PANTIP.COM : K5314805 เมืองไทย สตรีสามารถเป็นกษัตริย์ได้ไหมค่ะ [ประวัติศาสตร์]

ความคิดเห็นที่ 10

เรียน คุณภุมรีภิรมย์

ขอบคุณนะครับที่ถาม ความเห็นข้างบนของผมอ่านแล้วอาจจะงง ขอยกรัฐธรรมนูญฯ ฉบับ พ.ศ. ๒๕๔๐ (ขอย้ำว่า "ที่ถูกยกเลิกแล้ว") มาให้อ่านนะครับ

"มาตรา ๒๓ ในกรณีที่ราชบัลลังก์หากว่างลงและเป็นกรณีที่พระมหากษัตริย์ได้ทรงแต่งตั้งพระรัชทายาทไว้ตามกฎมณเฑียรบาลว่าด้วยการสืบราชสันตติวงศ์ พระพุทธศักราช ๒๔๗๖ แล้ว ให้คณะรัฐมนตรีแจ้งให้ประธานรัฐสภาทราบ และให้ประธานรัฐสภาเรียกประชุมรัฐสภาเพื่อ รับทราบและให้ประธานรัฐสภาอัญเชิญองค์พระรัชทายาทขึ้นทรงราชย์เป็นพระมหากษัตริย์สืบไป แล้วให้ประธานรัฐสภาประกาศให้ประชาชนทราบ

ในกรณีที่ราชบัลลังก์หากว่างลงและเป็นกรณีที่พระมหากษัตริย์มิได้ทรงแต่งตั้งพระรัชทายาทไว้ตามวรรคหนึ่ง ให้คณะองคมนตรีเสนอพระนาม ผู้สืบราชสันตติวงศ์ตามมาตรา ๒๒ ต่อคณะรัฐมนตรีเพื่อเสนอต่อรัฐสภาเพื่อรัฐสภาให้ความเห็นชอบ ในการนี้ จะเสนอพระนามพระราชธิดาก็ได้ เมื่อรัฐสภาให้ความเห็นชอบแล้ว ให้ประธานรัฐสภาอัญเชิญองค์ผู้สืบราชสันติวงศ์ขึ้นทรงราชย์เป็นพระมหากษัตริย์สืบไป แล้วให้ประธานรัฐสภาประกาศให้ประชาชนทราบ...."

จากมาตรา ๒๓ วรรคหนึ่ง จะเห็นว่า ถ้าได้ทรงแต่งตั้งพระรัชทายาทไว้แล้ว ประธานรัฐสภามีหน้าที่ดังนี้

๑. เรียกประชุมรัฐสภา เพื่อให้ที่ประชุม "รับทราบ"
๒. เมื่อที่ประชุมรัฐสภา (สภาผู้แทนราษฎรและวุฒิสภา) รับทราบแล้ว ก็เป็นผู้อัญเชิญองค์พระรัชทายาทขึ้นทรงราชย์
๓. แจ้งให้ประชาชนทราบ

สังเกตได้ว่ากรณีที่ทรงแต่งตั้งพระรัชทายาทไว้แล้ว รัฐสภามีหน้าที่เพียง "รับทราบ" เท่านั้น ไม่สามารถลงมติเป็นอย่างอื่นได้ (ถือเป็นความเห็นชอบของรัฐสภา "โดยนัย") ทั้งนี้ เพื่อให้คงไว้ซึ่งพระราชอำนาจของพระมหากษัตริย์ในการที่จะทรงมอบราชสมบัติให้พระรัชทายาทที่ได้ทรงตั้งไว้แล้ว

แต่กรณีของวรรคสองที่ "ไม่ได้" ทรงตั้งไว้ ถึงจะเป็นเรื่องที่คณะองคมนตรีจะเป็นผู้เสนอพระนามผู้สืบราชสมบัติต่อคณะรัฐมนตรี (ซึ่งเป็นอำนาจอธิปไตยหนึ่งในสาม) จากนั้น คณะรัฐมนตรีจะต้องนำเสนอรัฐสภา (อีกอำนาจอธิปไตยหนึ่งในสาม) เพื่อ "ให้ความเห็นชอบ" เมื่อรัฐสภาให้ความ "เห็นชอบ" แล้ว ประธานรัฐสภาจึงจะอัญเชิญองค์ผู้สืบราชสันตติวงศ์ขึ้นทรงราชย์สืบไป และแจ้งให้ประชาชนทราบต่อไป (ถือเป็นการใช้อำนาจอธิปไตยถึงสองในสาม)

ดังนั้น คำถามของคุณภุมรีภิรมย์ที่ว่า "สมมุติว่าถ้ารัฐสภา ไม่เลือกพระรัชทายาทที่ได้ทรงตั้งไว้ขึ้นครองราชย์ จะถือว่ารัชทายาทองค์นั้นได้ถูกยกเว้นไว้ จะมีผลให้พระโอรส และพระธิดาของพระองค์หมดสิทธิ์ไปด้วยหรือไม่" นั้น

คำตอบมีว่า ถ้าเป็นรัฐธรรมนูญฉบับ "ที่ถูกเลิกไปแล้ว" รัฐสภาไม่สามารถเลือก หรือไม่เลือก พระรัชทายาทที่พระมหากษัตริย์ได้ทรงแต่งตั้งไว้แล้วได้ (ตามมาตรา ๒๓ วรรคแรก) ดังนั้น ปัญหาที่สืบเนื่องมาของคุณภุมรีภิรมย์ผมจึงขออนุญาตไม่ตอบเพื่อความเหมาะสม

หมายเหตุ ถ้ารัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. ๒๕๕๐ ที่กำลังยกร่างกันอยู่ในขณะนี้กำหนดไว้เป็นอย่างอื่น คำตอบก็อาจจะเปลี่ยนแปลงไป ที่ผมตอบมาทั้งหมดเป็นไปตามรัฐธรรมนูญ "ที่ถูกยกเลิก" ไปแล้วนะครับ

สำหรับปัญหาที่ถามอีกข้อมีว่า "ตามกฎมณเทียรบาลในข้อที่ว่าถ้าผู้ใดถูกปลดจากความเป็นรัชทายาทแล้ว ทายาทของท่านผู้นั้นก็จะหมดสิทธิ์ไปด้วย" นั้น

คำตอบมีว่า ตามกฎมณเฑียรบาล ว่าด้วย การสืบราชสันตติวงศ์ พ.ศ. ๒๔๖๗ มาตรา ๑๑ และ ๑๒ บัญญัติไว้ ดังนี้ครับ

"มาตรา ๑๑ เจ้านายผู้เป็นเชื้อพระบรมราชวงศ์ ถ้าแม้ว่าเป็นผู้มีลักษณะ อย่างใดอย่างหนึ่งซึ่งกล่าวไว้ข้างล่างนี้ ท่านว่าให้ยกเว้นเสียจากลำดับ สืบราชสันตติวงศ์
ลักษณะที่กล่าวนี้ คือ
(๑) มีพระสัญญาวิปลาศ
(๒) ต้องราชทัณฑ์เพราะประพฤติผิดพระราชกำหนดกฎหมายในคดีมหันตโทษ
(๓) ไม่สามารถทรงเป็นอัครพุทธศาสนูปถัมภก
(๔) มีพระชายาเป็นนางต่างด้าว กล่าวคือ นางที่มีสัญชาติเดิมเป็นชาวประเทศอื่น นอกจากชาวไทยโดยแท้
(๕) เป็นผู้ที่ได้ถูกถอนออกแล้วจากตำแหน่งพระรัชทายาท ไม่ว่าการถูกถอนนี้จะได้เป็นไปในรัชกาลใด ๆ
(๖) เป็นผู้ที่ได้ถูกประกาศยกเว้นออกเสียจากลำดับสืบราชสันตติวงศ์

มาตรา ๑๒ ท่านพระองค์ใดตกอยู่ในเกณฑ์มีลักษณะบกพร่องดังกล่าว มาแล้วใน มาตรา ๑๑ แห่งกฎมณเฑียรบาลนี้ ท่านว่าพระโอรสอีกทั้งบรรดา เชื้อสายโดยตรงของท่านพระองค์นั้น ก็ให้ยกเสียจากลำดับสืบราชสันตติวงศ์ ด้วยทั้งสิ้น"

ชัดเจนนะครับ ผมคงไม่ต้องอธิบายอะไรเพิ่มเติมอีก

ขอบคุณที่ถามครับผม

จากคุณ : วศินสุข - [ วันเนา (14) 00:03:12 ]