีห์ได้ฉันใด" ข้อความตอนนี้ สุนัข เขียนว่า สุนักข์  ขอให้สังเกตอีกอย่างหนึ่งว่าลักษณนามของสุนัขเรียกเป็น อัน ไม่ใช่ ตัว  และมีการพูดเปรียบเทียบกับราชสีห์ด้วย ราชสีห์ในที่นี้คงไม่ใช่ lion เป็นแน่ ศ. ดร. กาญจนา นาคสกุล  เล่าไว้ในนิตยสารสกุลไทย ฉบับที่ ๒๕๗๔ ปีที่  ๕๐ ประจำวัน  อังคาร ที่  ๑๗ กุมภาพันธ์  ๒๕๔๗  เกี่ยวกับราชสีห์ดังนี้ ราชสีห์   เป็นสัตว์หิมพานต์พวกหนึ่ง มี ๔ จำพวก พวกที่ ๑ คือ เกสรสีหะ หรือไกรสรราชสีห์ คือราชสีห์ที่มีขนสร้อยคอ (น่าจะเป็น สิงโต) เป็นราชสีห์เผือก สีกายขาวดังสีสังข์ปากและปลายเท้าทั้ง ๔ เป็นสีแดงสดใส ขนสร้อยคอสีแดงดั่งผ้ารัตกัมพล ซึ่งมีคำเปรียบว่า “ดังท่านเอาน้ำครั่งละลายด้วยน้ำชาดหรคุณทา” ทั้งปากและท้องก็แดงเช่นนั้น ไกรสรราชสีห์ มีท่วงท่าที่งามสง่าน่าเกรงขาม มีพละกำลังมาก และสามารถเหาะเหินได้ ไกรสรราชสีห์มีเสียงคำรามที่ดังกึกก้องไปได้หลายโยชน์เป็นที่เกรงกลัวของบรรดาสัตว์ทั้งป่า เป็นสัตว์ที่กินเนื้อเป็นอาหาร พวกที่ ๒ คือ ติณสีหะ ติณสิงหะ หรือ ติณราชสีห์ คือราชสีห์ที่กินหญ้า (น่าจะเป็นวัวกระทิง) มีสีกาย “หม่นมอ” ทศกัณฐ์มักจะใช้ติณราชสีห์เทียมรถศึกเมื่อออกรบ พวกที่ ๓ คือ บัณฑุสีหะ บัณฑระสิงหะ หรือ บัณฑูรราชสีห์ คือ ราชสีห์สีเหลือง (น่าจะเป็น เสือ) กินเนื้อเป็นอาหาร พวกที่ ๔ คือ กาลสีหะ กาละสีหะ หรือ กาลราชสีห์ คือ ราชสีห์สีดำ “เป็นมันหมึกมืด”  (น่าจะเป็น หมี) กินเนื้อเป็นอาหาร สรุปว่า ราชสีห์ซึ่งถือว่าเป็นสัตว์หิมพานต์ ไม่ได้หมายความถึง สัตว์ประเภท lion อย่างเดียว แต่หมายรวมถึงสัตว์ประเภทวัวกระทิง, เสือ และหมี ด้วย เรื่อง "โต" ในเว็บไซต์หิมพานต์ บรรยายว่า โต มีลักษณะคล้ายสิงห์แต่ส่วนหัวมีเขา ๒ เขา ว่ากันว่าชื่อ โตนี้ได้มาจากชื่อสัตว์ในตำนานของประเทศลาว จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 11 ก.พ. 50 12:04:10 ]

ความคิดเห็นที่ 51 เสือสมิงน่าจะเป็นเสือเขมรมากกว่า  ศ. ดร.กาญจนา นาคสกุล ท่านอธิบายไว้ว่า สมิง          ในภาษาไทย คำว่า สมิง (สะ-หฺมิง)  มี ๒ ความหมาย. ความหมายหนึ่ง สมิง เป็นคำนำหน้าชื่อขุนนางผู้ใหญ่มอญ เช่นที่ปรากฏในวรรณคดีเรื่อง ราชาธิราช ว่า สมิงพระราม สมิงนครอินทร์ เป็นต้น. สมิง คำนี้มาจากภาษามอญ แปลว่า เจ้า มักใช้หมายถึง พระเจ้าแผ่นดิน เจ้าเมือง ผู้ปกครองบ้านเมือง.          อีกความหมายหนึ่ง สมิง ปรากฏในคำว่า เสือสมิง คือ เสือ ที่เชื่อกันว่าเดิมเป็นคนมีวิชาความรู้ทางไสยศาสตร์ มีความรู้ทางเวทมนตร์แก่กล้ามากจนกลายเป็นเสือ, จึงเป็นเสือที่ดุร้ายน่ากลัวมาก เพราะอาจแสดงตนให้เห็นเป็นคนได้. คำว่า สมิง คำนี้ สันนิษฐานว่า เป็นคำที่แผลงมาจากคำว่า สิง ในภาษาเขมร. สิง แปลว่า อยู่ เขมรใช้เป็นคำกริยาสำหรับพระภิกษุ แต่ไทยนำมาใช้สำหรับผี เช่นที่ใช้ว่า ผีสิง. ส่วน สมิง เขมรแปลว่า อยู่นิ่ง แน่นิ่ง และแปลว่า ตาย ได้ด้วย.          ในภาษาไทย ใช้คำว่า สมิง ในความ อยู่ เท่านั้น เสือสมิง คือ เสือที่มีวิญญาณของคนสิงอยู่. ผู้เขียน  ศ. ดร.กาญจนา นาคสกุล ราชบัณฑิต สำนักศิลปกรรม ราชบัณฑิตยสถาน จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 11 ก.พ. 50 12:08:46 ]

ความคิดเห็นที่ 52 มาติดตามอยู่เสมอค่ะ จริงๆ อยากเอาเรื่อง "กลาโหม" (กระลาโหม) ที่จิตรสันนิษฐานไว้มาลง เพราะอะเมซิ่งยิ่งกว่าชุดแหวกซ้ายโชว์สาหร่ายของดาราในงานแจกรางวัลสุพรรณหงส์ปีนี้ ด้วยว่าเป็นคำที่ปราชญ์ท่านคุยกันมายาวนาน ถกเถียงกันไม่ทราบเสร็จมาหลายสิบปี สนุกดีค่ะ แต่เป็นบทความที่ยาวจริงๆ อย่างไรก็ดี คิดว่า ใครอ่านกระทู้นี้แล้วสนใจเรื่องศัพท์สันนิษฐานควรไปหาอ่านดูจะได้ความรู้มากมาย "ศัพท์สันนิษฐานและอักษรวินิจฉัย" : จิตร ภูมิศักดิ์ สำนักพิมพ์ฟ้าเดียวกัน ป.ล. พันทิปคะ อิชั้นโฆษณาหนังสือเล่มนี้หลายวาระด้วยใจบริสุทธิ์ มิเคยมีเอี่ยวอันใดทั้งในทางตรงทางอ้อม ในที่ลับและที่แจ้งกับสำนักพิมพ์นี้แต่ประการใด จากคุณ : AntiSpam - [ 11 ก.พ. 50 15:58:54 A:124.120.100.122 X: TicketID:123165 ]

ความคิดเห็นที่ 53 ดีใจที่คุณ AntiSpam  ยังไม่ทอดทิ้งกระทู้น้อย ๆ นี้  อยากอ่านเรื่อง กลาโหม-กระลาโหม ของจิตรมาก (ยังไม่มีหนังสือ "ศัพท์สันนิษฐานและอักษรวินิจฉัย" เลย แล้วจะไปหาซื้อ)  อย่างไรก็ดีหากคุณ  AntiSpam  กรุณา จะใช้วิธีถ่ายรูปมาลงเหมือนเรื่อง เหตุผลของจิตร ภูมิศักดิ์ ที่เห็นว่าตัว ญ ไม่ควรมีเชิงก็ได้ http://www.pantip.com/cafe/library/topic/K5040700/K5040700.html เผอิญได้อ่านเรื่องที่จิตรเขียนเกี่ยวกับเรื่องคำว่า "ตำรวจ" น่าสนใจเหมือนกัน   ลองอ่านดู อากาศคงคา กล่าวไว้ในเรื่อง "ประวัติตำรวจ" ตอนหนึ่งว่า "ตำรวจ" เป็นคำที่คิดตั้งขึ้นสมัยพระเจ้าบรมไตรโลกนารถ ข้อความนี้เป็นเนื้อหาสำคัญที่จะบันทึกต่อไป. ๑. "ตำรวจ" เป็นคำที่แผลงมาจาก "ตรวจ" เป็นภาษาเขมรมาแต่เดิม มิใช่เป็นคำที่ไทยเราคิดขึ้นแล้วเขมรยืมไปใช้ หากเป็นคำเขมรที่ไทยยืมมา พยานที่ว่าคำทั้งสองนี้เป็นภาษาเขมรก็คือตัว "จ" สะกด ถ้าเป็นคำไทยแล้ว คำสองคำนี้จะต้องมีรูปเป็น "ตรวด" และ "ตำรวด" (ด สะกด) เพราะหลักของไทยมาตรากด ต้องใช้ตัว "ด" สะกดเสมอ ไม่ใช้ จ, ช, ฎ, ฏ, ฐ, ฑ, ถ, ท, ศ ฯลฯ สะกดเลย (หากจะมีบ้างก็เป็นกรณีพิเศษที่เรามาดัดแปลงใช้เข้ากับความนิยมของอักขรวิธีเขมรและมคธสันสกฤตในชั้นหลัง) ๒. "ตำรวจ" เป็นคำที่เขมรคิดแผลงใช้กันมาแล้วแต่โบราณครั้งแรกสร้างนครธมเป็นราชธานี (พ.ศ. ๑๔๓๒) ยังมีคำสัตย์สาบานของตำรวจเขมรโบราณจารึกปรากฏอยู่ที่ประตูพระราชวังในนครธมจนบัดนี้ แสดงว่า "ตำรวจ" เป็นคำที่มีใช้มาในกัมพูชาประเทศก่อนแล้ว ไทยจึงขอยืมมาใช้ มิใช่ไทยจะเป็นผู้คิดขึ้นในสมัยสมเด็จพระบรมไตรโลกนารถดังที่ "อากาศคงคา" กล่าวไว้ ๓. ในประเทศไทย ศิลาจารึกภาษาเขมรที่พบ ณ เมืองลพบุรี ซึ่งพวกเขมรจารึกไว้ (แต่ครั้งเป็นใหญ่ครอบครองดินแดนแถบลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยา) ในราว พ.ศ. ๑๕๖๕-๑๖๐๐ (คือศิลาจารึกหลักที่ ๒๐ และ ๒๑ ใน "ประชุมจารึกสยาม" ภาคที่ ๒ จารึกกรุงทวารวดี เมืองละโว้ และเมืองประเทศราชขึ้นแก่กรุงศรีวิชัย ของศาสตราจารย์ยอช เซเดส์) ก็ปรากฏว่ามีขุนนางพวก "ตำรวจ" ประจำอยู่ ณ เมืองละโว้ เรียกในจารึกว่า "ตมฺรฺวจวิษย" (ตำรวจวิษัย) ตัวอักษรในจารึกเป็นรูปดังนี้ "ตำรวจวิษัย" นี้ ศาสตราจารย์ยอช เซเดส์ สันนิษฐานไว้ว่า "เห็นจะเป็นตำแหน่งข้าราชการในราชสำนักซึ่งว่าราชการเมือง" ๔. คำว่า "ตำรวจวิษัย" นั้น ผู้บันทึกเข้าใจว่าจะเป็นชื่อตำรวจประเภทหนึ่งของเขมร อย่างตำรวจของเราก็มีประเภท ภูธร และ นครบาล (หรือ ภูธร และ ภูบาล ตามทำเนียมเดิม) ที่กล่าวเช่นนี้เป็นพราะสังเกตได้จากคำ "วิษัย" ซึ่งแปลว่า เมือง, เขต, แดน ตำรวจวิษัยก็คือตำรวจในเมืองหรือประจำเมืองคือพวกนครบาลอย่างนี้กระมัง? ในจารึกภาษาเขมรที่ปราสาทสด๊อกก๊อกธม จารึกราว พ.ศ. ๑๕๐๐-๑๖๐๐๑ มีตำแหน่งขุนนางเขมรตำแหน่ง ๑ เรียกว่า โฉลญ (เฉฺลาญ์) มี ๒ ประเภทคือ โฉลญพลคู่กับโฉลญวิษัย (เฉฺลาญ์วล-เฉฺลาญ์วิษย) ด้วยเหตุนี้จึงเข้าใจว่า "ตำรวจวิษัย" เป็นประเภท ๑ ของขุนนางตำรวจ คงจะเป็นคู่กันกับ "ตำรวจพล" พล แปลว่า ทหาร, กำลัง, ตำรวจพลก็คือตำรวจที่ทำหน้าที่เกี่ยวกับการปราบปรามใช้กำลังคล้ายทหาร จะลองแบ่งออกเป็นประเภทดังนี้ : ก. ตำรวจวิษัย : คือตำรวจพวกที่ทำการดูแลทุกข์สุขของราษฎรภายในเมืองหรือภายในประเทศ ทำนองข้าราชการตำรวจกึ่งพลเรือน บางทีตำรวจวิษัยอาจจะทำหน้าที่เป็นข้าราชการพลเรือนโดยตรงก็ได้ อย่างเช่นตอนแรกสร้างกรุงศรีอยุธยาก็ปรากฏในพระราชพงศาวดารว่าพระเจ้าอู่ทองโปรดให้ "ขุนตำรวจ" ไปตรวจที่ทางทำเลจะสร้างพระนคร ถ้าว่าอย่างจีนก็อาจจะเป็นฝ่าย "บุ๋น" ข. ตำรวจพล : เห็นจะเป็นพวกใช้กำลังปราบปรามทั้งภายในและภายนอกอาณาจักร เวลาสงครามก็ออกทำการรบอย่างทหารด้วย เช่นเดียวกับตำรวจของไทยสมัยก่อนเวลามีสงครามก็ออกรบเสมอ เช่น พระยาอภัยรณฤทธิ์ (จางวางกรมพระตำรวจซ้าย) พระยาอนุชิตราชา (จางวางกรมพระตำรวจขวา) เป็นต้น ถ้าจะเทียบอย่างจีนก็เป็นฝ่าย "บู๊" ๕. ตามที่ผู้ที่บันทึกแบ่งตำรวจออกเป็น ๒ ประเภทคือ ตำรวจพลและตำรวจวิษัยนั้นเป็นเพียงเดา ไม่รับรองว่าจะถูก เพราะยังไม่มีเวลาค้นศิลาจารึกเขมรได้ทั่วถึง ว่ามีตำรวจพลคู่กับตำรวจวิษัยหรือไม่ ด้วยการบันทึกนี้กระทำโดยกะทันหัน. อนึ่ง นอกจากจะมีหลักฐานอ้างอิงว่าตำแหน่งโฉลญยังมีโฉลญวิษัยคู่กับโฉลญพลแล้ว ในจารึกเขมรโบราณยังมีตำแหน่ง โขลญ (เขฺลาญ์) อีกตำแหน่ง ๑ ซึ่งเคยพบว่ามี โขลญพล (เขฺลาญ์วล) อาจจะเป็นคู่กับโขลญวิษัยก็ได้ แต่ผู้บันทึกยังไม่เคยพบคำโขลญวิษัย. อย่างไรก็ตาม เมื่อตำแหน่งโฉลญยังมีทั้งโฉลญพล โฉลญวิษัยแล้ว ตำแหน่งโขลญพลที่ได้พบจึงน่าจะเป็นคู่กับโขลญวิษัย และตำแหน่งตำรวจวิษัยที่ได้พบแล้วก็น่าจะมีตำรวจพลเป็นคู่. ๖. ศิลาจารึกภาษาเขมรที่พบที่จังหวัดลพบุรี (คือหลักที่ ๒๑ ในประชุมจารึกสยามภาค ๒) มีคำ "โฉลญตำรวจวิษัย" (เฉฺลาญ์ตมฺรฺจจ์วิษย) เห็นจะเป็นยศตำรวจชั้นสูงขึ้นขึ้นไปอีกจึงเอาตำแหน่ง โฉลญ กับ ตำรวจ รวมกันเป็นตำแหน่งเดียว การรวมตำแหน่งหรือบรรดาศักดิ์สองที่เข้าด้วยกันเป็นบรรดาศักดิ์ใหม่สูงขึ้นไปนั้นเขมรโบราณนิยมมาก เช่น มรตาญ (มฺรตาญ์) เป็นตำแหน่ง ๑ โขลญตำแหน่ง ๑ เอามารวมกันเป็นตำแหน่งใหม่ว่า "มรตาญโขลญ" อนึ่ง ตำแหน่งขุนนางเขมรโบราณนั้น ตามที่ได้พบในจารึกบรรดาศักดิ์มักจะตั้งล้อกันขึ้นไป เช่น เตง-เสฺเตง-กมฺสเตง-เสตงอัญ-กมฺรเตง-กมฺรเตงอัญ-โลญ-โฉลญ-โขลญ ดังนี้เป็นต้น. ด้วยเหตุนี้ตำแหน่ง "โฉลญตำรวจ" จึงควรจะเป็นตำแหน่งเหนือ "ตำรวจ" ขึ้นไปอีกชั้น ๑ แต่ก็ยังไม่แน่นัก "โฉลญตำรวจ" อาจเป็นบรรดาศักดิ์ทั้งตำรวจและพลเรือน ซึ่งบุคคลผู้เดียวได้รับยศทั้งสองฝ่าย อย่างอำมาตย์เอก พระยา- - -หรือ พลเอก พระยา- - -ของเราก็ได้. ๗. สรุปแล้วจะเห็นได้ชัดว่า ตำรวจมิใช่คำที่ไทยคิดขึ้นใหม่ในสมัยสมเด็จพระบรมไตรโลกนารถ และขุนนางพวก "ตำรวจ" มีมาในเมืองเขมรก่อน. การปกครองบ้านเมืองของไทยสมัยต้นอยุธยานั้น เป็นที่ทราบกันดีแล้วว่า เอาแบบอย่างเขมรมาปรับปรุงใช้เป็นส่วนมาก ดังนั้นจึงเป็นที่เชื่อได้ว่าเราได้อย่างขุนนางตำรวจมาจากเขมร แม้ทางราชการทหาร ตำแหน่งหรือคำ "กระลาโหม" ของเราก็เคยมีมาแล้วในประเทศเขมรครั้งนครธม ซึ่งจารึกภาษาเขมรเรียกว่า "พระกระลาโหม" (วฺระกฺลาเหาม์) เชิงอรรถ ๑. สนใจเชิญดู Le Cambodge Vol.II : Les prouinces Siamoises par Etienne Aymonier หรือ Bulletin de L"ecole Francaise D"extreme Orient, Tome XV, 1915. บทความ "เรื่องตำรวจ"  โดยจิตร ภูมิศักดิ์ ตีพิมพ์ครั้งแรกในหนังสือ "ตำรวจ" ปีที่ ๒๐ เล่มที่ ๔ ปักษ์หลัง ๑๕ มิถุนายน ๒๔๙๔ จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 11 ก.พ. 50 16:53:08 ]

ความคิดเห็นที่ 54 จัดให้ค่ะ สักครู่ หูยยยยยย แต่ยาวไม่ใช่เล่น จากคุณ : AntiSpam - [ 11 ก.พ. 50 17:30:42 A:124.120.100.122 X: TicketID:123165 ]

ความคิดเห็นที่ 55 อ่อ ที่ออกตัวว่ายาวถึงสองหนนั้นมิใช่จะบ่ายเบี่ยงแต่ประการใด การเผยแพร่บทความทางวิชาการของจิตรเป็นสิ่งที่ข้าพเจ้ายินดีจะทำเสมอ แต่เกรงว่า จะยาวเกินไปอาจน่าเบื่อได้ อย่างไรเสีย ค่อนข้างมั่นใจว่า ความรู้ของจิตรที่แสดงผ่านบทความต่างๆ ล้วนเป็นเรื่องน่าสนใจ และผิดจะพลาดอย่างไรก็ยังน่าสน (จริงๆ ใครจะสนไม่สน เราก็จะนำเสนอ มีรัยมั้ย) ขอบคุณคุณเพ็ญฯ มากค่ะ ที่สนใจ จากคุณ : AntiSpam - [ 11 ก.พ. 50 17:39:41 A:124.120.100.122 X: TicketID:123165 ]

ความคิดเห็นที่ 56 ^^' เอิ๊ก ขอพื้นที่ตรงนี้อีก 28 ความคิดเห็นค่ะ ยาวมากค่ะ อย่างที่บอกไว้ตอนต้น แต่คิดว่าคุ้มค่ามากเช่นกัน คิดว่าก่อนที่จะเข้าสู่บทความนี้ ควรที่จะยกบทบรรณาธิการ เขียนโดย วิชัย นภารัศมี ที่กล่าวถึง "หมวดการพิจารณาที่มาของศัพท์" ซึ่งกล่าวถึงจิตรไว้ ดังนี้ "...จะว่าไปแล้วปี พ.ศ. 2496 - 2497 จิตร ภูมิศักดิ์ ที่เขียนผลงานเหล่านี้อายุเพียง 23 - 24 ปีเท่านั้นเอง งานนิพนธ์บางชิ้นของเขาในหมวดนี้ได้รับการตีพิมพ์ลงเปรียบเทียบและเปรียบต่างกับงานนิพนธ์ของผู้รู้ที่มีชื่อเสียงอันเป็นที่ยอมรับกันทั่วไป เช่น เรื่อง "จังหวัด" ตีพิมพ์พร้อมกับงานชื่อเดียวกันของ ปรีดา ศรีชลาลัย ใน ศิลปากร (ฉบับปีที่ 6 เล่ม 12 (ฉบับวันเกิดกรมศิลปากร) พฤษภาคม 2496) หรือเรื่อง "กระลาโหม" ซึ่งยังเขียนไม่จบ จิตรเขียนเพื่อสนับสนุนข้อเสนอของกรมหมื่นพิทยลาภพฤฒิยากร (ธานีนิวัติ) และก็แย้งกับท่านผู้รู้อื่นๆ อีกหลายท่าน ในเรื่องนี้มีบางตอนในเนื้อความที่จิตรระบุว่า (ความตั้งแต่ตอนนี้เป็นต้นไป เขียนอย่างรวบรัดเพราะไม่มีเวลาพอ ถึงเป็นเพียงร่างชั้นหนึ่งก่อน ประกอบกับหนังสือค้นคว้าไม่มีเลย จึงได้แต่เขียนจากความทรงจำ ไม่มีอ้างอิง) และในกรณีเห็นต่าง ก็เขียนอย่างอ่อนน้อมถ่อมตัวยิ่งว่า ตามที่ข้าพเจ้ากล่าวมาทั้งหมดนี้เป็นการขัดแย้งกับข้อสันนิษฐานของปราชญ์อื่นๆ โดยเฉพาะสมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพพระบิดาแห่งปราชญ์ แต่ทั้งนี้ข้าพเจ้ากระทำไปโดยวิสัยของนักศึกษาเชื่อว่าถ้ามีญาณวิถีใดที่สมเด็จจอมปราชญ์พระองค์นั้นทรงทราบ ก็คงจะทรงยินดีรับฟังและเปิดโอกาสให้วิพากษ์วิจารณ์ อันเป็นวิถีที่ทรงยึดมั่นอยู่เสมอมา..." 1 แก้ไขเมื่อ 11 ก.พ. 50 20:16:02 จากคุณ : AntiSpam (อันตราคนี) - [ 11 ก.พ. 50 19:44:11 ]

ความคิดเห็นที่ 57 2. คราวนี้อาจจะไม่คมชัดเท่าคราวเรื่องเชิงอักษรไทยนะคะ เพราะว่า พยายามถ่ายแบบหน้าคู่ เพื่อมิให้กระทู้ยาวเกินไป จากคุณ : อันตราคนี - [ 11 ก.พ. 50 19:45:18 ]

ความคิดเห็นที่ 58 3. จากคุณ : อันตราคนี - [ 11 ก.พ. 50 19:46:06 ]

ความคิดเห็นที่ 59 4. หน้า 126-127 จากคุณ : อันตราคนี - [ 11 ก.พ. 50 19:47:17 ]

ความคิดเห็นที่ 60 5. 128-129 จากคุณ : อันตราคนี - [ 11 ก.พ. 50 19:48:04 ]

ความคิดเห็นที่ 61 6. 130-131 จากคุณ : อันตราคนี - [ 11 ก.พ. 50 19:48:34 ]

ความคิดเห็นที่ 62 7. 132-133 รูปแรกๆ ใช้ภาพขนาดใหญ่ได้ แต่พอรูปต่อๆ มาต้องลดขนาดลง ไม่งั้นเกินโควต้า แนะนำว่าให้ Save แล้วเปิดด้วยโปรแกรมดูภาพอีกทีค่ะ จะได้ย่อ-ขยายได้ จากคุณ : อันตราคนี - [ 11 ก.พ. 50 19:50:19 ]

ความคิดเห็นที่ 63 8. 134-135 จากคุณ : อันตราคนี - [ 11 ก.พ. 50 19:51:10 ]

ความคิดเห็นที่ 64 9. 136-137 จากคุณ : อันตราคนี - [ 11 ก.พ. 50 19:51:35 ]

ความคิดเห็นที่ 65 10. 138-139 จากคุณ : อันตราคนี - [ 11 ก.พ. 50 19:52:23 ]

ความคิดเห็นที่ 66 11. 140-141 บางรูปก็ชัดเป๊ะๆ บางรูปเบลอๆ นิดหน่อย ให้อภัยนะคะ ^^' จากคุณ : อันตราคนี - [ 11 ก.พ. 50 19:53:06 ]

ความคิดเห็นที่ 67 12. 142-143 จากคุณ : อันตราคนี - [ 11 ก.พ. 50 19:53:52 ]

ความคิดเห็นที่ 68 13. 144-145 จากคุณ : อันตราคนี - [ 11 ก.พ. 50 19:54:21 ]

ความคิดเห็นที่ 69 14. 146-147 จากคุณ : อันตราคนี - [ 11 ก.พ. 50 19:58:42 ]

ความคิดเห็นที่ 70 15. 148-149 จากคุณ : อันตราคนี - [ 11 ก.พ. 50 19:59:23 ]

ความคิดเห็นที่ 71 แก้ไขเมื่อ 11 ก.พ. 50 20:04:03 แก้ไขเมื่อ 11 ก.พ. 50 20:03:43 จากคุณ : อันตราคนี - [ 11 ก.พ. 50 20:02:26 ]

ความคิดเห็นที่ 72 16. เชิงอรรถในหน้า 149 จากคุณ : อันตราคนี - [ 11 ก.พ. 50 20:04:39 ]

ความคิดเห็นที่ 73 17. 150-151 จากคุณ : อันตราคนี - [ 11 ก.พ. 50 20:05:54 ]

ความคิดเห็นที่ 74 18. 152-153 จากคุณ : อันตราคนี - [ 11 ก.พ. 50 20:07:05 ]

ความคิดเห็นที่ 75 19. 154-155 จากคุณ : อันตราคนี - [ 11 ก.พ. 50 20:08:08 ]

ความคิดเห็นที่ 76 20. 156-157 จากคุณ : อันตราคนี - [ 11 ก.พ. 50 20:08:38 ]

ความคิดเห็นที่ 77 21. 158-159 จากคุณ : อันตราคนี - [ 11 ก.พ. 50 20:09:34 ]

ความคิดเห็นที่ 78 22. 160-161 จากคุณ : อันตราคนี - [ 11 ก.พ. 50 20:09:57 ]

ความคิดเห็นที่ 79 23. 162-163 จากคุณ : อันตราคนี - [ 11 ก.พ. 50 20:10:22 ]

ความคิดเห็นที่ 80 24. 164-165 จากคุณ : อันตราคนี - [ 11 ก.พ. 50 20:11:03 ]

ความคิดเห็นที่ 81 25. 166-167 จากคุณ : อันตราคนี - [ 11 ก.พ. 50 20:11:38 ]

ความคิดเห็นที่ 82 26. 168-169 จากคุณ : อันตราคนี - [ 11 ก.พ. 50 20:12:18 ]

ความคิดเห็นที่ 83 27. 170-171 จากคุณ : อันตราคนี - [ 11 ก.พ. 50 20:12:52 ]

ความคิดเห็นที่ 84 28. 172-173 สุดท้ายแล้วค่ะ ใครอยากได้ภาพขนาดใหญ่ที่ 1024 * 768 ไฟล์ละเอียดกว่านี้ ไปดาวน์โหลดได้นะคะที่ http://www.savefile.com/files/483207 ขนาดไฟล์ : 8.3 MB :) จากคุณ : อันตราคนี - [ 11 ก.พ. 50 20:15:19 ]

ความคิดเห็นที่ 85 ขอบพระคุณครับ คุณ เพ็ญชมพู สำหรับคำว่า "โต" และ "สมิง" กระทู้นี้สนุกมากครับ  ขอบคุณอีกครั้งครับ จากคุณ : กัมม์ - [ 12 ก.พ. 50 07:55:33 ]

ความคิดเห็นที่ 86 ต้องขอขอบพระคุณ คุณ AntiSpam มากที่สุด ที่กรุณานำบทความของจิตร ภูมิศักดิ์ เรื่อง "กระลาโหม" มาเผยแพร่ ต้องขออนุญาตใช้เวลาอ่านสักหน่อย คิดว่าหากมีเวลาจะไปหาซื้อหนังสือ  "ศัพท์สันนิษฐานและอักษรวินิจฉัย"  ของจิตร มาเก็บไว้ ในส่วนตัวนับถือในภูมิปัญญาของท่านมาก คุณกัมม์มาเยี่ยมกระทู้แต่เช้า คงมีเรื่องดี ๆ มาเล่าให้ฟังอีก ขอขอบพระคุณล่วงหน้า จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 12 ก.พ. 50 08:53:55 ]

ความคิดเห็นที่ 87 เพิ่งเหลือบไปเห็นข้างบน  กระทู้ได้รับการโหวตเป็นกระทู้แนะนำแล้ว ขอขอบพระคุณทุกท่านที่โหวตให้กระทู้นี้ นอกจากจะโหวตให้แล้ว หากกรุณามาช่วยกันคิด ช่วยกันเขียนเกี่ยวกับเรื่องเกร็ดของคำ ก็น่าจะมีประโยชน์มาก จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 12 ก.พ. 50 09:01:42 ]

ความคิดเห็นที่ 88 สาธุ สาธุ พร้อมกับเข้ามาโหวต จากคุณ : * (nickycharles) - [ 12 ก.พ. 50 09:41:26 ]

ความคิดเห็นที่ 89 ยินดีต้อนรับอาจารย์ * สู่กระทู้น้อย ๆ นี้ ได้ข่าวว่าอาจารย์กำลังเป็นหวัดทะเล (ไปเที่ยวทะเลมาสนุกไหม)  แนะวิธีแก้ง่าย ๆ  ลองเขียนคำว่า "ทะเล" ตัวบรรจงเต็มบรรทัดสัก ๑๐ จบ อาจจะแก้เรื่องหวัดทะเลได้   จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 12 ก.พ. 50 09:56:09 ]

ความคิดเห็นที่ 90 สวัสดีครับ คุณ เพ็ญชมพู หมายว่าจะตั้งกระทู้ใหม่ คัดเรื่องเก่า แต่ยังไม่พร้อม  งานเข้ามามากเลยต้องงดไว้ก่อน วันนี้เอา "สาระพา" กับ "ตะแลงแกง" มาฝากคุณ เพ็ญฯ ครับ 1. ค้น :  ตะแลงแกง คำ :  ตะแลงแกง เสียง :  ตะ-แลง-แกง คำตั้ง :  ตะแลงแกง ชนิด :  น. ที่ใช้ :   ที่มา :   นิยาม :  ทางสี่แพร่ง, ต่อมาเลือนไปหมายถึงที่สำหรับฆ่านักโทษ. ภาพ :   อ้างอิง :   ปรับปรุง :  98/4/2 .................................................................................................................................................... 1. ค้น :  สาระพา; สาระพาเฮโล คำ :  สาระพา; สาระพาเฮโล เสียง :  สา-ระ-พา; สา-ระ-พา-เฮ-โล คำตั้ง :  สาระพา; สาระพาเฮโล ชนิด :  ว. ที่ใช้ :   ที่มา :   นิยาม :  เสียงร้องพร้อมๆ กันเพื่อบอกจังหวะให้ออกแรงพร้อมกันเมื่อเวลาลากหรือยกของหนักเป็นต้น, เฮโลสาระพา ก็ว่า. ภาพ :   อ้างอิง :   ปรับปรุง :  98/4/2 คำว่า "ตะแลงแกง"  และคำว่า "สาระพา" พระนิพนธ์ในสมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ         คำ "ตะแลงแกง" น่าจะเป็นชื่อเรียกเฉพาะแห่ง  ที่ตรงนั้นอาจจะอยู่ตรงทาง ๔ แพร่ง  ก็เป็นได้  เพราะเรียกแต่แห่งเดียว (ในหนังสือว่าด้วยกรุงศรีอยุธยา)  ทาง ๔ แพร่งที่อื่นในพระนครศรีอยุธยาหาเรียกว่า ตะแลงแกง ไม่  มาถึงกรุงรัตนโกสินทร์นี้  คำว่า ตะแลงแกง กลายเป็นเรียกที่ประหารชีวิตนักโทษ  มีตัวอย่างที่ใช้คำนั้นอยู่ในเสภาตอนฆ่านางวันทอง (ฉบับหอพระสมุดฯพิมพ์ เล่ม ๓ หน้า ๒๗๙) ว่า  "ครั้นถึงหัวตะแลงแกง  ผู้คนดูแดงทั้งชายหญิง  วันทองสิ้นกำลังลงนั่งพิง  พระไวยวิ่งเข้าประคองวันทองไว้"         ในหนังสืออธิบาย "ภูมิแผนที่พระนครศรีอยุธยา" ที่พิมพ์แจกในงานศพพระยาโบราณฯ ว่า "ตั้งค่ายผนบ(พวกเดียวกับจำหล่อ) ที่หัวตะแลงแกงแห่งหนึ่ง  ท้ายถนนตะแลงแกงแห่งหนึ่ง"  ความส่อว่า ตะแลงแกง เป็นชื่อถนน  ซึ่งเอาสิ่งสำคัญอยู่ในถนนนั้นมาเรียกเป็นชื่อ  เปรียบเหมือนที่ในกรุงเทพฯเรียก ๔ แยกถนนเจริญกรุงว่า ๔ แยก(หรือ ๔ กั๊กบ้าน)พระยาศรี  ที่แยกถนนบำรุงเมืองก็เรียก ๔ กั๊กเสาชิงช้า  แต่จะลงว่า ตะแลงแกง หมายว่าที่ประหารชีวิตนักโทษมาแต่ครั้งกรุงศรีอยุธยาก็น่าสงสัย  ด้วยตะแลงแกงกรุงศรีอยุธยาก็อยู่ในพระนครและใกล้พระราชวัง  การประหารชีวิตนักโทษย่อมประหารนอกพระนคร  หรือคำตะแลงแกงจะเป็นภาษาอื่นและหมายความอย่างอื่นดอกกระมัง         คำว่า "สาระพา" ก็มีอยู่ที่อื่นในหนังสืออธิบายแผนที่ที่พิมพ์แจกในงานศพพระยาโบราณฯ อีกหลายแห่ง  แห่งหนึ่งที่หน้า ๑๑๙ ว่า หัวสาระพามุมกรุง  อีกแห่งหนึ่งที่หน้า ๑๘๔ ว่า ย่านสามม้าแต่เชิงสะพานนายไก่ตะวันออกไปถึงหัวสาระพามุมพระนคร  ความที่กล่าว ๒ แห่งนี้  ส่อว่า สาระพา เป็นที่อยู่ริมแม่น้ำ  อีกแห่งหนึ่งที่หน้า ๑๘๕ ว่า "ย่านสาระพากอนในนอกมีตลาดของสด"  แห่งนี้มีคำว่ากอน  และในกับนอก  ส่อให้เห็นชัดว่าตรงกับสถานที่อันขึ้นอยู่ในกรมสรรพากร  ตรงตามทำเนียบศักดินาว่ามีสรรพากรในอันออกหลวงรัตนราชมนตรี ศรีสมุหสารพากรในเป็นเจ้ากรม  และกรมสรรพากรนอกอันหลวงอินทรมนตรี ศรีจันทรกุมารสมุหสารพานอกเป็นเจ้ากรม  และทั้งสองกรมนี้เป็นกรมใหญ่ถึงปลัดนั่งศาลชำระความด้วย  ที่เรียกว่าหัวที่อยู่ริมแม่น้ำกับที่เรียกว่าหน้าสาระพาในพระนคร  จะเป็นที่ทำการผิดกันอย่างไรจงคิดค้นดูเถิด. แก้ไขเมื่อ 12 ก.พ. 50 11:22:30 จากคุณ : กัมม์ - [ 12 ก.พ. 50 11:13:10 ]

ความคิดเห็นที่ 91 ขอขอบพระคุณ คุณกัมม์สำหรับคำว่า "ตะแลงแกง"  และคำว่า "สาระพา" คุณ AntiSpam ได้เสนอคำว่า กลาโหม-กระลาโหม ของจิตร  ภูมิศักดิ์ไปแล้ว  เลยนึกถึงคำที่น่าจะคู่กันคือ มหาดไทย ลองค้นดูพบเรื่อง วินิจฉัยเรื่องคำว่า "มหาดไทย"  จากหนังสือ "ประวัติมหาดไทย ส่วนกลาง" โรงพิมพ์มหาดไทย กรมราชทัณฑ์ พ.ศ. ๒๕๐๗ ขอคัดมาเผยแพร่ ดังนี้ ในการเรียบเรียง "ประวัติมหาดไทย" ปัญหาข้อแรกที่เข้ามากระทบความรู้สึกของเราและจะผ่านเลยไปได้ยาก ก็คือความหมายของคำว่า "มหาดไทย" อันชื่อหน่วยราชการในเมืองไทยของเรานั้น มีหลายชื่อที่ค้นหาความหมายที่แท้จริงไม่ได้ เช่น ชื่อ กระทรวง"มหาดไทย" "กลาโหม" ฯลฯ ชื่อกรมก็มี "พลัมภัง" กรมนี้ขึ้นอยู่ในกระทรวงมหาดไทยเหมือนกัน แต่เปลี่ยนชื่อเป็นอื่นไปเสียแล้ว ความหมายเรื่องคำว่า "มหาดไทย" และ "กลาโหม" นี้ แม้จะขบคิดกันมาก และมีปราชญ์ใหญ่หลายท่าน เช่น สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ เป็นต้น ได้ทรงอรรถาธิบายไว้ แต่ก็ยังไม่ลงความเห็นที่เชื่อได้แน่นอนว่า แปลว่ากระไร ทั้ง ๆ ที่หน้าที่งานของทั้งสองกระทรวงนี้ยังคงปฏิบัติอยู่ตามสภาพเดิมมิได้เปลี่ยนแปลง คือ กระทรวงกลาโหมมีหน้าที่ป้องกันชาติ ส่วนกระทรวงมหาดไทยมีหน้าที่ปกครองทะนุบำรุงชาติ คือ กระทรวงแรกนั้น "รบ" แต่กระทรวงหลังนั้น "รักษ์" ซึ่งในปัจจุบันก็กำลังทำหน้าที่นี้อยู่มิได้เปลี่ยนแปลงไปจากเดิม ในราชการของชาติไทยในปัจจุบันนี้ ยังคงใช้คำที่มี "มหาด" นำหน้าอยู่สองคำ คือ ๑) มหาดไทย ๒) มหาดเล็ก แต่ภาษาไทยโบราณในสมัยกรุงศรีอยุธยา มีตำแหน่งราชการอีกตำแหน่งหนึ่ง ขึ้นต้นด้วย "มหาด" เหมือนกัน คือ "มหาดอาษา" เรื่องมีมาว่า เมื่อเดือนพฤษภาคม ๒๔๕๖ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพได้เสด็จไปราชการหัวเมืองฝ่ายใต้ ไปทรงได้ต้นฉบับพระราชกฤษฎีกาในสมัยพระพุทธเจ้าเสือ กรุงศรีอยุธยา (๒๒๔๖ - ๒๒๕๑) มาฉบับหนึ่ง จากวัดเขียน ที่บางแก้ว จังหวัดพัทลุง เป็นสมุดข่อยไทย กระดาษสมุดเพลาเขียนด้วยดินสอดำอักษรไทยย่อ มีตรารูปเทวดาและตราบัวแก้วของทางราชการเป็นสำคัญ ความในพระราชกฤษฎีกานั้นเป็นเรื่องพระครูอินทรา ได้ถวายพระพรแด่สมเด็จพระพุทธเจ้าเสือ ขอให้ทรงอุปถัมภ์วัดในเมืองพัทลุงตามราชประเพณีที่พระมหากษัตริย์แต่โบราณ ทรงมีพระราชกำหนดไว้ สมเด็จพระพุทธเจ้าเสือก็พระราชทานให้ตามประสงค์ในพระราชกฤษฎีกา ได้ระบุบุคคลให้เป็นข้าพระสำหรับดูแลวัดวาอารามและพระภิกษุสงฆ์ในเขตเมืองพัทลุง กรมการบ้านเมือง หรือส่วนราชการใด ๆ ในท้องที่นั้น จะเข้าไปกะเกณฑ์บุคคลที่ระบุว่าเป็นข้าพระให้ไปทำราชการหรืองานอื่นใดมิได้ ต้นเหตุที่เกิดพระราชกฤษฎีกานี้มีเรื่องปรากฏตามตำนานสะทังพระว่า ในคราวนี้พวกแขกอุยังตนะ (แปลว่า ผู้อยู่ปลายแหลม เห็นจะเป็นพวกยะโฮร์ หรือพวกมะละกา) ได้เปลี่ยนลัทธิศาสนาพุทธมานับถือศาสนาอิสลาม เมื่อมีผู้เลื่อมใส ได้กำลังผู้คนมากขึ้นจึงได้ยกทัพเข้ามาตีชายแดนไทยเรื่อยขึ้นมาจนถึงเมืองพัทลุง ไพร่บ้านพลเมืองพากันหวาดกลัวอพยพหลบหนีกระจัดกระจายไปอยู่ตามป่าตามเขาทั่วไป สมเด็จพระเจ้ากรุงศรีอยุธยา (ไม่ทราบว่าพระองค์ไหน)ได้โปรดให้พระสงฆ์ซึ่งเป็นผู้ที่ราษฎรเลื่อมใส ออกไปตั้งเกลี้ยกล่อมผู้คนที่แตกฉานซ่านเซ็นอยู่นั้น ให้เข้ามาอยู่รวบรวมกันเป็นหมู่เป็นตำบล และเพื่อที่จะถนอมน้ำใจของประชาชนซึ่งกำลังหวาดหวั่นพรั่นพรึงอยู่นั้น ให้เชื่อมั่นในความสุขที่จะได้รับ เมื่อกลับเข้าอยู่ในอำนาจปกครองของบ้านเมือง พระมหากษัตริย์จึงได้โปรดให้ตราพระราชกฤษฎีกายกเว้นราชการ แก่บุคคลที่พระสงฆ์ไปเกลี้ยกล่อมมานั้น โดยมีพระราชประสงค์จะให้คนเหล่านั้นได้ช่วยพระสงฆ์บำรุงพระพุทธศาสนาแต่ด้านเดียว และเพื่อให้เป็นหลักฐานประกันมิให้เจ้าเมืองและกรมการใด ๆ ไปรบกวนกะเกณฑ์ให้คนเหล่านี้ไปกระทำงานหรือไปราชการอื่นนอกเหนือไปจากพระราชกำหนด จึงโปรดเกล้าฯ ให้ตราพระราชกฤษฎีกาขึ้นไว้ บุคคลที่ยกเว้นราชการเหล่านี้ เรียกว่า "ข้าโปรดคนทาน" หรือพวก "ข้าพระ" ในชั้นหลัง ๆ เรียกกันว่า "เลกวัด" คือ คนสำหรับใช้งานวัด คนจำพวกนี้ห้ามเจ้าเมืองกรมการใด ๆ เกณฑ์เข้ารับราชการไม่ว่าหน้าที่ใด ห้ามเก็บภาษีอากรทุกชนิด ไม่ว่าอากรเรือกสวนไร่นา ข้อความในพระราชกฤษฎีกาตอนนี้ระบุว่า "อนึ่ง มีตำราพระราชโองการ (ระเบียบหรือกฎราชการ) ให้ห้ามสมรสและ "มหาดอาษา" และเบี้ยผลอากรนาพนัสที่ภูมิทานพระกัลปนา..." ข้าพระกัลปานา หรือ พวกข้าโปรดคนทานเหล่านี้ มีระเบียบแปลกอยู่อย่างหนึ่งก็คือ ห้ามสมรสและห้าม (เป็น) มหาดอาษา ได้เกิดมีปัญหาขึ้นว่า "มหาดอาษา" นี้ คือ คนประเภทใด เป็นอันว่า เรายังออกไปไม่พ้นจากความสนเท่ห์ของคำว่า "มหาดไทย" และคำว่า "มหาด" ทั้งหลายดังกล่าวมาแล้วด้วย จำเป็นจะต้องหาความกระจ่างในถ้อยคำเหล่านี้ ที่จริงคำเหล่านี้มีผู้สงสัยและตั้งปัญหาขึ้นไต่ถามมาช้านานแล้ว แต่มิได้มีผู้ใดไขความให้กระจ่างได้ มีปราชญ์ทางประวัติศาสตร์หลายท่าน เช่น สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพและหลวงวิจิตรวาทการ ก็ได้ ทรงมีและมีอรรถาธิบายโดยนัยต่าง ๆ กัน จึงเห็นสมควรจะประมวลความเห็นนั้น ๆ รวมไว้เสียในที่นี้ เพื่อได้เป็นที่รวมแห่งการค้นคว้าความหมายของคำนี้แม้แต่ละท่านจะแสดงอรรถาธิบายโดยอัตโนมัติ มิได้ลงความเห็นแน่นอนประการใดก็ตามที ความเห็นที่ ๑ กระแสพระดำริของสมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ อรรถาธิบายนี้ พระบิดาแห่งประวัติศาสตร์ และพระบิดาแห่งราชการมหาดไทยสมัยใหม่ ได้ประทานอรรถาธิบายแก่พระยาอินทรมนตรี ผู้ทูลถวายข้อปัญหาขอรับพระอธิบายไว้ด้วยข้อความค่อนข้าง ยืดยาวปรากฏสำเนาลายพระหัตถ์นั้นดังนี้ (สำเนาคำตอบปัญหาพระยาอินทรมนตรี) คำถามที่ ๕ ว่า คำ "กลาโหม" กับคำ "พลัมภัง" ที่เรียกเป็นชื่อกรมนั้น มาแต่อะไร ตอบคำถามที่ ๕ ต้องเพิ่มคำ "มหาดไทย" เข้าอีกคำ ๑ เพราะใช้เป็นชื่อกรมคู่กับ กลาโหม อันคำ กลาโหม มหาดไทย และพลัมภัง ทั้ง ๓ คำนี้ มิใช่ภาษาไทย คงเป็นคำมาแต่ภาษาสันสกฤตหรือภาษามคธ (ฝรั่งเรียกว่าภาษา "บาลี")ได้ลองค้นดูในหนังสือพจนานุกรมภาษาบาลีของอาจารย์ซิลเดอร์พบคำ "กลโห" Kalaho มีอยู่ในนั้นแปลความว่า "วิวาท" Quarrel อย่าง ๑ ว่า "วุ่นวาย" Strife อย่าง ๑ ว่า "รบประจัญบาน" Battle อย่าง ๑ ดูสมกับที่เอามาใช้ชื่อกรมฝ่ายทหาร ในพจนานุกรมนั้นมีอีกคำหนึ่งว่า "มหทย Mahadaya แปลความว่า "เมตตายิ่ง" Very Compassionate อย่าง ๑ "กรุณายิ่ง" Very Merciful อย่าง ๑ ดูก็สมกับที่เอามาใช้เป็นชื่อกรมฝ่ายพลเรือน แต่คำพลัมภังมีเพียงเค้าเงื่อนในพจนานุกรมเป็น ๒ ศัพท์ คือว่า "พลัม" แปลว่า Strength, Power, Force ล้วนหมายความว่ากำลังอย่าง ๑ อีกนัยหนึ่งแปลว่า "ทหารบก" Army หรือ "กองทหาร" Troop และในพจนานุกรมมีอีกคำหนี่งว่า "อัมโภ" Ambho แปลว่า "ก้อนกรวด" Pebble ถ้าเอา ๒ คำนี้เข้าสนธิกันเป็น "พลัมโภ" ดูใกล้กับคำพลัมภัง ประหลาดอยู่ที่ตามกฎหมายทำเนียบศักดินามีกรมพลัมภังอยู่ทั้งในกระทรวงมหาดไทย และในกระทรวงกลาโหม เจ้ากรมพลัมภังมหาดไทยเป็นที่พระยาจ่าแสนยบดี และเจ้ากรมพลัมภังกลาโหมเป็นที่พระยาศรีเสาวราชภักดี ฉันได้เคยสืบถามพวกข้าราชการชั้นเก่าในกระทรวงมหาดไทยว่า กรมพลัมภังนั้นแต่เดิมมีหน้าที่อย่างไร เขาบอกว่ากรมพลัมภังนั้นกล่าวกันมาว่า แต่โบราณเป็นเจ้าหน้าที่สำหรับคุมปืนใหญ่ ถ้าเช่นนั้นชื่อกรมพลัมภังก็อาจจะมาแต่คำ "พลัมโภ" ที่ในพจนานุกรมแปลคำ "อัมโภ" ว่า "ก้อนกรวด" อาจหมายถึงวัตถุที่ใช้เป็นกระสุนของปืนใหญ่ชั้นเดิมก็เป็นได้ ความที่สันนิษฐานมาเป็นวินิจฉัยของคำ "กลาโหม" "มหาดไทย" และ "พลัมภัง" ว่ามาแต่อะไร ยังมีวินิจฉัยที่ควรกล่าวต่อไปถึงเหตุที่เอาคำ "กลาโหม" กับ "มหาดไทย" มาใช้เป็นชื่อกรม อธิบายข้อนี้ มีอยู่ในหนังสือพระราชพงศาวดารสมัยกรุงศรีอยุธยา กับในกฎหมายทำเนียบศักดินาประกอบกันว่า เมื่อ พ.ศ. ๑๙๙๘ สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถโปรดให้กำหนดข้าราชการเป็น "ฝ่ายทหาร" และ "ฝ่ายพลเรือน" ทรงตั้งตำแหน่งอัครมหาเสนาบดีขึ้น ๒ คน คือ เจ้าพระยามหาเสนาบดี ให้เป็นหัวหน้าข้าราชการฝ่ายทหารคน ๑ เจ้าพระยาจักรี ให้เป็นหัวหน้าราชการฝ่ายพลเรือน คน ๑ ผู้ช่วย Staff ของอัครมหาเสนาบดี ฝ่ายทหารรวมเข้าเป็นกรม ให้เรียก "กรมกลาโหม" ผู้ช่วยของอัครมหาเสนาบดี ฝ่ายพลเรือนก็รวมเป็นกรมเช่นเดียวกัน ให้เรียกว่า กรมมหาดไทย จึงมีกรมกลาโหมและกรมมหาดไทยเกิดขึ้นด้วยประการฉะนี้ เพิ่งมาบัญญัติให้เรียกกรมที่มีเสนาบดีเป็นผู้บัญชาการว่า "กระทรวง" (ตรงกับ Ministry) เมื่อรัชกาลที่ ๕ เป็นอันว่า "มหาดไทย" น่าจะมาจาก "มหทย" (Mahadaya) ซึ่งแปลว่า เมตตายิ่ง หรือ กรุณายิ่ง ตรงกับงานและหน้าที่ของมหาดไทยเป็นที่สุด การที่เราเขียน มหทย เป็น มหาดไทย จะเป็นด้วยเขียนตามสำเนียงที่เปล่งออกมา หรืออักขระกลายรูป อย่างไรอย่างหนึ่งก็เป็นได้ ความเห็นที่ ๒ ความเห็นของหลวงวิจิตรวาทการ พลตรี หลวงวิจิตรวาทการ นักประวัติศาสตร์คนสำคัญของชาติไทย กล่าวถึงคำนี้ไว้ว่า "....... พระนามของกษัตริย์วงศ์นี้ (วงศ์สุโขทัย) ก็ดี สิ่งต่าง ๆ ที่ทำไปในแผ่นดินกษัตริย์วงศ์นี้ก็ดี ล้วนเป็นทำนองพระอาทิตย์แรกขึ้น หรือพระอาทิตย์อุทัยทั้งสิ้น กษัตริย์องค์แรกยังทรงพระนามว่าศรีอินทราทิตย์ นครหลวงก็มีนามว่าสุโขทัย (สุข + อุทัย) พระนามของพระเจ้าแผ่นดินองค์หลัง ๆ ที่ว่าเลอไทย, ลิไทย, ไสยลือไทย นั้น ก็ล้วนประกอบจากคำว่า "อุไทย" ทั้งสิ้น อนึ่งในชั้นเดิมที่พวกไทยเรายกมาจากดินแดนที่ประเทศจีนในเวลานี้นั้น ก็ไว้ผมยาวเกล้ามวยทั้งหญิงชายเหมือนกับจีนในสมัยโบราณ แต่พอตั้งกรุงสุโขทัยเสร็จไทยก็ตัดผม มีรูปเป็นวงกลมกลางกระหม่อม และโกนรอบข้างทำให้ผมตรงกลางมีรูปร่างเหมือนพระอาทิตย์ และเรียกชื่อผมที่ตัดใหม่นี้ว่า "มหาอุไทย" นานมาหน่อยเราเขียน อุ กลายเป็น ฦ เลยกลายเป็น "มหาฦทัย" คนต่อไปเขียนหางตัว ฦ ยาวไปหน่อย กลายเป็น ฎ เลยกลายเป็น มหาฎไทย ภายหลัง ฎ ชะฎา เขียนลำบาก จึงเป็น ด.เด็ก เลยกลายเป็นมหาดไทย จึงเป็นผมมหาดไทย กระทรวงมหาดไทย มหาดไทยมณฑลอยู่ในเวลานี้ ซึ่งที่จริงมาจากคำว่า"มหาอุทัย" ซึ่งแปลว่าพระอาทิตย์แรกขึ้น อันเป็นความหมายของคำว่า "พระร่วง" นั่นเอง" สรุปว่า ท่านผู้นี้สันนิษฐานว่า "อักขรวิบัติ" ซึ่งเป็นโรคเรื้อรังมาก ในบรรดาเอกสารโบราณของชาติไทย ที่ใช้วิธีคัดลอกต่อ ๆ กันมา ก่อนสมัยมีการพิมพ์หนังสือ แก้ไขเมื่อ 12 ก.พ. 50 14:26:25 จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 12 ก.พ. 50 11:57:28 ]

ความคิดเห็นที่ 92 ความเห็นที่ ๓ ข้อเสนอคำวินิจฉัยอีกกระแสหนึ่ง ก่อนที่จะวินิจฉัยคำว่า มหาดไทย ใคร่ขอแยกประเด็นการพิจารณาเป็นขั้น ๆ ดังนี้ วินิจฉัยคำว่า "มหาด" ได้มีผู้วินิจฉัยคำนี้กันมามาก บางท่านก็วินิจฉัยรวมทั้งความ คือ มหาดไทย และมหาดเล็ก แต่เมื่อมีคำว่า มหาดอาษาเกิดขึ้น จึงคิดว่า "มหาด" นี้อาจจะเป็นตำแหน่งราชการอย่างใดอย่างหนึ่ง และเป็นตำแหน่งพลเรือน หากจะแยกศัพท์ ดูจะได้ดังนี้ ศัพท์-มหาด มหา+อัต (โบราณนิยมเขียน "มหาต") ตามความแปลในพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๔๙๓ หน้า ๖๙๙ มหา = ใหญ่ หน้า ๑๐๑๐ อัต = ตัวตน หรือลักษณะความเป็นตัวตนหรือบุคคล เมื่อสนธิคำทั้งสองนี้เข้าด้วยกันตามหลักจะได้ศัพท์ว่า "มหาต" หรือ "มหาด" และจะได้ความหมาย "คนที่เป็นใหญ่" คำมหาต ซึ่งเปลี่ยนมาเป็น มหาด นี้ เป็นเรื่องปกติของการแปรรูปศัพท์ และอักษรในภาษาไทย เช่น บิตา เป็น บิดา, ติฎฐ เป็น ดิตถ ฯลฯ แม้คำว่า "มหาดไทย" โบราณก็นิยมเขียน "มหาตไทย" จากความหมายนี้ย่อมเป็นที่เห็นได้ว่า "มหาด" คือบุคคลที่ได้รับแต่งตั้งให้เป็นเจ้าหน้าที่ (ชั้นผู้ใหญ่) ถ้าจะเทียบกับข้าราชการปัจจุบันก็คงจะเป็นเจ้าหน้าที่เทียบเท่าชั้นสัญญาบัตร หรือ ประจำแผนกขึ้นไป จึงจะพอถือเป็นผู้ใหญ่มีอำนาจได้เพราะดูตามพระราชกฤษฎีกาดังกล่าว ดู ประหนึ่งว่าจะต้องมีการแต่งตั้งด้วย เมื่อได้ความหมายว่า "มหาด" คือเจ้าหน้าที่ชั้นผู้ใหญ่แล้ว ความหมายของคำว่ามหาดไทย, มหาดเล็ก และมหาดอาษา ก็สามารถไขความได้หมด คือ ๑. คำว่า มหาดไทย เฉพาะคำว่า "ไทย" พจนานุกรมแปลว่า เป็นใหญ่ หรือ อิสระ (หน้า ๔๗๗) ฉะนั้น มหาดไทย จึงแปลว่า "ข้าราชการผู้ใหญ่ที่มีอิสระพอที่จะสั่งปฏิบัติงานได้ด้วยอำนาจของตนเอง" (ตามที่ได้รับมอบหมายไปจากผู้บังคับบัญชา) คือ มีอำนาจสั่งการหรือปฏิบัติการแก้ปัญหาเฉพาะหน้าได้ทุกกรณีด้วยตนเองตามหลักการที่ได้รับมอบหมายไว้ และตนเองจะต้องผูกพันรับผิดชอบในการปฏิบัตินั้น ๆ ด้วย ดูก็จะตรงหน้าที่ของข้าราชการมหาดไทยในปัจจุบัน ๒. คำว่า มหาดเล็ก เฉพาะคำว่า เล็ก โบราณเขียนเป็นเลก เข้าใจว่าคงจะเติมไม้ไต่คู้เข้าทีหลัง ศัพท์เดิมคงจะเป็น"มหาดเลก" เลก เป็นภาษาโบราณ แปลว่า คนฉกรรจ์ หรือ คนรับใช้ (พจนานุกรมหน้า ๘๑๒) ฉะนั้น มหาดเลก จึงเป็นข้าราชการผู้ใหญ่ที่มีหน้าที่รับใช้องค์พระมหากษัตริย์ ซึ่งตรงกับหน้าที่ของมหาดเล็กในปัจจุบัน มิใช่ว่ามหาดไทยเป็นเจ้าหน้าที่ชั้นผู้ใหญ่ ส่วนมหาดเล็กเป็นเจ้าหน้าที่ชั้นผู้น้อย เพราะตำแหน่งมหาดเล็กเท่าที่มีอยู่ในเมืองไทยเรา มหาดเล็กที่มีอำนาจยิ่งใหญ่ในราชการบ้านเมืองก็มีอยู่ไม่น้อย บางรายมหาดเล็กมีอำนาจเหนือกว่ามหาดไทยก็มี แม้ในสมัยรัชกาลที่ ๕ ก็ได้โปรดตั้งข้าราชการมหาดเล็กให้ไปดำรงตำแหน่งสมุหเทศาภิบาลก็หลายท่าน แสดงว่าย้ายตำแหน่งจากมหาดเล็กให้ไปอยู่มหาดไทย บางรายเคยอยู่มหาดไทยฝ่ายเดียว ก็โปรดเกล้าฯ พระราชทานยศมหาดเล็กในราชสำนักให้ด้วย ดังที่เป็นพระราชนิยมทรงปฏิบัติอยู่ในสมัยรัชกาลที่ ๖ ๓. คำว่า มหาดอาษา คำว่า "อาษา" พจนานุกรม หน้า ๑๐๒๗ แปลว่า เต็มใจ หรือสมัคร ฉะนั้นคำว่า "มหาอาษา" ก็คือ เจ้าหน้าที่ชั้นผู้ใหญ่ หรือผู้ที่ได้รับแต่งตั้งให้มีอำนาจปฏิบัติราชการหรืองานเรื่องใดเรื่องหนึ่งโดยอาษารับเข้ามาทำ และคงจะเป็นราชการเฉพาะเรื่องเฉพาะคราว เมื่อหมดงานก็คงจะหมดจากหน้าที่ไป ฉะนั้น ตามความในพระราชกฤษฎีกาเรื่องที่กัลปนาเมืองพัทลุง เกรงว่าพวกข้าพระคนทานเหล่านั้นจะหลบหนีไปอาษาทำราชการอื่นใดเสียหมด (เมื่อคิดเบื่อหน่ายขึ้น) ก็จะไม่มีผู้ปฏิบัติวัดวาอารามตามที่มีพระราชกำหนดไว้ จึงได้ห้ามเป็นมหาดอาษา คำหรือตำแหน่งมหาดอาษานี้ แม้ปัจจุบันจะมิได้ใช้เต็มรูปก็ยังมีตำแหน่งอาษาสมัครอยู่ หลายตำแหน่ง ดังเช่น ตำแหน่งเสือป่าในสมัยรัชกาลที่ ๖ ปัจจุบันนี้ ก็ยังมีตำแหน่งอาษาอยู่หลายตำแหน่ง เช่น อาษารักษาดินแดน ลูกเสือ อาสากาชาด เป็นที่สังเกตว่า ตำแหน่งมหาดอาษาในสมัยโบราณสูญง่าย ผิดกว่าตำแหน่งฝ่ายมหาดไทยและมหาดเล็ก ทั้งนี้ ถ้าพิจารณาดูก็ไม่เกิดความสนเท่ห์อย่างใด เพราะมหาดไทยและมหาดเล็กเป็นตำแหน่งราชการประจำ ซึ่งเทียบเท่ากับข้าราชการสามัญ ส่วนตำแหน่งมหาดอาษาเป็นข้าราชการเฉพาะเรื่องเฉพาะคราว ทำนองข้าราชการวิสามัญชั่วคราว ในสมัยโบราณบางสมัยตำแหน่งมหาด-อาษาคงจะเป็นตำแหน่งสำคัญ และมีเกียรติอาจได้รับพระราชทานบำเหน็จพิเศษ ถ้าเป็นข้าราชการสำคัญ อาจถึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งเป็นกรณีพิเศษ ฉะนั้น ตำแหน่งมหาดอาษาเช่นว่านี้ จึงน่าจะเป็นตำแหน่งที่น่าริษยาของข้าราชการประจำทั่วไป เพราะแสดงว่าไม่สามารถจะหาข้าราชการประจำทั้งมหาดไทยและมหาดเล็กปฏิบัติราชกิจนั้นได้ ใครอาสารับสนองก็ทรงแต่งตั้งให้เป็นมหาดอาษา จึงมีเกียรติมีศักดิ์สง่าแก่ผู้ได้รับแต่งตั้งเป็นกรณีพิเศษ ความมีเกียรติของตำแหน่งมหาดอาษานี้เอง เป็นเหตุให้มหาดอาษาต้องสิ้นชื่อเร็ว เพราะ เมื่อมีราชการสำคัญเกิดขึ้น พวกข้าราชการประจำก็คงจะรีบรับอาสาไปปฏิบัติจัดทำเสียเอง คือถ้าเป็นเรื่องเกิดขึ้นภายในราชสำนัก พวกมหาดเล็กก็คงไปปฏิบัติ ถ้าเกิดขึ้นในท้องที่ทั่วไปมหาดไทยก็คงรับมาปฏิบัติหมด ไม่ยอมปล่อยให้คนภายนอกไปรับอาสาเป็นมหาดอาษาได้ เพราะการปล่อยให้บุคคลภายนอกไปรับตำแหน่งมหาดอาษา ย่อมเป็นการแสดงถึงการหย่อนวุฒิและด้อยเกียรติแก่ตนเอง ฉะนั้น ตำแหน่ง "มหาดอาษา" จึงสิ้นสูญไป ความเห็นที่ ๔ สำหรับอีกความเห็นหนึ่งที่น่าสนใจ กาญจนาคพันธ์ ได้เขียนเกี่ยวกับคำว่ามหาดไทยไว้ว่า ปทานุกรมอธิบายคำ "มหาด" ว่าน่าจะมาจาก "มหัต" ภาษาสันสกฤตแปลว่าใหญ่หลวง แล้วให้คำแปล "มหาดไทย" ว่า ไทยหลวง เป็นชื่อกระทรวงมีหน้าที่ในการปกครอง เค้าเงื่อนของคำ "มหาด" คงจะมาจากภาษาสันสกฤตจริง แต่อาจจะไม่ได้มาจากคำว่า "มหัต" โดยตรง บางทีมาจากคำอื่น ซึ่งเป็นเรื่องเกี่ยวเนื่องกับช้าง ดังจะลองสันนิษฐานต่อไปนี้ มหาดไทย เป็นชื่อแพร่หลายสำคัญชื่อหนึ่งในวงงานปกครองของสยามประเทศเท่าที่เห็น ชื่อนี้ใช้ปรากฏเป็นครั้งแรกทีเดียว ก็ดูจะเป็นกฎหมายลักษณะอาญาหลวง ซึ่งออกในแผ่นดินพระเจ้าอู่ทอง เมื่อปี พ.ศ. ๑๘๙๕ ในสมัยกรุงศรีอยุธยาในนั้นว่า "แลป้องกันผู้มีคดีแลผู้ร้ายไว้มิให้ส่งแก่ตระลาการ และต่อตีด่านายพทำมรง นายมหาดไทย นายดาบ นายนักการ นายคุมผู้ไปเรียกหา" ต่อมาก็พบในกฎหมายลักษณะโจร ซึ่งออกในปี พ.ศ. ๑๙๐๓ แผ่นดินเดียวกัน ความว่า "มาตราหนึ่ง นายพทำมรงมหาดไทยท่านให้ไปเอาคนนักโทษแลให้คนบันดาเป็นโทษหนี ท่านให้นาย-พทำมรงมหาดไทยเร่งหาจงได้ ถ้ามิได้โทษผู้หนีฉันใด ให้ลงโทษแก่ผู้ให้หนี ดังนั้น ถ้าทรงพระกรุณาให้ฆ่าตีเสีย ให้ทวนด้วยลวดหนังแลไม้หวายโดยโทษานุโทษ" ชื่อมหาดไทยที่ปรากฏเป็นครั้งแรกนี้ รู้ได้เพียงว่า ในแผ่นดินพระเจ้าอู่ทองปฐมกษัตริย์กรุงศรีอยุธยา ดูจะเป็นเพียงผู้คุมนักโทษคนหนึ่งเท่านั้นเอง ชื่อมหาดไทยมาปรากฏสะดุดตาสะดุดใจให้เกิดความรู้สึกนึกคิด ก็ในกฎมณเฑียรบาลซึ่งออกในปีจุลศักราช ๘๒๑ (พ.ศ. ๒๐๐๒) ในแผ่นดินสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถหลายแห่งที่ควรยกมากล่าวก็มี แห่งหนึ่งว่า "ถ้าขุนดาบมิได้ห้ามปรามไซ้ โทษขุนดาบสามประการ ทีหนึ่งให้ภาคยธรรม สองทีส่งมหาดไทยจำ สามทีส่งองครักษ์จำ"  "ลูกขุนผู้ใด ขุนดาบห้ามปราบมิฟัง ต่อด่าต่อเถียงไซ้ มีโทษสามประการ ประการหนึ่งให้ส่ง มหาดไทย ประการหนึ่งให้ส่งองครักษ์ ประการหนึ่งให้สักลงหญ้าช้าง" แห่งหนึ่งว่า "อัยการลูกขุนพลเรือนหมู่ไพร่ พลทหารโทษอาญา และช้างม้างาเรือกเรือสังกัดกฎหมายแลหญ้า แลงานณรงคสงคราม ทั้งนี้ พนักงานมหาดไทย" แห่งหนึ่งว่า "อนึ่ง ถ้าเสด็จพานช้างในเพนียด ถ้ามหาดไทยชาววังขาด โทษเท่าหนีศึก" จากข้อความในกฎมณเฑียรบาลที่นำมาลงไว้นี้ แม้จะไม่ได้ความกระจ่าง ก็ช่วยความมืดมนให้เห็นเป็น ๆ พอจะลงสันนิษฐานได้ ๓ ประการ คือ ๑. ราชการในสมัยกรุงศรีอยุธยาตอนต้นมี ๒ ส่วน (ก) ราชการในพระองค์ หน้าที่องครักษ์ (ข) ราชการแผ่นดิน หน้าที่มหาดไทย ๒. ราชการแผ่นดินแบ่งเป็น ๒ ฝ่าย ฝ่ายทหาร เป็น พนักงานกลาโหม (อัยการทุกรุ่นทหาร หมู่ไพร่พลอ้างเรี่ยวแรงอุกเลมิดพนักงานกลาโหม) ฝ่ายพลเรือนเป็นพนักงานมหาดไทย ๓. มหาดไทย มีหน้าที่เกี่ยวกับช้าง จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 12 ก.พ. 50 11:58:10 ]

ความคิดเห็นที่ 93 ตามที่รู้กัน กฎมณเฑียรบาลเป็นกฎหมายออกในแผ่นดินสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถเป็นพระเจ้าแผ่นดินองค์ที่ ๙ ต่อจากพระเจ้าอู่ทอง แต่ถ้อยคำในกฎมณเฑียรบาลเป็นภาษาเก่ามาก เมื่อ เทียบกับกฎหมายที่ออกในแผ่นดินพระเจ้าอู่ทองแล้ว ดูภาษาและสำนวนในกฎมณเฑียรบาล จะเก่า กว่าเสียด้วยซ้ำ เช่น เรียกพระเจ้าแผ่นดินว่า "พระที่นั่ง" ซึ่งเป็นภาษาไทยดึกดำบรรพ์ที่สุด ชาติที่เรียกพระเจ้าแผ่นดินว่า "พระที่นั่ง" เหมือนไทยก็มีแต่ชาติอียิปต์ ซึ่งเป็นชาติดึกดำบรรพ์ที่เจริญสูงสุด เก่าแก่ที่สุดชาติเดียว อียิปต์เรียกพระเจ้าแผ่นดินว่า พาเราห์ (Pharoah) ซึ่งเรามักอ่านกันว่า ฟาโรห์ คำนี้มาจากคำว่า "เพรา" หรือ "พะรา" (Paroue) แปลว่าบ้านใหญ่หมายถึงวังหลวง ก็ตรงกับคำว่า "พระที่นั่ง" ของไทยนั่นเอง อนึ่งคำว่า เพ-รา หรือ พะรา หรือ เป-รา หรือ ปะรา ก็น่าจะ เป็นคำเดียวกับ "ปรา" คือปรางปรา หรือ พระพลา พลับพลาของไทย คำเรียกพระเจ้าแผ่นดินของไทยในกฎมณเฑียรบาลไปตรงกับภาษาอียิปต์โบราณเช่นนี้ ย่อมเป็นเครื่องพิสูจน์ว่าถ้อยคำสำนวนในกฎมณเฑียรบาล ย่อมจะเก่าแก่ดึกดำบรรพ์ไม่ใช่น้อย จึงทำให้เชื่อว่า กฎมณเฑียรบาลต้องมีใช้มานานหนักหนาแล้ว ไม่ใช่ว่าเพิ่งจะมีขึ้นในแผ่นดินสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ บางทีของเก่าจะกระจัดกระจายกันอยู่ สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถเป็นผู้มารวบรวมจัดทำขึ้น เป็นประมวลกฎหมายส่วนพระองค์พระเจ้าแผ่นดินต่อ ในรัชสมัยของพระองค์ก็เป็นได้ และเมื่อเป็นเช่นนี้ก็ชวนให้เข้าใจว่า มหาดไทยคงไม่ใช่มีฐานะเป็นเพียงนายพะทำมรง อย่างที่ปรากฏในกฎหมายลักษณะอาญาหลวง แต่จะมีหน้าที่ในราชการแผ่นดินฝ่ายพลเรือนมาตั้งแต่ดึกดำบรรพ์ และหน้าที่นั้นมีความสัมพันธ์กับช้างเป็นส่วนสำคัญอีกด้วย อ่านกฎมณเฑียรบาลต่อไป ก็จะเกิดความสนใจในเรื่องช้างขึ้นอีก ในนั้นมีบทบัญญัติเกี่ยวกับช้างไว้มากมาย เป็นต้นว่า การคล้องช้างของพระเจ้าแผ่นดิน การทรงช้าง การพบช้างสำคัญ การเลี้ยงช้าง การประทุษร้ายต่อช้าง การณรงคสงครามเกี่ยวกับช้าง พระราชพิธีเกี่ยวกับช้าง ซึ่งเรื่องของช้างเหล่านี้ เราจะเห็นว่าไม่ใช่เป็นเพียงในราชการส่วนพระองค์อย่างเดียว แต่เป็นทั้งราชการแผ่นดินอีกด้วย เช่น ปูนบำเหน็จในการณรงคสงคราม ยกเอาไชยชนะในการชนช้างขึ้นเป็น ความชอบอย่างสำคัญ ตั้งแต่ผู้มีศักดินา ๑๐,๐๐๐ ลงมา จนไพร่พลชั้นต่ำทีเดียว ผู้ใดมีส่วนในการชนช้างชนะแล้ว เป็นต้องได้บำเหน็จสูงต่ำมากน้อยตามลำดับ มหาดไทยได้รับหน้าที่เกี่ยวกับช้างซึ่งเป็นทั้งราชการในพระองค์และราชการแผ่นดิน จึงย่อมจะต้องมีอะไรเป็นมูลมาแต่เดิม จากข้อสังเกตในกฎมณเฑียรบาล เรื่องมหาดไทยได้นำเราไปถึงช้าง ในการสันนิษฐานคำ "มหาดไทย" จึงจะต้องจับเรื่องของช้างสาวขึ้นไป ในลำดับนี้จึงจะได้พูดเรื่องช้างก่อน ถ้าเราอ่าน ประวัติศาสตร์ชาติไทย เราจะพบเรื่องช้างที่เด่นที่สุดอยู่สองเรื่อง เรื่องหนึ่งสมเด็จพระนเรศวรมหาราชชนช้างชนะสมเด็จพระมหาอุปราชา ในสมัยกรุงศรีอยุธยา อีกเรื่องหนึ่งพระเจ้าขุนรามคำแหงมหาราชชนช้างชนะขุนสามชนเจ้าเมืองฉอด ในสมัยสุโขทัย ทั้งสองเรื่องนี้ แสดงถึงความประเสริฐของช้างในการกู้บ้านกู้เมือง กับแสดงถึงความสามารถของไทยในการใช้ช้างเข้าณรงคสงคราม งาน พระราชสงครามของสมเด็จพระนเรศวร กับของพระเจ้าขุนรามคำแหง ทำให้เรามองเห็นกองทัพช้าง ของเราแต่โบราณว่า คงจะมโหฬารพันลึกอย่างที่พรรณนาไว้ในหนังสือต่าง ๆ จริง ๆ ริ้วพระคชาธารในกองทัพช้างศึกประกอบล้วนแล้วไปด้วยช้างกระบวนต่าง ๆ มีช้างดั้ง ช้างกัน ช้างแซก ช้างล้อมวัง ช้างค้ำ ช้างค่าย ช้างพังคา ช้างพระชัย ช้างพระคชาธาร ช้างพระที่นั่งกระโจมทอง ช้างโคตรแล่น ช้างซับมัน เดินเป็นสี่สายรายเรียงแวดล้อมหน้าหลังข้างเคียงองค์พระมหากษัตริย์เป็นมหาพยุห-โยธาทัพ ดูเป็นสง่าน่าเกรงขามยิ่งนัก ยุทธหัตถีกับกระบวนทัพช้างศึกดังกล่าวมานี้ ทำให้เราหวนนึกย้อนกลับไปมองเห็นเหตุผลในกฎมณเฑียรบาลได้ว่า ทำไมจึงมีบทบัญญัติเรื่องช้างไว้มาก และกฎ-มณเฑียรบาลจะต้องเป็นของเก่าแก่ก่อนสมัยสุโขทัยขึ้นไปเป็นแน่ หาไม่ไหนเลยจะสามารถในยุทธ- หัตถีมีกองทัพช้างอย่างมโหฬารเห็นปานนั้น ถ้าไทยไม่ชำนิชำนาญในการใช้ช้างมาก่อนโดยไม่ได้สืบต่อโบราณประเพณีไว้ ศิลาจารึกของพ่อขุนรามกำแหงที่ว่า "กูขี่ช๋างเนกพล กูขบบเข๋า ก่อนพ่กู กูฎ่ช๋างด๋วยขุนสามชน ตนกูพู่งช๋าง ขุนสามชนตววขี่มาสเมืองแพ่ ขุนสามชนพ่ายหนี" ก็เห็นจะไม่มี สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ พระบิดาแห่งประวัติศาสตร์ ทรง สันนิษฐานว่าไทยได้วิชาคชกรรมมาจากอินเดียตั้งแต่สมัยละว้า ข้อนี้เป็นความจริงโดยไม่ต้องสงสัย อินเดียเป็นบ่อเกิดแห่งศิลปศาสตร์ อินเดียเป็นแหล่งใหญ่ของช้างมาแต่ดึกดำบรรพ์ ชาวอินเดียค้นคว้าหาความรู้ในทางบังคับเอาช้างมาใช้งานต่าง ๆ ที่นับว่าสำคัญก็คือใช้ช้างในการศึกสงคราม ในกองทัพอินเดียโบราณจัดกระบวนทัพเป็น ๙ กอง เรียงลำดับเป็นกองน้อยไปหากองใหญ่ ทำนองเดียวกับที่จัดเป็นหมู่หมวดขึ้นไปหากองร้อยกองพันทุกวันนี้ แต่ละกองประกอบด้วยเสนาสี่เหล่า ที่เรียกว่า จตุรงคเสนา มีรถ ช้าง ม้า และ เสนาราบ กองต้น มีรถ ๑ ช้าง ๑ ม้า ๓ เสนาราบ ๕ แล้วก็จัดทวีขึ้นไปทีละ ๓ ต่อกองเป็นลำดับ จนถึงกองที่แปด โดยเฉพาะช้างมี ๒๑๘๗ เชือก กองที่เก้าทวีขึ้นสิบเท่าจึงมีช้าง ๒๑๘๗๐ เสนาผู้ใหญ่ที่เป็นแม่ทัพนายกองขี่ช้าง ช้างเป็นกำลังสำคัญในกอง ทัพเช่นนี้ จึงมีตำราฝึกหัดใช้ช้างเป็นศาสตร์ประเภทหนึ่งเรียกว่า คชกรรม ผู้สำเร็จวิชาคชกรรมย่อมบังคับช้างได้ ผู้ชำนาญในการบังคับขับขี่ช้าง จึงนับถือกันว่าเป็นบุคคลสำคัญอย่างเยี่ยม สยามเป็นดินแดนที่ชาวอินเดียภาคตะวันออก มีชาวองคราษฎร์เป็นอาทิ ได้มาติดต่อค้าขาย ตั้งแต่โบราณดึกดำบรรพ์ และชาวอินเดียบางพวก ได้อพยพมาตั้งภูมิลำเนาหากินด้วยดินแดนสยาม แต่โบราณมา ปรากฏว่าเป็นแหล่งใหญ่ของช้างอีกแหล่งหนึ่ง ชาวสยามในครั้งโน้นเป็นไทยที่เรียกกันว่าละว้า ดังนี้ชาวอินเดียที่อพยพมาจึงได้มาสอนวิชาคชกรรมให้แก่ไทยละว้า นับแต่จำเดิมแต่เกิด วิชาคชกรรมขึ้นในดินแดนสยามแล้ว วิชานี้ก็เจริญขึ้นเป็นลำดับ ทั้งนี้เพราะช้างเป็นประโยชน์ในการ ประกอบการงานต่าง ๆ เหมาะสมกับภูมิประเทศ และที่เป็นประโยชน์อย่างสำคัญที่สุดก็คือในการทำศึกสงคราม ช้างได้เป็นกำลังสำคัญอันยิ่งใหญ่ของไทยในสมัยที่อพยพข้ามแม่น้ำโขงลงมาแสวงหาที่ตั้งบ้านแปลงเมือง ประมุขของไทยหรือพระเจ้าแผ่นดินตลอดจนแม่ทัพนายกองทุกคนจะต้องเรียนวิชาคชกรรมชำนิชำนาญ เพื่อประโยชน์ในการจับช้างมาฝึกหัดเข้ากองทัพทำสงครามแผ่เดชานุภาพ ขยายอาณาเขตต่อลงมา สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ได้ทรงนิพนธ์เรื่อง จับช้างไว้แล้วในนิทานโบราณคดี ท่านผู้อ่านคงจะ เห็นได้ว่าการจับช้าง เป็นงานใหญ่และสำคัญที่สุดของชาติไทย ในสมัยโบราณครั้งนั้นเชื่อได้ว่าไทย จะต้องจับช้างใช้กันทั่วไป ตั้งแต่เหนือตลอดมาจนใต้ ชื่อเมือง "โพนพิสัย" ของไทย ทางเหนือแสดงว่าคงจะเป็นถิ่น "โพน" ช้างคือจับช้างเดี่ยว ทางภาคเหนือของไทย มาแต่โบราณชื่อ "วังพง" ของไทยแสดงว่า คงจะเป็นถิ่น "วังช้าง" คือจับช้างทั้งโขลงทางภาคใต้ของไทย มาแต่โบราณ ชื่อเมืองเกดดะห์ คือเมืองไซบุรีทางใต้ ก็เข้าใจว่า จะเป็นถิ่นจับช้าง โดยวิธีตั้งพะเนียดของไทย มาแต่โบราณเหมือนกัน ทั้งนี้เพราะคำเกดดะห์นั้น ว่าเป็นภาษามลายู แปลว่าที่จับช้าง ซึ่งเห็นว่าน่าจะเป็นได้ เพราะไทยเรียกเมืองเกดดะห์ว่าเมืองไซบุรี (มักเขียนไทรบุรี) ไซ ก็แปลว่าเครื่องดัก อนึ่ง ชาวองคราษฎร์มีวิธีจับช้าง ด้วยการสร้างพะเนียด เรียกว่าเกดดะห์ ทางภาคใต้คงจะใช้วิธีจับช้างด้วย ตั้งเกดดะห์คือพะเนียดตามอย่าง ชาวองคราษฎร์มาแต่โบราณ แถวเมืองเกดดะห์ คงจะเป็นที่จับมากแห่งหนึ่ง ตรงนั้นจึงได้ชื่อไปตาม ภาษาองคราษฎร์ว่าเกดดะห์ ซึ่งกลายมาเป็นเมืองเกดดะห์ คือไซบุรีเดี๋ยวนี้ จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 12 ก.พ. 50 11:58:24 ]

ความคิดเห็นที่ 94 วิชาจับช้าง วิชาบังคับชับขี่ช้าง วิชาฝึกหัดให้ช้างเข้าสงคราม วิชาจัดกระบวน ทัพช้างจะต้องกระทำกันมาเป็นระเบียบแบบแผนแล้วตั้งแต่สมัยไทยละว้า ดังเราจะเห็นว่าในปัจจุบันนี้ก็ยังมีวิชาจับช้างอยู่ในหมู่ชนชาวพื้นสยามประเทศดั้งเดิมมีพวก ข่าขมุต่าง ๆ หากินทางแซกโพนช้างตามถิ่นแม่น้ำโขง มีภาษาจับช้าง ของตนต่างหาก เรียกว่าภาษาส่วยช้าง ซึ่งมีคำสามัญเป็นคำไทยโบราณ อยู่เป็นส่วนมาก เป็นพยานหลักฐาน แสดงว่าวิชาจับช้างมีมาในสยามประเทศ ดึกดำบรรพ์เก่าแก่แล้ว วิชาคชกรรมทุกแขนงเป็นประโยชน์ใหญ่ยิ่งในการทำศึกสงคราม เมื่อไทยตั้งบ้านแปลงเมืองเป็นหลักฐานมีระเบียบแบบแผนในการปกครองแล้ว เห็นคุณประโยชน์ใหญ่ยิ่งของช้างที่นับว่าเป็นคู่บ้าน คู่เมืองอย่างสำคัญ จึงได้ตั้งบทบัญญัติเกี่ยวกับช้างเป็นกฎมณเฑียรบาลขึ้น อันใดที่เห็นว่า เป็นของสำคัญเกี่ยวกับช้างแล้ว เป็นบัญญัติลงไว้หมด พิจารณาตามกฎมณเฑียรบาล จะเห็นว่า ตั้งแต่องค์พระเจ้าแผ่นดินลงมาจนเสนาอำมาตย์บริพาร จำเป็นจะต้องศึกษา เล่าเรียนวิชาคชกรรม เพื่อประโยชน์แก่บ้านเมืองในณรงคสงครามทุกคน การณ์จึงปรากฏว่าพระเจ้าแผ่นดินทุกพระองค์ ทรง รอบรู้วิชาคชกรรม บังคับขับขี่ช้างได้ชำนิชำนาญในศิลาจารึกนครชุมซึ่งเป็นจารึกของพระยาลือไทย (พระร่วงองค์ที่ ๔) ว่า "เมือง อนนใดกรูสีนอนนรูสาสตรอ...อยุกตส กาจดุรง คกทำยนตรธิชา (ง)... คลองชางเปนพริทธิปาสสาตร (ร)" เป็นพะยานว่า การขี่ช้างคล้องช้างเป็นศาสตร์คู่บ้านคู่เมืองของ ไทยที่ถือกันว่าทุกคน จำเป็นต้องศึกษาเล่าเรียนให้รู้ไว้ เพื่อประโยชน์แก่ราชการแผ่นดินทั่ว ๆ ไป เวลาเสด็จประพาสต่าง ๆ พระเจ้าแผ่นดินย่อมทรงช้าง เช่น เสด็จพระพุทธบาท มีกระบวนช้างอย่าง น้อยถึง ๑๔๔ เชือก เท่ากับเป็นการฝึกหัดช้างไปในตัว ขณะถึงพระพุทธบาทก็ทรงขับช้าง ไปหยุดหน้ามณฑปพระพุทธบาท ทรงรำพระแสงของ้าวถวายเป็นพุทธบูชา แล้วจึงจะเสด็จไปประทับที่ พระตำหนัก การรำพระแสงของ้าวก็คือท่ารำอาวุธในยุทธหัตถีนั่นเอง ในยามปรกติไม่ได้ออกศึก สงครามก็มีพระราชพิธีเกี่ยวกับช้างกำหนดไว้ในกฎมณเฑียรบาล เช่น พระราชพิธีออกสนามในเดือน ๕ ตั้งปะรำยืนช้างเครื่องมีการล่อแพนผัดพาน ตำรวจขี่ช้างไล่ม้า ขุนช้างขี่ม้าล่อช้าง แล้วเดิน กระบวนช้างม้าผ่านหน้าพระที่นั่ง มีมหรสพต่าง ๆ ครึกครื้น ในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้น ช้างก็ยังมีส่วนสำคัญในการศึกสงคราม ประเพณีเกี่ยวกับช้างคงเป็นมรดกตกทอดมาแต่สมัยโบราณทุกอย่าง ช้างยังคงเป็น ของคู่บ้านคู่เมืองมาจนถึงสมัย ปัจจุบัน จากเรื่องของช้างตามที่พรรณนามา เราจะเห็นว่าช้างมีความสำคัญเกี่ยวกับ ประเทศชาติ เพียงไร ไทยโบราณย่อมตระหนักถึงความสำคัญของช้างเป็นอย่างดี มาแต่แรกเริ่มแล้ว เมื่อได้ครู ผู้เชี่ยวชาญวิชาช้างมาสอนให้ ก็ไม่ต้องสงสัยว่า จะไม่ถ่ายวิชาไว้ทุกสิ่งทุกอย่าง จะต้องถ่ายตั้งแต่ตัววิชาช้างคือคชกรรมไปตลอดจน ขนบธรรมเนียมประเพณีเกี่ยวกับช้างหมดความนิยมข้างอินเดียมี อย่างไร ข้างไทยก็เป็นอย่างนั้น ช้างเป็นของโปรดของกษัตริย์ราชตระกูลในอินเดีย ถ้าเราหลับตานึกวาดภาพช้างไทย เราก็จะมองเห็นพระโอรสของพระเจ้าศรีอินทราทิตย์ คือพระรามกำแหง ขี่ช้างคล่องแคล่วมาตั้งแต่ยังเด็ก ๆ เห็นพระรามกำแหงขับช้าง เนกพล พุ่งเข้าชนช้างมาสเมืองเจ้าเมืองฉอด เห็นพระเจ้ารามกำแหงทรงช้างรูจาศรี ตรัสทักทายทวยราษฎรอยู่กลางดงตาลเห็นเจ้าศรีศรัทธา หลานพ่อขุนผาเมือง ไสช้างเข้าประสานงากับช้างขุนจัง เห็นสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ทรงขับขี่ ช้างดุอาละวาดเหมือนพระเจ้าอักบาร์มหาราช สามารถขี่ช้างบ้าเมามัน ที่ใคร ๆ ก็ไม่อาจสามารถจะเข้าใกล้ได้ เห็นพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้า (ปิยมหาราช) ทรงพระแสงของ้าวรำพัดชาบนพระพองช้างพระที่นั่งตรงหน้ามณฑปพระพุทธบาท ถวายเป็นพุทธบูชา ในส่วนพระราชพิธีออกสนาม ใหญ่ตามที่มีในกฎมณเฑียรบาล ระดม "พลพยุหดาบดั้งเขนเสโล หอกทวนปืนไฟหน้าไม้ธนูสรรพ-ยุทธ เสื้อหมวกอย้ายอบสนาม ตามกรทุกกระทรวงทหาร พ่อเรือนพลไพร่ ตั้งปรามช้างรอบสนาม ขุนหาญทั้ง ๑๐ ขี่ช้างยืนที่.....ตำรวจใหญ่ชนกลอนขี่ช้างไล่ม้า ขุนช้างขี่ม้าล่อช้าง.....ครั้นรุ่งแล้ว นาฬิกาหนึ่งมหาดไทย รายทั้งขบวนในกลางสนามตามซ้ายตามขวา พลสรรพยุทธแห่ช้างเข้ายืนตาม ขบวนในท้องสนาม" หรือพิธีแห่สระสนานใหญ่ในสมัยสุโขทัย มีเดินสนานช้าง สนานม้า สามวัน ตลอดจนพิธีคเชนทรัศวสนานในสมัยรัตนโกสินทร์ เอาเครื่องช้าง เครื่องม้า เครื่องพิชัยสงคราม อาวุธ ธงเข้าพิธี แล้วจัดกระบวนแห่เป็นจตุรงคเสนา และพิธีแห่สระสนามใหญ่ เสนาอำมาตย์ผู้ใหญ่ ต้องขี่ช้างเข้ากระบวนแห่ มีพระยาเพทราชา พระยากำแพง พระยาพระกฤษณรักษ์กรมช้างนำ แล้ว ถึงเจ้าพระยาบดินทร์ เจ้าพระยาพระคลัง พระยาศรีพิพัฒน์ พระยาราชสุภาวดี พระยาจ่าแสนยากรและพระยาอื่น ๆ ที่เป็นขุนนางผู้ใหญ่อีกมากมาย ฯลฯ เหล่านี้ เราจะเห็นว่ามีลักษณะคล้ายคลึงกับพิธีอาสุชวิธานำ และวิธีทศระของอินเดีย ปัจจุบันไม่ผิดกันเลย พิธีอาสุชวิธานำ ทำในเดือน ๑๑ ขึ้น ๕ ค่ำ พระมหากษัตริย์และทหารชำระอาวุธ ทหารถืออาวุธขึ้นขี่ช้างขี่ม้าลองเชิงแล่นไปหน้าที่นั่งเป็นการสำแดงเพลงอาวุธถวาย พระมหากษัตริย์พร้อมกัน พิธีทศระทำในวันขึ้น ๑๐ ค่ำ ซึ่งชาวฮินดูถือว่าเป็นวันที่ พระรามยกพยุหแสนยากร ไปทำสงครามกับทศกรรณฐ์ จึงเป็นวันสำคัญสำหรับกษัตริย์ และนักรบ หากจะทำสงครามตีบ้านเมืองใดก็กรีธาทัพในวันนี้ พิธีเริ่มด้วย ตั้งพระราชอาสน์ ทำสักการะ แล้วระดมช้าง ม้า คานหาม รถสัปคับ โล่ดั้งเขน สรรพอาวุธ ยุทธโธปกรณ์ และ ธงไชยเฉลิมพล ทำพลีบูชาเสร็จแล้วเดินช้างเดินม้า ผ่านหน้าพระที่นั่ง ตกบ่าย ๓ นาฬิกา จัดช้างเครื่องประมาณ ๑๐๐ เชือก ยืนเรียงรายหน้าพระลานตามลำดับยศ เสนาอำมาตย์ผู้ขี่ พอได้เวลาช้างเชิญราชธวัช ประจำองค์มหาราชา พร้อมด้วยกลองศึก ก็ย่องออกมาจากประตูพระราชวัง สักครู่ช้างพระที่นั่งองค์มหาราชาก็ปรากฏขึ้น ที่พระทวารใหญ่ ขุนพลแม่ทัพตีกลองศึก ทำสะลามเป็นอาณัติ สัญญาณ ที่นั้นช้างเสนาอำมาตย์ผู้ใหญ่ที่ยืนเรียงรายก็เริ่มออกเดิน เข้ากระบวนเสด็จเป็นลำดับ กระบวนพยุหยาตราค่อย ๆ เคลื่อนไปยังชายเขตราชธานี ซึ่งจัดเป็นที่ประกอบพิธี มีต้นศมี (Prosopis spicigera) ปลูกไว้เป็นสำคัญ มหาราชาลงจาก หลังช้าง ขึ้นประทับบนอาสน์ภายใต้ต้นศมีอันเป็นมณฑลพิธีกระทำบวงสรวงต้นศมี เสร็จแล้ว ชักพระขรรค์ออกตัดผลฟักทอง(Cucurbita Pepo) ถวายเป็นเทวพลี แทนบูชายัญ ด้วยสัตว์ซึ่งทำมาแต่โบราณ จากนั้นพวกเสนาอำมาตย์ก็เข้าแย่งกัน เก็บใบอาปตะ (Bauhinia tornentosa ส้มเสี้ยว) ซึ่งประดับอยู่รอบ ๆ ต้นศมี โดยสมมุติว่า เป็นทอง มหาราชาเสด็จขึ้นช้างทรงกระบวนเคลื่อนออกเสียงถวายพรจากเสนาอำมาตย์ ราชบริพาร ตลอดจนทวยราษฎรก็แซ่ซ้องบันลือขึ้นว่า "ศรีมัณมหาราชา วิชยี ภาวะ" แปลว่า ขอความสำเร็จจงมีแด่องค์พระมหาราชา พิธีอาสุชวิธานำหรือพิธีทศระ ของอินเดีย ตามที่เล่ามานี้ เห็นว่าจะเป็นแบบอย่างขนบธรรมเนียมประเพณี ให้เกิดพิธี ออกสนานใหญ่ตามที่กล่าวไว้ในกฎมณเฑียรบาล ซึ่งเรียกในสมัยสุโขทัยว่าพิธี แห่สระสนานใหญ่ และเรียกในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ว่าพิธีคเชนทรัศวสนาน นั้นเป็นแน่ สรุปความว่าเรื่องอันใดที่เกี่ยวกับช้างแล้วอินเดียเป็นครูบาอาจารย์ของไทย ทั้งสิ้น และไทยก็เป็นศิษย์ที่ถอดแบบอาจารย์ไว้หมดทุกสิ่งทุกอย่าง ซึ่งจะต้องเป็นมาแล้ว ตั้งแต่สมัยไทยละว้าดึกดำบรรพ์โน้น บัดนี้จะได้กลับเข้าเรื่องที่ว่า มหาดไทยเกี่ยวข้องกับช้างอย่างไร ในตอนต้นได้กล่าวมาแล้วว่าช้างเป็นกำลังสำคัญของบ้านเมืองเป็นของคู่บ้านคู่เมือง ไทยโบราณตระหนักในความสำคัญของช้างดี จึงได้เรียนวิชาคชกรรมจากชาวอินเดียจนชำนิชำนาญทุกด้านทุกแขนงถ่ายแบบอย่างขนบ ธรรมเนียมประเพณีต่าง ๆ เกี่ยวกับช้างมายึดถือสืบทอดเป็นลำดับมาไม่ขาดสาย เพราะช้างก็ได้ทำคุณประโยชน์ให้แก่บ้านเมืองเป็นที่ประจักษ์ในพงศาวดารตลอดมาแล้ว ความสำเร็จอันยิ่งใหญ่ในกองทัพช้างศึกที่ได้กำเอาชัยชนะอย่างยอดไว้ ส่อให้เห็นว่าไทยเป็นชาติเชี่ยวชาญในวิชาคชกรรม พระเจ้าแผ่นดินทุกพระองค์ตลอดจนเสนาอำมาตย์ราชบริพารทุกคนตั้งแต่โบราณมา จะต้องศึกษาวิชาคชกรรม มีความสามารถในการบังคับขับขี่ช้างได้อย่างชำนิชำนาญ อันความนิยมของอินเดียในสมัยโบราณนั้น ยกย่องเรียกเสนาอำมาตย์ชั้นสูงทั่วไปว่า "มหามาตร" เป็นคำสันสกฤต แปลตามตัวว่า "หลักใหญ่" เป็นความหมายว่า มีสติปัญญา ความรู้ความ สามารถนับถือเอาเป็นหลักได้ ถ้าจะเทียบกับไทยก็ใกล้กับคำว่า "ผู้หลักผู้ใหญ่" ของเรา และถ้าจะเทียบทางยศศักดิ์ ก็ดูจะเป็นอย่างที่เราเรียกเสนาอำมาตย์ชั้นสูงของเราว่า เสนาผู้ใหญ่ อำมาตย์ผู้ใหญ่ หรือขุนนางผู้ใหญ่ อะไรทำนองนี้ ซึ่งถ้าจะลองเดาต่อไป คำว่า "มหามาตร" ที่อินเดียเรียกเสนาอำมาตย์ชั้นสูงนี้เอง อาจจะเป็นต้นเค้าทางไทยเราให้บังเกิดมีคำสร้อยเรียกขุนนางชั้นสูงว่า ขุนนางผู้ใหญ่ เสนาผู้ใหญ่หรืออำมาตย์ผู้ใหญ่ขึ้นก็ได้ การที่อินเดียเรียกเสนาอำมาตย์ชั้นสูงว่า "มหามาตร" ก็เนื่องด้วยเสนาอำมาตย์ชั้นสูง ย่อมจะต้องเชี่ยวชาญในวิชาคชกรรม มีความสามารถ บังคับขับขี่ช้างได้คล่องแคล่ว ชำนิชำนาญทุกคน คำว่า "มหามาตร" จึงเป็นคำยกย่องที่มีความหมายถึงว่า เป็นผู้แตกฉานแล้วในวิชาช้าง มีความสามารถในเชิงบังคับขับขี่ช้างได้เป็นอย่างดีวิเศษ เป็นที่เคารพนับถือว่าเป็นบุคคลสำคัญยอดเยี่ยมตามที่ได้กล่าวมาแล้วข้างต้น คำว่า "มหามาตร" นี้มาเรียกเป็นภาษาฮินดูว่า "มหาวัต" หมายถึง เป็นผู้ชำนาญการบังคับขับขี่ช้างโดยตรง ชาวอินเดีย เป็นผู้นำเอาวิชาคชกรรมมาให้แก่ไทยละว้า ในการนี้จึงเชื่อได้สนิทว่าคงจะได้นำ เอาคำ "มหาวัต" สำหรับเรียกผู้ชำนาญการบังคับขี่ช้างตามที่นิยมเรียกกันในอินเดียมาใช้ด้วย คำว่า "มหาวัต" คงจะเป็นคำที่ใช้เรียกผู้ชำนาญการบังคับขับขี่ช้างของไทยมาตั้งแต่สมัยดึกดำบรรพ์โน้น แต่คำว่า "มหาวัต" นั้น เป็นคำแขก เมื่อว่าถึงการเขียนเป็นตัวหนังสือ อย่างที่เขียนอยู่เดี๋ยวนี้ก็อ่านได้ตรงว่า "มหาวัต" แต่ถ้าว่าถึงพูดออกเสียงอย่างแขกซึ่งพูดเร็ว คำว่า "มหาวัต" ก็ฟังเป็น "มห๊าต" เสียง "มห๊าต" นี่เองที่เชื่อว่า จะต้องกลายมาเป็น "มหาด" ในภาษาไทยพยานหลักฐานที่จะอ้างได้ในข้อนี้ก็คือมีคำ MAHOUT ของฝรั่งอยู่คำหนึ่งที่ใช้กันแต่โบราณในอินเดีย หมายถึงผู้ขับขี่ช้าง คำ MAHOUT นี้ มาจากคำว่า "มหาวัต" เช่นเดียวกัน ฝรั่งคงจะฟังแขกพูดคำว่า "มหาวัต" เร็วตามประสาแขกพูด จึงได้เขียนคำนี้เพี้ยนไป ตามที่หูได้ยินคล้ายไทยคือ MAHOUT (อ่านว่ามะห๊าวต์) และใช้เป็นคำเรียกผู้ขับขี่ช้างในอินเดียสืบต่อมาจนทุกวันนี้ ตกคำว่า "มหาวัต" หรือ "มห๊าต" ซึ่งมาจากคำ "มหามาตร" ของอินเดียคำนี้เองได้กลายมาเป็น MAHOUT (มะห๊าวต์) ในภาษาฝรั่ง และได้มาเป็น "มหาด" ในภาษาไทย แก้ไขเมื่อ 12 ก.พ. 50 14:27:52 จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 12 ก.พ. 50 11:58:37 ]

ความคิดเห็นที่ 95 ในสมัยโบราณคำว่า มหาด คงจะใช้ในพวกไทยละว้าเป็นคำยกย่อง สำหรับเรียกผู้ชำนาญการบังคับขับขี่ช้าง ก็แหละในสมัยนั้นเสนาอำมาตย์ราชบริพารชั้นสูงทุกคนต้องเป็นผู้ชำนาญในการ บังคับขับขี่ช้าง เพราะทุกคนจะต้องออกณรงค์สงคราม เสนาอำมาตย์ราชบริพารชั้นสูง จึงได้ชื่อว่าเป็น "มหาด" ทุกคน ทั้งนี้ก็คือรับเอาตำรา "มหาวัตร" อันมาจาก "มหามาตร" ซึ่งเป็นคำยกย่อง เรียกเสนาอำมาตย์ชั้นสูงตามที่นิยมกันที่อินเดีย เพราะเชี่ยวชาญเชิงวิชาช้างมาใช้นั่นเอง โดยเหตุที่อาจารย์ชาวอินเดียก็เรียกกันว่า "มหาด" และลูกศิษย์ที่เป็นไทยก็เรียกกันว่า "มหาด" เหมือนกัน พวก "มหาด" ในสมัยไทยละว้าโบราณ จึงย่อมจะมีเป็นสองพวก พวกหนึ่งเป็น ชาวอินเดียแท้ คือเป็นพวกครูบาอาจารย์ใหญ่ อีกพวกหนึ่งเป็นไทยคือพวกเสนาอำมาตย์ราชบริพาร ของพระเจ้าแผ่นดินโดยตรง ดังนั้น จึงน่าจะเกิดคำเรียกแยกให้ต่างกัน โดยเรียกพวกไทยที่เป็นเสนาอำมาตย์ราชบริพารแม่ทัพนายกองของพระเจ้าแผ่นดินว่า "มหาดไทย" คือหมายถึงว่าเป็นพวก "มหาด" ที่เป็น "ไทย" ดังนี้คำว่า "มหาดไทย" จึงได้เกิดมีขึ้น ตามที่กล่าวมาแล้วในตอนต้น ๆ แสนยานุภาพของไทยอยู่ที่กองทัพช้าง พระเจ้าแผ่นดินเป็นจอมทัพช้าง บรรดาเสนาอำมาตย์ราชบริพารชั้นแม่ทัพนายกองในสมัยนั้น ต้องชำนาญการขับขี่ ช้าง โดยเสด็จงานพระราชสงครามทั่วหน้า พวกนั้นจึงได้ชื่อว่าเป็น "มหาด" หรือ "มหาดไทย" ทั้งหมด แต่พระราชกิจจานุกิจของพระเจ้าแผ่นดิน ย่อมมีทั้งราชการในพระองค์และราชการแผ่นดิน ราชการในพระองค์ ย่อมจะต้องมีข้าใกล้ชิดส่วนพระองค์เป็นอีกพวกหนึ่ง ซึ่งในสมัยนั้นเรียกว่า "เลข" หรือ "เลก" ฉะนั้นข้าในพระองค์ที่เป็น "มหาด" คือผู้ชำนาญการบังคับขี่ช้างที่ได้เป็นแม่ทัพ นายกอง ออกงานพระราชสงครามด้วย (ในสมัยโบราณทุกคนจะต้องออกรบทัพจับศึก) จึงน่าจะมีชื่อแยกเรียกขึ้นใหม่ว่า "มหาดเลข" หรือ "มหาดเลก" คือหมายถึงว่าเป็น "มหาด" ที่เป็น "เลก" หรือเป็นข้าในพระองค์เป็นเหล่าหนึ่งต่างหากจากพวก "มหาดไทย" คำว่า "มหาดเล็ก" จึงเกิดมีขึ้น ต่อมาคำว่า "มหาดเลก" คงจะเขียนเพี้ยนมาเป็น "มหาดเล็ก" และหมายถึงข้าราชการใน พระองค์ที่ใช้กันอยู่ในทุกวันนี้ ในสมัยต่อมา คำว่า "มหาดไทย" แปรความหมายคลี่คลายไปจากเดิม ที่เป็นดังนี้ คงเป็นเพราะเสนาอำมาตย์ราชบริพารในครั้งโบราณไม่มีหน้าที่ประจำตัว ยามศึกสงครามก็ใช้ออกรบหมด ยามว่างศึกสงครามก็ใช้ในราชการแผ่นดินต่าง ๆ สุดแต่พระเจ้าแผ่นดินจะมีพระกระแสรับสั่ง จะใช้ให้ไปทำอะไรก็ได้ทั้งสิ้น ก็เสนาอำมาตย์ผู้ใหญ่นั้นเป็น "มหาดไทย" ด้วยกันทุกคน เพราะต่างก็เป็นผู้ชำนาญในการบังคับขับขี่ช้างออกงานพระราชสงคราม ได้รับคำยกย่องเรียกกันว่า "มหาดไทย" เหมือนกันหมด เมื่อพวก "มหาดไทย" เหล่านั้นต้องไปปฏิบัติราชการในยามปรกติ มหาดไทยจึงได้เป็นหัวหน้าราชการฝ่ายพลเรือน (เพราะว่างศึกสงคราม) ขึ้นอีก ราชการฝ่ายพลเรือนที่สำคัญก็มีการปกครองฝ่ายหัวเมือง ซึ่งย่อมจะต้องอาศัย "มหาดไทย" คือขุนนางผู้ใหญ่ซึ่งเป็นที่ไว้วางพระราชหฤทัยส่งออกไปดูแลต่างพระเนตรพระกรรณ มหาดไทยก็เลยเข้าไปมีหน้าที่ครอบคลุมราชการแผ่นดินกว้างขวางออกไปอีก ราชการปกครองหัวเมืองไม่ว่างานอะไรขึ้นอยู่กับ "มหาดไทย" ทั้งสิ้น อนึ่ง "มหาดไทย" แท้ ๆ คือตัวขุนนางผู้ใหญ่หรือเสนาผู้ใหญ่ หรืออำมาตย์ผู้ใหญ่ทุกคน ต่างก็มีเลขสมสังกัดคนละมาก ๆ พวกนี้เรียกว่าพวกสังกัดมหาดไทยก็ย่อมจะต้องใช้ชื่อว่าเป็นพวก มหาดไทยไปด้วย ชื่อ "มหาดไทย" ก็เลยแพร่หลายแผ่กว้างออกไปในวงการปกครองทั่ว ๆ ไปมาแต่โบราณดึกดำบรรพ์ อันการปกครองทั่วไปย่อมจะต้องมีชั้นมีลำดับ ผู้ที่ได้รับมอบหมายให้ปกครองจะต้องมีเกียรติ อันนี้เป็นมูลเหตุให้เกิดมียศและบรรดาศักดิ์ เมื่อยศและบรรดาศักดิ์มีขึ้น ก็ถือยศและบรรดาศักดิ์เป็นสำคัญ "มหาดไทย" ทุกคนย่อมจะได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์สูงต่ำแล้วแต่ตำแหน่งหน้าที่และออกชื่อเรียกกันตามบรรดาศักดิ์ ความนิยมเรียกบรรดาศักดิ์นี้แหละจะต้องเป็นเหตุให้ชื่อ "มหาดไทย" เดิมค่อยจางเลือนหายไปจากเป็นชื่อเสนาอำมาตย์ผู้ใหญ่เข้าทุกที ความผันแปรอันนี้คงจะเป็นมาก่อนสมัยสุโขทัยแล้วในสมัยสุโขทัยไม่พบคำว่า "มหาดไทย" เลย มาปรากฏชื่อนี้เป็นครั้งแรกก็ในกฎหมายลักษณะอาญาหลวงในแผ่นดินพระเจ้าอู่ทอง ซึ่งบ่งว่าเป็นพนักงานฝ่ายปกครองทีเดียว ขอย้อนสรุปกล่าวอีกครั้งหนึ่งว่า "มหาดไทย" ตั้งแต่โบราณมาเป็นคำยกย่องเรียกเสนา-อำมาตย์ผู้ใหญ่ที่ชำนาญในการบังคับขี่ช้าง สาเหตุที่จะกลายมาเป็นพนักงานพลเรือนฝ่ายปกครองก็ เพราะเสนาอำมาตย์ผู้ใหญ่ ที่เรียก "มหาดไทย" นั้น ในเวลาปกติได้บังคับบัญชาราชการแผ่นดิน ต่าง ๆ เช่น เป็นนครบาลและเป็นเจ้าบ้านการเมืองต่างพระเนตร พระกรรณทั่ว ๆ ไป ซึ่งไม่ใช่เป็น ราชการศึกสงเครามก็เรียกกันว่าเป็นราชการพลเรือน คำว่า "มหาดไทย" ในชั้นเดิมไม่ใช่หน้าที่ราชการ แต่หมายถึงตัวบุคคล คือ เสนาอำมาตย์ผู้ใหญ่ที่ไปปฏิบัติราชการพลเรือนโดยตรง และเมื่อมีราชการอันใดเกี่ยวกับการปกครองทางด้านนั้น เช่น นครบาลคือในกรุง หรือด้านหัวเมือง ก็ย่อมจะ ว่ากันว่าเป็นหน้าที่ของ "มหาดไทย" ซึ่งเป็นความหมายว่าเป็นหน้าที่ของเสนาอำมาตย์ผู้ใหญ่คนนั้น ๆ เมื่อใช้มากเข้าภาษาก็เลือนไป คำว่า "มหาดไทย" ก็เลยเป็นคล้าย ๆ กับหน้าที่ราชการ กลาย ๆ ครั้นเกิดมีบรรดาศักดิ์ขึ้น นิยมเรียกตัวบุคคลตามบรรดาศักดิ์ คำว่า "มหาดไทย" ซึ่งเป็น คำยกย่องอยู่เดิมและใช้เลือนอยู่แล้ว ก็เลยกลายเป็นเหมือนกับหน้าที่ราชการ และเพราะราชการ พลเรือนมีหน้าที่มากมายหลายฝ่าย ซึ่งทำให้คำว่า "มหาดไทย" เดิมแพร่ไปเป็นคำกลาง ๆ อยู่แล้ว ก็เลยกลายเป็นคำกลาง สำหรับเรียกหน้าที่ราชการฝ่ายพลเรือนทั่วไปจริง ๆ ความผันแปรของคำ "มหาดไทย" ซึ่งได้กลายจากคำยกย่องเรียกเสนาอำมาตย์ผู้ใหญ่ที่ชำนาญการขับขี่ช้างมาเป็นหน้าที่ ราชการพลเรือนฝ่ายปกครองตามที่กล่าวมานี้ คงจะได้มีมาแล้วตั้งแต่ก่อนสมัยสุโขทัยนานทีเดียว มหาดไทยจึงมาปรากฏเป็นพนักงานพลเรือนฝ่ายปกครอง ขึ้นโดยตรงในแผ่นดินพระเจ้าอู่ทอง ต่อมาถึงรัชกาลสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ ได้มีการวางระเบียบการปกครองประเทศให้เข้ารูปมีการรวบรวมกฎมณเฑียรบาลเก่า ซึ่งคล้ายรัฐธรรมนูญกับบัญญัติกฎหมายทำเนียบศักดินาพลเรือน และศักดินาหัวเมือง ซึ่งคล้ายพระราชบัญญัติปรับปรุงกระทรวง ทบวง กรม โดยเหตุที่ "มหาดไทย" ได้คลี่คลายจากความหมายเดิม ผันแปรมาจนกลายเป็นราชการพลเรือนฝ่ายปกครอง ซึ่งจะต้องถือเป็นแบบแผนมาก่อนสมัยสุโขทัยมาถึงแผ่นดินพระเจ้าอู่ทอง จึงเป็นพนักงานฝ่ายปกครองดังกล่าวมาแล้ว พระองค์จึงได้ทรงจัดให้ทหารเป็นพนักงานฝ่ายกลาโหม ให้พลเรือนเป็นพนักงานฝ่ายมหาดไทยตามที่ปรากฏในกฎมณเฑียรบาลนั้น และเพราะเหตุที่ "มหาดไทย" เดิมเป็นพวกช้าง จึงให้มหาดไทยเป็นพนักงานช้างด้วยในกฎหมายนาพลเรือน ตำแหน่งหัวหน้า ราชการฝ่ายพลเรือนเป็นสมุหนายก บรรดาศักดิ์เป็นเจ้าพระยาจักรีศรีองครักษ์อัครมหาเสนาธิบดีอภัยพิริปรากรมพาหุเอกอุราชสีห์ ถือตราพระราชสีห์ ศักดินา ๑๐,๐๐๐ หลวงมหาอำมาตย์ยาธิบดีพิริยาพาหุ เป็นตำแหน่งมหาดไทยฝ่ายเหนือ หลวงจ่าแสนบดีศรีบริบาล เป็นตำแหน่งมหาดไทยฝ่ายพะลำพัง คือมหาดไทยฝ่ายกลาง (ลำพังแปลว่ากลาง แต่เดิมคำว่าพะลงไปข้างหน้า จึงเป็นพะลำพัง พะก็คือพระ) การที่มีแต่ตำแหน่งมหาดไทยฝ่ายเหนือกับมหาดไทยฝ่ายกลาง ซึ่งหมายถึง ราชธานีไม่มีมหาดไทยฝ่ายใต้นั้น เป็นการบ่งว่าในชั้นเดิมไทยมีแต่หัวเมืองทางเหนือก่อนยังไม่ได้ ขยายลงมาทางใต้ พระเจ้าแผ่นดินส่ง "มหาดไทย" คือขุนนางผู้ใหญ่ไปปกครองแต่หัวเมืองทางเหนืออันเป็นอาณาเขต จึงมีแต่มหาดไทยฝ่ายเหนือ ไม่มีมหาดไทยฝ่ายใต้ ก็สมัยที่ไทยปกครองทาง เหนือนี้เป็นสมัยโบราณดึกดำบรรพ์ตั้งแต่อพยพลงมา จึงเป็นเครื่องสนับสนุนว่า คำ "มหาดไทย" ที่กลายมาเป็นพนักงานพลเรือนฝ่ายปกครองจะต้องกลายมาเก่าแก่ดึกดำบรรพ์แล้ว กรมช้างจัด มาไว้ในทำเนียบนาพลเรือน เพราะมหาดไทยโบราณเป็นพวกช้างดังกล่าวแล้ว จางวางช้าง มี บรรดาศักดิ์เป็นพระเพทราชาธิบดี ศรีสุริยาภิชาติสุริยวงษ์องคสมุหพระคชบาลศักดินา ๕๐,๐๐๐ (พระเพทราชา มักอ่านหรือเรียกกันเสียงสั้นเป็นพระเพ็ทราชา ที่ถูกต้องจะอ่านเสียงยาวเป็นเพทราชา เพราะเพทก็แผลงจากเวท หมายถึงว่ามีเวทมนตร์คาถาบังคับช้างได้) มาถึงสมัยรัตนโกสินทร์ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระปิยมหาราช ทรงจัดวางระเบียบการปกครองใหม่ ตามที่ปรากฎในพระบรมราชาธิบายแก้ไขการปกครองแผ่นดิน "มหาดไทย" ซึ่งในสมัยดึกดำบรรพ์หมายถึง ผู้ชำนาญการบังคับขับขี่ช้าง ใช้เป็นคำยกย่องเรียกเสนาอำมาตย์ผู้ใหญ่ ก็กลายมาเป็นกระทรวงมีหน้าที่ราชการในด้านการปกครองเป็นส่วนใหญ่ เรียกว่า กระทรวงมหาดไทย เป็นประธานของราชการพลเรือนในด้านการปกครองที่เป็นอยู่ในปัจจุบันนี้ จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 12 ก.พ. 50 12:00:20 ]

ความคิดเห็นที่ 96 ครูเพ็ญเตรียมน๊อคมืด กระทู้ที่ 100 ไว้ให้ดีด้วย จากคุณ : * (nickycharles) - [ 12 ก.พ. 50 22:11:37 ]

ความคิดเห็นที่ 97 สวัสดีตอนค่ำครับ ทุกท่านในกระทู้สาระ เข้ามาครานี้ได้ความรู้จาก คุณ เพ็ญชมพู หลายเลยครับ ก่อนนอนขอตอบแทนท่านด้วยเรื่องเบาๆนะครับ (จากสาส์นสมเด็จ เหมือนกันครับ) http://rirs3.royin.go.th/ridictionary/lookup.html 1. ค้น :  ตาลปัตร คำ :  ตาลปัตร เสียง :  ตา-ละ-ปัด คำตั้ง :  ตาล ชนิด :  น. ที่ใช้ :   ที่มา :   นิยาม :  พัดใบตาล มีด้ามยาว สำหรับพระใช้ในพิธีกรรม เช่นในเวลาให้ศีล ต่อมาอนุโลมเรียกพัดที่ทำด้วยผ้าหรือไหมซึ่งมีลักษณะคล้ายคลึงเช่นนั้นว่า ตาลปัตร ด้วย, ตาลิปัตร ก็ว่า. ภาพ :   อ้างอิง :   ปรับปรุง :  98/4/2 ในพระวินัยว่า "ตาลวณฺฎํ ปน ตาลปณฺเณหิวา วากตํ โหตุ เวฬุทนฺตวิลีเวหิวา โมรปิญฺเชหิวา จมฺมวิกตีหิวาสนทํ โหติ" พระวินัยอนุญาตให้ "ตาลปัตร" ทำจาก ใบตาล วาก - เปลือกไม้ เวฬุ - ไผ่ ทนฺต - งา โมรปิญฺร - ขนนกยูง จมฺม - หนัง ตอนนี้ราชบัณฑิตท่านอนุญาตให้ใช้ผ้าและไหมได้แล้วนะ จะบอกให้ แก้ไขเมื่อ 13 ก.พ. 50 07:54:59 แก้ไขเมื่อ 12 ก.พ. 50 22:48:12 จากคุณ : กัมม์ - [ 12 ก.พ. 50 22:44:42 ]

ความคิดเห็นที่ 98 ขอบคุณครับ จากคุณ : Esprite - [ 13 ก.พ. 50 03:45:24 ]

ความคิดเห็นที่ 99 ขอบพระคุณ คุณกัมม์ สำหรับความรู้เรื่อง ตาลปัตร ดีใจมากที่กระทู้นี้เลื่อนเป็นกระทู้แนะนำอันดับ ๓ แล้ว อยู่ใกล้ ๆ กับห้องเรียนการออกเสียงภาษาอังกฤษของอาจารย์ชุมศักดิ์เสียด้วย  ถ้าใครสนใจเรียนการออกเสียงภาษาอังกฤษ เชิญแวะได้ที่กระทู้นี้ http://www.pantip.com/cafe/library/topic/K5086321/K5086321.html ต่อไปจะเป็นความเห็นที่ ๑๐๐ ทำสถิติน็อกมืดเป็นครั้งแรกในรอบหลายเดือน หมายเหตุ  คำว่า knock เขียนเป็นภาษาไทยตามหลักเกณฑ์การทับศัพท์ภาษาอังกฤษของราชบัณฑิตยสถานว่า น็อก โดยอาศัยหลักดังนี้ ๑. ใช้ไม้ไต่คู้เพื่อให้แตกต่างจากคำไทย http://www.royin.go.th/th/profile/index.php?PageNo=1&PageShow=213&SystemModuleKey=127 ๒. -ck เมื่อใช้เป็นตัวสะกดและตัวการันต์ ใช้ ก http://www.royin.go.th/th/profile/index.php?PageNo=10&PageShow=96&SystemModuleKey=127 แก้ไขเมื่อ 13 ก.พ. 50 10:17:09 จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 13 ก.พ. 50 09:35:31 ]

ความคิดเห็นที่ 100 ความเห็นที่ ๑๐๐ ไชโย ไท-ไทย หลายท่านคงสงสัยว่าทำไมชื่อคนไทย, ประเทศไทย, ภาษาไทย จึงต้องมี ย พ่วงท้ายด้วย จิตร  ภูมิศักดิ์ อธิบายไว้ในหนังสือ "ความเป็นมาของคำไทย, สยามและ ขอม และลักษณะทางสังคมของชื่อชนชาติ" ไว้ดังนี้ ข้อนี้ดูเหมือนจะเป็นที่รู้กันทั่วไปแล้วว่า เกิดขึ้นจากความเฟื่องในภาษาบาลีและสันสกฤต. ในศิลาจารึกพ่อขุนรามคำแหงเขียน ไท เฉย ๆ ไม่มี ย แต่พอถึงจารึกสมัยพญาลือไท เราก็ได้พบว่าเริ่มเขียน ไทย ขึ้นปะปนกับ ไท เป็นสองรูป. สาเหตุก็เพราะไทยยุคพญาลือไทนั้นกำลังเฟื่องภาษาบาลี. ภาษาบาลีนั้นไม่มีสระ ไอ เมื่อจะเขียน ไท ด้วยภาษาบาลี ก็ต้องแผลงเป็น เทยฺย อย่างชื่อพญาลือไท ก็เขียนเป็น ลีเทยฺย (ซึ่งเดี๋ยวนี้เราถอดออกมาเป็น ลิไท ไม่รู้ว่าจะยอมเพ้อคลั่งบาลีกันไปด้วยถึงไหน) ฉะนั้นเวลาเขียนเป็นภาษาไทยก็เลยเอา ย พ่วงท้ายเข้าให้ด้วยเป็น ไทย. แต่ที่บางแห่งในจารึกหลักเดียวกันนั้นเองก็ยังเขียน ไท, ลืมใส่ ย ของสำคัญเสียก็มี ! (ดูในจารึกของพญาลือไท, หลักที่ ๓ ประชุมศิลาจารึกภาคที่ ๑ ซึ่งเขียนปะปนกันทั้ง ไท และ ไทย.)  จารึกรุ่นหลัง ๆ ลงมาที่แก่วัดมาก ๆ ถึงกับใช้ เทยฺย ปนกับ ไทย ก็มี เช่นจารึกวัดช้างค้ำ จังหวัดน่าน พ.ศ. ๒๐๙๑ เขียนว่า : "จุลศักราชได้ ๙๑๐ ตัว ในปีวอกขอมภิเสยฺย, เทยฺยภาสาว่าปีเปลิกสัน, ในเดือนมาฆะ ไทย ว่าเดือน ๕ ..." (วารสารศิลปากร ปีที่ ๔ เล่ม ๔ พ.ย. ๒๕๐๓ น. ๕๓) ความคลั่งไคล้ภาษาบาลีเช่นนี้เอง จึงทำให้ ไทย เขียนมี ย ติดมาจนถึงทุกวันนี้ ปัจจุบันนอกจากชื่อคน, ประเทศ และภาษาที่ใช้คำว่า ไทย แล้วยังมีอีกหลายคำที่ใช้คำว่า ไทย เช่น  สังคมไทย, ประเพณีไทย, วิถีชีวิตไทย, เศรษฐกิจไทย, ภูมิปัญญาไทย, ความเป็นไทย  รวมทั้งคำว่า ผัดไทย ด้วย ( เรื่องของ "ผัดไทย"   http://astarlink.exteen.com/20050627/entry-5  ) คำว่า ไท ที่ไม่มี ย ใช้สำหรับเรียกคนกลุ่มอื่น ๆ  หรือชนชาติอื่น ๆ ที่เป็นญาติกับคนไทย และพูดภาษาที่มีความสัมพันธ์กับภาษาไทย คือ เป็นภาษาตระกูลไท (ไม่มี ย เหมือนกัน)  ตัวอย่างชนชาติที่สัมพันธ์กับไทย เช่น ไทดำ,ไทใหญ่, ไทอาหม,ไทพวน,ไทโซ่ง เป็นต้น แก้ไขเมื่อ 13 ก.พ. 50 13:22:41 แก้ไขเมื่อ 13 ก.พ. 50 09:48:40 จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 13 ก.พ. 50 09:37:03 ]

ความคิดเห็นที่ 101 เวลานี้เรื่องดาราแต่งตัวโป๊กำลังเป็นข่าวดังทางวิทยุโทรทัศน์ และหนังสือพิมพ์ ในพันทิปก็พูดถึงกันไม่น้อย แม้แต่คุณ AntiSpam ยังอดรนทนไม่ไหว (เกือบพิมพ์ผิดเป็นอดทนรนไม่ไหว) ต้องตั้งเป็นกระทู้ ปริญญากับการโป๊ http://www.pantip.com/cafe/library/topic/K5128645/K5128645.html คำว่า โป๊ มีที่มาอย่างไร  ศ. จำนงค์  ทองประเสริฐ อธิบายไว้ดังนี้           มีท่านผู้ฟังท่านหนึ่งได้ถามไปว่า คำว่า “โป๊” พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๔๙๓ ได้ให้ความหมายไว้เพียงอย่างเดียวว่า “ก. ส่งเสริมสิ่งที่บกพร่อง.” อ่านแล้วก็ไม่เข้าใจ เพราะพูดถึง “โป๊” ทีไรก็นึกถึงแต่ ภาพโป๊บ้าง แต่งตัวโป๊บ้าง ซึ่งไม่ตรงกับความกมายที่ให้ไว้ในพจนานุกรมฉบับ พ.ศ. ๒๔๙๓ เลย ต้องการทราบว่า คำว่า “โป๊” เป็นภาษาอะไร และที่ให้ความหมายไว้ว่า “ส่งเสริมสิ่งที่บกพร่อง” นั้น จะใช้ได้ในกรณีใด          คำว่า “โป๊” นั้น เราเอามาจากภาษาจีนว่า “โป้ว” ซึ่งเป็นภาษาจีนแต้จิ๋ว แปลว่า “ปะชุนเสื้อผ้า, ซ่อมแซม, บำรุงร่างกาย” ที่เรานำมาใช้ในความหมายว่า “ส่งเสริมสิ่งบกพร่อง” ก็ไม่ผิด แต่รูปภาษาที่ให้ไว้ ถ้าพิจารณาในด้านตรรกศาสตร์แล้ว ก็ทำให้สงสัยว่าจะไปส่งเสริมสิ่งที่บกพร่องอยู่แล้วทำไม มีแต่ควรจะทำสิ่งที่บกพร่องให้สมบูรณ์มากกว่า          พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๒๕ จึงได้ปรับปรุงแก้ไขและเพิ่มเติมใหม่ทั้งหมด ดังนี้          “ก. ส่งเสริมสิ่งที่บกพร่อง เช่น ยาโป๊, ทำสิ่งที่ยังบกพร่องอยู่ให้สมบูรณ์ เช่น เอาสีโป๊ตรงที่เป็นช่องเป็นรู ก่อนทาสีเอาปูนโป๊รอยที่ชำรุด. (ปาก) ว. เปลือยหรือค่อนข้างเปลือย เช่น รูปโป๊, มีเจตนาเปิดเผยอวัยวะบางส่วนที่ควรปกปิด เช่น แต่งตัวโป๊.”          ที่คณะกรรมการชำระปทานุกรม และคณะกรรมการปรับปรุงพจนานุกรม แห่งราชบัณฑิตยสถาน ท่านได้ปรับปรุงแก้ไขบทนิยามใหม่ก็เพื่อให้ได้ความหมายครบถ้วนตามที่มีใช้กันอยู่ทั่ว ๆ ไปในปัจจุบัน          คำว่า “ยาโป๊” ก็คือ ยาที่กินแล้วจะบำรุงสุขภาพให้แข็งแรง มีพลานามัยดี เสริมสร้างส่วนที่บกพร่องให้สมบูรณ์ขึ้น หาได้หมายความว่า กินแล้วจะต้องไปโป๊ไปเปลือยที่ไหนไม่          ในเวลาทาสึตึกหรืออาคารต่าง ๆ ถ้าปรากฏว่ามีตรงไหนที่กะเทาะหรือร้าวไปบ้าง เขาก็เอาปูนมา “โป๊” เสียก่อน เพื่อปิดตรงช่องหรือรูหรือรอยกะเทาะนั้นให้คงสภาพปรกติแล้วจึงทาสีทับลงไป          ส่วนรูปโป๊ อาจหมายถึง รูปเปลือย คือไม่มีอะไรปกปิดร่างกายเลย อย่างในคำว่า “เปลือยอก” หรือ “ชีเปลือย” เป็นต้น “เปลือยอก” ก็เปลือยเฉพาะที่อกเท่านั้น แต่ชีเปลือยนั้นหมายถึง นักบวชประเภทที่ไม่นุ่งผ้าห่มผ้าเลย หรือที่เขาเรียกกันว่า “นุ่งลมห่มฟ้า” “ภาพโป๊” นั้น บางทีก็ไม่ถึงกับเปลือยทั้งหมด แต่ก็เปลือยเกือบหมด อาจมีปิดที่โน่นนิด ที่นี่หน่อย หรือในกรณีที่ว่า “แต่งตัวโป๊” นั้น ก็ยังมีเสื้อผ้าสวมใส่อยู่ และบางทีค่อนข้างมากเสียด้วย แต่ก็มีเจตนาเปิดเผยอวัยวะบางส่วนที่ควรจะปกปิดให้เห็นวับ ๆ แวม ๆ บ้าง อย่างนี้เราก็เรียกว่า “แต่งตัวโป๊” แต่ก็ไม่ถึงกับเปลือย. ผู้เขียน : ศ.จำนงค์ ทองประเสริฐ ราชบัณฑิต สำนักศิลปกรรม ที่มา : ภาษาไทยไขขาน. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์แพร่พิทยา. ๒๕๒๘. หน้า ๓๒๓-๓๒๔. จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 13 ก.พ. 50 10:11:13 ]

ความคิดเห็นที่ 102 เมื่อครบความเห็นที่ ๑๐๐ เผลอตัวร้อง "ไชโย" ออกไป มานั่งนึกอีกที ทำไมคนไทยจึงร้อง "ไชโย"  (ส่วนทำไมคนญี่ปุ่นจึงร้อง "บันไซ" ไว้จะรออาจารย์ * มาอธิบาย)  ศ. ดร.กาญจนา  นาคสกุล  อธิบายไว้ว่า ชโย-ไชโย          คำว่า ชโย และ ไชโย เป็นคำอุทานที่เปล่งออกเพื่อแสดงความยินดี เช่น ไชโย ! คุณพ่อจะพาเราไปเที่ยวหน้าร้อนนี้. ขอให้บ่าวสาวจงมีความสุขชั่วนิรันดร์ ไชโย ! ไชโย ! ไชโย!          คำว่า ชโย หรือ ไชโย แปลว่า ชัยชนะ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวได้ทรงนำมาจากคำร้องอวยชัยของแขกยามที่มาเล่นโขนเรื่องรามเกียรติ์ถวาย. และได้โปรดให้พวกเสือป่าเปล่งคำว่า ชโย หรือ ไชโย แทนการร้อง โห่ ที่เคยใช้มาก่อน ต่อมาคนอื่นก็ใช้ตาม.          คำว่า ชโย ไชโย นอกจากจะเปล่งเพื่อแสดงความยินดีแล้ว ยังอาจใช้ลงท้ายคำประพันธ์ เช่น วรรคท้ายของเนื้อเพลงชาติไทยว่า ดุจถวายชัย ชโย.  วรรคท้ายของเนื้อเพลงมหาจุฬาลงกรณ์ว่า ถาวรยศอยู่คู่ไทย เชิดชัย ชโย. ผู้เขียน  ศ. ดร.กาญจนา  นาคสกุล  ราชบัณฑิต  ประเภทวรรณศิลป์  สาขาวิชาภาษาไทย สำนักศิลปกรรม ในจังหวัดอ่างทองมีอำเภอหนึ่งชื่อ "อำเภอไชโย"  เว็บไซต์ของสำนักงานเกษตรอำเภอไชโยได้ลงประวัติไว้ว่าชื่ออำเภอนี้มีมาตั้งแต่ครั้งสมัยสมเด็จพระนเรศวรมหาราช เท็จจริงอย่างไร ต้องให้คุณกัมม์ช่วยตอบแล้วหละ http://angthong.doae.go.th/chaiyo/html/page2.htm จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 13 ก.พ. 50 10:39:37 ]

ความคิดเห็นที่ 103 สวัสดีครับ  เข้ามาเก็บความรู้เช่นเคย เห็นความคิดเห็นที่ น็อกมืด กล่าวถึงชาติไทย ก็เกิดความคิดว่าจะคัดเรื่องพงศาวดารไทยใหญ่ ทั้งได้พระสำนวนในกรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์ ด้วย ซึ่งทรงใช้ภาษาสวยงามอลังการ  แต่อ่านแล้วไหลลื่นเพลิดเพลิน   อีกทั้งยังมีภาษาไทยของชนชาติต่างๆ  ในพระนิพนธ์ด้วย          ....แม้ไทยใหญ่จะเป็นไทยจำพวกหนึ่งต่างหาก  ไม่ใช่ไทยสยามที่ผสมพันธ์กับขอมหรือมอญ  สืบสัมพันธ์พงศ์มาอีกแผนกสาขาหนึ่ง  ก็ยังเป็นชาติไทยด้วยกัน  ร่วมสายโลหิตปฐมางกูรมูลชาติอันเดียวกัน  น่าไทยเราจะรู้เรื่องราวเค้าเงื่อนของมนุษย์ชาติประยูรญาติไทยด้วยกันไว้เป็นเครื่องประเทืองปัญญาญาณ  ในเชิงพงศาวดารโบราณคดี  เมื่อเห็นเช่นนี้  และทั้งเห็นว่าเรื่องนี้ของไทยยังไม่มีอ่าน  ซ้ำประกอบฉันทอัธยาศัย  โน้มน้ำใจจะใคร่หางานอันใดทำ  เพื่อเป็นคุณูปการต่อเพื่อนร่วมชาติ  และเฉลิมพระกฤษฎาธิการพระบาทสมเด็จพระบรมบพิตรพระพุทธเจ้าอยู่หัวมหากษัตราธิราชที่พึ่งของข้าพเจ้า  สนองพระเดชพระคุณตามยถาพลัง  จึงเป็นเครื่องกระตุ้นจูงใจ  ให้เพียรนิพนธ์พงศาวดารไทยใหญ่เรื่องนี้ขึ้น  จนสำเร็จลงให้ท่านอ่านได้  ลำพังหวังใจว่าแม้พลาดพลั้งอย่างใดบ้าง  ด้วยรู้เท่ามิถึงการก็ดี  แต่หากปรารถนาดีไซร้  ก็คงจะได้รับอภัยโทษจากท่านผู้อ่าน  โดยเมตตาปราณีต่อผู้เขียนเรื่องนี้ ผู้มีสติปัญญาวิชาชาญอันน้อย... จึงลงตัวที่ พงศาวดารไทยใหญ่ พระนิพนธ์ในกรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์ ขอขอบคุณคุณเพ็ญชมพู  สำหรับประกายความคิดนี้ด้วยครับ เรียนเชิญทุกท่านไปเยี่ยมบ้างนะครับ จากคุณ : กัมม์ - [ 13 ก.พ. 50 11:53:38 ]

ความคิดเห็นที่ 104 ในเว็บไซต์ของราชบัณฑิตยสถาน หน้าคลังความรู้  หมวดความรู้ ภาษา ศิลปะ วัฒนธรรม  บทความวิทยุ รู้รักภาษาไทยเรื่อง "ไท" ใช้ว่า "ไทใหญ่" http://www.royin.go.th/th/knowledge/detail.php?ID=1394 แต่ลองเปิดพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถานดูมีคำว่า "ไทยใหญ่" ไทยใหญ่   ชื่อรัฐหนึ่งทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศพม่า ติดต่อกับทางภาคเหนือของประเทศไทย, ฉาน ก็เรียก, ชนชาติไทยสาขาหนึ่งอยู่ในรัฐฉาน เรียกกันว่า เงี้ยว, ไทยหลวง ก็ว่า คงต้องใช้คำในพจนานุกรมเป็นหลัก "ไทยใหญ่" ขอเชิญติดตามเรื่องของคุณกัมม์ "พงศาวดารไทยใหญ่ - กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์" ได้ที่นี่ http://www.pantip.com/cafe/library/topic/K5133809/K5133809.html จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 13 ก.พ. 50 13:48:41 ]

ความคิดเห็นที่ 105 ขอบพระคุณครับ คุณ เพ็ญชมพู ได้คัดตอนแรกไปแล้ว   มีเกร็ดเรื่อง "ทรงผมมหาดไทย" เห็นว่าคงจะรวมกับเรื่อง "มหาดไทย" ได้ อนุญาตคัดลอกมาไว้ที่นี่นะครับ          ... แต่การไว้ผมยาวขมวดเกล้านั้นเป็นลักษณะของไทย  แท้จริงไทยสยามครั้งกรุงศรีสัชนาลัย(สวรรคโลก) หรือสุโขทัยราชธานี  และครั้งกรุงเทพทวาราวดีศรีอยุธยาโบราณชั้นต้นๆ  ก็ยังไว้ผมยาวขมวดเกล้าอยู่ด้วยเหมือนกัน  น่าที่จะพึ่งมาแปลงเป็นผมสั้นหลักแจวคล้ายผมมหาดไทยครั้งกรุงธนบุรี  ซึ่งเดากันว่า พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกครั้งยังดำรงพระยศเป็นเจ้าพระยาจักรี  จะได้ทรงพระราชดำริขึ้นสำหรับไว้กันเฉพาะคนพวกสังกัดขึ้นกรมมหาดไทย  จึงเรียกผมมหาดไทยนั้น ... จากคุณ : กัมม์ - [ 13 ก.พ. 50 16:35:09 ]

ความคิดเห็นที่ 106 ขอบคุณท่านผู้รู้ที่นำความรู้อันเป็นประโยชน์มาเผยแพร่ค่ะ เก็บเข้าคลังกระทู้ไปแล้วเรียบร้อย อิอิ จากคุณ : ธาร (ธาร นาวา) - [ 14 ก.พ. 50 00:21:27 ]

ความคิดเห็นที่ 107 วันนี้อาจถือได้ว่าเป็นวันสำคัญวันหนึ่งของเยาวชนไทย ตั้งแต่ชั้นอนุบาลจนถึงระดับมหาวิทยาลัย ไม่เว้นแม้แต่คนที่ทำงานแล้ว  กระแสความนิยม "วันแห่งความรัก" ตามคติของตะวันตกถาโถมจนคนไทยมิอาจต้านทานได้ สัญลักษณ์อย่างหนึ่งของวันนี้คงหนีไม่พ้นดอกกุหลาบโดยเฉพาะกุหลาบแดงดูจะได้รับความนิยมมากที่สุด ขณะนี้ตามโรงเรียนระดับต่าง ๆ คงมีการมอบดอกกุหลาบให้กันอย่างครึกครื้น วันนี้จึงขอถือโอกาสพูดถึง "กุหลาบ"  เกี่ยวกับเรื่องของภาษา ที่มาของคำ และเกร็ดเล็กเกร็ดน้อยของคำนี้ "ของที่จะฝากมาให้คอนสตันติน ฟอลคอนนั้น จะเป็นสุราเมืองเปอร์เซีย ๒-๓ หีบ น้ำดอกไม้เทศ ผลไม้เมืองเปอร์เซีย" ข้างต้นเป็นข้อความในจดหมายเหตุพ่อค้าฝรั่งเศสที่ระบุถึงของฝากให้เจ้าพระยาวิชาเยนทร์ (ฟอลคอน) อัครมหาเสนาบดีในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช  สิ่งของดังกล่าวล้วนเป็นสินค้าที่ขึ้นชื่อของชาวเปอร์เซีย ซึ่งส่งเข้ามาจำหน่ายยังกรุงศรีอยุธยา นอกเหนือไปจากผ้าเยียรบับ ผ้าอัตลัด ผ้าย่ำมะหวาด ผ้าปัศตู ผ้าตาดทอง พรม อัญมณี และม้าเปอร์เซีย (ม้าเทศ) คำว่า "กุหลาบ" นั้น เป็นคำที่มาจากภาษาเปอร์เซีย แต่มิได้หมายความถึงดอกกุหลาบอย่างที่เราเรียกขาน หากหมายถึงน้ำดอกไม้ เพราะดอกไม้ในภาษาเปอร์เซียเรียกกุ้ล   ส่วนคำว่าน้ำคือออบ  เมื่อเรียกน้ำดอกไม้ ก็คือกุล้อบ  ซึ่งคนไทยออกเสียงเพี้ยนเป็นกุหลาบ และเนื่องจากน้ำดอกไม้ที่ส่งเข้ามาขายติดฉลากเป็นภาพวาดดอกกุหลาบ คนไทยจึงอาจเข้าใจว่าดอกไม้ชนิดนี้เรียกขานเช่นนั้น และโดยแท้จริงแล้วน้ำนั้นก็เป็นน้ำที่กลั่นจากดอกกุหลาบจริง ๆ กุหลาบเข้ามาเมืองไทยสมัยใดไม่ทราบแน่ชัด แต่จากบันทึกของ ลา ลูแบร์ ราชทูตฝรั่งเศสในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช บันทึกไว้ว่าได้เห็นกุหลาบที่กรุงศรีอยุธยา   ในกาพย์ห่อโคลงนิราศธารโศกสมัยกรุงศรีอยุธยา  ซึ่งเป็นพระนิพนธ์ของเจ้าฟ้าธรรมาธิเบศร์ กล่าวถึงกุหลาบไว้ว่า กุหลาบกลิ่นเฟื่องฟุ้ง            เนืองนอง หอมรื่นชื่นชมสอง               สังวาส นึกกระทงใส่พานทอง          ก่ำเก้า หยิบรอจมูกเจ้า                  บ่ายหน้าเบือนเสีย พระบาทสมเด็จ พระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระราชนิพนธ์บทละครพูดคำฉันท์เรื่องมัทนะพาธา หรือตำนานแห่งดอกกุหลาบขึ้น เมื่อพ.ศ. ๒๔๖๖ พิมพ์ครั้งแรก พ.ศ. ๒๔๖๗  เรื่องย่อคือสุเทษณ์เทพ ผู้ทรงฤทธานุภาพ หลงรักมัทนาเทพธิดา แต่มัทนาไม่รักตอบ สุเทษณ์ผิดหวังและโกรธ ถึงกับสาปมัทนา ให้ไปเป็นดอกกุหลาบในโลกมนุษย์ เดือนหนึ่งเมื่อถึงวันเพ็ญ จึงกลายร่างเป็นมนุษย์ ที่สาวและสวยได้วันหนึ่ง ต่อเมื่อใดได้พบรัก โดยมีความรักกับบุรุษเพศ จึงจะเป็นมนุษย์ตลอดไป พระบาทสมเด็จ พระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระราชนิพนธ์ไว้ในคำนำเกี่ยวกับชื่อของนางเอกในเรื่องว่าอยากให้ชื่อมีความหมายว่าดอกกุหลาบ ทรงใช้ให้รองอำมาตย์โท หลวงธุระกิจภิธาน (ตรี นาคะประทีป) ไปค้นดู ได้ความว่า "กุหลาบ" ในภาษาสันสกฤตใช้ว่า "กุพฺชก"  ทรงมีพระราชนิพนธ์ว่า "ก่อนที่ได้ทราบว่าดอกกุหลาบเรียกว่าอย่างไรในภาษาสันสกฤตนั้น, ข้าพเจ้าได้คิดไว้ว่าจะใช้ชื่อนางเอกในเรื่องนี้ตามนามแห่งดอกไม้, แต่เมื่อได้ทราบแล้วว่าดอกกุหลาบ คือ "กุพฺชก" เลยต้องเปลี่ยนความคิด, เพราะถ้าแม้ว่าจะให้ชื่อนางว่า "กุพชกา" ก็จะกลายเปนนางค่อมไป. ข้าพเจ้าจึ่งค้นหาดูศัพท์ต่าง ๆ ที่พอจะใช้ได้เปนนามสตรี, ตกลงเลือกเอา "มัทนา", จากศัพท์ "มทน" ซึ่งแปลว่าความลุ่มหลงหรือความรัก. พะเอินในขณที่ค้นนั้นเองก็ได้พบศัพท์ "มทนพาธา", ซึ่งโมเนียร์ วิลเลียมส์ แปลไว้ว่า "the pain or disquietude of love" ("ความเจ็บปวดหรือเดือดร้อนแห่งความรัก"), ซึ่งข้าพเจ้าได้ฉวยเอาทันที, เพราะเหมาะกับลักษณะแห่งเรื่องทีเดียว.  เรื่องนี้จึ่งได้นามว่า "มัทนะพาธา, หรือตำนานแห่งดอกกุหลาบ" ด้วยประการฉนี้." บทละครพูดคำฉันท์เรื่องมัทนะพาธา http://fulltext.car.chula.ac.th/toc.asp?dirid=I0018&dirname=มัทนะพาธา แก้ไขเมื่อ 14 ก.พ. 50 13:49:12 จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 14 ก.พ. 50 10:25:49 ]

ความคิดเห็นที่ 108 Hello ครูเพ็ญ   กระทู้มีประโยชน์ โวทให้แล้วนะครับ  การเขียนภาษาไทยผิดนี่ผมเขียนผิดเป็นประจำ   ต้องมี dictionary อังกฤษเป็นไทยใน com เพื่อดูการเขียนเป็นภาษาไทยโดยใส่คำอังกฤษ แล้วหาตัวสะกดเป็นภาษาไทย  ที่ครูเพ็ญ เอามาลงช่วยในการเขียน ถึงแม้บางคำมันจะแปลก ๆ จากการออกเสียงคำที่มาจากภาษาฝรั่ง  นึกขำคำว่า ไอศกรีม  ซึ่งมาจากภาษาฝรั่งว่า ice cream เสียงที่เขาออกกันคือ  อายสครีม  ทีเห็นชัด ๆ คือ คิดว่าเสียง k(C ในที่นี้ )  ออกเสียงเป็นตัว ก เลย cream กลายเป็น กรีม   บางกอก เป็น Bangkok เพราะใช้ k แทน ก ฝรั่งเลยออกเสียงว่า แบงค๊อค จากคุณ : chumsakm - [ 14 ก.พ. 50 10:44:45 ]

ความคิดเห็นที่ 109 ยินดีต้อนรับอาจารย์ชุมศักดิ์ คำว่า "ไอศกรีม" คงอาศัยหลักเกณฑ์การทับศัพท์แบบโบราณ  ถ้าใช้หลักเกณฑ์การทับศัพท์ของราชบัณฑิตยสถานที่ใช้อยู่ในปัจจุบัน "ice cream" น่าจะใช้ว่า "ไอซครีม" อักษร i http://www.royin.go.th/th/profile/index.php?PageNo=7&PageShow=89&SystemModuleKey=127 อักษร c+e, c+r http://www.royin.go.th/th/profile/index.php?PageNo=10&PageShow=96&SystemModuleKey=127 โบราณทับศัพท์ภาษาอังกฤษที่เป็นตัว c และออกเสียงเป็น ส เช่นเดียวกับ s โดยใช้ ศ เพื่อให้เป็นที่สังเกตได้ว่ามิได้มาจาก s  ดังนั้น ice cream จึงถอดเป็น “ไอศกรีม” หรือ civilize ถอดเป็น “ศิวิไลซ์” เป็นต้น  ส่วน c ใช้ ก คงเป็นไปตามหลักการทับศัพท์ของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว http://www.royin.go.th/th/knowledge/detail.php?ID=1175 การทับศัพท์เช่นนี้ดูจะไม่เป็นที่คุ้นลิ้นคนไทยในการออกเสียงสักเท่าไร  ดังนั้นจึงมักได้ยินอยู่เสมอเวลามีรถขายไอศกรีมผ่านหน้าบ้าน แล้วเด็ก ๆ อยากรับประทาน  แม่บ้านจะออกมาเรียกว่า "ไอติม ๆ มานี่หน่อย"   ส่วนคำว่า "บางกอก" กลายเป็น "Bangkok" เป็นไปตามหลักเกณฑ์การถอดอักษรไทยเป็นอักษรโรมันแบบถ่ายเสียง  น่าจะใช้หลักเทียบเคียงกับบาลีอังกฤษ ที่ ก = k  (เดาเอา) http://www.royin.go.th/upload/246/FileUpload/416_2157.pdf http://www.mrtawat.com/misce011.htm คำว่าบางกอกในภาษาไทยยังเป็นที่ถกเถียงกันอยู่เสมอว่ามีที่มาอย่างไร ในหนังสือเรื่อง "เล่าเรื่องบางกอก" ของ ส.พลายน้อย เขียนไว้ว่า "เมื่อได้พูดถึงบางกอกแล้ว ก็ใครจะพูดถึงปัญหาเกี่ยวกับชื่อบางกอกไว้ด้วย เพราะชื่อนี้เป็นปัญหาที่ตัดสินกันไม่ได้ ว่าคำว่า บางกอกมาจากภาษาอะไรกันแน่ และทำไมเรียกว่าบางกอก  เรื่องนี้มีผู้สันนิษฐานไว้หลายทาง และจะขอนำมากล่าวรวมไว้ แต่จะไม่วิจารณ์อะไรทั้งสิ้น ยกไว้เป็นเรื่องของนักปราชญ์ทางประวัติศาสตร์พิจารณากันเอาเอง บางท่านก็ว่า การที่เรียกบางกอกนั้น ก็เข้าใจว่า บริเวณนั้นแต่เดิมจะเป็นป่ามะกอก คือมีต้นมะกอกมากนั่นเอง จึงเอานามของต้นไม้มาเรียกเป็นชื่อตำบลว่า ตำบลมะกอก ด้านหมอสมิธ มัลคอล์ม ซึ่งเป็นแพทย์หลวง กล่าวไว้ในหนังสือ A Phisician at the Court of Siam ว่าชื่อบางกอกมาจากคำว่า บาง คือหมู่บ้านหนึ่ง กอก ซึ่งเป็นผลไม้ป่าชนิดหนึ่ง (Spondias pinnata) อันเป็นที่รู้จักในหมู่ชาวยุโรป และว่าชาวโปรตุเกสที่เข้ามาในไทยสมัยศตวรรษที่ ๑๖ เป็นผู้ให้กำเนิดคำนี้ แต่ในหนังสือจดหมายรายวันของท่านบาทหลวงเดอ ชวาสี ซึ่งหลวงสันธานวิทยาสิทธิ์ เป็นผู้แปลและเรียบเรียง ได้ให้เหตุผลไว้ว่า บางกอกคือจังหวัดธนบุรี บางแปลว่า "บึง" กอกแปลว่าน้ำ (กลายเป็นแข็ง) หรือน้ำกลับเป็นดินหรือที่ลุ่มกลายเป็นดอน แต่ไม่ได้บอกว่ากอกนั้นเป็นภาษาอะไร นอกจากนี้ยังมีบางท่านกล่าวว่าน่าจะมาจากคำว่า Benkok ซึ่งเป็นภาษามลายู แปลตามตัวว่า คดโค้ง หรืองอ อ้างว่าแม่น้ำในบางกอกสมัยก่อนโน้นคดโค้งอ้อมมาก พวกมลายูที่มาพบเห็นจึงพากันเรียกเช่นนั้น อย่างไรก็ตาม ดังได้กล่าวไว้ว่า ความเห็นเหล่านี้คงเป็น "ความเห็น" เท่านั้น ที่น่าสนใจคือนักประวัติศาสตร์ท่านหนึ่งอ่านพบในจดหมายของท้าวเทพสตรีที่มีไปถึงกัปตันไลต์หรือพระยาราชกัปตัน ให้ข้อคิดว่า Bangkok ที่ฝรั่งแต่โบราณเขียนนั้น บางทีเขียนเป็น Bangkoh ซึ่งท่าทางจะอ่านว่าบางเกาะ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระราชนิพนธ์เมื่อครั้งยังทรงผนวชอยู่วัดบวรนิเวศวิหาร มีข้อความตอนหนึ่งว่า เมือง (ธนบุรี) นั่นแหละเรียกกันว่า เมืองบางกอก เพราะสร้างขึ้นในระหว่างที่เมืองบางกอกทั้งสอง โดยชื่อเมืองอย่างไรเล่า แม้นราชธานีของไทยบัดนี้ คือรัตนโกสินทรฯ ชาวต่างประเทศมีอังกฤษ ฝรั่งเศส และมุสลมาร เป็นต้น ผู้ไม่คุ้นกับภาษามคธก็ยังเรียกกันอยู่อย่างนั้นแหละ เนื่องจากวันนี้เป็นวันแห่งความรัก จึงขอเกาะกระแสมอบดอกกุหลาบสีชมพู ให้อาจารย์ชุมศักดิ์ เพื่อเป็นนัยแห่งมิตรภาพ และแสดงความขอบคุณ http://www.rosegardenshop.com/meaning2.html แก้ไขเมื่อ 14 ก.พ. 50 18:50:02 แก้ไขเมื่อ 14 ก.พ. 50 12:01:56 จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 14 ก.พ. 50 11:56:38 ]

ความคิดเห็นที่ 110 กระตือรือร้น พิมพ์ผิดนะค่ะ ข้างบนนั้น กระตือรืนร้น ไม่มีค่ะ จากคุณ : sugarhut - [ 14 ก.พ. 50 14:43:22 ]

ความคิดเห็นที่ 111 ต้องขอขอบพระคุณคุณ sugarhut มากที่ทักท้วง พิมพ์ผิดจริง ๆ  ในตัวกระทู้ได้แก้ไขแล้ว จากกระตือรืนร้น เป็น กระตือรือร้น  ถ้าหากมีพิมพ์ผิดที่ไหนอีกทักท้วงมาได้เลยไม่ต้องเกรงใจ ขออนุญาตแก้ไขคำของคุณ sugarhut เล็กน้อย  นะค่ะ  น่าจะเป็น นะคะ ขอต่อเรื่องวันแห่งความรักอีกสักหน่อย ในวันแห่งความรักของฝรั่งนี้นอกจากจะมีดอกกุหลาบเป็นสัญลักษณ์แล้ว อีกอย่างหนึ่งซึ่งเป็นที่นิยมกันมากโดยเฉพาะที่ประเทศญี่ปุ่น คือ chocolate (ในเมืองไทยยังไม่ค่อยฮิตมากเท่าไร  ทำไมถึงฮิตในญี่ปุ่น เรื่องนี้ต้องถามอาจารย์ *) http://content.kapook.com/cgi-bin/artman/exec/view.cgi?archive=2404&num=37128 คำว่า "chocolate" ในพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถานใช้เป็นสองคำคือ ช็อกโกเลต หรือ ช็อกโกแลต หมายความถึง ขนมหวานทำจากเมล็ดโกโก้และน้ำตาล บางชนิดก็มีไส้หวาน หรือ สีน้ำตาลไหม้เรียกว่า สีช็อกโกเลต หรือ สีช็อกโกแลต   หากว่ากันตามหลักเกณฑ์การทับศัพท์ของราชบัณฑิตยสถานที่ใช้อยู่ในปัจจุบัน ก็น่าจะเป็น "ช็อกโคเลต" หรือ "ช็อกโคแลต"  แต่ที่ให้ c = ก  คงใช้หลักเดียวกับการทับศัพท์คำว่า "ไอศกรีม" คำว่า chocolate นั้นเจ้าของภาษาเขาออกเสียงอย่างไร เรื่องนี้ต้องถามอาจารย์ชุมศักดิ์ หมายเหตุ  ขอจดบันทึกเกี่ยวกับกระทู้นี้ด้วยความดีใจเป็นอย่างยิ่ง ณ เวลา ๑๔.๑๐ น. กระทู้แนะนำโดยสมาชิกชาวห้องสมุดและถนนนักเขียน K5115945 คำที่มักเขียนหรือพิมพ์ผิดบ่อย ๆ ภาค ๒ K5083555 ## แจกสารพัด Link เพื่อฝึกฝน [ภาษาอังกฤษ] ... อยากเก่งอังกฤษเข้ามาทางนี้เลยครับ ## K5112164 มองการเมืองไทย ย้อนสมัยรัตนโกสินทร์ (ยังเติร์ก ภาค 101){แตกประเด็นจาก K5010541} K5086321 ห้องเรียนการออกเสียงภาษาอังกฤษตอนพยัญชนะ K4997430 ด่วน!!! ช่วยกันตรวจสอบหน่อย อันตราย!!! จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 14 ก.พ. 50 14:59:19 ]

ความคิดเห็นที่ 112 ขอแสดงความยินดี กระทู้ของครูเพ็ญได้ก้าวเข้าสู่อันดับที่หนึ่งของกระทู้แนะนำในวันแห่งความรัก ตอนนี้กุหลาบขาดตลาด จึงขอมอบเพลง My Funny Valentine ให้ครูเพ็ญแทนดอกกุหลาบ My Funny Valentine  (เวอร์ชั่นของลุง Frank Sinatra) My funny valentine Sweet comic valentine You make me smile with my heart Your looks are laughable Unphotographable Yet youre my favourite work of art Is your figure less than greek Is your mouth a little weak When you open it to speak Are you smart? But dont change a hair for me Not if you care for me Stay little valentine stay Each day is valentines day Is your figure less than greek Is your mouth a little weak When you open it to speak Are you smart? But dont you change one hair for me Not if you care for me Stay little valentine stay Each day is valentines day ชอบเนื้อร้องตรงนี้มากที่สุด Is your figure less than greek Is your mouth a little weak When you open it to speak Are you smart? จากคุณ : * (nickycharles) - [ 14 ก.พ. 50 15:13:06 ]

ความคิดเห็นที่ 113 ขอบพระคุณมากสำหรับเนื้อเพลง My Funny Valentine   อ่านแล้วเคลิ้มคิดว่า you ในเนื้อเพลงหมายถึงเราเสียอีก ดอกกุหลาบขาดตลาดไม่เป็นไร  เผอิญซื้อไว้เยอะ  ขอมอบดอกกุหลาบสีชมพูให้อาจารย์ * เช่นกัน  แต่ก่อนจะรับดอกกุหลาบ ตอบคำถามใน # ๑๐๒ (บันไซ) กับ # ๑๑๑ (ช็อกโกแลตกับสาวญี่ปุ่น) มาก่อน จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 14 ก.พ. 50 15:51:54 ]

ความคิดเห็นที่ 114 แวะเข้ามาแสดงความยินดีด้วยครับ คุณ เพ็ญชมพู ได้ขึ้นอันดับหนึ่งแล้ว   แล้วจะหาเรื่องมาลงร่วมอีกนะครับ จากคุณ : กัมม์ - [ 14 ก.พ. 50 17:10:01 ]

ความคิดเห็นที่ 115 น่าเสียดายที่ภาษาไทยมีพยัญชนะ ค ควาย แล้วไม่นำไปใช้ในการเขียนเสียงภาษาอังกฤษ ในขณะที่พวกเพื่อน ๆ บ้านเราไม่มีเสียง ค หรือเสียง k ในภาษาอังกฤษ  พวกเพื่อน ๆ บ้านเราเขาก็ใช้ g แทนเสียง k   ที่ว่าน่าเสียดายคือเราไปใช้ตามเขา ทั้ง ๆ ที่เรามีเสียงที่ใกล้เคียงกับเสียง k คือเสี่ยง ค ควายของเรานี่แหละ การถอดภาษาไทยเป็น โรมัน เราก็อาจกล่าวว่าเป็นเรื่องของเราที่จะเขียนตามที่เราบัญญัติ แต่ก็มีข้อคิดว่าเขียนเป็นภาษาโรมันไปทำไม ถ้าไม่ต้องการให้พวกที่ใช้ภาษาโรมันอ่าน  แล้วทำไมเมื่อต้องการให้เขาอ่าน ทำไมไม่เขียนให้ใกล้เคียงกับเสียงที่เขาอ่าน     ทีนี้ตอนเอาภาษาเขามาเขียนเป็นภาษาไทย ทำไมไม่เขียนเป็นภาษาไทยให้ใกล้เคียงกับเสียงที่เขาออกเสียง   อย่าง ice cream ที่ยกตัวอย่างไปแล้วว่า เขาออกเสียงว่า อายสครีม หรือ อายซครีม  แต่เราเอามาเขียนว่า ไอศกรีม   เสียงที่ผิดประการแรกคือ ไอ เสียงนี้ออกเสียงผิดกันมาไม่รู้จักกี่ชั่วคนแล้ว ผมได้ย้ำไว้หลายครั้งแล้ว ไปไหนก็คอยแก้ไข ขอให้พวกเราช่วยกันแก้ไขในเมื่อได้ยินคนที่ออกเสียง I เป็น ไอ ด้วย ขอให้แก้เป็น อาย    พยางค์ที่สองคือ cream เรามีเสียง ค ซึ่งใกล้เคียงกับเสียง k ( ในที่นี้เขาออกเสียง c เป็นเสียง k )  ทำไมเราไม่ใช้ ค ไปใช้ ก โดยอ้างว่าบัญญัติไว้อย่างนั้น     การเขียนคำภาษาอังกฤษเป็นไทยแล้วเขียนไม่คล้ายกับเสียงที่เขาออกเสียงเป็นอุปสรรคอย่างยิ่งแก่การออกเสียงที่ถูกของเด็กไทย  เพราะเด็กไทยก็จะจำเอาคำเหล่านั้นไปออกเสียงตอนพูดภาษาอังกฤษ จะให้เขาแยกแยะว่าตอนพูดไทยหรือเขียนเป็นภาษาไทยให้ใช้อย่างนี้ เขาก็คงจะแยกยาก   ป.ล. ครูเพ็ญ   robot ภาษาไทยเขียนว่าไงครับ แก้ไขเมื่อ 14 ก.พ. 50 21:46:55 แก้ไขเมื่อ 14 ก.พ. 50 18:31:46 จากคุณ : chumsakm - [ 14 ก.พ. 50 18:30:20 ]

ความคิดเห็นที่ 116 มาลงชื่อไว้ อ่านยังไม่จบเลย ความรู้ล้วนๆ จากคุณ : คนอุดรฯ - [ 15 ก.พ. 50 05:52:59 A:86.140.147.48 X: TicketID:109703 ]

ความคิดเห็นที่ 117 กระแสวันแห่งความรักยังคงไม่จางไปมากเท่าไร จึงขอมอบเพลง "อยากให้ความรักแก่คนทั้งโลก" แก่ทุกท่านที่เข้ามาช่วยแจมในกระทู้นี้ ชาวห้องสมุด ชาวพันทิป ชาวไทย และชาวโลกทุกท่าน อยากให้ความรักแก่คนทั้งโลก แต่งโดย วงพลังเพลง อยากให้ความรัก เพื่อคนทั้งโลก อยากจะให้โชค เพื่อคนทั้งหล้า อยากให้รอยยิ้มลบคราบน้ำตา อยากให้ชีวาแด่คนทั้งปวง อยากให้คนทุกข์พ้นทุกข์ลำเค็ญ ความเคืองเข็ญแค้นยากลำบากใหญ่หลวง ให้หมดทุกข์สร้างสุขในใจทุกดวง   อยากให้ปวงชนทุกข์เป็นสุขสันต์ อยากอุทิศ ชีวิตทั้งหมดนี้ เพื่อสร้างความดีไม่เคยหวั่น จะเร่งสร้างทั้งคืนและทั้งวัน เพื่อชีวิตอันสั้นนั้นมีราคา http://www.carefor.org/th/content/view/1098/56/ คำที่มาจากภาษาอังกฤษเมื่อเขียนเป็นไทยแล้วออกเสียงไม่ตรงกับเจ้าของภาษา  เรื่องนี้ต้องทำใจเนื่องจากหลักเกณฑ์การทับศัพท์ของราชบัณฑิตยสถานอาศัยการกำหนดสระและพยัญชนะแต่ละตัวว่าตัวไหนในภาษาอังกฤษตรงกับตัวไหนในภาษาไทย ดังตัวอย่างที่พูดกันในความเห็นข้างบน ไอศกรีม ice cream  อายสครีม หรือ อายซครีม   http://www.howjsay.com/index.php?word=ice+cream&submit=Submit ช็อกโกเลต หรือ ช็อกโกแลต chocolate  ช็อกเลท http://www.howjsay.com/index.php?word=chocolate&submit=Submit คำที่ยังไม่มีในพจนานุกรม แต่ใช้กันมากตามสื่อต่าง ๆ โคโยตี้ coyote   ไคโอทิ http://encarta.msn.com/dictionary_/coyote.html แซลมอน salmon   แซมเมิ่น http://encarta.msn.com/dictionary_/salmon.html เอาแค่นี้ก่อนก็แล้วกัน   หากมีข้อสงสัยอะไรเชิญถามอาจารย์ชุมศักดิ์ได้ที่ http://www.pantip.com/cafe/library/topic/K5086321/K5086321.html คำว่า robot  เขียนเป็นไทยตามหลักเกณฑ์การทับศัพท์ของราชบัณฑิตยสถานว่า "โรบอต" หรือ "โรบ็อต"  ลองมาฟังเสียงเจ้าของภาษาดูซิว่าเป็นอย่างไร robot http://encarta.msn.com/dictionary_/robot.html แปลกใจ คำว่า "หุ่นยนต์" ยังไม่มีในพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน  มีแต่คำว่า "หุ่นพยนต์" หมายถึง รูปที่ผู้ทรงวิทยาคมเอาวัตถุมาผูกขึ้นแล้วเสกเป่าให้เป็นเหมือนรูปที่มีชีวิต   จะถือว่าเป็น "robot" ได้หรือเปล่า ? ยินดีต้อนรับคุณคนอุดรฯ  จะรอชมลวดลายหางเครื่องคนเก่ง   แก้ไขเมื่อ 15 ก.พ. 50 10:16:58 จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 15 ก.พ. 50 10:05:11 ]

ความคิดเห็นที่ 118 คำที่มีปัญหาถกเถียงกันมากในช่วง ๒ - ๓ ปีที่ผ่านมา คือ มุกตลก หรือ มุขตลก  ซึ่งไม่ใช่เรื่องตลก เพราะต่างคนต่างใช้ตามความเห็นของตนเอง ฝ่ายที่เห็นว่าควรใช้ มุกตลก คือราชบัณฑิตยสถาน  ส่วนฝ่ายที่เห็นควรให้ใช้ มุขตลกคือคณะกรรมการพจนานุกรม สำนักพิมพ์มติชน  ผู้จัดทำพจนานุกรมฉบับมติชน เหตุผลของราชบัณฑิตยสถาน คำ “มุกตลก”          เนื่องจากมีผู้สับสนเรื่องการใช้คำ “มุกตลก” และ “มุขตลก” ว่าที่ถูกต้องควรสะกดด้วย “ก” หรือ “ข” นั้น  ราชบัณฑิตยสถานขอชี้แจงถึงเหตุผลที่เก็บคำ “มุกตลก” ที่สะกดด้วย “ก” โดยมีที่มาจากเอกสารหลักฐานต่าง ๆ ที่เกี่ยวกับการใช้คำว่า “มุก” ดังนี้          -  กลอนไดเอรีซึมทราบกับตามเสด็จไทรโยค  พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระราชนิพนธ์ ซึ่งสมเด็จพระศรีสวรินทิรา บรมราชเทวี พระพันวัสสามาตุจฉาเจ้า โปรดให้พิมพ์ประทานช่วยพระเจ้าพี่นางเธอ พระองค์เจ้าหญิงผ่อง ในงานทรงบำเพ็ญพระกุศลฉลองพระชันษาครบ ๖๐ ปีบริบูรณ์ เมื่อ พ.ศ. ๒๔๗๐ มีความตอนหนึ่งว่า         แถมโลกย, ฤๅแถม เปล่าเขาก็ใช้           ลางทีโลกย, เปล่าก็ได้ ไม่รู้เรื่อง         ลางทีเหลือแต่ โลโก โอ๊น่าเคือง            อีกอย่างเยื้อง ไปเปนหยอด, ก็ยังมี         บางครั้งว่า หยอดตาลงขลุ้กขลุ้ก            จะเล่นกันมุกใดไฉนนี่         หฤๅว่าเราสูบกันชาเปนราคี                   ก็ใช่ที่ไม่มีเค้าเราไม่รับ          - ละครชุดเบิกโรง เรื่องรามเกียรติ์  ตอนอภิเษกสมรส พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว องค์การค้าของคุรุสภาจัดพิมพ์ครั้งที่หนึ่ง พ.ศ. ๒๕๐๔ มีความตอนหนึ่งว่า          (ศรทะนง : พระรามและพระลักษมัณแผลงศร, มารีจตกจากรถแล้วเซหายเข้าโรงไป สุวาหุตกจากรถ ตายกลางโรง, และพวกพลยักษ์ตายโดยมาก เชิด :          สองกษัตริย์เข้าโรง, พวกยักษ์ที่รอดตายวิ่งหนี, และพวกพราหมณ์ไล่ตามตีด้วยพลอง และขว้างด้วยก้อนหิน, เล่นกวนมุกพอสมควร,แล้วหายเข้าโรงหมด)                    - ใน  "ไวพจน์ประพันธ์"  ของพระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย  อาจารยางกูร) มุก               เรือใครใช้บันทุก             เปลือกหอยมุกเอามาขาย          ช่างมุกประดับลาย                ตลุ้มมุกสุกแวววาม               พวงสร้อยย้อยระยับ        ล้วนประดับไข่มุกงาม          ในสวนของขุนราม               กล้วยหักมุกสุกคาหวี               มุก กอ สกดใช้              มุกคำไทยใช้พาที        ฝ่ายมุขคำบาฬี                     สกด ขอ ข้อสำคัญ               มุขะแลมุขา                  แปลว่าหน้าทุกสิ่งสรรพ์          ใช้ทั่วทุกสิ่งอัน                   อวิญญาณสวิญญาณ               หนึ่งมุขแปลว่าปาก         อีกคำหลากว่าประธาน          มคธบทพิจารณ์                  คำปาโมกษ์ประมุขมี               มุขที่แปลว่าหน้า            เหมือนคำว่ามุขมนตรี          หัวหน้าหมู่เสนี                   คือเสนาธิปะไตย               บ่ายมุขะมณฑล            คือว่าคนบ่ายหน้าไป          มุขลดคล้ายพาไล              ลดเป็นหลั่นชั้นหลังคา               น่ามุขคือสฐาน             ที่เป็นด้านยื่นออกมา          ดังมุขแห่งพลับพลา            ที่ประทับเจ้าภูวดล               ตรีมุขว่าสามน่า            เช่นศาลาสามมุขยล          เป็นอย่างอ้างยุบล              แบบตรีมุขทุกสฐาน               น่ามุขทั้งสี่ทิศ              งามไพจิตรเพียงวิมาน          สยามนามขนาน                จัตุระมุขสีน่าบัน               คำเรียกแก้วมุกดา         ใช้กันมามากครามครัน          มคธบทสำคัญ                  นั้นท่านว่ามุตตาตรง               คำแผลงสังสกฤษฎ์       ตัว ตอ บิดผันผ่อนลง          เป็น กอ สกดคง                คำใช้ชุกเป็นมุกดา               เช่นคำว่าสัตติ              เป็นศักดิโดยภาษา          กด กับ กก วาจา               เปลี่ยนกันได้ในวิถี               มุขเขมรใช้เจรจา          แปลว่าหน้าเหมือนบาลี          ชรอยแต่เดิมที                  มคธใช้ได้ติดมา               รวมมุกที่รำพัน             หมดด้วยกันสิบวาจา          นักเรียนเพียรศึกษา           ได้ปัญญาใหญ่กว้างขวาง          และในพจนานุกรมภาษาบาลีสันสกฤต ให้ความหมายคำ “มุข” ไว้ว่า หน้า ปาก ประธาน พจนานุกรมภาษาเขมร ให้ความหมาย “มุข” ไว้ว่า หน้า ปาก ประธาน ที่ หน้าที่ แผนก แบบอย่าง ทางสาธารณะ ไม่พบความหมายของคำว่า มุข ที่หมายถึง เจรจาหรือพูด          นอกจากเอกสารหลักฐานต่าง ๆ แล้ว คณะกรรมการชำระพจนานุกรมได้สอบถามข้อมูลจากผู้ทรงคุณวุฒิ เช่น ศ. ดร.ประเสริฐ  ณ นคร  ศ.วิสุทธ์  บุษยกุล  ศ.เรืองอุไร  กุศลาสัย  ดร.สวนิต  ยมาภัย สรุปความได้ว่า คำ “มุก” เป็นคำที่ใช้กันมานานแล้ว เป็นคำไทย สะกดแบบไทย  ทั้งนี้ ดร.สวนิต  ยมาภัย ให้ข้อมูลว่า ประมาณ พ.ศ. ๒๔๘๕ มีคำว่า มุก มุกกิ๊ก และโม้กิ๊ก ใช้ในภาษาพูด เป็นคำภาษาปากหรือคำคะนอง แปลว่า ปด หลอกให้คนมีอารมณ์ขัน คำว่า กิ๊ก เป็นคำที่ตัดมาจาก กิ๊กหน้าวุ๊ย ซึ่งเป็นคำผวนมาจาก กุ๊ยหน้าวิก และเมื่อพิจารณาตามหลักทางภาษาศาสตร์ เรื่องการกลมกลืนเสียง (assimilation) จากคำ มุกกิ๊ก ที่มีใช้กันมา เกิดการกลมกลืนเสียง ก ระหว่างคำ “มุก” กับ “กิ๊ก” มุก ก็ควรสะกดด้วย ก หรือพิจารณาตามหลักนิรุกติศาสตร์ คำ โม้กิ๊ก กลายเสียงเป็น มกกิ๊ก แล้วเป็น มุกกิ๊ก  ในที่สุด ซึ่งการกลมกลืนเสียงลักษณะเช่นนี้พบในคำไทยหลายคำ เช่น โท่ง เป็น ทุ่ง  อ่อนไท้ เป็น อรไท          อย่างไรก็ตาม มักมีผู้ใช้คำนี้โดยสะกดด้วย “ข” เป็น “มุข” เช่น อย่ามาเล่นมุข มุขเด็ด ทั้งนี้เนื่องจากในภาษาไทยมีการใช้คำว่า “มุข” ในหลายความหมายและพบคำเหล่านี้มากกว่า เช่น มุขกระสัน มุขเด็จ มุขปาฐะ มุขยประโยค ส่วนคำว่า “มุก” ที่สะกดด้วย “ก” มีใช้ที่หมายถึง หอยมุก ไข่มุก และคำว่า “มุก” หรือ “มุกตลก” แต่เดิมนั้นส่วนใหญ่ใช้เป็นภาษาพูด เมื่อใช้เป็นภาษาเขียนก็เลยเขียนเป็น “มุขตลก” เพราะคำว่า “มุข” เป็นภาษาบาลีมีความหมายหลายอย่าง อย่างหนึ่งคือ “หน้า” จึงเข้าใจกันว่า “มุขตลก” หมายถึง “ทำหน้าตลก” แต่เมื่อตรวจสอบจากเอกสารหลักฐานเก่าตามที่กล่าวมาข้างต้น ทำให้ปัญหาความสับสนที่เกิดขึ้นสามารถคลี่คลายลงไปได้ว่า ถ้ามีความหมายว่า “หน้า, ปาก, ประธาน” ใช้คำ “มุข” (ข สะกด) ถ้าเป็นคำไทยใช้ “มุก” (ก สะกด) คณะกรรมการชำระพจนานุกรมพิจารณาแล้วว่าคำนี้มิได้เกี่ยวกับปาก หรือหน้าเลย อาจจะเป็นท่าทางก็ได้ จึงเก็บคำนี้ในพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒ ว่า “มุกตลก”. ที่มา : จดหมายข่าวราชบัณฑิตยสถาน ปีที่ ๑๔ ฉบับที่ ๑๖๒ พฤศจิกายน ๒๕๔๗ จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 15 ก.พ. 50 14:21:21 ]

ความคิดเห็นที่ 119 เหตุผลของคณะกรรมการพจนานุกรม สำนักพิมพ์มติชน         คณะกรรมการพจนานุกรม สำนักพิมพ์มติชน เห็นแย้งพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน หลังค้นหาความเป็นมาของคำว่า "มุก-มุข" พบว่า"มุขตลก" ต้องสะกดด้วย ข ไข่ ไม่ใช่ ก ไก่ อย่างที่กำลังสับสนอยู่ในปัจจุบัน เตรียมเปิดตัวพจนานุกรมฉบับมติชนอย่างเป็นทางการ วันที่ ๗ ตุลาคมนี้หลังจากใช้เวลาร่วม ๗ ปี ในการรวบรวมคำศัพท์ กว่า ๔ หมื่นคำ ขณะนี้ได้เกิดข้อถกเถียงกันอย่างมาก เกี่ยวกับการใช้คำว่า "มุก" และ "มุข" โดยเฉพาะอย่างยิ่ง คำว่า "มุขตลก" ควรจะใช้ว่า "มุขตลก" หรือ "มุกตลก" ตามที่พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒ ซึ่งเป็นฉบับล่าสุด กำหนดให้ใช้ เกี่ยวกับเรื่องนี้ คณะกรรมการพจนานุกรม สำนักพิมพ์มติชน ซึ่งประกอบด้วยกลุ่มผู้เชี่ยวชาญในด้านภาษาไทย และผู้เชี่ยวชาญในงานด้านวรรณคดี วัฒนธรรมพื้นบ้าน หรือศัพท์เฉพาะกลุ่ม เช่น นายล้อม เพ็งแก้ว นายสมบัติ พลายน้อย นายวีรพงศ์ มีสถาน นายสันต์ จิตภาษา นายสุพจน์ แจ้งเร็ว เป็นต้น ได้มีความเห็นร่วมกัน ว่าคำว่า "มุขตลก" ควรจะสะกดด้วย "ข" ไม่ใช่ "ก" อย่างที่พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน ปี ๒๕๔๒ กำหนด คณะกรรมการพจนานุกรม สำนักพิมพ์มติชน ระบุเหตุผลว่า "ลักษณะภาษาไทย ที่สำคัญประการหนึ่ง คือคำเขียน หรือรูปเขียนนั้น สามารถจำแนกความหมายได้ด้วย ดังที่จะพบว่า เมื่อจะเขียน วันศุกร์ กล้วยสุก เป็นสุขนั้น/สุก/ต่างกัน ซึ่งจะเป็นปัญหามากสำหรับชาวต่างชาติที่เรียนภาษาไทย การเขียน มุก(สะกดด้วย ก) และมุข(สะกดด้วย ข) สามารถจำแนกความหมายได้ด้วยเช่นกัน มุกที่ สะกดด้วย ก ไก่ ที่ใช้แต่ไหนแต่ไรมา หมายถึง หอยชนิดหนึ่ง ซึ่งนิยมนำเปลือกมาประดับเครื่องเรือน เรียกว่าประดับมุก และหอยที่ชื่ออย่างนี้ มีน้ำเมือกสะสมอยู่ภายในจนแข็งเป็นก้อน เรียกว่า ไข่มุก ดังนั้น คำหรือศัพท์ใด ๆ ที่พาดพิงถึงหอยดังว่านี้ สมควรใช้ คำว่า มุก(ก ไก่ สะกด) ส่วน มุข ในภาษาไทยมีที่มาของคำจากภาษาบาลีและสันสกฤต เมื่อนำมาใช้ ก็ไม่ได้ใช้ปะปนกับคำว่ามุก ที่เป็นชื่อหอย เพราะมีความหมายกำกับอยู่แล้วว่า หมายถึง หน้า, ปาก, ส่วนหน้า, หรือส่วนของอาคารที่ยื่น โผล่ หรือล้ำเด่นจากส่วนอื่น ๆ เนื่องจากเป็นภาษาต่างประเทศ ที่ได้รับมาใช้นานจนเป็นนิสัย จึงไม่สามารถขีดเส้นความหมายให้อยู่ที่สิ่งใดสิ่งหนึ่งได้ แต่มีความหมายรวม ๆ ดังที่กล่าวมา คำในภาษาก็มีนัยคล้ายกับคนหรือสิ่งที่มีชีวิตที่มีลูกและมีแม่ ส่วนที่เป็นลูก เราใช้ ลูกคำ ลูกคำของมุข นั้นมีอยู่มากมาย เช่น มุขกระสัน มุขเด็จ มุขลด มุขลึงค์ เป็นต้น คำลูกเหล่านี้ ล้วนแต่มีนัยที่ออกมาในทาง "ยื่น เด่น โผล่" ส่วนที่เป็นลูกคำของ มุก ได้แก่คำว่า มุกกลม หมายถึงชื่อขนม ด้วยแนวแห่งความหมายของคำว่า มุก-มุข ดังกล่าวมานี้ คำว่า มุขตลก จึงควรเป็นลูกของแม่คำว่า มุข เพราะไม่มีนัยที่พาดพิงถึงชื่อหอย หรือไม่มีลักษณะอย่างหอยมุก ในการใช้ภาษาทั่วไปอาจพูดเล่นในหมู่เพื่อนฝูงว่า ปล่อยมุข หรือเล่นมุข ก็ล้วนควรเขียนด้วย มุข(ข ไข่ สะกด) เพราะมิได้หมายถึง ปล่อย(หอย)มุก หรือหยิบจับเอา(หอย)มุกมาเล่น มุข ที่นำมาใช้ในคำว่า มุขตลก เล่นมุข ปล่อยมุข ฯลฯ มีความหมายว่าคำพูด การพูด ลีลา หรือการกระทำใด ๆ ที่มิใช่เป็นไปในลักษณะที่เรียบ ๆ พื้น ๆ หากแต่มีลักษณะเด่นที่ชวนหัว น่าขบขัน หรืออื่นๆ ที่เป็นลักษณะเด่นเป็นพิเศษ จึงเรียกและเขียนว่า มุข" ท่านเชื่อเหตุผลของฝ่ายไหนมากกว่ากัน ? http://topicstock.pantip.com/library/topicstock/K3879843/K3879843.html แก้ไขเมื่อ 15 ก.พ. 50 14:24:51 จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 15 ก.พ. 50 14:22:54 ]

ความคิดเห็นที่ 120 โดยรูปคำ รู้สึกว่า "มุข" ขำกว่า แต่ "มุก" เนี่ยไม่ขำ ออกจะหุบปากเงียบ หอยมุกเคยอ้าปากคุยกับใครที่ไหนเล่า... แต่นั่นแหละ ราชบัณฑิตฯ ท่านมีหน้าที่บอกว่าสิ่งใดถูกผิดเพราะเหตุอันใด ถึงภาษาจะไม่ใช่ของท่านก็ตาม ท่านก็มีหลักฐานชี้แจงละเอียดถี่ยิบจนไม่รู้จะแย้งอย่างไรได้ จากที่คุณเพ็ญชมพูยกมานั้น เห็นว่าเหตุผลของทางราชบัณฑิตฯ ฟังขึ้นกว่าค่ะ ...แต่ยังไม่เห็นเรื่อง "ร่ำลา - ล่ำลา" นะคะ เป็นคำที่คาใจมากๆ เพราะเราไม่ชอบลาแบบล่ำๆ กระนั้น การสะกดคำก็ไม่ใช่เรื่องชอบไม่ชอบ ไม่ทราบว่า ราชบัณฑิตฯ ท่านเคยพินิจคดีไว้อย่างไร อยากรู้อ่ะ เอ๊ย อยากรู้ค่ะ เคยอ่านบทความของอาจารย์จักรพันธุ์ ท่านว่า พจนานุกรม พ.ศ. 2493 ของท่านเป็น "ร่ำลา" แต่พิสูจน์อักษรแก้กลับมาเป็น "ล่ำลา" เพราะใช้พจนานุกรม พ.ศ. 2525 แต่อาจจะเป็นเรื่องการซ้ำเสียงเหมือน เล่าลือ (ไม่มีทั้ง ร่ำลือ หรือ ล่ำลือ) ก็ได้ ลาแบบไม่ล่ำค่ะ ค่ำๆ ถ้ามีเวลาจะโผล่มาใหม่ :) จากคุณ : AntiSpam - [ 15 ก.พ. 50 15:59:47 A:192.165.213.18 X: TicketID:123165 ]

ความคิดเห็นที่ 121 ครู  เพ็ญ    ที่เคยบอกไว้ว่าผมใช้ dictionary อังกฤษเป็นไทยเพื่อดูว่า ภาษาไทยเขียนอย่างไร  dictionary อังกฤษเป็นไทยเล่มนี้เป้นที่รู้จักกันมานานมากแล้ว ผมชักสงสัยว่าจะพึ่งต่อไปได้หรือเปล่าเพราะสะกดคำเหล่านี้จากการเปิด dic.     เครื่องยนตร์  หุ่นยนตร์ รถยนตร์ ส่วน นต์ แอบไปถาม better half ขอกว่าเท่าทีนึกออกสำหรับ นต์ คือ ทนต์ เวทมนต์   ส่วนผม ไม่มี อายเดีย เพราะภาษาไทยแย่เอามาก ๆ เขียนไม่ค่อยถูก และไม่ได้อ่าน วรรณคดีเหมือนอย่างกับ ครู แสนอักษร อ่าน แก้ไขเมื่อ 15 ก.พ. 50 17:52:09 จากคุณ : chumsakm - [ 15 ก.พ. 50 17:15:30 ]

ความคิดเห็นที่ 122 เรื่องยนต์-ยนตร์   ว่าไว้แล้วใน # ๔๔   คำที่มีความหมายว่า ฟัน หรือ งาช้าง เขียนได้ ๒ อย่างคือ ทนต์ และ ทันต์ ตัวอย่าง ทนต์ อินทรวิเชียรฉันท์ ๑๑     พฤษภกาสร           อีกกุญชรอันปลดปลง โททนต์เสน่งคง      สำคัญหมายในกายมี         นรชาติวางวาย        มลายสิ้นทั้งอินทรีย์ สถิตทั่วแต่ชั่วดี       ประดับไว้ในโลกา กฤษณาสอนน้องคำฉันท์ พระนิพนธ์ สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส ตัวอย่าง ทันต์   เช่นทันตแพทย์, ทันตกรรม, ทันตภิบาล มนต์-มนตร์  คำว่า “มนต์” และ “มนตร์” ทั้ง ๒ คำนี้ พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๒๕ ได้เก็บเป็นตัวตั้งไว้คู่กัน และได้ให้ความหมายไว้อย่างเดียวกันว่า “น. คำศักดิ์สิทธิ์, คำสำหรับสวด, คำสำหรับเสกเป่า.” และยังบอกรากศัพท์ไว้ด้วยว่า บาลีว่า “มนฺต” สันสกฤตว่า “มนฺตฺร”            คำในภาษาบาลีและสันสกฤตซึ่งมีความหมายอย่างเดียวกัน แต่เรานำมาใช้ในภาษาไทย ให้มีความหมายต่างกันมีอยู่มากมาย เช่น “วิตถาร” กับ “พิสดาร” ความหมายเดิม แปลว่า “กว้างขวาง” อย่างเดียวกัน แต่เมื่อเรานำมาใช้ในภาษาไทย เราใช้ต่างกัน            คำว่า “พิสดาร” (พิด-สะ-ดาน) พจนานุกรม ได้ให้ความหมายไว้ว่า “ว. กว้างขวาง; ละเอียดลออ (ใช้แก่เนื้อความ); (ปาก) แปลกพิลึก. (ส. วิสฺตาร; ป. วิตฺถาร).”            ส่วนคำว่า “วิตถาร” พจนานุกรม ได้ให้ความหมายไว้ว่า “ว. กว้างขวาง, มากเกินไป, พิสดาร. (ป.; ส. วิตฺตาร); นอกแบบ, นอกทาง, (เกินวิสัยปรกติ).”            เราจะเห็นได้ว่าคำว่า “วิตถาร” ซึ่งเดิมมีความหมายอย่างเดียวกับ “พิสดาร” นั้น เราใช้ในอีกความหมายหนึ่ง ซึ่งไม่ใกล้เคียงกับความหมายเดิมเลย            คำว่า “มนต์” กับ “มนตร์” ก็เช่นกัน แม้คำทั้ง ๒ นี้จะมีความหมายอย่างเดียวกัน แต่เมื่อนำมาใช้ในภาษาไทย จะใช้ต่างกัน            ถ้าหากเป็นเรื่องเกี่ยวกับพระพุทธศาสนา ใช้ “มนต์” เช่น เจริญพระพุทธมนต์ น้ำพระพุทธมนต์ หนังสือสวดมนต์ฉบับหลวง            ถ้าเป็นเรื่องเกี่ยวกับศาสนาอื่น เช่น ศาสนาพราหมณ์ ใช้ “มนตร์” เช่น น้ำเทพมนตร์ เวทมนตร์คาถา น้ำมันมนตร์            ถ้าหากท่านได้อ่านหมายกำหนดการเกี่ยวกับพระราชพิธีในพระบรมมหาราชวังจะเห็นได้ชัดว่า ถ้าเป็น “พระพุทธมนต์” จะใช้ “มนต์” รูปบาลี ถ้าเป็น “เทพมนตร์” จะใช้ “มนตร์” รูปสันสกฤต แม้คำทั้ง ๒ นี้ในภาษาเดิมจะหมายความอย่างเดียวกัน แต่เราก็นำมาใช้ต่างกัน            นอกจากนั้น ถ้าใช้เป็นส่วนหน้าของคำสมาสหรือในบทร้อยกรองก็นิยมใช้ “มนตร” เพราะออกเสียงได้เพราะกว่า เช่น มนตรยาน (มน-ตฺระ-ยาน) หรือในบทร้อยกรองว่า “ผูกงูด้วยมนตรา    วิทยาอาคมขลัง” ในกรณีอย่างนี้ถ้าใช้เป็นรูปบาลีว่า “ผูกงูด้วยมนตา” ก็จะฟังดูเหมือนกับคนนั้นพูดไม่ชัด. ผู้เขียน : ศ.จำนงค์ ทองประเสริฐ ราชบัณฑิต สำนักศิลปกรรม ที่มา : ภาษาไทยไขขาน. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์แพร่พิทยา. ๒๕๒๘. หน้า ๔๓-๔๔. เรื่อง ร่ำลา-ล่ำลา  ของคุณ  AntiSpam   พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒ ก็ใช้คำว่า ล่ำลา  ยังหาคำอธิบายจากราชบัณฑิตยสถานไม่ได้  ถ้าให้เดาน่าจะเป็นเพราะคำสำคัญคือ ลา คงเห็นคำว่า ล่ำ เป็นเพียงสร้อยคำจึงใช้พยัญชนะตัวเดียวกัน จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 15 ก.พ. 50 18:37:30 ]

ความคิดเห็นที่ 123 Fax หรือ แฟกซ์ ที่เราเรียกกันเป็นภาษาไทยว่า โทรสาร นั้น คิดถึงหลักความเป็นจริงแล้วก็ไม่ถูกนัก โทรภาพ ถูกต้องกว่า เคยได้ยินเรื่องนี้จากอาจารย์ที่สอนวิชา Data Structure...แกพูดได้อย่างมีหลักการมากทีเดียวว่า Facsimile ไม่ควรเรียกว่า โทรสาร ที่ถูกคือ โทรภาพ อาจารย์ก็เลยเล่าให้ฟังว่าทำไม ที่ยกอาจารย์มาสาธกนี่ไม่ใช่อะไรค่ะ เพียงแต่อยากจะบอกว่า คนที่ไม่ใช่นักภาษาศาสตร์ก็มีมุมมองด้านภาษาที่แยบคาย ในทางตรงกันข้าม การบัญญัติศัพท์ได้ถูกต้องก็ต้องอาศัยผู้เชี่ยวชาญนอกจากด้านภาษา เอาบทความนี้มาลง เพราะอยากให้เห็นว่า ราชบัณฑิตฯ ท่านีวิธีคิดและวิธีทำงานที่น่าสนใจ ท่านไม่ได้ "ครึ" และ "ขำ" (อย่างที่ชอบมีคนเข้าใจว่า ละมุนภัณฑ์ เป็นศัพท์บัญญัติของราชบัณฑิตฯ) อย่างที่หลายๆ คนคิด ================== facsimile โทรภาพ หรือ โทรสาร http://www.royin.go.th/th/knowledge/detail.php?ID=1047 เมื่อเร็วๆ นี้ มีผู้เขียนจดหมายไปยังหนังสือพิมพ์รายวันฉบับหนึ่ง สงสัยว่า เหตุใดราชบัณฑิตยสถานจึงบัญญัติคำ facsimile หรือ fax ว่า "โทรภาพ" ทั้งนี้คำนี้คนทั่วไปและสิ่งพิมพ์ต่าง ๆ ก็ใช้ว่า "โทรสาร" กันทั่วเมือง (ไทย) ยิ่งกว่านั้นราชบัณฑิตยสถานยังมีหนังสือไปยังหน่วยราชการให้ใช้คำ โทรภาพ แทนคำ โทรสารอีกด้วย จึงออกจะน่าสนใจไม่น้อยว่า ทำไมจึงเป็น โทรภาพ แทนที่จะเป็น โทรสาร facsimile ออกเสียงตามพจนานุกรมอังกฤษว่า แฟ็ก-ซิม-อิ-ลี ไม่ใช่ แฟ็ก-ซิ-ไมล์ อย่างที่มักจะได้ยินคนทั่วไปอ่านกัน facsimile เป็นระบบสื่อสารโทรคมนาคมที่สามารถส่ง "ข้อมูล" ไปจุดปลายทางที่ต้องการ (ซึ่งอาจจะอยู่ไกลคนละทวีป) โดย "ข้อมูล" จะไปปรากฏยังเครื่องรับในลักษณะของการถ่ายทอด "ภาพ" ที่เหมือนกับ "ข้อมูลต้นฉบับ" ไม่ใช่แต่ "สาร" (แก่น, เนื้อแท้ที่แข็งแรง, ส่วนสำคัญ, ข้อใหญ่ใจความ, ถ้อยคำ, หนังสือ, จดหมาย) เท่านั้น ในพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๒๕ นิยามความหมายของ "โทรภาพ" ว่า น.ภาพหรือรูปที่ส่งมาทางไกล; กรรมวิธีในการถอดแบบเอกสารตีพิมพ์ หรือรูปภาพโดยทางคลื่นวิทยุ หรือทางสาย เช่นสายโทรศัพท์. เพื่อเป็นการยืนยันอีกชั้นหนึ่ง จึงขอคัดคำนิยามของ facsimile จาก Dictionary of Scientific and Technical Terms ของ McGraw-Hills มาประกอบด้วย ดังนี้ :- Facsimile [Commun] 1. A system of communication in which a transmitter scans a photograph, map, or other fixed graphic materials and converts the information into signal waves for transmission by wire of radio to a facsimile receiver at a remote point. Also known as fax; phototelegraphy; radio photo; telephoto; telephotography; wirephoto. 2. A photograph transmitted by radio to facsimile receiver. Also known as radiophoto. เมื่อพิเคราะห์จากคำนิยามข้างต้นที่ยกมานั้น ก็คงพอจะเข้าใจถึงเหตุผลที่ราชบัณฑิตยสถานบัญญัติคำ facsimile ว่า "โทรภาพ" ได้ เพราะโดยรูปศัพท์ "โทรภาพ" นั้น สื่อความหมายได้ถูกต้องกับความหมาย facsimile ในการเก็บคำนี้ลงในพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๒๕ นั้น ราชบัณฑิตยสถานได้สอบถามไปยังหน่วยราชการที่มีหน้าที่เกี่ยวข้องกับการสื่อสารซึ่งก็ได้ยืนยันการใช้คำ "โทรภาพ" นี้ เหตุที่ปัจจุบันมักใช้ว่า "โทรสาร" อาจจะเป็นเพราะไม่ทราบว่าราชบัณฑิตยสถานได้บัญญัติคำนี้มาตั้งแต่ พ.ศ. ๒๕๒๕ และเก็บลงในพจนานุกรมแล้ว อีกประการหนึ่งเครื่อง fax ที่ใช้กันตามสำนักงานต่าง ๆ นั้น ส่วนใหญ่มักใช้ส่งหรือรับแต่จดหมายธุรกิจเป็นส่วนใหญ่ จีงคิดคำ "โทรสาร" ขึ้น ซึ่งสื่อความหมายไม่ตรงกับคำต้นคำศัพท์เท่ากับคำ "โทรภาพ" ที่ราชบัณฑิตยสถานได้บัญญัติขึ้น อย่างไรก็ตาม ถ้าต่อไปคำ โทรสาร เป็นที่นิยมใช้กันทั่วไปและ "ติด" แล้ว ก็จะต้องถือว่าเป็น "คำเพี้ยนที่ใช้ได้" อีกคำหนึ่ง เช่นเดียวกับคำ อัตโนมัติ ซึ่งเพี้ยนมาจากศัพท์บัญญัติว่า อัตโนวัติ (automatic) และพจนานุกรมก็คงจะต้องเก็บคำนี้ไว้ เพราะพจนานุกรมเป็นที่รวมของคำที่มีใช้อยู่ในภาษา และประชาชนเป็นผู้ใช้ภาษา. ที่มา : จดหมายข่าวราชบัณฑิตยสถาน  ปีที่ ๑ ฉบับที่ ๔, เมษายน ๒๕๓๒ อ่าน  โทรภาพ-โทรสาร ต่างกันไฉน  เพิ่มเติม http://www.royin.go.th/th/knowledge/detail.php?ID=1059 จากคุณ : AntiSpam (อันตราคนี) - [ 15 ก.พ. 50 22:00:55 ]

ความคิดเห็นที่ 124 แต่สังเกตจดหมายข่าวราชบัณฑิตฯ ได้อีกอย่าง เคยเรียนมาว่า ภาษาไทยไม่ใช้เครื่องหมายจุลภาค "," และ มหัพภาค "." แต่เห็นจดหมายราชบัณฑิตฯ ใช้ทั้งคู่ และยังใช้เครื่องหมายจุดคู่ " : " เครื่องหมายยัติภังค์ " - " อีกด้วย โดยส่วนตัวไม่ค่อยใช้จุลภาคกับมหัพภาคค่ะ คิดว่าไม่จำเป็น ยิ่งเครื่อยหมายตกใจ (อัศเจรีย์ "!") และเครื่องหมายคำถาม (ปรัศนี " ? ") นั้นไม่ค่อยมีโอกาสได้ใช้ แต่พอมาพิมพ์ๆ เขียนๆ ความคิดเห็นบนกระทู้เข้านี่ รู้สึกว่าได้อารมณ์ดี ไม่รู้ว่า วันหน้า ราชบัณฑิตฯ จะนิยาม Emoticon เหล่านี้ อาทิ :)   :p :( ;( :\ :D :O -_-' -"- -*- o_O @_@ ^_^ โน่นนี่นั่นนู่นว่าอะไรบ้าง น่าจะมีคำเรียกนะคะ ใช้กันออกบ่อย สื่อความหมายในการเขียนอย่างไม่เป็นทางการแทนอักษรได้หลายคำ จากคุณ : AntiSpam (อันตราคนี) - [ 15 ก.พ. 50 22:19:01 ]

ความคิดเห็นที่ 125 โทรสารคือการส่งสารเป็นตัวหนังสือ จากเครื่อง teleprinter เครื่องหนึ่ง ผ่านเครื่อข่ายการส่งสัญญาน telex ไปยัง teleprinter อีกเครื่องหนึ่งที่อยู่ห่างไกลอออกมา อาจจะเป็นคนละประเทศก็ได้ ต่อมาได้มีการใช้เครื่อง facsimile ส่งสารเป็นรูปภาพของเอกสารต้นฉบับฉบับแทนเครื่อง telex แต่ด้วยความเคยชินก็เรียก facsimile ว่าโทรสารเหมือนกับที่เคยเรียก  telex ซึ่งเป็นการเรียกที่ผิด Telex Machine Telex is an international message-transfer service for subscribers using teleprinters. A subscriber attaches its Telex-compatible teleprinter to a Telex line, then dials (much like atelephone call) the fellow subscriber to whom the message is being sent. The message travels as a low-bit-rate electrical signal. The recipient's Telex-compatible teleprinter converts the signal, then prints out the message. Telex originated in Germany in the early 1930s and soon expanded to other European countries. In the United States, American Telephone & Telegraph Company (AT&T) started a manually-switched teletypewriter exchange service called TWX in 1931. Police departments were one of TWX's prime early users. TWX became automatically switched in 1962 and began serving Canada in 1963. Western Union Telegraph Company initiated its Telex system in the United States in 1962, registering the name as a trademark. (In Europe it had been a generic term.) After Western Union acquired the TWX network in 1970, Western Union linked Telex and TWX, which became respectively known as Telex I and Telex II. Because Telex I teleprinters use the Baudot code and Telex II (TWX) teleprinters use the ASCII code, and transmit at different speeds, exchange of messages between the two systems is somewhat delayed while a processing computer does the necessary conversions. Other companies in the United States, such as MCI and ITT, also provide switched teleprinter exchange services. By 1990 more than 190 countries used Telex, and in that year, AT&T bought Western Union's Telex network. Sometimes called the first electronic mail service, Telex was, at one time, the most-used written telecommunication system in the business world. Though Telex is still available as of 1998, the widespread use of fax machines and computers, especially electronic mail and the Internet, have lead to Telex's severe decline in popularity. จากคุณ : * (nickycharles) - [ 15 ก.พ. 50 23:43:24 ]

ความคิดเห็นที่ 126 เรื่องตลกสำหรับคำว่า Bangkok   John " Mary, where should we go for our vacation this year?"   Mary " How about Bangkok ?"  John " No! No! , I don't want to go there"  Mary " Why? it is such a wonderful city"  John " I'm afraid my kok will be banged!,it hurts" แก้ไขเมื่อ 16 ก.พ. 50 07:09:32 จากคุณ : chumsakm - [ 16 ก.พ. 50 07:07:44 ]