ความคิดเห็นที่ 1 ความสนุกในพระบรมมหาราชวัง          ในสมัยรัชกาลที่ ๕  การปล่อยลูกผู้หญิงออกจากบ้านตั้งแต่เช้าจนเย็นยังไม่มีใครนิยม  แม้จะมีโรงเรียนอยู่แล้ว ๒ – ๓ โรงเรียนก็ดี  การไปมาของเด็กก็จะต้องมีผู้ใหญ่เป็นผู้พาไปส่งและรับตามเวลา  มีรถขึ้นกันเป็นพิเศษเรียกว่ารถโรงเรียน          เด็กผู้หญิงส่วนมากได้รับการศึกษาในทางอ่านเขียนจากญาติหรือครูพิเศษมาสอนให้ที่บ้าน  ส่วนวิชาช่าง กิริยามารยาท แบละความรู้รอบตัว  มักจะส่งเข้าไปฝึกหัดในพระบรมมหาราชวัง  ตามตำหนักพระมเหสีเจ้านายหรือเจ้าจอมต่างๆ ซึ่งมีความเกี่ยวข้องเชื่อถือกันอยู่  ฉะนั้นตามสำนักต่างๆ นี้จึงเป็นเสมือนคอลเล็จ Colleges ในสมัยนี้  และพระบรมมหาราชวังก็คือมหาวิทยาลัยนั่นเอง  ที่จริงเสด็จพ่อของข้าพเจ้าไม่ได้ตั้งพระทัยจะให้ลูกๆ เข้าไปอยู่ในวังเลย  เพราะพระองค์ท่านเป็นผู้จัดการศึกษามาแต่แรก  จึงโปรดที่จะทดลองกับลูกๆ ก่อนผู้อื่น  ที่วังมีโรงเรียนเล็กๆ ห้อง ๑ สำหรับให้พวกครูทดลองสอนเด็กๆ ก่อน  ถ้าเป็นผลดีจึงจะทรงนำไปให้กระทรวงใช้  พวกลูกๆ เองเป็นผู้ขอเข้าไปอยู่ในวัง  เพราะติดเจ้านายบ้าง  ติดของเพชรบ้าง  ติดพี่น้องเข้าไปบ้าง  แม้เช่นนั้น เสด็จพ่อก็ทรงระวังเรื่องลูกไปทุกอย่าง  แม้ในเวลาขัดสน  มีเจ้านายบางพระองค์ตรัสว่า  จะประทานยืมโดยไม่คิดดอกเบี้ย  เสด็จพ่อก็ยังไม่ทรงรับ  ด้วยตรัสกับพวกเราว่า “พ่อกลัวเป็นค่าตัวของพวกเธอ”  ข้าพเจ้าเป็นลูกที่แม่ตั้งใจจะเลี้ยงเอง  จนแม่เจ็บมาก  จึงทูลขอให้เสด็จส่งเข้าไปในวังเสียให้สิ้นห่วง          ข้าพเจ้าจึงเข้าไปอยู่ในวังกับพระวิมาดาเธอ กรมพระสุทธาสินีนารถ  และสมเด็จเจ้าฟ้าหญิงนิภานภดล เมื่อมารดาข้าพเจ้าตาย  อายุข้าพเจ้าได้ ๗ ขวบ  ข้าพเจ้ามีพี่เลี้ยง ๒ คน  คนหนึ่งชื่อบุญส่อ  อีกคนหนึ่งชื่อแม่เยื้อน  เวลา ๙ น. ครูมาสอนอ่านเขียนหนังสือในห้องใหญ่รวมกันหลายคน  ถึงเวลาเที่ยงหยุดรับประทานอาหารกลางวันกับครู  ถ้าโรงเรียนหยุด รับประทานอาหารกับสมเด็จหญิงทุกเวลา  ฉะนั้นการกินขิงเราจึงเลอะเทอะไมได้  เลิกเรียนบ่าย ๔ โมง แล้วอาบน้ำแต่งตัวขึ้นไปอยู่กับสมเด็จหญิง  การอยู่กับท่านนั้น  ไม่ใช่ไปนั่งเท้าแขนอยู่เฉยๆ  อย่างน้อยต้องหัดถักลูกไม้คอเสื้อชั้นในใส่เอง  ถ้ามีงานของผู้ใหญ่ต้องช่วยเป็นลูกมือ  เช่นเขาปักสะดึงกันก็ต้องคอยสนเข็มบ้าง  เข้าไปส่งเข็มใต้สะดึงบ้าง  จนเขาใช้ให้ทำแทนได้บางตอน  ถ้าเป็นงานทำดอกไม้ก็เช่นเดียวกัน  ผู้ใหญ่เขาใช้ให้ทำง่ายๆ ก่อนจนทำได้ไปเอง          ถึงเวลาบ่ายราว ๕ โมงเศษ  สมเด็จหญิงก็เสด็จขึ้นเฝ้าพระบาทสมเด็จพระพุทธเจ้าหลวง  เราก็ตามเสด็จขึ้นไปด้วย  ต่างพระองค์ต่างก็มีเด็กที่เลี้ยงติดตามไปด้วย  เป็นที่แห่งหนึ่งได้พบกันมากๆ  เจ้านายท่านก็ทรงสนุกอยู่กับเจ้านาย  เราเด็กก็กับเด็ก  มีเล่นซ่อนหาเล่นเอาเถิดวิ่งแข่งตีนเดียวกันเป็นต้น  ถ้าวันใดพระบาทสมเด็จพระพุทธเจ้าหลวงเสด็จออกข้างหน้าเร็ว  เจ้านายฝ่ายในทรงมีเวลาว่างมาก  ก็เสด็จกันไปเยี่ยมเยียนกันตามตำหนัก  บางทีก็เสวยด้วยกันบ้าง  ฉะนั้นพอเย็นลงทุกคนก็แต่งตัวกันสวยๆ  ออกเดินกันเต็มถนนในวัง  ตามถนนของขายต่างๆ ตั้งแต่ขนมของกินไปจนร้านขายผ้าขายของใช้  แม้หาบเร่ร้องขายเพราะๆ ก็มี            ยิ่งถึงเวลาการงานยิ่งสนุกมากขึ้น  เพราะพระบาทสมเด็จพระพุทธเจ้าหลวงโปรดคิดทำอะไรแปลกๆ และสนุกอยู่เสมอ  เช่นงานปีใหม่งานขึ้นพระที่นั่งขึ้นพระตำหนัก  แม้ต้นพยอมที่ทรงปลูกออกดอก ก็มีการออกร้านของกินฉลองกันอยู่ใต้ต้นพยอมนั้น  ข้าพเจ้าจำได้ชัดเจนคือการแต่งแฟนซีปีใหม่  มีเจ้านายทรงแต่งเป็นพระยาวอกองค์หนึ่ง  ถึงวันพระยาระกาจะมาถึง  ก็มีการเสด็จออกรับรองกันสนุก  ทั้ง ๒ ฝ่ายมีบริวารตกแต่งเป็นไทยด้วยกันทั้ง ๒ ข้างเดินกระบวนแห่มาพบกันที่พระที่นั่งอัมพรสถาน  มีการทักทายปราศรัยถามทุกข์สุขและให้พรกันแล้ว  พระยาวอกก็ลากลับ          พวกเราเด็กๆ ก็ได้รับพระราชทานตุ๊กตาแจกปีใหม่ด้วยเหมือนกัน  อีกครั้งหนึ่งที่ข้าพเจ้ารู้สึกสุกนัก  คืองานขึ้นเรือนต้น  พระตำหนักไทยอย่างโบราณตรงริมอ่างหยกหลังพระที่นั่งอุดร  ทุกอย่างจัดเป็นไทยแลธโปรดให้เด็กๆ เป็นผู้ขายของ  เพราะจะได้เดินขายได้ทั่วข้างหน้าข้างใน  เด็กเล็กหน่อยก็จะให้กระจาดใบเดียว  เด็กโตหน่อยให้หาบด้วยไม้คาน  ข้าพเจ้ากระเดียดกระจาดขายทอดมันกุ้ง  หญิงเหลือกระจากไส้กรอกปลาแนม  แม่ช้องหาบข้าวเหนียวหน้าต่างๆ  ที่จำได้เพราะแม่ช้องหกล้มข้าวเหนียวหกแล้วนั่งร้องไห้เลยจำได้ดี          ครั้งหลังที่สุดในรัชกาลที่ ๕  คือทรงทอดผ้าป่าที่วัดราชาธิวาส  เจ้านายผู้ชายทรงทำของถวายพระเป็นองค์ๆ ไป  ที่ข้าพเจ้าจำได้คือโสมเฝ้าทรัพย์  เข้าใจว่าเป็นของสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช  มีเปรตสูงยืนอยู่ปากหลุมตาวาวด้วยไฟ  เสียงร้องหวี้ดๆ เป็นระยะๆ  ในหลุมนั้นมีของกินห่อเป็นทองตุ่มหนึ่งเป็นเงินตุ่มหนึ่งกำลังไหลออกจากปากตุ่มกองอยู่บนพื้นดินให้แลเห็น  ของเสด็จพ่อเป็นที่เผาศพเชิงตะกอนทำด้วยอ้อย  มีผีนอนอยู่  และพระกำลังเข้าไปชักบังสุกุล  ทุกสิ่งทำด้วยของกินจัดขึ้นปั้นขึ้นเป็นรูปต่างๆ  อีกแห่งหนึ่งที่เราเด็กๆ สนุกนัก  คือป่าช้าเมืองนคร  จำไม่ได้ว่าเป็นของใครทำ  เอาต้นไม้มาปักเป็นป่าหมู่หนึ่ง  แล้วมีศพห่อเฝือกห้อยอยู่ตามต้นไม้เป็นต้นๆ  ในเฝือกนั้นเต็มไปด้วยของกิน  มีน้ำตาลหม้อไหลเยิ้มออกมาเหมือนสิ่งปฏิกูลต่างๆ  ใต้ต้นไม้เหล่านั้นบางต้นมีผีนั่งพิงต้นไม้อยู่ตัวดำๆ  ตาโตแลบลิ้นแดงยาวลงมาถึงหน้าอก          ถึงเวลาเดินเที่ยวดูกัน  พวกผู้ใหญ่ท่านก็สนุกในทางความคิดทางฝีมือช่าง  ว่าทำเหมือนหรือไม่  เหมือนด้วยวัตถุอะไรและเป็นการปลงสังเวชไปด้วย  แต่พวกเราเด็กๆ ที่เดินตามกันไป สนุกในการอยากรู้อยากเห็น  แต่กลัวเหลือกำลังเดินใจเต้นแทบกระโดดออกมาทางปาก  ครั้นถึงป่าช้าอันนี้เราก็เดินตัวสั่นเพราะกลัวเจ้าตัวที่นั่งแลบลิ้นอยู่ใต้ต้นไม้  เผอิฐมีเด็กผู้ชายคนหนึ่งจำไม่ได้ว่าใคร  เกิดเข้าไปดูว่าคนหรือตุ๊กตา  ผีนั้นก็ทำตาแข็ง ทำให้เกิดเสียงกันขึ้นว่าคนหรือไม่ใช่  เด็กคนนั้นเกิดความคิดที่จะพิสูจน์  ฉวยเอากิ่งไม้อันหนึ่งจิ้มเข้าที่ท้อง  เท่านั้นผีก็ถลึงตาเสียงดัง – ฮึ  เราก็วิ่งร้องกันกรี๊ดกร๊าดเอะอะ  เลยถูกเอ็ดกันทั้งกองว่าซนไม่เข้าเรื่อง  ได้ความภายหลังว่าผีนั้นคือตาเกริ่นตลกนั่นเอง          นอกจากของถวายพระเหล่านั้นแล้ว  ยังมีละครตลกตอนแต่งงานพระไวย เล่นฉลองผ้าป่าด้วย  เราชอบเสียจริงจัง  ถึงลงนอนหัวเราะกลิ้งอยู่ข้าพระเก้าอี้  ส่วนทางน้ำก็มีแพจอดเป็นหลังๆ  และมีเรือของวังเจ้านายต่างวังทำอาหารพายขาย  วังไหนมีชื่อเสียงว่าทำอะไรดีก็ทำสิ่งนั้นมาขาย  จำได้ว่าเรือหม่อมแช่มกรมหลวงอดิศรฯ ขายขนมเบื้องอ้าปาก  เรือหม่อมละม้ายกรมหมื่นทิวากรฯ ขายขนมลูกชุบ  เรือเจ้าจอมมารดาชุ่มรัชกาลที่ ๔ (คุณย่าของข้าพเจ้า) ขายไอศกรีมรังนก  และมีอีกหลายลำทั้งคาวหวาน  พวกซื้อรับประทานอยู่บนแพ  ขายเท่าไรก็ส่งเข้าวัดหมด          งานวัดเบญจมบพิตรนั้น  มีออกเป็นร้านประจำปี  เรียกว่าวัดเป็นงานหนึ่งที่หนุ่มสาวเขาไปทำความรู้จักกัน  เพราะต่างคนมีร้านก็ต้องมีครอบครัวพวกพ้องไปประจำ  เสร็จงานแล้วมักจะมีการพิธีสมรสหลายคู่  ส่วนเราเด็กๆ ก็สนุกในการได้แจกสตางค์ให้เที่ยววิ่งเล่น  เสร็จงานแล้ว  พี่เลี้ยงมักจะรวยเพราะเรายังไม่รู้จักใช้สตางค์  ข้าพเจ้ามีหน้าที่อย่างหนึ่งในงานนี้  คือต้องขายน้ำชาในเวลาพระเจ้าอยู่หัวเสวยอย่างนึ่ง  และต้องนั่งละเลงขนมเบื้องไทยขายทางหน้าร้านอีกอย่างหนึ่ง  เพราะพระวิมาดาเธอ (ข้าพเจ้าเรียกท่านว่า เจ้าพี่องค์เล็ก) ทรงว่าห้องเครื่องต้น  จึงทรงออกร้านของกิน  โปรดให้สาวๆ ละเลงขนมเบื้องขายทางฝ่ายใน  และพวกเราเด็กๆ ขายทางฝ่ายหน้า  ถ้าเจอะคนกินใจป้ำเช่นเจ้าคุณปฏิพัทธ์ภูบาล  เรามักจะขายได้แผ่นละหลายๆ บาท  เพราะคงเห็นว่าน่าเอ็นดูที่เด็กทำได้          พวกอยู่ในสำนักพระวิมาดาเธอนี้  โดยมากมักจะทำอาหารกินเป็น  เพราะต้องเห็นต้องช่วยอยู่เสมอ  สำหรับข้าพเจ้านั้นพออายุได้ ๑๐ ขวบ  เจ้าพี่องค์เล็กก็โปรดให้ไปทำขนมกับท่านอาของหวาน คือ หม่นเจ้าหญิงคอยท่าปราโมท ในห้องเครื่องต้น  พอกลับจากเรียนหนังสือต้องไปในห้องเครื่องก่อน  แล้วจึงจะกลับไปอาบน้ำขึ้นไปเฝ้า  ถ้าถึงฤดูกุ้งก็ตั้งเตาหัดละเลงขนมเบื้องกันเป็น ๒ แถว  แถวหนึ่งพวกสาวๆ แถวหนึ่งพวกเด็กๆ  มีหม่อมเพื่อนเป็นอาจารย์ใหญ่เดินตรวจแถวเอ็ดไปว่าไปจนทำได้  เมื่อจบการช่างตอนกลางวันแล้ว  ค่ำลงมักจะอ่านหนังสือถวายทรงฟังบ้าง  บางทีสมเด็จหญิงก็ทรงเขียนลายพระหัตถไว้ให้ลอกตามแบบ  ซึ่งในเวลานั้นมีแต่ ม.ร.ว. จิณ  ลัดดาวัลย์ และข้าพเจ้า ๒ คนเท่านั้น ที่เขียนได้เหมือนลายพระหัตถ์สมเด็จหญิงเป็นอันมาก  บัดนี้ข้าพเจ้าเลอะเลือนจนไม่เหมือนเสียแล้ว          ในเวลาเสด็จไหนๆ ก็ตามเสด็จไปทุกแห่ง  ได้พบเห็นได้ความรู้อยู่เสมอทุกวัน  ถ้ากลับมาไม่รู้ไม่เห็นอะไร  หรือไปทำอะไรผิดมาเช่นไหว้คนไม่ถูก  หรือไปนั่งบังหน้าใครมา  ก็ทรงติเตียนว่าเหลวไหลอย่างนั้นๆ ทำให้รู้จักสังเกตและมีไหวพริบดีขึ้นเสมอ  แม้เวลานอนก็นอนอยู่หน้าพระที่สมเด็จหญิง  ฉะนั้นเด็กสมัยข้าพเจ้าจึงไม่เคยห่างผู้ใหญ่เลยตั้งแต่เช้าจนค่ำ  มีเด็กบางคนร้องไห้ดื้อดึงไม่ยอมเข้าวังอีก  แต่สำหรับข้าพเจ้าแม้จะติดเสด็จพ่อเสียเหลือเกิน  ก็ไม่เคยร้องไห้เลย  อาจจะเป็นเพราะข้าพเจ้าได้ประทานอนุญาตให้ออกไปเฝ้าเสด็จพ่อได้  อย่างไรก็ดีเป็นสิ่งพิสูจน์ได้อย่างนึ่งว่าเจ้าพี่องค์เล็ก และสมเด็จหญิงของข้าพเจ้าได้ทรงพระกรุณาแก่ข้าพเจ้าอย่างเหลือล้น ทั้งทางกายและทางใจ  ข้าพเจ้าไม่เคยรู้สึกเสียใจเลยว่าได้เข้าไปอยู่กับพระองค์ท่านจนบัดนี้ พระวิมาดาเธอ กรมพระสุทธาสินีนาฏ ปิยมหาราชปดิวรัดา จากคุณ : กัมม์ - [ 19 ก.ค. 50 12:57:15 ]

ความคิดเห็นที่ 2 สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ามาลินีนพดารา กรมขุนศรีสัชนาลัยสุรกัญญา(ซ้าย) สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้านิภานภดล กรมขุนอู่ทองเขตขัตตินารี(ขวา) จากคุณ : กัมม์ - [ 19 ก.ค. 50 13:04:49 ]

ความคิดเห็นที่ 3 ความสนุกในวัดเบญจมบพิตร          เจ้าหน้าที่สมาคมสำนักเบญจมบพิตร  ต้องการให้ข้าพเจ้าเล่าเรื่องในวัดเบญจมพิตร  ให้แก่หนังสือเบญจมบพิตรสัมพันธ์ที่จะออกในวันที่ ๒๓ ตุลาคม ๒๔๙๘  ข้าพเจ้าจึงส่งจิตกลับไปตรวจค้นตั้งแต่ได้รู้จักวัดเบญจมบพิตรมาแต่เด็กๆ  ได้ความดังจะเล่าให้เด็กที่ไม่เคยเห็นเช่นตัวข้าพเจ้าฟังดังต่อไปนี้          งานที่สนุกที่ ๑ ในวัดเบญจมบพิตร  คืองานออกร้านในวัดนี้  อันเป็นงานประจำปีในฤดูหนาว  เพื่อเก็บเงินบำรุงวัดซึ่งยังไม่แล้วเรียบร้อยดี  เรียกกันในสมัยนั้นว่า “งานวัด”  ร้านต่างๆ มีตั้งแต่ของสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เจ้านายทั้งฝ่ายหน้าฝ่ายใน ข้าราชการผู้ใหญ่ผู้น้อย  สุดแต่ใครมีกำลังจะทำได้  จนถึงชาวต่างประเทศผู้เป็นนาห้างใหญ่ๆ  บริเวณร้านอยู่ในเขตรั้วเหล็กแดงเท่านั้น  ต่อมาทางตัวพระอุโบสถก็มีแต่พวกร้านขายธูปเทียนดอกไม้และทองเปลว  สำหรับผู้จะไปบูชาพระและทำบุญ  พวกเราเด็กๆ มิได้เคยไปทางนั้นเลย  ซ้ำกลัวว่ามืดอีกด้วย  เราพากันวิ่งวุ่นอยู่แต่ทางร้านต่างๆ ซึ่งเห็นในเวลานั้นว่าใหญ่โตมโหฬารสุดหล้าฟ้าเขียวซ้ำยังมีสถานที่ที่เรียกว่า สำเพ็ง อยู่นอกรั้วแดงทางถนนราชดำเนินอีกเมืองหนึ่ง  มีทั้งโรงโขนชักรอกและเขาวงกฎที่เข้าไปแล้วออกไม่ได้  จนกว่าจะเดินถูกทาง  ร้านในแถวสำเพ็งอย่างเดียวกับงานภูเขาทอง  ผิดกับข้างในวัดอย่างเทียบไม่ได้  เพราะความเป็นระเบียบเรียบร้อย  และความนิยมผิดกัน            ทุกคนที่ก้าวเข้าประตูเหล็กแดงเข้าไปแล้ว  จะรู้สึกเหมือนเมืองๆ หนึ่งที่เต็มไปด้วยความสนุกสนาน  ผู้คนแต่งตัวสวยๆ งามๆ ร้านจัดกันอย่างประณีตและเรียบร้อย  ไม่มีเสียงอึกทึกครึกโครม  นอกจากเสียงดนตรีเบาๆ พอได้ยินพูดกันไม่ต้องตะโกน  ไม่มีคนแน่นจนถึงเบียดเสียดกัน  ไม่มีใครมาถ่มขากปล่อยเชื้อโรคข้างๆ ตัว  และสิ่งที่วิเศษยิ่งก็คือ ไม่มีขโมยเลย  ฉะนั้นทุกคนที่มีเพชรนิลจินดาก็แต่งกันได้วุบวับ (ที่ไม่มีอาจจะยืมเขามาบบ้างก็คงมี) ทุกคนหน้าตาเบิกบาน  เสียงทักทายกันแต่ว่า “ร้านอยู่ไหน  เดี๋ยวไป”  เพราะร้านของใครก็พาครอบครัวไปนั่งเป็นเจ้าของร้าน  เป็นผู้ชาย  ทั้งนี้ก็เพราะทุกคนจะได้เฝ้าในหลวงของเขาทั่วกัน  ใครอยากเฝ้าก็นั่งอยู่หน้าร้าน  เวลาเสด็จผ่านทางหยุดทอดพระเนตรและทักทายเจ้าของร้าน ทั้งครอบครัวก็ได้เฝ้า  ใครอยากทูลอะไร  อยากถวายอะไรก็ถวายได้          อีกอย่างหนึ่งในสมัยนั้นพวกนักเรียนเมืองนอก  กำลังเรียนจบทยอยกันมาทุกปี  ท่านพวกนี้เปรียบเสมือนเทวดาตกลงมาจากสวรรค์  ความคิดของท่านไม่ยอมให้ คลุมถุงชน นั้นเป็นแน่  ฉะนั้น “งานวัด” นี้  จึงเป็นที่หนุ่มสาวเขาเลือกคู่กันเอง  แต่เขาไปนั่งคุยกันตามร้าน  ไม่มีไปไหนด้วยกันได้  พวกเราเด็กๆ ขนาด ๑๑ -๑๒ ขวบอยู่นอกเกณฑ์  ก็วิ่งเล่นสนุกแทบตาย  ความสนุกนั้นคือ ไปเที่ยวตามเด็กรุ่นเดียวกัน  ไปเที่ยวดูตุ๊กตา  แม้จะแพงซื้อไม่ได้  เพียงไปนั่งดูก็สนุก  ออกจากร้านตุ๊กตาไปร้านตกเบ็ด  เขาทำเป็นสระและห่อสลากเป็นรูปสัตว์น้ำต่างๆ อยู่ในนั้น  มีเบ็ดแม่เหล็กไว้ตรงปลาย  ใครจะตกเบ็ดก็เสีย ๑ บาท  แล้วยื่นเบ็ดลงไปในสระ  ห่อสัตว์เหล่านั้นมีเหล็กอยู่ข้างใน  ก็กระโดดขึ้นมาติดเบ็ดเรา  ชอบเสียจริงๆ จังๆ          อีกแห่งหนึ่งก็คือร้านที่มีกลไกต่างๆ เช่น  มีร้านหนึ่งจัดเป็นถ้ำและมีลำธาร  พาเรือลำเล็กขนาดนั่งคนเดียวลอยเข้าไปในถ้ำ  แล้วพากลับออกมาเอง  เราไปยืนดูเห็นประหลาดหนักหนาว่าทำไมเรือมันไปเองได้  และในน้ำมีอะไรบ้าง  อยากรู้เสียจริงๆ  ตกลงนักกันว่าเราจะลงกันคนละลำ (มีอยู่ ๓ ลำ)  ถ้าเขาเป่านกหวีดให้เรือออก  เราจะเอามือสาวฝั่ง ๒ ข้างให้มันไปเร็วเข้า  จนเห็นว่าทำไมเรือมันไปเองได้  เมื่อซื้อตั๋วใบละบาทและลงนั่งในเรือแล้ว  พอเขาป่านกหวีดปล่อยเรือ  เราก็สาวฝั่งเข้าไปในถ้ำ  พอโผล่ก็เจอผู้ชายคนหนึ่งกำลังยกโพงสังกะสีพุ้ยน้ำดังโพล่งๆ  เราตะโกนพร้อมกันว่า “นั่นแน่!” ตาพุ้ยน้ำหดตัวกลับเข้าไปหลังหิน  หายเงียบ  เราภาคภูมิใจเสียจริงๆ ว่าจับได้แล้วว่าทำไมเรือมันไปเองได้  กลับออกมาคุยโมง  จนเจ้าของร้านต้องมากระซิบว่า  อย่าเอะอะไป            ที่ที่สนุกอีกแห่งหนึ่ง  ก็คือในเมืองจีนของสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช  มีประตูตีตั๋วเข้าไปข้างใน  แล้วมีร้านเป็นห้องๆ รอบสี่เหลี่ยมขายอาหารจีน  ขายน้ำชา  ขายจันอับ  และอะไรต่างๆ ที่เป็นจีน  มียกพื้นเล็กๆ อยู่ตรงกลางเมืองให้พวกตลกเล่น  พวกเราติดละครตลก  การเข้าเมืองนั้นเป็นอันไม่ได้ตีตั๋ว  เพราะเราคุ้นเคยกับพวกขายตั๋วเสียแล้ว  เราวิ่งเข้าวิ่งออกได้สบาย  ส่วนเงินที่ใช้จ่ายบ้างนั้น  ถ้าไม่มีหรือหมดก็เที่ยวขอพวกผู้ใหญ่  ซึ่งโดยมากเขาให้เพราะไม่ต้องการให้กวน  เป็นอันว่า งานเบญจมฯ ในสมัยรัชกาลที่ ๕ นั้นทุกคนสนุก  เช่น          ๑.  ผู้ใหญ่ก็ได้พบกันทั่วถึง  ทั้งได้เฝ้าในหลวง ซึ่งตามธรรมดาแม้จะเฝ้าได้ง่าย  ก็มักจะเป็นในเวลาการงาน  ไม่เป็นไปรเวตเช่นในงานวัดนี้  และยังได้ทำบุญตามเสด็จในการพระราชกุศลด้วยเพราะงานจะมี ๕ – ๗ วันก็ตาม  ในวันหนึ่งพระเจ้าอยู่หัวจะทรงนำพระสงฆ์ออกเที่ยวด้วยพระองค์เอง  และเจ้าของร้านต่างๆ ก็มีของถวายใส่ย่าม เช่น ตักบาตร  วันไหนพระเที่ยว  พวกเราเด็กผู้หญิงก็ถูกเก็บตัวไว้กับร้านเพราะไม่ให้เข้าไปยุ่ง           ๒.  พวกหนุ่มสาว  ก็มีโอกาสได้รู้จักกัน  พร้อมทั้งผู้ใหญ่ก็รู้เห็น  ไม่ต้องลักขโมยรักกัน  สิ่งที่น่ารำคาญที่มีอยู่ก็คือ  สงครามแย่งกัน  ใส่ความกัน  อย่างน่าสยดสยอง  สงครามเงียบชนิดนี้  ข้าพเจ้าเคยเห็นมาตั้งแต่คลุมถุง ไม่คลุมถุง และแม้ฉีกถุงแล้วก็ตาม  ทุกสมัยล้วนแต่แย่งกัน  เป็นมูลเหตุอย่างน่าอนาถ  อย่างไรก็ตาม  หนุ่มๆ สาวๆ ก็ยังได้สนุกสนานดังใจ  แม้พักหนึ่งเท่านั้นเอง          ๓.  พวกเด็กก็สนุก  ได้รู้ ได้ดู ได้เห็น ได้ซนสมใจ  แต่ซนของเราไม่มีสิ่งสกปรกเจือปนเลย          ทุกครั้งที่ข้าพเจ้าระลึกถึงงานวัดเบญจมฯ  และคุยถึงเรื่องงานวัด  เราทุกคนที่ทันได้เห็น  ยังสนุกอยู่ไม่รู้หาย  แต่เมื่อผ่านวัดไปหรือเข้าไปกับพวกนักท่องเที่ยวก็ดี  ข้าพเจ้าอดหยุดยืนหัวเราะและนึกขำในใจไม่ได้  ว่าเมืองจีนเมืองถ้ำเขาลำธาร มีเรือทั้งลำๆ ร้านรวงใหญ่โต  ร้านข้างในเป็นแถว ร้านเจ้านาย ขุนนาง นายห้าง พ่อค้า ฯลฯ  ตายจริงเนื้อที่นี้เอง พระอุโบสถวัดเบญจมบพิตร เมื่อแรกสร้าง http://th.wikipedia.org/wiki/วัดเบญจมบพิตร จากคุณ : กัมม์ - [ 19 ก.ค. 50 13:06:57 ]

ความคิดเห็นที่ 4 ๔ จากคุณ : กัมม์ - [ 19 ก.ค. 50 13:08:38 ]

ความคิดเห็นที่ 5 สวัสดีค่ะคุณกัมม์   กำลังงง ว่าทำไมมี 2 กระทู้ติดกันเลย เพราะเหตุนี้นี่เอง  ขอเป็นคนแรกของกระทู้นี้แล้วกันนะคะ ^____________^ จากคุณ : ปริยวาที - [ 19 ก.ค. 50 13:09:41 ]

ความคิดเห็นที่ 6 (ตอบคุณ Babatov) จากคุณ : กัมม์ - [ 19 ก.ค. 50 13:09:57 ]

ความคิดเห็นที่ 7 อุตส่าห์ขอแล้วนะคะ   ยังตัดหน้ากันลงคอ   จากคุณ : ปริยวาที - [ 19 ก.ค. 50 13:11:03 ]

ความคิดเห็นที่ 8 สวัสดีครับ คุณ ปริยวาที ขออภัยด้วยนะครับ  ผมพิมพ์พระนามในหัวข้อกระทู้ผิดไป แก้ไขไม่ได้ จากคุณ : กัมม์ - [ 19 ก.ค. 50 13:12:38 ]

ความคิดเห็นที่ 9 แหม...นิดหน่อยน่า อย่าเคืองถึงแจกแห้วเลย ยังไงก็เป็นคนแรกในกระทู้นี้อยู่ดีนั่นแหละครับ ^ _ ^ จากคุณ : กัมม์ - [ 19 ก.ค. 50 13:16:32 ]

ความคิดเห็นที่ 10 ระริกระรี้ไปแจ้งลบอันโน้นให้แล้วอย่างต้องการ แล้วก็ระริกระรี้มาที่นี่ วันนี้เน็ตลักปิดลักเปิด มาลงนิ้วก่อนที่มันจะหมดอารมณ์ซะก่อน สารคดีของท่านหญิงพูนพิศมัยมีเยอะมากมาย เขียนได้น่าอ่านไปหมด จะลองดูว่าของน้องกัมม์จะตรงใจกะของพี่อ๊ะเปล่า อิอิ จากคุณ : NickyNick - [ 19 ก.ค. 50 13:20:41 ]

ความคิดเห็นที่ 11 สวัสดีครับ พี่นิค สงสัย "ระริกระรี้" คงต้องไปอยู่ในพจนานุกรมของแสนอักษรด้วยซะแล้ว สารคดีที่น่ารู้ ของพระองค์มีมากจริงๆ ครับ  เลือกคัดมาแต่บางเรื่องเท่านั้น ให้คัดหมดคงไม่ไหว  จะลองเดาใจของพี่ดูถ้าบิงโก ก็ช่วยตะโกนด้วยนะครับ กระทู้พี่ที่ขึ้นกระทู้แนะนำ เครื่องนี้โหลดไม่สุด   ขอกลับไปอ่านที่บ้านนะครับ ขอแนะนำทุกท่าน  กระทู้ดี  ที่รวมสุดยอดฝีมือในพันทิปมาช่วยกันเติมเกร็ดความรู้ ชีวิตเหมือนฝัน : นายพุ่มสกี้ พระสหายสนิทสมเด็จเจ้าฟ้าจักรพงษ์ภูวนาถ ผู้จากเมืองไทยไปกว่า 33 ปี http://www.pantip.com/cafe/library/topic/K5595620/K5595620.html ยังไม่ได้คำตอบเรื่อง ออโต้ดีลีท จากพันทิปเลย ว่างมากก็รำคาญอย่างว่า  เลยเลิกจับตัวเองเป็นตัวประกันซะ จากคุณ : กัมม์ - [ 19 ก.ค. 50 13:40:21 ]

ความคิดเห็นที่ 12 ภูเขาทอง          วันนี้จะเล่าเรื่องภูเขาทองให้ท่านฟังดังนี้  เนื่องแต่เมื่อเสียกรุงให้แก่ข้าศึก พ.ศ. ๒๓๑๐ นั้น  เราถูกกวาดต้อนไปเป็นเชลยจนเหลือกันอยู่เพียง ๖,๐๐๐ คนเศษ  บ้านเมืองโดยเฉพาะทางเหนือถูกทอดทิ้งรกร้างเพราะไม่มีคนจะรักษาซ้ำเรายังต้องตีกันเองเพื่อรวบรวมอำนาจให้เป็นปึกแผ่นได้มั่นคงเป็นเวลาถึง ๒๕ ปี  จึงได้ลงมือสร้างพระนครกรุงเทพฯ  แผนผังพระนครกรุงเทพฯ นั้น  ลอกแบบพระนครกรุงเก่ามาทุกอย่าง  แม้ชื่อวัดก็นำมาตั้งให้วัดเก่าๆ ที่มีอยู่ทางกรุงเทพฯ นี้  ทั้งนี้ก็เพื่อจะให้ข้าศึกเห็นว่ากรุงศรีอยุธยานั้นมิได้ล่มจม  เป็นแต่ย้ายราชธานีมาตั้งในที่ใหม่เท่านั้น          ในกรุงเก่านั้น  มีวัดภูเขาทองอยู่วัดหนึ่งทางเหนือพระราชวัง  สมเด็จพระราเมศวรพระราชโอรสของพระเจ้าอู่ทองเป็นผู้สร้างเมื่อ พ.ศ. ๑๙๓๐  ภายหลังสร้างกรุงเก่าแล้ว ๒๗ ปี  ถึงกรุงเทพฯ พระมหานครนี้  ในรัชกาลที่ ๓ ทรงพระราชปรารภจะสร้างพระปรางค์อีกองค์หนึ่งทางฝั่งพระนคร  จึงโปรดให้พระยาศรีพิพัฒย์รัตนราชโกษาเป็นแม่กอง  ก่อฐานถมดินและลงรากเข็ม  แต่ดินทางแถววัดสระเกศเป็นที่ลุ่ม  ไม่ตั้งรากฐานให้แน่นหนาได้  จึงรับงานนั้นไว้ด้วยพูนดินไว้ก่อน            ถึงรัชกาลที่ ๔  โปรดให้ก่อพระเจดีย์บนเนินนั้น  และเรียกว่าพระบรมบรรพต-ในทางราชการ  แต่สามัญชนเรียกว่า ภูเขาทอง  ยังไม่ทันเสร็จก็สิ้นรัชกาล  รัชกาลที่ ๕  จึงโปรดเกล้าให้เจ้าพระยาพิพัฒน์รัตนโกษา(แพ  บุนนาค) ซึ่งเป็นผู้ทำการก่อสร้างค้างมาแต่ในรัชกาลที่ ๔ ให้ทำการก่อสร้างต่อไปให้สำเร็จได้ในพงศ. ๒๔๒๑  แล้วโปรดเกล้าให้อัญเชิญพระบรมสารีริกธาตุโดยกระบวนแห่จากพระบรมมหาราชวัง  ไปตั้งพิธีมณฑลแล้วเสด็จพระราชดำเนินไปทรงบรรจุพระบรมธาตุนั้น  ในพระเจดีย์องค์ใหญ่บนยอดภูเขาทอง  ในวันพฤหัสบดี เดือนอาย แรม ๑๐ ค่ำ ปีฉลู  ตรงกับทางสุริยคติคือวันที่ ๑๙ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๒๑          การเล่นฉลองในงานสมโภชภูเขาทองนี้มีหลายอย่าง  ดังมีรายละเอียดอยู่ในราชกิจจานุเบกษาดังนี้ ๑. ละครของพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสิงหนาทราชดุรงคฤทธิ์ ๒. หุ่นจีนของพระยาอินทราธิบดีสีหราชรองเมือง ๓. พิณพาทย์ของเจ้าพระยามหินทรศักดิ์ธำรง วง ๑ ๔. พิณพาทย์ของเจ้าพระยาศรีพิพัฒน์รัตนราชโกษา วง ๑ ๕. พิณพาทย์ของเจ้าพระยามหามนตรีศรีองครักษ์ วง ๑ ๖. พิณพาทย์ของพระยาอินทราธิบดีสีหราชรองเมือง วง ๑ ๗. พิณพาทย์ของพระยาพิไชยบุรินทรา วง ๑ ๘. พิณพาทย์ของจมื่นสรรเพชญ์ภักดี วง ๑          ทำให้เห็นว่าข้าราชการในสมัยก่อนนั้น  ได้เอาใจใส่ในศิลปะอยู่มิใช่น้อย  หรือจะเป็นการครองชีพไม่สูงจึงเลี้ยงผู้คนได้เป็นจำนวนมากก็เป็นได้          ต่อมาถึง พ.ศ. ๒๔๔๑ ลอร์ด เคอสัน  อุปราชอินเดีย (Lord Curson Viceroy of India)  มีจดหมายเข้ามากราบทูลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวว่า  บัดนี้มีมิสเตอร์ พีล (Mr. Peel) คนอังกฤษคนหนึ่งออกไปทำไร่ถางพงในเมืองกบิลพัสดุ์ได้พบพระเจดีย์ร้างองค์หนึ่งหักโค่นหมดแล้ว  คงเหลือแต่กองดิน  จึงเกลี่ยให้เป็นพื้นราบ  ก็ได้พบผอบที่บรรจุพระบรมธาตุอยู่ในพื้นดินนี้  มีผอบอยู่ตรงกลาง  และผอบเล็กอยู่ล้อมรอบอีก ๖ ผอบ  มิสเตอร์พีลไม่ได้เป็นพุทธศาสนิกชนก็ไม่ได้เอใจใส่เป็นพิเศษ  คิดเห็นเป็นเพียงโบราณวัตถุเท่านั้น  จึงเปิดผอบเหล่านั้นเทอัฐิซึ่งเป็นกระดูกคนรวมกันในขวดแกวใบหนึ่ง  แล้วส่งไปให้พิพิธภัณฑสถานพร้อมทั้งผอบ ๗ ใบนั้น  เจ้าหน้าที่พิพิธภัณฑ์ทำการตรวจค้น  จึงได้พบหนังสือคฤนถ์ซึ่งใช้ในสมัยพุทธกาล  จารึกไว้ที่ผอบในกลางนั้นว่า พระอัฐิสมณโคดม  แต่ผอบเล็กอีก ๖ ใบนั้นไม่มีคำจารึก  เขาจึงรายงานไปยังอุปราชอินเดียให้ทราบ            อุปราชคือ ลอร์ด เคอสัน  เห็นว่าพระเจ้าแผ่นดินในโลกนี้ทรงเป็นพุทธศาสนูปถัมภกก็มีอยู่พระองค์เดียว  คือพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวของเมืองไทย  จึงสมควรจะทูลเกล้าฯ ถวายมา  แล้วก็มีจดหมายเข้ามากราบทูลเป็นทางการ  จึงโปรดเกล้าฯ ให้พระยาสุขุมนัยวินิต (คือเจ้าพระยายมราช ปั้น  สุขุม) ออกไปรับพระบรมธาตุนั้นมาจากประเทศอินเดีย  เมื่อวันที่ ๑๖ มกราคม พ.ศ. ๒๔๔๑          พระยาสุขุมนัยวินิต  กลับมาถึงเมืองสมุทรปราการเมื่อวันที่ ๑๕ มีนาคม พ.ศ. ๒๔๔๑ นั้น  โปรดเกล้าให้เชิญพระบรมธาตุขึ้นพักไว้ในพระวิหารที่พระสมุทรเจดีย์  แล้วเสด็จพระราชดำเนินโดยรถไฟพระที่นั่ง  ลงไปนมัสการบูชาที่พระสมุทรเจดีย์นั้น  เมื่อเปิดขวดออกทอดพระเนตรแล้ว  เห็นว่ามีพระอัฐิรวมกันอยู่หลายองค์  ไม่เป็นที่แน่นอนโดยเฉพาะพระบรมสารีริกธาตุของพระพุทธเจ้าพระองค์เดียว  จึงโปรดให้มีพระราชพิธีบรรจุพระอัฐิทั้งหมดนั้นไว้ในพระเจดีย์บนยอดภูเขาทองเมื่อวันที่ ๒๓ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๔๒          ผอบจำลองที่มีตัวอักษรจารึกว่า  พระอัฐิพระสมณโคดม ที่พระยาสุขุมนัยวินิตขอมาจากพิพิธภัณฑ์ในอินเดีย  เวลานี้ก็อยู่ในพิพิธภัณฑสถานของเรา  เป็นที่เชื่อได้ว่าพระบรมธาตุของสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้านั้น  ต้องมีอยู่ในเจดีย์บนภูเขาทองนี้ส่วยหนึ่งแน่  และคงจะเป็นส่วนแบ่งของศากยวงศ์อยู่ในเมืองกบิลพัสดุ์  ผู้ที่ได้ไปถวายสักการบูชาในเวลางานประจำปี  ซึ่งสมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพได้ทรงจัดให้มีขึ้นเมื่อทรงดำรงตำแหน่งอธิบดีธรรมการเป็นต้นมา  ถ้าได้ทราบเรื่องราวเช่นนี้คงจะเกิดศรัทธาเลื่อมใสยิ่งขึ้น  และควรจะถือว่าเป็นสิริมงคลแก่เราทั่วกัน ภูเขาทอง กรุงเทพฯ  หรือ  พระบรมบรรพต จากสมุดภาพเมืองไทย โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย นนทบุรี http://www.skn.ac.th/skl/project/world96/ จากคุณ : กัมม์ - [ 19 ก.ค. 50 13:45:40 ]

ความคิดเห็นที่ 13 เอาใจคนสุพรรณไป ๑ ดอกก่อน จากคุณ : กัมม์ - [ 19 ก.ค. 50 13:51:06 ]

ความคิดเห็นที่ 14 ได้ใจน้องบีด้วยอีกหนึ่งค่ะพี่กัมม์ ลงชื่อไว้อ่านที่บ้านนะจ้ะ จากคุณ : biebie999 - [ 19 ก.ค. 50 14:32:49 ]

ความคิดเห็นที่ 15 มาแว้ววว มาช้า แต่ก็มานะคะ อิอิ จากคุณ : little kitty - [ 19 ก.ค. 50 14:37:43 ]

ความคิดเห็นที่ 16 ไปเสนอลบเป็นคนที่ 3  เรียบร้อยไปกับมือแล้ว  อิอิ หวัดดีจ๊ะ คุณบีบี  และ คุณแมวน้อย จากคุณ : ปริยวาที - [ 19 ก.ค. 50 15:20:39 ]

ความคิดเห็นที่ 17 สวัสดีครับ biebie999 ลืมสาวสวนแตงแห่งเมืองสุพรรณฯ ซะได้ สวัสดีครับ little kitty พักหลังนี้ ปริยวาที ไวกว่า ท่านว่า "เธอ..ว่องไวปานกามนิตหนุ่ม" (แก้ "กานิตหนุ่ม") แก้ไขเมื่อ 19 ก.ค. 50 16:07:33 จากคุณ : กัมม์ - [ 19 ก.ค. 50 15:23:47 ]

ความคิดเห็นที่ 18 ^ ^ ^ นึกว่าจะพูดว่า  "เธอ..ว่องไวปานลิง!!"  บ้านเกิดลพบุรีเจ้าค่ะ จากคุณ : ปริยวาที - [ 19 ก.ค. 50 15:26:04 ]

ความคิดเห็นที่ 19 ฮะฮะฮ่า อารมณ์ดีสมแล้วที่เกิดเมืองลพบุรี ขอบคุณทุกท่านที่กรุณาครับ  สำเร็จประโยชน์ กระทู้นั้นหายไปแล้ว ขอบคุณพี่นิค  คุณ Babatov  คุณ ปริยวาที  มากๆ ครับ กระทู้ความสะเพร่าของผม ตายคามือคุณ ปริยวาที เลย ฮ่ะฮะฮ่ะฮ่า เดือนหน้า วันที่ ๑๑  ก็จะครบรอบวันสิ้นพระชนม์พระองค์ท่าน กุศลใดที่เกิดขึ้นในที่นี่ ถวายเป็นพระกุศลในส่วนของพระองค์ครับ จากคุณ : กัมม์ - [ 19 ก.ค. 50 16:06:25 ]

ความคิดเห็นที่ 20 เสาชิงช้า           เราผ่านหน้าวัดสุทัศน์ฯ เมื่อไร  เราก็ต้องผ่านเสาชิงช้าไปด้วยทุกครั้ง  ท่านเคยนึกหรือเปล่าว่า  เขามีไว้ทำไมกัน  ข้าพเจ้าเคยทูลถามเสด็จพ่อ  และเคยได้รับความสนุกในเวลาดูแห่โล้ชิงช้าแต่เด็กๆ  ฉะนั้นจะเล่าให้ฟังดังต่อไปนี้          ศาสนาพราหมณ์  เปรียบเหมือนพระคัมภีร์เก่าของพระพุทธศาสนา  หรือจะพูดให้ชัดขึ้นไปอีกก็คือ  พระพุทธศาสนานั้น ถือเอาการบำเพ็ญกุศลกรรมเป็นที่ตั้ง ไม่มีเครื่องตบแต่งเสกสรรปั้นขึ้นแต่ประการใด  ครั้งหนึ่งพราหมณ์ผู้หนึ่งเข้าไปทูลถามพระพุทธเจ้าว่า “ถ้าข้าพระองค์จะทำงานมงคล จะควรทำฉันใด”          พระองค์ตรัสตอบว่า “เลี้ยงดูและให้ปันแก่ผู้มีศีลบริสุทธิ์  แล้วให้เขาให้พรก็พอแล้ว  นอกจากนั้นเป็นเครื่องสมมติเอาทั้งสิ้น”          นี้เป็นเหตุหนึ่งที่เราทำบุญด้วยสวดมนต์เลี้ยงพระและถวายของแก่พระสงฆ์  เมื่อท่านสวดยะถาสัพพีให้พรแล้วท่านก็กลับ  แต่จิตมนุษย์ไม่รู้สึกเพียงพอ  โดยเฉพาะเรื่องการบ้านเมือง  จำต้องมีการราชาภิเษกและเฉลิมฉลองอะไรต่างๆ  เพื่อความรื่นรมย์ของประชาชนหมู่ใหญ่  ศาสนาพราหมณ์รู้การพิธีเช่นนี้อยู่เป็นธรรมดาแล้ว  จึงเหมาะแก่ความต้องการของมนุษย์ที่ยังมีหน้าที่อยู่ในโลกนี้  ทุกบ้านทุกเมืองในโลกแถบที่เราอยู่จึงมีคำว่า สมณพราหมณาจารย์  คือพระและพราหมณ์อยู่ทุกเมือง  ดังจะเห็นในหนังสือเก่าๆ และโบราณสถานในเมืองสำคัญๆ เช่นนครปฐม ศรีธรรมราช พัทลุง และเพชรบุรี ฯลฯ          เมื่อพระและพราหมณ์จำต้องมีอยู่เป็นของคู่บ้านคู่เมืองแล้ว  ในเวลาสร้างกรุงเทพพระมหานครนี้  จึงพระราชทานที่ให้พวกพราหมณ์มีเคหสถานอยู่  พร้อมกับสร้างเทวสถานถวายพระเป็นเจ้า  และเครื่องประกอบพิธีการอันมีเสาชิงช้าเป็นต้น  ดังที่เราเห็นๆ กันอยู่  เพื่อจะให้เข้าใจง่ายขึ้น  ข้าพเจ้าจะเล่าถึงงานตรียัมปวาย  อันเคยมีประจำปีมาแต่ก่อนให้ฟัง          ทางศาสนาพราหมณ์  เชื่อว่าพระอิศวรเป็นเจ้าเสด็จลงมาเยี่ยมโลกมนุษย์ปีละครั้ง  จึงเป็นโอกาสแก่มนุษย์ที่ได้ทูลบนขอประทานความปรารถนาของตัวไว้ในเวลาเจ็บไข้ก็ดี ตกทุกข์ได้ยากอย่างไรก็ดี  เมื่อได้สมปรารถนาคือพ้นภัยพิบัติมาได้แล้ว  ก็เตรียมตัวที่จะแก้บนถวายและรับพระพรทุกปีไป  พระเจ้าแผ่นดินทรงเป็นสมมติเทพ  คือเสด็จแบ่งภาคมาจากพระเป็นเจ้าเพื่อปกครองโลกมนุษย์  จึงถือว่าเป็นผู้แทนพระองค์พระเป็นเจ้า  และทรงเป็นประธานในพิธีต่างๆ  เมื่อพระเจ้าแผ่นดินทรงมีพระราชธุระมาขึ้น  จึงพระราชทานให้ขุนนางผู้มีความชอบเป็นผู้แทนพระองค์ในพิธี  เช่น งานโล้ชิงช้าและแรกนาขวัญ เป็นต้น  ฝรั่งเรียกว่า ดี มอค คิง The mock King ถึงกำหนดพิธีนี้ก็มีแห่พระยาผู้แทนพระองค์ เข้ามาในเมืองทางถนนมหาชัยเลี้ยวเข้าถนนเสาชิงช้า          กระบวนแห่นั้นมีสิ่งต่างๆ ที่น่าดูน่าชม  ตามฐานะของพระยาผู้ยืนชิงช้านั้นๆ  เช่นเมื่อพระยาศรีสหเทพ กระทรวงมหาดไทยเป็นผู้ยืนชิงช้า  ก็มีหมู่ชนต่างๆ พวกมาเข้ากระบวนจากหัวเมืองต่างๆ  เมื่อเจ้าพระยาพระเสด็จยืนชิงช้า  กระบวนแห่ก็เต็มไปด้วยการศึกษาต่างๆ เพราะท่านเป็นเสนาบดีกระทรวงการศึกษา  มีทั้งรถการเล่นและตกแต่งเป็นรูปต่างๆ  เช่นมีรถหนึ่งแต่งเป็นห้องเรียนมีพวกตลกเป็นครูและลูกศิษย์สอนกันอย่างสนุกสนาน  โดยเฉพาะเราเด็กๆ ชอบรถนี่นัก  แม้ผู้ใหญ่ก็สนุกด้วยทั่วกัน  ถ้าจะเล่าถึงกระบวนเต็มที่ก็มีในหนังสือราชกิจจานุเบกษา  เมื่อเจ้าพระยาเทเวศร์วงศ์วิวัฒน์ยืนชิงช้าใน พ.ศ. ๒๔๓๗ ดังนี้          “กระบวนแห่คราวนี้  มีกระบวนเกวียนเทียมโค  กระบวนเทียมกระบือ  กระบวนพลเดินเท้าถือธงต่างๆ ๙ สี  มีรถตั้งรูปเครื่องราชอิสริยาภรณ์ที่ได้พระราชทานทุกดวง  มีขลุ่ยเชียงใหม่สลับไปทุกกอง  มีกระบวนทหารอย่างเก่าใหม่ต่างๆ แทบทุกอย่าง   มีแตรวง มีรถภาพหุ่น  รถโขน  รถรูปมหาดเล็กเชิญเครื่องรถมีรูปม้า รถโรงเรียนราชกุมาร  ตำรวจดาบเขนดาบโล่  ดาบดั้ง  ดาบ ๒ มือ  พร้าแป๊ะกัก  ดาบเชลย  สาระวัด  บโทน  ขุนหมื่น  กลองชนะ  จ่าปี่  มีกันฉิ่ง ๔  สัปทน ๑  บังตะวัน ๑  มีคู่เคียง ๘  กระบวนหลังมีกระบวนปีไสถือง้าวถือตะบอง  มีขุนหมื่นทนายถืออาวุธถือเครื่องยศ  มีคนถือภาพหนัง  ถือทิว ๙ สี  ยี่เก  สิงโต  มังกร  เล่าโก๊”  เป็นจบกระบวนแห่  จะเห็นได้ว่าเป็นกระบวนยาวมิใช่เล่น          เมื่อพระยาเข้าที่นั่งเรียบร้อยแล้ว  ผู้ที่ทูลบนไว้แต่งตัวเหมือนกัน เรียกว่า นาลิวัน ก็ขึ้นโล้ชิงช้า  พยายามเอาปากคาบห่อเงินที่ผูกอยู่บนยอดไม้ไผ่  ถวายทอดพระเนตรเป็นการแก้บน  รุ่งขึ้นเช้าก็มีการรำเขนง  สาดน้ำมนต์แก่ประชาชนทั่วไป  พิธีแก้บนนี้ในเกาะปีนังก็ทำกันอยู่  เขาเรียกว่า ไตปุซัม  แต่เขาแก้บนด้วยการแทงลิ้น เจาะปาก เกี่ยวหลังด้วยเบ็ด อย่างขนหัวลุก  ข้าพเจ้าก็เคยได้เห็นและต้องหลับตาทุกครั้งที่ผ่านไป  จะเห็นได้ว่าเราเป็นพุทธจึงไม่ชอบทำการอันใดให้รุนแรง  แม้การแก้บนก็ให้เป็นเพียงโล้ชิงช้าถวาย  แต่ที่ไม่เลิกเสียก็เพราะเป็นความสุขใจอันหนึ่งของประชาชน  เพราะธรรมดาคนที่ตกทุกข์มักจะหันไปบนบานสิ่งที่ตัวนึกว่าจะช่วยได้อยู่เป็นธรรมดา          แม้เราจะเจริญแล้วเช่นทุกวันนี้  เราก็ยังได้เห็นหมูและแม่ธรณี อันบัดนี้เป็นเพียงรูปตกแต่งสถานที่อย่างหนึ่งเท่านั้น มีทองปิดอยู่ไม่น้อยเลย  เมื่อประชาชนยังต้องการสิ่งที่เชื่อว่าจะช่วยได้อยู่  และการมีแห่ให้ได้เห็นของแปลกๆ ใหม่ๆ ทำให้สนุกกันเป็นอันมากเช่นนั้นแล้ว  พิธีโล้ชิงช้าจึงมีอยู่ต่อมาช้านาน  เช่นเกี่ยวกับพิธีแรกนาขวัญ  ซึ่งเดิมก็เพราะเมื่อยังไม่มีนาฬิกาหรือปฏิทินให้รู้กำหนดแน่ชัดได้  พระเจ้าแผ่นดินก็ต้องเสด็จลงโล้เองเป็นพิธี  เพื่อให้ชาวนารู้ว่าถึงเวลาจะต้องลงมือทำนาแล้ว  ส่วนเมล็ดพันธุ์ข้าวก็ได้เข้าพระราชพิธีแล้ว  จึงนับเป็นมงคลที่จะนำไปเพาะให้เกิดผลอันสมบูรณ์          การพิธีใดๆ ก็ดี  ความเชื่อถืออันใดก็ดี  ถ้าเราไม่ใส่ใจจะรู้ว่า  ทำไมเขาจึงทำและเชื่อเช่นนั้น  แล้วก็จะไม่ได้ความรู้อะไรเกิดขึ้นเลย  เพราะผู้คิดทำทำมาใสมัยหนึ่ง  เพราะเกิดมาในสมัยหนึ่ง  ก็ย่อมจะเข้าใจกันไม่ได้อยู่เองเป็นธรรมดา  ฉะนั้นเราจึงจะต้องค้นหาเหตุผลให้ได้เสียก่อนที่จะตัดสินใจอะไรลงไป  ถ้าเราไม่ชอบอะไรก็เลิกเสียหมด  แล้วเราก็จะไม่มีอะไรเหลือเป็นของตัวเองเลย  และเราก็จะต้องกลายเป็นชาติที่ไม่มีสมบัติอะไรติดตัว  เลวยิ่งกว่าชาติอื่นๆ ที่เพิ่งเกิดใหม่เสียอีก  เราคมไทยจะยอมให้โลกเขาเห็นว่าเราเป็นชาติที่สิ้นคิด  ไม่มีอะไรเป็นของตัวเองได้ละหรือ  ขอได้โปรดช่วยกันคิดดูให้ดี. เสาชิงช้าหน้าวัดสุทัศน์ฯ ไฟล์ภาพจากเว็บไซต์ เที่ยวทั่วไทยกับนายรอบรู้ http://www.nairobroo.com/nairobroo_monthly/2002/10/once_swing.htm จากคุณ : กัมม์ - [ 19 ก.ค. 50 16:28:31 ]

ความคิดเห็นที่ 21 ฮ่า ฮ่า ฮ่า ไวปานกามนิตหนุ่มนะคุณจิ๋ว อย่าไปไวตามลิงเลย น่ารักเกินไป ว่าแต่ว่า ทำไมต้องไว ปานกามนิตหนุ่มด้วยหว่า? จากคุณ : little kitty - [ 19 ก.ค. 50 17:02:19 ]

ความคิดเห็นที่ 22 ท่านหญิงพูนฯ และ ท่านหญิงพิไลยฯ ทั้งสององค์ เป็นเจ้าของที่ที่คุณแม่ดิฉันเช่าอยู่สมัยดิฉันเด็กๆค่ะ จำได้ว่าแม่ต้องเข้าไปกราบทุกวันปีใหม่ พระชนม์ยืนมาก ความจำก็ดีมากด้วย  แม่เล่าว่าสมัยท่านยังทรงแข็งแรงดี ก็จะเสด็จออกมาหน้าวัง เดินเล่นบ้าง รับอากาศภายนอกบ้าง ทักทายคนเช่าห้องอย่างเราบ้าง แม่ประทับใจ พระจริยาวัตรค่ะ แม่ว่า " ท่านสง่าสมเป็นเจ้าจริงๆ" แก้ไขเมื่อ 20 ก.ค. 50 10:07:20 จากคุณ : little kitty - [ 19 ก.ค. 50 17:07:43 ]

ความคิดเห็นที่ 23 แอบๆ มานั่งฟังพ่อกามนิตหนุ่มเล่าเรื่องครับ อิอิ จากคุณ : นอกราชการ - [ 19 ก.ค. 50 20:21:55 ]

ความคิดเห็นที่ 24 ระรี้ระริก มาอ่านอีกรอบจ้ะ พ่อกัมม์ จากคุณ : Babatov - [ 19 ก.ค. 50 22:25:52 ]

ความคิดเห็นที่ 25 สวัสดีทุกท่านตอนเช้าครับ เป็นปกตินิสัย ที่ตื่นขึ้นมาแล้วต้องแอบดูกระทู้คนอื่นก่อนทุกครั้ง พ่อกัมม์ก็เช่นกัน ไปมุงแต่เช้าเชียว มวยเริ่มสลับคู่แล้ว นักมวยต่างอ่อนระโหยโรยแรงด้วยฤทธิ์ปาก ว่าแต่ที่นั่น ราชดำเนิน หรือลุมพินี หรือเจ็ดสีทีวีเพื่อกัมม์ อิอิ จากคุณ : NickyNick - [ 20 ก.ค. 50 08:29:27 ]

ความคิดเห็นที่ 26 สวัสดีครับ little kitty ถ้าเป็น กามนิตแก่ มันจะไม่ค่อยไวสู้ กามนิตหนุ่ม ไม่ได้นะครับ โชคดีจัง ได้อยู่ใกล้บุคคลที่เก่งถึงเพียงนี้  ได้ชิมขนมของพระองค์ท่านบ้างหรือเปล่าครับ สวัสดีครับ คุณ นอกราชการ ตอนนี้แก่แล้วครับ เป็นกามนิตแก่ไม่ค่อยว่องไว ให้ปวดหลังปวดเอว  ลุกก็โอยนั่งก็โอย สวัสดีครับ คุณ Babatov นอนดึกจังเลยนะครับ  ไม่มีสอนที่ไหนฤๅ จากคุณ : กัมม์ - [ 20 ก.ค. 50 08:55:18 ]

ความคิดเห็นที่ 27 ขออภัยพี่นิค สวัสดีอีกทีครับ กำไรท่านผู้ชมนะครับ คงจะได้เพียงวิกอ้อมน้อยนะครับ วันนี้งานตรึม พิมพ์ช้าไปบ้างไม่ทันใจขอภัยทุกท่านนะครับ จากคุณ : กัมม์ - [ 20 ก.ค. 50 09:00:14 ]

ความคิดเห็นที่ 28 พระเมรุกลางเมือง          พระเมรุกลางเมืองนั้นเป็นของมีมาแต่ครั้งกรุงเก่า  เพราะเป็นงานใหญ่ที่ประชาชนพลเมืองจะมาพร้อมเพรียงกันในงานนั้น  จึงจำต้องปลูกสร้างขึ้นที่กลางใหญ่ให้เหมาะแก่รูปงาน  ถึงสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว  ทรงพระราชดำริว่าเป็นการสิ้นเปลืองเป็นอันมาก  ฉะนั้นจึงควรจะทำให้เป็นที่ถาวรเสียในครั้งเดียว  แล้วโปรดให้สร้างเป็นพลับพลาที่ทำพิธีพระราชกุศลขึ้นเป็นตัวตึก  คือที่หอพระสมุดสำหรับพระนครบัดนี้  แต่ตัวพระเมรุซึ่งได้ลงรากไว้ตรงหอสมุดดำรงราชานุภาพยังมิได้ทันก่อสร้าง  ก็มีเสียงคัดค้านไม่พอใจเกิดขึ้น  เพราะต่างคนเห็นว่าศพผู้ที่เรารักอย่างยอดเยี่ยมนั้น  จะทำให้เหมือนกับใครไม่ได้  และไม่นิยมยินดีที่จะไปทำร่วมกับผู้ใดๆ  ดังเคยมีตัวอย่างมาแต่ในรัชกาลที่ ๓ แล้ว  เพราะพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวก็ได้เคยโปรดให้ทำเมรุถาวรขึ้นที่วัดสระเกศ  แต่แล้วก็ไม่มีใครใช้  ก็คงจะได้ผลเช่นเดียวกัน  จึงยุติการสร้างครั้งนั้นอยู่เพียงเท่าที่เห็นอยู่ในเวลานี้           ในสมัยต่อมา  ก็ยังมีปัญหาเรื่องสิ้นเปลืองนี้ตลอดมา  แต่ฝ่ายค้านทูลเกล้าฯ ถวายความเห็นว่า  แม้จะสิ้นเปลืองก็เพื่อเป็นการรักษาวิชาช่างอย่างไทยแท้ไว้ให้อยู่  เพราะถ้ามีแต่เพียงตำรา  ไม่ได้ฝึกหัดในทางทำแล้ว  วิชานั้นๆ ก็จะต้องเสื่อมแม้ไม่สูญ  อนึ่งในรัชกาลที่ ๗ นั้นมีผู้ก่อสร้างชาวต่างประเทศจากยุโรป  มาขอเฝ้าและดูวิชาก่อสร้างพระเมรุจากสมเด็จเจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์  ผู้ทรงออกแบบและควบคุมงานด้วยพระองค์เอง  เพราะนายช่างชาวต่างประเทศเห็นว่าวิเศษนัก  ส่วนทางอเมริกาก็ถึงมีนักท่องเที่ยวโทรเลขสั่งมาว่าเมื่อใดจะมีการถวายพระเพลิงเจ้านายที่ท้องสนามหลวงแล้ว  ขอให้โทรเลขไปบอกพวกเขา  จะให้เข้ามาให้ทันเวลาได้ชม          ด้วยเหตุที่เล่ามานี้  พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวจึงทรงพระราชดำริเห็นชอบกับพวกฝ่ายค้าน  และโปรดให้คงรูปงานของพระเมรุกลางเมืองไว้เช่นที่เราได้เห็นในบัดนี้ รูปประกอบ  โดยความอนุเคราะห์ของคลังภาพประจำห้องสมุดปริยวาที พระเมรุ 5 ยอด  สมเด็จเจ้าฟ้าพาหุรัดมณีมัย (กรมพระเทพนารีรัตน์) และสมเด็จเจ้าฟ้าศิริราชกกุธภัณฑ์ ณ ท้องสนามหลวง (วัตถุก่อสร้างที่เหลือจากงานพระเมรุเป็นต้นกำเนิดให้เกิด “โรงพยาบาลศิริราช”) http://topicstock.pantip.com/library/topicstock/2006/11/K4862392/K4862392.html จากคุณ : กัมม์ - [ 20 ก.ค. 50 09:34:24 ]

ความคิดเห็นที่ 29 แกร็กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก อะแฮ่ม  มาตอกบัตรค่ะ ^__________________________^ ง่วงเต็มทีค่ะคุณกัมม์ เช้านี้ เบื่อรถติด ขี้เกียจขับรถ อยากให้เป็นเหมือนสมัยโบราณจัง  ถนนโล่ง  ๆ  นอนเล่นกลางถนนก็ยังได้  (บ้าไปแล้วค่ะ) อิอิ จากคุณ : ปริยวาที - [ 20 ก.ค. 50 09:51:28 ]

ความคิดเห็นที่ 30 แวะมาเช็คกระทู้ ไม่มีสอน มีสอบกลางภาคครับ จากคุณ : Babatov - [ 20 ก.ค. 50 10:59:37 ]

ความคิดเห็นที่ 31 สวัสดีครับ คุณ Babatov พักผ่อนบ้างนะครับ เจ็บป่วยไปจะเเย่เอา เด็กๆ นักเรียนหวังพึงท่านอาจารย์อยู่นะครับ สวัสดีครับ คุณ ปริยวาที  เป็นอย่างนั้นได้ก็ดี แต่ก่อนเราอยู่กันอย่างพอเพียง  เงินทองไม่ใช้ของจำเป็น ข้าราชการก็ไม่ได้เงินเดือน  กินอยู่กันอย่างสบายๆ ไม่เดือดร้อน อยู่ในบ้านเรือนท่านก็ช่วยกันทำงานทำกินกันไป  ไม่ได้ลำบากลำบนอะไร คำว่า ทาส ในความรู้สึกของคนสมัยนี้มันเกินไปกับความเป็นอยู่ในสมัยโน้น พูดถึงถนน ที่ปริยวาทีจะไปนอนเล่น  มีเกร็ดอยู่หน่อยหนึ่ง ตอนที่ทีพระราชดำริจะตัดถนนเจริญกรุง  ว่าโปรดจะทำให้ใหญ่ๆ พวกข้าราชการมีสมเด็จเจ้าพระยาฯเป็นต้น  พากันค้าน ว่าเปลืองงบประมาณการดูแลรักษา และค่าตัดหญ้า (ให้สร้างแค่นั้นที่เห็นก็พอ) สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวก็ต้องยอม ลองไปดูเดี๋ยวสิครับ   ถ้าเปรียบถนนเจริญกรุงเป็นสายยางฉีดน้ำ  ก็ปริแล้วปริอีก อย่าไปนอนแถวนั้นเชียวนา คุณ ปริยวาที อ่านประวัติศาสตร์ตอนนี้แล้ว  ทำให้คิดออกไปอีกอย่างหนึ่งในเรื่องวิสัยทัศน์ของแต่ละคน จากคุณ : กัมม์ - [ 20 ก.ค. 50 11:17:22 ]

ความคิดเห็นที่ 32 อ่านเรื่องสุนทรภู่ ของพระองค์ตอนนี้ ทำให้คิดถึง นอสตรา  ดามุส  ของฝรั่งครับ จากคุณ : กัมม์ - [ 20 ก.ค. 50 11:19:22 ]

ความคิดเห็นที่ 33 สุนทรภู่          หมู่นี้เรื่องของท่านสุนทรภู่กำลังเซ็งแซ่อยู่ทั้งในโทรทัศน์และวิทยุ  และทั้งการสนทนาระหว่างพวกนักเรียนด้วย  ข้าพเจ้าขออนุโมทนากุศลในการยกย่องกวีเอกของเราผู้นี้เป็นอันมาก  เพราะเป็นทางให้กำลังใจแก่คนรุ่นใหม่ที่อยากจะมีชื่อเสียงอยู่ชั่วกัลปาวสานบ้าง  แต่การสนทนากันในระหว่างเด็กนักเรียน  ทำให้ข้าพเจ้าอยากจับปากกาขึ้นเขียนบ้าง  เพราะเด็กเห็นว่าท่านสุนทรภู่แสนจะวิเศษ  ควรหรือไม่มีใครในสมัยโบราณยกย่องเชิดชู  ถ้ายังมีชีวิตอยู่ในเวลานี้  พวกเราสมัยใหม่จะให้ความสุขสมบูรณ์แก่ท่านทุกประการ          ฟังดูแล้ว  เหมือนคนโบราณโง่เขลาดุร้ายไม่รู้จักว่าอะไรดีไม่ดี  เห็นแก่ตัว กดขี่ อิจฉา ริษยา  การเขียนการพูดถึงประวัติบุคคลนั้น  ตามแบบผู้ดีเขายกเว้นกล่าวถึงสิ่งที่ไม่ดีของผู้ที่ตายไปแล้ว  เพราะถือเสมือนว่าตีคนที่สู้ไม่ได้  จึงไม่ค่อยจะกระทำกันด้วยข้ามๆ ไปเสีย  แต่ผลกลับเป็นไปได้อีกอย่างดังกล่าวมาแล้ว  ซึ่งผลร้ายอาจจะไปตกอยู่แก้ผู้ไม่ผิดเลยก็เป็นได้          ด้วยเห็นแก่ความยุติธรรม  เราจึงควรจะพูดความจริงกัน  คือว่าคนเราที่เกิดมานี้ไม่มีความสมบูรณ์แบบ  ต่างก็มีความดีความเสียติดตัวมาตามกรรมด้วยกันทั้งนั้น  จึงต้องมาเกิดอีกเพื่อใช้เวรกรรมเก่า  ปัญหาจึงอยู่ว่าผู้ใดมีเสียมากกว่าดีหรือดีมากกว่าเสียเท่านั้น   ท่านสุนทรภู่เป็นนักกลอนพิเศษเช่นฝรั่งเรียกว่า Born-poet แท้ทีเดียว  สิ่งที่ดีของท่านยังมีอีกอย่างหนึ่งที่ยังไม่มีใครพูดถึงเมื่อเร็วๆ  นี้สุนทรภู่เป็นนักคิด หรือ Inventor ได้ไกลๆ ดังมีอยู่ในเรื่องพระอภัยมณีเล่ม ๒ หน้า ๒๔ ว่าดังนี้ –                                        บรรดานั่งฟังขับให้วับวาบ                ด้วยเสียวทราบโสตเสนาะเฉลาะเฉลย                                        บ้างชมผลกลไกด้วยไม่เคย            กระไรเลยลั่นเองเป็นเพลงการ.... สุนทรภู่แต่งกลอนนี้  ก่อนมีแผ่นเสียงถึง ๕๐ ปี   “เรือบิน” สุนทรภู่ก็มีแล้วดังกลอนในเล่ม ๒ หน้า ๑๔๕ ว่า –                                         เจ้าโมราว่าจะผูกเรือยนต์รบ           บรรจบครบพลนิกายทั้งนายไพร่                                         แล่นไปตามข้ามภูเขาเข้าข้างใน      เห็นจะได้โดยง่ายไม่หลายวัน เรื่องข้ามสมุทรเช่น Empress of Britain ก็มีแล้ว  อยู่ในเล่ม ๑ หน้า ๑๙๑ ว่า –                                         มีกำปั่นนั้นยาวยี่สิบเส้น               กระทำเป็นตึกกว้านสถานถิ่น                                         หมากมะพร้าวส้มสูกปลูกไว้กิน     ไม่รู้สิ้นเอมโอชโภชนา                                         เลี้ยงทั้งแพะแกะไก่สุกรห่าน          คชสารม้ามิ่งมะหิงษา                                         มีกำปั่นห้าร้อยลอยล้อมมา            เครื่องศัตราสำหรับรบครบทุกลำ....         เมื่อปี พ.ศ. ๒๔๓๔  สมเด็จกรมพระยาดำรงฯ เสด็จไปราชการที่ยุโรปโดยเรือ P.& O.  เขาก็มีแม่วัวไปรีดน้ำนม  เพื่อเป็นอาหารผู้โดยสาร  นับว่าท่านสุนทรภู่มีความคิดก่อนฝรั่งได้ดีๆ เหมือนกัน          ส่วนในทางเสียของท่านก็คือ  สุราและนารีตามนิสัยของผู้แต่งกลอนโดยมาก  และก็เรื่องสุรานารีนี้เองที่ทำให้ท่านต้องตกทุกข์ได้ยาก  จนเที่ยวตุหรัตุเหร่ไปตามลำพังตัว  ถ้าจะพูดสั้นๆ ถึงประวัติของท่านก็คือ  ท่านเป็นชาวเมืองแกลง(๑)ได้เล่าเรียนในสำนักวัดชีปะขาว ริมคลองบางกอกน้อย  เคยเป็นเสมียนนายระวางกรมพระคลังสวน  แต่ไม่ชอบทำงานอื่น  ชอบแต่แต่งกลอนขายจนมีชื่อเสียง  จนพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๒ โปรดให้เข้าไปรับราชการในกรมพระอาลักษณ์เป็นที่ขุนสุนทรโวหาร  และเป็นที่ทรงปรึกษาในวงกวีสำคัญคนหนึ่งในตอนนี้  เกิดไปวิวาทในที่ประชุมกับกรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ ซึ่งใครๆ ก็รู้ว่าทรงเป็นใหญ่ในราชการสมัยนั้น  และอาจจะได้ทรงรับราชสมบัติต่อจากรัชกาลที่ ๒  ครั้นถึงรัชกาลที่ ๒ สวรรคตและกรมหมื่นเจษฎาฯ ได้เสด็จขึ้นเสวยราชย์เป็นรัชกาลที่ ๓ จริงๆ  ท่านสุนทรภู่ก็กลัวราชภัย  จึงออกบวชและเที่ยวซุกซ่อนไปในที่ต่างๆ  ดังจะเห็นได้ในกลอนนิราศภูเขาทอง                                          ถึงหน้าวังดังหนึ่งใจจะขาด                คิดถึงบาทบพิตรอดิศร                                   โอ้ผ่านเกล้าเจ้าประคุณของสุนทร            แต่ปางก่อนเคยเฝ้าทุกเช้าเย็น                                    พระนิพพานปานประหนึ่งศีรษะขาด          ด้วยไร้ญาติยากแค้นถึงแสนเข็ญ                                    ทั้งโรคซ้ำกรรมซัดวิบัติเป็น                    ไม่เล็งเห็นที่ซึ่งจะพึ่งพา                                    จะสร้างพรตอตส่าห์ส่งบุญถวาย              ประพฤติฝ่ายสมถะทั้งวสา                                    เป็นสิ่งของฉลองคุณมุลิกา                     ขอเป็นข้าเคียงบาททุกชาติไป                                    ถึงหน้าแพแลเห็นเรือที่นั่ง                      คิดถึงครั้งก่อนมาน้ำตาไหล                                   เคยหมอบรับกับพระจมื่นไวย                   แล้วลงในเรือที่นั่งบัลลังก์ทอง                                   เคยทรงแต่งแปลงบทพจนารถ                 เคยรับราชโองการอ่านฉลอง                                   จนกฐินสิ้นแม่น้ำในลำคลอง                    มิได้ข้องเคืองขัดหัทยา                                   เคยหมอบใกล้ได้กลิ่นสุคนธ์ตลบ             ละอองอบรสรื่นชื่นนาสา                                   สิ้นแผ่นดินสิ้นรสสุคนธา                        วาสนาเราก็สิ้นเหมือนกลิ่นสุคนธ์  ฯ          กลอนบทนี้แสดงชัดว่า  สุนทรภู่เคยเป็นคนใกล้ชิดพระเจ้าแผ่นดินเพียงใด  และท่านรักและรำพันถึงรัชกาลที่ ๒ อย่างน่าจับใจจริงๆ  ต่อมาเจ้านายในรัชกาลที่ ๓ มีพระเจ้าลูกเธอพระองค์เจ้าลักขณา และพระเจ้าลูกเธอกรมหมื่นอัปษรสุดาเทพเป็นต้น  ได้ทรงพระเมตตาชุบเลี้ยง  จึงมาอยู่ตามวัดเป็นสุขขึ้น  ครั้นสิ้นรัชกาลที่ ๓ แล้ว  สมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว กรมพระราชวังบวรฯ ในรัชกาลที่ ๔  จึงโปรดให้ไปรับราชการในกรมพระอาลักษณ์วังหน้า  มีบรรดาศักดิ์เป็นพระสุนทรโวหารจนสิ้นอายุเมื่อมีอายุได้ ๗๐ ปี          อย่างไรก็ตาม  ท่านสุนทรภู่เป็นบุรุษพิเศษคนหนึ่งของเมืองไทย  เราจะลืมเสียมิได้  ส่วนโชคชาตานั้นเป็นไปตามกฎธรรมดา  คือดีบ้าง ชั่วบ้าง สุขบ้าง ทุกข์บ้าง  ด้วยกันทุกคน  ขอให้เราเอาอย่างท่านในทางที่ดี  และลืมเรื่องเสียๆ ก็แล้วกัน. .................................................................................................................................................................................................. เชิงอรรถ (๑) ในประวัติพระสุนทรโวหาร – พระนิพนธ์ในสมเด็จฯกรมพระยาดำรงราชานุภาพ  กล่าวว่า          ....สกุลวงศ์ของสุนทรภู่ บิดามารดาจะชื่อใดไม่ปรากฏ ปรากฏแต่ว่าบิดาของสุนทรภู่เป็นชาวบ้านกร่ำ ในเขตอำเภอเมืองแกลง แขวงจังหวัดระยอง ฝ่ายมารดาเป็นชาวเมืองอื่น มาอยู่ด้วยกันในกรุงเทพฯ เกิดสุนทรภู่เมื่อสร้างกรุงรัตนโกสินทร์แล้วได้ ๔ ปี แล้วบิดากับมารดาหย่ากัน บิดากลับออกไปบวชอยู่ที่เมืองแกลง ฝ่ายมารดาได้สามีใหม่มีลูกหญิงอีก ๒ คน ชื่อฉิมคนหนึ่ง ชื่อนิ่มคนหนึ่ง แล้วได้เป็นนางนมพระธิดาในกรมพระราชวังหลัง (กล่าวกันว่าพระองค์เจ้าจงกล) เพราะฉะนั้นสุนทรภู่จึงได้อยู่ที่พระราชวังหลังกับมารดา และได้ถวายตัวเป็นข้าในกรมพระราชวังหลังตั้งแต่ยังเด็ก.... เพชรพระมหามงกุฎ – พระสุนทรโวหาร (ภู่) อาลักษณ์ขี้เมา http://www.bloggang.com/mainblog.php?id=rattanakosin225&month=29-06-2007&group=1&gblog=33 แก้ไขเมื่อ 20 ก.ค. 50 11:22:23 จากคุณ : กัมม์ - [ 20 ก.ค. 50 11:20:22 ]

ความคิดเห็นที่ 34 คุณ ปริยวาที แจ้งให้ทราบทางหลังไมค์ ว่า "วันนี้วันเกิดเฮีย" ขออวยพรให้ พี่นิค มีความสุข  ความเจริญ   สมความมุ่งมาดปรารถนาในทุกสิ่งทุกอย่าง ขอให้มีสุขภาพกาย  สุขภาพใจแข็งแรง มีชัยชนะต่ออุปสรรค และศัตรูในทุกทิศ และส่งผลนี้ต่อไปถึงบริวาร และคนรอบข้างทุกคนด้วยเถิด ขอขอบคุณ คุณ ปริยวาที ไว้ด้วยครับ ที่ช่วยตักเตือน นี่เป็นข้อบกพร่องอีกอย่างหนึ่งของผม   คือจำวันเกิดใครไม่ได้เลย แม้แต่คนรอบข้างหรือกระทั่งแม่ โดนเพื่อนๆ และคนรอบข้างรุมด่าเป็นประจำ จากคุณ : กัมม์ - [ 20 ก.ค. 50 11:33:54 ]

ความคิดเห็นที่ 35 กลับบ้านจะอวยพรที่กระทู้โน้นอีกครั้งนะครับพี่นิค จากคุณ : กัมม์ - [ 20 ก.ค. 50 11:59:26 ]

ความคิดเห็นที่ 36 นามสกุล          เรื่องชื่อและนามสกุลของคนไทยนั้น  ทำความลำบากให้แก่ชาวต่างประเทศเป็นอันมากอยู่เสมอ  ทั้งนี้เพราะเราเขียนอย่างหนึ่งและเรียกอีกอย่างหนึ่ง  ซ้ำยังมีชื่อหลายชื่ออีกด้วย  จึงสมควรจะยกมาเป็นข้อพิจารณากันสักทีดังต่อไปนี้          เราเกิดมาก็มีชื่อด้วยความรู้สึกบ้าง  ด้วยเหตุการณ์บ้าง  ด้วยลักษณะบ้าง  เช่นคำว่า หนู หรือฉิม ในภาษาเก่าก็แปลว่าน่ารักน่าเอ็นดูของผู้เยาว์วัย (ซึ่งหนูจริงๆ ก็มิได้น่ารักเลย)  บางทีพ่อแม่ฝันว่าได้อะไรก่อนลูกเกิด  เข้าก็เรียกลูกที่เกิดมานั้นตามฝัน  บางทีเด็กที่เกิดมามีลักษณะสีสันอย่างไรก็เรียกกันอย่างนั้นเช่น แดง อ้วน และพี เป็นต้น  ชื่อเหล่านี้มักจะเรียกกันในหมูคนในบ้าน  หรือผู้ที่คุ้นเคยกันจริงๆ ที่ฝรั่งเรียกว่า nick name จนมีอายุได้ครบเดือนแล้วจึงมีชื่อจริงๆ ให้เป็นมงคล            แต่คนในบ้านก็มิได้เรียกชื่อจริงเจาะจงลงไป  กลับเห็นเป็นการดูถูกเสียด้วยซ้ำ  ยกตัวอย่างเช่นเจ้าคุณพี พระสนมเอกในรัชกาลที่ ๒  ชื่อจริงท่านชื่อศรี  แต่ท่านอ้วนคนในบ้านและผู้คุ้นเคยจึงเรียกท่านว่า เจ้าคุณพี  ครั้นมาถึงสมัยหลังๆ นี้  ผู้ไม่รู้เรื่องไม่อ่านหนังสือเก่าเห็นว่า พี  ก็คิดเอาเองว่าคำนี้ต้องตกไม้เอก  ก็เติมเข้าไปให้เป็นเจ้าคุณพี่  คราวนี้พอเป็นพี่ขึ้นมาแล้ว  ก็ต้องหาเจ้าคุณน้องว่าเป็นพี่ใคร  มันก็เลยไปกันใหญ่  ซึ่งเป็นเรื่องที่ไม่ชอบเรียกความจริงนั้นเอง  ที่จริงการเรียกกันด้วยความรู้สึกนั้นยังมีอยู่จนบัดนี้  เช่นในบ้านข้าพเจ้าเอง  เด็กๆ ยังเรียกหญิงเหลือว่าท่านหญิงอ้วน  และเรียกข้าพเจ้าว่าท่านหญิงเล็ก  เพราะว่าอ้วนและเล็ก  โดยไม่มีใครสั่งสอน  เด็กคิดเรียกเอาเองโดยสุจริตใจ          คราวนี้เมื่อโตขึ้นต่างคนต่างมีชื่อจริง  แต่ฝ่ายผู้ชายนั้นถ้าทำราชการ ก็จะต้องมีชื่อตำแหน่งเพิ่มขึ้นอีกหนึ่งเช่น                เจ้าพระยาจักรี                ว่าการ   กระทรวงมหาดไทย                เจ้าพระยากลาโหม          ว่าการ   กระทรวงกลาโหม                เจ้าพระยาพระคลัง          ว่าการ   กระทรงคลัง                เจ้าพระยาพลเทพ           ว่าการ   กระทรวงเกษตร                เจ้าพระยาธรรมาธิกรณ์     ว่าการ   กระทรวงวัง          ใครจะมาเป็นหรืออยู่ในตำแหน่งเหล่านี้  ก็ต้องมีชื่อทางราชการหมด  เพื่อให้รู้ว่ารับผิดชอบเป็นทางการในตำแหน่งใด  แม้แต่ข้าราชการผู้น้อยลง ก็มีชื่อให้รู้ว่าสังกัดกระทรวงใด  เช่นชื่อพิบูลสงครามก็รู้ทันทีว่าเป็นทหารบก  ธำรงนาวาสวัสดิ์ก็รู้ทันทีว่าเป็นทหารเรือ  เช่นนี้เป็นต้น  เมื่อมีหลายๆ คนเข้าจึงต้องเติมชื่อตัวให้รู้ว่าคนไหน  เช่นเจ้าพระยาพระคลัง(หน) เป็นต้น  แปลว่าเสนาบดีคลังคนที่ชื่อหน            ส่วนเจ้านายนั้นทรงว่าการเป็นกรมๆ สำหรับเกณฑ์คนให้ทรงราชการ  จึงมีพระนามไปตามกรมต่างๆ  ซึ่งแล้วแต่จะพระกรุณาโปรดตั้งพระราชทาน  เช่นเสด็จพ่อของข้าพเจ้ามีพระนามเดิมว่า ดิศวรกุมาร  และได้ทรงกรมเป็นดำรงราชานุภาพ  ถึงเวลาเสด็จไปยุโรปครั้งแรก  ทรงเป็นต่างกรมแล้ว ฝรั่งเรียกว่า Prince Damrong เสด็จไปถึงกรุงลอนดอนแล้วก็จะเสด็จไปหาครู ซึ่งเคยสอนภาษาอังกฤษถวายในกรุงเทพฯ  ให้คนเที่ยวสืบหาที่อยู่พบแล้ว  ครูบอกว่าไม่รู้จัก Prince Damrong รู้จักแต่ Prince Dis ต้องอธิบายกันอยู่นานจึงได้รู้จักกัน          การยุ่งยากเช่นนี้ยังมีอยู่จนบัดนี้  และยังแถมเรื่องเขียนอย่างหนึ่งขึ้นอีก  แม้ตัวข้าพเจ้าเอง  เคยพบเพื่อนฝรั่งส่งการ์ดชื่อเพื่อนไทยของเขาให้ดูก็ไม่รู้จัก  ต้องบอกเขาตรงๆ ว่าไม่รู้ว่าใคร  ทั้งนี้เพราะเราเขียนสวัสติ Svasti แต่เรียกสวัสดิ์ Svad  บางทีก็มีสระอาเสีย ๕ – ๖ ตัวซ้อนจนลิ้นรัวไม่ทัน  ที่จริงการเขียนกันเช่นนั้นก็เพื่อจะให้รู้ว่าเป็นคำสันสกฤตหรือบาลี  อันเปรียบเสมือนภาษาลาตินของฝรั่งน่าจะเอาเก็บไว้เป็นความรู้  ไม่ใช่ใช้เป็นประจำวันจึงจะสะดวกและเป็นไทยแท้  แม้ชื่อข้าพเจ้าเองก็มีผู้ทักว่าควรจะเป็น BhoonBhismaya เพราะแปลว่าเพิ่มรักโดยตรง  แต่ข้าพเจ้าคิดว่า พูน ภาษาไทยก็แปลว่าเพิ่มขึ้นเหมือนกัน  และข้าเจ้าเป็นไทยไม่ใช่แขกจึงคงใช้คำว่า Poon อยู่จนบัดนี้  และสะดวกดีสำหรับคนต่างชาติ          ส่วนเรื่องนามสกุลนั้นยังไม่เคยมี  ถ้าจะชี้ลงไปว่าคนไหนแน่ก็มักจะใช้คุณศัพท์  ตามเหตุการณ์ที่ผู้นั้นได้กระทำเช่นคุณแย้มอิเหนา  คุณสัมฤทธิ์จรกา เป็นต้น  เพราะท่านทั้งสองงนั้นมีฝีมือรำบทอิเหนาและจรกาไม่มีใครสู้ได้  ถ้าจะบอกว่าเป็นเมียผู้ใดก็ใช้คำว่า ใน เป็นคำชี้แจง  ยกตัวอย่างเช่น หม่อมเฉื่อยในพระเจ้าน้องยาเธอ กรมหลวงดำรงราชานุภาพ  คำว่า หม่อม จะรู้ได้ว่าเมีย  ถ้าเป็นลูกก็ใช้ว่า หม่อมเจ้าหญิงพูนพิสมัยในพระเจ้าน้องยาเธอ กรมหลวงดำรงราชานุภาพ ก็รู้ได้ว่าลูก  เพราะคำว่าหม่อมเจ้าใช้กันอย่างนี้จนถึงรัชกาลที่ ๖  จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ตราพระราชบัญญัติเรื่องให้ใช้นามสกุลเมื่อ พ.ศ. ๒๔๔๖  ด้วยทรงพระราชดำริว่า  ถึงเวลาที่จะต้องจัดวิธีการจดทะเบียนให้เป็นระเบียบเรียบร้อย  เพื่อการทำสำมะโนครัว  ฉะนั้นจึงจำต้องมีหลักฐานให้ชัดเจนด้วยมีนามสกุล  เราจึงได้ใช้นามสกุลมาแต่นั้น  เป็นเวลาถึง ๔๖ ปีมานี้          ของทุกอย่างย่อมมีดีและเสียเป็นคู่กัน  เช่นเรื่องนามสกุลนี้  ข้าพเจ้าเคยไปเยี่ยมบ้านภรรยาท่านเอกอัครราชทูตฝรั่งเศส Mme. Arsens Henry ในเมืองฝรั่งเศส  ซึ่งมีปราสาท Chateaux อยู่อย่างตระกูลเก่า  มาดามอองรีพาเราลงไปดูห้องใต้ดินห้องหนึ่ง  มีทางลาดลงไปข้างๆ สระใหญ่ที่เลี้ยงปลา Carps  ในห้องนั้นมีชั้นรอบฝา  และบนชั้นมีถุงผ้าใส่ประวัติบุคคลในตระกูลนั้น  ตั้งแต่ต้นตระกูลลงมาทุกคนจนปัจจุบันนั้น  พอตายแล้วก็ปิดตีตราเอาเข้าเรียงตามลำดับมา  ผู้เป็นต้นตระกูลนั้นรับสัญญาบัตรเป็นเคานท์ Count มาแต่ในรัชกาลพระเจ้าหลุยส์ที่ ๑๔  ตรงกลางห้องมีรูปปราสาทจำลองตั้งไว้บนโต๊ะ  มาดามอองรีอธิบายว่า  ถ้าคนในตระกูลคนใดประพฤติตัวไม่ดี  เขาก็นำลงมาในห้องนี้  และชี้ให้ดูประวัติทุกคนในตระกูลว่าไม่เคยมีคนใดที่ใช้ชื่อนี้ ทำตัวอย่างที่เขาทำเลยสักคนเดียว  เข้าจึงไม่มีสิทธิที่จะทำได้  และโดยมากก็กลับตัวได้  เพราะอายท่านพวกที่อยู่ในถุงผ้าเป็นแถวนั้น          แต่ในทางเสียก็มีความจริงอยู่ว่า  เมื่อตระกูลแตกกิ่งก้านออกไปมากเท่าใด  คนในตระกูลก็มากขึ้นเป็นจำนวนใหญ่  สิ่งใดที่มีมากก็ยากที่จะให้ดีเหมือนกันไปได้ทุกสิ่งทุกอย่าง  ถ้ายิ่งไม่มีการฝึกหัดกันด้วยแล้ว  ก็ยิ่งจะมีแต่พากันเสื่อมเสียไปด้วยกันหมดเป็นธรรมดา  และคนดีก็มักจะต้องรับทุกข์ไปด้วยเพราะมีคนชั่วในตระกูลแม้เพียงคนเดียว  ทางตะวันตกนั้นเขาฝึกหัดให้รักษาชื่อกันมาก  แม้เพียงสัญลักษณ์เช่นตระกูลเฮาเวิร์ด Howard มีชื่อเสียงว่าเป็นผู้กล้าหาญ  เขาจะหัดลูกหลานของเขาให้เป็นคนกล้ามาทุกชั่วคน  ไม่ยอมให้มีคนขลาดอยู่ในตระกูลเลยเป็นอันขาด  บัดนี้เราก็มีชื่อตระกูลเช่นชาวตะวันตกแล้ว  แต่เรามีการฝึกหัดลูกหลานของเราเช่นเขาแล้วหรือยัง พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ในฉลองพระองค์ครุยเนติบัณฑิต http://th.wikipedia.org/wiki/เสื้อครุย แก้ไขเมื่อ 20 ก.ค. 50 13:33:42 แก้ไขเมื่อ 20 ก.ค. 50 13:26:33 จากคุณ : กัมม์ - [ 20 ก.ค. 50 12:58:00 ]

ความคิดเห็นที่ 37 แวะตามมาอ่านอีกรอบครับ เป็นกำลังใจให้ครับ จากคุณ : นอกราชการ - [ 20 ก.ค. 50 18:58:23 ]

ความคิดเห็นที่ 38 ระรี้ระริกมาเก็บตกรอบดึก จากคุณ : Babatov - [ 21 ก.ค. 50 01:28:12 ]

ความคิดเห็นที่ 39 สวัสดีครับคุณ นอกราชการ สวัสดีครับคุณ บาบาตอฟ ขอบพระคุณครับที่อยู่เป็นเพื่อนกันเสมอมา วันนี้จะเอาที่คัดไว้มาลงทั้งหมด จบกระทู้ตามกำหนดเวลา จากคุณ : กัมม์ - [ 21 ก.ค. 50 09:49:00 ]

ความคิดเห็นที่ 40 นางแก้ว          ตามคัมภีร์เก่าของอินเดียประเทศ  กล่าวว่าพระราชาพระองค์ใดก็ตาม  ถ้าได้ทรงมีแก้ว ๗ ประการแล้ว  จึงจะทรงสามารถขึ้นเป็นพระเจ้าจักรพรรดิได้  แก้ว ๗ ประการนั้นคือ               ๑.  นางแก้ว  คือ  พระมเหสีที่ดีเลิศ               ๒.  ขุนพลแก้ว  คือ  แม่ทัพที่ดีเลิศ               ๓.  ขุนคลังแก้ว  คือ  เสนาบดีคลังที่ดีเลิศ               ๔.  จักรแก้ว  คือ  ราชศาสตราวุธที่ดีเลิศ               ๕.  ศฤงคารแก้ว  คือ  ความสมบูรณ์ที่ดีเลิศ               ๖.  ม้าแก้ว  คือ  ม้าที่ดีเลิศ               ๗.  ช้างแก้ว  คือ  ช้างที่ดีเลิศ (อันเนื่องไปถึงช้างเผือก)          ในประเทศใดมีความสัมพันธ์ติดต่อถึงกัน  ด้วยเป็นเพื่อนบ้านก็ดี  เป็นมิตรกันก็ดี  ย่อมจะต้องมีคติอันเห็นชอบและรับเอามาเป็นคติของตนตามสมควรด้วยกันทั้งนั้น  ไม่ว่าประเทศใดๆ  ไทยเราเป็นเพื่อนบ้านใกล้เคียงและเป็นมิตรกับประเทศอินเดียมาแต่ดึกดำบรรพ์  ทั้งในทางพราหมณ์และพุทธ  จึงจำต้องมีคติธรรมหลายประการที่คล้ายคลึงกัน  อย่างไรก็ตามเรารับคติแก้ว ๗ ประการที่กล่าวมาแล้วข้างบนนี้  ว่าเป็นสิ่งที่ควรเป็นจริงได้เช่นนั้นด้วยเหตุและผล  ในที่นี้เราจึงกล่าวถึงแต่คำว่า นางแก้ว คือ พระมเหสีที่ดีเลิศ          สมเด็จพระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรี พระบรมราชินีนาถ  พระอัครมเหสีในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระปิยมหาราชของชาวไทย  ประดุจพระเจ้าจักรพรรดิพระองค์หนึ่งนั้น  ว่าได้ทรงเป็นนางแก้วของสมเด็จพระราชสวามีโดยถูกต้องตามคติธรรมของแก้ว ๗ ประการ  ถ้าเราพยายามพิเคราะห์เหตุและผลว่าทอย่างไร  จึงจะเรียกว่านางแก้วได้แล้ว  ก็น่าจะยกหลักในทางพุทธศาสนาขึ้นเป็นบรรทัดฐานว่าภรรยาดี ๔ สถานนั้นถ้านับตามทางโลก  ก็คือ               ๑.  ภรรยาผู้เป็นแม่ได้ (หมายถึงในเวลาเจ็บไข้)               ๒.  ภรรยาผู้เป็นน้องได้ (หมายว่าเพื่อนสุขและทุกข์ได้)               ๓.  ภรรยาผู้เป็นเมียได้ (หมายว่าในทางสืบพันธุ์)               ๔.  ภรรยาผู้เป็นบ่าวได้ (หมายว่าปฏิบัติรับใช้)          ทั้งนี้  เป็นเพราะปุถุชนย่อมมีอารมณ์เปลี่ยนแปลงอยู่ตามธรรมดา  ไม่มีผู้ใดปรารถนาจะอยู่แต่ชนิดหนึ่งใดใน ๔ ประเภทนี้โดยเฉพาะตลอดกาล  ฉะนั้นหญิงใดที่มีครบทั้ง ๔ ประการในตัวคนเดียวแล้ว  จึงควรเรียกว่า นางแก้ว          สมเด็จพระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรี พระบรมราชินีนาถได้ทรงทำหน้าที่ภรรยาดี ๔ สถานครบถ้วนบริบูรณ์  ดังจะพิสูจน์ได้ว่าภรรยาดีชนิด ๑ นั้น  แม้ในเวลาพระราชสวามีทรงพระประชวรครั้งหลัง  ก็ยังได้โปรดให้ตามเสด็จขึ้นไปถวายการพยาบาล  และสมเด็จได้ทรงสังเกตเห็นว่าพระอาการหนัก  ก่อนที่พวกหมอจะรู้สึกว่าพระวักกะเป็นพิษ          ภรรยาดีชนิดที่ ๒ นั้น  สมเด็จได้ทรงเป็นทั้งเพื่อนสุขและเพื่อนทุกข์ของพระสวามี  สิ่งที่พิสูจน์มีคือ ได้ทรงรักษาพระนครถวายอย่างเต็มพระสติกำลัง  ในเวลาบ้านเมืองมีเหตุการณ์อยู่ในระหว่างอันตรา  ในสมัย ร.ศ. ๑๑๖ และพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้เสด็จไปหาทางแก้ไขอยู่ในยุโรปประเทศ  การทรงแต่งตั้งสมเด็จพระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรี ขึ้นทรงเป็นผู้สำเร็จราชการแผ่นดินในครั้งนั้น  ก็เพราะไม่มีใครจะเหมาะสมยิ่งกว่า  เพราะพระราชโอรสก็ยังทรงพระเยาว์อยู่ด้วยกันทั้งนั้น  จิตใจผู้คนในเวลานั้น  ก็ยังหวาดเกรงภัยมาแต่ ร.ศ. ๑๑๒  จึงทรงพระราชดำริว่า  สมเด็จพระนางเจ้าทรงเข้าพระทัยในเหตุการณ์ดี  และจะทรงสามารถรวมกำลังของชนทุกหมู่ให้กลมเกลียวกันได้ดังพระราชประสงค์  แม้อย่างน้อยก็คงจะทำให้คนทั้งหลายมีจิตคิดสงสารว่าทรงเป็นสตรี          สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพทรงเล่าว่า  พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงแต่งตั้งสมเด็จด้วยเหตุผลดังกล่าวมาข้างบนนี้  มิใช่เพราะทรงลุ่มหลงในพระราชชายาเป็นส่วนพระองค์เลย  และในวันที่คณะผู้สำเร็จราชการกระทำสัตย์สาบานทูลเกล้าฯ ถวาย ที่พระที่นั่งไพศาลทักษิณนั้น  สมเด็จได้ทรงนำคณะกล่าวปฏิญาณต่อพระพักตร์เป็นรายพระองค์ไปทีละพระองค์ดังนี้               ๑.  สมเด็จพระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรี พระบรมราชินี               ๒.  สมเด็จเจ้าฟ้า กรมพระจักรพรรดิพงษ์  พระราชอนุชา               ๓.  สมเด็จเจ้าฟ้า กรมพระภาณุพันธุวงศ์วรเดช  พระราชอนุชา               ๔.  พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหลวงเทวะวงศ์วโรปการ               ๕.  พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นดำรงราชานุภาพ               ๖.  เจ้าพระยาอภัยราชา (โรลังค์ แจ๊คเคอมิน)          เมื่อได้กระทำสัตย์สาบานด้วยพิธีอันเคร่งครัดแล้ว  พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวก็โปรดพระราชทานคำว่า “นาถ” ต่อสร้อยพระนามตำแหน่งของสมเด็จว่า สมเด็จพระบรมราชินีนาถ ในวันนั้น  แล้วพระราชทานพระราชปฏิญาณตอบแทนแก่ที่ประชุมนั้นว่า  พระองค์จะเสด็จพระราชดำเนินไปยุโรปเพื่องานของประเทศไทยเป็นที่ตั้ง  เมื่อเสด็จพระราชดำเนินไปในวันที่ ๗ เมษายน พ.ศ. ๒๔๔๐ แล้ว  สมเด็จผู้ทรงเป็นผู้สำเร็จราชการแผ่นดิน ก็ได้ทรงเริ่มพระราชกรณียกิจของพระองค์ดังต่อไปนี้  คือในอาทิตย์หนึ่งจะต้องทรงมี               ๑.  ประชุมเสนาบดีสภา ๑ วัน               ๒.  ประชุมคณะผู้สำเร็จราชการ ๑ วัน               ๓.  เสด็จออกท้องพระโรงพระที่นั่งจักรี ๑ วัน               ๔.  ประทานเลี้ยงน้ำชาแก่ชาวต่างประเทศที่สนามหน้าพระที่นั่งจักรี ๑ วัน          วันที่เหลืออีก ๓ วัน  เป็นเวลาเสด็จเยี่ยมตามที่ต่างๆ  มีตามกระทรวงทบวงการและโรงพยาบาลเป็นต้น  ภายในพระราชวังก็มีการเล่นเวลาบ่ายหรือค่ำ  เพื่อมิให้เงียบเหงายังมีรูปถ่ายอยู่เป็นพยาน  ข้าพเจ้าได้ฟังเล่ากันมาว่าสนุกสนานนัก  แม้พวกที่ไม่ชอบสมเด็จก็ยอมรับว่าสนุกดี          สมเด็จกรมพระยาดำรงฯ ทรงเล่าว่า  ในเวลาประทับเป็นประธานในสภาคณะผู้สำเร็จราชการก็ดี  ในที่ประชุมเสนาบดีสภาก็ดี  สมเด็จมิได้เคยประทานความเห็นส่วนพระองค์ตามพระราชหฤทัยเลย  ทรงตรัสปรึกษาที่ประชุมก่อนทุกครั้ง  และถ้าสิ่งใดที่ไม่แน่พระราชหฤทัย  ก็ทรงซักไซ้ไล่เลียงจนทรงทราบชัดเจนถ่องแท้แล้ว  จึงจะประทานความเห็นส่วนพระองค์  ซึ่งไม่มีผิดและแสดงว่าทรงมีความสามารถจริงๆ ไม่ผิดผู้ชาย  แต่ถ้ามีปัญหาอันใดที่ไม่แน่พระราชหฤทัยก็มักจะทรงตอบว่า ขอกราบบังคมทูลถามไปก่อน เสมอ  นอกจากการงานที่ต้องทรงทำเป็นประจำวันดังกล่าวมาแล้ว  ยังต้องทรงพระอักษรและทรงลายพระหัตถ์ทูลเกล้าฯ ถวาย  ทั้งราชการและส่วนพระองค์ทุกๆ คืน  ด้วยเหตุดังเล่ามานี้  เป็นผลให้เกิดความสำคัญขึ้น ๒ ประการ               ๑.  พระอนามัยของสมเด็จหักสะบั้น  ด้วยทรงมีพระอาการบรรทมไม่หลับแต่นั้นมา  ทั้งนี้เพราะต้องทรงทำงานด้วยความรับผิดชอบต่อแผ่นดินในเวลายุ่งยาก  เป็นเวลาถึง ๙ เดือน  ซึ่งไม่มีผู้หญิงใดในสมัยนั้นจะได้สนองพระเดชพระคุณพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว  และบ้านเมืองของตนได้ถึงเพียงนั้น  ดังจะเห็นได้ตามพระราชนิพนธ์นิราศที่พระราชทานแก่สมเด็จดังต่อไปนี้                                       เดชะไตรรัตนป้อง          ขจัดภัย                                    เดชะเทพทุกจังหวัด           ช่วยคุ้ม                                    เดชะผลพิสุทธิสัตย์           สอนจิต  เจ้านาย                                    เดชะรักสุจริตหุ้ม               ห่อน้องนฤภัย               ๒.  เป็นเหตุให้สมเด็จทรงพระราชดำริว่า  ควรจะตั้งโรงเรียนสอนผู้หญิงให้มีความรู้รอบตัว  พอที่จะทำงานช่วยผู้ชายได้เป็นพิเศษในบางกรณีที่มีความจำเป็น  หรืออย่างน้อยก็ให้เป็นเพื่อนร่วมสุขทุกข์กับสามีได้จริงๆ  แต่ในเรื่องการศึกษาของผู้หญิงไทยนี้  พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทั้งรัชกาลที่ ๕ และที่ ๖ ทั้งสองพระองค์  ทรงมีพระราชดำริว่าผู้หญิงนั้นความสำคัญอยู่ที่จะต้องเลี้ยงและทำบุรุษเพศที่ดี  ไม่ว่าจะเป็นบิดาสามีหรือบุตรให้แก่บ้านเมืองของตน  หาควรที่จะให้ความรู้อุดหนุนให้แข่งขันกับผู้ชายไม่  เพราะทั้งหญิงและชายก็มีหน้าที่สำคัญที่จะต้องช่วยอยู่แล้ว  พระราชดำริของทั้ง ๓ พระองค์จึงไม่ค่อยจะลงรอยกัน  และเป็นเหตุให้คนเข้าใจผิดไปต่างๆ ซึ่งความจริงมีอยู่เพียงเท่านี้          ภรรยาชนิดที่ ๓  สมเด็จทรงมีพระราชโอรสถึง ๑๔ พระองค์  รวมทั้งตกพระโลหิตด้วย  และได้ทรงเป็นพระราชชนนีของพระเจ้าแผ่นดินถึง ๒ รัชกาล  จึงไม่มีทางจะติเตียนได้ว่าไม่ทรงสมบูรณ์          ภรรยาชนิดที่ ๔  สมเด็จทรงทำหน้าที่ได้ถูกต้อง  ดังเคยได้ยินมาจากเจ้านายฝ่ายในทรงเล่าว่า  ถ้าพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมีพระราชประสงค์สิ่งใด  สมเด็จพระองค์นี้ก็ทรงหยิบถวายได้ถูก  จนเกือบจะไม่ต้องมีพระราชดำรัสสั่ง  ส่วนการถวายปฏิบัตินั้น  เห็นได้จากโคลงในพระราชนิพนธ์นิราศนั้นว่า                                       โฉมยงยุพนาฏน้อย            นวลฉวี  พี่เอย                                    แม้นแม่มาจักมี                    สุขล้ำ                                    นั่งแนบแอบพัดวี                  วายว่าง  ร้อนนา                                    นอนแต่เดียวเปลี่ยวปล้ำ        โศกสร้านแสนทวี          พวกเราเป็นชาวสตรีไทย  มีสิทธิที่จะภาคถูมิใจว่าเราได้มีสตรีเพศอันเรืองนามอยู่ในพระราชพงศาวดารสยาม  ตั้งต้นแต่สมเด็จพระมเหสีจนถึงสามัญชน  อันแสดงให้โลกเห็นว่า  เลือดของเราดี  แม้จะมิได้เคยมีดีกรีจากมหาวิทยาลัยก็ตาม  แต่ท่านก็ได้มีกำลังใจฝึกสอนเรามาให้เป็นตัวได้จนทุกวันนี้  ถ้าเรากลับลบหลู่ไม่รู้คุณแล้ว  ในไม่ช้ากรรมอันนั้นจะตามมาสนองเราโดยลูกหลานของเราเอง  เพราะเมื่อโลกยังเดินอยู่  สิ่งทั้งปวงก็ย่อมจะต้องหมุนไปตามสภาพและกาลเวลา  ขอเราทั้งหลายจงมีสติปัญญาแลเห็นการณ์ไกลๆ อย่าตามใจตัวเอง  จนจะต้องเสียใจในภายหลัง  โดยเฉพาะพวกนักเรียนราชินี ควรจะสนองพระเดชพระคุณสมเด็จพระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรี  พระบรมราชินีนาถ  ผู้พระราชทานกำเนิดแก่โรงเรียนด้วยประพฤติตนให้สมกับพระราชหฤทัยปรารถนาที่จะให้ผู้หญิงไทยมีความรู้  เพื่อทำตัวให้สมควรแก่เกียรติยศของสตรี  พร้อมทั้งกิริยามารยาทและจิตใจ  เพื่อให้เป็นเยี่ยงอย่างแก่กุลสตรีต่อไปในภายหน้าด้วยเทอญ (ลงพิมพ์ในหนังสือโรงเรียนราชินี  ทำบุญครบ ๕๐ ปี พ.ศ. ๒๔๙๘) พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และ สมเด็จพระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรี พระบรมราชินีนาถ จากคุณ : กัมม์ - [ 21 ก.ค. 50 11:50:08 ]

ความคิดเห็นที่ 41 เรื่องอำแดงเทียบ          เมื่อเร็วๆ นี้  ข้าพเจ้าผ่านเขาบันไดอิฐ เมืองเพชรบุรีไปหัวหิน  ทำให้นึกถึงเหตุการณ์เรื่องที่ทำให้ข้าพเจ้าใจเต้นสุดเหวี่ยง  ดังจะเล่าให้ฟังดังต่อไปนี้           ระหว่าง พ.ศ. ๒๔๕๑ – ๒๔๔๒ นั้น  พระบาทสมเด็จพระพุทธเจ้าหลวง รัชกาลที่ ๕  เสด็จพระราชดำเนินไปประทับอยู่ที่พระราชวังบ้านปืน ซึ่งเป็นกรมทหารในบัดนี้ นั้นยังกำลังก่อสร้าง  จึงเสด็จประทับอยู่ในพลับพลาไม่ริมแม่น้ำ  และสะพานยาวเดินถึงกันตลอดไปตามริมฝั่ง  ตามสะพานนั้นมีศาลาโถงเป็นที่จอดเรือพระประเทียบ (คือฝ่ายใน) เป็นหมู่ๆ ไป  เรือผู้ที่มีหน้าที่จะต้องขึ้นไปทำราชการก็จอดอยู่ใกล้เรือพระที่นั่ง  ข้าพเจ้าจำได้เพราะเรือสมเด็จเจ้าฟ้าหญิงนิภานภดล ผู้ทรงเป็นราชเลขานุการิณีจอดอยู่ใกล้ๆ พลับพลา  และข้าเจ้าตามเสด็จอยู่ในเรือลำนั้นด้วยเสมอ  พอหมดกระบวนข้างใน ก็มีรั้วกั้นเป็นฝ่ายหน้าเรียกว่า ฉนวน  แล้วก็ถึงตำหนักไม้รวกของเจ้านายฝ่ายหน้า  มีเสด็จพ่อผู้ทรงเป็นเสนาบดีกระทรวงมหาดไทยเป็นต้น            ข้าพเจ้าและน้องๆ จึงออกไปเฝ้าเสด็จพ่อได้ทุกวัน  และท่านก็โปรดให้พวกนายตำรวจภูธรสอนให้พวกเราขี่ม้าทุกๆ เช้า  ข้าพเจ้าจึงมีครูเป็นนายตำรวจหลายคน  มีเจ้าคุณบริหารฯ เจ้าคุณพิทักษ์ฯ คุณสะอาดฯ หลายคน  ทุกคนไม่ค่อยปราณีข้าพเจ้าเลย  เพราะข้าพเจ้าไม่เคยตก  ถ้าถึงเวลาเลือกม้าแล้ว  พวกครูมักจะตะโกนว่า “เอาเจ้าผ่านปากแข็งใส่ ๔ เส้น ให้ท่านหญิงพูนไป”  และข้าพเจ้าก็ไปได้จริงๆ  ถ้าจะเล่าเรื่องขี่ม้าก็เห็นจะต้องเล่าอีกวันหนึ่งต่างหาก  เพราะสนุกนัก          อย่างไรก็ดี  เช้าวันหนึ่งที่เพชรบุรี  ใน พ.ศ. ๒๔๕๒ นั้น  เราก็ออกขี่ม้ากันตามเคย  วันนั้นเลยไปถึงเขาบันไดอิฐ  แล้วลงจากม้าขึ้นไปเที่ยวบนเขานั้นอยู่นาน  จนจะกลับก็วิ่งลงเขามา  ข้าพเจ้าลงมาข้างหลัง  พอถึงเชิงเขาก็และเห็นหญิงบันดาลฯ น้องสาววิ่งกลับมาหน้าซีดเป็นกระดาษ  ตะโกนบอกว่า “คนหัวขาดๆ อยู่ตรงนั้นแน่ะ”  เท่านั้น บางคนก็กระโจนวิ่งตามมือชี้ไปดู  แต่ข้าพเจ้าวิ่งไม่ออกใจเต้นตูมๆ ลงนั่งแปะอยู่กับที่ ๒ – ๓ คน  จนพวกตำรวจเขาไปตรวจกันพักใหญ่  แล้วเขาก็กลับไปยังตำหนักเสด็จพ่อ  พอเราไปถึง เราก็โจษกันเสียงดังลั่น  ต่างคนเล่าโดยไม่ต้องรู้สึกว่าผู้ใหญ่เขายุ่งกันอย่างไรบ้าง           จนตกค่ำพวกทีไปดูมาก็นอนละเมอกันอึงคะนึง  เพราะพวกเราไม่มีใครมีอายุเกิน ๑๒ – ๑๓  พอรุ่งขึ้นก็เลยไม่ได้ไปขี่ม้าอีก  เพราะพวกตำรวจอาจารย์ม้าของเราหายไปหมด  มีคุณจำรัสแวะมาหาคนหนึ่งสั่งว่า “ถ้าพบครูที่ไหนในหมู่นี้ไม่ต้องทักไม่ต้องรู้จักนะ”  แต่เราก็ไม่เข้าใจว่าทำไม  จนตอนสายแล้วจึงเห็นเสด็จพ่อพระพักตร์บึ้ง  ตรัสกับเจ้าเมืองเสียงลั่นว่า “ถ้าไม่ได้ใน ๗ วันนี้  เราต้องออกหมด  เพราะเห็นแล้วว่าเราไม่มีความสามารถปกครองได้  ฉันจะสั่งปลดนายนายตำรวจเจ้าเมืองเทศา  แล้วฉันก็จะกราบถวายบังคมลงออกด้วย”  เราจึงค่อยๆ เข้าใจเหตุการณ์ขึ้นว่ามันไม่สนุกเท่าที่เราตื่นเต้นโจษกันเลย  และก็เลยได้แต่อยู่เงียบๆ ด้วยความสงสารพวกครูเต็มที  ทั้งกลัวเสด็จพ่อด้วย  เพราะท่านไม่ยิ้มแย้มดังเคย  และมีคนมาเฝ้าและเสด็จออกไปข้างนอกบ่อยๆ  เราก็รู้แต่ว่าเขากำลังตามจับผู้ร้ายกันอยู่           พอถึงวันที่ ๖ ก็ได้ตัว  เพราะรู้ว่าผู้ตายคือนายคุ่ยชู้ของอำแดงเทียบ  อำแดงเทียบโกรธนายคุ้ยว่าจะไปแต่งงานกับหญิงสาว  จึงให้นายแดงผู้เป็นหลานไปจัดการตีกระบาลเสียให้หายแค้น  เผอิญนายคุ่ยเกิดสู้นายแดงซึ่งหนุ่มกว่า  นายแดงก็ตีกระบาลเสียจนดับ  เมื่อทำการรุนแรงลงไปแล้ว  นายแดงก็กลัวจะจับได้  จึงตัดหัวนายคุ่ยผู้ตายไปฝังไว้เสียทางหนึ่ง  ตำรวจสืบเข้าไปจนถึงตัวนายแดง  แล้วเกลี้ยกล่อมให้รับสารภาพเพื่อโทษจะได้เบาลง  นายแดงจึงพาไปขุดหัวนายคุ่ยมาให้ พร้อมกับคำสารภาพ  พอรู้เรื่องกันว่าจับผู้ร้ายได้แล้ว  ก็ไม่มีใครเชื่อกันสักคน  หาว่าเจ้าพนักงานสมรู้กันให้คนอื่นสารภาพขึ้น  เสนาบดีมหาดไทยต้องทรงขอศาลให้มีการไต่สวนคดีนี้เป็นการเปิดเผยพิเศษ  และให้ผู้สงสัยเสนอข้อท้วงติงได้  จึงเป็นคดีหนึ่งที่คนแน่นศาลทุกๆ ครั้งที่มีการพิจารณา  ที่จริงถ้าเป็นผู้อื่นมาสมรู้ยอมเป็นจำเลยแล้ว  ทำไมจึงจะรู้ที่ฝังหัวนายคุ่ยเล่า  ส่วนอำแดงเทียบเมื่อนายแดงรับแล้ว  แกก็รับด้วยโดยดี  จึงเป็นอันถูกจำคุกตลอดชีวิตทั้ง ๒ คน  ในฐานสารภาพผิด           ฝ่ายพวกเราเด็กๆ นั้นอยากเห็นยายเทียบนั้นเป็นกำลัง  อ้อนวอนให้ผู้ใหญ่พาไปดูที่ศาลจนได้วันหนึ่ง  พอเห็นแล้วก็ร้องพิโธ่กันทุกคน  เพราะนึกว่าแกคงเป็นสาวสวย  ที่ไหนได้อายุก็ราว ๓๐ – ๔๐ แล้ว  หน้าตาก็ไม่สวยซ้ำฟันยังเยินด้วย  ใครไปดูก็ไปซักเรื่องราวแกทุกคน  จนลงท้ายยายเทียบเห็นใครไป  ก็เล่าเรื่องของตัวเองเสียคล่องโดยไม่ต้องซักถาม  เสร็จการพิจารณาพิพากษาแล้ว  เขาก็ส่งนักโทษทั้ง ๒ คนนี้ไปไว้คุกราชบุรี  พวกครูม้าของเราก็เป็นอันสิ้นเคราะห์ไปที. พระราชวังบ้านปืน http://kanchanapisek.or.th/kp8/card/preview/oncc-080.html จากคุณ : กัมม์ - [ 21 ก.ค. 50 12:04:10 ]

ความคิดเห็นที่ 42 ๒๓  ตุลาคม  ๒๔๕๓ เมื่อแผ่นดินสยามร้องไห้            เมื่อวันที่ ๒๓ ตุลาคม ๒๔๕๓ ข้าพเจ้าเจ็บเป็นบิดมีไข้ขึ้นอยู่ที่วังประตูสามยอด (วังเชิงสะพานดำรงสถิต ปัจจุบันเป็นอาคารพานิช) กำลังนอนหลับสนิท และสะดุ้งตื่นขึ้นด้วยได้ยินเสียผู้ชายร้องไห้อย่างเต็มเสียง ข้าพเจ้าตกใจเพราะไม่เคยได้ยินเสียงผู้ชายร้องไห้ แล้วก็นึกว่าฝันไป สักครู่ได้ยินเสียงนั้นอีก และคราวนี้จำได้ว่าเป็นสุรเสียงของเสด็จพ่อ ข้าพเจ้าก็ยิ่งตกใจมากขึ้น จึงหันไปปลุกแม่นมของข้าพเจ้าซึ่งนอนอยู่ข้างๆ ถามเขาว่า "ได้ยินอะไรไหม" พอดีเห็นเสด็จพ่อทรงยืนอยู่ทางปลายมุ้ง ตรัสว่า "พระเจ้าอยู่หัวสวรรคตเสียแล้วลูก" แล้วก็ทรงพระกันแสงโฮใหญ่ ข้าพเจ้าก็ร้องไห้ตามไปด้วย แล้วท่านก็เสด็จกลับไปทางท้องพระโรง ทรงพระดำเนินไปช้าๆเหมือนคนหมดแรง          รุ่งขึ้นเช้ามืดทุกคนตื่นด้วยนอนไม่หลับ มีพวกข้าราชมาเฝ้าเสด็จพ่ออยู่ตลอกเวลา บางคนมาฟังว่าสวรรคตจริงๆหรือ เพราะไม่มีใครทราบข่าวว่าทรงประชวรมากแต่อย่างไร แม้เสด็จพ่อเองก็เพิ่งทรงทราบว่าทรงประชวรมากเมื่อวันศุกร์ ก่อนเสด็จสวรรคตเพียงวันเดียว เสด็จพ่อทรงเล่าว่าพระองค์ท่านเสด็จไปตรวจราชการทางใต้เสียวันหนึ่ง กลับมากรุงเทพฯบ่ายวันอาทิตย์จึงเลยไปเฝ้าที่พญาไท ซึ่งเป็นที่เสด็จประพาสและทรงทำนากันอยู่ในเวลานั้นทุกๆเย็น เมื่อเสด็จไปถึงก็เสด็จขึ้นเสียแล้วไม่ทันได้เฝ้า เขาทูลว่าเสด็จขึ้นเร็วเพราะไม่ทรงสบายพระนาภี เสด็จพ่อจึงเสด็จตามเข้าไปฟังพระอาการที่พระที่นั่งอัมพรสถาน ได้ความว่าพระนาภีเสียและเสวยยาถ่ายแล้ว ไม่มีอาการมากมายอันใด ก็เป็นอันเบาพระทัย และเสด็จกลับวัง           ครั้นรุ่งขึ้นเป็นวันพุธ พอเสด็จเข้าไปถึงพระที่นั่งก็ได้ทรงทราบว่า ไม่ทรงสบายเพราะยาถ่ายเดินมากไป จนทรงเพลียถึงต้องบรรทมในพระที่ และมีพระราชดำรัสในตาม พระบรมราชินีนาถเสาวภาผ่องศรี ขึ้นมาถวายการพยาบาล เป็นอันเสด็จพ่อก็ไม่ได้ขึ้นไปเฝ้าและเลยเสด็จอยู่ในพระที่นั่งชั้นล่างกับเจ้านายผู้ใหญ่ มีสมเด็จวังบูรพาภิรมย์ และกรมหลวงนเรศวร์ฯ กรมหลวงเทววงศ์ฯ เป็นต้น เพื่อควบคุมหมอและคอยฟังพระอาการ           ถึงเช้าวันศุกร์ สมเด็จพระบรมราชินีนาถเสาวภาผ่องศรีเชิญเสด็จพ่อให้เข้าไปเฝ้าที่หน้าม่าน (ข้างหน้าและข้างในต่อกัน) แล้วตรัสบอกว่า "พระอาการอื่นๆดีขึ้นหมดทุกอย่าง แต่หม่อมฉันไม่ชอบเรื่องลงพระบังคนเบา วานนี้ตลอดวันมีราว ๑ ช้อนโต๊ะ จึงเชิญเสด็จท่านมาทูล จะได้คิดแก้ไข" เสด็จพ่อตกพระทัยเป็นครั้งแรก รีบทูลลาว่าจะต้องเรียกประชุมหมอ แล้วก็กลับไปทูลเจ้านายที่ห้องแป๊ะเต๋ง จัดการเรียกหมอที่ว่าดีในเวลานั้นหมดมาประชุม          ตกลงกันว่าถวายยาฉีดถวายสวน ทุกอย่างที่จะพึงทำได้ในเวลานั้นแต่ไม่มีผล คงได้พระบังคนเบาราว ๑ ช้อนกาแฟ ซึ่งน้อยลงไปอีก พอถึงเวลาค่ำ หมอก็พร้อมกันทูลเจ้านายว่าถ้ามีราชการอันใดที่จะต้องกราบทูล ก็ให้กราบทูลเสียในตอนเช้าพรุ่งนี้ เพราะถ้าถึงเย็นจะเข้าโคม่า(ซึม) ที่ประชุมปรึกษาเห็นพร้อมกันว่า ไม่มีเหตุอันใดที่จะต้องกราบบังคมทูลรบกวนแล้ว สมเด็จวังบูรพาภิรมย์ก็ตรัสสั่งให้เสด็จพ่อไปเชิญสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชเจ้ามายังพระราชฐานแต่เช้า          รุ่งขึ้นวันเสาร์ราว ๗ น. เสด็จพ่อเสด็จตรงไปยังวังสราญรมย์ จรัสเล่าว่าสมเด็จพระบรมฯยังไม่บรรทมตื่น ทรงพบหม่อมหลวงเฟื้อ พึ่งบุญ จึงตรัสบอกให้ปลุกพระบรรทมเดี๋ยวนั้น แล้วก็พากันเสด็จเข้าไปยังพระราชวังดุสิต ถึงตอนบ่ายข่าวประชวรมากก็รู้กันไปทั่วแล้ว และแทบทุกคนก็พากันไปฟังพระอาการทั้งฝ่ายหน้าฝ่ายใน เวลาราวบ่าย ๔ โมง พระองค์เจ้าสายสนิทวงศ์ (ซึ่งทรงเป็นหมอพระองค์หนึ่ง) ขอเข้าไปดูพระอาการ พอถึงพระองค์ท่านก็ยกพระหัตถ์ขึ้นจับพระชีพจรที่พระบาท สมเด็จพระพุทธเจ้าหลวงหลับพระเนตรอยู่ ตรัสถามว่า "นั่นหมอหรือ" เป็นคำหลังแล้วมิได้ตรัสต่อไปอีกเลย ค่อยๆทรงบรรทมหลับไปๆจนหมดพระอัสสาสะเมื่อเวลา ๒๔.๔๕ นาฬิกา พระบรมศพมิได้ซูบซีดปกติประการใด          กำหนดสรงน้ำพระบรมศพที่พระที่นั่งอัมพรสถานในที่พระบรรทม แล้วเชิญพระบรมศพลงพระโกศทอง เชิญเสด็จขึ้นพระยานุมาศ เคลื่อนกระบวนจากพระราชวังดุสิตไปสู่พระมหาปราสาท ในพระบรมมหาราชวังเวลาค่ำ ๗ น.เศษ          เสด็จพ่อทรงสั่งราชการพลางทรงพระกันแสงพลางอยู่ที่วังตอนเช้าวันอาทิตย์ พวกพี่น้องของข้าพเจ้าเขาก็พากันกลับเข้าวังหมดแทบทุกคน ข้าพเจ้ายังมีไข้เข้าไปช่วยทำงานในวังไม่ได้ พอเสด็จพ่อทรงเครื่องเต็มยศใหญ่เข้าไปสวนดุสิตแล้ว ข้าพเจ้าก็ไปคอยเฝ้าพระบรมศพที่ริมถนนราชดำเนิน แถวโรงเรียนนายร้อยทหารบก           พวกราษฎรเอาเสื่อไปปูนั่งกันเป็นแถวตลอดสองข้างทาง จะหาหน้าใครที่มีแม้แต่ยิ้มก็ไม่มีสักผู้เดียวทุกคนแต่งดำน้ำตาไหลอย่างตกอกตกใจด้วยไม่เคยรู้รส อากาศมืดคุ้มมีหมอขาวลงจัดเกือบถึงหัวคนเดินทั่วไป ผู้ใหญ่เขาบอกว่านี่แหละหมอกธุมเกตุ(๑)ที่ในตำราเขากล่าวถึง ว่ามักจะมีในเวลาที่มีเหตุใหญ่ๆเกิดขึ้น ไม่ช้าก็ได้ยินเสียงปี่ในกระบวน เสียงเย็นใสจับใจมาแต่ไกลๆ แล้วได้ยินเสียงกลองรับเป็นจังหวะใกล้าเข้ามาๆในความมืดเงียบสงัด ที่มืดเพราะต้องตัดสายไฟฟ้าบางตอนให้พระบรมโกศผ่านได้ และที่เงียบก็เพราะไม่มีใครพูดจากันว่ากระไร ข้าพเจ้าเคยได้ยินเสียงปี่เสียงกลองมาแล้ว เคยได้เห็นพระศพเจ้านายมาแล้วหลายองค์ แต่คราวนี้ตกใจสะดุ้งทั้งตัวเมืองเห็นพระเศวตฉัตรกั้นมาบนพระบรมโกศสีขาวกับสีทองเป็นสง่า ทำให้รู้ทันทีว่าพระบรมศพ แล้วก็ร้องไห้ออกมาโดยไม่ทันรู้ตัว          เหลียวไปดูทางอื่นเห็นแต่เเสงไฟจากเทียนที่จุดถวายสักการะอยู่ข้างถนนแวมๆไปตลอด ในแสงเทียนนั้นมีหน้าเศร้าๆหรือปิดหน้าอยู่ เราหมอบลงกราบกับพื้นปฐพี พอเงยหน้าก็เห็นทหารที่ยืนถือปืนเอาปลายลงดิน ก้มหน้าลงบนปืน อยู่ข้างหน้าเราเป็นระยะไปตลอด ๒ ข้างถนนนั้น น้ำตาของเขากำลังหยดลงแปะๆอยู่บนหลังมือของเขาเอง ทหารผู้อยู่ในยูนิฟอร์มอันแสดงว่ากล้าหาญ ยังร้องไห้เพราะเสียดายประมุขอันเลิศของเขา           เสด็จพ่อตรัสเล่าว่าได้โทรเลขไปตามหัวเมืองให้ระวังเหตุการณ์ในตอนเปลี่ยนแผ่นดิน ได้ตอบมาทุกทางว่า ภายใน ๗ วันแต่สวรรคตนั้น ไม่มีเหตุการณ์โจรผู้ร้ายเกิดขึ้นเลยสักแห่งเดียวในพระราชอาณาจักร           ฉะนั้น จึงจะต้องเข้าใจว่าแม้แต่โจรก็ยังเสียใจหรือตกใจในการเสด็จสวรรคตของพระบาทสมเด็จพระพุทธเจ้าหลวง พระปิยมหาราชของเรา รูปประกอบ  โดยความอนุเคราะห์ของคลังภาพประจำห้องสมุดปริยวาที http://topicstock.pantip.com/library/topicstock/2006/11/K4862392/K4862392.html พระเมรุมาศพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว แก้ไขเมื่อ 21 ก.ค. 50 13:00:19 จากคุณ : กัมม์ - [ 21 ก.ค. 50 12:57:47 ]

ความคิดเห็นที่ 43 ๒๕  พฤศจิกายน  ๒๔๖๘  เมื่อแผ่นดินสยามร้องไห้           ๒๕ พฤศจิกายน ๒๔๖๘           คือ  วันสวรรคตของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว  รัชกาลที่ ๖ ในพระมหาบรมราชวงศ์จักรี          งานประจำปีมีพระราชพิธีฉัตรมงคล  คือวันเสด็จขึ้นเสวยราชย์นั้น  ในรัชกาลที่ ๖ ตรงกับวันที่ ๑๑ พฤศจิกายน  และในพระราชพิธีนี้  ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ตั้งแต่งและพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์แก่พระบรมวงศานุวงศ์  และข้าราชการผู้ใหญ่ผู้น้อย  ทั้งฝ่ายหน้าฝ่ายในเป็นประจำปี          ข้าพเจ้าได้รับพระราชทานตราจุลจอมเกล้า ชั้นที่ ๓ ในปี พ.ศ. ๒๔๖๗  ฉะนั้นรุ่งขึ้นจึงเข้าไปงานตามตำแหน่ง  และเป็นปีที่ฝ่ายในได้ห่มผ้าแพรปักตามยศเป็นครั้งสุดท้าย  เพราะขึ้นรัชกาลใหม่ก็โปรดเลิกแพรปักนั้น  ด้วยทรงพระราชดำริเห็นว่า  เป็นการสิ้นเปลืองโดยมิจำเป็น          เมื่อพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เสด็จออกพระราชทานยศและเครื่องราชอิสริยาภรณ์แก่ฝ่ายหน้า ในพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาทเสร็จแล้ว  เวลาราวเที่ยงเศษ  ก็เสด็จขึ้นประทับพระราชอาสน์ในพระที่นั่งพิมานรัตยา  และพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์แก่ฝ่ายในตามลำดับยศ  เมื่อเสร็จแล้วก็ทรงมีพระราชดำรัสพระราชทานพร  และทรงชวนให้สมาชิกใหม่ไปถวายบังคมพระเทพบิดร  ผู้ทรงสร้างราชอิสริยศักดิ์นั้นขึ้น เพื่อเป็นสิริสวัสดิมงคลแก่เหล่าสมาชิกของราชอิสริยาภรณ์นั้นโดยทั่วกัน            วันนั้นข้าพเจ้ากลับมาถึงบ้านเวลาราวบ่าย ๒ โมงเศษ  ได้พูกับพี่น้องว่า “วันนี้พระสุรเสียงในหลวงเบาผิดปกติ  รู้สึกว่าท่านทรงเพลียๆ อย่างไรชอบกล”  แต่ก็ไม่มีใครนึกคิดว่าอะไรต่อไป  ตกดึกในวันนั้นเองที่ทรงพระประชวรมาก  ด้วยปวดพระนาถี เนื่องแต่ Appendicitis เป็นพิษ (ไส้ตัน)  รุ่งขึ้นเป็นวันที่มี Reception ทางฝ่ายต่างประเทศเฝ้าถวายพระพรชัยที่พระที่นั่งจักรีมหาปราสาทในท้องพระโรงกลาง  พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จออกไม่ได้ในวันนั้น  จึงโปรดเกล้าฯ ให้สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงสุโขทัยธรรมราชา ผู้ทรงเป็นรัชทายาท  เสด็จออกรับชาวต่างประเทศแทนพระองค์            ในคืนนั้นฝนตกหนักจนน้ำท่วมเจิ่งตรงหน้าอัฒจันทร์พระที่นั่งจักรี  ถึงพวกสามีต้องอุ้มภรรยาลงจากรถไปขึ้นพระที่นั่ง  เพราะรองเท้าของเจ้าหล่อนแบบบางเกินกว่าที่จะบุกน้ำได้  คณะทูตคนหนึ่งเล่าให้ข้าพเจ้าฟังเมื่อสวรรคตแล้ว  “ฉันไม่เคยเชื่อลางเลย  แต่คราวนี้ต้องเชื่อ  คืนวันนั้นเราขึ้นไปพร้อมกันในพระที่นั่งทั้งๆ ที่ฝนกำลังตกหนักและไฟฟ้าดับมืด  ในห้องพระมหาเศวตฉัตรมีแต่แสงไฟเทียนแวมๆ  เห็นพระเศวตฉัตรขาวถนัด  มีแสงทองตรงขอบเข้ากับแสงเทียนแต่ - - - ฝนจำเพาะรั่วตรงพระมหาเศวตฉัตรนั้น  ไหลเป็นทางราวกับน้ำตา  ทั้งเมื่อเราทุกคนรู้ว่าประชวรเสด็จออกไม่ได้ด้วยแล้ว  เรารู้สึกชอบกลอย่างบอกไม่ถูก  ความมืดขมุกขมัวกับความรู้สึกของคนในที่นั้นมันแลดูเหงาไปหมด”          ฝนและพายุในคืนนั้นเองทำให้สิ่งก่อสร้างในสวนลุมพินีหักพังไปด้วยหลายแหล่ง  แต่เราก็มิได้คิดอะไรกันในเวลานั้น  รุ่งขึ้นก็รู้กันว่าทรงพระประชวนตามเคยที่เป็นมาแล้วเมื่อเร็วๆ นั้น  ครั้นเช้าวันหนึ่งราววันที่ ๑๙ – ๒๐ เสด็จพ่อทรงรับแขกอยู่ที่ตำหนักใหญ่ราว ๙ น.  ข้าพเจ้าก็ไปทำธุระที่เรือนพิสมัย  เห็นรถไปจอดที่พระตำหนักก็ไม่แปลกใจ  เพราะเป็นเวลาที่ท่านจะเสด็จไปหอสมุดและมิวเซียมอยู่แล้ว  สักครู่ใหญ่ๆ เจ้าคุณศรีเสนา ผู้เป็นเลขานุการของเสด็จพ่ออยู่ในเวลานั้น เดินมาที่เรือนแล้วเรียกข้าพเจ้าไปกระซิบที่หน้าต่างว่า “ในหลวงทรงเป็นอะไรก็ไม่รู้  กระทรวงวังเขามาตามในกรมเข้าไปแล้ว  ดูดินฟ้าอากาศซี  ใบไม้ไม่ไหวสักใบเดียว”          ข้าพเจ้าแหงนหน้าขึ้นดูอากาศ  ซึ่งไม่มีแดดไม่มีลมไม่มีเสียงอะไรเลยสักสิ่งเดียว  รู้สึกเหมือนโลกหยุดไปเพียง ๑ – ๒ นาที  แล้วตกใจนิดหน่อย  แต่ก็ยังเชื่อว่าคงไม่ทรงเป็นอะไรเกินกว่าที่จะรักษาได้  พอเที่ยงเศษเสด็จพ่อกลับมาเสวยกลางวันก็ตรัสบอกว่า  “ในหลวงประชวรมาก  เขาเข้าไปฟังพระอาการกันแล้ว  เธอจะเข้าไปกับพ่อก็ได้”           แต่วันนั้นมา  เราก็เข้าไปฟังพระอาการที่พระปรัศว์ซ้าย ซึ่งเป็นที่เจ้านายฝ่ายในไปประทับพักอยู่ด้วยกัน  การที่เข้าไปนั่งๆ อยู่นั้นไม่มีประโยชน์ก็จริง  แต่ความรู้สึกของเรามีว่า  เราได้เข้ามาด้วยความกตัญญูกตเวที  แลพร้อมที่จะรับงานทุกชนิดที่จะถวายได้  เราไม่ได้รู้อะไรจากผู้ใด  เพราะไม่มีใครเขาพูดอะไรกับใคร  มองกันไปมองกันมาแล้วก็กลับบ้านตามที่นัดเวลากันไว้กับเสด็จพ่อ  และพอขึ้นรถเราแล้วก็ได้รู้พระอาการว่าดีขึ้นหรือเลวลงจากเสด็จพ่อของเรานั่นเอง            วันที่ ๒๕ พฤศจิกายน ตอนค่ำ  เราก็เข้าวังและนั่งตามระเบียบอยู่เช่นนั้นอีก  วันนี้คนมากระซิบว่า “ท่านไม่ไหวแล้ว  เข้าโคม่าแล้ว  ไม่เชื่อเข้าไปฟังตรงนั้นซิ ได้ยินถนัดทีเดียว” (ชี้ไปทางพระบัญชร)  ข้าพเจ้าใจหาย ตอบไปว่า “ไม่เอา ไม่ฟัง” แล้วก็กลับบ้านในค่ำวันนั้น           รุ่งขึ้นเช้า  หมายกำหนดการสรงพระบรมศพก็มาถึงวัง  เราจัดแจงเครื่องแต่งพระองค์เสด็จพ่อแล้ว  ก็ไม่ได้คิดจะเข้าไปในวังสรงพระบรมศพ  เพราะรู้อยู่แล้วว่า ยศหม่อมเจ้าไม่สูงพอจะได้สรงพระบรมพระเจ้าแผ่นดิน  แต่เสด็จพ่อตรัสว่า “เข้าไปเถิด  ถ้าไม่ได้สรงก็ตามไปพระมหาปราสาทเฝ้าแล้วก็กลับบ้าน” ฉะนั้นเราจึงเข้าไปพร้อมเสด็จพ่อ  ไปนั่งอยู่ที่เดิมโดยไม่รู้ว่ากระไร  จนเห็นเจ้านายทรงเครื่องขาวขึ้นไปบนพระที่นั่ง  และเสียงประโคมเวลาสรงอย่างโอดครวญ  และเสียงปืนใหญ่ดังสนั่นกึกก้องเป็นระยะๆ  ทำให้รู้สึกทันทีว่า ในหลวงเสด็จสวรรคตแล้ว  แล้วความรู้สึกคุ้นเคย เคารพรักในพระองค์มาตั้งแต่เด็กก็เกิดขึ้น  ทำให้ข้าพเจ้าร้องไห้สะอึกสะอื้นอยู่ช้านาน          กระบวนพระบรมศพเดินทางฝ่ายหน้า  เจ้านายและข้าราชการฝ่ายในเดินลัดไปทางข้างในพระบรมมหาราชวัง  ไปคอยรับพระบรมศพอยู่ที่พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท  สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวองค์ใหม่เสด็จขึ้นแล้ว  เราออกไปเฝ้าพระบรมศพแล้วกลับบ้าน         เป็นอันว่า  ข้าพเจ้าได้มีชีวิตอยู่มาจนได้รู้เห็นการสวรรคตถึง ๔ ครั้งแล้ว  หวังว่าจะไม่ต้องได้เห็นอีกต่อไป รูปประกอบ  โดยความอนุเคราะห์ของคลังภาพประจำห้องสมุดปริยวาที http://topicstock.pantip.com/library/topicstock/2006/11/K4862392/K4862392.html พระเมรุมาศพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว จากคุณ : กัมม์ - [ 21 ก.ค. 50 12:59:52 ]

ความคิดเห็นที่ 44 ห้องดำรง          การให้ของมีค่าเป็นสมบัติแก่ชาตินั้น  ถ้าเป็นเรื่องในประเทศยุโรปหรืออเมริกา  ก็ไม่เป็นเรื่องแปลกประหลาดอันใดเลย  เพราะเขาทำกันอยู่เสมอแล้ว  แม้การให้แก่โลกโดยไม่เลือกชาติศาสนา  เขาก็ทำกันได้และถือว่าเป็นยอดของจิตมนุษย์ด้วย  ในเมืองไทยก็ได้มีผู้บริจาคมาแล้วมากมายเหมือนกัน  เช่นโรงเรียน โรงพยาบาลและสิ่งของในพิพิธภัณฑ์เป็นต้น  ข้าพเจ้าจึงไม่เห็นแปลกประหลาดอันใดที่จะให้ห้องดำรงนี้แก่ชาติ  แต่ได้มีเพื่อนฝูงหลายคนมาซักถามว่าเหตุใดจึงคิดให้ดังนี้  และในที่สุดรุ่งอรุณก็ขอให้ข้าพเจ้าเขียนเรื่องนี้ให้  ข้าพเจ้าลังเลใจว่าจะเขียนดีหรือไม่ดี  แต่แล้วก็นึกได้ว่าการจดความจริงไว้ดีกว่าปล่อยให้เป็น “พระอินทร์สร้าง” ในภายหน้า  แล้วก็ลงมือเขียนเล่าดังต่อไปนี้          ในสมัยเมื่อข้าพเจ้ามีชีวิตอยู่ในวงสมาคม  พวกเพื่อนตามสถานทูตเคยถามว่า  “พรินเซส ท่านเคยนึกถึงงานพ่อท่านที่ได้ทำไว้บ้างหรือเปล่า”  ข้าพเจ้าถามว่า “ทำไมจะต้องนึกถึงเล่า”  เขาตอบว่า “ฉันหมายความว่าต่อไปภายหน้าเมื่อไม่มีพระองค์ท่านแล้ว”  ข้าพเจ้าสะดุ้งมองดูด้วยคำว่า “ไม่มีพระองค์ท่านแล้ว”  แล้วก็ตอบไปว่า “ยังไม่คิดละ”  แต่..แล้วก็ทำให้ข้าพเจ้าคิดจริงๆ แต่นั้นมา  เป็นแต่ยังไม่เห็นทางว่าจะทำอย่างไรดี          ถึงปี พ.ศ. ๒๔๗๓  โชคชะจาเดาะเราไปสู่ยุโรปประเทศโดยมิได้นึกฝัน  แล้วข้าพเจ้าก็เริ่มละเมอเพ้อพกไปตามความรู้เห็นใหม่ๆ นั้นเช่นเดียวกับคนอื่นๆ  เมื่อข้าพเจ้าโผล่ขึ้นไปบนบันไดโรงออปราที่กรุงปารีส  ได้เห็นท่านวากเนอร์ ท่านปูจินี และท่านโมซาต ฯลฯ  ยืนถือโน้ตเป็นสง่าอยู่ ตัวโตใหญ่  และมีรูปหินอ่อนครึ่งตัวของผู้แต่งเพลงที่มีชื่อเสียงไว้เป็นระยะๆ ไปทั้งสองฟากโรงออปราที่มีชื่อเสียงนั้น  ข้าพเจ้าร้องว่า “อ้อหน้าตาเป็นอย่างนี้เอง” แล้วก็ตื่นเต้นดูอื่นต่อไป  ครั้นข้ามทะเลไปถึงเมืองอังกฤษ  เราก็ได้เข้าเฝ้าควีนอลิสซาเบธทรงฉลองพระองค์ของท่านประทับอยู่บนเก้าอี้ในห้องโบสถ์ เวมินสเตอร์  ถามผู้นำว่า “เหมือนหรือ”  เขาตอบว่าพิมพ์จากพระพักตร์เมื่อสิ้นพะชนม์”  เราได้พบท่านลอร์ดเนลซันใส่เสื้อและวิกของท่านอยู่หลังหมอนกำมะหยี่ที่วางดาบของนโปเลียนที่ ๑ ไว้  และมีเศษกระดาษลายพระหัตถ์ของนโปเลียนที่ ๑ เขียนไว้ว่า “ข้าพเจ้ายอมแพ้และยอมเรียกชาติของท่านว่าผู้ครองทะเล”          ต่อมาเราไปดูพระราชวังวินเซอร์  พอก้าวขึ้นอัฒจันทร์ใหญ่ก็เห็นรูปเกราะยืนอยู่ตรงกลาง  ข้าพเจ้าร้องทักออกไปทันทีว่า “แน่ เฮอรี่ที่ ๘” ราชบรรณารักษ์ผู้นำหันมาก้มหัวรับและอมยิ้ม  แล้วเขาก็พาไปแวะดูกรอบกระจกติดไว้ที่ฝา  มีหมวกและถุงตีนเด็กอ่อนและคอลเลอร์จีบซึ่งมีรอยจุดดำๆ ติดอยู่ในกรอบนั้น  และมีการ์ดจดไว้ว่า “ของพระเจ้าชาร์ลที่ ๑”  วันที่ลอร์ดแมร์เชิญเราไปกินกลางวันที่กรุงลอนดอน (City of London) เครื่องทองที่ตั้งอยู่กลางโต๊ะก็ล้วนแต่แกะสลักบอกเรื่องไว้ว่าพระเจ้าแผ่นดินองค์นั้นๆ พระราชทานแก่กรุงลอนดอน  เมื่อวันที่และปีนั้นๆ ซึ่งย้อนหลังขึ้นไปตั้ง ๑๐๐ – ๒๐๐ ปี  ท่านแมร์ก็ยินดีหยิบอวดให้เราดูเป็นชิ้นๆ  ข้าพเจ้าอ้าปากว่า “ที่นี่ไม่มีใครตาย”          เมื่อกลับมาแล้ว  ข้าพเจ้าก็เริ่มคุยกับเสด็จพ่อว่า “แหมอยากเป็นคนไม่ตายบ้างจริง  ทำไมเราไม่ทำอย่างนี้บ้าง  มันหนุนกำลังดีพิลึก”  ท่านทรงยิ้มอย่างสมเพชแล้วตรัสถามว่า “ทำยังไง”  ข้าพเจ้าวางโตตอบว่า “ก็พระระเบียงวัดพระแก้มีถมไป  ตั้งเข้าให้เป็นแถวก็จะดีจริงๆ”  ท่านย้อนถามว่า “ใครจะเป็นคนเลือกว่าจะทำรูปใคร”  ข้าพเจ้าดันต่อไปว่า “ก็เอางานที่ทำเป็นเครื่องตัดสินไม่ได้หรือ”  ท่านทรงยิ้มแล้วตอบว่า “เธอมันยังรู้จักเมืองไทยน้อยนัก  ถ้าเลือกผิดไปแม้คนเดียวมันก็หมดค่า  แล้วจะเป็นประโยชน์อะไร  นอกจากรกและรำคาญตา”  ข้าพเจ้าหมดท่าตรงนี้เองเพราะเห็นว่าจริง          ครั้นเที่ยวต่อไปถึงเมืองแฮมเบิร์กพรินส์บิลมาร์ค  หลานปู่ท่านบิสมาร์คเป็นผู้ใหญ่รวมอาณาจักรของเยอรมันนีได้เป็นปึกแผ่น  เชิญเราไปเลี้ยงน้ำชาที่บ้าน  แล้วพาดูห้องที่ท่านบิสมาร์ค  เชิญเราไปเลี้ยงน้ำชาที่บ้าน  แล้วพาดูห้องที่ท่าบิสมาร์คอยู่  เขาทิ้งไว้อย่างเวลามีชีวิตอยู่ทุกสิ่ง  แม้กล้องยาสูบที่เป็นไม้เลวๆ ก็วางไว้ตรงที่เดิม  เราดูแล้วก็รู้จักเจ้าของห้องได้ทันทีว่าเป็นคนชนิดไร  ห้องนี้ทำให้ข้าพเจ้านึกได้ว่า  วามจนเป็นของไม่น่าอายเลย  เราก็น่าจะทำได้เช่นห้องนี้  แล้วก็ลองพูดกับเพื่อนๆ ฝรั่งดูว่าอยากทำบ้าง  เขาก็พากันเห็นชอบและหนุนว่าควรทำ  แต่ข้าพเจ้าไม่ได้ทูลเสด็จพ่อ  เพราะข้าพเจ้ายังพูดเรื่องตายกับเสด็จพ่อไม่ได้เวลานั้น          ครั้นไปถึงเมืองแอมสเตอร์แดมด์ในฮอลแลนด์  มิสเตอร์ซาเดอแมนกงสุลเจนเนอราลของเรา  ลุกขึ้นยืนสปีคด้วยอย่างหน้าแดง  เมื่อลุกจากโต๊ะแล้ว  มิสเตอร์ซาเดอแมนก็เดินมาหาข้าพเจ้าบอกว่า “พรินเซส นี่คือสปีคครั้งแรกของฉัน  ความยินดีที่ได้รู้จักกับพ่อท่านให้ลืมอาย”  ครั้นเห็นข้าพเจ้าขอบใจพอเป็นพิธี  มิสเตอร์ซาเดอแมนก็พูดอย่างเคร่งขรึมต่อไปว่า “จริงๆ นะพรินเซส  ท่านมีสิทธิเต็มที่ที่จะภาคภูมิใจในพ่อท่าน  คนชนิดนี้เกิดมาเพื่อโลก  เจาเป็นคนของโลกจริงๆ โลกเรามีคนชนิดนี้อยู่เพียง ๔ – ๕ คนเท่านั้น  เผอิญคนหนึ่งใน ๔ – ๕ คนนี้ไปเกิดอยู่ในเมืองไทย”  ข้าพเจ้าหัวเราะตอบว่า “ถ้าเช่นนั้นคนไทยก็ควรจะภูมิใจซี ไม่ใช่ฉันคนเดียว”  ทุกคนที่รู้จักมิสเตอร์ซาเดอแมนจะรับรอบได้ว่าเขาเป็นคนชั้น ๑  ทั้งรูปร่าง หน้าตา กิริยา และความสามารถ  ไม่มีเกลียวหลวม (Screw loose) แต่อย่างไรแม้แต่น้อย  ฉะนั้นข้าพเจ้าก็ตัวลอยกลับมาบ้าน  และนึกอยู่ว่าเรามีสิทธิเต็มที่ที่จะภาคภูมิใจในพ่อของเรา          แต่...โลกย่อมหมุนไปสู่มืดและสว่างอยู่ทุกวินาที  ไม่มีอะไรแน่นอนตามธรรมชาติ  ฉะนั้นในเวลา ๒๐ เดือนต่อมาเสด็จพ่อของข้าพเจ้าก็หมุนไปตกชาตาเป็นคนขายชาติ  หนังสือพิมพ์รายวันลงเรื่องต่างๆ ล้วนไม่มีดี  ข้าพเจ้านึกปลอบใจตัวเองว่าเป็นคราวเคราะห์  แต่แล้วก็ได้พบเพื่อนคนหนึ่งซึ่งมียศเป็นถึงชั้นพระยา  บอกข้าพเจ้าว่า “เรื่องขาย ๔ รัฐนี้ ใครๆ ก็เชื่อ  คนที่มีอายุ ๓๐ ปีแล้วเชื่อทั้งนั้น  กระหม่อมเองก็เชื่อเพราะเคยได้ยินเจ้านายท่านรับสั่งกัน”  ข้าพเจ้าหัวเราะแล้วถามว่า “เอขายยังไงถึงไม่ถูกถอดเสียนานแล้ว”  เจ้าคุณหัวเราะตอบว่า “ไม่รู้เลย”  ถ้อยคำของเจ้าคุณผู้นี้บวกกับคำของมิสเตอร์ซาเดอแมน ชกตีกันยุ่งอยู่ในหูของข้าพเจ้า  แล้วก็ทำให้ตกลงใจแน่นอนว่า จะต้องทำให้โลกรู้จักเสด็จพ่อจริงๆ ให้จงได้  ข้าพเจ้าเริ่มคิดถึงห้องดำรงแต่นั้นมา  แต่ยังคิดไม่ออกว่าจะทำอย่างไรและที่ไหน          ถึง พ.ศ. ๒๔๘๐  เสด็จพ่อทรงตั้งต้นคิดทำพินัยกรรมใหม่  ท่านตรัสว่าจะต้องทำให้เหมาะแก่เวลา  ข้าพเจ้าก็ไม่ได้ทูลตอบว่าอย่างไร  จนเช้าวันหนึ่งในปีนัง  เสวยกาแฟแล้วตรัสกับข้าพเจ้าว่า  “พ่อตั้งเธอเป็นกรรมการคนหนึ่งในพินัยกรรม  นั่งลงฟังเหตุผลก่อน”  ข้าพเจ้ากำลังจะลุกไปทำงานก็กลับนั่งด้วยอาการไม่สบายใจ  เพราะกลัวคำว่าพินัยกรรม  ท่านตรัสต่อไปว่า “เพราะแม่เธอต้องทำขนมขายเมื่อแรกเข้ามาอยู่กับพ่อ”  แล้วท่านทรงมองดูข้าพเจ้าด้วยน้ำพระเนตรเต็มพระเนตร  ข้าพเจ้านั่งงงกลั้นหายใจแล้วรีบทูลตอบไปว่า “ขอประทานอย่าให้หม่อมฉันต้องฟังเรื่องพินัยกรรมเลย  หม่อมฉันอยู่กับเสด็จพ่อด้วยความตั้งใจจะเป็นลูกดีและบูชาพระคุณที่ไม่เห็นมีใครเหมือน  หม่อมฉันไม่อยากได้อะไรตอบแทน  ถ้านึกถึงพินัยกรรมแล้ว หม่อมฉันก็จะมีราคาเท่าบ่าวคนหนึ่งเท่านั้น”  ข้าพเจ้าพูดแล้วก็รีบลุกหนี  ก่อนจะร้องไห้ออกมา  ท่านก็ไม่ว่าหรือเรียกให้หยุด จากคุณ : กัมม์ - [ 21 ก.ค. 50 13:18:59 ]

ความคิดเห็นที่ 45 (ต่อ)          รุ่งขึ้นอีก ๒ – ๓ วัน  เราขึ้นรถเล่นเย็นๆ ตามหมอสั่ง  ผ่านตึกหลังหนึ่งริมทะเล  ท่านตรัสขึ้นว่า “ในพินัยกรรมพ่อสั่งไว้ว่า”  คราวนี้ข้าพเจ้าหนีไม่ได้เพราะรถกำลังแล่น  ข้าพเจ้ารีบทูลบ่ายเบี่ยงเปลี่ยนเรื่องขึ้นว่า “เออ ที่หม่อมฉันทูลว่าไม่อยากได้อะไรนั้น  ดูเหมือนผิดเสียแล้ว  มีของสิ่งหนึ่งที่หม่อมฉันอยากได้  และเชื่อว่าจะไม่ต้องแย่งกับใครด้วย”  ท่านหันมาถามว่า “อะไร”  ข้าพเจ้าทูลตอบว่า “หนังสือ  เพราะหม่อมฉันต้องไปเห็นลายพระหัตถ์เสด็จพ่ออยู่ตามเวิ้งเขษมเล่มละ ๒๕ สตางค์  ละก็จะร้องไห้งอทีเดียว”  ท่านถามว่า “จะเอาไปทำอะไร”  ทูลตอบว่า “จะทำห้องดำรง  เชื่อว่าคงจะมีใครรับรักษาไว้ให้สักแห่งหนึ่งเป็นแน่”  ท่านทรงยิ้มแล้วถามว่า “จริงๆ หรือ”  ข้าพเจ้าทูลว่า “จริง”  ท่านก็ตอบว่า “เอาซี  แล้วพ่อจะบอกเขาให้”  ต่อมาพี่น้องข้าพเจ้าทุกคนก็รู้กันว่าเสด็จพ่อประทานหนังสือและรูปเก่าๆ ทั้งหมดให้ข้าพเจ้าแต่ผู้เดียว          ถึง พ.ศ. ๒๔๘๕  เราได้กลับมาจากปีนัง  เพราะเสด็จพ่อไม่ทรงสบายเป็นโรคพระทัยพิการ  เช้าขึ้นท่านก็ทรงแต่งหนังสือตามเคย  แต่คราวนี้เติมทรงจัดห้องสมุดของท่าน  ให้เป็นระเบียบเรียบร้อยเป็นหมวดๆ ด้วย  บ่ายวันหนึ่งท่านกำลังเสวยน้ำมะนาวเมื่อบรรทมตื่นจากทรงพักแล้ว  หญิงเหลือเดินมาตามข้าพเจ้าว่า “เจ้าพี่ เสด็จพ่อให้ไปเฝ้าแน่ะ  ทำใจเสียให้ดี  ฉันคิดว่าท่านจะพูดอะไรด้วย  เพราะดูท่านนั่งคิดอะไรอยู่ก็ไม่รู้”  ข้าพเจ้าเดินเข้าไปเฝ้าในห้องหนังสือ  ท่านชี้เก้าอี้ข้างพระองค์ “นั่งลงก่อน”  แล้วท่านก็มองหนังสือรอบๆ ห้อง  แล้วก้มลงมองพระบาทของท่านที่กำลังบวมอยู่  สักครู่ก็ตรัสถามว่า “เธอจะทำอย่างไรกับหนังสือของพ่อ”  ข้าพเจ้าทูลว่าจัดเป็นห้องสำหรับค้นต่อที่ทรงทำไว้  แต่ยังไม่ทราบว่ารัฐบาลจะรับหรือไม่  และทำอย่างไรถึงจะไม่ให้หายได้  แต่ไม่เป็นไรถ้าทำที่นี่ก็ยังไม่ได้  หม่อมฉันก็จะให้หอสมุดในยุโรปหรืออเมริกาไปก่อน  เมื่อคนไทยเราเห็นคุณค่าเมื่อไร  เขาก็ไปจัดการเอามาก็แล้วกัน”  ท่านมองดูข้าพเจ้าแล้วตรัสว่า “อย่าลืมซีว่าเราเกิดมาเป็นไทย”  ข้าพเจ้าทูลว่า “ก็ถูกแล้ว  แต่ถ้าเขาไม่ต้องการ  หม่อมฉันก็จะยัดเยียดให้ไม่ได้  อย่างไรก็ตามหม่อมฉันจะมีชีวิตอยู่เพื่อทำงานอันนี้ถวายให้จงได้”  ท่านหันมาจ้องถามว่า “แน่หรือ”  ข้าพเจ้าทูลว่า “แน่”  แล้วก็ร้องไห้โฮอย่างกลั้นไม่อยู่  ท่านก็น้ำพระเนตรไหลเป็นทาง  เรานิ่งกันอยู่ครู่ใหญ่แล้วข้าพเจ้าก็ลุกมา          แต่วันนั้นแล้วก็ไม่ได้พูดอะไรกันอีกในเรื่องนี้  สังเกตดูเห็นว่าท่านหมดกังวล  แม้เมื่อได้ของที่ญี่ปุ่นริบไว้ในปีนังคืนมาท่านก็ทรงมองดูเฉยๆ เป็นแต่หยิบซองบุหรี่พระราชทานใน พ.ศ. ๒๔๔๐ มาทอดพระเนตร  แล้วตรัสแต่ว่า “หมดเรื่องคนรู้แล้ว” เท่านั้น  ต่อมาพระอาการประชวรดีขึ้นถึงทรงรถเที่ยวได้  วันหนึ่งเสด็จไปเยี่ยมหอพระสมุดพิพิธภัณฑสถานกลับมาถึงวัง  ตรัสถามข้าพเจ้าว่า “ลูกพูนเห็นหลักก่อฤกษ์ที่หอพระสมุดหรือเปล่า”  ข้าพเจ้าทูลว่า “เห็น”  ตรัสถามว่า “นึกอะไรหรือเปล่า”  “นึก”  ท่านทรงยิ้มแล้วตรัสว่า “เหมาะสำหรับห้องหนึ่งนะลูกนะ”  ข้าพเจ้าก็หัวเราะ          ถึงวันที่ ๑ ธันวาคม ๒๔๘๖  เสด็จพ่อก็ทรงทิ้งข้าพเจ้าไว้ให้นั่งอยู่กับพระโกศตลอดวัน  เสียงบอมบ์ เสียอพยพกันทั่วกรุงเทพฯ  เราก็คอยนั่งยกพระโกศและคอยดับระเบิดไฟในเวลาจำเป็นอยู่เช่นนั้น  ในระยะนี้เอง น้องชายข้าพเจ้ากลับมาจากทำงานบอกว่า “มิสเตอร์มัซซุโมโต (คนสถานทูต) มาถามว่า  เรื่องห้องสมุดของเสด็จพ่อนั่นจะทำอย่างไรกัน”  เธอได้บอกไปแล้วว่า  เป็นของพี่สาวเขาคนเดียว  อีก ๒ – ๓ วันมาบอกอีกว่า  รัฐบาลญี่ปุ่นร้องออกไปว่า “เอ  ถ้าเขาขอซื้อห้องสมุดโคโนเนบ้างจะขายไหมเล่า”  ต่อมาน้องชายกลับมาบอกอีกว่า  ได้ตอบไปแล้วว่าเข้าใจเจ้าพี่จะทำห้องดำรง  ต่อมาน้องชายกลับมาบอกอีกว่า “วันนี้พบมัซซุโมโตอีก  เขาขอโทษว่าเขาเสียใจที่ได้มาพูดเรื่องห้องสมุดของเสด็จพ่อ  เขาไม่มีเจตนาจะดูถูกเลย”           ต่อมาไม่ช้ามีคนเดินเข้ามาที่พระศพเสด็จพ่อ  ส่งการ์ดชื่อเลียว ผู้แทนหนังสือพิมพ์ข่าวภาพ ขอพบท่านหญิงพูนฯ  เพื่อถามว่าห้องสมุดของสมเด็จจะทำอย่างไรต่อไป  ข้าพเจ้าถามว่า “ทำไมจึงอยากรู้นัก”  นายเลียวบอกว่า “พวกญี่ปุ่นเขาอยากรู้กันมาก  เพราะเขาอยากได้ไปเมืองโตเกียว”  ข้าพเจ้าถามว่า “เอาไปทำไมกันถึงโตเกียว”  เขาตอบว่า “เข้าใจว่าเขาจะเอาไปทำหนังสือเรียนมาให้คนไทยเอง”  ข้าพเจ้าหัวเราะตอบว่า “บอกเขาเถิดว่าฉันจะให้ชาติของฉัน  ถ้าญี่ปุ่นต้องการเรียนก็มาเรียนที่นี่ได้  แต่เวลานี้ยังคิดทำอะไรไม่ได้เพราะบอมบ์ยังอึกทึกนัก”  คุยกันสักครู่เขาก็กลับไป          ๒ – ๓ วันต่อมา  ท่านปรีดีผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ (ในเวลานั้น) ให้คนมาบอกข้าพเจ้าว่า  เรื่องห้องสมุดของเสด็จพ่อนั้น  ท่านปรีดีเห็นว่าควรเป็นของของชาติ  ขอให้ข้าพเจ้าตริตรองให้ดี  และอยากให้ข้าพเจ้าทำเป็นเล่มๆ ออกเป็นรายเดือนด้วย  ข้าพเจ้าตอบขอบคุณแล้วบอกว่าจะเอาไว้บอกกับท่านเองเมื่อได้พบกัน           ครั้นถวายพระเพลิงพระศพเสด็จพ่อแล้ว  ข้าพเจ้าก็ขนหนังสือที่หาไม่ได้แล้ว  ใส่หีบไปอยู่วัดนิเวศน์ธรรมประวัติกับพระอังคาร  เผอิญท่านปรีดีเชิญเสด็จพระพันวัสสาอัยยิกาเจ้าและพระราชวงศ์ ให้อพยพไปประทับอยู่ที่พระราชวังบางปะอิน  และตัวท่านก็ออกไปเฝ้าเยี่ยมทุกวันเสาร์  เช้าวันอาทิตย์หนึ่ง ท่านปรีดีกับคุณหญิงข้ามฟากไปเฝ้าเยี่ยมพระอังคารเสด็จพ่อ  แล้วแวะเยี่ยมข้าพเจ้าด้วย  ข้าพเจ้าจึงมีโอกาสได้ขอบคุณท่านปรีดีที่ได้แนะนำเรื่องหนังสือของเสด็จพ่อ  ตรงกับความตั้งใจของข้าพเจ้า  เพราะข้าพเจ้าก็กำลังลำบากใจที่ไม่รู้จะตั้งต้นบอกกับใครว่า  หนังสือของพ่อฉันนั้นดีถึงควรเป็นของชาติ  ท่านปรีดีรับว่าจะช่วยเมื่อถึงเวลาที่ควรทำ  แล้วก็ได้ช่วยจริงๆ  ตั้งแต่บอกรัฐบาลจนสำเร็จเป็นรูปขึ้นได้ดังนี้           ข้าพเจ้าขอขอบคุณทุกๆ ท่านๆ ที่ได้มีส่วนช่วยในเรื่องห้องดำรงนี้จนเป็นผลสำเร็จ  แม้ผู้ที่มีช่วยทางน้ำใจเพียงเห็นว่าดี ข้าพเจ้าก็ขอขอบคุณด้วย  บัดนี้ห้องดำรงกำลังจะแล้วเสร็จ เปิดได้ในวันประสูติของเสด็จพ่อ  คือวันที่ ๒๑ มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๙๐  ข้าพเจ้าจึงยินดีที่ห้องดำรงนี้จะได้เกิดมาแทนพระองค์  และจะได้อยู่กับชาติซึ่งท่านได้อุทิศพระชนม์ชีพให้แล้วมาตลอดพระชนมายุของพระองค์ท่าน  เมื่อห้องดำรงได้เปิดเป็นของชาติแล้ว  ข้าพเจ้าก็จะได้รับความสุขใจว่าได้ทำหน้าที่ลูกดีแล้วโดยสิ้นเชิง  ต่อไปก็จะเป็นหน้าที่ของชาติ คือไทยทุกคนที่จะพิสูจน์ให้โลกเห็นเองว่ารู้จักรักษาสมบัติของตัวเองหรือไม่  ข้าพเจ้าเชื่อถือว่าถ้าเรารักษาได้  ก็คงจะมีผู้เต็มใจให้ต่อไปอีก  และเมืองไทยก็ได้มีสิ่งพิสูจน์แก่โลกได้ว่า  เราเป็นพวกที่มีวัฒนธรรมและศีลธรรมมาแล้วอย่างวิเศษ. ไฟล์ภาพจากเว็บไซต์ หอสมุดดำรงราชานุภาพ http://www.princedamronglib.org/ จากคุณ : กัมม์ - [ 21 ก.ค. 50 13:19:26 ]

ความคิดเห็นที่ 46 นำนักเรียนราชินีเที่ยวห้องดำรง เมื่อวันที่ ๒๙  กุมภาพันธ์  พ.ศ. ๒๔๙๑           นำนักเรียนเที่ยวห้องดำรงนี้  สมาคมศิษย์เก่าได้พิมพ์ครั้งหนึ่งแล้ว  แต่ไม่ทั่วถึงกัน  ดังนั้นท่านหญิงพูนจึงประทานมาลงในราชินีอีกครั้งหนึ่ง  เพื่อว่าใครต้องการจะไปเที่ยวห้องดำรง  จะได้อาศัยเอาเรื่องนี้ Guide นำไป          ฉันขอขอบใจผู้ที่มาในวันนี้ทุกคน  ก่อนอื่นขอทำความเข้าใจในคำว่า “หอสมุด” กันเสียก่อน  คำว่าหอสมุดถ้าฟังดูเผินๆ ก็เข้าใจว่าเป็นที่เก็บหนังสือเท่านั้น  แต่ที่จริงเขามีความมุ่งหมายต่างๆ กัน  เช่นหอโน้นเป็นหอสมุดของชาติ National Library เป็นที่เก็บหนังสือทุกประเภทที่ชาติจะพึ่งมี  สมเด็จกรมพระยาดำรงฯ ทรงตั้งพระทัยว่าจะพยายามให้มีหนังสือที่เกี่ยวกับไทยทุกพวกไว้ในหอนั้น  โดยเฉพาะ Dictionary เป็นต้น  แต่เราก็ยังหามาได้แต่ของไทยอาหมพวกเดียว  ไทยอาหมนี้อยู่ในอาแซม Arsam ระหว่างอินเดียกับพม่า และได้สูญเป็นภาษาที่ตายแล้ว  เพราะไม่มีใครใช้ในที่นั้น  แต่ก็ยังมีผู้ที่อุตส่าห์ทำ Dictionary ไวให้เรารู้ได้ว่าเป็นพวกเดียวกัน  เพราะมีหลายคำที่เรายังใช้อยู่จนบัดนี้  เราก็เป็นไทยพวกหนึ่ง  อย่างไรเราก็จะไม่สูญไปได้เช่นเขาเหมือนกัน           คราวนี้กลับมาพูดถึงหอสมุดดำรงฯ นี้  หอนี้เป็นที่เก็บหนังสือของสมเด็จกรมพระยาดำรงฯ  ไม่ใช่เพราะท่านเป็นคนใหญ่คนโต หรือเป็นเจ้าเป็นนาย  แต่ขอให้ดูบนฝาผนัง ๒ ข้าง  นี่คือประกาศนียบัตรที่ต่างประเทศถวายด้วยยอมยกให้ท่านเป็นนักปราชญ์  ถ้าเรานึกว่าสมเด็จกรมพระยาดำรงฯ เป็นคนไทยคนหนึ่งของเราทุกคนแล้ว  เราก็น่ายินดีว่าเราได้มีคนคนหนึ่งที่โลกยอมรับว่าเป็นนักปราชญ์เช่นพวกเขามีกัน          ทำไมโลกจึงยอมให้ท่านเป็นนักปราชญ์  พระองค์ท่านเองท่านตรัสเสมอว่า “พ่อไม่ใช่เทวดา  พ่อก็คนเรานี่แหละ  แต่พ่อรักเรียน รักรู้ และพยายามอ่านหนังสืออยู่เสมอเท่านั้น”  อีกประการหนึ่ง ท่านได้ทรงมีโอกาสทันพบเจ้านายรุ่นเก่า  มีสมเด็จกรมพระยาบำราบปรปักษ์ พระราชโอรสของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๒  ซึ่งจะต้องทรงทราบเรื่องราวในรัชกาลที่ ๑ ได้ดี  เพราะพวกเราที่อยู่ในที่นี้ ๒ – ๓ คน  มีตัวฉันเองเป็นต้น  เป็นคนเกิดในตอนหลัง  รัชกาลที่ ๕  แต่ก็ยังได้รู้เรื่องในรัชกาลที่ ๔  และจำเรื่องในรัชกาลที่ ๕ และที่ ๖ ได้อย่างแจ่มใส          ส่วนในพงศาวดาร  สมเด็จกรมพระยาดำรงฯ ได้ทรงเรียนจากพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๕ เอง  และสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวพระองค์นี้ได้ทรงเรียนจากสมเด็จพระบรมชนกนารถ  พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๑ ถึง ๔ นั้น  ท่านทรงทันได้พบกันทั้ง ๔ พระองค์  พระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๔ ทรงเล่าว่า เมื่อทรงมีพระชันษาได้ ๕ ปี  สมเด็จพระชนกของพระองค์ได้ทรงพาไปเฝ้าพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๑ ที่วัดพระแก้ว  ทรงจำได้ว่าสมเด็จพระอัยยกาธิราชทรงอุ้มขึ้นประทับบนพระเพลา  แล้วตรัสเรียกกรมหมื่นรักษ์รณเรศว่า “เอ้า อุ้มหลานไปดูภาพรามเกียรติ์ที”  ด้วยเหตุนี้ เมื่อพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๔ ทรงสร้างพระเจดีย์ใหญ่เป็นองค์ที่ ๔ ในวัดโพธิ์  จึงมีพระราชดำรัสไว้ว่า “พระเจ้าแผ่นดินต่อไปไม่ต้องสร้างเดิมอีก  ขอให้ทิ้งไว้เป็นอนุสรณ์ว่า ๔ พระองค์นี้  ท่านได้ทรงทันรู้จักกัน”          น่าจะนึกว่า  เป็นบุญของเราที่เผอิฐให้สมเด็จกรมพระยาดำรงฯ ได้ทรงมาเป็นเสนาบดีกระทรวงมหาดไทยตั้งแต่แรกจัดอย่างใหม่  เพราะเดิมเราปกครองตามระบอบกรุงศรีอยุธยา  มี ๔ เสนาบดี  แยกกันปกครองเป็นส่วนๆ คือ ใต้ เหนือ ตะวันออก ตะวันตก  ครั้นถึงสมัยเรามีเรื่องยุ่งๆ กับชาวตะวันตก  การแบ่งกันปกครองก็ไม่สะดวกรวดเร็วได้ทันเวลา  เพราะการคมนาคมของเราก็ยังไม่ดีพอ  จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สมเด็จกรมพระยาดำรงฯ เสด็จมาจัดแบบใหม่  เป็นมณฑล จังหวัด อำเภอ ฯลฯ อย่างปัจจุบัน  เนื่องแต่ได้มีโอกาสจัดการปกครองท้องที่ทั่วพระราชอาณาจักรนี้  จึงทรงมีเวลาขุดค้นไปด้วย          ฉันได้เคยตามเสด็จและได้เคยเห็นท่านทรงทำงานในตอนเช้าราว ๙ นาฬิกา  ท่านเสด็จกับพวกข้าราชการมีตั้งแต่เทศาฯ ไปจนนายอำเภอ  ออกไปตรวจศาลากลางและสถานที่ต่างๆ รวมทั้งคุกด้วย  เราพวกผู้หญิงไม่ต้องไป  เพราะเป็นเรื่องราชการอย่างหนึ่ง  อีกอย่างหนึ่งต้องอยู่ทำกับข้าวเตรียมจัดโต๊ะไว้ให้พร้อม  พอท่านเสด็จกลับมาก็เข้าโต๊ะพร้อมกับข้าราชการด้วย  สนทนากันไปจนราวบ่าย ๒ โมงก็ต่างแยกกันพัก  พอบ่าย ๔ โมงก็ตั้งต้นออกใหม่  คราวนี้เราได้ไปด้วยเพราะเป็นเรื่องขุดค้น  วิธีค้นของท่านคือประกาศกับพวกเดินทางทั้งพวกพรานและพวกราษฎรสามัญว่า  ถ้าใครพบวัตถุสถานหรือสิ่งของโบราณให้มานำเจ้าหน้าที่ไปดู  จะให้รางวัลตามค่าของสิ่งที่พบ  ถ้าเป็นศิลาจารึกก็ต้องล้างถูเอากระดาษว่าวปะทาหมึก แห้งแล้วเอาออกมาม้วนใส่กล่องกลับมาแปล           เราออกจากหอสมุดนี้แล้ว  จะไปดูพิพิธภัณฑ์  วันนี้เป็นวันเปิดให้คนดูคงจะแน่นและไม่สะดวกที่จะไปอธิบายกันที่โน่น  ฉะนั้นขอให้เราทำความเข้าใจกันที่นี่ก่อน  ฉันขอให้ทุกคนเข้าใจว่า  ของในพิพิธภัณฑ์นั้นเป็นของพิสูจน์ว่าเราได้เจริญมาแล้วอย่างไร  ไม่ใช่ของที่ตายแล้วและไม่ควรเอาใจใส่  ไทยเราเป็นเมืองที่อุดมสมบูรณ์เต็มไปด้วยเรื่องราวที่น่ารู้น่าเรียน  แต่เผอิญหอพระสมุดอันเป็นแหล่งที่รวมความรู้ของเรา  ได้ถูกเผาเสียเมื่อ พ.ศ. ๒๓๑๕  เราจึงควรจะช่วยกันตั้งต้นทำใหม่อยู่เสมอ  และต้องทำด้วยมีหลักฐานพร้อมด้วยเหตุและผล  ถ้าเราจะทำกันจริงๆ แล้ว  ยังมีงานอีกมากมายที่จะทำ  โดยเฉพาะหนังสือเรียน  ฉันขอชวนเธอทุกคนให้เอาใจใส่ในทางนี้          เราเกิดมาในเวลาที่ลำบาก  เพราะการคมนาคมของโลกเปลี่ยนแปลงไปเป็นอันมาก  ที่จะหวังเอาว่าต่างคนต่างอยู่นั้นไม่ได้เสียแล้ว  เรามีแต่จะพบกันเร็วขึ้นและมากยิ่งขึ้นทุกที  ยิ่งเราเกิดมาทีหลังเราก็ยิ่งมีเรื่องที่จะเรียนรู้มากขึ้นเป็นลำดับ  เพราะวานนี้ วันนี้ และพรุ่งนี้จะตัดออกจากกันไม่ได้  เราต้องได้รับความเห็นความรู้ใหม่ๆ จากที่อื่นให้พอเหมาะด้วย  เพื่อการสมาคม  แต่เราจะรับเอามาหมดจนลืมตัวเองนั้นก็ไม่ได้เช่นเดียวกัน  เพราะไม่มีใครนิยมผู้ที่ไม่รู้จักตัวเอง  คิดดูง่ายๆ ว่าถ้าท่านไปพบคนอเมริกาคนหนึ่ง  ท่านถามเขาว่าเรื่องอเมริกาเป็นอย่างไร  ถ้าคนๆนั้นตอบว่าไม่รู้แล้ว  ท่านจะนึกว่าคนๆนั้นเป็นอย่างไร  ท่านจะชอบเขาสักเพียงไหน ท่านจะไม่นับถือเขาได้เลย          แต่มีข้อสำคัญอยู่อย่างหนึ่งที่เราจะลืมเสียมิได้  ว่าชาวต่างประเทศนั้นเขาเรียนเขารู้มากกว่าที่เราเข้าใจ  ฉะนั้นจะตอบอะไรเขาแล้ว  ถ้าไม่รู้ก็บอกว่าไม่รู้  แล้วไปเรียนเสียให้รู้  อย่าเดาเป็นอันขาด  อย่างลืมว่าเขามีหนังสืออ่าน  ถ้าเขาจับได้ว่าเรารู้ไม่จริงแล้ว  เขาจะนึกอย่างไร  ในเวลาที่ฉันไปยุโรป  ไม่มีใครถามเลยว่าเมืองไทยใหญ่โตเท่าไหน  มีราษฎรเท่าใด  นอกจากคนเดียว  นอกจากนั้นมักจะถามว่า  ศาสนาพุทธของท่านผิดกับของจีนและญี่ปุ่นอย่างไร  พงศาวดารของท่านเป็นอย่างไรในสมัยนั้น  ซึ่งแสดงว่าเขารู้เราอยู่แล้ว          คราวนี้กลับมาพูดกันถึงห้องนี้ต่อไป  เรารู้แล้วว่าสมเด็จกรมพระยาดำรงฯ ท่านเรียนรู้มาจากไหน  เราก็ควรรู้ต่อไปอีกว่าท่านเป็นอย่างไร มีอะไร ใช้อะไรบ้าง  จึงเป็นนักปราชญ์ได้     นั่นคือพระรูปหินอ่อน  ทำในประเทศอิตาลีเมื่อเสด็จยุโรปครั้งแรก  พระชันษา ๒๙ ปี     ๒ ข้างพระพุทธรูปนี้คือต้นไม้แก้ว  กรมขุนวรจักรธรานุภาพทรงทำ  แสดงให้เห็นว่าคนไทยทำแก้วได้ดีเท่าถึงที่ทำในเมืองเวนิช     ตู้ด้านขวาพระรูป  ใส่ของที่ระลึกต่างๆ ในการเสด็จไปยุโรป ๒ ครั้ง     ตู้ด้านซ้าย  ของที่ระลึกเสด็จตรวจราชการครั้งแรก  เพราะเป็นเสนาบดีกระทรงมหาดไทยคนแรกที่ออกตรวจราชการเอง     งาช้างคู่นี้  เป็นงาพลายทองคำ  ซึ่งเคยทรงเมื่อตรวจท้องที่ที่เมืองนครสวรรค์  เพราะเวลานั้นไม่มีรถยนต์  ช้างตัวนี้ตกมันเข้าไปเหยียบคนในตลาดตาย  ตำรวจจึงยิงตาย  พระครูที่วัดพยุหคิรีเป็นเจ้าของช้าง  จึงนำงานี้มาถวายว่าเพราะเคยทรงเขามา     โต๊ะทรงพระอักษรนี้  จัดไว้ตามที่ทรงใช้อยู่ทุกวันไม่ได้เปลี่ยนแปลงเลย  แม้ปฏิทินก็ทรงเปิดไว้เองถึงวันนั้นก่อนสิ้นพระชนม์ ๒ วัน     อานม้า  เก้าอี้ผ้าใบ  หีบอาหาร ฯลฯ เหล่านี้  เป็นของทรงใช้ในเวลาตรวจราชการทั่วพระราชอาณาจักรทุกๆ ปี          ต่อจากนี้ควรดูหนังสือเป็นตู้ๆ ไป  หนังสือที่ทรงมีอาจไม่มากหรือแปลกไปจากที่อื่นๆ  แต่ที่อื่นไม่มีหนังสือที่ทรงโน้ตไว้ด้วยพระองค์เองเช่นในหอนี้ โดยเฉพาะตู้พงศาวดาร   ท่านจะไปเที่ยวต่างประเทศหรือในเมืองไทย หอนี้มีรูปและหนังสือนำเที่ยวให้ท่านดูได้ทุกแห่ง          คนเราเกิดมาไม่เหมือนกัน  ถ้าพูดตามทางศาสนาก็ว่าบุญแต่งกรรมแต่ง  ฉะนั้น เราจักเหมือนกันไปทุกอย่างไม่ได้  เวลาเราเป็นนักเรียน เราก็เรียนไปตามสมุดด้วยความนึกคิด  ครั้นออกไปพบชีวิตจริงๆ เข้าแล้ว  ก็มักจะพบกับสิ่งที่ไม่เคยคิดขึ้นอีกมาก  เพราะฉะนั้นการที่นักเรียนเก่ากับนักเรียนใหม่ได้พบกันนั้น  ควรจะยินดีที่ได้มีโอกาสแลกเปลี่ยนความรู้ซึ่งกันและกัน  เพื่อเป็นประโยชน์แก่ชีวิตของเพื่อผู้หญิงด้วยกัน          ก่อนจะจบ  ฉันอยากบอกว่า ฉันแน่ใจว่าเวลานี้เสด็จพ่อกำลังทรงยิ้มด้วยความพอพระทัย  ที่ได้ทรงเห็นว่ามีผู้เอาใจใส่มาศึกษาดังพระประสงค์  และคงจะทรงขอบใจและประทานพรท่านทุกคนให้มีความสำเร็จรุ่งเรืองในสติปัญญา ความรู้ความสามารถอย่างรอบคอบ  ให้สมชื่อกับสำนักนี้ – ราชินี คือ ยอดของหญิง. โต๊ทรงพระอักษร แก้ไขเมื่อ 21 ก.ค. 50 14:04:16 จากคุณ : กัมม์ - [ 21 ก.ค. 50 13:59:18 ]

ความคิดเห็นที่ 47 กระทู้นี้จบแล้วครับ ขอคัดพระนิพนธ์ในพระองค์เพียงเท่านี้ แต่ยังมีอีกหลายเรื่อง น่ารู้น่าเรียนทั้งนั้น พระสำนวนก็อ่านง่ายเข้าใจง่าย ท่านที่กำลังมองหาหนังสือ หยิบพระนิพนธ์ของพระองค์แล้วรับรองไม่ผิดหวังครับ จากคุณ : กัมม์ - [ 24 ก.ค. 50 08:42:25 ]

ความคิดเห็นที่ 48 รอให้จบเรื่องก่อน แล้วค่อยมาแนบรูปให้คุณกัมม์เก็บไว้ดู หนังสือสอนพระพุทธสาสนาแก่เด็ก หม่อมเจ้าหญิงพูนพิศมัย ดิศกุลฯ แต่ง ได้รับพระราชทานรางวัลชั้นที่ 1 ในการประกวดประจำ พ.ศ.2472 พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พิมพ์พระราชทาน ในงานพระราชพิธีวิสาขบูชา พ.ศ.2472 จากคุณ : NickyNick - [ 24 ก.ค. 50 11:57:11 ]

ความคิดเห็นที่ 49 ตามอ่านจนจบแล้วครับ... ต้องขอบอกจริงๆ ว่าสำนวนของท่านอ่านง่ายๆ ดี  ไม่เหมือนภาษาโบราณๆ ที่บางครั้ง ที่ผมอ่านต้องมาแปลจากไทยเป็นไทยอีกที... จากคุณ : นอกราชการ - [ 24 ก.ค. 50 20:40:15 ]

ความคิดเห็นที่ 50 ขอบคุณ ครับ พี่นิค ขอบคุณ ครับ คุณ นอกราชการ ขอบคุณทุกท่านที่แวะเข้ามาในกระทู้นี้ครับ วันนี้ยังไม่ว่างตั้งกระทู้  แต่ก็คัดไว้ได้เยอะแล้ว  ช่วงบ่ายน่าจะตั้งได้ครับ จากคุณ : กัมม์ - [ 25 ก.ค. 50 09:35:03 ]

ความคิดเห็นที่ 51 สวัสดีครับ  ตอนนี้เปิดกระทู้ใหม่แล้ว คัดจากประชุมพงศาวดารภาคที่ ๔ เหตุสงครามระหว่างฝรั่งเศส ให้ชื่อกระทู้ว่า "ร.ศ. ๑๑๒"  เรียนเชิญทุกๆ ท่านครับ http://www.pantip.com/cafe/library/topic/K5645333/K5645333.html จากคุณ : กัมม์ - [ 25 ก.ค. 50 13:24:54 ]

ความคิดเห็นที่ 52 สวัสดีคะ...วันนี้มาให้กำลังใจเช่นเคย ยอมรับนะคะ ว่าไม่ค่อยมีเวลาอ่านอย่างละเอียด แต่ก็ชอบที่คุณกัมม์ขยันที่จะหาเรื่องน่าอ่านมาเล่าสู่กันฟังเสมอ... จากคุณ : sawkitty (sawkitty) - [ 27 ก.ค. 50 11:49:14 ]

ความคิดเห็นที่ 53 สวัสดีครับ คุณ sawkitty ขอบคุณครับสำหรับกำลังใจ เพราะมีเพื่อนสมาชิกแบบคุณนี่แหละ จึงมีแรงที่จะนั่งคัดเรื่องต่างๆ มาลงไว้ครับ จากคุณ : กัมม์ - [ 28 ก.ค. 50 08:06:24 ]