PANTIP.COM : K5524407 พระราชพิธีอภิเษกสมรสอย่างเรียบง่ายเมื่อ 10 กันยายน พ.ศ.2463 [ประวัติศาสตร์]

ความคิดเห็นที่ 23

วันนี้มาดูพระราชจริยวัตรทางฝั่งทูลกระหม่อมบ้างนะครับ
คัดไว้นานแล้ว วันนี้ขออนุญาต Past มาลงที่นี้อีกครั้ง

พระองค์ลำดับที่ ๖๙ (ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว) สมเด็จเจ้าฟ้ามหิดลอดุลยเดช

ประสูติวันที่ ๑ มกราคม พ.ศ. ๒๔๓๔ เป็นพระองค์ที่ ๗ ในสมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี ในรัชกาลที่ ๙ ทรงสถาปนาพระเกียรติยศเป็น สมเด็จพระมหิตลาธิเบศ อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก

พระราชประวัติในสมเด็จพระบรมราชชนก มีผู้เรียบเรียงไว้มาก ผู้เล่าเห็นว่าพระราชประวัติและพระราชจริยาวัตรบางตอน ที่นายแพทย์ประพนธ์ เสรีรัตน์ และศาสตราจารย์นายแพทย์ฝน แสงสิงแก้ว ช่วยกันเขียนเล่าไว้ในสารศิริราช ปีที่ ๓ ฉบับที่ ๙ กันยายน พ.ศ. ๒๔๙๔ นั้น เป็นพระราชประวัติและพระราชจริยวัตรอันประทับใจ และมิได้รู้กันแพร่หลายดังเรื่องอื่นๆ จึงขออนุญาตนำมาเล่าต่อดังนี้

.......พวกเราได้เรียนกับทูลกระหม่อมในปีแรกที่เข้ามหาวิทยาลัย คือเตรียมแพทย์ปีที่หนึ่ง หรือในสมัยนั้นเรียกคณะอักษรศาสตร์และวิทยาศาสตร์ เป็นปี พ.ศ. ๒๔๖๗ ขณะนั้นห้องเรียนอยู่หอวัง ทูลกระหม่อมทรงสอนวิชาประวัติศาสตร์เป็นปีแรกแก่นักเรียนชั้น ๒ และชั้นหนึ่ง หลักเกณฑ์ของการเรียนคือนักเรียนทุกคนต้องเรียนภาษาลาติน หรือภาษาฝรั่งเศสอย่างใดอย่างหนึ่ง โดยจับฉลากกันถ้าใครเรียนลาติน ต้องเรียนฝรั่งเศสด้วย แต่ทรงจัดเวลาวิชาประวัติศาสตร์ไม่ให้ตรงกันกับภาษาฝรั่งเศส เพื่อให้นักเรียนเรียนภาษาฝรั่งเศสมีโอกาสฟังประวัติศาสตร์ด้วยทุกๆวันเสาร์ พวกเราจะได้ฟังการสอนประวัติศาสตร์อย่างสนุกสนานจากทูลกระหม่อม พระองค์จะไม่ทรงสอนเป็นประเทศๆไป แต่เมื่อกล่าวถึงประเทศใดแล้ว ก็โยงเหตุการณ์สมัยนั้นๆของประเทศอื่น โดยเฉพาะที่ใกล้เคียงมากล่าวไว้ด้วยว่ามีอะไรเกิดขึ้น เหตุใดและทำไมจึงเกิด เป็นต้น

ทุกคราวที่เรียนประวัติศาสตร์ในวันเสาร์ ทูลกระหม่อมจะทรงหอบหนังสือทั้งภาษาไทยและอังกฤษมาเป็นจำนวนมากเสมอ เพื่อประกอบเป็นหนังสือที่อ้างถึง และขณะเดียวกันก็ให้ยืมไปคนละหนึ่งเล่ม โดยให้จับฉลากเพื่ออ่านในเวลากำหนดให้ เมื่อครบกำหนดแล้วก็ให้มาเล่าให้ที่ประชุมฟังว่าหนังสือเล่มนั้นกล่าวถึงอะไร มีความสำคัญประการใด ทรงเกณฑ์ให้ยืนแสดงปาฐกถาต่อหน้าที่ประชุม บางเสาร์ก็มีแต่เพียงนักเรียนซึ่งนับว่าเสาร์นั้นโชคดีอย่างยิ่ง แต่บางเสาร์โชคร้ายต้องยืนแสดงต่อพระพักตร์เจ้านาย ต่อหน้าข้าราชการผู้ใหญ่ บางคราวก็มีชาวต่างประเทศด้วย ท่านเหล่านี้ทูลกระหม่อมเชิญมา เพื่อให้พวกเราหัดมีความกล้าหาญในที่ประชุม

นอกจากทรงสอนเองและให้พวกเราผลัดกันแสดง ยังได้ทรงเชิญเจ้านายและผู้ชำนาญการต่างๆมาทรงแสดง และแสดงปาฐกถาให้พวกเราฟังอีกตลอดปี เกี่ยวกับทั้งไทยและต่างชาติ มีสมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ เป็นอาทิ ซึ่งทรงแสดงเทศนาพระราชพงศาวดารติดต่อกันหลายกัณฑ์ อันเป็นแบบฉบับที่ได้รับการยกย่องเป็นแม่บทของพระราชพงศาวดารไทยมาจนบัดนี้ คนอื่นๆที่กรุณาไปแสดงตามที่ทรงเชิญไป ที่จำได้มีเจ้าพระยาธรรมศักดิ์มนตรี พระกัลยาณไมตรี พระยาวิสูตรสาครดิษฐ์ พระยาปรีชานุศาสน์ มร.มิแชล เบรอาล เป็นต้น แต่ละท่านเล่าถึงแต่ละประเทศที่ได้ผ่านมาและรู้จักดี

ทุกคราวก่อนปาฐกถา ทูลกระหม่อมทรงกล่าวขึ้นมาลอยๆใจความว่า

" ชาวอเมริกันชอบกินไข่ แต่ไข่ในอเมริกานั้นไม่พอ ต้องไปซื้อไข่ยุโรป ที่มีมากคือฮอลแลนด์ ซึ่งถึงเป็นประเทศเล็กแต่เลี้ยงก็ไก่และมีไข่เยอะ ฮอลแลนด์เป็นเมืองสวยงาม พื้นดินต่ำกว่าระดับน้ำทะเล เลี้ยงโคและไก่ไม่เป็นที่สองของโลก วันนี้เราจะได้ฟังเรื่องของฮอลแลนด์จากเจ้าคุณปรีชานุศาสน์....."

ควบกับการเรียนและการฟังที่ห้องปาฐกถา ซึ่งมีบางคราวได้ไปยืมสถานที่ของตึกรัฐประศาสน์(ตึกอักษรศาสตร์เดี๋ยวนี้) ทูลกระหม่อมได้ทรงพาพวกเราไปชมสถานที่ต่างๆในพระนครหลายแห่ง เมื่อไปที่ใด พวกเราก็ได้เข้าใจประวัติศาสตร์ของชาติเราประกอบไปในตัวด้วย ได้เปิดหูเปิดตา เข้าใจและเห็นในสิ่งที่ไม่เคย โดยทรงอธิบายด้วยพระองค์เองอย่างละเอียดลึกซึ้งถึงรากเดิม เช่นที่พระที่นั่งอนันตสมาคม ก็ได้ทรงอธิบายให้ทราบว่าสร้างเมื่อใด เพราะเหตุใด ทำไมจึงสร้างตรงนั้น ใครเป็นนายช่าง ใครเป็นคนคุมงาน ฯลฯ

ทุกคราวที่ทรงพาพวกเราไป ทูลกระหม่อมมิได้ทรงถือพระองค์เลย(พ.ศ. ๒๔๖๗ เป็นรัชสมัยรัชกาลที่ ๖ ซึ่งยังเป็นสมบูรณาญาสิทธิราชย์) ทรงกระทำประหนึ่งบิดาต่อบุตร จะเห็นได้ เช่น ทรงนำรถพระที่นั่งสีเลือดหมูตอนเดียว มารับพวกเราไปด้วยเสมอ ในเวลานั้น พวกเรามิได้สนใจว่าเป็นรถยี่ห้ออะไร รู้แต่อย่างเดียวคือพยายามแย่งกันขึ้นนั่งร่วมรถพระที่นั่ง เพื่อฟังรับสั่งที่ไพเราะและดูพระพักตร์ที่อิ่มเอิบแจ่มใส และรู้สึกว่าพระองค์ก็มีความสุขที่ได้ทรงแสดงออกซึ่งความเมตตากรุณาอันนั้นต่อศิษย์ บางคราวพวกเรานั่งไปในเบาะอันเดียวกับพระองค์ท่าน และเปิดที่นั่งข้างหลังลงไปนั่งอีก ๒-๓ คน นอกจากรถพระที่นั่ง ยังมีรถสองแถวส่วนพระองค์ตามติดมาคอยรับศิษย์ที่ยังเหลือต้วมเตี้ยมอยู่ตามไปอีก ความไม่ถือพระองค์นี้ ยังมีบางคราวที่พวกเราบางคนได้พลั้งเผลอเลินเล่อ เดินออกประตูชนพระองค์ท่านโดยบังเอิญ หรือพูดล่วงเกินหยาบคายเลยเถิดไป โดยนึกว่าเพื่อเอามือมาเกาะไหล่ ซึ่งที่เหลือเป็นพระหัตถ์ของทูลกระหม่อมทรงวาง เมื่อพวกเรากำลังง่วนดูสัตว์ประหลาดในกล้องจุลทรรศน์อยู่ พระองค์ท่านกลับทรงพระสรวลเห็นเป็นของขัน ตรงข้ามกับพวกเรา พอหันไปเห็นพระองค์ท่านก็ตกใจจนหน้าซีด เหงื่อแตก เป็นภาพที่ลืมได้ยาก

ยังมีพระกรุณาพิเศษอีกสิ่งหนึ่ง คือทรงพาไปดูละครคลาสสิกในบางโอกาส เช่น ดูโขนและละครรำในงานวันเกิดพระอาจวิทยาคม เป็นต้น ทุกครั้งที่กลับมาจากดู ในวันรุ่งขึ้น ทูลกระหม่อมจะทรงซักถามว่าในการละครนั้นมีดนตรีอะไรเป็นของสำคัญ พวกเราตอบกันผิดๆถูกๆก็ทรงสอนว่าต้องมีโทนรำมะนาให้จังหวะ เป็นต้น

ในเรื่องวิยาทานนี้ประทานอย่างฟุ่มเฟือย ทรงฝักใฝ่ที่จะนำความรู้มาแจกจ่ายให้ลูกศิษย์จริงๆ หนังสือนั้นนอกจากจะให้ยืมแล้ว ยังทรงซื้อหนังสือที่นักเรียนนำได้เรียนแล้วด้วยราคาทุน เพื่อพวกเราได้มีโอกาสใช้ทรัพย์ที่ขายหนังสือนั้นเป็นประโยชน์ต่อไปอีก และแล้วพระองค์ท่านก็นำหนังสือนั้นมาขายให้แก่นักเรียนใหม่ปีต่อไปอีกด้วยราคากึ่งหนึ่งของทุน

ปี ๒๔๖๗ ในขณะที่ทรงสอนประวัติศาสตร์ทั้งสองชั้น ทูลกระหม่อมทรงสอนชีววิทยานักเรียนปีสองด้วย เรายังจำภาพของพระกรุณาและความไม่ถือพระองค์ไม่หาย โดยที่ทรงหิ้วชะลอมใส่กบมาเพื่อให้พวกเราชำแหละศึกษา ด้วยพระองค์เอง เรื่องทรงหิ้วชะลอมนี้ พวกเราได้พบบ่อยๆ ครั้งหนึ่งเสด็จสถานีบางกอกน้อย พอข้ามฟากที่ท่าหูกวาง(เคยอยู่ตรงใกล้มุมด้านเหนือหอนักศึกษาแพทย์ชายเดี๋ยวนี้) ทรงพบหญิงชราคนหนึ่ง หิ้วชะลอมของพะรุงพะรังเพื่อเดินทางรถไฟ ได้ทรงตรงไปขอแกมแย่งชะลอมนั้น มาทรงถือให้ พวกเราเลยต้องไปขอรับจากพระองค์ท่านมาถือให้อีกทอดหนึ่ง การทรงเอื้อเฟื้อคนชราและคนพิการ ทรงปฏิบัติเป็นประจำ และทรงสอนพวกเราด้วยการกระทำมิได้เว้น ดังวันหนึ่ง เมื่อร่วมข้ามฟากจากท่าพระจันทร์ไปศิริราชในเรือจ้าง ในเรือนั้นมีคนไข้หน้าตาอิดโรยอยู่ด้วย พอเรือถึงท่า พวกเราเด็กๆก็รีบตรูจะขึ้นบก ได้ทรงฉุกชายเสื้อไว้ และรับสั่งโดยปราณีเบาๆว่าให้รอคนไข้ขึ้นเสียก่อน เมื่อพวกเราชุดแรกได้ข้ามฟากไปหอพัก "โรงม้า" (โรงแถวยาวหลังคามุงจาก-หอพักสมัยก่อน)ที่ศิริราชแล้ว ยังได้ทรงติดตามไปเยี่ยมที่พัก และทรงถามทุกข์สุขอยู่เสมอว่า พวกเราอยู่กินและขับถ่ายกันอย่างไร

ทูลกระหม่อมทรงรักวิชาแพทย์และนักเรียนแพทย์เป็นพิเศษ เมื่อตอนเราเข้าเรียนใหม่ๆ รับสั่งเสมอว่า

"อาชีพแพทย์นั้นมีเกียรติ แพทย์ที่ดีจะไม่ร่ำรวย แต่ไม่อดตาย ถ้าใครอยากร่ำรวยก็ควรเป็นอย่างอื่น ไม่ใช่แพทย์"

ได้ทรงส่งเสริมการศึกษาและจัดหาอุปกรณ์ดีๆแพงๆด้วยพระองค์เอง ทรงอธิบายว่าเพื่อจะจัดโรงเรียนแพทย์ให้เข้ามาตราฐานและรับสั่งต่อไปว่า การที่รัฐบาลส่งนักเรียนแพทย์ไปเรียนเมืองนอกคนหนึ่งๆนั้นคิดเฉลี่ยแล้ว จ่ายเงินน้อยกว่าค่าใช้จ่ายในเมืองไทยเสียอีก แต่รัฐบาลต้องทำ เพราะต้องการแพทย์ที่สำเร็จในเมืองไทย และรู้จักโรคของเมืองไทย รักษาคนไทย ฯลฯ

นอกจากส่งเสริมการแพทย์ ยังได้ส่งเสริมการศึกษาวิทยาศาสตร์ด้านอื่นอยู่เสมอ เช่น มีทุนส่วนพระองค์ช่วยเด็กไทยศึกษา ณ ต่างประเทศเป็นประจำ แต่ทรงพิจารณาทุนนั้นด้วยความรอบครอบ ด้วยเหตุผลและไม่ใช่ด้วยอารมณ์ มีเรื่องหนึ่งซึ่งพวกเราจำกันได้ดี ครั้งหนึ่งพวกเรา ๗-๘ คน พากันไปเฝ้าที่วังสระปทุม ขณะนั้นทรงมีแขกอยู่ แต่พอรู้ว่ามีนักเรียนแพทย์ไป ก็รับสั่งให้เข้าไปเลยที่ห้องรับแขกนั้น เราพบหญิงกลางคนคนหนึ่งนั่งร้องไห้อยู่ ทูลกระหม่อมรับสั่งด้วยสองสามคำ แล้วหญิงนั้นก็กราบทูลลาไป จึงทรงหันมารับสั่งกับพวกเราว่า

"คุณหญิงคนนั้นแกขอเงินทุนส่งลูกไปเรียนนอก แกบอกว่าแกจน แต่ฉันไม่ให้เพราะไม่เชื่อว่าแกจนจริง จะว่าแกจนได้อย่างไร ในเมื่อที่นิ้วแกเกือบสิบนิ้วใส่แหวนเพชรพราวไปหมด แกมีเงิน แต่แกไม่ใช้เงินของแกให้เป็นประโยชน์ถูกทางต่างหาก"

(คัดจาก "เลาะวัง" ของ จุลลดา ภักดีภูมินทร์)
แก้ไขเมื่อ 20 มิ.ย. 50 11:54:35

จากคุณ : กัมม์ - [ 20 มิ.ย. 50 11:51:32 ]