ความคิดเห็นที่ 1 บางทีลูกหลานขุนนาง ที่เป็นคหบดี ก็ถูกเรียกว่าหม่อนเหมือนกันค่ะ แต่เป็นหม่อนมี่ไม่ใช่ราชนิกูล จากคุณ : เช้านี้ยังมีเธอ - [ 24 พ.ค. 50 16:53:34 ]

ความคิดเห็นที่ 2 ในสมัยรัตนโกสินทร์ มีหม่อมราชนิกูลทั้งสิน 24 ตำแหน่งคือ 1. หม่อมราโชทัย จำนวน 3 ท่าน อาทิ หม่อมราชวงศ์กระต่าย อิศรางกูร 2. หม่อมทศทิศฦาเดช (หม่อมราชวงศ์ผิว  พนมวัน) 3. หม่อมนราธิราช จำนวน 2 ท่าน อาทิ หม่อมราชวงศ์ชิต ศิริวงศ์ 4. หม่อมอนุรุทธเทวา จำนวน 2 ท่าน อาทิ หม่อมราชวงศ์โนรี  ศิริวงศ์ 5. หม่อมเทวาธิราช จำนวน 2 ท่าน อาทิ หม่อมราชวงศ์แดง  อิสรเสนา 6. หม่อมนเรนทรราชา จำนวน 3 ท่าน อาทิ หม่อมราชวงศ์สิทธิ์ สุทัศน์ 7. หม่อมไพชยนต์เทพ (หม่อมราชวงศ์พิณ สนิทวงศ์) 8. หม่อมดำรงรามฤทธิ์ จำนวน 2 ท่าน อาทิ หม่อมราชวงศ์เชื้อ  สหาวุธ 9. หม่อมอนุวงศ์วรพัฒน์ (หม่อมราชวงศ์สำเริง  อิศรศักดิ์) 10. หม่อมสีหพงษ์เพ็ญภาพ (หม่อมราชวงศ์ตั้ว  ชุมสาย) 11. หม่อมอนุยันต์ศิริวงศ์ จำนวน 2 ท่าน อาทิ หม่อมราชวงศ์เพิก  ดารากร 12. หม่อมศิริพงศ์อนุพันธ์ (หม่อมราชวงศ์ฉิม ดารากร) 13. หม่อมอนุวัตรวรพงศ์ จำนวน 3 ท่าน อาทิ หม่อมราชวงศ์จิตร  สุทัศน์ 14. หม่อมอมรวงษ์วิจิตร (หม่อมราชวงศ์ปฐม  คเนจร) 15. หม่อมอุดมพงษฺเพ็ญสวัสดิ์ (หม่อมราชวงศ์ประยูร  อิสรศักดิ์) 16. หม่อมนิวัทธอิศรวงศ์ (หม่อมราชวงศ์พยอม  อิศรศักดิ์) 17. หม่อมภารตราชา (หม่อมราชวงศ์โต  มนตรีกุล) 18. หม่อมชาติอุดมเดชจำนวน 2 ท่าน  อาทิ หม่อมราชวงศ์สิงหนัท  ปราโมช 19. หม่อมทวีวัฒนศักดิ์ (หม่อมราชวงศ์ทวี  สนิทวงศ์) 20. หม่อมสนิทวงศ์เสนีย์ (หม่อมราชวงศ์ตัน สนิทวงศ์) 21. หม่อมทวีวงศ์ถวัลย์ศักดิ์ (หม่อมราชวงศ์เฉลิมลาภ  ทวีวงศ์) 22. หม่อมเกษมศรีศุภวงศ์ (หม่อมราชวงศ์ขจิต  เกษมศรี) 23. หม่อมศิริวงศ์วรวัฒน์ (หม่อมราชวงศ์ฉายฉาน ศิริวงศ์) 24. หม่อมกฤดากรราชเสนา (หม่อมราชวงศ์เทียมพันธุ์  กฤดากร) รวมทั้งสิ้น 35 ท่าน 24 ตำแหน่ง โดยบางท่านได้รับพระมหากรุณาธิคุณ โปรดฯ ให้ดำรงตำแหน่ง พระยา และเจ้าพระยา อาทิ หม่อมชาติอุดมเดช (หม่อมราชวงศ์สท้าน สนิทวงศ์) ต่อมาได้เป็น พระยาวงศานุประพันธ์ และเจ้าพระยาวงศานุประพันธ์ บิดา หม่อมหลวงสร้อยระยา (สนิทวงศ์) ยุคล ท่านแรกที่พระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานคือ หม่อมราโชทัย (หม่อมราชวงศ์กระต่าย  อิศรางกูล) ส่วนท่านสุดท้ายไม่แน่ใจระหว่าง หม่อมเกษมศรีศุภวงศ์ ในปี 2473 หรือ หม่อมศิริวงศ์วรวัฒน์ หรือ หม่อมกฤดากรราชเสนา จากคุณ : พระนายไวย - [ 24 พ.ค. 50 23:18:10 ]

ความคิดเห็นที่ 3 ขอบคุณคุณพระนายไวยมากครับ รู้ขึ้นเยอะจริงๆ คคห.1ครับ หม่อมแบบนั้นไม่ใช่ขุนนางนะครับแต่ถ้าเข้าใจไม่ผิด คงจะเรียกกันเอง เช่นหม่อมภิมเสนที่แต่ง นิราศสมัยพระเจ้าเอกทัศน์ ส่วน "หม่อม"กรณีอื่นเช่น "หม่อมไกรสร"(กรมหลวงรักษฯ)น่าจะเรียกได้ตามพระราชพงศาวดาร หมายถึงถามเพิ่มว่า "ถ้าไม่ใช่ภรรยาเจ้า" และ กรณีที่ตอบมาแล้วเราจะเรียกใครว่า"หม่อม"แบบเป็นทางการได้อีก ย้ำ"เป็นทางการ"แบบระบุในเอกสารราชการนะครับ จากคุณ : วิเศษนิยม - [ 25 พ.ค. 50 10:40:19 A:58.181.136.4 X: ]

ความคิดเห็นที่ 4 อนุภริยาในขุนนาง ก็ใช้ว่าหม่อมครับ ผู้ดีสมัยก่อนนั้น เรียกกันว่าหม่อมอย่างเป็นทางการจริงๆ มิใช่หรือครับ เช่นพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นนรินทรพิทักษ์นั้น เมื่อสมัยยังทรงเป็นสามัญชนอยู่ คนทั่วไปก็พากันเรียกว่า "หม่อมมุก" พระวรวงศ์เธอ กรมหมื่นพิทยลาภพฤติยากร ทรงอธิบายเกี่ยวกับคำว่าหม่อมประทานไว้ดังนี้ครับ ปรากฎว่า คำว่า "หม่อม" นั้นเคยใช้จำกัดมาก  แต่ใครๆก็อยากจะเขยิบขึ้นไปเป็นหม่อม จะเป็นเมียเจ้าเมียขุนนางก็ตาม  น่าสังเกตว่าเพียง ๘๐ ปี(คือเวลานี้) "หม่อม" ชักจะเลวๆไปเสียแล้ว  คำว่า "ชายา" ซึ่งบัญญัติขึ้นสำหรับเจ้าที่เป็นเมียนั้นได้เข้ามาแทนที่  ผู้สนใจในเรื่องคำ  ได้ชี้แจงว่าเพียงแค่หนังสือ "ขุนช้างขุนแผน" คำว่าหม่อมใช้สำหรับผู้ชาย  โดยมากใช้ในทำนองเดียวกันกับคำว่า "คุณ"  ในปัจจุบันเช่น "พายแก้วลืมตาคว้ากอดคอ  หม่อมพ่อจะไปข้างไหนเล่า"  และที่นางพิมพูดกับพลายแก้วว่า "อย่าพูดเลยคะหม่อมเรื่องตรอมคอย  แต่เศร้าสร้อยโศกถึงคะนึงหา  ถ้าแม้ค่ำวันนี้หม่อมมิมา  ฉันจะลาพี่สายทองผูกคอตาย" เรียนถามคุณ พระนายไวย เพิ่มเติมครับ ตำแหน่งยศขุนนางชั้น "หม่อม" นี่ปรากฎอยู่ในทำเนียบตำแหน่งข้าราชการหรือไม่ครับ แล้วตำแหน่งหม่อมนี้มีศักดินาเท่าใด และมีเครื่องยศอย่างใดบ้าง - -ขอบพระคุณล่วงหน้ามา ณ ที่นี้ครับ แก้ไขเมื่อ 25 พ.ค. 50 13:07:42 จากคุณ : ohmygodness - [ 25 พ.ค. 50 13:02:10 ]

ความคิดเห็นที่ 5 คุณพระนายไวยครับ หม่อมราชนิกูลคนสุดท้ายคือหม่อมทวีวงศ์ถวัลยศักดิ์ไม่ใช่หรือครับ จากคุณ : นอกราชการ - [ 25 พ.ค. 50 14:36:54 ]

ความคิดเห็นที่ 6 หม่อมทวีวงศ์ถวัลย์ศักดิ์ ได้รับพระมหากรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เป็นหม่อมทวีวงศ์ถวัลย์ศักดิ์ เมื่อวันที่ 10 พฤศจิกายน 2472 ถึงแก่อสัญกรรมเมื่อวันที่ 27 ตุลาคม 2513 หม่อมเกษมศรีศุภวงศ์ ได้รับพระมหากรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เป็นหม่อมเกษมศรีศุภวงศ์ เมื่อวันที่ 8 พฤศจิกายน 2473  ถึงแก่กรรมเมื่อวันที่ 25 กันยายน 2513 จึงนับว่า หม่อมเกษมศรีศุภวงศ์  เป็นหม่อมราชนิกูล ท่านสุดท้าย ที่ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ สถาปนา แต่หม่อมทวีวงศ์ถวัลย์ศักดิ์ เป็นหม่อมราชนิกูลท่านสุดท้ายที่ถึงแก่อสัญกรรม ส่วนตำแหน่งนี้ ไม่มีปรากฎอยู่ในทำเนียบตำแหน่งข้าราชการครับ เป็นการที่ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ เฉพาะท่าน บางตำแหน่งพระราชทานเฉพาะ หม่อมราชวงศ์ในราชสกุลนั้น ส่วนเครื่องยศก็ได้รับพระราชทาน ตามที่จะทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานแก่ละท่าน จากคุณ : พระนายไวย - [ 25 พ.ค. 50 22:04:40 ]