ความคิดเห็นที่ 1 ว่าด้วยยศเจ้านาย - สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ http://www.bloggang.com/mainblog.php?id=rattanakosin225&month=15-03-2007&group=2&gblog=1          ยศเจ้านายในราชสกุลมี ๒ ประเภท สกุลยศ คือ ยศที่เกิดเป็นเจ้านายชั้นใดประเภท ๑ อิสริยยศ คือ ยศที่สมเด็จพระเจ้าแผ่นดินทรงสถาปนาตั้งแต่งในทางราชการประเภท ๑ จะกล่าวอธิบายทีละประเภทเป็นลำดับกันไป สกุลยศ          สกุลยศของเจ้านายนั้น บรรดาผู้ที่เกิดในราชตระกูลจะเป็นราชบุตร ราชธิดา หรือราชนัดดา ก็ย่อมเรียกว่า "เจ้า" อันคำว่า "เจ้า" นี้ถือเป็นเกียรติยศของราชตระกูลไทยมาแต่ดึกดำบรรพ์ ได้พบในหนังสือเก่าใช้เรียกว่าเจ้ามาตั้งแต่ชนชาติไทยยังตั้งประเทศรวมกันอยู่ในแดนจีนทุกวันนี้ข้างฝ่ายใต้ ถ้าจะประมวลเวลามาจนบัดนี้กว่า ๑๐๐๐ ปี ถึงในปัจจุบันนี้บรรดาชนที่เป็นชาติไทย จะเป็นไทยใหญ่ไทยน้อยอย่างไรก็ตาม ยังใช้คำว่าเจ้าเป็นยศของราชตระกูลอยู่เหมือนกันทั่วไป ต่างกันแต่วิธีจัดลำดับเป็นเจ้าชั้นสูงชั้นต่ำ ย่อมจัดตามลัทธิของประเทศไม่เหมือนกัน จะกล่าวแต่ส่วนในสยามประเทศเท่าที่ได้พบในหนังสือเรื่องต่างๆ          เจ้าที่สกุลยศเป็นชั้นสูงนั้น เรียกว่า "เจ้าฟ้า" ที่มาใช้เป็นราชสกุลยศเห็นจะมาแต่คติเดิมของไทยเรียกเทวดาว่า ผีฟ้า จึงเรียกเจ้านายของตนว่า เจ้าฟ้า ตรงกับที่เรียกว่า สมมติเทวราช เข้าใจว่าเป็นยศเกิดขึ้นทางเมืองไทยใหญ่ก่อน เรียกแต่เจ้าผู้เป็นพระราชาครองเมืองว่า "เจ้าฟ้า" แต่พวกไทยชาวสยาม แต่เดิมเรียกเจ้าผู้ครองเมืองของตนว่า "ขุน" หรือ "ขุนหลวง" หาได้เรียกเจ้าฟ้าไม่ เมืองเขินและเมืองลื้อก็ยังเรียกเจ้าผู้ครองเมืองว่าเจ้าฟ้ามาจนทุกวันนี้ เช่น เจ้าฟ้าหมอกใหม่ เจ้าฟ้าเชียงตุง เจ้าฟ้าเชียงรุ้ง เป็นต้น          ยศเจ้าฟ้าที่ปรากฏในประเทศสยาม มีในหนังพงศาวดารเหนือว่า เมื่อพระเจ้าจันทโชตครองเมืองละโว้ มีเชษฐาภคินีทรงนาม เจ้าฟ้าแก้วประพาฬ พระมเหสีทรงนาม เจ้าฟ้าปฏิมาสุดาดวงจันทร์ ดังนี้ แต่ข้าพเจ้าเชื่อว่าผู้แต่งหนังสือนั้น ในชั้นหลังเอาคำเจ้าฟ้าเติมลงไปโดยพลการ ไม่เป็นความจริงในทางพงศาวดาร ความจริงจะเป็นอย่างที่สอบสวนได้ความในหนังสือพงศาวดารพม่า ว่าพึ่งมียศ เจ้าฟ้า ปรากฏในสยามประเทศนี้เมื่อ พ.ศ. ๒๑๑๑ ครั้งนั้นสมเด็จพระมหาธรรมราชาธิราชแต่ยังครองเมืองพิษณุโลก ให้เป็น เจ้าฟ้าสองแคว (คำว่าสองแควเป็นชื่อเดิมของเมืองพิษณุโลก) นามเจ้าฟ้าสองแควนั้น ก็ตรงกับว่า พระเจ้าพิษณุโลก เป็นนามตำแหน่งผู้ครองเมืองประเทศราช ต่อนั้นมาจึงปรากฏในหนังสือราชการของไทยมี่ใช้คำว่าเจ้าฟ้าเป็นครั้งแรก มีในพระราชกฤษฎีกาของสมเด็จพระเอกาทศรถ อยู่ในกฎหมายลักษณะกบฏศึก ตั้งเมื่อปีมะเส็งจุลศักราช ๙๕๕ (พ.ศ. ๑๑๓๖) ภายหลังสมเด็จพระนเรศวรมหาราชทรงทำยุทธหัตถีกับพระมหาอุปราชหงสาวดีปี ๑ ในพระราชกฤษฎีกานั้นเรียกพระนามสมเด็จพระนเรศวรว่า "สมเด็จบรมบาทบงกชลักษณ์ อัครบุริโสดม บรมหน่อนรา เจ้าฟ้านเรศวร์ เชษฐาธิบดี" ดังนี้ คำว่า เจ้าฟ้าในที่นี้หมายความว่าเป็นพระเจ้าแผ่นดินอีก .... แก้ไขเมื่อ 04 พ.ย. 50 08:42:24 จากคุณ : กัมม์ - [ 4 พ.ย. 50 08:22:23 ]

ความคิดเห็นที่ 2 ฐานนันดรศักดิ์ กับ พระอิสริยยศ  แยกไม่ออกเหมือนกันครับ มีข้อสงสัย อยากรบกวนถามด้วยครับ " สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ    เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา    กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์  "                   1                                  2                                      3 ส่วนที่หนึ่ง บอก พระฐานะว่าทรงเป็น สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอฯ ส่วนที่สอง บอกถึงพระยศ ว่าทรงเป็นเจ้าฟ้า ส่วนที่สาม พระนามทรงกรม อยากเรียนถามว่าส่วนที่ 1  2    และ 3 ส่วนไหนเรียกว่าอะไร บ้าง ครับ และส่วนไหน คือ สกุลยศ อิสริยยศ และ ฐานันดรศักดิ์ ครับ ขอบคุณครับ แก้ไขเมื่อ 04 พ.ย. 50 12:47:41 จากคุณ : ฟ้าสีคราม (wenxuan1983) - [ 4 พ.ย. 50 12:43:05 ]

ความคิดเห็นที่ 4 1 กับ 2 เป็นสกุลยศ 3 เป็นอิสริยยศ ฐานันดรศักดิ์ ก็คือ สกุลยศ ครับ จากคุณ : กัมม์ - [ 4 พ.ย. 50 18:31:28 ]

ความคิดเห็นที่ 5 ขอบคุณมากครับ พี่กัมม์ รบกวนถามอีกนิด นะครับ อย่างเช่น " พระเจ้าวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าศรีรัศมิ์   พระวรชายาฯ "                             1                                      2 ส่วนแรกเป็น สกุลยศ  ส่วนที่สอง เป็นอิสริยยศ  ใช่หรือเปล่าครับ จากคุณ : ฟ้าสีคราม (wenxuan1983) - [ 4 พ.ย. 50 19:54:57 ]

ความคิดเห็นที่ 6 สวัสดีครับ คุณ ฟ้าสีคราม ต้องขออภัยไว้ก่อนนะครับ  ผมทราบเท่าที่ได้อ่านเจอในหนังสือเท่านั้นครับ ผิดถูกอย่างไรต้องขอออกตัวไว้ด้วยครับ สำหรับพระนิพนธ์เรื่อง ว่าด้วยยศเจ้านาย  ไม่ได้ทรงอธิบายเรื่องนี้ไว้ด้วยสิ  ทรงไว้แต่เพียงว่า          อิสริยยศรองแต่ชั้นพระองค์เจ้าตั้งลงมา ถึงหม่อมราชนิกุลเป็นชั้นที่สุด ในทำเนียบศักดินาครั้งกรุงศรีอยุธยาเรียกว่า "เจ้า" เช่น เจ้ารามราฆพ เจ้าทศเทพ เจ้าเทวาธิราช เป็นต้น แต่ในหนังสือพระราชพงศาวดารตอนปลายสมัยกรุงศรีอยุธยา (ในแผ่นดินสมเด็จพระเพทราชา ใช้คำ "พระ" เพิ่มเข้าไปอีกคำ ๑ คือ เจ้าพระพิชัยสุรินทร) ดังนี้ สันนิษฐานว่าเมื่อใช้ยศเจ้าต่างกรมแล้ว เห็นจะเลื่อนคำ "พระ" มาใช้ในนามราชนิกุล และตัดคำ "เจ้า" ออกเสียตั้งแต่กรุงศรีอยุธยา เพราะฉะนั้นเมื่อพระบาทสมเด็จพระยอดฟ้าจุฬาโลก ทรงตั้งราชนิกุลในกรุงรัตนโกสินทร์ จึงโปรดฯให้ใช้แต่คำ "พระ" นำชื่อ เช่น พระฦาราชสุริยวงศ์ พระอนุรุธเทวา พระอินทรอภัย เป็นต้น ถึงรัชกาลที่ ๒ ทรงตั้งพระราชโอรสพระเจ้ากรุงธนบุรี ก็ให้เป็นพระพงศ์นรินทร์ พระอินทรอภัย อยู่ในตำแหน่งราชนิกุลสืบมา จนถึงรัชกาลที่ ๔ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวจึงโปรดฯให้เปลี่ยนคำ "พระ" ใช้คำ "หม่อม" แทน เป็นหม่อมราโชทัย หม่อมเทวาธิราช เป็นต้น ทรงอธิบายแต่แรกว่า สกุลยศ คือ ยศที่เกิดเป็นเจ้านายชั้นใดประเภท อิสริยยศ คือ ยศที่สมเด็จพระเจ้าแผ่นดินทรงสถาปนาตั้งแต่งในทางราชการประเภท แต่ถ้าเทียบสกุลยศและอิสริยยศของเจ้านายรัชกาลที่ ๑ เมื่อสถาปนาราชวงศ์ ผมมีคิดว่า "พระเจ้าวรวงศ์เธอพระองค์เจ้า" เป็นสกุลยศครับ  ส่วน "วรชายาฯ" ไม่มีปัญหา... พรุ่งนี้จะส่งของไปให้นะครับ จากคุณ : กัมม์ - [ 4 พ.ย. 50 20:57:25 ]

ความคิดเห็นที่ 7 ผมตอบกระทู้ไปหายอีกละ อิสริยยศ คือ ตำแหน่ง  กรมพระราชวังบวร กรมพระยา กรมพระ กรมหลวง กรมขุน กรมหมื่น และตำแหน่งเจ้าฟ้าอิสริยยศพิเศษ เช่น สมเด็จพระบรมราชินี สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สมเด็จพระบรมราชกุมารี สมเด็จพระ....ครับ ฐานันดรศักดิ์ คือ สกุลยศและอิสริยยศอันบ่งบอกลำดับศักดิ์แห่งพระราชวงศ์ ลาออกจากฐานันดรศักดิ์ คือ ออกจากตำแหน่งสกุลยศและอิสริยยศในพระราชวงศ์ พระเจ้าวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าศรีรัศมิ์   พระวรชายาฯ ทั้งหมดคือ สกุลยศ และ ฐานันดรศักดิ์ ครับ - สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ สกุลยศ คือ สมเด็จพระราชินีสิริกิติ์ (เสมอสมเด็จเจ้าฟ้า) อิสริยยศ สมเด็จพระนางเจ้า พระบรมราชินีนาถ - สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิราลงกรณฯ สยามมกุฎราชกุมาร สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สยามมกุฎราชกุมาร เป็นอิสริยยศ เจ้าฟ้า(มหาวชิราลงกรณ) เป็นสกุลยศ มีฐานันดรศักดิ์ เป็น สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิราลงกรณฯ สยามมกุฎราชกุมาร - สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา เจ้าฟ้ามหาจักรีสิรินธร ฯ สยามบรมราชกุมารี สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯสยามบรมราชกุมารี เป็นอิสริยยศ เจ้าฟ้ามหาจักรีสิรินธรฯ เป็นสกุลยศ มีฐานันดรศักดิ์ เป็นสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา เจ้าฟ้ามหาจักรีสิรินธร ฯ สยามบรมราชกุมารี และมีฐานันดรศักดิ์เป็นลำดับรองจากสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯสยามมกุฎราชกุมาร - สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าอุบลรัตนราชกัญญาฯ สมเด็จ(พระเจ้าลูกเธอ) เจ้าฟ้าอุบลรัตนราชกัญญาฯ เป็นสกุลยศ จากนั้นทรงลาออกจาก"ฐานันดรศักดิ์" คือลาออกจากคำว่า สมเด็จเจ้าฟ้า เหลือเป็นคำออกพระนามขณะนั้นว่า พระลูกเธออุบลรัตนราชกัญญา - สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ สมเด็จ(พระเจ้าพี่นางเธอ) เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา เป็นสกุลยศ กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ เป็นอิสริยยศ ตอนแรกยังไม่ทรงกรม ทรงลาออกจากฐานันดรศักดิ์ สมเด็จเจ้าฟ้า ปรากฎพระนามเรียกกันว่า "พระพี่นางเธอกัลยาณิวัฒนา" *คำว่า เธอ แปลว่าท่าน หมายถึงพระเจ้าอยู่หัว จากคุณ : natthaset - [ 4 พ.ย. 50 21:07:15 ]

ความคิดเห็นที่ 8 พอจะเข้าใจแล้วครับ ความเข้าใจของผมคือ สกุลยศ คือยศที่บ่งบอกถึงความเป็นเจ้า นั่นเอง ( เจ้าฟ้า,พระองค์เจ้า,หม่อมเจ้า ) อิสริยยศ คือยศที่สถาปนาขึ้นเป็นพิเศษกว่าเดิม ( สมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินีนาถ , สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สยามมงกุฎราชกุมาร , สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา สยามบรมราชกุมารี และ พระนามทรงกรมต่างๆ ) ผมเข้าใจถูกหรือไม่ครับ มีคำถามอีกนิด ครับ พอดี คุณเจ้าของกระทู้ ตั้งหระทู้ตรงกับสิ่งที่ผมอยากรู้พอดี " สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว "  และ  " พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว " ทั้งสองคำนี้ เป็น สกุลยศ หรือ อิสริยยศ ครับ ขอบคุณ พี่ๆ ทั้งสอง มาก นะครับ จากคุณ : ฟ้าสีคราม (wenxuan1983) - [ 4 พ.ย. 50 22:54:53 ]

ความคิดเห็นที่ 9 ขอขอบพระคุณทุกๆ ท่านที่เข้ามาตอบครับ ^^ รอคำตอบของคำถามคุณฟ้าสีครามด้วยครับ จากคุณ : Urashima - [ 5 พ.ย. 50 00:10:11 ]

ความคิดเห็นที่ 10 ผมว่า พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ไม่สามารถจัดได้น่ะครับ เพราะว่า ไม่มีธรรมเนียมจัดว่า พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เป็นพระบรมวงศ์ แต่หากเป็นกุลเชษฐ์แห่งพระราชวงศ์โดยพระราชสถานะ ฉะนั้นแล้ว จึงยากกที่จะบอกได้ว่า พระสกุลยศแห่งพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เป็นอะไร หากจะจัดจริงๆ คงยากมาก ไม่รู้จะอนุโลมเป็นอย่างไร จะเป็นเจ้าฟ้าชั้นทูลกระหม่อม ก็ยาก เพราะท่านสูงศักดิ์กว่านั้นเยอะ (อย่างสมเด็จพระนางเจ้าฯพระบรมราชินีนาถ ยังเรียกถือเป็นเพียงเจ้าฟ้าชั้นสมเด็จ ) ที่เรียกพระเจ้าอยู่หัวว่า ทูลกระหม่อม คงหมายความตามคำว่า ทูนกระหม่อม ตามคำเก่า หมายถึง ทูนไว้เหนือเกล้าเหนือกระหม่อม คงมิได้หมายถึง พระยศเจ้าฟ้าชั้นทูลกระหม่อม หรอกครับ จากคุณ : natthaset - [ 5 พ.ย. 50 01:14:39 ]

ความคิดเห็นที่ 11 ถ้าเช่นนั้นแล้ว สมมติว่า สมเด็จเจ้าฟ้าชั้นทูลกระหม่อม ที่ทรงกรมสูงสุด ก็จะถือว่ามีพระอิสริยยศสูงกว่า พระบรมราชินีเลยหรือไม่คะ จากคุณ : vikvikky (vikvikky) - [ 5 พ.ย. 50 01:55:07 ]

ความคิดเห็นที่ 12 กระทู้นี้ได้ความรู้มากทีเดียวครับ ผมเองก็เคยงงและสงสัยมากเกี่ยวกับยศศักดิ์ของเจ้านายไทย เคยมีเพื่อนฝรั่งถามว่า ประเทศของเราเคยมี "The Princess Mother" ซึ่งก็หมายถึงสมเด็จย่านั่นเอง แล้วเค้าก็สงสัยว่าแล้วแตกต่างยังไงกับตำแหน่ง "The Queen Mother" ของอังกฤษ ไอ้เราตอนนั้นก็อธิบายแบบสังเกตเอาจากคำศัพท์เอาว่า สมเด็จย่าของเรานั้น ท่านไม่ได้เป็นพระราชินีมาก่อน เมื่อสถาปนาให้มียศเป็นพระราชมารดาของพระเจ้าแผ่นดิน ท่านจึงมียศเป็น Princess ไม่รู้ว่าถูกรึเปล่านะครับ แล้วเค้าก็ถามว่าแล้วยศของสมเด็จย่านี่ถือว่าต่ำกว่าของควีนมัมใช่หรือเปล่า อืมมมม อันที่จริงเราก็คิดว่าเป็นไปอย่างที่เค้าคิดนั่นแหละครับ (ถ้าคิดตามหลักการจัดลำดับยศน่ะครับ) แต่เราก็บอกไปว่า คงเอาไปเทียบกันไม่ได้ เพราะคนละประเทศกัน และยังมีรายละเอียดปลีกย่อยในการจัดลำดับอีกมาก และหลักเกณฑ์ของบ้านเราบ้านเค้าก็คงแตกต่างกันด้วย แล้วเค้าก็ยังมาสงสัยอีกว่าในสมัยรัชกาลที่เจ็ด มีปรากฏ "The Queen Aunt" อยู่สองพระองค์ ซึ่งก็คือสมเด็จพระพันวัสสาฯ และสมเด็จพระปิตุจฉาเจ้าฯ เค้าแปลกใจว่าตำแหน่งควีนบ้านเรานั้นมีหลายพระองค์ได้เหรอ แล้วพระองค์ไหนจะสูงที่สุด อืมมมม ถามแต่ละอย่างตอบยากมากเลย แต่เห็นเค้าสนใจวัฒธรรมของชาติเรา ก็เลยพยายามจะอธิบายเท่าที่ตัวเองจะมีความสามารถ (แต่ก็ยังไม่วายบอกเค้าว่า เราเองก็ไม่แน่ใจนักหรอก) คือจริง ๆ แล้วถ้าคิดกันตามศัพท์แล้ว คำว่าควีนในสมัยนั้นควรจะใช้กับสมเด็จพระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรีเท่านั้น เพราะพระองค์อยู่ในตำแหน่ง "พระบรมราชินีนาถ" นอกนั้นจะถือว่าเป็น Princess หมด แต่เหตุที่ในสมัยรัชกาลที่เจ็ดทรงเรียกพระนามเป็นภาษาอังกฤษของสมเด็จป้าทั้งสองเป็นควีนนั้น น่าจะเป็นด้วยเหตุที่ทรงยกย่องพระนางทั้งสองให้เสมอด้วยสมเด็จพระบรมราชินี (ไม่แน่ใจว่าอาจจะสูงกว่าตำแหน่งพระบรมราชินีด้วยรึเปล่า คือว่าก็ไม่แน่ใจเรื่องการจัดลำดับเท่าไหร่นัก) พอดีมาเจอกระทู้นี้อาจจะมีผู้ให้ความกระจ่างได้เกี่ยวกับการจัดลำดับ เลยขอถามเพิ่มเติมนิดหน่อยนะครับ คือว่าสงสัยว่าตำแหน่ง "พระบรมราชชนก", "พระบรมราชชนนี", และรวมถึงตำแหน่ง "วังหน้า" และ "วังหลัง" เมื่อเทียบกับตำแหน่ง "พระบรมราชินีนาถ" แล้วจัดลำดับอย่างไร และเมื่อเทียบกับตำแหน่ง "พระบรมราชินี" แล้ว ทุกตำแหน่งที่กล่าวมาข้างต้นน่าจะมีตำแหน่งสูงกว่าตำแหน่งนี้ทั้งหมดเลยใช่หรือไม่ครับ ขอบคุณล่วงหน้าสำหรับทุกคำตอบนะครับ จากคุณ : วงศ์วรัช - [ 5 พ.ย. 50 07:26:43 A:219.60.119.106 X: TicketID:148450 ]

ความคิดเห็นที่ 13 เก็บเข้าคลังเลยค่ะ  กระทู้ดี ๆ แบบนี้ จากคุณ : biebie999 - [ 5 พ.ย. 50 09:28:32 ]

ความคิดเห็นที่ 14 สวัสดีครับทุกท่าน ผมได้ความรู้จากคุณ natthaset หลายครั้งแล้ว กำไรทั้งนั้นครับ ขออนุญาตแทรกเกร็ดเรื่องการใช้ "พระบาท" นำหน้า "สมเด็จพระ" ไว้นิดหนึ่งครับ พระบรมราชาธิบายในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เรื่อง การตั้งเจ้าต่างกรม http://www.bloggang.com/mainblog.php?id=rattanakosin225&month=07-06-2007&group=2&gblog=60          .....ข้อซึ่งมาฟั่นเฟือนมากไปนั้น ด้วยในรัชกาลที่ ๔ มีพระราชบัญญัติ พระศรีภูริปรีชารับพระบรมราชโอการ ออกหมายลงวันเดือน ๑๐ ขึ้น ๕ ค่ำ ปีชวดจัตวาศก จุลศักราช ๑๒๑๔ ก่อนข้าพเจ้าเกิดปีหนึ่ง สาเหตุข้อพระราชบัญญัตินี้ และความมุ่งหมายเป็นอย่างอื่นแท้ เหตุที่เกิดขึ้นนั้นดังนี้          ทรงได้ยินคำกราบทูลว่า สมเด็จพระเดชา และสมเด็จพระปรมานุชิตเป็นต้น ทรงระแวงไปว่าดูเหมือนบรรดาศักดิ์จะเสมอสมเด็จพระราชาคณะ อันเรียกว่าสมเด็จพระอิรยวงศาญาณ สมเด็จพระพุฒาจารย์และอื่นๆ อีกอย่างหนึ่งนั้น มีผู้กราบทูลเรียกพระนามกรมพระว่า พระราม พระพิพิธ พระพิทักษ์ ก็จะเหมือนพระพิพิธเดชะ พระอินทรเทพ และอื่นๆไป จึงได้บัญญัติลงว่า          จะออกพระนามพระเจ้าอยู่หัววังหลวง วังหน้า ให้ใช้ "พระบาท" นำสมเด็จ ถ้าจะออกพระนามสมเด็จพระเดชา สมเด็จพระปรมานุชิต ให้ใช้ "กรม"นำหน้าสมเด็จ จะผิดกับสมเด็จพระราชาคณะ ถ้าจะใช้พระนามกรมพระรามอิศเรศ กรมพระพิพิธ กรมพระพิทักษ์ ให้ใช้กรมนำหน้าพระ          มีข้อความปรากฎอยู่ในหนังสือวชิรญาณวิเศษ เล่ม ๒ หน้า ๓๕๘          พระราชบัญญัติอันนี้ไม่ได้ทรงระลึกถึงแบบเดิม ซึ่งเคยใช้สมเด็จกรมพระอมรินทร์ สมเด็จกรมพระศรีสุลาไลย ซึ่งคงใช้อยู่จนถึงเวลาออกพระราชบัญญัตินั้นเลย พระราชประสงค์แต่จะแก้ข้อขัดข้องที่เกิดขึ้นในขณะหนึ่ง ซึ่งเป็นเวลาหลงเอาชื่อเจ้ากรมมาเป็นชื่อเจ้าเสียช้านานแล้วนั้น          คำที่ใช้ว่า"พระบาท"นำหน้าสมเด็จพระเจ้าแผ่นดินนั้นน่าจะมาจากศุภอักษร ซึ่งมีข้อความว่า " ท่านเสนาบดินทร์นริทรามาตย์ ผู้บำเรอพระบาทสมเด็จพระเอกาทศรฐ" เป็นต้น ถ้าจะชักเอาพระบาทให้ขาดวรรค "ผู้บำเรอ พระบาทสมเด็จพระเอกาทศรฐ" ก็เป็นอันเข้าใจใช้ได้ว่า สมเด็จในพระนามของพระเจ้าแผ่นดินควรจะมีพระบาทนำ แต่ก็เป็นบัญญัติใหม่ เพื่อจะให้ผิดจากสมเด็จพระราชาคณะนั้นเอง ของเก่าๆหาได้ใช้เป็นหลักฐานมั่นคงไม่          แต่กรมนำหน้าสมเด็จ ไม่สนิทเหมือนพระบาทนำสมเด็จ กรมนำเข้าข้างหน้าต้องเข้าใจว่าเจ้าองค์นั้น พระนามเหมือนเจ้ากรม ถ้าเอากรมต่อท้ายสมเด็จตามแบบเก่าได้ความว่าเจ้าองค์นั้นเป็นสมเด็จกรม ที่ต่อข้างท้ายเป็นชื่อเจ้ากรม สำเร็จรูปเป็นเนื้อความว่า "สมเด็จของกรมซึ่งพระปรมานุชิตเป็นเจ้ากรม" เรียกสั้นๆว่า สมเด็จกรมพระปรมานุชิต เมื่อมีกรมอยู่ข้างท้ายสมเด็จเช่นนี้ จะเหมือนสมเด็จพระราชาคณะที่ไหนได้..... จากคุณ : กัมม์ - [ 5 พ.ย. 50 09:42:51 ]

ความคิดเห็นที่ 15 พระเจ้าวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าศรีรัศมิ์   พระวรชายาฯ ทั้งหมดคือ สกุลยศ และ ฐานันดรศักดิ์ ครับ ขอเรียนความรู้หน่อยนะครับ ถ้าเทียบหลักกับ "สมเด็จย่า" จะเป็นทำนองนี้ด้วยหรือไม่ครับ และผมเข้าใจว่ายศ "สมเด็จพระนางเจ้า" นำจะเป็น อิสริยยศ เนื่องจากเป็นตำแหน่งที่ โปรดเกล้าฯ สถาปนา ไม่ทราบว่าผมเข้าใจผิดหรือเปล่าครับ แก้ไขเมื่อ 05 พ.ย. 50 09:53:18 จากคุณ : กัมม์ - [ 5 พ.ย. 50 09:48:20 ]

ความคิดเห็นที่ 16 ส่วนยศพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว กับ สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ต่างกันอย่างไร มีเค้าเงื่อนที่อ่านเจออยู่ในเรื่อง พระราชประวัติพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ตอนเสวยราชย์ http://www.bloggang.com/viewblog.php?id=rattanakosin225&date=13-10-2007&group=2&gblog=84          ศรีศุภมัสดุ พระพุทธศักราชอดีตกาล ชมัยสหัสสวัจฉร จตุสตาธฤกเอกาทศสังวัจฉร ปัตยุบันกาล มังกรสังวัจฉร อัสยุชมาศศุกรปักษ์ บรรณสิตยฤถีคุรุวาร บริเฉทอุสฤกฐ เวลา ๔ ทุ่มทุติยบาท          กรมหมื่นบวรรังษีสุริยพันธุ์ พระราชาคณะ พระวงศานุวงศ์ ข้าทูลละอองธุลีพระบาทผู้ใหญ่ผู้น้อย ปรึกษาพร้อมกัน กรมหมื่นบวรรังษีสุริยพันธุ์ พระสาสนโสภณ พระอมรโมลี พระราชาคณะคามวาสีและอรัญวาสี กับพระครูฐานานุกรมเปรียญฝ่ายข้างพุทธจักร และฝ่ายข้างพระราชอาณาจักร กรมหลวงเทเวศรวัชรินทร์ กรมหลวงวงศาธิราชสนิท กรมหมื่นถาวรวรยศ กรมหมื่นวรศักดาพิศาล กรมหมื่นภูบาลบริรักษ์ กรมขุนวรจักรธรานุภาพ เจ้าฟ้ากรมขุนบำราบปรปักษ์ กรมหมื่นภูมินทรภักดี กรมหมื่นอดุลลักษณ์สมบัติ กรมหมื่นภูบดีราชหฤทัย กรมหมื่นภูวนัยนฤเบนทราธิบาล กรมหมื่นอักษรสารโสภณ กรมหมื่นเจริญผลพูลสวัสดิ์ กรมหมื่นอนันตกาลฤทธิ์ กรมหมื่นสิทธิสุขุมการ พระราชวงศานุวงศ์ผู้น้อยที่ยังไม่ได้กรม กับข้าทูลละอองธุลีพระบาท ท่านเจ้าพระยาศรีสุริยวงศ์ ที่สมุหพระกลาโหม ท่านเจ้าพระยาภูธราภัย ที่สมุหนายก พระยามหาอำมาตย พระยาราชภักดี พระยาศรีพิพัฒน์ พระยาเพ็ชรพิชัย พระยาสีหราชเดโช พระยาสีหราชฤทธิไกร พระยาราชวรานุกูล พระยาเทพประชุม พระยาอภัยรณฤทธิ์ พระยาอนุชิตชาญชัย พระยาสุรวงศ์วัยวัฒน์ พระยาบุรุษตนราชพัลลภ พระยาศรีเสาวราช ท่านเจ้าพระยามุขมนตรี พระยาราชมณเฑียรบาล พระยาเสนาภูเบศร์ พระยาศิริไอศวรรย์ พระยาสุรินทรราชเสนี และข้าราชการผู้ใหญ่ผู้น้อยฝ่ายทหารและพลเรือน ทั้งพระพุทธจักรและพระราชอาณาจักรประชุมในพระที่นั่งอนันตสมาคม ปรึกษาพร้อมกันว่า พระบาทสมเด็จพระบรมนาถบพิตร พระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จสู่สวรรคตแล้ว และสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าจุฬาลงกรณ์ กรมขุนพินิตประชานาถ ทรงกอรปด้วยวัยวุฒิปรีชาญาณสุรภาพ และทรงพระสติปัญญาพระเมตตามหาปรมอันประเสริฐ สามารถเป็นบรมศาสนูปถัมภกพระพุทธศาสนา สมควรที่จะดำรงราชสมบัติ ปกป้องพระมหานครขอบขัณฑเสมา สมณพราหมณาประชาราษฎรให้อยู่เย็นเป็นสุข ได้ด้วยพระบุญญฤทธิมหาบารมีอันส่ำสมมา จะหาผู้ใดเสมอมิได้ จึงกราบทูลอัญเชิญสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าจุฬาลงกรณ์ กรมขุนพินิตประชานาถ ขึ้นผ่านพิภพมไหศวรรยาธิบัติถวัลยราชประเพณี สืบศรีสุริยสันตติวงศ์ ดำรงพิภพมณฑลสกลกรุงเทพมหานคร อมรรัตนโกสินทร์มหินทราโยธยา มหาดิลกภพนพรัตนราษี มหานครบวรราชธานีบุรีรมย์ อุดมราชนิเวศนมหาสถาน อันอำพลด้วยสามนตประเทศ นานามหาไพบูลย์พิศาลราชเจ้าสีมาอาณาเขตมณฑลทั้งปวง โดยบูรพประเพณีพระมหากระษัตราธิราชเจ้าสืบๆมา เมื่อปรึกษาถวายราชสมบัติแล้ว  แต่ยังไม่ได้ราชาภิเษก ออกพระนามพระองค์ว่า สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เจ้าฟ้าจุฬาลงกรณ์ กรมขุนพินิจประชานาถ เมื่อราชาภิเษก (ครั้งแรก) จึงถวายพระนามว่า พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาจุฬาลงกรณ์ ฯ จุฬาลงกรณ์เกล้าเจ้าอยู่หัว เค้าเงื่อนต่อมาก็คือ สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล ในรัชกาลต่อมาจึงโปรดเกล้าฯ ให้ใช้ "พระบาทสมเด็จพระปรเมนทร -- พระอัฐมรามาธิบดี" พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล  ไม่ทันได้ราชาภิเษกก็ด่วนเสด็จสวรรคต ผมคิดว่า ถ้าได้ทรงรับราชาภิเษกก็จะทรงมีพระนามใหม่ ถวายตามอย่างราชประเพณีโบราณซึ่งเคยมีมา เมื่อไม่ได้ราชาภิเษกและใช้พระนามเดิมเช่นนี้  ก็ทำให้เกิดราชประเพณีของการใช้พระนามอย่างใหม่ขึ้นมาด้วยเหมือนกัน แก้ไขเมื่อ 05 พ.ย. 50 16:05:43 แก้ไขเมื่อ 05 พ.ย. 50 11:56:04 จากคุณ : กัมม์ - [ 5 พ.ย. 50 10:14:33 ]

ความคิดเห็นที่ 17 คุณกัมม์ครับช่วยแก้ คคห. 16 ย่อหน้าที่ 3 บรรทัดที่ 3 ตรงพระนามของรัชกาลที่ 5 อ่ะครับ ผมเห็นแล้วหวาดเสียวครับ แก้ไขเมื่อ 05 พ.ย. 50 11:06:50 จากคุณ : รอยใบลาน - [ 5 พ.ย. 50 10:22:39 ]

ความคิดเห็นที่ 18 " สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว "  และ  " พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว " ทั้งสองคำนี้ เป็น สกุลยศ หรือ อิสริยยศ ครับ เป็นชั้นพิเศษอย่างที่ คุณ natthaset ว่า สกุลยศ คือ ยศที่เกิดเป็นเจ้านายชั้นใด อิสริยยศ คือ ยศที่สมเด็จพระเจ้าแผ่นดินทรงสถาปนาตั้งแต่งในทางราชการ ไม่เข้าข่ายทั้ง ๒ ข้อ "พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว" เป็นได้ด้วยการรดน้ำ เรียกว่า อภิเษก  จะเป็นราชาภิเษก หรือปราบดาภิเษก ก็ได้ เป็นพิธีโบราณซึ่งถือคติว่าพราหมณ์เป็นผู้รับอำนาจจากพระผู้เป็นเจ้า ให้ทำการอภิเษก คือให้แต่งตั้งด้วยการรดน้ำ เมื่อ อภิเษก แล้วจึงมีสิทธิใช้ "โองการ" หมายถึง การของพระผู้เป็นเจ้าทั้งสาม พระพรหม พระวิษณุ และพระศิวะ แก้ไขเมื่อ 09 พ.ย. 50 18:07:51 จากคุณ : กัมม์ - [ 5 พ.ย. 50 10:39:21 ]

ความคิดเห็นที่ 19 กระทู้นี้ ความรู้เพียบเลยครับ  กดโหวตเรียบร้อยแล้วครับ ถ้าเช่นนั้นแล้ว สมมติว่า สมเด็จเจ้าฟ้าชั้นทูลกระหม่อม ที่ทรงกรมสูงสุด ก็จะถือว่ามีพระอิสริยยศสูงกว่า พระบรมราชินีเลยหรือไม่คะ จากคุณ : vikvikky (vikvikky)  - [ 5 พ.ย. 50 01:55:07 ] ^ ^สงสัย ด้วยครับ แก้ไขเมื่อ 05 พ.ย. 50 11:44:25 จากคุณ : ฟ้าสีคราม (wenxuan1983) - [ 5 พ.ย. 50 11:38:34 ]

ความคิดเห็นที่ 20 ตอบคุณวงศ์วรัช เรื่องธรรมเนียมพระมเหสีเทวีในเมืองไทยนี้ค่อนข้างต่างจากธรรมเนียมในยุโรป  ตามธรรมเนียมของเราพระเจ้าแผ่นดินทรงมีภรรยาหลวงได้หลายคน (รวมถึงเจ้านาย หรือขุนนางด้วย)  พระมเหสีพระองค์ใดมีพระราชโอรสธิดาเป็น "เจ้าฟ้า" พระมเหสีพระองค์นั้นก็ย่อมถือว่าเป็นภรรยาหลวง ในชั้นของภรรยาหลวงก็ย่อมมียศศักดิ์ต่างกันไปครับ เพราะฉะนั้นถ้าถือตามธรรมเนียมฝรั่งว่าควีนหมายถึงภรรยาหลวง ในประเทศของเราจึงมีควีนได้หลายพระองค์ครับ แต่ถ้าควีนหมายถึงตำแหน่งภรรยาเอกของพระเจ้าแผ่นดิน เทียบกับฝ่ายเราก็คือตำแหน่งพระอัครมเหสีครับ เดิมในสมัยรัชกาลที่ 5 ผู้ที่เป็นควีนมาก่อนคือสมเด็จพระนางเจ้าสว่างวัฒนา  พระบรมราชเทวี แม้ต่อมาภายหลังสมเด็จพระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรี จะได้รับการสถาปนาขึ้นเป็นพระบรมราชินีนาถ ผู้ทรงสำเร็จราชการแผ่นดิน ความเป็นควีนของสมเด็จพระนางเจ้าสว่างวัฒนาก็ยังคงอยู่ แม้ในทางนิตินัยฐานะของพระองค์จะไม่ได้เปลี่ยนแปลง เพราะไม่ได้ทรงประกาศลดพระอิสริยยศพระอิสริยศักดิ์ลง แต่ในทางพฤตินัยนั้นก็เสมือนว่าพระนางได้เปลี่ยนฐานะจากพระอัครมเหสีมาเป็นพระมเหสีรองไปโดยปริยาย การที่รัชกาลที่ 7 สถาปนา "สมเด็จป้า" ขึ้น เป็นสมเด็จพระพันวัสสามาตุฉาเจ้า และสถาปนา "เสด็จป้า" ขึ้นเป็นสมเด็จพระปิตุจฉาเจ้าฯ พระอัครราชเทวี  ในส่วนของสมเด็จพระพันวัสสา ทรงสถาปนาให้มีพระเกียรติยศเสมอด้วยเป็นสมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง แต่ก็มิได้หมายความว่าจะทรงมีพระอิสริยยศเสมอกับสมเด็จพระศรีพัชรินทราฯ ซึ่งเป็นพระบรมราชินีนาถ ส่วนพระนางสุขุมาลย์นั้นได้รับการสถาปนาให้สูงขึ้นเป็นที่พระอัครราชเทวี มีพระเกียรติยศเสมอกับสมเด็จพระบรมราชเทวี ซึ่งจะสูงกว่าตำแหน่งพระบรมราชินี ที่กฎมณเฑียรบาลระบุว่าเป็นพระอัครมเหสีย่อมเป็นไปมิได้ แก้ไขเมื่อ 05 พ.ย. 50 11:52:49 จากคุณ : รอยใบลาน - [ 5 พ.ย. 50 11:51:19 ]

ความคิดเห็นที่ 21 ขอบพระคุณ คุณ รอยใบลาน มากๆ ครับ เสียวคำนี้มาตลอด  เพราะว่าตัวเองพิมพ์แบบเขาไม่ได้ จิ้มเอา สมควรเอาไปตัดหัว จริงๆ ครับ   ขออภัยอย่างสูงครับ จากคุณ : กัมม์ - [ 5 พ.ย. 50 11:59:27 ]

ความคิดเห็นที่ 22 เคยอ่านที่คุณ natthaset ตอบไว้ ทำให้เราได้ความรู้เพิ่มขึ้นในเรื่องนี้ พอเจ้าของกระทู้นี้ถามขึ้นมาอีก เราก็นึก.....  นึกไม่ออก -_-" อ้าว ลืม<< ความจำชักยังไงซะแล้ว ^_______________^ ขอบคุณทุกท่านค่ะ จากคุณ : ปริยวาที - [ 5 พ.ย. 50 14:21:34 ]

ความคิดเห็นที่ 23 สรุปเอาหลักการง่ายๆ จากที่แต่ละท่านได้กรุณาอธิบายมาครับ 1. อิสริยยศ คือ ยศที่แต่ละพระองค์ได้รับพระราชทานจากพระบาทสมเด็จพระเจ้าให้มี ยศ อาทิ กรม ตำแหน่ง หรือแม้กระทั่งสร้อยพระนาม ที่วิเศษกว่าเจ้านายในลำดับชั้นนั้นๆ 2. สกุลยศ คือ ลำดับเจ้าพระราชวงศ์ ว่าทรงสถิต ณ ลำดับชั้นใด คือ สมเด็จเจ้าฟ้า เจ้าฟ้า พระองค์เจ้า และ หม่อมเจ้า ซึ่งในพระนามาภิไธย และพระนาม จะระบุว่าทรงได้รับพระราชทาน อิสริยยศ และสกุลยศ เพียงใด เช่น สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี เป็น ทั้งพระราชอิสริยศ ที่ทรงสถิตที่สมเด็จพระบรมราชชนนนี และสกุลยศคือ สมเด็จพระราชชนนี หรือ พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าศรีรัศมิ์ พระวรชายาในสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร พระราชอิสรริยยศคือ พระวรชายาในสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร ส่วนสกุลยศ คือ พระองค์เจ้า ชั้น พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรณี พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และ สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ที่ต่างกันคือ "อิสริยยศ" เช่น คำราชาศัพท์ ไม่ว่าจะเป็น พระบรมราชโองการ กับ พระราชโองการ พระปรมาภิไธย กับ พระนามาภิไธย  หรือ เครื่องประกอบพระราอิสริยยศ เช่น พระนพปฎลมหาเศวตฉัตร กับ พระสัปตปฎลเศวตฉัตร เป็นต้น แต่ยังมีอีก 1 คำที่จะให้กระจ่างขึ้นว่า เจ้านายพระองค์ใด ทรงอยู่ในลำดับใดคือ อิสริยศักดิ์ หมายถึง ทรงศักดิ์ เทียบเท่า ลำดับชั้นใด โดยโบราณจะเทียบกับ ศักดินา ที่ได้รับพระราชทาน ฝ่ายหน้า อาทิ พระบาทสมเด็จพระสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว สมเด็จกรมพระราชวังบวรสถานมงคล กรมพระราชวังบวรสถานภิมุข สมเด็จเจ้าฟ้า เจ้าฟ้า พระองค์เจ้าลูกหลวง พระองค์เจ้าวังหน้า พระองค์เจ้าวังหลัง พระเจ้าวรวงศ์เธอพระองค์เจ้า พระวรวงศ์เธอพระองค์เจ้า และหม่อมเจ้า ฝ่ายใน อาทิ หมวดพระมเหสี เช่น สมเด็จพระบรมราชินีนาถ สมเด็จพระบรมราชินี สมเด็จพระบรมราชเทวี สมเด็จพระอัครราชเทวี พระนางเจ้าพระราชเทวี พระนางเจ้าพระวรราชเทวี พระนางเจ้าพระวรราชชายา พระนางเธอ พระอัครชายาเธอ และพระราชชายาเธอ หมวดพระราชชนนี สมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง สมเด็จพระบรมราชชนนี สมเด็จพระราชชนนี เป็นต้น ซึ่งในแต่ละลำดับชั้นทั้งฝ่ายหน้าฝ่ายใน ก็สามารถจัดลำดับชั้นได้ อาทิ สมเด็จพระบรมราชเทวี เทียบเท่า สมเด็จเจ้าฟ้า หรือ สมเด็จพระบรมราชชนก เทียบเท่า สมเด็จกรมพระราชวังบวรสราชเจ้า สมเด็จพระบรมราชกุมารี เทียบเท่า สมเด็จพระบรมโอรสธิราช สยามมกุฎราชกุมาร เป็นต้น กรณี พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าศรีรัศมิ์ พระวรชายา, พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์โสมสวลี พระวรราชาทินัดดามาตุ, พระเจ้าหลานเธอ พระองค์เจ้าพัชรกิติยาภา และพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจุไรรัตนศิริมาน ทั้ง 4 พระองค์ทรงสถิต ณ สกุลยศเดียวกัน คือ พระองค์เจ้า ชั้น พระเจ้าวรวงศ์เธอ แต่ต่างกันด้วย พระราชอิสริยยศ กล่าวคือ พระราชอิสริยยศพระวรชายาในสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ ทำให้ทรงเป็นพระเจ้าวรวงศ์เธอที่มีพระราชอิสริยยศสูงสุด หรือ พระวรราชาทินัดดามาตุ ที่ทำให้ทรงพระราชอิสริยยศรองจาก พระวรชายาฯ แต่สูงกว่าพระเจ้าวรวงศ์พระองค์เจ้าทั้งปวง หรือ พระเจ้าหลานเธอ ที่เป็นพระราชอิสริยศักดิ์ หลานเธอในรัชกาล ที่สูงกว่าหลานเธอในรัชกาลก่อน เป็นต้น อย่างไรรบกวนท่านผู้รู้ ขัดเกลาให้อีกคำรบครับ จากคุณ : พระนายไวย - [ 5 พ.ย. 50 21:14:11 ]

ความคิดเห็นที่ 24 ขอบคุณคุณรอยใบลานและคุณพระนายไวยมากเลยครับ ได้ความกระจ่างมากทีเดียวเลยครับ ขอบคุณทุกความคิดเห็นที่ช่วยกันเข้ามาให้ความรู้ในกระทู้นี้ทุก ๆ ท่านเลยครับ จากคุณ : วงศ์วรัช - [ 5 พ.ย. 50 21:59:34 A:219.60.119.106 X: TicketID:148450 ]

ความคิดเห็นที่ 25 ขอถามอีกนิดหนึ่งครับ แล้ว พระราชอิสริยศักดิ์ ต่างกับ พระราชอิสริยยศ พระสกุลยศ หรือ ฐานันดรศักดิ์หรือเปล่าครับ แก้ไขเมื่อ 05 พ.ย. 50 23:59:47 จากคุณ : Antares Kung - [ 5 พ.ย. 50 23:57:25 ]

ความคิดเห็นที่ 26 สวัสดีครับ เรื่องอิสริยยศ กับ สกุลยศ เห็นด้วยกับคุณ พระนายไวย ครับ ขอหารือเรื่องหนึ่งครับ "พระบรมราชโองการ กับ พระราชโองการ" ผมเข้าใจว่าทั้ง ๒ คำ เป็นคำเดียวกันครับ  เพิ่งมาแยกกันเมื่อนในรัชกาลที่ ๔  คือเพิ่มคำว่า "บรม" เข้าไปเพื่อให้ต่างกับพระราชโองการของวังหน้า คือ พระบวรราชโองการ  และเลยใช้กันมาจนปัจจุบัน (ทั้งๆ ที่ไม่มีความจำเป็น เพราะพระราชโองการใช้ได้พระองค์เดียวเท่านั้น) คำ "พระบรมราชโองการ" ยังมีคุณค่าในการตรวจสอบช่วงเวลาที่แต่งหนังสืออีกด้วย  หนังสือใดใช้ "พระบรมราชโองการ" จะเป็นหนังสือที่ตั้งในชั้นหลังคือในรัชกาลที่ ๔ ลงมา   หนังสือของนาย ก.ศ.ร. กุหลาบ ที่อ้างว่าเป็นหนังสือเก่า  ก็ถูกจับได้เพราะแกเอาคำใหม่ไปเติมใส่หนังสือเก่า(ที่แอบคัดมา)  อย่างเช่นหนังสือ อานามสยามยุทธ  แกขึ้นต้นเรื่องว่า ...ลุจุลศักราช ๑๑๐๓ ปีระกาตรีศก  ในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ  ที่ทรงพระบรมราชปรมาภิธัยว่า พระบาทสมเด็จพระบรมราชาธิราชศรีสรรเพ็ชญ์ที่ ๗ ... หนังสือของแกใช้ "พระบรมราชโองการ" หลายแห่ง ตอนหนึ่งแกว่า ...จุลศักราช ๑๑๖๘ ปีขาลอัฐศก เป็นปีที่ ๒๕ ในรัชกาลที่ ๑ กรุงเทพฯ  พระบาทพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกทรงพระมหากรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ตั้งพระราชพิธีอุปราชาภิเศก  ทรงสถาปนาพระบรมราชอิสริยยศ  สมเด็จพระบรมเชษฐราโชรสร่วมพระราชหฤทัย  ทรงพระนามาภิธัยว่า สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงอิศรสุนทร เฉลิมพระราชมณเฑียร  ดำรงพระราชอิสริยยศมีพระบวรนามาภิธัยปรากฏว่า สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช พระมหาอุปราชกรมพระราชวังบวรสถานมงคล  รับพระราชบัณฑูรตามพระขัติยราชประเพณีโบราณ... อานามสยามยุทธ เป็นเรื่องว่าด้วยเรื่องสงครามระหว่างสยามกับญวน ซึ่งเกิดขึ้นในรัชกาลที่ ๓ ต้นฉบับเป็นจดหมายเหตุราชการ  แกเอามาแทรกคำใหม่ๆ ลงไปเยอะที่เห็นชัดเช่น คำ "รัชกาล" หรือ อิสริยยศ "สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช" ซึ่งเพิ่งเกิดขึ้นในรัชกาลที่ ๕ สำหรับเรื่องนาย ก.ศ.ร. กุหลาบ แอบคัดหนังสือหลวง มีรายละเอียดอยู่ในนิทานโบราณคดี พระนิพนธ์ในสมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ  เพื่อนๆ ท่านสนใจเรื่องนี้  ขอเชิญได้ที่ หนังสือหอหลวง ผมคัดไว้แล้วครับ http://www.bloggang.com/mainblog.php?id=rattanakosin225&month=15-03-2007&group=2&gblog=2 สำหรับเรื่องการใช้ "พระราชโองการ" มีเกร็ดแทรกอยู่ในพระราชนิพนธ์ในรัชกาลที่ ๕ เรื่อง พระราชกรัณยานุสรณ์ ครับ http://www.bloggang.com/mainblog.php?id=rattanakosin225&month=15-03-2007&group=2&gblog=3          ....ที่ ๓๔ เจ้ากรุงธนบุรี ได้ตั้งตัวเปนเจ้า ณ เมืองธนบุรี ในจุลศักราช ๑๑๓๐ แต่พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ท่านรับสั่งว่า แต่เดิมนั้นไม่ได้รับราชโองการ เพราะไม่มีพราหมณ์ที่จะทำพระราชพิธีบรมราชาภิเศกรับพระราชโองการเปนปฐม อิกประการหนึ่งก็หวาดหวั่นอยู่ กลัวจะเปนเหมือนหนึ่งเจ้าพระพิศณุโลกย์เรือง ตั้งตัวเปนเจ้าแผ่นดินพร้อมๆ กัน รับราชโองการได้ ๗ วัน ก็เปนฝีขึ้นมาในฅอถึงแก่กรรมความตาย ขุนอินอากรผู้น้อง ซึ่งได้เปนเจ้าเมืองพระพิศณุโลกย์แทน ก็ไม่อาจตั้งตัวรับพระราชโองการดังพี่ชาย เจ้ากรุงธนบุรีก็พลอยคร้ามไปด้วย แต่ภายหลังจะได้ทำการบรมราชาภิเศกรับพระราชโองการฤๅอย่างไรไม่ปรากฏ แต่เรื่องพระนามนั้น ที่ยกย่องขึ้นเปนพระเจ้าแผ่นดินคราวแรก ก็ไม่ปรากฏว่าตั้งพระนามอย่างไร ในภายหลังเมื่อคลั่งอยู่แล้ว มีจดหมายในพระราชพงษาวดาร ว่าดำรัสสั่งให้พระรัตนมุนีขนานพระนามถวายใหม่ พระรัตนมุนีจึ่งขนานพระนามถวายให้ต้องพระไทย ว่าสมเด็จพระสยามยอดโยคาวจรเปนต้น จึ่งควรเห็นว่าพระนามเดิมคงมีอยู่ แต่จะใช้พระนามไร ก็ไม่รู้ที่จะสันนิฐาน ต้องยกไว้.... ขอบพระคุณครับ แก้ไขเมื่อ 06 พ.ย. 50 08:51:01 แก้ไขเมื่อ 06 พ.ย. 50 08:43:29 จากคุณ : กัมม์ - [ 6 พ.ย. 50 08:40:50 ]

ความคิดเห็นที่ 27 เรื่องพระบรมราชโองการ กับ พระราชโองการ นั้น แต่เดิม มีสำนวนในการประกาศว่า "พระราชโองการมานพระบัณฑูรสุรสีหนาถ ให้ประกาศ หรือให้สั่งว่า" โดยคำว่า พระราชโองการ หมายถึง องค์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว มาน หมายถึง มี เป็นภาษาเขมร พระบัณฑูร หมายถึง คำสั่ง แต่ต่อมา ในแผ่นดินรัชการที่ 4 จึงเปลี่ยนเป็น มีพระบรมราชโองการเหนือเกล้าเหนือกระหม่อม ให้ประกาศว่า โดยพระบรมราชโองการ หมายถึง คำสั่งของพระเจ้าแผ่นดิน และโปรดฯ ให้ใช้ พระบวรราชโองการสำหรับ พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว และคำว่า พระราชโองการ ใช้สำหรับ สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว โดยอ้างอิงจากประกาศพระราชโองการในรัชการที่ 7 และ ที่ 8 ใช้ช่วงก่อนรับพระราชพิธีบรมราชาภิเษก ซึ่งเป็นกริยาราชาศัพท์ ที่แสดงถึง พระราชอิสริยยศที่ต่างกันระหว่าง พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และ สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ส่วนพระราชอิสริยศักดิ์ คือ ศักดิ์ ของพระราชวงศ์พระองค์นั้นๆ โดยเปรียบได้กับศักดินา ของข้าราชการ ส่วนฐานันดรศักดิ์ เปรียบได้กับ สมณศักดิ์ ของพระ ที่ระว่า ทรงมีราชทินนาม อย่างไร ส่วนอิสริยยศ ก็คือ ยศ ที่ได้รับพระราชทาน เช่น สมเด็จพระบรมโอรสธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิราลงกรณ สยามมกุฎราชกุมาร พระราชอิสริยยศคือ สมเด็จพระบรมโอรสธิราช สยามมกุฎราชกุมาร สกุลยศคือ เจ้าฟ้า ฐานันดรศักดิ์คือ สมเด็จพระบรมโอรสธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิราลงกรณ สยามมกุฎราชกุมาร พระราชอิสริยศักดิ์ เทียบศักดินา 100,000 รับพระราชบัณฑูร และ พระสัปตปฎลเศวตฉัตร เท่ากับ สมเด็จพระบวรราชเจ้า กรมพระราชวังบวรสถานมงคล หรือสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา เจ้าฟ้ามหาจักรีสิรินธร สยามบรมราชกุมารี พระราชอิสริยยศคือ สมเด็จพระบรมราชกุมารี สกุลยศคือ เจ้าฟ้า ฐานันดรศักดิ์คือ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา เจ้าฟ้ามหาจักรีสิรินธร สยามบรมราชกุมารี พระราชอิสริยศักดิ์ เทียบศักดินา 100,000 รับพระราชบัญชา และพระสัปตปฎลเศวตฉัตร เสมอด้วย สมเด็จกรมพระราชวังบวรสถานภิมุข จากคุณ : พระนายไวย (พระนายไวย) - [ 6 พ.ย. 50 15:35:34 ]

ความคิดเห็นที่ 28 แต่ดิฉันว่ากรณีของสมเด็จพระพันวสาน่าจะเป็นกรณียกเว้นนะค่ะเพราะคำนิยามของควีน ของ ร.5 และ ร.6 นั้นไม่เหมือนกันเพราะก็ปรากฏเป็นลายลักษณ์อักษรจนถึงทุกวันนี้ว่า ควีนของพระองค์คือ สมเด็จพระนางเจ้า....แล้วมีราชเทวีตามมาซึ่งท่านได้พระราชทานให้สมเด็จพระนางเจ้าสว่างวัฒนา และสมเด็จพระนางเจ้า....ราชินีนาถสำหรับสมเด็จพระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรีในภายหลัง ส่วนกาลต่อมาได้ให้ความสำคัญกับสมเด็จพระบรมราชินีนาถมากกว่าสมเด็จพระบรมราชเทวีอาจด้วยท่านเป็นพระราชมารดาของรัชทายาทและพระเจ้าอยู่หัว ในสมัย ร.6 ท่านได้กำหนดให้สมเด็จพระบรมราชเทวีเป็นตำแหน่งมเหสีรอง มันก็เป็นระยะเวลายาวนานที่ทำให้ผู้คนลืมและเชื่ออย่างนั้น ขอใช้คำสามัญนะค่ะและขออภัยด้วยถ้าไม่เหมาะสมดิฉันว่าเรื่องควีนหรือไม่ควีนน่าจะให้สามีเป็นคนกำหนดมากกว่าร6หรือร7 ถ้าหากท่านจะตั้งเป็นกรณีพิเศษอย่างอื่นเช่นเป็นป้าเป็นน้าเป็นลุงก็น่าได้ แต่ไปตั้งแทนสามีเค้าในความเห็นดิฉันดิฉันว่าไม่ถูกต้อง แต่ในรัชกาลที่เจ็ดน่าจะมากเหตุผลทางการเมือง จากคุณ : supply1 (supply1) - [ 6 พ.ย. 50 17:22:44 ]

ความคิดเห็นที่ 29 สวัสดีครับ ดูเหมือนจะขาดคำ "มี" ไปคำหนึ่งนะครับ สำนวนนี้ผมเข้าใจว่าเป็นสำนวนซ้อนสำนวน  ขออนุญาต Paste กฎหมายเก่าที่เคยคัดไว้มาแสดงนะครับ แผ่นดินทอง - แผ่นดินสมเด็จพระเอกาทศรฐมหาราช http://www.bloggang.com/viewblog.php?id=rattanakosin225&date=14-06-2007&group=2&gblog=62 พระราชกฤษฎีกาลักษณะกบฏศึกของสมเด็จพระเอกาทศรถ         ศุภมัสดุ ศักราช ๙๕๕  พยัคฆสังวัจฉรมาฆมาสกาฬปักษ์  เอกาทศมีดิถีครุวารกาลบริเฉทกำหนด  พระบาทสมเด็จพระเอกาทศรถอิศวรบรมนาถบพิตรพระพุทธเจ้าอยู่หัว  เสด็จออกพระที่นั่งมงกุฎพิมานสถานพิมุขไพชยนต์ปราสาทมีพระราชโองการมานพระบัณฑูรสุรสิงหนาทดำรัสแก่พระยาศรีธรรมาว่า   "มีพระราชโองการ" กับ "มานพระบัณฑูรสุรสิงหนาท..." คำนี้ "พระราชโองการ" ไม่น่าจะหมายถึง พระเจ้าแผ่นดินนะครับ  น่าจะหมายถึง พระราชดำรัสสั่ง มีบทความหนึ่งน่าสนใจ อธิบายเรื่อง "ราชโองการ" กับ "พระบัณฑูร" เชิญทุกท่านครับ บทความเรื่อง พระบัณฑูร โดยจุลลดา  จากเว็บไซต์สกุลไทย http://www.sakulthai.com/DSakulcolumndetail.asp?stcolumnid=700&stissueid=2435&stcolcatid=2&stauthorid=13 ส่วนประกาศในรัชกาลที่ ๗ และที่ ๘   ผมไม่ได้อ่านถึง  ขออภัยไว้ด้วยครับ  ผมผิดเองครับ จากคุณ : กัมม์ - [ 6 พ.ย. 50 22:19:32 ]

ความคิดเห็นที่ 30 คคหที่ ๑๑  ตามธรรมเนียมแล้ว คิงย่อมคู่กับควีน ครับ ไม่มีใครใหญ่ไปกว่าสมเด็จพระบรมราชินี เว้นแต่ หากพระมารดาเป็นถึงสมเด็จพระนางเจ้า พระบรมราชินีนาถ ก็ย่อมทรงศักดิ์รองลงมาจากพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว กลายเป็น พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระนางเจ้าฯพระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนี พระพันปีหลวง สมเด็จพระนางเจ้าฯพระบรมราชินี เว้นแต่ สมเด็จพระนางเจ้าฯพระบรมราชินีนั้น ทรงศักดิ์เป็นสมเด็จพระนางเจ้าฯพระบรมราชินีนาถ หากเป็นลักษณะนี้ คงต้องจัดให้สมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนี พระพันปีหลวง อยู่ลงมาจากพระราชีนีของพระองค์ ส่วนเจ้านายชั้นต่างๆให้เรียงจาก พระอิสริยยศ พระอิศริยศักดิ์ ครับ พระอิสริยยศ หมายถึง ยศ หมายถึง สิ่งที่บอกว่า อยู่ชั้นใด พระอิสริยศักดิ์ หมายถึง ศักดิ์ ศักดิ์แปลว่าลำดับสูงต่ำ ฉะนั้น สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯสยามมกุฎราชกุมาร มีพระอิสริยยศ และพระอิสสริยศักดิ์ สูงกว่าสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ผมจะลองสมมติว่า ยศเท่าศักดิ์ไม่เท่า เป็นอย่างไร เช่น สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าอุบลรัตนราชกัญญาฯ ทรงศักดิ์สูงกว่า สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าจุฬาภรณวลัยลักษณ์ฯ เพราะมีพระชนมายุสูงกว่า แต่ยศ ของพระองค์เท่ากัน คคหที่ ๑๒ คำว่า ควีน นี้ ตามความหมายใน - รัชกาลที่ ๕ คือ สมเด็จพระนางเจ้าฯพระบรมราชเทวี และสมเด็จพระนางเจ้าฯพระบรมราชินีนาถ - รัชกาลที่ ๖ คือ สมเด็จพระนางเจ้าฯพระบรมราชินี และ พระนางเจ้าสุวัทนา พระวรราชเทวี (ทรงเขียนเป็นภาษาอังกฤษไว้ว่า ให้ออกพระนามว่า "Her Majesty Queen" หลังจากประสูติพระหน่อแล้ว) - รัชกาลที่ ๗ เหมือนรัชกาลที่ ๖ และดูเหมือนถือเป็นธรรมเนียมว่า จะต้องมีศักดิ์เป็น สมเด็จพระนางเจ้าฯ ที่เป็น"พระภริยาขณะนั้น"(หมายถึงมิใช่ถูกถอดเช่นสมเด็จพระนางเจ้าอินทรศักดิ์ศจี) จึงจะใช้คำว่า Queen ได้ สรุปได้อย่างที่คุณ คคหที่ ๒๘ กล่าว คือ ผู้ที่จะบอกว่า พระภริยาองค์นี้เป็น Queen หรือไม่ก็คือ ในหลวงเอง เช่นเดียวกับ พระนางเจ้าสุวัทนา พระวรราชเทวี ที่ทรงให้ออกพระนามเป็นภาษาอังกฤษว่า Her Majesty the Queen หรือ พระนางเธอ พระองค์เจ้ารำเพยภมราภิรมย์ ที่เรียกว่า เป็น Queen ในรัชกาลที่ ๔ ถึงแม้จะมีคำนำหน้าพระนามเพียง พระนางเธอ (พระอัครมเหสีองค์เดิมในรัชกาลที่ ๔ คือ หม่อมเจ้าหญิงโสมนัส มีคำนำหน้าพระนามเป็น สมเด็จพระนางนาฏราชเทวี) ส่วนที่ถามว่า "คือว่าสงสัยว่าตำแหน่ง "พระบรมราชชนก", "พระบรมราชชนนี", และรวมถึงตำแหน่ง "วังหน้า" และ "วังหลัง" เมื่อเทียบกับตำแหน่ง "พระบรมราชินีนาถ" แล้วจัดลำดับอย่างไร และเมื่อเทียบกับตำแหน่ง "พระบรมราชินี" แล้ว ทุกตำแหน่งที่กล่าวมาข้างต้นน่าจะมีตำแหน่งสูงกว่าตำแหน่งนี้ทั้งหมดเลยใช่หรือไม่ครับ" เรื่องนี้แล้วแต่ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้จัดครับ แต่ตามธรรมเนียมปัจจุบัน คือ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชินี พระบรมราชชนก พระบรมราชชนนี สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช(วังหน้า) สมเด็จพระกรมพระราชวังบวรสถานพิมุข(วังหลัง)คือ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ (รับพระราชบัญชาและสัปตปฏลเศวตฉัตร) คคหื้ ๑๕ สมเด็จพระนางเจ้าฯ เป็นพระอิสริยยศ ครับ มิใช่สกุลยศ แต่เป็นที่สรุปกันว่า สมเด็จพระนางเจ้าฯ มีสกุลยศเป็นเจ้าฟ้าชั้นสมเด็จ (คือเสมือนว่าเป็นเจ้าฟ้าตั้ง มิใช่เจ้าฟ้าที่ประสูติจากพระมารดาที่เป็นพระอัครมเหสีหรือพระเจ้าลูกเธอในรัชกาลก่อน) อธิบายเพิ่มเติมไปต่างจากคุณพระนายไวย ในความเห็นที่ ๒๓ หน่อยน่ะครับ พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าศรีรัศมิ์ พระวรชายาฯ คำว่า พระวรชายาฯ ไม่น่าจะเป็นอิสริยยศ น่ะครับ เพราะ คำว่า "พระวรชายาฯ" เพียงแต่แค่บอกว่า เป็นพระชายาในสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ คำว่า "วร" น่าจะมาจากคำว่า "บวร" อันหมายถึง วังหน้า คือตำแหน่งเท่าสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ ฉะนั้น พระวรชายาฯ จึงเป็นเพียง "Adjective" ขยายว่าเป็นพระชายาในสมเด็จพระบรมฯ แต่ พระวรราชาทินัดดามาตุ อันนี้เป็นอิสริยยศ ครับ หากจะพูดให้เคลียร์ก็คือ คำว่า พระวรชายาฯ ตามติดมาตามทะเบียนสมรส ไม่ได้มาจากการสถาปนาจากในหลวง ในหลวงจะพระราชทานพระเกียรติยศเพิ่มจากเดิมก็แล้วแต่พระราชอัธยาศัย เช่น เครื่องยศ เครื่องราชอิสริยาภรณ์ เป็นต้น หากทะเบียนสมรสหายไปแล้ว อย่างเช่น พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลี คำว่า พระวรชายาฯ ก็หายไปเช่นกัน พูดอย่างจริงจังคือ พระองค์โสม ท่านมี"ศักดิ์" ลงไปเป็น พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า ชั้นธรรมดาไปแล้ว(ตามหลังพระองค์เจ้าในสมเด็จเจ้าฟ้าบริพัตร,พระองค์เจ้าในสมเด็จเจ้าฟ้ายุคลฯ) พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงเล็งเห็นถึงจุดนี้ จึงมีพระมหากรุณาธิคุณ สถาปนาพระอิสริยยศเป็น พระวรราชาทินัดดามาตุ เพื่อให้ทรงศักดิ์เป็นพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าลำดับที่ ๑ เช่นเดิม อีกอย่างที่มีความเห็นต่างคือ อิสริยศักดิ์ กับคำว่า ศักดินา ไม่เหมือนกันครับ จะยกตัวอย่างให้เห็นว่า ศักดินาเท่า แต่อิสริยศักดิ์ไม่เท่า เช่น พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจุลจักรพงษ์ กับ พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าภาณุพันธุ์ยุคล สองพระองค์นี้ ศักดินาเท่า แต่ ศักดิ์ ไม่เท่าน่ะครับ เพราะ พระบิดาของพระองค์จุล(สมเด็จพระอนุชาธิราช เจ้าฟ้าฯกรมหลวงพิษณุโลกประชานาถ) มียศและศักดิ์สูงกว่า พระบิดาพระองค์ภาณุพันธุ์(สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าฯกรมหลวงลพบุรีราเมศวร์) จากข้อความนี้ "ซึ่งในแต่ละลำดับชั้นทั้งฝ่ายหน้าฝ่ายใน ก็สามารถจัดลำดับชั้นได้ อาทิ สมเด็จพระบรมราชเทวี เทียบเท่า สมเด็จเจ้าฟ้า หรือ สมเด็จพระบรมราชชนก เทียบเท่า สมเด็จกรมพระราชวังบวรสราชเจ้า สมเด็จพระบรมราชกุมารี เทียบเท่า สมเด็จพระบรมโอรสธิราช สยามมกุฎราชกุมาร เป็นต้น" ผมเห็นว่า สมเด็จพระบรมราชเทวี พระสกุลยศเสมอสมเด็จเจ้าฟ้า สมเด็จพระบรมราชชนก พระสกุลยศเสมอสมเด็จเจ้าฟ้า(จะเป็นทูลกระหม่อมหรือสมเด็จก็แล้วแต่พระชาติกำเนิดเดิม) และมีพระอิสริยยศเสมอสมเด็จกรมพระราชวังบวร และ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯบรมราชกุมารี มีพระอิสริยยศและพระอิสริยศักดิ์ รองจาก สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯสยามมกุฏราชกุมาร (สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ รับพระราชบัญชาและฉัตร ๗ชั้นเท่าวังหลวง, สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ รับพระราชบัณฑูรและฉัตร ๗ ชั้น เท่าวังหน้า พระรัชทายาท) ถ้ากระทู้นี้หายอีก มีโกรธ เพราะพิมพ์นานมาก จากคุณ : natthaset - [ 7 พ.ย. 50 01:21:38 ]

ความคิดเห็นที่ 31 กระทู้นี้นับว่าเป็นที่รวมของผู้ทรงความรู้ในเรื่องเกี่ยวกับพระราชวงศ์ มีข้อสงสัยอยู่ข้อหนึ่ง มีผู้สอบถามมาอีกทีหนึ่งคือคำว่า พระบรมวงศานุวงศ์, พระราชวงศานุวงศ์ และพระวงศานุวงศ์ มีที่ใช้เหมือนกันหรือแตกต่างกันประการใด แก้ไขเมื่อ 07 พ.ย. 50 10:12:34 จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 7 พ.ย. 50 08:36:50 ]

ความคิดเห็นที่ 32 ขอเรียนถามเพิ่มเติมเป็นความรู้อีกด้วยคน เคยได้ยินคำว่า "อิสสริยศักดิ์" อยากทราบว่าแตกต่างกับ "อิสสริยยศ" หรือคำอื่นอย่างไรบ้าง ถ้าไม่มีตอบ ก็ไม่มีโกรธครับ จากคุณ : NickyNick - [ 7 พ.ย. 50 09:49:58 ]

ความคิดเห็นที่ 33 พระบรมวงศานุวงศ์, พระราชวงศานุวงศ์ และพระวงศานุวงศ์ ทั้งหมดเป็นคำกล่าวรวม หมายถึง ญาติวงศ์ในพระเจ้าอยู่หัว พระบรมวงศานุวงศ์ เป็นคำที่ใช้เป็นทางการที่สุด เพราะหมายถึง พระบรมวงศ์ สนธิกับ พระอนุวงศ์ พระบรมวงศ์ หมายถึง เจ้านายชั้นพระองค์เจ้า ที่มีศักดิ์เป็นลูกหลวงในพระมหากษัตริย์ทุกรัชกาล หรือสตรีที่เป็นพระภริยาเจ้าในพระมหากษัตริย์(พระนางเธอ พระนางเจ้า สมเด็จพระนางเจ้า) เช่น พระเจ้าลูกเธอ พระองค์เจ้าวาปีบุษบากร ในรัชกาลที่ ๕ (พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวาปีบุษบากร ในรัชกาลที่ ๘ และ ๙) พระนางเจ้าสุวัทนา พระวรราชเทวี(แม้จะมิใช่ลูกหลวงในรัชกาลใด แต่เป็นพระนางเจ้าฯในรัชกาลที่ ๖ ทรงศักดิ์เป็นพระบรมวงศ์เช่นกัน) ทูลกระหม่อมหญิงอุบลรัตนราชกัญญาฯ แม้จะลาออกจากฐานันดรศักดิ์แล้ว แต่ก็ยังเป็นลูกหลวงในรัชกาลปัจจุบัน สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ เป็นต้น พูดอย่างสรุปคือ พระบรมวงศ์คือ เจ้าฟ้า พระมเหสี และพระองค์เจ้าลูกหลวง   ส่วน พระอนุวงศ์ หมายถึง เจ้านายชั้นที่มีศักดิ์เป็นพระราชนัดดา หรือพระราชปนัดดาในพระมหากษัตริย์ในรัชกาลต่างๆ ทั้งเจ้าฟ้า ชั้นตรี (สมเด็จพระเจ้าหลานเธอ เจ้าฟ้าฯ;แต่ก่อนใช้ว่า พระเจ้าหลานเธอ เจ้าฟ้า)พระองค์เจ้า ชั้น พระเจ้าหลานเธอ พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระวรวงศ์เธอ  และ หม่อมเจ้า เช่น พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าศรีรัศมิ์ พระวรชายาฯ พระเจ้าหลานเธอ พระองค์เจ้าพัชรกิติยาภา พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าภาณุพันธุ์ยุคล พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวิมลฉัตร หม่อมเจ้าชาตรีเฉลิม ยุคล เป็นต้น คำว่า พระราชวงศ์ หมายถึง เจ้านายทุกชั้น หม่อมราชวงศ์ หม่อมหลวง ที่อยู่ในมหาจักรีบรมราชวงศ์ และมหาสาขาราชสกุล และผู้ที่พระราชวงศ์เหล่านั้นทรงสมรสด้วย คำว่า พระราชวงศานุวงศ์ น่าจะมาจากคำว่า พระราชวงศ์ สนธิกับ อนุวงศ์ พระวงศานุวงศ์ ก็เช่นกันน่ะครับ ผมเห็นปัจจุบัน ทางการใช้พระบรมวงศานุวงศ์ ทั้งสิ้นน่ะครับ คุณเพ็ญชมพู ส่วนของคุณ nicky อธิบายไปในคคห ยาวๆแล้ว อ่อ ที่บอกว่า โกรธที่กระทู้หาย พอดีจะหมายถึง หาก คคหของผมหายอีก เพราะมีหลายกระทู้ที่ตอบแล้วไปตรงกับคำต้องห้ามของพันทิปพอดี (ทราบคำเดียวว่า พระมหากสัตริย์ ที่จะทำให้คคหและกระทู้หาย) จากคุณ : natthaset - [ 7 พ.ย. 50 12:08:08 ]

ความคิดเห็นที่ 34 ได้ความรู้เยอะมากเลยครับ ชอบๆ จากคุณ : Freedom and Justice - [ 7 พ.ย. 50 12:57:09 ]

ความคิดเห็นที่ 35 คุณณัฐเศรษฐ์อย่าเพิ่งโกรธ  # ๓ และ # ๓๓ ที่หายไป กำลังตามกลับมาอยู่ และขอขอบพระคุณในคำตอบ # ๓๓ ด้วย จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 7 พ.ย. 50 14:01:12 ]

ความคิดเห็นที่ 36 ขอบคุณ คุณ natthaset  ทำให้ผมกระจ่างมากเลยทีเดียว แต่มีข้อสงสัย อยากถามอีกสักข้อครับ พระวรชายาฯ ไม่ใช่อิสริยยศ พิเศษแต่อย่างใด นั่นหมายถึงว่า ทั้งพระองค์โสม และพระองค์ศรีรัศม์ ทรงอยู่ในสกุลยศ เดียวกันคือ พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า แต่ในเมื่อพระองค์โสม ได้รับพระมหากรุณาธิคุณ สถาปนาพระอิสริยยศ ขึ้นเป็น พระวรราชาทินัดดามาตุ ดังนั้นพระองค์โสมน่าจะ มีพระยศสูงกว่า หรือว่า ตำแหน่ง " พระวรชายาฯ " ถูกจัดให้อยู่ สูงกว่าอิสริยยศ พิเศษใดๆ ที่พระองค์เจ้าในสกุลยศเดียวกันได้รับ ครับ ขอบคุณครับ จากคุณ : ฟ้าสีคราม (wenxuan1983) - [ 7 พ.ย. 50 14:16:06 ]

ความคิดเห็นที่ 37 ถูกต้องครับ พระองค์ศรีรัศมิ์ และ พระองค์โสม อยู่สกุลยศเดียวกัน ตำแหน่ง พระชายาฯ ในสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ(พระวรชายา) เหมือนถูกลำดับให้สูงกว่า พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า ทุกพระองค์ ขอให้คิดง่ายๆว่า สตรีใดที่ได้รับการสถาปนาเป็นพระองค์เจ้า และเป็นพระภริยาเจ้าในสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ ถือว่าพระองค์พระยศสูงกว่าเจ้านายพระองค์อื่นในชั้นเดียวกัน ซึ่ง  สตรีที่เป็นพระองค์เจ้า และ ได้เป็นพระภริยาเจ้าในสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ นี้ จะมีคำพิเศษเรียกว่า "พระวรชายา" ส่วนพระองค์เจ้าหญิงองค์อื่น ที่เป็นพระภริยาเจ้าในเจ้าฟ้า พระองค์เจ้า หม่อมเจ้า ก็จะเรียกว่า เป็น "พระชายา" เช่น พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเฉลิมเขตรมงคล พระชายาในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ายุคลทิฆัมพร กรมหลวงลพบุรีราเมศวร์ พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าประภาวสิตนฤมล พระชายาใน พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระกำแพงเพชรอัครโยธิน พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวิมลฉัตร พระชายาในหม่อมเจ้าอุทัยเฉลิมลาภ วุฒิชัย สังเกตว่า พระองค์เจ้าเหล่านี้ บางพระองค์ก็เป็นพระองค์เจ้าที่พระบิดาเป็นเจ้าฟ้า แต่ก็มิได้มีพระเกียรติยศต่างไปจากพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอื่นๆเลย จากคุณ : natthaset - [ 7 พ.ย. 50 18:16:41 ]

ความคิดเห็นที่ 38 ขอบคุณ คุณ natthaset มากๆเลยครับ จากคุณ : ฟ้าสีคราม (wenxuan1983) - [ 7 พ.ย. 50 19:17:15 ]

ความคิดเห็นที่ 39 สุดยอดแห่งความรู้จริงๆ ครับ  ขอบคุณมากๆ ครับ จากคุณ : นอกราชการ - [ 7 พ.ย. 50 19:46:38 ]

ความคิดเห็นที่ 40 มาลงชื่ออ่านครับ  ขอบคุณทุกท่าน จากคุณ : เด็กท้ายวัง - [ 7 พ.ย. 50 21:07:06 ]

ความคิดเห็นที่ 41 ขอบคุณคุณณัฐครับ ผมเพี้ยนเอง อ่านไม่ครบ และขอบคุณเพื่อนทุกคนครับ จากคุณ : NickyNick - [ 8 พ.ย. 50 08:05:57 ]

ความคิดเห็นที่ 42 #3บอกไว้ไม่ถูกนะคะ ที่บอกว่า บางที พระสกุลยศ พระอิสริยยศ เท่ากัน แต่พระฐานันดรศักดิ์ไม่เท่ากัน เช่น พระเจ้าหลานเธอ พระองค์เจ้าสิริวัณณรีนารีรัตน กับ พระเจ้าหลานเธอ พระองค์เจ้าพัชรกิติยาภา พระอิสริยยศ ไม่มี เพราะยังไม่ทรงกรม พระฐานันดรศักดิ์ คือ พระเจ้าหลานเธอ (พระองค์เจ้า) แต่ศักดิ์ พระองค์สิริวัณณฯ สูงกว่า เพราะ พระบิดาเป็นสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช ปล. พระเจ้าหลานเธอ พระองค์เจ้าพัชรกิติยาภา ก็เป็นพระธิดาในสมเด็จพระบรมนี่ค่ะ จากคุณ : coco-melon - [ 8 พ.ย. 50 10:51:15 ]

ความคิดเห็นที่ 43 เห็นด้วยกับ คคห 42 อย่างยิ่งเลยค่ะ จากคุณ : สำรวย - [ 8 พ.ย. 50 11:30:52 A:10.226.16.149 X:203.185.131.3 TicketID:080171 ]

ความคิดเห็นที่ 44 ตามอ่านอยู่ค่ะ เอหรือว่าคุณนัฐอาจจะพิมพ์ผิดหรือเปล่าค่ะน่าจะเป็นพระเจ้าหลานเธอสิริภาจุฑาภรณ์ในทูลกระหม่อมเล็กมากกว่าน่ะ จากคุณ : supply1 (supply1) - [ 8 พ.ย. 50 11:31:52 ]

ความคิดเห็นที่ 45 ขออนุญาต Paste มาไว้ที่นี่นะครับ บทความเรื่อง พระบัณฑูร โดยจุลลดา  จากเว็บไซต์สกุลไทย http://www.sakulthai.com/DSakulcolumndetail.asp?stcolumnid=700&stissueid=2435&stcolcatid=2&stauthorid=13          -พระบัณฑูรหมายถึงวังหน้าหรือพระมหาอุปราชหรือกรมพระราชวังบวรสถานมงคล ใช่หรือไม่-          ผู้โทรศัพท์ถามเป็นหนุ่มน้อยอายุ ๑๘ กำลังเรียนมหาวิทยาลัย          ไม่ได้ตอบทันที ให้รออ่านจากบทความ เพราะต้องหาคำตอบให้ชัดเจน ได้ค้นจากหนังสือที่มีอยู่หลายเล่ม จึงได้คำตอบจากเรื่อง ‘พงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์รัชกาลที่ ๕’ พระนิพนธ์สมเด็จฯกรมพระยาดำรงราชานุภาพ ซึ่งทรงอธิบายเรื่อง ‘พระบัณฑูร’ ไว้อย่างกระจ่างแจ้ง ดังนี้          “คำว่า ‘พระบัณฑูร’ นั้น สำหรับเรียกคำสั่งของพระมหาอุปราช เค้ามูลมาแต่คำสั่งของพระเจ้าแผ่นดินกำหนดไว้ในกฎมณเฑียรบาลเป็น ๒ อย่าง เรียกว่า ‘พระราชโองการ’ อย่างหนึ่ง เรียกว่า ‘พระบัณฑูร’ อย่างหนึ่ง ข้อนี้พึงเห็นได้ในคำเริ่มต้นเมื่อตั้งกฎหมาย แต่โบราณใช้ว่า “มีพระราชโองการมานพระบัณฑูร’ ต่อกัน          ดังนี้ ถ้าว่าตามพิเคราะห์คำต้นศัพท์ ‘โองการ’ หมายความว่า ประกาศิตของพระอิศวร ‘ราชโองการ’ ก็หมายความว่า ‘ประกาศิต’ ของพระวิศวรเมื่อแบ่งภาคลงมาเป็นพระราชาอยู่ในมนุษยโลก ซึ่งเรียกกันว่า ‘สมมติเทวราช’          (ส่วน) คำ ‘บัณฑูร’ นั้น เป็นภาษาเขมร หมายความว่า ‘สั่ง’ เดิมคงจะใช้แต่ว่า “มีพระราชโองการบัณฑูร” คำว่า ‘มาน’ (เป็นคำภาษาเขมรแปลว่า ‘มี’ นั่นเอง) เห็นจะเพิ่มเป็นสัมผัสให้เพราะขึ้นในภายหลัง          แต่อธิบายในกฎมณเฑียรบาลแยก ‘พระราชโองการ’ กับ ‘พระบัณฑูร’ ออกต่างหากจากกัน กฎมณเฑียรบาลกล่าวว่า “ถ้าขัดขืนพระราชโองการต้องโทษถึงประหารชีวิต ถ้าขัดพระบัณฑูรโทษปรับไหมจตุรคุณ” ดังนี้          อย่างไรก็ดีที่ให้เรียกคำสั่งของพระมหาอุปราชว่า ‘พระบัณฑูร’ นั้น พึงเข้าใจได้ว่า ให้มีอำนาจในสถานหนึ่งเสมอพระราชอำนาจของพระเจ้าแผ่นดิน          แต่ อำนาจพระบัณฑูรนี้ พระราชทานเจ้านายพระองค์อื่นนอกจากพระมหาอุปราชก็มี เรียกว่า ‘พระบัณฑูรน้อย’          เคยมีตัวอย่างทั้งในกรุงศรีอยุธยา และกรุงรัตนโกสินทร์นี้ (เมื่อรัชกาลที่ ๑) พระบัณฑูรน้อยจะมีตำแหน่งหน้าที่อย่างไรไม่ปรากฏ แต่เมื่อพระมหาอุปราช (พระบัณฑูรใหญ่) ได้รับรัชทายาท ก็ทรงตั้งพระบัณฑูรน้อย เป็นพระมหาอุปราชทุกคราว”          เรื่องพระบัณฑูรใหญ่และพระบัณฑูรน้อย กรุงศรีอยุธยาและกรุงรัตนโกสินทร์ ค่อยเล่าต่อภายหลัง เพราะมีเรื่องราวยืดยาวนัก โดยเฉพาะในปลายกรุงศรีอยุธยา ผู้ที่เคยเรียนประวัติศาสตร์ คงจะพอทราบเรื่องเจ้าฟ้าเพชร-เจ้าฟ้าพรกันอยู่บ้างแล้ว .... จากคุณ : กัมม์ - [ 8 พ.ย. 50 14:47:38 ]

ความคิดเห็นที่ 46 "มีพระราชโองการมานพระบัณฑูร" เอาไว้อ้างกับผู้ละเมิดว่า ได้ "สั่งแล้วสั่งเล่า" คงได้กระมังครับ จากคุณ : กัมม์ - [ 8 พ.ย. 50 18:52:22 ]

ความคิดเห็นที่ 47 ... เข้ามาดู จากคุณ : Mr. Fusion - [ 8 พ.ย. 50 21:18:19 ]