ความคิดเห็นที่ 2
ถามกลุ่มปรัชญาเลยหรือครับ? ผมคิดว่าถ้าจะถามประเด็น Postmodern Literature น่าจะถามกลุ่มพวกวรรณกรรมมากกว่า น่าจะได้คำตอบที่ตรงกว่า
อย่างไรก็ดีผมจะพยายามตอบเท่าที่จะตอบได้ครับ
What is Postmodern?
คำถามคลาสสิกอีกคำ ที่ผู้รู้หลายๆ ท่านไม่ชอบตอบ คิดว่าคนที่รู้มากๆ จะรู้สึกว่าตอบสั้นๆ ไม่ได้
อย่างไรก็ดีผมคิดว่าจะลองถูไถดู
Postmodernism นั้นเบื้องต้นแล้วก็คือ การไปจาก Modernism
ซึ่งตรงนี้ชัดเจนว่าเราต้องรู้จัก Modernism ก่อน ถ้าเข้าใจลักษณะของ Modernism แล้ว เราพบว่าอะไรไปจากตรงนั้นมันก็เป็น Post
หลักการง่ายๆ ครับ แต่ในทางปฏิบัตินี่ยุ่งน่าดูเลย
เพราะ สภาวะของ Modernism ในหลายๆ อาณาบริเวณ (เช่น ศิลปะ, สถาปัตยกรรม, การเมือง, เศรษกิจ, ดนตรี, วรรณกรรม, ภาพยนตร์) นั้นมีลักษณะที่ต่างกันบ้างไม่มากก็น้อย
ตรงนี้ทำให้เราพูดถึง Modernism ในฐานะที่เป็นสิ่งที่มี Unity ได้ยาก
ที่ยุ่งไปกว่านั้น Postmodern คือ การ Departure [ผมอ่านเขามาอีกทีผมว่าคำนี้เห็นภาพมาก] ไปจาก Modern อีกที
ปัญหาคือ เรารู้ว่า Pomo คือการไปจาก Modern แต่เราไม่รู้ว่ามันไปไหน?
ในแง่นี้แล้วลักษณะของ Pomo จึงมีหลากหลายมากๆ แต่มีลักษณะรวมๆ คือ ต่อต้าน Modern (ซึ่งบางที่จะมีความสับสนกับสิ่งที่เป็น Pre-Modern เช่นพวก New Age และ Fundamentalism ต่างๆ เพราะ มันเป็นสิ่งที่ต้อนต้าน Modern เหมือนกัน)
ซึ่งในทุกๆ อาณาบริเวณก็จะมีลักษณะเช่นนี้
ดังนั้นอย่าว่าแต่จะตอบว่า Postmodern โดยรวมๆ คืออะไรเลย Postmodern ในอาณาบริเวณหนึ่งๆ คืออะไรยังตอบยากเลย ถ้าจะไม่ตอบในเชิงนิเสธ
อย่างไรก็ดีความสับสนที่มากกว่านั้นก็จะเกิดขึ้นเมื่อมีคนพยายามเอา Characteristic ของ Postmodern ในอาณาบริเวณหนึ่งไปเข้าใจในอาณาบริเวณหนึ่ง (เช่นเอาลักษณะของ Postmodern ในวรรณกรรม ไปเข้าใจ Postmodern ในทางการเมือง เอา Postmodern ในทางปรัชญา ไปเข้าใจ Postmodern ในทางสถาปัตยกรรม) เพราะ ถึงที่สุดแล้วก็อย่างที่บอกว่ามันพูดได้ยากว่า Postmodern ในแต่ละอาณาบริเวณเหมือนกัน (เพราะ มันไม่เหมือนกันตั้งแต่ Modern แล้ว และ มันก็ไปจาก Modern ของมันได้สารพัดทิศทาง)
สิ่งเหล่านี้ทำให้มันงงไปกันใหญ่ ไปอ่านงานนักวิชาการใหญ่มันก็พูดถึง Postmodern ไปคนละทาง (ไม่เชื่อลองดูครับ มันงงจริงๆ)
แล้วเราจะเชื่อใคร?
ผมคิดว่าหน้าที่ของผมคงจะไม่ใช่การชั่งว่าใครเชื่อได้มากกว่ากัน หน้าที่ผมตรงนี้คงจะเป็นการยืนยัน Fact ที่ว่ามันก็ไม่ได้มี ฉันทามติ (Consensus) ว่า Postmodern คืออะไร
คิดว่าคงจะสร้างความเข้าใจและไม่เข้าใจเกี่ยวกับ Postmodern ได้มากขึ้นนะครับ
อ้อ สิ่งที่สำคัญมากๆ ก็คือ Postmodernism นั้นเป็น Concept ที่เกิดขึ้นและโตใน อังกฤษและอเมริกานะครับ เป็นประดิษฐกรรมทางวิชาการของวงการวิชาการ Anglo-American ในประเทศอย่างฝรั่งเศส (ที่พวกนี้มองว่าเป็นต้นตอของ Postmodern Philosophy) นั้นไม่มีการใช้คำว่า Postmodern นะครับ (อย่างไรก็ดีคิดว่าหลังๆ มีคนเริ่มบ้าจึ้ใช้ตามแล้ว)
สำหรับทางวรรณกรรมนี่ผมก็สงสัยเหมือนกันว่า Postmodernism เริ่มตรงไหน ในบางเกณฑ์ก็บอกว่างานชิ้นโตของ James Joyce (แน่นอนผมพูดถึง Ulysses และ Finnegan's Wake) นั้นเป็นสุดยอดของ Modern บางเกณฑ์ก็บอกว่ามันเป็น Postmodern กรณีของ Kafka ก็เช่นเดียวกันคือบางเกณฑ์ก็บอกมันเป็น Modern บางเกณฑ์บอกว่าเป็น Pomo
นอกจากนั้นแล้วงานของนักเขียนที่ได้รับการจัดเป็น Pomo ก็เช่น Salman Rushdie, Umberto Eco เป็นต้น (โทษที่ครับตัวอย่างน้อยไปหน่อยผมไม่ค่อยเชี่ยวชาญวรรณกรรมนัก)
ส่วนคำอธิบายผมก็ไม่แน่ใจเหมือนกัน คงต้องไปถามคนสายวรรณกรรม
แต่ผมก็คิดว่าการจะได้คำตอบก็ต้องกำหนดเกณฑ์ในการจัดว่าอะไรเป็น Postmodern มาสักอันก่อน (อย่างที่บอกว่ามันมีหลายเกณฑ์ที่น้ำหนักใกล้เคียงกัน) แบบนั้นน่าจะได้คำตอบ
แต่นั่นเองนั่นไม่ใช่การตอบว่างานชิ้นหนึ่งๆ เป็นหรือไม่เป็น Postmodern เฉยๆนั้นก็เป็นไปไม่ได้ สิ่งที่ทำได้ก็คือ การบอกว่า งานชิ้นหนึ่งๆ เป็นหรือไม่เป็น Postmodern ในกรอบแบบหนึ่งๆ มากกว่า
ลักษณะเหล่านี้เป็นลักษณะแบบ Particular ซึ่งก็ต่างจากลักษณะที่เป็น Universal อันเป็นลักษณะทั่วๆ ไปของ Modernism (แต่ก็อย่างว่าแหละมัน Abstract เกินกว่าจะกำหนดไปได้)
ตรงนี้จึงกลับมาที่คำถามที่ว่า "Postmodern คืออะไร?"
การถามเช่นนั้นมีนัยยะแบบ Universal (หรือหาความเป็นสากลของ Postmodernism) ดังนั้นการตอบคำถามดังกล่าวจึงเป็นการดึง Postmodern กลับเข้าไปในความเข้าใจของ Modern
คำถามดังกล่าวไม่สามารถตอบได้ในกรอบแบบ Postmodern หรือ อะไรก็ตามที่ต่อต้านลักษณะที่เป็น Universal
นี่เป็นบางเหตุผลที่ทำให้คนหลายๆ คนที่ถูกกล่าวหาว่าเป็น Postmodern ไม่ยอมตอบคำถามนี้ เพราะ การตอบนั้นก็เท่ากับติดกับดักของ Modernism นั่นเอง
ป.ล. ไม่ได้เขียนเรื่องนี้นานแล้วครับ เป็นการวอร์มที่ดีครับ
จากคุณ :
FxxkNoEvil 
- [
22 เม.ย. 50 23:25:32
]
|
|
|
