ความคิดเห็นที่ 1 เรื่องที่ ๒ เรื่อง ‘โอ้เอ้วิหารราย’ (หรือ ‘โอ้เอ้พิหารราย’) ซึ่งเป็นสำนวนหมายถึง ยืดยาด อ้อยอิ่ง ล่าช้า            เรื่องนี้พบใน ‘สาส์นสมเด็จ’ ฉบับลงวันที่ ๓๐ พฤศจิกายน ๒๔๙๔ ท่านว่า เค้ามูลการสวดโอ้เอ้วิหารรายนั้น มาจากเมืองนครศรีธรรมราช            การที่มีเด็กสวดตามศาลารายในวัดพระแก้วนั้น เพิ่งมีขึ้นในรัชกาลที่ ๓ ด้วยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าฯ ทรงตั้งโรงเรียนสอนหนังสือไทยขึ้นเป็นปฐมที่โรงทานข้างประตูต้นสน ครั้นถึงเทศกาลที่ขุนทินขุนทานสวดมหาชาติคำหลวงในโบสถ์วัดพระแก้ว จึงโปรดฯให้จัดเด็กนักเรียนที่โรงทานมาสวด ‘โอ้เอ้วิหารราย’ อย่างโบราณที่ศาลาราย เลยเป็นธรรมเนียมมาจนในรัชกาลที่ ๔ และที่ ๕ จนกระทั่งเลิกโรงเรียนที่โรงทาน มีโรงเรียนชั้นประถมของหลวง จึงจัดเด็กตามชั้นประถมที่ต่างๆ มาสวดโอ้เอ้วิหารรายแทนเด็กโรงทานโรงเรียนละศาลา            เมื่อเปลี่ยนเป็นสวดตามศาลา มิได้สวดตามวิหารรายอย่างเดิม บางทีอาจมีผู้เรียกเพี้ยนไปเป็นอย่างอื่น พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าฯ จึงทรงมีพระบรมราชาธิบายประกาศว่า             “สวดหนังสือสวดอย่างเช่นเด็กๆ สวดนั้น เรียกชื่อว่าสวดโอ้เอ้พิหารราย จะสวดที่พิหารรายก็ดี สวดที่พระระเบียงก็ดี สวดที่พิหารใหญ่ ที่ศาลา กุฎี ที่ใดๆ ก็ดี ก็คงเรียกชื่อยืนอยู่อย่างเดียวว่า โอ้เอ้พิหารราย ไม่ยักย้ายไปตามที่สวดเลย”            ต่อมานำคำว่า ‘โอ้เอ้วิหารราย’ มาเป็นสำนวนหมายถึงช้าอ้อยอิ่ง เพราะการสวดแบบนี้สวดช้าๆ มีเอื้อนมีสร้อยประกอบยืดยาว ยิ่งเด็กๆ สวดก็ยิ่งลากเสียงยานยาว http://www.sakulthai.com/DSakulcolumndetailsql.asp?stcolumnid=1990&stissueid=2522&stcolcatid=2&stauthorid=13 จากคุณ : Babatov - [ 22 ส.ค. 50 01:41:23 ]

ความคิดเห็นที่ 2 น่าจะยุติตาม คำอธิบายของ คห. 1 น่าจะไม่มีใครมีข้อมูลอื่นอีก และกระทู้นี้ไม่น่าจะจบลงจึงขอเสนอท่าน จขกท.ว่าน่าจะเปลี่ยนชื่อกระทู้เป็น ....ชุมนุมสำนวนดีไหม เพราะว่าน่าจะหาสำนวนอื่นมาลงอีก อย่างผมตั้งใจจะถามอยู่ 2 สำนวน 1)  แม่สายบัวแต่งตัวเก้อ 2)  พอได้ทีก็ขี่แพะไล่ ว่ามีที่มาจากเรื่องใด ส่วน "เด็กเลี้ยงแกะ" นี่เป็นที่ทราบกันทั่วไปแล้วว่ามาจากนิทานอีสป จากคุณ : กำนันหวัด - [ 22 ส.ค. 50 04:48:49 ]

ความคิดเห็นที่ 3 เรื่องโอ้เอ้พิหารราย ไม่ทราบแน่ชัดว่า จขกท ต้องการายละเอียดปานใด ขอแนะนำ รายละเอียดมีอยู่ในหนังสือพระราชพิธีสิบสองเดือน พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่งทรงแสดงข้อวิจารณ์และพระบรมราชาธิบาย หนังสือมหาชาติคำหลวง สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพทรงนิพนธ์พระอธิบาย ในเรื่องตำนานเทศน์มหาชาติ ยังอ่านต่อไปได้ในหนังสือบันทึกเรื่องความรู้ต่างๆ ฉบับพิมพ์ พ.ศ. ๒๕๖๐ ซึ่งสมเด็จเจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัตติวงศ์ ทรงบันทึกประทานพระยาอนุมานราชธน เมื่อเป็นนักเรียน  ขอให้ดิ้นรนค้นคว้าจนเต็มกำลังความสามารถ นักแปลโด่งดังแถวนี้ ได้แนะนำไว้ว่า  exhaust all possibilities อย่าเชื่อใครง่ายๆว่า แหล่งข้อมูล พอแล้ว ที่นี่ ห้องสมุด  เราเป็นนักอ่านกันทุกคน ยินดีแนะนำ  แต่ คุณต้องไปอ่านเองนะคะ จากคุณ : แสนอักษร - [ 22 ส.ค. 50 06:25:04 ]

ความคิดเห็นที่ 4 นางปริศนา พงษ์ทัดศิริกุล เลขาธิการคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ  กระทรวงวัฒนธรรม ให้ความรู้เกี่ยวกับ "การสวดโอ้เอ้วิหารราย" ดังนี้ “การสวดโอ้เอ้วิหารราย” มีมาตั้งแต่สมัยอยุธยา  เดิม คือ การสวดของผู้ที่กำลังฝึกหัดสวดมหาชาติคำหลวง ซึ่งยังสวดไม่คล่อง ไม่ถูกทำนอง จึงนั่งฝึกซ้อมตามวิหารเล็กที่รายรอบพระอุโบสถวัดพระศรีสรรเพ็ชญ์ เมื่อสวดจนชำนาญแล้วจึงได้ขึ้นไปสวดในวิหารใหญ่ให้พระเจ้าแผ่นดินทรงฟัง  ครั้นในสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้โปรดเกล้าฯให้ตั้งโรงเรียนสอนหนังสือขึ้นที่โรงทาน และโปรดฯนักเรียนโรงทานนำหนังสือที่เรียนเรื่องใดก็ได้มาเป็นบทสวด ณ พระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม โดยให้สวดตามที่เรียนมาตามถนัด เป็น ๓ ทำนอง คือ ทำนองยานี  ฉบังและสุรางคนางค์ ทำให้การฝึกสวดมหาชาติคำหลวงเดิมเปลี่ยนเป็นการสวดกาพย์พระไชยสุริยาเสียเป็นส่วนใหญ่  ซึ่งหลังจากโรงทานเลิกไปแล้ว สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ได้ทรงจัดนักเรียนชั้นประถมศึกษาจาก ๖ โรงเรียนมารับหน้าที่สวดโอ้เอ้วิหารรายแทน ได้แก่ โรงเรียนราชวินิต  โรงเรียนมหาวีรานุวัตร  โรงเรียนวัดชัยชนะสงคราม โรงเรียนวัดพลับพลาชัย  โรงเรียนวัดอมรินทราราม และโรงเรียนวัดประยุรวงศาวาส  ซึ่งทั้งหกโรงเรียนก็ได้รับหน้าที่สวดมาระยะหนึ่ง ก่อนจะหาผู้สืบทอดการสวดต่อไม่ได้ และเลิกไปในที่สุด กล่าวโดยย่อ การสวดโอ้เอ้วิหารราย ก็คือ การทำนองอ่านหนังสือสวดของเด็กนักเรียน ซึ่งใช้กลอนสวดเป็นแบบเรียนฝึกการอ่านในสมัยที่วัดยังทำหน้าที่เป็นสถานศึกษาอยู่  และที่มาของชื่อก็คือ การที่ผู้อ่านหรือผู้สวดต้องมาสวดตามวิหารรายรอบพระอุโบสถในช่วงเทศกาลต่าง ๆ นั่นเอง ซึ่งการสวดดังกล่าวนอกจากจะช่วยฝึกการอ่านแล้ว เด็ก ๆ ยังได้ซึมซับคำสอนดีๆที่มีอยู่ในบทสวดด้วย http://www.culture.go.th/info.php?&YY=2548&MM=9&DD=2 คำว่า "โอ้เอ้วิหารราย" สมัยก่อนคนไทยนิยมสวดเครื่องมหาชาติคำหลวง ตามวัดในช่วงเข้าพรรษา ผู้ที่สวดเก่งแล้วจะเข้าไปสวดในโบสถ์ แต่สำหรับผู้ที่เริ่มหัดสวด เสียงสวดยังอ้อแอ้อยู่ก็ให้สวดตามวิหารรายรอบโบสถ์ไปก่อน อ้อแอ้เพี้ยนเป็นโอ้เอ้ ต่อมาจึงรวมเรียกการสวดแบบนี้ว่า "โอ้เอ้วิหารราย" ปัจจุบันใช้ในความหมายชักช้า ซึ่งไม่เกี่ยวข้องกับการสวด จากรายการ "เรียงร้อยถ้อยไทย" ทางไทยทีวีสีช่อง ๓ วันพฤหัสบดีที่ ๒ ตุลาคม ๒๕๔๖ แก้ไขเมื่อ 22 ส.ค. 50 08:45:52 จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 22 ส.ค. 50 08:45:30 ]

ความคิดเห็นที่ 5 แหม...คุณเพ็ญอายุยืน อิฉันบ่นคิดถึงอยู่เชียว จากคุณ : แสนอักษร - [ 22 ส.ค. 50 09:55:00 ]

ความคิดเห็นที่ 6 เรียนคุณแสนอักษร มิน่า ยังสงสัยว่าทำไมจามบ่อยจัง มีคนบ่นคิดถึงอยู่นั่นเอง   เรียนคุณกำนันหวัด หากสนใจเรื่องสำนวนไทย ขอเชิญชวนให้อ่านกระทู้ของคุณ  AntiSpam ถกสำนวนไทย : สำนวนนี้ท่านได้แต่ใดมา http://topicstock.pantip.com/library/topicstock/2007/03/K5191816/K5191816.html#229 ใน # ๒๒๙ มีคำตอบเรื่องสำนวน ได้ทีขี่แพะไล่ ที่คุณกำนันหวัดสงสัย สำนวนแพะ ๆ ได้ทีขี่แพะไล่  ตอนหนึ่งในนิทานเรื่องพระรถเมรี ที่พระรถเสนมอมเหล้านางเมรี ซึ่งเป็นยักษ์จนเมาไร้สติ เมื่อได้จังหวะพระรถเสนก็หนีไปเมื่อนางเมรีรู้เท่าทัน จึงได้ขี่แพะเป็นพาหนะไล่พระรถเสนไป เป็นตอนที่สนุกสนาน ตื่นเต้นที่สุดตอนหนึ่ง เรื่องพระรถเมรี มีหลายสำนวน ได้ทีขี่แพะไล่ หมายถึง ซ้ำเติมเมื่อคนอื่นเพลี่ยงพล้ำ แพะรับบาป  สำนวนนี้น่าจะเกี่ยวโยงกับประวัติศาสตร์ในบางศาสนา โดยเฉพาะศาสนาอิสลาม ซึ่งตอนหนึ่งกล่าวไว้ว่า อับราฮัม ผู้เป็นศาสนทูตถูกพระเจ้าทดลองใจว่ามีศรัทธาต่อพระองค์เพียงใดพระเจ้าให้ อับราฮัม เชือดบุตรเพื่อพระองค์ อับราฮัม ตกลงใจจะทำตามพระประสงค์ แม้จะรักบุตรมากเพียงใดก็ตาม เมื่อองค์อัลเลาะห์ประจักษ์ในความศรัทธาของอับราฮัมแล้ว จึงได้ส่งแพะมาให้เชือดแทน ในเรื่องนี้ตรงกับศาสนาคริสต์ อิสลามและยูดาย ไทยรับเรื่องนี้ไว้เป็นสำนวนนานแล้ว แพะรับบาป จึงหมายถึงคนที่รับเคราะห์กรรมที่คนอื่นทำกรรมนั้นไว้ ของแถม  คำนี้รับรองไม่มีใครเคยได้ยิน แพะโลม  เขียนไม่ผิดหรอก หมายความว่าอย่างไร คำเฉลยอยู่ข้างล่าง   ความหมายตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒ แพะโลม   พูดเกี้ยว, พูดเลียบเคียงทางชู้สาว, แพละโลม หรือ แทะโลม ก็ว่า ทำความรู้จักแพะให้มากขึ้น ต้องอ่านเรื่องนี้ http://www.lib.ru.ac.th/journal/goat.html ส่วนเรื่อง แม่สายบัว ต้องลองถามคุณแสนอักษร ไม่งั้นก็คุณ AntiSpam เจ้ายุทธจักรแห่งเรื่องสำนวนไทย คิดว่าน่าจะได้คำตอบ จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 22 ส.ค. 50 12:14:07 ]

ความคิดเห็นที่ 7 ขอขอบคุณทุกๆคห.นะคะได้ความรู้เพิ่มขึ้นอีกมากมาย ให้หลานอ่านด้วยแล้วค่ะ แต่ยังไม่สามารถสวดเป็นตัวอย่างได้ เพราะนึกไม่ออกจริงๆว่ามีทำนองอย่างไร ไม่ทราบว่าพอจะแนะนำว่าฟังจากแหล่งข้อมูลไหนได้บ้าง อยากฟังเสียงสวดเลยน่ะค่ะ ( เด็กมีเรียนในวิชาภาษาไทยชั้น ป.3ค่ะ ) จากคุณ : kanlaya_net - [ 22 ส.ค. 50 12:58:17 ]

ความคิดเห็นที่ 8 อยากฟังทำนองสวดเชิญไปฟังได้ที่วัดพระศรีรัตนศาสดาราม วัดพระแก้ว ทุกวันพระจะมีเด็กนักเรียนผลัดกันมาสวดโอ้เอ้วิหารรายจนสิ้นเข้าพรรษา จากคุณ : น้องหมูแดง - [ 22 ส.ค. 50 15:29:30 ]

ความคิดเห็นที่ 9 อยู่ต่างจังหวัดค่ะ มีที่อื่นอีกหรื่อเปล่าคะ โดยเฉพาะจากคอม เพราะมีปัญหาเรื่องการเดินทางค่ะ จากคุณ : kanlaya_net - [ 22 ส.ค. 50 20:26:02 ]

ความคิดเห็นที่ 10 ความต้องการที่จะฟังตัวอย่างการสวดเพราะว่าอยากให้เด็กต่างจังหวัดที่ห่างไกลได้มีโอกาสรับรู้ว่าการสวดจริงๆแล้วเป็นอย่างไร เพราะว่าเด็กมีแต่ตัวหนังสือ และอ่านไปตามปกติเท่านั้นไม่ได้อรรถรสของการสวดที่แท้จริง เสียดายที่ครูจะผ่านบทเรียนบทนี้ไปโดยที่ไม่มีตัวอย่างจะฟัง และในส่วนตัวของตัวเองก็หาโอกาสที่จะไปลองฟังที่วัดพระแก้วไม่ได้เนื่องจากมีภาระต้องดูแลแม่ มีโอกาสเข้าไปสังเกตการณ์การสอนของครูป.3(ต่างจังหวัด) เห็นแล้วเห็นใจครูเพราะว่าขาดในหลายๆปัจจัยในสิ่งที่จะอำนวยความสะดวก เราไม่มีห้องสมุดที่จะค้นคว้า มีคอมแต่ก็หาไม่เจอ เจอแต่คำอธิบายแต่ไม่มีตัวอย่างสวด ตอนนี้ก็คิดอีกอย่างคือ อาจจะลองไปหาพระที่วัดอาจจะได้อะไรดีๆจากที่นั่นก็เป็นได้ หรือใครมีข้อแนะนำอื่นๆคะ ขอความกรุณา จากคุณ : kanlaya_net - [ 23 ส.ค. 50 06:58:32 ]

ความคิดเห็นที่ 11 อ้าว แล้วข้าพเจ้าจะหันเหไปหาใครล่ะท่าน เดาแบบกำปั้นทุบดิน(น้ำมัน)ก็บอกว่า แม่สายบัวแต่งตัวเก้อ มันคล้องจองกันง่ะ แต่ก็สงสัยไม่วายว่าทำไมต้องเป็นแม่สายบัว แล้วเกี่ยวอะไรกับมุ้งสายบัว มุ้งสายบัวนั้นพอนึกออกว่าอุปมาซี่ลูกกรงกับสายบัว เอ๊ะ แล้วทำไมเป็นแม่สายบัว (วนกลับมาคำถามเดิม) จากคุณ : AntiSpam (อันตราคนี) - [ 23 ส.ค. 50 16:54:17 ]

ความคิดเห็นที่ 12 แวะมาเป็นพื่อนคุณแป๋มค่ะ  ถ้าจะนับคุณเพ็ญชมพูด้วย ก็ไม่เหงาอะไร หน้าบ้านก็มิได้มีต้นหม่อน จำได้ว่า ไม่เคยเห็นคำอธิบายเรื่องนี้ที่ไหน  ซึ่งก็มิได้กินความว่าไม่มี เพราะตาของอิฉันก็มีเพียงสอง  จะไปเห็นได้ที่ไหนมากมาย คิดเองก็ได้อยู่หลายทฤษฎี  แต่ ยังไม่เข้าแก๊บ  จึงขอผ่าน จากคุณ : แสนอักษร - [ 24 ส.ค. 50 09:08:04 ]