ความคิดเห็นที่ 1 สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าจุฬาลงกรณ์ กรมขุนพินิตประชานารถ   ฉายเมื่อปลายปีเถาะ พ.ศ. ๒๔๑๐  พระชันษา ๑๕ พรรษา จากคุณ : กัมม์ - [ 7 มิ.ย. 50 11:55:07 ]

ความคิดเห็นที่ 2 วินิจฉัยพระยศเจ้านายที่เรียกว่า “กรมสมเด็จ” หรือ “สมเด็จกรม”          จะต้องตั้งวินิจฉัยคำที่ว่า “สมเด็จ”  คำว่า “เจ้าฟ้า”  และคำว่า “กรม”  ๓  คำนี้ก่อน  คำทั้ง ๓ นี้มีหลักฐานพอจะชี้ได้ว่าเกิดแต่แหล่งต่างกัน  ไทยเราเอามาใช้เป็นยศเจ้านายในสมัยต่างกัน          คำว่า “สมเด็จ” ดูใช้ในที่หมายความว่า “เป็นอย่างยอด” ใช้ประกอบกับยศบุคคลชั้นสูงสุดหลายชนิด  เช่นว่า สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว  สมเด็จพระชนนี  สมเด็จพระอัครมเหสี  สมเด็จพระเจ้าพี่นาง (และน้องสาว) เธอ  สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ  สมเด็จเจ้าพระยา  และสมเด็จพระราชาคณะ  ล้วนหมายความว่าเป็นยอดในบุคคลชนิดนั้น  คำ “สมเด็จ” มิใช่ภาษาไทย  และไม่ปรากฏว่าไทยพวกอื่นใช้นอกจากไทยกรุงศรีอยุธยา  จึงสันนิษฐานว่าได้คำสมเด็จมาจากเขมร  ปรากฏใช้นำหน้าพระนามพระเจ้าแผ่นดินในกฎหมายมาตั้งแต่รัชกาลพระเจ้าอู่ทอง           คำว่า “เจ้าฟ้า” ความหมายว่า “เทวดาจุติลงมาเกิด” เป็นคำภาษาไทย  และชนชาติไทยใช้มาตั้งแต่ยังอยู่บ้านเมืองเดิมอันอยู่ในแดนจีนบัดนี้    เดิมเรียกแต่เจ้าครองเมืองว่า “เจ้าฟ้า”  เมื่อพวกไทยใหญ่อพยพไปตั้งบ้านเมืองต่อแผ่นดินพม่า ก็เรียกเจ้าครองเมืองของตนว่า “เจ้าฟ้า”  เมื่อตกเป็นประเทศราชขึ้นพม่า พม่าก็เรียกว่า “เจ้าฟ้า” สืบมาอย่างเดิม  แต่ประหลาดอยู่ที่พวกไทยน้อยซึ่งลงมาตั้งบ้านเมืองต่างอาณาเขตเช่น ประเทศล้านช้างก็ดี ลานนาก็ดี กรุงสุโขทัยก็ดี กรุงศรีอยุธยาก็ดี  ไม่ใช้คำ “เจ้าฟ้า” มาแต่เดิมเหมือนพวกไทยใหญ่             อาณาเขตไทยน้อยพวกอื่นจะยกไว้  กล่าวแต่เฉพาะกรุงศรีอยุธยา  แต่เดิมมาในกฎมณเฑียรบาลเป็นต้น  ก็หามียศเจ้าฟ้าปรากฏไม่  แรกปรากฏไปพบในหนังสือพงศาวดารพม่าว่าพระเจ้ากรุงหงสาวดีบุเรงนองตั้งพระมหาธรรมราชาซึ่งครองเมืองพิษณุโลก (พระชนกของสมเด็จพระนเรศวร) เมื่อยอมอ่อนน้อมต่อพระเจ้ากรุงหงสาวดี  ให้เป็น “เจ้าฟ้าสองแคว” (สองแควเป็นชื่อเดิมของเมืองพิษณุโลก) อย่างเดียวกับเจ้าฟ้าประเทศราชไทยใหญ่  เป็นแรกที่จะใช้ยศ “เจ้าฟ้า” ในไทยกรุงศรีอยุธยา  ข้อนี้มีหลักฐานทางฝ่ายไทยรับรองอยู่ในกฎหมายลักษณะกบฏศึกบท ๑  ซึ่งสมเด็จพระเอกาทศรถทรงตั้ง  ในบายแพนกเรียกพระนามสมเด็จพระนเรศวรมหาราชว่า “สมเด็จบรมบาทบงกชลักษณอัครบิริโสดม บรมหน่อนราเจ้าฟ้านเรศ เชษฐาธิบดี” ดังนี้  คงเป็นเพราะเคยมีคำ “เจ้าฟ้า” อยู่ในพระสุพรรณบัฏ ตามสร้อยพระนามสมเด็จพระบรมชนกนารถ  และยังปรากฏต่อไปอีกอย่างหนึ่งว่า  สมเด็จพระเอกาทศรถทรงเลิกคำว่าเจ้าฟ้า ไม่ใช่ในสร้อยพระนามพระเจ้าแผ่นดินต่อมา  เอาคำเจ้าฟ้าลดลงมาใช้เป็นยศเจ้านายชั้นสูง  ด้วยทรงตั้งพระราชโอรสผู้จะรับรัชทายาทให้เป็นเจ้าฟ้าทรงพระนามว่า “เจ้าฟ้าสุทัศน์” เป็นพระองค์แรก  แต่นั้นคำ “เจ้าฟ้า” ก็ใช้เป็นยศของพระเจ้าลูกเธอที่พระมารดาเป็นเจ้า  ถ้าเป็นลูกเธอพระมเหสีเรียกว่า “สมเด็จเจ้าฟ้า”  ถ้ามิใช่ลูกพระมเหสีเรียกแต่ว่า “เจ้าฟ้า”  และขยายต่อลงไปอีกชั้นหนึ่งถึงหลานเธอที่พระบิดามารดาเป็นเจ้าฟ้าด้วยกันทั้งสองฝ่ายก็เป็นเจ้าฟ้า          คำว่า “กรม” นั้น  เป็นแต่ชื่อสังกัดคนพวกหนึ่ง  ซึ่งจัดเป็นพนักงานทำราชการอย่างใดอย่างหนึ่ง  มีชื่อกรมต่างๆ ปรากฏอยู่ในกฎหมายทำเนียบศักดินาเป็นอันมาก  ถ้าสังเกตในทำเนียบนั้นจะเห็นได้ว่าชื่อกรมกับชื่อเจ้ากรมต่างกัน  ยกตัวอย่างเช่นกรมชื่อ “สรรพากรนอก”  เจ้ากรมชื่อ “หลวงอินทรมนตรี” ดังนี้  ถึงตัวเจ้ากรมจะได้เลื่อยศเป็นพระหรือเป็นพระยา  ชื่อกรมก็คงเรียกว่ากรมสรรพากรอยู่เป็นนิจ          การตั้งกรมเจ้านายแรกเกิดขึ้นเมื่อรัชกาลสมเด็จพระนารายณ์มหาราช  มูลเหตุที่จะตั้งกรมพบในหนังสือฝรั่งแต่งในสมัยนั้นเองเรื่อง ๑ (จะเรียกเรื่องอะไร เวลาที่เขียนนี้นึกไม่ออก) กล่าวว่าเมื่อพระอัครมเหสีของสมเด็จพระนารายณ์ทิวงคต  โปรดให้แบ่งพวกข้าคนของพระอัครมเหสีเป็น ๒ ภาค  พระราชทานสมเด็จพระเจ้าน้องนางเธอ (เจ้าฟ้าศรีสุพรรณ) ภาค ๑  พระราชทานสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ (เจ้าฟ้าหญิงสุดาวดี) ภาค ๑  พิเคราะห์ดูสมกับความที่กล่าวในหนังสือพระราชพงศาวดาร  ว่าสมเด็จพระนารายณ์ทรงตั้งสมเด็จพระเจ้าน้องนางเธอเป็นกรมหลวงโยธาทิพ  และทรงตั้งสมเด็จพระเจ้าลูกเธอเป็นกรมหลวงโยธาเทพ  แต่พึงเห็นได้ว่ากรมทั้ง ๒ นี้ไม่มีชื่อกรมเช่นว่ากรมสรรพากร  มีแต่ชื่อเจ้ากรม คือหลวงโยธาทิพและหลวงโยธาเทพ เช่นชื่อหลวงอินทรมนตรีเจ้ากรมสรรพากร  เพราะกรมทั้ง ๒ เป็น “ขอเฝ้า” สำหรับเจ้านาย ๒ พระองค์ทรงใช้สอยชั่วพระชนมายุ  ถ้าสิ้นพระองค์เจ้านายเมื่อใดกรมนั้นก็เลิก  คือเป็นกรมชั่วคราว มิใช่กรมประจำราชการ  อันนี้เป็นมูลเหตุที่เรียกชื่อเจ้ากรมเป็นชื่อกรมด้วย  เพราะไม่มีชื่ออื่นจะเรียก  กรมทั้ง ๒ นั้น แล้วเลยออกนามกรมเรียกเจ้านายผู้เป็นเจ้าของกรมว่า “เจ้าฟ้า(ของ)กรมหลวงโยธาทิพ” และ “เจ้าฟ้า(ของ)กรมหลวงโยธาเทพ” เป็นการเฉลิมพระยศว่าวิเศษกว่าเจ้านายที่ไม่มีกรม เช่น เจ้าฟ้าอภัยทศเป็นต้น  มูลเดิมของการตั้งกรมเจ้านายมีมาอย่างนี้  หาได้ตั้งนามกรมเป็นพระนามของเจ้านายไม่          กรมเจ้านายชั้นแรกในรัชกาลสมเด็จพระนารายณ์มหาราชมีแต่ “กรมหลวง”  ต่อมาถึงรัชกาลสมเด็จพระเพทราชามี “กรมพระ” กับ “กรมขุน” เพิ่มขึ้น  ถึงรัชกาลพระเจ้าบรมโกศมี “กรมหมื่น” เพิ่มขึ้น  กรมของเจ้านายจึงยุติเป็น ๔ ขั้น          กรมพระ         สำหรับแต่ พระมหาอุปราช  กรมพระราชวังหลัง  และสมเด็จพระชนนีพันปีหลวง          กรมหลวง       สำหรับ พระมเหสี  พระบัณฑูรน้อย  สมเด็จพระเจ้าน้องเธอ  และสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ          กรมขุน           สำหรับ สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ  สมเด็จพระเจ้าหลานเธอ          กรมหมื่น        สำหรับ พระองค์เจ้าลูกเธอ  และเจ้าพระญาติตั้งเป็นพิเศษ แบบอย่างครั้งกรุงศรีอยุธยามีมาดังนี้          ถึงรัชกาลที่ ๑ กรุงรัตนโกสินทร์  เมื่อประดิษฐานพระบรมราชจักรีวงศ์  พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก  ทรงตั้งยศศักดิ์เจ้านายอนุโลมตามแบบอย่างครั้งกรุงศรีอยุธยา  เป็นแต่แก้ไขบ้างตามพฤติการณ์  จะว่าแต่พระยศชั้นกรมพระอันเป็นท้องเรื่องวินิจฉัยนี้          ชั้นกรมพระ  ทรงตั้งสมเด็จพระอนุชาธิราชเป็นกรมพระราชวังบวรสถานมงคล  และสมเด็จพระเจ้าหลานเธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงอนุรักษ์เทเวศ เป็นกรมพระราชวังบวรสถานพิมุขตรงตามแบบเดิม  แต่ครั้งนั้นไม่มีองค์สมเด็จพระชนนี  และตามแบบเดิมก็ไม่เคยมีสมเด็จพระพี่นาง  จึงทรงตั้งสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ ๒ พระองค์เป็นกรมพระ  เทียบเสมอศักดิ์สมเด็จกรมพระเทพามาตย์พระราชชนนีตามตำรา  ทรงพระนามว่า สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากรมพระเทพสุดาวดีพระองค์ ๑  สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากรมพระศรีสุดารักษ์พระองค์ ๑  เรียกโดยย่อว่า สมเด็จกรมพระเทพสุดาววดี และสมเด็จกรมพระศรีสุดารักษ์  คำสมเด็จหมายความว่าเจ้าฟ้า  มิได้เกี่ยวกับนามกรม          มีความในหนังสือพงศาวดารรัชกาลที่ ๑ แห่งหนึ่งว่า  เมื่อศึกพม่าครั้งปีมะเส็ง พ.ศ. ๒๓๒๘ “พระยาเทพสุดาวดี” เจ้ากรมของสมเด็จพระพี่นางองค์ใหญ่ เป็นผู้เชิญพระกระแสรับสั่งขึ้นไปเร่งกรมพระราชวังหลัง  ซึ่งเป็นพระโอรสของสมเด็จพระพี่นางพระองค์นั้น  ให้รีบตีทัพพม่าที่ยกเข้ามาในมณฑลนครสวรรค์  ชื่อพระยาเทพสุดาวดีที่ปรากฏในหนังสือพงศาวดารนั้นเป็นมูลเหตุที่พาให้คนภายหลังเข้าใจไปว่า  สมเด็จพระพี่นางพระองค์ใหญ่เป็นกรมชั้นสูงกว่าสมเด็จพระพี่นางพระองค์น้อย  เพราะเจ้ากรมเป็นพระยาถึงเกิดเรียกพระนามกันสมัยนี้ว่า “สมเด็จกรมพระยาเทพสุดาวดี”  เป็นการเข้าใจผิด  เพราะรัชกาลที่ ๑ และรัชกาลอื่นต่อมาจนตลอดรัชกาลที่ ๓  พระยศเจ้านายต่างกรม  “กรมพระ” ยังเป็นชั้นสูงสุดเหมือนอย่างครั้งกรุงศรีอยุธยา  ที่เจ้ากรมเป็นพระยาเป็นส่วนตัวบุคคลต่างหาก  เช่นว่านาย “ก” ผู้เป็นที่พระเทพสุดาวดีเจ้ากรมมีความชอบพิเศษ  อาจจะโปรดให้เลื่อนยศเป็นพระยา  แต่เมื่อสิ้นตัวนาย “ก” แล้ว  นาย “ข” ได้เป็นเจ้ากรมก็ต้องเป็นพระเทพสุดาวดี  การที่เจ้ากรมได้เป็นพระยาหาได้เลื่อนชั้นกรมด้วยไม่  ข้อนี้พึงเห็นได้ในหนังสือราชการแต่ก่อน  เรียกพระนามว่า “สมเด็จกรมพระ” พระยศเสมอกันทั้ง ๒ พระองค์          การตั้งกรมเจ้านายในรัชกาลที่ ๑  ผิดกับครั้งกรุงศรีอยุธยาอย่าง ๑  ที่ไม่ได้ทรงตั้งพระมเหสีเป็นกรมหลวงเหมือนแต่ก่อน  จึงเลยเป็นเยี่ยงอย่างมาในรัชกาลภายหลัง  แต่ก็คงเรียกพระนามว่า สมเด็จพระพันวัสสา เหมือนอย่างครั้งกรุงศรีอยุธยา          ถึงรัชกาลที่ ๒  เจ้านายที่เป็นกรมพระในรัชกาลที่ ๑  ล่วงลับไปแล้วทั้ง ๔ พระองค์  พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยทรงสถาปนาสมเด็จพระชนนีเป็นกรมพระอมรินทรามาตย์  เทียบกับกรมพระเทพามาตย์แต่ปางก่อน  แต่เห็นจะเรียกกันในรัชกาลที่ ๒ แต่โดยย่อว่า “สมเด็จพระพันปีหลวง”  เพราะเรียกสมเด็จพระอัครมเหสีว่า “สมเด็จพระพันวัสสา”          ทรงสถาปนาสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงเสนานุรักษ์ พระบัณฑูรน้อย  เป็นกรมพระราชวังบวรสถานมงคล          ในรัชกาลที่ ๒  มีกรมพระ ๒ พระองค์ด้วยกัน          ถึงรัชกาลที่ ๓  ทรงสถาปนาสมเด็จพระชนนีเป็นกรมพระศรีสุราลัย  เทียบอย่างกรมพระเทพามาตย์พระองค์ ๑  เมื่อต้นรัชกาลที่ ๓ มีสมเด็จขัตติยนารี ๓ พระองค์  เห็นจะเรียกว่าสมเด็จพระอัมรินทรฯ พระองค์ ๑  สมเด็จพระพันปีพระองค์ ๑  เพราะพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าฯ ไม่มีพระมเหสี  สมเด็จพระพันวัสสาในรัชกาลที่ ๒ จึงคงดำรงพระยศเรียกกันว่าสมเด็จพระพันวัสสาตามเดิมมาตลอดรัชกาลที่ ๓ พระองค์ ๑          ในรัชกาลที่ ๓ พระราชวงศ์มีเพิ่มขึ้นอีกชั้นหนึ่งคือ  พระเจ้าลูกเธอในรัชกาลที่ ๑ (ถึงรัชกาลที่ ๓) ฐานะเป็นพระเจ้าอาว์  ซึ่งไม่เคยมีมาแต่ก่อน  แต่เจ้านายชั้นพระเจ้าอาว์เธอพระชันษาอ่อนกว่าพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าฯ โดยมาก  มีแก่กว่าไม่กี่พระองค์  ถึงที่แก่กว่าก็เป็นอย่างรุ่นราวคราวเดียวกัน  จึงไม่ทรงบัญญัติคำนำพระนามเจ้านายชั้นพระเจ้าอาว์เธอขึ้นใหม่  ให้คงใช้ว่าพระเจ้าน้องยาเธอเหมือนเมื่อรัชกาลที่ ๒  มาจนตลอดรัชกาลที่ ๓          ทรงสถาปนาพระเจ้าน้องยาเธอ (ชั้นพระเจ้าอาว์) กรมหมื่นศักดิพลเสพ เป็นกรมพระราชวังบวรสถานมงคล พระองค์ ๑          ในรัชกาลที่ ๓ จึงมีกรมพระ ๒ พระองค์เหมือนอย่างในรัชกาลที่ ๒ จากคุณ : กัมม์ - [ 7 มิ.ย. 50 11:57:28 ]

ความคิดเห็นที่ 3 ขออัญเชิญพระรูปของ กรมสมเด็จพระ  ที่ได้รับการสถาปนาในรัชกาลที่ 5 มาแสดงก่อน เพราะเดี๋ยวจะไม่มีเวลาแล้ว พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าหญิงละม่อม กรมสมเด็จพระสุดารัตนราชประยูร  พระเจ้าลูกเธอในพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 พระองค์เป็นเสด็จยายของรัชกาลที่ 5 หรือเป็น "ทูลกระหม่อมแก้ว" ของชาววัง จากคุณ : NickyNick - [ 7 มิ.ย. 50 13:11:09 ]

ความคิดเห็นที่ 4 สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอชั้น 2 เจ้าฟ้ามหามาลา เมื่อได้รับการสถาปนาเป็น "กรมพระ" จากคุณ : NickyNick - [ 7 มิ.ย. 50 13:12:17 ]

ความคิดเห็นที่ 5 และเมื่อเป็น "กรมสมเด็จพระ" จากคุณ : NickyNick - [ 7 มิ.ย. 50 13:13:17 ]

ความคิดเห็นที่ 6 กรมสมเด็จพระปวเรศวริยาลงกรณ์ จากคุณ : NickyNick - [ 7 มิ.ย. 50 13:14:16 ]

ความคิดเห็นที่ 7 ทั้งสามพระองค์ที่ได้รับการสถาปนาในรัชกาลที่ 5 ที่กล่าวข้างต้น รวมทั้งพระองค์อื่นๆ ในรัชกาลที่ผ่านมา พอถึงสมัยรัชกาลที่ 6 เมื่อมีการยกเลิก หรือเปลี่ยนคำนำพระนามของ กรมสมเด็จพระ ต่างก็ได้รับคำนำพระนามใหม่เป็น สมเด็จกรมพระยา กันโดยถ้วนหน้า ขณะที่มีเพียงพระองค์เดียว คือ กรมสมเด็จพระปรมานุชิตชิโนรส ที่คำนำพระนามใหม่เป็น  สมเด็จกรมพระปรมานุชิตชิโนรส เหตุผลเท่าที่ผมทราบ จากที่รู้มา เพราะเจ้ากรมของพระองค์มียศเป็นเพียง "พระ" ไม่ใช่ "พระยา" อย่างเจ้ากรมอื่นๆ ดังนั้น พระยศของพระองค์แทนที่จะมีความสง่างามด้วยพระองค์เอง กลับต้องไปขึ้นกับความสง่างามของผู้อาศัยร่มไม้ชายคา?? คุณเกนหลงหนึ่งหรัด เคยถกกับเพื่อนๆ ว่าเหมือนการลดพระยศ เป็นความรู้สึกที่เป็นเหตุเป็นผลหรือไม่  ถ้าถามผม ก็ขอตอบว่า รู้สึกยังงั้นจริงๆ ครับ จากคุณ : NickyNick - [ 7 มิ.ย. 50 13:23:41 ]

ความคิดเห็นที่ 8 พี่นิคมาช่วยอีกแล้ว   ไม่มีรูปกรมสมเด็จพระ(เมื่อยังเป็นกรมสมเด็จพระ)  ก็หามาให้ ขอบพระคุณครับ (และสวัสดีครับ) สำหรับ กรมสมเด็จพระปรมานุชิตฯ เป็น สมเด็จกรมพระปรมานุชิตฯ ได้อ่านพระนิพนธ์ฉบับนี้แล้ว  เป็นการลดกรมของพระองค์จริงๆ กรมสมเด็จพระ คือ กรมพระชั้นพิเศษ   ยิ่งได้เห็น เหตุผล(เท่าที่พี่นิคทราบ) เพราะเจ้ากรมของพระองค์มียศเป็นเพียง "พระ" ไม่ใช่ "พระยา" ยิ่งไปกันใหญ่   ลองดูพระนิพนธ์ข้างล่างนี้นะครับ (ก่อนได้อ่านเรื่องนี้ ผมก็หลงไปหลงมาครับ) แก้ไขเมื่อ 07 มิ.ย. 50 14:31:00 จากคุณ : กัมม์ - [ 7 มิ.ย. 50 14:25:45 ]

ความคิดเห็นที่ 9 (ต่อ)           ถึงรัชกาลที่ ๔  มีกรณีย์หลายอย่างที่พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวจะต้องทรงจัดระเบียบศักดิ์เจ้านาย  เป็นต้นแต่ทรงพระราชดำริว่า  สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้ากรมขุนอิศเรศรังสรรค์ ซึ่งอยู่ในฐานะจะเป็นกรมพระราชวังบวรสถานมงคล  มีดวงพระชะตาต้องตำราว่า “จะต้องได้เป็นพระเจ้าแผ่นดิน” และองค์สมเด็จพระชนนีนาถซึ่งเป็นอัครมเหสีในรัชกาลที่ ๒  แต่เสด็จสวรรคตเมื่อรัชกาลที่ ๓  คนทั้งหลายยังเรียกพระนามว่าสมเด็จพระพันวัสสาอยู่อย่างเดิม  นอกจากนั้นเจ้านายชั้นพระเจ้าอาว์มีหลายพระองค์  ล้วนพระชันษาแก่กว่าพระองค์มาก  ไม่เหมือนเมื่อรัชกาลที่ ๓  แม้ชั้นพระเจ้าพี่เธออันไม่เคยมีทั้งในรัชกาลที่ ๒ และที่ ๓  ก็มีหลายพระองค์  ยังเจ้านายที่เป็นพระเจ้าลูกเธอในพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว  เป็นพระราชภาคิไนยก็มีขึ้นอีกชั้นหนึ่ง  ด้วยเหตุเหล่านี้เป็นต้น พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวจึงทรงบัญญัติแก้ไขระเบียบพระยศเจ้านายหลายอย่าง  คือ          พระราชทานบวรราชาภิเษกสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้ากรมขุนอิศเรศรังสรรค์ เป็น พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว  ดำรงพระยศเหมือนอย่างพระเจ้าแผ่นดินอีกพระองค์ ๑  แทนที่กรมพระราชวังบวรสถานมงคล เป็นพิเศษเฉพาะพระองค์เดียวอย่าง ๑  ทรงบัญญัตินามชั้นต่างๆ ในพระญาติวงศ์  เช่นชั้นพระเจ้าอาว์ให้เรียกว่า “พระเจ้าบรมวงศ์เธอ”  และพระเจ้าลูกเธอในพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็น “พระเจ้าราชวงศ์เธอ” เป็นต้น  และยังมีชั้นอื่นๆ อีก อย่าง ๑  ทรงบัญญัติพระนามสำหรับเรียกพระอัฐิกรมพระราชวังบวรสถานมงคลสถาน รัชกาลที่ ๑ ที่ ๒ ที่ ๓  และพระนามเรียกพระอัฐิสมเด็จพระบรมราชชนนี  ทั้งพระนามเรียกพระนามพระอัฐิพระบรมวงศ์ซึ่งยังไม่มีบัญญัติในขัติยยศมาแต่ก่อน  เช่นพระชนนีของสมเด็จกรมพระอมรินทรามาตย์ ถวายพระนามว่า สมเด็จพระรูปศิริโสภาคมหานาคนารีเป็นต้น  บางพระองค์ก็ถวายพระนามอย่างต่างกรม เช่นพระองค์เจ้าหญิงกุพระเจ้าน้องนางเธอเมื่อรัชกาลที่ ๑ ซึ่งคนทั้งหลายเรียกกันว่า เจ้าครอกวัดโพธิ์ ถวายพระนามว่า กรมหลวงนรินทรเทวี ดังนี้เป็นต้น  การตั้งกรมพระอัฐิมีขึ้นในรัชกาลที่ ๔ เป็นต้นมา อย่าง ๑           พระยศเจ้านายต่างกรมอันกรมพระเป็นชั้นสูงสุดมาแต่ก่อน  พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงบัญญัติยศกรมพระพิเศษขึ้นอีกชั้นหนึ่งเรียกว่า “กรมสมเด็จพระ” (มีพระบรมราชาธิบายทรงนิพนธ์ไว้ว่า  ถ้าเอาคำสมเด็จนำหน้าจะไปเหมือนพระราชาคณะ  จึงเพิ่มคำสมเด็จลงข้างหลังคำกรม) ในรัชกาลที่ ๔ ทรงสถาปนาเจ้านายเป็นกรมสมเด็จพระ ๓ พระองค์  คือ          ถวายพระนามพระอัฐิสมเด็จพระบรมราชชนนีเป็น “กรมสมเด็จพระศรีสุริเยนทรามาตย์” พระองค์ ๑  ถวายมหาสมณุตมาภิเษกเลื่อนพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นนุชิตชิโนรส ซึ่งทรงผนวชอยู่เป็น “พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมสมเด็จพระปรมานุชิตชิโนรส” พระองค์ ๑  เลื่อนพระเจ้าพี่ยาเธอ กรมขุนเดชอดิศร  เป็น “พระเจ้าพี่ยาเธอ กรมสมเด็จพระเดชาดิศร” พระองค์ ๑  มีในประกาศเลื่อนกรมเฉพาะพระองค์นี้พระองค์เดียวว่าให้ตั้งเจ้ากรมเป็นพระยา  อีก ๒ พระองค์ เจ้ากรมเป็นพระ  แต่ในสุพรรณบัฏที่ทรงตั้งส่วนพระองค์เจ้านายทรงพระยศเป็น “กรมสมเด็จพระ” เหมือนกันทั้ง ๒๓ พระองค์  คือกรมพระชั้นพิเศษ  มิใช่กรมพระยา  ยศพระยาเป็นแต่สำหรับตัวเจ้ากรมบางคน  อย่างเดียวกับพระยาเทพสุดาวดีในรัชกาลที่ ๑          รองจากกรมสมเด็จพระ  ทรงตั้งเจ้านายเป็น “กรมพระ” ชั้นสามัญ ๓ พระองค์ คือ          เลื่อนพระเจ้าบรมวงศ์ กรมขุนรามอิศเรศ เป็น กรมพระรามอิศเรศ พระองค์ ๑          เลื่อนพระเจ้าพี่ยาเธอ กรมขุนพิพิธภูเบนทร เป็น กรมพระพิพิธโภคภูเบนทร พระองค์ ๑  ในประกาศเลื่อนกรมเฉพาะพระองค์นี้ให้ทรงตั้งเจ้าหกรมเป็นพระยา (ได้ยินว่าเพราะตัวผู้เป็นเจ้ากรมในเวลานั้นเป็นราชินิกูลสายบางช้าง)  พึงเห็นได้ชัดว่าที่เจ้ากรมเป็นพระยามิได้พาให้กรมเจ้านายเป็นกรมพระยาไปด้วย          เลื่อนพระเจ้าพี่ยาเธอ กรมหมื่นพิทักษ์เทเวศ เป็น กรมพระพิทักษ์เทเวศ พระองค์ ๑          การตั้งกรมเจ้านายตามระเบียบซึ่งพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงบัญญัติผิดกับระเบียบเก่าเป็นข้อสำคัญบางอย่าง คือ          ๑)  กรมพระแต่ก่อนมีแต่ พระมหาอุปราชกับสมเด็จพระพันปีหลวงและกรมพระราชวังหลัง  ถึงรัชกาลที่ ๔  ทรงบัญญัติว่าพระบรมวงศ์ผู้ใหญ่ที่พระชันษาแก่กว่าพระเจ้าแผ่นดินอาจเป็นกรมพระได้  แต่ที่พระชันษาอ่อนกว่าพระเจ้าแผ่นดินเป็นได้แต่กรมหลวง  จึงมีจำนวนกรมพระมากขึ้นตั้งแต่รัชกาลที่ ๔ มา          ๒)  คำ “สมเด็จ” ที่ใช้ในพระนามเจ้านายแต่เดิมมา  หมายความอย่างเดียวว่าเป็นเจ้าฟ้า  เช่น สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากรมพระเทพสุดาวดี  หรือเรียกโดยย่อว่า “สมเด็จกรมพระเทพสุดาวดี”  ตั้งแต่รัชกาลที่ ๔ มา คำ “สมเด็จ” ในพระนามเจ้านายหมายความต่างกันได้ ๓ อย่าง  หมายว่าเป็นเจ้าฟ้าอย่าง ๑  หมายว่าเป็นกรมพระชั้นพิเศษซึ่งไม่จำต้องเป็นเจ้าฟ้าอย่าง ๑  และหมายเป็นยศพระญาติวงศ์ชั้นสูงไม่จำต้องเป็นเจ้าฟ้าอย่าง ๑  เขียนต่างกันเช่นว่าสมเด็จกรมพระเทพสุดาวดี  กรมสมเด็จพระเดชาดิศร  และสมเด็จพระรูปศิริโสภาค ดังนี้  แต่คำเรียกด้วยวาจาคนพูดหมายแต่สะดวกปาก  จึงเรียกสมเด็จเป็นอย่างเดียวกันว่า สมเด็จพระเทพสุดาวดี สมเด็จพระเดชาดิศร สมเด็จพระรูปฯ ดังนี้          ถึงรัชกาลที่ ๕  เมื่อแรกเสวยราชย์พระราชทานอุปราชาภิเษกพระบวรวงศ์เธอ กรมหมื่นบวรวิชัยชาญ เป็นกรมพระราชวังบวรสถานมงคล พระองค์ ๑          สถาปนาพระอัฐิสมเด็จพระชนนี  ซึ่งสวรรคตล่วงไปก่อนแล้วเป็น กรมสมเด็จพระเทพสิรินทรามาตย์  มีเจ้ากรมขอเฝ้าเป็นพระ  พระองค์ ๑          ตั้งกรมพระเจ้าราชวงศ์เธอพระองค์เจ้าหญิงละม่อม เป็น กรมพระสุดารัตนราชประยูร (เทียบที่กรมพระเทพามาตย์) พระองค์ ๑          ถึงปีระกา พ.ศ. ๒๔๑๖  เมื่อบรมราชาภิเษกครั้งที่ ๒ แล้ว          เลื่อนพระเจ้าราชวงศ์เธอ กรมพระสุดารัตนราชประยูร เป็น พระบรมมไหยิกาเธอ กรมสมเด็จพระสุดารัตนราชประยูร  เจ้ากรมเป็นพระยา พระองค์ ๑          เลื่อนสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์ เจ้าฟ้ามหามาลา กรมขุนบำราบปรปักษ์ เป็นกรมพระ  พระองอค์ ๑          เลื่อนพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงเทเวศวัชรินทร์ เป็นกรมพระ  พระองค์ ๑          เลื่อนพระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นบวรรังสีสุริยพันธุ์ ซึ่งทรงผนวช เป็น พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระปวเรศวริยาลงกรณ์  พระองค์ ๑          ต่อมาเลื่อนเจ้าฟ้ากรมพระบำราบปรปักษ์ เป็นกรมสมเด็จพระ  เจ้ากรมเป็นพระยา  พระองค์ ๑          ถวายมหาสมณุตมาภิเษกกรมพระปวเรศวริยาลงกรณ์ เป็น กรมสมเด็จพระ  เจ้ากรมเป็นพระยา  พระองค์ ๑          บรรดาศักดิ์เจ้ากรมของกรมสมเด็จพระเป็นพระยาทุกคน ตั้งแต่เลื่อนกรมครั้งนี้เป็นต้นมา  อนึ่งที่พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงบัญญัติไว้ว่าพระเจ้าน้องยาเธอเป็นได้เพียงกรมหลวงเป็นอย่างสูงนั้น  ในรัชกาลที่ ๕  ทรงอนุโลมตามแบบอย่างพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกเคยทรงสถาปนาสมเด็จพระเจ้าหลานเธอเจ้าฟ้า กรมหลวงอนุรักษ์เทเวศ เป็นกรมพระราชวังบวรสถานพิมุข  เป็นพิเศษ  จึงทรง          เลื่อนสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงจักรพรรดิพงศ์ เป็นกรมพระ  พระองค์ ๑          เลื่อนสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงภานุพันธุวงศวรเดช เป็นกรมพระ  พระองค์ ๑          ในรัชกาลที่ ๕ (ถ้าไม่นับกรมพระราชวังบวรสถานมงคล) มีกรมสมเด็จพระ ๔ พระองค์  กรมพระ ๓ พระองค์          อนึ่งในรัชกาลที่ ๕  ทรงแก้ไขระเบียบพระยศสมเด็จพระมเหสีตั้งเป็นแบบใหม่  แบบเดิมแต่ครั้งกรุงศรีอยุธยา  พระมเหสีเป็นกรมหลวง  แต่คนทั้งหลายเรียกว่าสมเด็จพระพันวัสสา  ถึงสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ทรงงดการตั้งกรมสำหรับพระมเหสี  คงแต่เรียกกันว่าสมเด็จพระพันวัสสามาตั้งแต่รัชกาลที่ ๑  พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว  ทรงอนุโลมตามแบบในกฎมณเฑียรบาลครั้งกรุงศรีอยุธยา  ซึ่งกำหนดศักดิ์ “พระภรรยาเจ้า” (พระมเหสี) เป็น ๔ ชั้น  คือพระอัครมเหสี  พระมเหสี  พระราชเทวี  และพระอัครชายา  ทรงสถาปนา          สมเด็จพระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรี พระวรราชเทวี  แล้วเลื่อนเป็นสมเด็จพระบรมราชินีเป็นอัครมเหสี  เจ้ากรมเป็นพระยา พระองค์ ๑  สมเด็จพระนางเจ้าสว่างวัฒนา พระบรมราชเทวี  เทียบเท่าพระมเหสี  พระองค์ ๑  สมเด็จทั้งสองพระยานี้มีกรมแต่ไม่ใช้คำ “กรม” ในพระนาม  ดูเหมือนจะเป็นแรก          ในรัชกาลที่ ๕  เปลี่ยนพระยศเจ้านายจากประเพณีที่มีมาแต่ก่อนอีกอย่างหนึ่ง  คือเลิกกรมพระราชวังบวรสถานมงคล  ทรงตั้งสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช มกุฎราชกุมาร  อนุโลมตาม “สมเด็จหน่อพุทธเจ้า” ในกฎมณเฑียรบาลครั้งกรุงศรีอยุธยา  แทนที่พระมหาอุปราช  ไม่ตั้งกรมต่างหาก          มูลเดิมของ “กรม” เจ้านายมามีการเปลี่ยนแปลงเป็นข้อสำคัญในรัชกาลที่ ๕  ด้วยตั้งแต่โบราณมาเจ้านายย่อมมีข้าคนเป็นบริวารทุกพระองค์  บริวารของเจ้านายที่ยังไม่ได้รับกรมมีจางวางเป็นหัวหน้าควบคุม  ขึ้นอยู่ในกรมสนมพลเรือน  เมื่อเจ้านายพระองค์ใดรับกรมก็แยกข้าคนของพระองค์ออกไปตั้งเป็นกรม ๑ ต่างหาก  มีเจ้ากรม ปลัดกรม และสมุห์บัญชีควบคุม  ลดศักดิ์จางวางลงมาคุมหมวดในกรมนั้น  ในรัชกาลที่ ๕ เมื่อตั้งพระราชบัญญัติลักษณะเกณฑ์ทหาร  ปล่อยพลเมืองจากสังกัดกรมต่างๆ ไปอยู่ในปกครองของเทศาภิบาลตามท้องที่  และให้บรรดาชายฉกรรจ์ต้องรับราชการทหารชั่วคราวเสมอหน้ากันทุกคน  แทนขึ้นทะเบียนเป็น “เลก” สังกัดอยู่ในกรมต่างๆ อย่างแต่ก่อน  ตามพระราชบัญญัตินี้เลิกกรมเจ้านายหมด  แต่นั้นมาคำ “กรม” ก็เป็นแต่ติดอยู่กับพระนามเจ้านาย  ไม่มีตัวตน เจ้ากรม ปลัดกรม สมุห์บัญชีก็กลายเป็นคนรับใช้เหมือนอย่างฐานานุกรมของพระราชาคณะ  จึงนับว่าเลิก “กรม” เจ้านายมาแต่เมื่อ พ.ศ. ๒๔๔๓ แก้ไขเมื่อ 07 มิ.ย. 50 14:50:56 จากคุณ : กัมม์ - [ 7 มิ.ย. 50 14:29:18 ]

ความคิดเห็นที่ 10 วี้ดวิ้ว.... สองแรงแข็งขัน แข่งกันโพสต์ เราเลยต้องรีบมาปาด........ จองที่นั่งคนแรกๆ อิอิ คุณปริยวาที ลงชื่ออ่านเสียดีๆค่ะ จากคุณ : little kitty - [ 7 มิ.ย. 50 15:08:49 ]

ความคิดเห็นที่ 11 สวัสดีครับ  คุณกัมม์ คุณนิค  และทุกๆท่าน        อากาศร้อนเพิ่งสอนเสร็จมาเห็นกระทู้เดือด  ยิ่งคุเทียวครับ ตอนที่เรียนพวกเราก็รู้สึกว่าเป็นการลดพระยศลง  แต่อาจารย์บางท่านกล่าวว่าเป็นการปรับระบบการขนานพระนามเจ้านายให้มีระเบียบขึ้นไม่น่าจะเป็นการลดพระยศ    (แต่ความรู้สึกของผมก็ยังคงคิดว่าลดแน่ๆ)        ขอบคุณสำหรับข้อมูลนะครับคุณกัมม์  ถ้ามีรางวัลคนขยันพิมพ์นี้ผมว่าจะเสนอชื่อคุณกัมม์  กะคุณนิค  เข้าประชันกันเลยท่าจะดีนะครับ ด้วยความเคารพครับ จากคุณ : เกนหลงหนึ่งหรัด - [ 7 มิ.ย. 50 15:29:53 ]

ความคิดเห็นที่ 12 สวัสดีครับ litle kitty "แล้วโอกาสของเราก็ใกล้จะมาถึงแล้ว" http://www.pantip.com/cafe/library/topic/K5477959/K5477959.html#17 อ่านพลางเสียวสันหลังพลาง   ใครช่วยดูหลังเป้าทีรึ สันหลังเป้าหวะหรือไม่อย่างไร คุณ ปริยวาที ตีปริศนาธรรมแตกแล้วบอกเป้าด้วยเด้อ สวัสดีครับ คุณครูเกนหลงฯ จบพระนิพนธ์นี้แล้ว  จะเอาพระราชนิพนธ์มาเสริมนะครับ พระบรมราชาธิบายในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เรื่อง การตั้งเจ้าต่างกรม เป็นพระบรมราชาธิบายใน  จดหมายเหตุเจ้าครอกวัดโพธิ์ จะพากันงงอีกรอบครับ แก้ไขเมื่อ 08 มิ.ย. 50 08:18:17 จากคุณ : กัมม์ - [ 7 มิ.ย. 50 16:34:07 ]

ความคิดเห็นที่ 13 อ่านแล้วก็ลืมเสียเอง เรื่อง ลงพระนามของเจ้านาย กับ เจ้ากรมลงชื่อ ท้ายหนังสือ พระบรมราชาธิบายใน จดหมายเหตุเจ้าครอกวัดโพธิ์  ก็ทรงกล่าวถึงไว้          ....แต่ครั้นเมื่อพิเคราะห์ไป ยกเช่นนี้ไปทันกับสมเด็จพระพันปีหลวง  และสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอรัชกาลที่ ๑ ซึ่งท่านเป็นเจ้าฟ้า หาที่แปลกกันไม่ได้  จึงโปรดให้เติมคำนำลงเสียหน้าสมเด็จว่า "พระเจ้าพี่ยาเธอ กรมสมเด็จพระเดชาดิศร"  "พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมสมเด็จพระปรมานุชิต" แก้ไขยักเยื้องไปพอให้แปลกกัน  เมื่อลงรูปเช่นนี้จะเป็นอย่างอื่นไม่ได้  นอกจากจะต้องเข้าใจว่าพระองค์เจ้ามั่งองค์นี้พระนามเดชาดิศร  แต่เหตุไฉนเจ้ากรมจึงมาชื่อพ้องกัน  เจ้านายต่างกรมบางองค์มีความเดือดร้อนว่าลายเซ็นของตัวเหมือนกับเจ้ากรมไม่ทันพิศ  บางคนหลงว่าลายเซ็นของเจ้ากรม เป็นลายพระหัตถ์ของเจ้า... จากพระราชนิพนธ์นี้ เจ้ากรมกับเจ้านาย  คงลงชื่อ(พระนาม)ท้ายหนังสือเหมือนกันมังครับ (ลืมจริงๆ ครับไม่ได้แกล้งลองภูมิใครเลย  หากใครมีตัวอย่างลายเซ็นเจ้ากรม  กรุณาด้วยจักเป็นพระคุณยิ่งครับ) แก้ไขเมื่อ 08 มิ.ย. 50 08:21:12 จากคุณ : กัมม์ - [ 7 มิ.ย. 50 16:48:59 ]

ความคิดเห็นที่ 14 กระทู้นี้ อ่านแล้วได้ความรู้มากเลยครับ คลายข้อสงสัยได้เยอะมากๆ แต่ผมมีข้อสงสัยนิดหน่อยครับว่า การตั้งกรมพระอัฐินั้น มีการตั้งเจ้ากรม ปลัดกรมและสมุห์บัญชีด้วยหรือเปล่าครับ หรือว่าเป็นการตั้งกรมขึ้นลอยๆ เฉยๆ ขอบคุณสำหรับคำตอบล่วงหน้าครับ จากคุณ : นอกราชการ - [ 7 มิ.ย. 50 19:18:18 ]

ความคิดเห็นที่ 15 แหม..มีวี๊ดวิ้ว ซะด้วย ^_^" สวัสดีค่ะคุณกัมม์  คุณพี่นิค  คุณlittle kitty  (มาไวจัง)  และทุก ๆ ท่าน กะปาดก่อน อ่านทีหลัง   แต่ไหน ๆ ก็ช้ากว่าใครแล้ว  ค่อย ๆ อ่านแล้วกันนะ^____^ *  อย่าให้จิ๋วแปลเลยค่ะคุณกัมม์  เดี๋ยวจะไปกันใหญ่  5555 จากคุณ : ปริยวาที - [ 8 มิ.ย. 50 07:50:16 ]

ความคิดเห็นที่ 16 หนูจิ๋วไม่ต้องหรอก พี่จัดการเองได้ ฮิฮิ คุณเกนหลงหนึ่งหรัดครับ ผมประชันไม่ได้หรอก เพราะต้องใช้อารมณ์มากโขอยู่ ของแบบนี้ยกให้พี่เป้าเค้าไปเถิด แต่เรื่องอื่น ผมเอาเอง อยู่กับคุณกัมม์ หรืออยู่ในห้องสมุด ก็ต้องมีสาระกันบ้าง แต่ถ้าหลงหูหลงตาพี่เป้าเมื่อไหร่ แอ่นแอ๊น มาอีกมาด ลองไปดูอีกบุคลิกหนึ่งได้ในกระทู้นี้ แล้วก็ตามลิ้งค์ไปเรื่อยๆ รับรอง ไม่ผิดหวัง ฮิฮิ http://www.pantip.com/cafe/library/topic/K5480093/K5480093.html จากคุณ : NickyNick - [ 8 มิ.ย. 50 09:14:30 ]

ความคิดเห็นที่ 17 สวัสดีครับ คุณ นอกราชการ อย่างที่พระนิพนธ์ว่าครับ กรมเจ้านายเป็นกรมขอเฝ้า ชั่วคราว  ไม่ประจำราชการ เมื่อเจ้านายประธานกรมสิ้นพระชนม์  กรมก็ต้องเลิก และเลิกเจ้ากรม ปลัด สมุหบัญชี ผมเข้าใจการตั้งกรมพระอัฐิจึงน่าจะเป็นการเฉลิมพระยศ  ไม่มีเจ้ากรมปลัดกรมสมุหบัญชี ครับ ขอบพระคุณที่แวะไปเยี่ยมที่ Blog นะครับ ขอแนะนำอีก Blog หนึ่งครับ   ไปดูลิ้นคนสุพรรณฯ  เขาว่า "แลบลิ้นถึงหู" เชียว http://www.bloggang.com/viewdiary.php?id=nickynick&group=4 สวัสดีครับ  ปริยวาที นี่ถ้าช้ากว่านี้  คงจะต้องเผชิญชะตากรรมเหมือนเจ้าแมวน้อยแน่ๆ อย่างนี้ละมังที่เป็นปริศนาธรรม "แล้วโอกาสของเราก็ใกล้จะมาถึงแล้ว" สำหรับเรื่องความอึดคงพอได้ครับ คุณเกนหลงฯ ก็ได้อาศัยความอึดนี่แหละ  พอจะชดเชยสติปัญญาที่ขาดพร่องได้บ้าง เรื่องนี้ไม่กลัวพี่นิคอยู่แล้วครับ  ใช้แต่ความอึดอย่างเดียว  ไม่กลัวเลย ส่วนเรื่องอื่นๆ  ต้องยอมให้ครับพี่ แว่บไปดูลิงก์ที่พี่ทำไว้  พักนี้มีแต่สุราเมรัยนะครับพี่ ก็ดีแล้วครับ พวกที่ไม่ข้องแวะกับสุราเขาเรียกว่า "อสุรา" ขอถามสักนิดเถิดครับ  ตาคนนั้นเขาทำไมชอบใส่หน้ากากขาวถ่ายรูปจัง อยากเห็นหน้าเห็นตาเขา  พี่บอกให้ถอดหน้ากากทีเถิดครับ แก้ไขเมื่อ 08 มิ.ย. 50 10:51:02 จากคุณ : กัมม์ - [ 8 มิ.ย. 50 10:01:24 ]

ความคิดเห็นที่ 18 (ต่อ)          ถึงรัชกาลที่ ๖  ทรงแก้ไขระเบียบพระเกียรติยศเจ้านายหลายอย่าง   เป็นต้นแต่แก้พระนามอัฐิเจ้านายต่างกรม  คือ          ๑)  กรมพระราชวังบวรสถานมงคล รัชกาลที่ ๑ ที่ ๒ ที่ ๓  ซึ่งพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้ทรงบัญญัติให้เรียกว่ากรมพระราชวังบวรมหาสุรสิงหนาท พระองค์ ๑  กรมพระราชวังบวรมหาเสนานุรักษ์ พระองค์ ๑  และกรมพระราชวังบวรมหาศักดิพลเสพ พระองค์ ๑ นั้น  ให้เปลี่ยนคำ “กรมพระราชวังบวร” ที่นำพระนามเป็น  “สมเด็จพระบวรราชเจ้า”          ๒)  สมเด็จพระชนนีพันปีหลวงซึ่งเป็น “กรมสมเด็จพระ” แต่ก่อนมา  เปลี่ยนเป็นสมเด็จพระอมรินทรา บรมราชินี พระองค์ ๑  สมเด็จพระศรีสุริเยนทรา บรมราชินี พระองค์ ๑  สมเด็จพระเทพสิรินทรา บรมราชินี พระองค์ ๑          ๓)  ถวายพระนามสมเด็จพระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรี พระบรมราชินีนาถ  องค์พระบรมราชาชนนีเป็นสมเด็จพระศรีพัชรินทรา บรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง  ทรงตั้งตำแหน่งต่างๆ ในราชเสวกเป็นทำเนียบข้าราชการในสมเด็จพระพันปีหลวง แทนเจ้ากรม ปลัดกรม สมุห์บัญชีอย่างแต่ก่อน  พึงเห็นได้ในบรรดาพระนามที่แก้ไขดังกล่าวมา  พระนามใดที่เคยทีคำ “กรม” เปลื้องเอาคำ “กรม” ออกจากพระนามทั้งนั้น  เอาแต่คำ “สมเด็จพระ” เป็นประธาน  แต่คำ “กรม” แม้ไม่มีแก่นสารแล้วก็ยังทิ้งจากพระยศเจ้านายไม่ได้หมด  ยังคงใช้ต่อมาเป็นแต่แก้ไขชั้น “กรมสมเด็จพระ” เป็นสมเด็จฯ กรมพระยา” กรมชั้นอื่นนอกนั้นคงอยู่ตามเดิม          การที่แก้ยศ กรมสมเด็จพระ เป็น สมเด็จฯ กรมพระยา นั้น  เกิดแต่ต้นรัชกาลที่ ๖  เมื่อพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว จะถวายมหาสมณุตมาภิเษกพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมกลวงวชิรญาณวโรรส พระอุปัชฌาย์  เป็นสมเด็จพระมหาสังฆปรินายก  ตัวอย่างเจ้านายที่ได้รับมหาสมณุตมาภิเษกมาแต่ก่อนเป็น “กรมสมเด็จพระ” เหมือนกันทั้ง ๒ พระองค์  แต่ผิดกันที่ยศเจ้ากรมของกรมสมเด็จพระปรมานุชิตฯ เป็นพระ  เจ้ากรมของกรมสมเด็จพระปวเรศวริยาลงกรณ์เป็นพระยา  ปัญหาเรื่องกรมพระกับกรมพระยาเกิดขึ้นด้วยยศเจ้ากรมเป็นพระยาไม่ตรงกับกรมสมเด็จพระ  เหมือนเช่นกรมพระ กรมหลวง เป็นต้น  พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวตรัสปรึกษากับกรมหลวงวชิรญาณฯ  ทรงกำหนดชั้นกรมเจ้านายให้เป็นระเบียบตรงกับชั้นยศขุนนางซึ่งเป็นเจ้ากรมคงตามแบบเดิมตั้งแต่กรมหมื่นขึ้นไปจนกรมพระ  ต่อนั้นทรงพระราชดำริจะให้มี “กรมพระยา” (ไม่มีคำสมเด็จ) ขึ้นอีกชั้นหนึ่ง  และแก้ยศกรมสมเด็จแบบเดิมเป็น “สมเด็จกรมพระยา” เทียบเท่าชั้นสมเด็จเจ้าพระยาทางยศขุนนาง  อันนี้เป็นพระเค้าพระราชดำริ            มีปัญหาต่อไปว่าคำ “สมเด็จกรมพระยา” จะเอาเข้าพระนามตรงไหน  จะเป็น “พระเจ้าบรมวงศ์เธอ สมเด็จกรมพระยา” หรือ “สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยา”  สมเด็จพระมหาสมณะทรงเห็นควรเป็นอย่างข้างหลัง  และทรงพระดำริต่อไปว่า  สมเด็จเจ้าพระยาได้เครื่องยศและมีกรมทนายเหมือนอย่างเจ้าต่างกรมฉันใด  สมเด็จกรมพระพระยา (ที่มิได้เป็นเจ้าฟ้า) ก็ควรจะมีศักดิ์คล้ายเจ้าฟ้า (เคยได้ยินคำตรัสว่า “เจ้าฟ้ายก” เปรียบเช่นพระราชาคณะยก)  เพราะฉะนั้นตามประเพณีเดิมพระองค์เจ้าต่างกรมทรงศักดินา ๑๕๐๐๐ เท่ากันทุกชั้น  จึงเพิ่มศักดินาสมเด็จกรมพระยาเป็น ๓๕๐๐๐ ต่ำกว่าศักดินาเจ้าฟ้าต่างกรม ๕๐๐๐  และได้พระราชทานเครื่องยศลงยาราชาวดีเหมือนเจ้าฟ้า  เมื่อเอาคำ “สมเด็จ” มาตั้งหน้าพระนามกรมพระยาเหมือนอย่างเจ้าฟ้า ก็ต้องแก้ทางระเบียบพระนามเจ้าฟ้าให้ผิดกัน  จึงเอาคำ “เจ่าฟ้า” ลงไว้ข้างหน้านามกรม  เช่นว่าสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอเจ้า กรมพระยาภานุพันธุวงศ์วรเดช ฉะนี้  ให้ผิดกับสมเด็จกรมพระยาที่มิได้เป็นเจ้าฟ้า          ในรัชกาลที่ ๖  ทรงตั้งสมเด็จกรมพระยานอกจากสมเด็จพระมหาสมณะอีก ๒ พระองค์  กรมพระพระองค์ ๑          เลื่อนสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระภาณุพันธุวงศ์วรเดช  เป็นสมเด็จกรมพระยาพระองค์ ๑          เลื่อนพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระเทววงศ์วโรประการ  เป็นสมเด็จกรมพระยาพระองค์ ๑          เลื่อนพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงนริศรานุวัดติวงศ์  เป็นกรมพระ พระองค์ ๑          เฉลิมพระนามพระอัฐิสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอเจ้าฟ้าพาหุรัตนมณีมัย  เป็นกรมพระเทพนารีรัตน พระองค์ ๑          เลื่อนพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงนเรศวรฤทธิ  เป็นกรมพระ พระองค์ ๑          เลื่อนพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนสมมตอมรพันธุ์  เป็นกรมพระ พระองค์ ๑          เลื่อนพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นนราธิปประพันธพงศ์  เป็นกรมพระ พระองค์ ๑          เลื่อนพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงดำรงราชานุภาพ  เป็นกรมพระ พระองค์ ๑          เลื่อนพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสวัสดิวัดนวิศิษฏ์  เป็นกรมพระ พระองค์ ๑          เลื่อนพระเจ้าพี่ยาเธอ กรมหลวงจันทบุรีนฤนาถ  เป็นกรมพระ พระองค์ ๑          ในรัชกาลที่ ๖  ทรงเปลี่ยนคำนำพระนามตามชั้นพระราชวงศ์  ซึ่งบัญญัติขึ้นในรัชกาลที่ ๔  ด้วยอีกอย่าง ๑  เพราะตามแบบเก่าต้องแก้ชั่วบุรุษ ทรงบัญญัติใหม่เพื่อมิให้ต้องแก้  คือ          ๑)  บรรดาพระราชบุตรธิดาแต่ชั้นพระเจ้าอาว์ขึ้นไป  รวมทั้งพระเจ้าลูกเธอในรัชกาลที่ ๓  ให้ใช้คำนำพระนามว่า “พระเจ้าบรมวงศ์เธอ” เหมือนกันทุกชั้น          ๒)  พระราชบุตรและธิดาสมเด็จพระบวรราชเจ้า  และพระเจ้าลูกเธอของพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว  ให้ใช้คำนำพระนามว่า “พระเจ้าราชวรวงศ์เธอ” แต่ลูกเธอของกรมพระราชวังบวรวิชัยชาญเป็น “พระราชวรวงศ์เธอ”           เจ้านายชั้นพระเจ้าพี่ยาเธอ พระเจ้าน้องยาเธอ พระสัมพันธวงศ์เธอ พระวรวงศ์เธอ พระวงศ์เธอ  คงอยู่ตามแบบเดิม          ถึงรัชกาลที่ ๗  ทรงสถาปนาหม่อมเจ้ารำไพพรรณี พระชายา  เป็นสมเด็จพระนางเจ้า พระบรมราชินี  แต่การตั้งกรมเจ้านายพฤติการณ์ผิดกับรัชกาลที่ ๖  ด้วยได้เฉลิมพระยศสมเด็จพระบรมราชชนนีแต่ในรัชกาลนั้นแล้ว  พระอุปัชฌาย์ก็ได้เฉลิมพระยศและสิ้นพระองค์ไปแล้ว  แต่มีกรณีเป็นเหตุที่ทรงพระราชดำริเห็นสมควรแก้ไขแบบเดิมบ้าง  การตั้งกรมเจ้านายในรัชกาลที่ ๗  จึงทรงเพิ่มพระยศสมเด็จพระภรรยาเจ้าในรัชกาลที่ ๕  ซึ่งยังอยู่ ๓ พระองค์  คือ           ทรงสถาปนาสมเด็จพระนางเจ้าสว่างวัฒนา พระบรมราชเทวี  พระมเหสีในรัชกาลที่ ๕  เป็นสมเด็จพระศรีสวรินทิรา บรมราชเทวี พระพันวัสสามาตุจฉาเจ้า  เจ้ากรมเป็นพระยา  เทียบที่กรมพระเทพามาตย์แต่โบราณ พระองค์ ๑          ทรงสถาปนาพระนางเจ้าสุขุมมาลมารศรี พระราชเทวี  เป็นสมเด็จพระปิตุฉาเจ้า สุขุมมาลมารศรี พระอัครราชเทวี  เจ้ากรมเป็นพระ พระองค์ ๑          เลื่อนพระยศพระอัครชายาเธอ กรมขุนสุทธาสินีนาฏ  เป็นพระวิมาดาเธอ กรมพระ  พระองค์ ๑          เพิ่มพระยศสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช  เป็นสมเด็จพระราชปิตุลาบรมพงศาภิมุข เจ้าฟ้ากรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช  ทรงศักดินา ๑๐๐๐๐๐ เสมอกับกรมพระราชวังบวรสถานมงคลแต่ก่อน พระองค์ ๑          เลื่อนสมเด็จพระเจ้าพี่ยาเธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงนครสวรรค์วรพินิต  เป็นกรมพระ  พระองค์ ๑          เลื่อนพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระดำรงราชานุภาพ  เป็นสมเด็จกรมพระยา พระองค์ ๑          เพิ่มพระยศพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสวัสดิวัดนวิศิษฎ์  เป็นสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระ  พระองค์ ๑ (น่าจะนับว่าเป็นกรมพิเศษ  เพราะมิได้เพิ่มศักดินาและเครื่องยศอย่างสมเด็จกรมพระยา)          เลื่อนพระเจ้าพี่ยาเธอ กรมหลวงกำแพงเพชรอัครโยธิน  เป็นกรมพระ  พระองค์ ๑          นอกจากสมเด็จพระพันวัสสา สมเด็จพระปิตุจฉา และสมเด็จพระราชปิตุลา  ในรัชกาลที่ ๗ ทรงตั้งสมเด็จกรมพระยา พระองค์ ๑  สมเด็จกรมพระและกรมพระ ๔ พระองค์          เรื่องตำนานการตั้งกรมสมเด็จและกรมพระมามรดังนี้          ที่จะเรียกว่า “สมเด็จกรม” หรือ “กรมสมเด็จ” นั้น  หม่อมฉันเห็นว่าที่มิได้มีพระราชบัญญัติให้เปลี่ยนเป็นอย่างอื่น  ควรเรียกตามพระสุพรรณบัฏเป็นหลัก  ชั้นก่อนรัชกาลที่ ๖ คงเรียกพระนามดังนี้  จะยกตัวอย่าง เช่น          สมเด็จ (พระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้า) กรมพระเทพสุดาวดี          กรมสมเด็จพระเดชาดิศร          สมเด็จ (พระเจ้าบรมวงศ์ เจ้าฟ้า) กรมสมเด็จพระบำราบปรปักษ์          เจ้านายพระองค์ใดที่ได้เป็นสมเด็จกรมพระยาตั้งแต่รัชกาลที่ ๖ มา  จึงควรเรียกว่าสมเด็จกรมพระยา  ที่เรียกว่ากรมพระยาเลยขึ้นไปถึงก่อนรัชกาลที่ ๖ ไม่มีมูล  และทำให้เกิดยุ่งด้วย  เพราะกลายเป็นสมเด็จพระพี่นางพระองค์น้อยในรัชกาลที่ ๑  ดูเหมือนพระยศต่ำกว่าพระองค์ใหญ่  และทำให้ดูเหมือนกรมสมเด็จพระปรมานุชิตฯ ทรงพระยศต่ำกว่ากรมสมเด็จพระเดชาดิศร  หม่อมฉันคิดเห็นดังนี้. จากคุณ : กัมม์ - [ 8 มิ.ย. 50 10:03:39 ]

ความคิดเห็นที่ 19 ต้องกลับไปแก้หัวข้อ blog ใหม่ เป็น กรมสมเด็จพระปรมานุชิตชิโนรส http://www.bloggang.com/viewblog.php?id=rattanakosin225&group=1&date=01-06-2007&gblog=26 จากคุณ : กัมม์ - [ 8 มิ.ย. 50 10:10:08 ]

ความคิดเห็นที่ 20 ขอบคุณสำหรับความรู้ค่ะ แต่อ่านแล้วงงมากเลย จากคุณ : นางพญามารเมฆไฟ - [ 8 มิ.ย. 50 11:47:48 ]

ความคิดเห็นที่ 21 ^ ^ ^ สวัสดีค่ะคุณนางพญามารเมฆไฟ  เราแนะนำว่าต้องเข้ามาอ่านในนี้บ่อย ๆ  แล้วจะเข้าใจมากขึ้นเรื่อย ๆ ค่ะ ถ้ามีปัญหาตรงไหน สงสัยอะไร  ก็ปรึกษาลุงนิค  กับลุงกัมม์ได้ค่ะ  ลุงเค้าเต็มใจอธิบายค่ะ ^________^ จากคุณ : ปริยวาที - [ 8 มิ.ย. 50 12:18:34 ]

ความคิดเห็นที่ 22 "แล้วโอกาสของเราก็ใกล้จะมาถึงแล้ว" เห็นไหมพี่นิค  เขางงกันไปหมดแล้ว (ฮ่ะฮ่ะฮ่า) สวัสดีตอนบ่ายครับ นางพญามาร ปริยวาที เดี๋ยวจะพาให้ทุกคนงงงวยกว่านี้อีกครับ พระราชนิพนธ์เรื่องตั้งกรมเจ้านาย  ต่างไปจากพระวินิจฉัยในสมเด็จฯ แต่ตอนนี้ขอยึดเอาพระนิพนธ์นี้เป็นหลักในการตอบไปก่อนนะครับ สงสัยข้อไหนครับ จะได้ช่วยกันหาคำตอบ  (ก่อนที่ทุกคนจะงง) (เคาะก็เคาะ .... เคาะให้แล้วนะจ๊ะ)  *-* แก้ไขเมื่อ 08 มิ.ย. 50 16:51:38 จากคุณ : กัมม์ - [ 8 มิ.ย. 50 13:06:00 ]

ความคิดเห็นที่ 23 เห็นด้วยกับคุณกัมม์ครับ  ทำไมบุรุษท่านนั้นจึงปิดบังใบหน้า   เค้าคือใครกันนะ  เรียกร้องให้เปิดเผยตัวด่วนๆๆๆๆ จากคุณ : เกนหลงหนึ่งหรัด - [ 8 มิ.ย. 50 14:34:05 ]

ความคิดเห็นที่ 24 "นางพญามารปริยวาที"            ^_^" เอ่อ....คุณกัมม์คะ  รบกวนเว้นวรรคนิดนึงได้มั้ยคะ  .......   จากคุณ : ปริยวาที - [ 8 มิ.ย. 50 14:56:34 ]

ความคิดเห็นที่ 25 ทรงสถาปนาสมเด็จพระนางเจ้าสว่างวัฒนา พระบรมราชเทวี  พระมเหสีในรัชกาลที่ ๕  เป็นสมเด็จพระศรีสวรินทิรา บรมราชเทวี พระพันวัสสามาตุจฉาเจ้า  เจ้ากรมเป็นพระยา  เทียบที่กรมพระเทพามาตย์แต่โบราณ พระองค์ ๑ แสดงว่าโบราณนั้นถือว่า กรมพระเทพามาตย์ ใหญ่สุด  แม้แต่มเหสียังเป็นกรมหลวง แต่จริงๆแล้ว สมเด็จพระศรีสวรินทิรา ก็ทรงเป็นพระบรมราชเทวีมาก่อน ถือเป็นเอกอัครมเหสี ซึ่งก็เป็นที่ สอง รองจากพระเจ้าอยู่หัว ก็คงไม่ได้ยิ่งหย่อนไปกว่า กรมพระเทพามาตย์ เท่าใดนัก ร ๖ ท่านไปลำดับการสืบราชสันตติวงศ์ใหม่ ท่านเลยกลายเป็นมเหสีรองไปเลย ใน ร ๗ ก็ดูเหมือนจะเป็นการเฉลิมพระนามเท่านั้น ไม่ใช่สถาปนาพระราชอิสริยยศ มิใช่หรือครับ ทรงสัปตปฎลเศวตฉัตรตั้งแต่เป็นพระบรมราชเทวีแล้วนี่นา จากคุณ : จำปูน (อ่างหยก) - [ 8 มิ.ย. 50 15:06:30 ]

ความคิดเห็นที่ 26 ฮ่า ฮ่า ฮ่า คุณจิ๋ว เจอมุก กำกวมของพี่เป้าเข้าแล้ว อิอิอิ เข้ามาแจมตอนบ่ายๆ วันศุกร์ค่ะ จากคุณ : little kitty - [ 8 มิ.ย. 50 15:34:30 ]

ความคิดเห็นที่ 27 อุ๊ย ขอโทษ  เป้าทำอะไรไปเนี่ย  *-* เคาะแล้วนะครับ  สงสัยจะเพราะออโต้ดีลีท (ลีทเฉพาะที่เคาะ) เดี๋ยวแก้ไขให้นะจ๊ะ  ไม่มารก็ไม่มารจ้า สวัสดีคุณครู เกนหลงฯ สงสัยว่าเขากลัวทางการจำได้ อย่างว่าครับ  แน่จริงอย่าปิดผ้าคลุมสิ สวัสดีครับ คุณ จำปูน ปีนี่ครบกี่รอบแล้วครับ จริงสิ ขออนุญาตแจ้งให้หลานๆ ทราบนะครับ เมื่อวันที่ ๑ มิถุนายน ๒๕๕๐ เวลา ๐๙.๑๒ น. พี่นิคแจ้งมาว่า  "วันนี้วันเกิดจำปูนนะ อย่าลืมอวยพรล่ะ" ขอเชิญหลานๆ  อำนวยพรย้อนหลังกันได้เลยครับ ดูเหมือนแต่ก่อน กรมพระเทพามาตย์ จะสูงกว่าพระมเหสีนะครับ ส่วนเรื่องเครื่องประกอบพระยศ  คงต้องพึ่งพาท่านจำปูนแล้วครับ สำหรับสมเด็จพระศรีสวรินทิรา  ทรงประสูติสมเด็จเจ้าฟ้าชาย ลำดับก่อนสมเด็จเจ้าฟ้ามหาวชิราวุธ ๒ พระองค์ คือ ลำดับที่ ๒๑. สมเด็จเจ้าฟ้าชายมหาวชิรุณหิส อดิศรมหาจุฬาลงกรณ์ บดินทรสมมติเทพยวรางกูร บรมมกุฎนเรนทรสูริย์ขัตติยสันตติวงศ์ อุกฤษฐพงศ์วโรภโตสุชาต ธัญญลักษณวิลาสวิบุลยสวัสดิ์ สิริวัฒนราชกุมาร ประสูติเมื่อวันพฤหัสบดี เดือน ๗แรม ๑๒ ค่ำ ปีขาล สัมฤทธิศก จ.ศ. ๑๒๔๐ ในสมเด็จพระศรีสวรินทิรา บรมราชเทวี ในรัชกาลที่ ๕ พ.ศ. ๒๔๒๙ โปรดฯให้สถาปนาขึ้นเป็น สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สยามมกุฎราชกุมาร มีพระนามตามจารึกสุพรรณบัฏว่า "สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิส อดิศวรมหาจุฬาลงกรณ์ บดินทรสมมติเทพยวรางกูร บรมมกุฎนเรนทรสูริย์ขัตติยสันตติวงศ์ อุกฤษฐพงศ์วโรภโตสุชาต ธัญญลักษณวิลาสวิบุลยสวัสดิ์สิริวัฒนราชกุมาร มุสิกนาม" ตามตำแหน่งยศสมเด็จพระหน่อพุทธเจ้า สวรรคตในรัชกาลที่ ๕ เมื่อวันศุกร์ เดือน ๒ ขึ้น ๙ ค่ำ ปีมะเมียฉศก จ.ศ. ๑๒๕๖ พระชันษา ๑๗ ปี ลำดับที่ ๒๗. สมเด็จเจ้าฟ้าชายอิศริยาลงกรณ์ บรมนริศรสมมติเทวราช จุฬาลงกรณ์นาถปรมางกูร สมบูรณ์อุกฤษฐศักดิ์ อุภโตปักษ์วิสุทธิพงศ์ มหามกุฎราชรวิวงศ์ ลักษณสมบัติขัตติยราชกุมาร ประสูติเมื่อวันพฤหัสบดี เดือน ๑๐ แรม ๔ ค่ำ ปีเถาะเอกศก จ.ศ. ๑๒๔๑ ในสมเด็จพระศรีสวรินทิรา บรมราชเทวี สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๕ เมื่อวันพฤหัสบดี เดือน ๑๑ ขึ้น ๑๐ ค่ำ ปีเถาะเอกศก จ.ศ. ๑๒๔๑ พระชันษา ๒๑ วัน สมเด็จเจ้าฟ้าชายมหาวชิราวุธ เป็นลำดับที่ ๓๒ เจ้าฟ้าชายประดับพระมงกุฎในรัชกาลที่ ๕ พระองค์แรกสุด เป็นพระราชโอรส ซึ่งพระองค์เจ้าทักษิณชาเป็นพระมารดา ประสูติเมื่อวันพฤหัสบดี เดือน ๘ ปฐมาสาฒ ขึ้น ๘ ค่ำ ปีวอกจัตวาศก จ.ศ. ๑๒๓๔ สิ้นพระชนม์ในวันประสูติ ราชสกุลในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว http://www.bloggang.com/viewblog.php?id=rattanakosin225&group=5&date=16-03-2007&gblog=6 คุณจำปูนช่วยแนะนำ  หนังสือเกี่ยวกับเครื่องประกอบพระยศเจ้านาย บ้างนะครับ แก้ไขเมื่อ 08 มิ.ย. 50 16:54:26 แก้ไขเมื่อ 08 มิ.ย. 50 16:29:17 จากคุณ : กัมม์ - [ 8 มิ.ย. 50 16:04:17 ]

ความคิดเห็นที่ 28 สวัสดีครับ เจ้าลูกแมวน้อย ส่งข้อความแล้วจึงเห็น  อภัยให้ด้วยนะครับ พร้อมที่จะงงกันแล้วนะครับ พระราชนิพนธ์ที่จะแสดงนี้แน่นอนว่า  ทรงไว้ในรัชกาลที่ ๕ ก่อนที่ล้นเกล้ารัชกาลที่ ๖ จะทรงจัดระเบียบยศเจ้านาย ก่อนพระวินิจฉัยในสมเด็จฯ จะทรงนิพนธ์ ขอให้เพื่อนๆ พิจารณากันเองนะครับ จากคุณ : กัมม์ - [ 8 มิ.ย. 50 16:11:34 ]

ความคิดเห็นที่ 29 พระบรมราชาธิบายในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เรื่อง การตั้งเจ้าต่างกรม          ๑๘๓. ณ วันอาทิตย์ เดือน ๘ แรม ๑๒ ค่ำ ลุศักราช ๑๑๖๑ ปีมะแมเอกศก  สมเด็จตรัสสาเจ้ากรมพระศรีสุดารักษ์เสด็จสู่สวรรคาลัย          ๑๘๓.คำที่เรียกสมเด็จตรัสสานี้ไม่เคยได้ยิน  แต่เรียกเจ้านายว่าตรัสนั้น  คงจะได้เรียกอย่างเดียวกับเสด็จ  เช่นตัวอย่างตรัสน้อยครั้งกรุงเก่า  แต่ตรัสสาระแยกเป็นฝ่ายอิตถีลึงค์ก็ดูแปลกอยู่สักนิดหนึ่งถ้าเรียกเฉพาะองค์เดียว  ก็น่าจะเดาว่าเป็นอย่างอื่นไปได้แต่นี่เรียกทั้งสองพระองค์  แปลกไม่เคยได้ยินใครเล่าเลย          ๑๘๔. ณ วันศุกร์ เดือน ๑๒ แรม ๑๑ ค่ำ สมเด็จตรัสสา เจ้าฟ้ากรมพระยาเทพสุดาวดี  เสด็จสู่สวรรคาลัย          ๑๘๔. ขอให้สังเกต สมเด็จพระศรีสุดารักษ์ เรียกเจ้าฟ้ากรมศรีสุดารักษ์  แต่สมเด็จพระเทพสุดาวดี  เรียกเจ้าฟ้ากรมพระยาเทพสุดาวดี  ดูถูกต้องดีหนักหนา  เพราะเหตุที่เจ้ากรมสมเด็จพระเทพสุดาวดีเป็นพระยาพานทอง  เจ้ากรมพระศรีสุดารักษ์เป็นพระ          บัดนี้จะตั้งวินิจฉัย  ในเรื่องเจ้าต่างกรมแปลว่ากระไร  เหตุไฉนชื่อเจ้ากรมจึงเหมือนกับชื่อเจ้า  ข้อนี้วินิจฉัยง่าย  คือเจ้าฟ้าก็ดี พระองค์เจ้าก็ดี  ที่มีข้าไทเลขสมสังกัดขึ้นมาก  การบังคับบัญชาคนข้าไทเหล่านั้นต้องมีข้าของเจ้าคนหนึ่งสองคนหรือสามคน  เป็นผู้ควบคุมผู้คนมากด้วยกัน  จะเป็นจางวาง นายเวร สมุห์บัญชี  ชื่อเดิมควบคุมคนมากๆก็ดูไม่สมควร  เจ้าแผ่นดินจึงโปรดให้ยกคนหมู่นั้นขึ้นเป็นกรมต่างหากกรมหนึ่งคงอยู่ในเจ้าองค์นั้น  เจ้าองค์นั้นมีอำนาจตั้งเจ้ากรมเป็นพระยาพระหลวงขุนหมื่นมีชื่อตำแหน่ง  ส่วนเจ้าซึ่งเป็นผู้ปกครองกรมนั้นเป็นเจ้าฟ้าก็คงเป็นเจ้าฟ้า  เป็นพระองค์เจ้าก็คงเป็นพระองค์เจ้า  แต่การที่ผู้ใดจะออกพระนามเดิมจริงๆดูเป็นการไม่เคารพ  เช่นกับจะออกพระนามกรมหลวงจักรเจษฎาว่า สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าลา เช่นนี้ก็ดูเป็นการต่ำสูง  จึงเรียกเสียว่า สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงจักรเจษฎา  ตามชื่อเจ้ากรมซึ่งเป็นหัวหน้าข้าไทของท่าน  ส่วนพระองค์เจ้าเล่า ตามอย่างเก่าๆ เข้ายังเรียกพระองค์เจ้ากรมหมื่นนั่น  พระองค์เจ้ากรมหมื่นนี่ คำที่ใช้จ่าหน้าบัญชีเจ้านาย ก็ใช้ว่าพระองค์เจ้ามีกรม  และพระองค์เจ้าไม่มีกรมเช่นนี้เป็นตัวอย่าง  ชื่อเจ้ากรมปลัดกรมอย่างเก่าๆไม่ได้ใช้คำสูงวิเศษอะไร และไม่ได้ใช้เป็นผู้ชายผู้หญิง เช่นเจ้าฟ้ากรมหลวงโยธาทิพย์ เจ้าฟ้ากรมหลวงโยธาเทพ  ก็เห็นได้ตรงว่า พระนารายณ์คงไม่ได้ตั้งพระขนิษฐาให้ชื่อโยธาทิพย์องค์หนึ่ง  และพระราชบุตรีให้ชื่อโยธาเทพ ซึ่งเป็นชื่อทหารผู้ชายเช่นนั้น  เห็นชัดว่าเป็นชื่อสำหรับเจ้ากรมเท่านั้น          การค่อยๆเข้าใจผิดกันมาทุกที  เพราะเรียกพระนามกรมจนจับหน้าเจ้าองค์นั้นเสียแล้ว  จึงกลายเป็นชื่อเจ้าองค์นั้น ชื่ออย่างเจ้ากรมของตัว  คงเหลืออยู่แต่เจ้าฟ้าซึ่งได้รับพระสุพรรณบัฏเฉลิมพระนามเป็นเจ้าฟ้าก่อนเป็นกรม  เช่นเจ้าฟ้ามหามาลา กรมพระบำราบปรปักษ์ ใช้ทั้ง ๒ อย่าง  การที่ชักเลอะนั้นเพราะเจ้าฟ้าที่ไม่ได้รับพระสุพรรณบัฏและชื่ออย่างไทยๆ เช่นชักตัวอย่างเจ้าฟ้าลา กรมหลวงจักรเจษฎามานั้น เป็นเหตุให้ฟั่นเฟือนได้ประการหนึ่ง          สมเด็จพระบรมราชชนนี  แต่ไหนแต่ไรมาใช้ว่ากรมพระเทพามาตย์ คงเป็น"มาตย" ไม่ใช่ "มาตุ" ที่แก้เป็นมาตุนั้นแก้ตามความหลง  ถ้าจะเอามาวินิจฉัยว่าพระราชชนนี ทำไมจึงไม่ใช้สมเด็จ แต่พระอัครมเหสียังใช้สมเด็จได้  หรือเจ้านายอื่นๆยังตั้งเป็นกรมสมเด็จได้  ถึงที่พระราชชนนี เหตุใดจึงตั้งเป็นแต่กรมพระ   ความข้อนี้วินิจฉัยได้ง่าย สมเด็จนั้นอยู่หน้าคำนำ ตามแบบโบราณเข้าใช้สมเด็จพระพันปีหลวง หรือสมเด็จพระราชมารดา สมเด็จพระราชชนนี สมเด็จพระบรมราชชนนี  ถ้าหากว่าพระนามของท่านเป็นคำไทยๆเช่นสมเด็จพระบรมราชชนนี รัชกาลที่ ๒ ที่ ๓ ที่ ๔ ใครเลยจะกล้าออกพระนามไทยๆต่อท้ายสมเด็จได้  เพราะเหตุฉะนี้ สมเด็จพระพันปีแต่โบราณก็มีพระนามไทยๆ เขาจึงเรียกสมเด็จพระพันปีหลวง กรมพระเทพามาตย์   แต่ด้วยความเคารพยิ่งขึ้นไป จึงไม่ออกพระนามแม้แต่สมเด็จพระพันปีหลวง  เรียกแต่ชื่อเจ้ากรม ว่ากรมพระเทพามาตย์ ทีเดียว          การที่เปลี่ยนชื่อเจ้ากรมในรัชกาลที่ ๒  เป็นพระอมรินทรามาตย์ด้วยความประสงค์จะแก้จืดและจะให้สูงขึ้น  ได้ยกสมเด็จซึ่งเป็นคำนำพระพันปีหลวงมาใช้นำชื่อกรม เป็นสมเด็จกรมพระอมรินทรมาตย์  "สมเด็จ" หรือ "สมเด็จของ"กรมพระอมรินทรามาตย์   มีปรากฏในหมายเก่าใช้ "สมเด็จกรมพระอมรินทร์"  "สมเด็จกรมพระศรีสุลาลัย"ทุกแห่ง  ยังถูกต้องดีอยู่          ข้อซึ่งมาฟั่นเฟือนมากไปนั้น  ด้วยในรัชกาลที่ ๔ มีพระราชบัญญัติ  พระศรีภูริปรีชารับพระบรมราชโอการ  ออกหมายลงวันเดือน ๑๐ ขึ้น ๕ ค่ำ ปีชวดจัตวาศก จุลศักราช ๑๒๑๔ ก่อนข้าพเจ้าเกิดปีหนึ่ง  สาเหตุข้อพระราชบัญญัตินี้ และความมุ่งหมายเป็นอย่างอื่นแท้ เหตุที่เกิดขึ้นนั้นดังนี้          ทรงได้ยินคำกราบทูลว่า  สมเด็จพระเดชา  และสมเด็จพระปรมานุชิตเป็นต้น  ทรงระแวงไปว่าดูเหมือนบรรดาศักดิ์จะเสมอสมเด็จพระราชาคณะ  อันเรียกว่าสมเด็จพระอิรยวงศาญาณ  สมเด็จพระพุฒาจารย์และอื่นๆ  อีกอย่างหนึ่งนั้น มีผู้กราบทูลเรียกพระนามกรมพระว่า พระราม พระพิพิธ พระพิทักษ์  ก็จะเหมือนพระพิพิธเดชะ พระอินทรเทพ และอื่นๆไป  จึงได้บัญญัติลงว่า         จะออกพระนามพระเจ้าอยู่หัววังหลวง วังหน้า ให้ใช้ "พระบาท" นำสมเด็จ  ถ้าจะออกพระนามสมเด็จพระเดชา  สมเด็จพระปรมานุชิต  ให้ใช้ "กรม"นำหน้าสมเด็จ  จะผิดกับสมเด็จพระราชาคณะ  ถ้าจะใช้พระนามกรมพระรามอิศเรศ กรมพระพิพิธ กรมพระพิทักษ์ ให้ใช้กรมนำหน้าพระ          มีข้อความปรากฎอยู่ในหนังสือวชิรญาณวิเศษ เล่ม ๒ หน้า ๓๕๘          พระราชบัญญัติอันนี้ไม่ได้ทรงระลึกถึงแบบเดิม  ซึ่งเคยใช้สมเด็จกรมพระอมรินทร์ สมเด็จกรมพระศรีสุลาไลย ซึ่งคงใช้อยู่จนถึงเวลาออกพระราชบัญญัตินั้นเลย  พระราชประสงค์แต่จะแก้ข้อขัดข้องที่เกิดขึ้นในขณะหนึ่ง  ซึ่งเป็นเวลาหลงเอาชื่อเจ้ากรมมาเป็นชื่อเจ้าเสียช้านานแล้วนั้น            คำที่ใช้ว่า"พระบาท"นำหน้าสมเด็จพระเจ้าแผ่นดินนั้นน่าจะมาจากศุภอักษร ซึ่งมีข้อความว่า " ท่านเสนาบดินทร์นริทรามาตย์ ผู้บำเรอพระบาทสมเด็จพระเอกาทศรฐ" เป็นต้น  ถ้าจะชักเอาพระบาทให้ขาดวรรค "ผู้บำเรอ  พระบาทสมเด็จพระเอกาทศรฐ" ก็เป็นอันเข้าใจใช้ได้ว่า  สมเด็จในพระนามของพระเจ้าแผ่นดินควรจะมีพระบาทนำ  แต่ก็เป็นบัญญัติใหม่  เพื่อจะให้ผิดจากสมเด็จพระราชาคณะนั้นเอง  ของเก่าๆหาได้ใช้เป็นหลักฐานมั่นคงไม่          แต่กรมนำหน้าสมเด็จ ไม่สนิทเหมือนพระบาทนำสมเด็จ  กรมนำเข้าข้างหน้าต้องเข้าใจว่าเจ้าองค์นั้น พระนามเหมือนเจ้ากรม  ถ้าเอากรมต่อท้ายสมเด็จตามแบบเก่าได้ความว่าเจ้าองค์นั้นเป็นสมเด็จกรม ที่ต่อข้างท้ายเป็นชื่อเจ้ากรม  สำเร็จรูปเป็นเนื้อความว่า "สมเด็จของกรมซึ่งพระปรมานุชิตเป็นเจ้ากรม"  เรียกสั้นๆว่า สมเด็จกรมพระปรมานุชิต  เมื่อมีกรมอยู่ข้างท้ายสมเด็จเช่นนี้ จะเหมือนสมเด็จพระราชาคณะที่ไหนได้          ส่วนกรมพระที่ทิ้งกรมข้างหน้าเสียนั้นผิดแท้  ไม่ทราบว่าเหตุผลอย่างไร  จะเป็นตัวสั้นและง่าย  เคยได้ยินที่สุดเจ้านายในกรมนั้นเอง เช่นพระองค์เจ้าชิดเชื้อพงษ์ หม่อมเจ้ายินดี ก็มักเรียกว่า พระพิพิธ พระองค์เจ้าสิงหนาท  และหม่อมเจ้าสมุนก็เรียกพระพิทักษ์  เว้นไว้แต่ถ้าพูดกันมากๆจึงเรียกแต่ว่าในกรม  เหมือนหม่อมเจ้าทั้งปวงเรียกบิดา  ข้อนี้หลงไปเรียกชื่อเจ้ากรมเป็นเจ้า  เช่น พระพิพิธ พระพิทักษ์ นี้หลงเป็นอย่างเอก จากคุณ : กัมม์ - [ 8 มิ.ย. 50 16:16:27 ]

ความคิดเห็นที่ 30 (ต่อ)          พระราชบัญญัติที่ยกมากล่าวนี้  ไม่บัญญัติไปถึงพระนามสมเด็จพระพันปีหลวงก็จริง  แต่เมื่อบัญญัติลงว่าเจ้านายอันเป็นสมเด็จจำต้องมีกรมนำ  จึงจะผิดกับสมเด็จพระราชาคณะเช่นนั้นแล้ว  ก็ลามมาถึงพระนามสมเด็จพระพันปีหลวงกลายเป็นกรมสมเด็จพระอมรินทร์ กรมสมเด็จพระศรีสุริเยนทร์ กรมสมเด็จพระศรีสุลาไลย  ตลอดจนกรมสมเด็จพระเทพศิรินทร์ ก็เป็นเช่นนั้นด้วย  จนสมเด็จพระพี่นางเธอรัชกาลที่ ๑ ซึ่งเป็นต้นเหตุแห่งเรื่องที่กล่าวอยู่บัดนี้  อันเป็นเจ้าฟ้าทั้ง ๒ พระองค์ ก็ต้องเลิกเจ้าฟ้า  เติมกรมนำหน้าสมเด็จ เป็นกรมสมเด็จพระเทพสุดาวดี กรมสมเด็จพระศรีสุดารักษ์ไปด้วย          แต่ครั้นมาในชั้นหลังจะทรงระแวงขึ้นมา ว่าสมเด็จพระบรมราชินีไปเหมือนกันเข้ากับกรมสมเด็จต่างๆหรืออย่างไร  จะถวายเทศนาโปรดให้หยอดท้าย เช่น กรมสมเด็จพระศรีสุริเยนทรามาตย์ สมเด็จพระบรมราชินี  พระที่ลืมหยอดเช่นนี้ต้องถูกลงจากธรรมาสน์ไปก็มี  แต่ไม่ได้เติมในฉลากสดัปกรณ์  การจึงได้เป็นแบบอย่างมาจนทุกวันนี้          ข้อซึ่งพาให้เลอะลืมต้นเหตุแห่งการตั้งกรมมีอีกคือยกตัวอย่างกรมพระราชวังบวรสถานมงคล กรมพระราชวังบวรสถานพิมุข  นับว่าเป็นเจ้านายอย่างสูงชั้นพระราชา  ก็ใช้ว่ากรมพระราชวังบวร ไม่ได้ใช้ว่ากรมพระยาราชวัง  ความวินิจฉัยอันนี้ผิดมาก  ที่วังหน้าและที่วังหลังนี้เขาไม่ได้เรียกตามชื่อบุคคล  ผู้ที่เป็นราชการสองกรมนั้นมีมากด้วยกัน  เขาจึงเรียกเอาตามชื่อวัง    วังหน้าเรียกว่าวังบวรสถานมงคล  วังหลังเรียกว่าวังบวรสถานพิมุข   ส่วนพระองค์เอง ท่านเป็นสมเด็จพระอนุชาธิราช และสมเด็จพระเจ้าหลานเธอต่างหาก  ที่พาเลอะเพราะเอากรมไปนำวังเข้าอีก  ที่จริงกรมในที่นี้ใช้แทนคำว่าฝ่าย  เป็นหมวด เป็นแผนก  ไม่ควรเอาไปเทียบกับยศเจ้านาย  ที่เรียกตามยศเจ้ากรมนั้นเลย          ทางที่พาเลอะอีกเรื่องหนึ่งนั้น  คือตามกฎหมายเดิมไม่มีคำนำพระนามเจ้านายที่เป็นผู้ใหญ่กว่าพระเจ้าแผ่นดิน  จะเป็นพระอัยกาก็ตาม พระอา พระพี่ก็ตาม  ใช้คำนำว่า พระเจ้าน้องยาเธอเท่านั้น  พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระราชดำริว่าเป็นการบกพร่อง  ถ้าจะเป็นการถือเกียรติยศก็ไม่เข้าเรื่อง  จึงทรงพระราชดำริแก้เรื่องนี้ แต่แรกเสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติ  มีข้อความปรากฏอยู่ในประกาศอันข้าพเจ้าเข้าใจว่าจะได้นำมาลงในหนังสือวชิรญาณวิเศษไว้ คงจะอยู่ในเล่มเดียวกับที่ได้อ้างถึงนี้ หรือก่อนขึ้นไปเล่มหนึ่ง พระราชปรารภนั้น  ว่าข้อซึ่งบัญญัติให้เรียกพระเจ้าพี่ยาเธอ พระเจ้าพี่นางเธอนั้น  ไต่ตามตัวอย่างที่เคยมีในรัชกาลที่ ๑ เรียกสมเด็จพระพี่นางทั้ง ๒ พระองค์  ควรจะเดินตามแบบอย่างนั้นจึงบัญญัติให้เรียกพระเจ้าพี่ยาเธอ พระเจ้าพี่นางเธอ          แต่เมื่อบัญญัติลงเช่นนั้นแล้ว  คำนำเช่นนั้นย่อมทั่วไปถึงกรมขุนพิพิธภูเบนทร์ กรมหมื่นพิทักษ์เทเวศร์ พระองค์เจ้าทินกร  เพื่อจะยกกรมขุนเดชอดิศรให้สูงยิ่งไปกว่าเจ้านายที่ออกพระนามมาแล้ว  จึงได้พระราชทานเพิ่มคำสมเด็จนำพระนาม  และให้เจ้ากรมเป็นพระยาเทียบอย่างสมเด็จพระเจ้าพี่ยาเธอพระองค์ใหญ่ในรัชกาลที่ ๑          แต่มาขาดความพิจารณาไม่ทั่วถึงเสียในระยะนี้เอง  ด้วยสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอพระองค์ใหญ่รัชกาลที่ ๑ ท่านเป็นเจ้าฟ้า  เรียกสมเด็จเป็นคำนำของเจ้าฟ้าแต่หากไม่เรียกออกพระนามเจ้าฟ้า แต่สมเด็จเปล่าเอาต่อกับชื่อเจ้ากรม ว่าสมเด็จกรมพระยาเทพสุดาวดี เลยหลงไปว่าสมเด็จนั้นเป็นชั้นของเจ้ากรมอย่างยอด  อันมีเจ้ากรมเป็นพระยา  สมเด็จใช้แทนคำว่าพระยาอยู่แล้ว  จึงเรียกสำเร็จรูปเป็นกรมสมเด็จพระเทพสุดาวดี  ตามบัญญัติกรมนำหน้าสมเด็จ คราวนี้ก็คลาดรอยจับรูปไม่ติดทีเดียว  ครั้นตั้งกรมขุนเดชอดิศรให้เป็นต่างกรมอย่างสูงที่สุด จึงได้เป็นกรมสมเด็จพระเดชอดิศร          แต่ครั้นเมื่อพิเคราะห์ไป ยกเช่นนี้ไปทันกับสมเด็จพระพันปีหลวง  และสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอรัชกาลที่ ๑ ซึ่งท่านเป็นเจ้าฟ้า หาที่แปลกกันไม่ได้  จึงโปรดให้เติมคำนำลงเสียหน้าสมเด็จว่า "พระเจ้าพี่ยาเธอ กรมสมเด็จพระเดชาดิศร"  "พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมสมเด็จพระปรมานุชิต" แก้ไขยักเยื้องไปพอให้แปลกกัน  เมื่อลงรูปเช่นนี้จะเป็นอย่างอื่นไม่ได้  นอกจากจะต้องเข้าใจว่าพระองค์เจ้ามั่งองค์นี้พระนามเดชาดิศร  แต่เหตุไฉนเจ้ากรมจึงมาชื่อพ้องกัน  เจ้านายต่างกรมบางองค์มีความเดือดร้อนว่าลายเซ็นของตัวเหมือนกับเจ้ากรมไม่ทันพิศ  บางคนหลงว่าลายเซ็นของเจ้ากรม เป็นลายพระหัตถ์ของเจ้า          ในเรื่องเจ้านายซึ่งไม่ได้เป็นเจ้าฟ้า  ได้รับยศเป็นสมเด็จนี้ชอบกลอยู่น่าจะมีเค้ามูลอย่างหนึ่งอย่างใด  จะว่าสูงเกินไปจนว่าไม่มีเลยเป็นแน่ก็ว่าไม่ได้  แต่ขุนนางยังเป็นสมเด็จเจ้าพระยาได้  มีตัวอย่างที่ข้าพเจ้าระงับไว้ยังไม่ได้วินิจฉัยมาช้านานแล้วเรื่องหนึ่ง  คือเมื่อเวลาเรื่องประราชประวัติสามรัชกาลสำหรับเทศนากระจาดใหญ่  เมื่อสมโภชพระนครข้าพเจ้าเป็นผู้เรียบเรียงรัชกาลที่ ๓ และรัชกาลที่ ๔  เมื่อเก็บข้อความทั้งปวงรวบรวมจะเรียงขึ้นนั้น  กรมหลวงบดินทร์รับสั่งยืนยันว่า  พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวเมื่อเสด็จออกไปขัดทัพที่ปากแพรกเป็นพระองค์เจ้าต่างกรม  เจ้ากรมเป็นแต่หมื่น  พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยโปรดให้ออกพระนามในท้องตราว่า "สมเด็จพระเจ้าลูกเธอกรมหมื่นเจษฎาบดินทร์" ท่านทรงรับสั่งยืนยันเป็นแน่นอน ไม่ใช่อย่างเลอะๆ แต่เวลานั้นหนังสือที่ต้องค้นคว้าเรียบเรียงมาก  เวลาไม่พอจึงได้ทูลขอให้ระงับไว้เสีย  ว่าถ้าจะลงความข้อนี้ในพระราชประวัติ  จะต้องหาหลักฐานไว้ต่อสู้เขาให้ดีหน่อยจะเกิดเป็นปากเสียงว่ายกย่องกันเกินไป ครั้งนี้ระงับไว้เสียทีหนึ่งเถิด การก็ค้างกันมา          เมื่อพิเคราะห์ดูเจ้านายที่ไม่ใช่เจ้าฟ้า  เช่นสมเด็จกรมพระปรมานุชิต  กรมสมเด็จพระเดชาดิศร เป็นสมเด็จด้วยอะไร  เป็นได้ด้วยพระราชทานให้เป็น ไม่ใช่พระราชทานให้เป็นเจ้าฟ้า เป็นสมเด็จอย่างสมเด็จเจ้าพระยา อย่างสมเด็จพระราชาคณะ  จึงมาคิดเห็นว่าน่าจะมีแบบอย่างอะไรมาแต่ก่อนบ้าง  ถ้าหากว่าคำที่กรมหลวงบดินทร์รับสั่งนี้เป็นความจริง  ก็น่าจะอย่างสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ นี้เป็นตัวอย่าง  แต่เวลานั้นคิดเห็นไม่ได้เหตุด้วยเรื่องบัญญัติเอากรมนำหน้าสมเด็จเข้าไปขวาง  ได้ความยกย่องเป็นกรมสมเด็จพระเจษฎาบดินทร์ไม่ได้เป็นอันขาด  ไม่มีจดหมายข้อความในที่ใดเลย  จึงเป็นข้อที่ฉงนต้องระงับไว้ก่อน  แต่ถ้าหากว่าสมเด็จเป็นแต่คำนำไม่เกี่ยวแก่กรมตามแบบเก่า  เช่นเคยใช้สมเด็จกรมพระอมรินทร์ สมเด็จกรมพระศรีสุลาไลยแล้ว  จะใช้สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ หรืออย่างสั้นว่า สมเด็จกรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ ก็จะขัดข้องอันใด  ก็อย่างเดียวกันกับสมเด็จกรมพระยาเดชาดิศร  สมเด็จกรมพระปรมานุชิต  จะว่าเหมือนสมเด็จพระราชาคณะก็ไม่เหมือน เพราะมีกรมอยู่ท้ายสมเด็จ  เห็นว่าแยบคายดีหนักหนา  ดีกว่าพระราชบัญญัติแก้ให้ใช้กรมนำสมเด็จ          ตัวอย่างความลำบากซึ่งเคยอึดอัดใจอย่างยิ่ง  ได้เกิดขึ้นเมื่อครั้งกรมสมเด็จพระบำราบปรปักษ์  ท่านเป็นกรมพระอยู่แล้ว  แต่เพื่อจะยกย่องให้สูง  เช่นสมเด็จพระปรมานุชิต หรือสมเด็จพระเดชา  แต่พระองค์ท่านเป็นเจ้าฟ้า  เป็นสมเด็จอยู่ในคำนำพระนามเดิมอยู่แล้ว  และตั้งเป็นกรมสมเด็จอีกซ้ำหนึ่ง  สมเด็จเดิมทิ้งเสียก็ไม่ได้  สมเด็จใหม่ไม่เติมเข้าก็ไม่สำเร็จกิจการเลื่อนกรม  จึงต้องลงสองอย่างกลายเป็น "สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ  กรมสมเด็จพระบำราบปรปักษ์" สมเด็จถึงสองหนเผยิบผยาบเต็มที  ถ้าหากวินิจฉัยลงว่าคำซึ่งกรมหลวงนรินทรเทวี เรียกสมเด็จพระพี่นางเธอรัชกาลที่ ๑ นี้ถูกต้องตามแบบอย่างความมุ่งหมายเดิมแล้ว  จะเรียกได้ง่ายว่า "สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยาบำราบปรปักษ์" สนิทสนมดีมาก          ถ้าหากว่าความวินิจฉัยอันนี้ตกลง  ผลที่จะเรียกในแผ่นดินปัจจุบันนี้  จะออกพระนามได้ดังเช่นกล่าวต่อไป ๑. สมเด็จพระเจ้าบรมปัยยิกาเธอ เจ้าฟ้ากรมพระยาเทพสุดาวดี  หรือเรียกอย่างย่อว่า สมเด็จเจ้าฟ้ากรมพระยาเทพสุดาวดี ๒. สมเด็จพระเจ้าบรมปัยยิกาเธอ เจ้าฟ้ากรมพระศรีสุดารักษ์ หรือเรียกอย่างย่อว่า สมเด็จเจ้าฟ้ากรมพระศรีสุดารักษ์ ๓. สมเด็จพระเจ้าบรมราชปัยยิกา กรมพระอมรินทร์ทรามาตย์ หรือเรียกอย่างย่อว่า สมเด็จกรมพระอมรินทร์มาตย์ ๔. สมเด็จพระบรมราชอัยยิกา กรมพระศรีสุริเยนทรามาตย์ หรือเรียกอย่างย่อว่า สมเด็จกรมพระศรีสุริเยนทรามาตย์ ๕. สมเด็จพระราชมหาปัยยิกา กรมพระศรีสุลาไลย หรือเรียกอย่างย่อว่า สมเด็จกรมพระศรีสุลาไลย ๖. สมเด็จพระบรมราชชนนี กรมพระเทพศิรินทรามาตย์ หรือเรียกอย่างย่อว่า สมเด็จกรมพระเทพศิรินทรามาตย์ ๗. สมเด็จพระเจ้าบรมอัยยิกาเธอ กรมพระยาสุดารัตนราชประยูร ๘. สมเด็จพระบรมอัยกาเธอ กรมพระปรมานุชิตชิโนรส ๙. สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเดชาดิศร ๑๐. สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระปวเรศวริยาลงกรณ์ ๑๑. สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอเจ้าฟ้ามหามาลา กรมพระยาบำราบปรปักษ์ ......หรือ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอเจ้าฟ้า กรมพระยาบำราบปรปักษ          เช่นนี้เป็นต้น อาจจะลงร่องรอยได้  เห็นผิดกันที่ในระหว่างที่เป็นเจ้าฟ้า และมิได้เป็นเจ้าฟ้า และผิดกันกับสมเด็จพระราชาคณะ จึงเห็นว่าข้อความซึ่งกรมหลวงนรินทรเทวีเรียก  สมเด็จตรัสสาเจ้าฟ้ากรมพระยาเทพสุดาวดี  และสมเด็จตรัสสาเจ้าฟ้ากรมพระศรีสุดารักษ์ น่าจะถูกต้องแยบคายดีหนักหนา .............................................................................................................................................................. คัดจาก "จดหมายเหตุเจ้าครอกวัดโพธิ" แก้ไขเมื่อ 09 มิ.ย. 50 11:13:26 แก้ไขเมื่อ 09 มิ.ย. 50 09:59:18 แก้ไขเมื่อ 08 มิ.ย. 50 16:18:58 จากคุณ : กัมม์ - [ 8 มิ.ย. 50 16:16:46 ]

ความคิดเห็นที่ 31 พี่นิค แอบจิ๊กรูปไปใช้สอง Blog นะครับ พระบรมราชาธิบาย เรื่องตั้งกรมเจ้านาย http://www.bloggang.com/viewblog.php?id=rattanakosin225&group=2&date=07-06-2007&gblog=60 "กรมสมเด็จ" กับ "สมเด็จกรม" http://www.bloggang.com/viewblog.php?id=rattanakosin225&group=2&date=08-06-2007&gblog=61 Blog ล่าสุด   เพชรพระมหามงกุฎ - เจ้าพระยาพระคลัง(หน) กับสมบัติอมรินทรคำกลอน http://www.bloggang.com/viewblog.php?id=rattanakosin225&group=1&date=08-06-2007&gblog=28 ขอฝากไว้ในอ้อมใจมิตรรักแฟนเพลงทุกท่าน รักสายัณห์น้อยๆ แต่ขอให้รักนานๆ นะจ๊ะนะจ๊ะ แก้ไขเมื่อ 08 มิ.ย. 50 16:30:09 จากคุณ : กัมม์ - [ 8 มิ.ย. 50 16:28:02 ]

ความคิดเห็นที่ 32 จะเอาก็เอาไปเหอะ เพราะก็ก็อปเขามาเหมือนกัน ตอนนี้ก็อปรูปจากหนังสือเก่าๆ มาเป็นหมื่นรูปแล้ว แต่ก็เหมือนกับของคนอื่นที่โชว์ในนี้ทั้งนั้น เพียงแต่ฝีมือเราเอง จะให้ช่วยเสริมรูปตรงไหนก็บอก ไง พ่อเป้าสุราบอย วันนี้สร่างไข้ คงครึ้มอกครึ้มใจเป็นพิเศษ น้ำลายแตกฟองเชียว มีการเฉลยวันเกิดในนี้กันด้วยวุ้ยยยย ไม่เห็นไปแสดงตัวชื่นชอบเรื่องอย่างว่าในสองกระทู้นั้นเลย ข้ามไปแสดงตัวในคลับหน้าต่างโลกบ้างก็ได้ ห้องสมุดเหมือนกัน พรรคพวกในก๊วนอารมณ์ดีกันท้างน้าน จากคุณ : NickyNick - [ 8 มิ.ย. 50 18:00:52 ]

ความคิดเห็นที่ 33 กำลังจะกลายเป็น "อสุรา" ครับพี่ พอดีเรามันพวกเหล้าขาวจะไป "ตำจอก" กับไวน์  ออกจะเขินๆ นะครับ ก็ได้  เอาหนังเรื่องนี้ไป "สะลู้ท"  ด้วยก็แล้วกัน ในหนังเรื่องนี้  ได้ยินคำว่า "สะลู้ท" บ่อยๆ เห็นกระทู้นั้นก็นึกถึงหนังเรื่องนี้  ยังไม่ได้สแกนรูปไว้  วันนี้ได้ฤกษ์แล้ว ขอเล่าเรื่องย่อไว้ด้วย  ยั่วน้ำลายคอหนัง จะขอบูชาหัวใจเธอไว้ที่วิมานเมฆ A  Walk  In  The  Clouds          คีอานู รีฟส์ , แอนโธนี่ ควินน์  และจีอานคาร์โล จิอานนินี่  ประชันบทบาทในเรื่องราวชีวิตโรแมนติก  ผลงานของผู้กำกับ  อัลฟองโซ อเรา  จาก Like Water for Chocolate          ภายหลังพ้นภาระจากสมรภูมิและกลับบ้าน  พอล ซัทตัน (รีฟน์) จับรถไฟออกเดินทางไปเริ่มชีวิตใหม่ ชะตานำชายหนุ่มไปพบกับ วิคตอเรีย อารากอน (ไอทานา ซานเซส-จิฮอน) สตรีสาวสวยผู้กำลังกลับสู่อ้อมกอดของครอบครัว  ที่ไร่องุ่นสำหรับผลิตไวน์  เมื่อวิคตอเรียบอกพอลว่าตั้งครรภ์  เขาตกลงรับสมอ้างเป็นสามีเพื่อให้เธอสามารถเผชิญหน้ากับบิดาจอมเผด็จการ  ไม่ช้าไฟเสน่หาของสองหนุ่มสาวก็ประทุขึ้นท่ามกลางบรรยากาศรัญจวนอารมณ์  ในช่วงประเพณีการเก็บเกี่ยวองุ่น          ประทับใจกับการแสดงชั้นยอด  การกำกับภาพสุดเลอเลิศและการกำกับศิลป์อย่างปราณีต พิถีพิถัน  พร้อมดนตรีประกอบไพเราะ  ตรึงอารมณ์  จากฝีมือมอริช จาร์ ที่มีรางวัลลูกโลกทองคำดนตรีประกอบยอดเยี่ยมปี 1995 เป็นเกียรติยศ  ความยาว 98 นาที สะลู้ททท... แก้ไขเมื่อ 09 มิ.ย. 50 09:55:34 แก้ไขเมื่อ 09 มิ.ย. 50 09:35:11 จากคุณ : กัมม์ - [ 9 มิ.ย. 50 09:32:37 ]

ความคิดเห็นที่ 34 สะลู้ทเต้ http://www.pantip.com/cafe/library/topic/K5466416/K5466416.html จากคุณ : กัมม์ - [ 9 มิ.ย. 50 09:39:25 ]

ความคิดเห็นที่ 35 นอกจากอ่านหนังสือแล้ว ที่ชอบอีกอย่างก็ดูหนังฟังเพลง ไว้มีโอกาสเรามาช่วยกันโพสต์ภาพยนตร์ที่ประทับใจดีไหมครับ " Life is like a box of Chocolates... You never know what you'er gonna get. " Forrest Gump  is the movie triumph that became a phenomenon.  Tom Hanks gives an astonishing performance as Forrest, an everyman whose simple innocence comes to embody a generation. The winner of six Academy Awards, including Best Picture, Best Director (Robert Zemeckis) and Best Actor (Tom Hanks) แก้ไขเมื่อ 09 มิ.ย. 50 15:24:10 แก้ไขเมื่อ 09 มิ.ย. 50 15:23:25 แก้ไขเมื่อ 09 มิ.ย. 50 12:03:59 แก้ไขเมื่อ 09 มิ.ย. 50 09:53:05 แก้ไขเมื่อ 09 มิ.ย. 50 09:52:28 จากคุณ : กัมม์ - [ 9 มิ.ย. 50 09:51:27 ]

ความคิดเห็นที่ 36 ท่านประธานที่เคารพครับ      กระผมเกนหลงหนึ่งหรัดสมาชิกกระทู้ขอยกมือประท้วง  เพราะกระทู้นี้กำลังเปลี่ยนนโยบายการนำเสนอข้อมูลไปจากเดิม   555+ จากคุณ : เกนหลงหนึ่งหรัด - [ 9 มิ.ย. 50 14:21:10 ]

ความคิดเห็นที่ 37 ปล่อยพวก "อสุรา" ไปเถิดครับคุณเกนหลง ส่วนที่คาดหน้าคาดตานั่นก็เลียนแบบพวกก็อดอาร์มมี่ จำได้ป่าว เคยไปลุยราดรี ใกล้ๆ เมืองเพชรง่ะ จากคุณ : NickyNick - [ 9 มิ.ย. 50 16:06:22 ]

ความคิดเห็นที่ 38 ต้องโทษพี่ทิดครับ คุณเกนหลงฯ แกเมาแล้วไม่ยอมนอน  เพื่อนฝูงก็ไม่ดูแล มาชวนคนดีๆอย่างกระผมให้เขวไปด้วย แม่บอกว่าสุรายาเมาเหล้าชากาแฟอย่าไปข้องแวะ เลิกเหล้าเลิกจน  กระผมก็พยายามประพฤติ   พวกเทวดา(สุรา)มาชวนให้เสียให้น่ะครับ  กระผม "อสุรา" แปะแปะแปะ  สร่างๆๆ ดูจากพระราชนิพนธ์แล้ว  คิดว่าอย่างไรครับ กรมสมเด็จพระปรมานุชิต  มีพระราชวินิจฉัยว่าเป็นกรมพระตามเจ้ากรม(พระ) พ้องกับพระวินิจฉัยในสมเด็จฯกรมพระยาวชิรญาณฯ แผกกับพระนิจฉัยในสมเด็จฯ "กรมพระยา" ร่ำๆจะมีในรัชกาลที่ ๕ แล้ว "สมเด็จเจ้าฟ้า กรมพระยา" กับ "สมเด็จกรมพระยา" ยุติในรัชกาลที่ ๕ แล้ว เพียงแต่ยังไม่ได้โปรดเกล้าฯ เท่านั้นเอง ส่วนพระนางพระองค์ใหญ่(ใน ร. ๑) ก็ทรงกรมสูงกว่าพระองค์น้อย ถึงแม้ในพระนิพนธ์ในสมเด็จไม่ได้ทรงเอ่ยถึง   แต่ตามเค้า พระวินิจฉัยในสมเด็จฯกรมพระยาวชิรญาณฯ ที่พิจารณาเจ้ากรม พระพี่นางพระองค์ใหญ่ก็ดูจะสูงกว่าพระองค์น้อย สมเด็จฯ ทรงแย้งข้อนี้ว่า  ไม่มีแบบธรรมเนียมมาแต่ก่อน  ก็เข้าทีครับ แล้วสมเด็จฯ ได้อ่านพระราชนิพนธ์ฉบับนี้ก่อนจะมีพระวินิจฉัยหรือไม่ ผมเชื่อว่าพระองค์เป็นนักอ่านตัวยง  ท้ายพระนิพนธ์จึงทรงกล่าวว่า         ที่จะเรียกว่า “สมเด็จกรม” หรือ “กรมสมเด็จ” นั้น  หม่อมฉันเห็นว่าที่มิได้มีพระราชบัญญัติให้เปลี่ยนเป็นอย่างอื่น  ควรเรียกตามพระสุพรรณบัฏเป็นหลัก  ชั้นก่อนรัชกาลที่ ๖ คงเรียกพระนามดังนี้  จะยกตัวอย่าง เช่น         สมเด็จ (พระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้า) กรมพระเทพสุดาวดี         กรมสมเด็จพระเดชาดิศร         สมเด็จ (พระเจ้าบรมวงศ์ เจ้าฟ้า) กรมสมเด็จพระบำราบปรปักษ์         เจ้านายพระองค์ใดที่ได้เป็นสมเด็จกรมพระยาตั้งแต่รัชกาลที่ ๖ มา  จึงควรเรียกว่าสมเด็จกรมพระยา  ที่เรียกว่ากรมพระยาเลยขึ้นไปถึงก่อนรัชกาลที่ ๖ ไม่มีมูล  และทำให้เกิดยุ่งด้วย  เพราะกลายเป็นสมเด็จพระพี่นางพระองค์น้อยในรัชกาลที่ ๑  ดูเหมือนพระยศต่ำกว่าพระองค์ใหญ่  และทำให้ดูเหมือนกรมสมเด็จพระปรมานุชิตฯ ทรงพระยศต่ำกว่ากรมสมเด็จพระเดชาดิศร  หม่อมฉันคิดเห็นดังนี้. พระราชวินิจฉัยผิดหรือถูกไม่ทรงชี้   ทุกท่านๆ พิจารณาเอาเองในใจนะครับ ผมแค่พนักงานงานหยิบหนังสือเท่านั้น   ช่วยกันโหวตให้ คุณ chinainsiam นะครับ เจดีย์ไทยในวัดเล่นเน่ยยี่ http://www.pantip.com/cafe/library/topic/K5453580/K5453580.html เดี๋ยวจัดมวยให้ดูเป็นการตอบแทนจ้า แก้ไขเมื่อ 09 มิ.ย. 50 19:15:42 จากคุณ : กัมม์ - [ 9 มิ.ย. 50 19:13:56 ]

ความคิดเห็นที่ 39 มวยที่ว่านี้จะใช้มวยคู่เอกระหว่างคุณกัมม์กับคุณนิคอะป่าวว ถ้าใช่คงน่าสนุกมาปูเสื่อรอเลยละกันครับพี่น้อง  555+ จากคุณ : เกนหลงหนึ่งหรัด - [ 10 มิ.ย. 50 15:52:34 ]

ความคิดเห็นที่ 40 พี่นิค พักให้น้ำอยู่ครับ เรียนเชิญทุกๆ ท่านที่นี่ครับ แผ่นดินทอง - แผ่นดินสมเด็จพระเอกาทศรฐมหาราช http://www.pantip.com/cafe/library/topic/K5497639/K5497639.html จากคุณ : กัมม์ - [ 11 มิ.ย. 50 16:23:17 ]