ความคิดเห็นที่ 1 (ตอนที่แล้ว)          วันอังคาร เดือน ๘ ขึ้น ๑๑ ค่ำ  ตรงกับวันที่ ๖ กรกฎาคม พุทธศักราช ๒๓๖๗  โปรดให้มีงานเวียนเทียนสมโภชสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้ามงกุฎ  ณ พระที่นั่งจักรพรรดิพิมาน  รุ่งขึ้นทรงพระเสลี่ยง  มีกระบวนช้าง ม้า และพลเดินเท้า เครื่องสูง กลองชนะ แห่พอสมควร  ออกประตูวิเศษไชยศรีเข้าประตูสวัสดิโสภา  ประทับเกยพลับพลาเปลื้องเครื่องหน้าวัดพระศรีรัตนศาสดาราม  ทรงโปรยทานแล้วเปลื้องเครื่องเข้าสู่ที่สรง  แล้วทรงพระภูษาจีบเขียนทอง  ทรงฉลองพระองค์ครุยเสด็จเข้าสู่พระอุโบสถ  สมเด็จพระสังฆราช (ด่อน) เป็นพระอุปัชฌาย์  มีพระฉายาในพุทธศาสนาว่า “วชิรญาณ” ทรงผนวชในที่ประชุมสงฆ์  บ่ายวันนั้นมีการสวดมนต์ฉลอง  ผนวชแล้วประทับอยู่พระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดารามคืน ๑  รุ่งขึ้นเลี้ยงพระแล้วจึงเสด็จไปประทับอยู่ที่วัดมหาธาตุ          เพียง ๗ วันหลังจากสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้ามงกุฎฯ ทรงผนวชพระภิกษุ  ถึงวันพุทธ เดือน ๘ แรม ๔ ค่ำ ปีวอกฉศก จุลศักราช ๑๑๘๖  ตรงกับวันที่ ๑๔ กรกฎาคม พุทธศักราช ๒๓๖๗  พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย สมเด็จพระบรมชนกนาถทรงพระประชวร  มีพระอาการให้มึนและเหมื่อยพระองค์  จึงเรียกพระโอสถข้างที่ชื่อ จรไนเพ็ชร ซึ่งเคยเสวยมาแต่ก่อนนั้นมาเสวย  ครั้นเสวยพระโอสถจรไนเพ็ชรแล้วเกิดพระอาการให้ร้อนเหลือกำลัง  จึงรับสั่งเรียกพระโอสถชื่อว่า ทิพโอสถ มาเสวยอีกขนาน ๑  พระอาการก็ไม่คลาย  กับเชื่อมซึมไปและมิได้ตรัสสิ่งใด  แพทย์หลวงปรึกษากันประกอบพระโอสถถวาย  ก็เสวยไม่ได้อีกต่อไป  ประชวรอยู่เพียง ๘ วัน  ครั้นถึง ณ วันพุธ เดือน ๘ แรม ๑๑ ค่ำ จุลศักราช ๑๑๘๖  ตรงกับวันที่ ๒๑ กรกฎาคม พุทธศักราช ๒๓๖๗  เวลาย่ำค่ำแล้ว ๕ บาท  ก็เสด็จสู่สวรรคตโดยมิได้มีพระบรมราชโองการดำรัสสั่งราชการบ้านเมืองแต่อย่างใด  สิริพระชนมายุได้ ๕๘ พรรษา  เสด็จดำรงราชสมบัติอยู่ ๑๖ พรรษา  สิ้นแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย สมเด็จพระบรมชนกนาถเพียงเท่านี้ จากคุณ : กัมม์ - [ 13 ก.พ. 51 15:27:09 ]

ความคิดเห็นที่ 2 (ต่อ)          จริงอยู่ว่าเรามีกฎมณเฑียรบาลซึ่งตั้งในแผ่นดินสมเด็จพระบรมไตรโลกนารถ  ซึ่งกำหนดว่า “พระราชกุมารอันเกิดด้วยอัครมเหสีเป็นสมเด็จหน่อพระพุทธเจ้า” หมายความว่าเป็นตำแหน่งรัชทายาทผู้มีสิทธิ์สืบราชบัลลังก์ คือ หน่อสมเด็จพระพุทธเจ้า  แต่เมื่อพิจารณาการเสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติของสมเด็จพระเจ้าแผ่นดินแต่ละพระองค์ซึ่งมีสืบมาในสมัยโบราณที่ผ่านมา  เห็นได้ว่าย่อมยึดถือความเหมาะสม กำลัง และความสามารถของแต่พระองค์ว่าจะเป็นที่พึ่งของแผ่นดินได้หรือไม่  มากกว่าจะยึดถือกฎมณเฑียรบาลที่ตั้งไว้          เมื่อพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระบรมชนกนาถเสด็จสู่สวรรคต  สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้ามงกุฎฯ ทรงดำรงพระยศอยู่ในตำแหน่งสมเด็จหน่อพระพุทธเจ้า  แต่ขณะนั้นทรงมีพระชันษาเพียง ๒๑ ปี และความรู้ความสามารถไม่ได้ทรงมีมากไปกว่าเจ้านายพระองค์อื่น   ตั้งแต่สมเด็จพระอนุชาธิราช กรมพระราชวังบวรมหาเสนานุรักษ์ สวรรคต  สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวในพระบรมโกศก็ไม่ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานเจ้านายพระองค์ใดอีกจนสิ้นรัชกาล  และเมื่อจะเสด็จสวรรคตก็ไม่ได้ดำรัสสั่งมอบเวนราชสมบัติพระราชทานแก่เจ้านายพระองค์ใดให้    เมื่อเหตุเป็นเช่นนี้แล้ว  พระบรมราชวงศ์นุวงศ์และเสนาบดีหัวหน้าราชการทั้งปวง  จึงต้องประชุมปรึกษากันตามธรรมเนียมบ้านเมืองโบราณ  ว่าควรจะเชิญเจ้านายพระองค์ใดขึ้นเสวยราชย์ครอบครองบ้านเมือง  ให้เป็นที่พึ่งแก่แผ่นดินสืบต่อไปได้          อย่างที่กล่าวไว้อันเจ้านายซึ่งเป็นกำลังแผ่นดินที่สำคัญในรัชกาลที่ ๒ มีด้วยกัน ๓ พระองค์  คือกรมพระราชวังบวรมหาเสนานุรักษ์พระองค์ ๑  เจ้าฟ้ากรมหลวงพิทักษมนตรีพระองค์ ๑  พระเจ้าลูกเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทรพระองค์ ๑  เมื่อสิ้นแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย  ในบรรดา ๓ พระองค์ที่กล่าวมานี้มีแต่พระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์พระองค์เดียวที่ยังดำรงพระชนม์อยู่   พระเจ้าลูกเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์  เป็นพระเจ้าลูกยาเธอพระองค์ใหญ่  เจริญพระชันษามากกว่าสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้ามงกุฎถึง ๑๗ ปี  และภายหลังเมื่อกรมพระราชวังบวรมหาเสนานุรักษ์เสด็จสวรรคต  และเจ้าฟ้ากรมหลวงพิทักษมนตรีสิ้นพระชนม์แล้ว  พระองค์ก็ได้ทรงบัญชาราชการแผ่นดินต่างพระเนตรพระกรรณสมเด็จพระบรมชนกนาถตลอดมา  ทั้งข้าทูลละอองธุลีพระบาทก็มีความจงรักสวามิภักดิ์ในพระองค์ เป็นที่ นับถือ รักใคร่ ยำเกรงของเหล่าข้าราชการและราษฎรทั่วไปเป็นอันมาก  ที่ประชุมเห็นว่าควรถวายพระราชสมบัติแด่พระเจ้าลูกเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์  บ้านเมืองจึงจะเรียบร้อยเป็นปรกติสุข  อีกทั้งยังทรงเป็นที่พึ่งแก่แผ่นดินได้ด้วยพระกำลัง พระบารมี พระปรีชาสามารถ และพระสติปัญญาเฉลียวฉลาด แก้ไขเมื่อ 16 ก.พ. 51 07:52:50 จากคุณ : กัมม์ - [ 13 ก.พ. 51 15:27:44 ]

ความคิดเห็นที่ 3 (ต่อ)          พระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์  มีพระนามเดิมว่า พระองค์เจ้าชายทับ พระราชสมภพเมื่อวันจันทร์ เดือน ๔ แรม ๑๐ ค่ำ ปีมะแมนพศก จุลศักราช ๑๑๔๙  ตรงกับวันที่ ๓๑ มีนาคม พุทธศักราช ๒๓๓๐  เป็นปีที่ ๖ ในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก  ในปีมะแมนพศกนี้ปรากฏในพระราชพงศาวดารว่า “พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงพระราชดำริ  จะเสด็จพระราชดำเนินทัพหลวงไปตีเมืองทวาย” ครั้งนั้นพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย สมเด็จพระบรมชนกนาถ  เมื่อยังทรงดำรงพระอิสริยยศเป็นสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงอิศรสุนทร  ได้โดยเสด็จพระราชดำเนินราชการสงครามครั้งนี้ด้วย          สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ  ทรงตั้งข้อสังเกตไว้ในสาส์นสมเด็จ ทูล สมเด็จเจ้าฟ้า กรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์  ฉบับลงวันที่ ๑ มิถุนายน พุทธศักราช ๒๔๘๔  ว่า  “เวลาเขียนเรื่องให้ชื่อที่ทูลมานี้  พบอะไรแปลกอย่างหนึ่ง  หม่อมฉันนึกๆ ขึ้นว่าอะไรจะเป็นนิมิตที่พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าฯ ได้พระนามว่า “ทับ” ลองไปเปิดดูหนังสือราชสกุลวงศ์ได้ความว่า  ประสูติเมื่อปีมะแมนพศก พุทธศักราช ๒๓๓๐  ไปเปิดดูพงศาวดารรัชกาลที่ ๑  ได้ความว่าในปีมะแมนพศกนั้น  พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าฯ เสด็จไปตีเมืองทวาย  และโปรดให้พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้าฯ เป็นตำแหน่งยกกระบัตรทัพ  ครั้งแรกที่เสด็จออกสงคราม  เห็นจะเอาการทัพครั้งนี้เป็นนิมิตพระนาม”          เจ้าจอมมารดาเรียมในรัชกาลที่ ๒  เป็นพระราชชนนี  พระชนกของเจ้าจอมมารดาเรียมมีนามว่า บุญจัน  ได้ทำราชการแผ่นดินเป็นที่พระยานนทบุรีศรีมหาอุทยาน  มีเคหสถานอยู่ในที่ซึ่งได้ทรงสถาปนาเป็นวัดเฉลิมพระเกียรติ เมืองนนทบุรีในปัจจุบันนี้  ปรากฏในหนังสือราชินิกุลรัชกาลที่ ๓ พระนิพนธ์ในสมเด็จพระราชปิตุลา บรมพงศาภิมุขฯ ว่า ราชินิกูลในรัชชกาลที่ ๓ ชั้นที่ ๑          บุรพชนทางพระชนก (ของสมเด็จพระศรีสุราลัย) ชนกและชนนีขององค์พระชนกซึ่งเปนราชินิกุลชั้น ๑ นั้น ว่าเป็นใครและนามใด  บุตร์ (ทราบแต่องค์พระชนกองค์เดียว) นามว่า "จัน"  มีบรรดาศักดิ์เปนพระยานนทบุรี เป็นราชินิกุลชั้น ๒  เมื่อพระชนกจันได้เปนผู้ว่าราชการจังหวัดนนทบุรีแล้วไปตั้งเคหะสถานอยู่ณะจังหวัดนั้น  สืบสกูลต่อมาฝ่ายหนึ่ง  ซึ่งเรียกว่า "สกูลเมืองนนท์"  ภายหลังในตำบลนั้นพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว  ทรงสร้างพระอารามถวายสมเด็จพระศรีสุราไลย พระบรมราชชนี  อันมีนามปรากฏว่า "วัดเฉลิมพระเกียรติ์"  ซึ่งเป็นเครื่องหมายสำคัญอยู่จนทุกวันนี้          บุรพชนทางชนนีฝ่ายชนก (คือบิดาของมารดาของสมเด็จพระศรีสุราลัย) ซึ่งเปนเชื้อสายแขกสุนีนั้น  กล่าวกันว่ามาแต่สกูลเจ้าพระยาจักรี ครั้งกรุงธนบุรี (ทราบว่าชื่อ "หมุด") ซึ่งเดิมเป็นหลวงศักดิ์นายเวรมหาดเล็ก ครั้งกรุงศรีอยุธยา  คือผู้ที่ปรากฏชื่อในพงศาวดารว่า "เจ้าพระยาจักรีแขก" นั้น  เจ้าพระยาจักรีแขกมีบุตร์ที่ควรกล่าว ๒ คน  คน ๑ ทราบว่าชื่อ "หมัด" เดิมเปนพระยาราชบังสัน  แล้วเลื่อนที่เป็นพระยายมราช  สมญาปรากฏว่า "เจ้าพระยายมราชแขก"  อีกคนหนึ่งชื่อไรไม่ปรากฏ  เข้าใจว่าชื่อ "หวัง"  เดิมเป็นพระชลบุรีอยู่ก่อน  ครั้นถึงรัชชกาลที่ ๑ กรุงรัตนโกสินทร์ แรกเถลิงถวัลยราชสมบัติ  โปรดเกล้าให้เปนพระยาราชวังสัน  เข้ามารับราชการอยู่ในกรุง ....          .... ผู้น้องคงเป็น "พระยาราชวังสัน" ถ้าจะให้เข้าใจชัดเจน  ก็คือแปลว่า "พระยาราช (สกูลมาแต่) หวังหะสัน" พระยาราชวังสันผู้นี้  ตั้งเคหะสถานอยู่ที่ริมวัดหงส์รัตนาราม  ในคลองบางกอกใหญ่ จังหวัดธนบุรีใต้  และเคหะสถานนี้จะตั้งใหม่  หรือจะเป็นสถานที่เดิมของสกูลแต่ครั้งเจ้าพระยาจักรี (แขก) ผู้บิดาก็เปนได้  เมื่อนามเดิมของพระยาราชวังสันผู้นี้ไม่ทราบแน่  จึงเปนแต่เรียกว่า "พระยาราชวังสัน บ้านริมวัดหงส์"  เพราะฉะนั้นต่อไปนี้จักเรียกว่า "พระยาราชวังสัน (หวัง)"  ท่านผู้นี้นับว่าเป็น ราชินิกูลชั้น ๑  เพราะเป็นชนกของชนนีในสมเด็จพระศรีสุราไลย ...          ฝ่ายชนนีของพระชนนี (คือมารดาของมารดาของสมเด็จพระศรีสุราลัย)  ซึ่งเป็นไทยสกูลชาวสวนวัดหนัง  ผู้เปนภรรยาของพระยาราชวังสัน (หวัง)  ตามที่กล่าวมาแล้วนั้น  มีนามว่า "ชู" นับว่าเป็นราชินิกูลชั้น ๑ เหมือนกัน  เดิมก็ย่อมอยู่ณะเคหะสถานแห่งบุรพชนในสกูลชาวสวนวัดหนัง  ถึงแม้ว่าภายหลังจักต้องย้ายสถานที่ใหม่มาอยู่กับสามีก็ดี  สถานที่เดิมของบุรพชนยังมีสำคัญอยู่  คือต่อมาพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว  ได้ทรงปฏิสังขรณ์วัดหนังในคลองบางขุนเทียน  จังหวัดธนบุรีใต้  เปนเครื่องหมายสำหรับสกูลชาวสวนวัดหนัง  อันเปนบุรพชนของพระชนนีฝ่ายชนนี  ดังปรากฏอยู่ทุกวันนี้            เจ้าจอมมารดาเรียมเป็นธิดาองค์เดียวในพระชนนีเพ็ง  เจ้าจอมมารดาเรียมได้ทำราชการในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย  เมื่อยังทรงดำรงพระอิสริยยศเป็นสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้ากรมขุนอิศรสุนทร  และเมื่อทรงประทับอยู่พระราชวังเดิม  เจ้าจอมมารดาเรียมทรงให้ประสูติพระราชโอรส ๓ พระองค์  คือ                     ๑. พระองค์เจ้าทับ คือ พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว นี้                   ๒. พระองค์เจ้าป้อม  ประสูติเมื่อวันพฤหัสบดี เดือน ๓ ขึ้น ๗ ค่ำ ปีจอโทศก จุลศักราช ๑๑๕๒  ตรงกับวันที่ ๒๘ กุมภาพันธ์ พุทธศักราช ๒๓๓๓  สิ้นพระชนม์ในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก  เมื่อปีฉลูเบญจศก จุลศักราช ๑๑๕๕ พุทธศักราช ๒๓๓๖  พระชันษา ๓ ปี                   ๓. พระองค์เจ้าหนูดำ  ประสูติเมื่อเดือน ๔ ปีชวดจัตวาศก จุลศักราช ๑๑๕๔  พุทธศักราช ๒๓๓๕  สิ้นพระชนม์ในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก  เมื่อปีฉลูเบญจศก จุลศักราช ๑๑๕๕  พุทธศักราช ๒๓๓๖  พระชันษา ๑ ปี          ครั้นเมื่อพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยเสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติ  เจ้าจอมมารดาเรียมและพระราชโอรสก็ได้โดยเสด็จมาประทับในพระบรมมหาราชวังตามโบราณราชประเพณี  เจ้าจอมมารดาเรียมได้รับราชการที่พระสนมเอก  บังคับการห้องเครื่อง แก้ไขเมื่อ 16 ก.พ. 51 07:59:04 แก้ไขเมื่อ 13 ก.พ. 51 21:38:02 แก้ไขเมื่อ 13 ก.พ. 51 16:50:26 จากคุณ : กัมม์ - [ 13 ก.พ. 51 15:28:50 ]

ความคิดเห็นที่ 4 (ต่อ)          พระองค์เจ้าทับทรงพระเจริญมาโดยลำดับ  ได้รับพระมหากรุณาและพระเมตตา จากสมเด็จพระบรมอัยกาธิราช คือ พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมาแต่ทรงพระเยาว์  ถึงเกณฑ์กำหนดโสกันต์  ในขณะนั้นยังหามีธรรมเนียมพระโอรสเจ้าฟ้าต่างกรมโสกันต์ไม่  พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก สมเด็จพระบรมอัยกาธิราชทรงพระมหากรุณาในพระราชนัดดาพระองค์นี้  จึงโปรดเกล้าฯ ให้โสกันต์ที่พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาทในพระบรมมหาราชวังเป็นการพิเศษ  ครั้นถึงกำหนดทรงบรรพชาและอุปสมบท  สมเด็จพระบรมอัยกาธิราชก็ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ในทำพระราชพิธีเฉพาะพระพักตร์ในวัดพระศรีรัตนศาสดารามทั้งสองคราวด้วย          ถึงสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย สมเด็จพระบรมชนกนาถ  เสด็จดำรงพระยศเป็นกรมพระราชวังบวรสถานมงคล ในท้ายแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกนั้น  พระองค์เจ้าทับก็ได้ดำรงพระอิสริยยศเป็นพระเจ้าหลานเธอ  ได้รับราชการในสมเด็จพระบรมชนกนาถทั่วไป  เป็นที่ไว้วางพระราชหฤทัยยิ่งกว่าพระราชโอรสพระองค์อื่น          เมื่อพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกเสด็จสวรรคต  ทรงมอบเวนสิริราชสมบัติพระราชแด่พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย สมเด็จพระบรมชนกนาถแล้ว  เกิดเหตุด้วยมีหนังสือทิ้งกล่าวโทษเจ้าฟ้าอภัยธิเบศร์ กรมขุนกษัตรานุชิต พระราชโอรสให้สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี  ว่าจะคิดประทุษร้ายต่อสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวพระองค์ใหม่  เมื่อทรงทราบก็ทรงพระราชดำริว่า  ถ้าจะให้ผู้อื่นชำระความคดีนี้เนื้อความจะยืดยาว หรือคลาดเคลื่อนไป  หากทำการไม่รอบคอบมั่นคงก็จะเป็นเหตุให้เกิดเสี้ยนศึกศัตรูลุกลามออกไป  ด้วยเหตุที่ว่าในเวลานั้นข้าราชการซึ่งเป็นคนเก่าแก่ได้ทำราชการมาแต่ครั้งกรุงธนบุรียังมีอยู่มาก  ที่ยังนิยมยินดีต่อพระบารมีของเชื้อวงศ์สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรีก็ยังมีมากอยู่  ที่มีความนิยมยกย่องจงรักสวามิภักดิ์ในสมเด็จพระพุทธเจ้าหลวง พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก และที่นิยมยินดีสวามิภักดิ์ต่อพระบรมเดชานุภาพและพระบารมีของพระองค์ก็มีมาก    ทั้งสองฝักสองฝ่ายก็มีอยู่โดยมากที่คิดเห็นแก่ประโยชน์ส่วนตนที่จะได้โอกาสคิดทุจริตทำการเป็นความชอบต่อพระเจ้าแผ่นดินองค์ใหม่นี้  อาจเกิดเหตุอุบาทว์กลางเมืองขึ้นได้          ดังนั้นผู้ที่จะรับสนองพระราชกิจครั้งนี้ต้องเป็นที่ไว้วางพระราชหฤทัย  ประกอบด้วยสติปัญญา ความกล้าหาญ และจงรักภักดี  จึงจะชำระเสี้ยนศึกศัตรูระงับการจลาจล  ซึ่งจะเกิดขึ้นในพระนครในเวลาที่ตั้งราชธานีใหม่และผลัดแผ่นดินใหม่ครั้งนี้  ยังไม่มั่นคงบริบูรณ์  ดังนั้นเพื่อความสงบเรียบร้อยไม่เป็นที่เดือดร้อนแก่แผ่นดินทั้งปวง  อีกทั้งไม่เป็นที่หมิ่นประมาณแก่อริราชศัตรูภายนอกจะพลอยซ้ำเติมเอาได้  พระองค์ตระหนักในพระราชหฤทัยว่าผู้ซึ่งประกอบด้วยคุณสมบัติดังกล่าว  เห็นจะมีแต่พระราชโอรสพระองค์โต  พระองค์เจ้าทับ  จึงทรงมอบให้พระเจ้าลูกยาเธอพระองค์นั้นชำระความเรื่องทิ้งหนังสือกล่าวโทษนี้  พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าทับในขณะนั้นทรงมีพระชันษาเพียง ๒๓ ปี  แต่ด้วยพระสติปัญญา ความกล้าหาญ  พระองค์ได้ทรงพิจารณาความ  ค้นคว้าหาเรื่องเรื่องราวชำระได้ตัวผู้มีความผิดทั่วทุกตัวคน  แล้วนำความขึ้นกราบบังคมทูลแด่สมเด็จพระบรมชนกนาถ  จึงโปรดให้ลงโทษระงับเหตุทั้งปวงได้โดยเร็ว  เหตุการณ์ก็สงบเรียบร้อยมีได้ลุกลามเกิดเหตุอันตรายต่อความสงบเรียบร้อยขึ้นอย่างใดอย่างหนึ่งอีก  ด้วยความยุติธรรมในการชำระความของพระเจ้าลูกเธอพระองค์นั้น          ครั้นเมื่อสมเด็จพระบรมชนกนาถได้เสด็จเถลิงถวัลยราชปราบดาภิเษกแล้ว  จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานพระสุพรรณบัฏ  เลื่อนพระเกียรติยศพระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าทับขึ้นเป็น พระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์  และทรงพระกรุณาพระราชทานที่วังและเครื่องอุปโภคบริโภคทรัพย์ศฤงคารบริวารของกรมขุนกษัตรานุชิตผู้เป็นโทษต้องประหารให้เป็นบำเหน็จ  กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ก็ปกครองบริวารเหล่านั้นเป็นสุขสืบมา จากคุณ : กัมม์ - [ 13 ก.พ. 51 15:35:53 ]

ความคิดเห็นที่ 5 (ต่อ)          ในรัชกาลสมเด็จพระบรมชนกนาถนั้น  พระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ได้ทรงบำเพ็ญราชกิจใหญ่น้อยให้สำเร็จลุล่วงเป็นอันมาก  เมื่อต้นแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย  เป็นช่วงเวลาที่เพิ่งตั้งราชธานีใหม่  พระราชทรัพย์ซึ่งจะจับจ่ายใช้การแผ่นดินก็ได้แต่ค่านาอากรสมพักสรในพื้นเมืองเป็นหลัก  ซึ่งก็เพียงเล็กน้อยไม่พอที่จะจ่ายราชการ  พระเจ้าแผ่นดินจึงต้องทรงตกแต่งสำเภาหลวงบรรทุกสินค้าในพื้นเมืองออกไปค้าขายยังประเทศจีน  พระราชกิจนี้ก็ตกเป็นหน้าที่ในพระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์  ด้วยทรงรับบังคับบัญชาราชการในกรมท่าขณะนั้น  พระองค์จึงต้องขวนขวายหาพระราชทรัพย์ถวายสมเด็จพระบรมชนกนาถ  ที่จะได้ทรงใช้จ่ายในราชการแผ่นดินทั้งปวงซึ่งมีมากในช่วงเวลาที่ตั้งราชธานีใหม่  พระราชทรัพย์ซึ่งได้จากส่วนของกำไรการแต่งสำเภาหลวงออกไปค้าขาย  ยังไม่บริบูรณ์พอจะใช้จ่ายในราชการแผ่นดิน  พระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ก็ทรงตกแต่งสำเภาในส่วนพระองค์ออกไปค้าขายอีกส่วนหนึ่งต่างหาก  ได้ผลประโยชน์กำไรมาก็ทูลเกล้าฯ ถวายไว้ในสมเด็จพระบรมชนกนาถ  พระราชทรัพย์ที่จะทรงจับจ่ายในราชการแผ่นดินจึงถึงที่บริบูรณ์เพียงพอ  มิได้เป็นที่ขุ่นเคืองฝ่าละอองธุลีพระบาทอีกต่อไป  สมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย  สมเด็จพระบรมชนกนาถทรงพระกรุณาในสมเด็จพระเจ้าลูกเธอพระองค์นี้ยิ่ง  ตรัสประพาสออกพระนามว่า “เจ้าสัว” เสมอมา          การโยธาก่อสร้างสิ่งต่างเพื่อเป็นศรีพระนครแห่งใหม่นั้น  พระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทรได้ทรงทำราชการฉลองพระเดชพระคุณในสมเด็จพระบรมชนกนาถหลายอย่าง  ทั้งการการโยธาที่จะการป้องกันพระนครและการโยธาซึ่งเป็นที่สำราญพระราชหฤทัย  เกื้อกูลแก่ความปิติสุขความยินดีในสมเด็จพระบรมชนกนาถทั้งสองประการพร้อมกัน  พระองค์ทรงรับหน้าที่เป็นแม่กองในการสร้างป้อมประโคนชัยแห่ง ๑  ป้อมนารายณ์ปราบศึกแห่ง ๑  ป้อมปราการแห่ง ๑  ป้อมกายสิทธิ์แห่ง ๑  ป้อมผีเสื้อสมุทรซึ่งตั้งบนเกาะกลางลำแม่น้ำเจ้าพระยาแห่ง ๑  และป้อมนาคราชซึ่งตั้งอยู่ทางฝั่งตะวันตก  พระเจ้าลูกเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทรเสด็จลงไปประทับอยู่ ณ เมืองสมุทรปราการ  ทรงบังคับบัญชาจัดการก่อสร้างป้อมทั้งปวงอยู่มิได้ขาด  เป็นพระราชกิจที่ติดอยู่กับพระองค์จนตลอดแผ่นดินสมเด็จพระบรมชนกนาถ  ส่วนการโยธาซึ่งจะเป็นที่สำราญพระราชหฤทัยในสมเด็จพระบรมชนกนาถนั้น  สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทรได้ทรงรับเป็นแม่กองขุดสระ ทำสวน สร้างเก๋งน้อยใหญ่ในพระราชอุทยานซึ่งเรียกกันว่า สวนขวา  ให้เป็นที่เสด็จประพาสรื่นรมย์สำราญพระราชหฤทัยในสมเด็จพระบรมชนกนาถ และเป็นเกียรติเป็นศรีสำหรับพระนครเป็นอันมาก          ในราชการสงครามซึ่งเป็นเรื่องสำคัญยิ่งในช่วงเวลาตั้งราชธานีและผลัดแผ่นดินใหม่นั้น  เมื่อปีเถาะเอกศก จุลศักราช ๑๑๘๑ มีพระจากแดนพม่ารูป ๑ ชื่อสมีเคียนอู่เข้ามาถึงพระนคร  โปรดให้เจ้าพนักงานถามคำให้การ  ได้ความว่าพระเจ้าอังวะปะดุงสิ้นพระชนม์ ถึงเดือน ๑๑ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๑๘๒ พุทธศักราช ๒๓๖๓  พระยาภักดีสงครามสมิงอาทมาตกองตระเวน  ออกไปลาดตระเวนสืบข่าวทางชายแดนพม่า  จับได้อ้ายเยละนายด่านบ้านโป่ง อ้ายงะจันตนะ อ้ายงะโค  ซึ่งเจ้าเมืองเมาะตะมะให้คุมไพร่เข้ามาสืบราชการ ณ ตำบลด่านลุมช้าง  ส่งตัวเข้ามายังพระนคร  โปรดให้ถามคำให้การได้ความว่าเมื่อพระเจ้าอังวะปะดุงมินสิ้นพระชนม์  ราชสมบัติได้แก่พระเจ้าอังวะจักกายมิน  ปราบปรามเมืองมณีบุระซึ่งแข็งเมืองไม่ยอมเป็นเมืองขึ้นตั้งแต่รัชสมัยจิงกูมินมหาธรรมราชาธิราชได้สำเร็จ  แล้วคิดจะยกกองทัพเข้ามาตีเมืองไทย  เพื่อจะให้เป็นเกียรติยศว่าทำการซึ่งพระอัยกาปะดุงมินทำไม่สำเร็จนั้นได้  จักกายมินให้หาเจ้าเมืองทวาย เจ้าเมืองเชียง เจ้าเมืองเมาะลำเลิงขึ้นไปคิดราชการสงครามจะเข้ามาตีเมืองไทย  และให้การว่าเมื่อเดือน ๙ สมิงหาญหักค่ายรามัญหนีออกไปเมืองมฤท  บอกข่าวว่า  ในเดือน ๗ ปีมะโรงโทศกนั้น  เกิดไข้อหิวาตกโรคในกรุงเทพฯ ผู้คนล้มตายมาก  ศพคนตายทั้งชายหญิงทิ้งเกลื่อนวัดก่ายกันเหมือนกองฟืน  ถึงมีศพลอยในแม่น้ำลำคลองเกลื่อนกลาดติดต่อกันไปทุกคุ้งแคว  พระสงฆ์ไม่อยู่วัด คฤหัสถ์ทิ้งบ้าน ย่านถนนหนทางไม่มีคนเดิน  ต่างคนต่างกินปลาแห้งกับพริกเกลือด้วยกลัวห่า  ราษฎรพากันหวาดหวั่นครั่นคร้ามต่อมหันตภัยไปทั่วพระนคร  ระส่ำระสายเป็นอันมาก  เจ้าเมืองเมาะตะมะจึงแต่งให้เจ้าเมืองพังดารนายไพร่เข้าจับไทยทางท่าดินแดงไปสอบ  ถ้าได้ความตามนั้นจะนำทูลพระเจ้าอังวะให้ยกกองทัพมาทางเอาเมืองไทย  ฝ่ายพระยาถลางข้างใต้แต่งคนไปสืบราชการทางเมืองมฤท เมืองตะนาวศรี  ก็ได้ความว่าพม่าเตรียมต่อเรือขึ้นเป็นมาก            เมื่อทราบทราบข่าวสงครามต้องกันทั้ง ๒ ทางดังนี้แล้ว  จึงทรงปรึกษาพระราชวงศานุวงศ์และเสนาบดีข้าราชการใหญ่น้อย  เห็นพร้อมกันว่าพม่าเตรียมการใหญ่ครั้งนี้  ข้างฝ่ายเราจะนิ่งประมาทอยู่ไม่ได้  ควรให้มีกองทัพไปตั้งขัดตาทัพไว้  หากพม่ารู้ว่าไทยรู้ตัวให้กองทัพไปตั้งสกัดไว้ก็คงจะไม่ยกมา  หากแม้จะยกมาจริงกองทัพที่ยกไปก็จะได้ปะทะปะทังถ่วงไว้  พอตระเตรียมกองทัพใหญ่รับศึกพม่าได้ทัน  ครั้งนั้นพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยโปรดให้พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นศักดิ์พลเสพเป็นแม่ทัพไปตั้งขัดตาทัพที่เมืองเพชรบุรีกอง ๑  และโปรดให้พระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์เป็นแม่ทัพคุมคนหมื่นหนึ่งไปตั้งขัดตาทัพทางด่านเมืองราชบุรี เมืองกาญจนบุรีอีกทาง ๑  ด้วยทรงเห็นถึงสติปัญญา ปฏิภาณความเฉลียวฉลาด กล้าหาญ ชำนาญพิชัยสงครามทั้ง ๒ พระองค์พอจะสนองพระราชกิจครั้งนี้ได้  โปรดยกจากพระนครพร้อมกัน ณ วันศุกร์ เดือน ๑ ขึ้น ๑๐ ค่ำ ปีมะโรงโทศกนั้น          ส่วนหัวเมืองปักษ์ใต้ฝ่ายตะวันตกนั้น  โปรดให้พระยากลาโหมราชเสนา (ทองอิน) คุมพลไปตั้งรักษาเมืองถลางกอง ๑  พระยาศรสำแดงไปรักษาเมืองพัทลุงกอง ๑  พระยาพิไชยสงครามไปรักษาเมืองพัทลุงกอง ๑  และให้เกณฑ์พลเมืองสงขลาเมืองพัทลุงรวมกันยกออกไปตั้งต่อเรือสำหรับบรรทุกทหารที่เมืองสตูล  ส่วนที่เมืองนครศรีธรรมราชเวลานั้นพระยานคร (น้อย) ป่วย  โปรดให้พระยาวิชิตณรงค์คุมกำลังลงไปช่วยรักษาเมืองนคร  และให้พระพงษ์นรินทร์ราชบุตรพระเจ้ากรุงธนบุรี ซึ่งรับราชการเป็นหมอหลวงอยู่  ลงไปรักษาเมืองนครด้วย  มีท้องตราสั่งไปว่า  ถ้าเกิดศึกพม่าจริงแล้ว  ให้พระยานคร (น้อย) เป็นแม่ทัพ  พระยาวิชิตณรงค์เป็นปลัดทัพ  พระพงษ์นรินทร์เป็นยกบัตรทัพ          พระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์เสด็จไปตั้งทัพหลวงที่แม่น้ำน้อย เมืองกาญจนบุรี  แต่งให้พระยารัตนจักรไปสืบราชการ  จับได้พม่าที่ด่านมองละแขวงเมืองทวาย ๘ คน  ให้การว่า  เจ้าเมืองทวายให้ปลูกฉางขึ้น ๓ ฉางจะขนข้าวเมืองยะไข่มาไว้  เดือน ๖ เดือน ๗ จะตั้งกองทำนาที่เมืองทะวายสะสมเสบียง  ปีมะเส็งตรีศกจะยกเข้ามาตีกรุงเทพฯ  กองทัพหลวงตั้งขัดตาทัพจนเข้าฤดูฝนไม่มีกองทัพพม่ายกมา  พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงพระราชดำริเห็นว่าพม่าให้ปลูกฉางลำเลียงเสบียงอาหารสำรองไว้ดังนั้น  เห็นจะคิดทำการติดปีหน้า  ในเวลานั้นเข้าฤดูฝนพ้นฤดูศึกสงครามแล้ว  เห็นจะไม่มีศึกสงครามในฤดูฝนนั้นเป็นแน่  จึงโปรดให้มีท้องตราให้หากองทัพพระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นศักดิพลเสพ  และพระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์  กลับคืนพระนครทั้ง ๒ ทัพ  ให้เจ้าพระยาวงศาสุรศักดิ์ (แสง)  พระยามหาโยธา คุมพลอยู่รักษาราชการ  แลให้หาพระยากลาโหมราชเสนากลับเข้ามาคุมทัพ ๘,๒๐๐ ไปตั้งขัดตาทัพที่เมืองราชบุรี          อนึ่ง  เมื่อพระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร ทรงยกไปตั้งขัดตาทัพนั้น  ก็มิได้เฉยอยู่  ยังคำนึงถึงหน้าที่แม่กองโยธาการก่อสร้างสวนขวาในพระนคร  โปรดให้เลือกเฟ้นศิลาก้อนใหญ่ๆ จัดส่งเข้ามาก่อเขาก่อถ้ำในพระราชอุทยานอยู่เสมอมิได้ขาด แก้ไขเมื่อ 16 ก.พ. 51 08:07:57 แก้ไขเมื่อ 13 ก.พ. 51 15:37:19 จากคุณ : กัมม์ - [ 13 ก.พ. 51 15:36:41 ]

ความคิดเห็นที่ 6 (ต่อ)          ในส่วนการพระกุศลในพระพุทธศาสนานั้น  พระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทรทรงพระศรัทธาเลื่อมใสในพระพุทธศาสนาเป็นที่ยิ่ง  ทรงสร้างพระพุทธปฏิมากรหลายพระองค์ และทรงจัดสร้างพระไตรปิฎกทั้งคำอรรถคำแปลมีมงคลลัตถทีปนีแปลที่ปรากฏอยู่สืบต่อมา เป็นต้น  ทรงบำเพ็ญพระกุศลปฏิบัติเลี้ยงสงฆ์และมีพระธรรมเทศนาจาระไนพระพุทธวจนะที่วังของพระองค์ทุกวันมิได้ขาด  ทั้งประทานเงินเดือนให้แก่อาจารย์ที่บอกพระคัมภีร์แก่พระสงฆ์สามเณรเป็นอันมาก  โปรดให้ตั้งโรงทานไว้ที่วังสำหรับเลี้ยงอาหารยาจกวนิพกราษฎรทั่วหน้า  ถึงวันพระก็ทรงปล่อยสัตว์และแจกเงินแก่คนชราคนพิการคนยากจนเป็นนิจ  ส่วนการพระกุศลซึ่งเป็นการจรตามกาลสมัย  พระองค์ก็ได้ทำทรงบำเพ็ญอยู่เนืองๆ  คราวที่ปรากฏเป็นการใหญ่นั้นได้แก่ เมื่อสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้ามงกุฎฯ ทรงผนวชสามเณร  พระองค์ได้เชิญมาทรงเทศนาพระเวสสันดรชาดกกัณฑ์มัทรี  และพระองค์ได้แต่งกระจาดใหญ่เป็นเครื่องบูชากัณฑ์เทศน์  ครั้งนั้นพระบรมวงศานุวงศ์ ข้าราชการและราษฎรทั้งปวง ก็พากันชื่นชมยินดีอนุโมทนาพระกุศลเป็นการเอิกเกริกยิ่งใหญ่  ดังที่เล่ามาแล้ว          การพระราชกุศลในบวรพระพุทธศาสนาทั้งปวงที่พระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ทรงบำเพ็ญนั้น  ความทราบถึงพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระบรมชนกนาถ  ก็ทรงอนุโมทนาและสรรเสริญเป็นอันมาก  ทรงพระราชดำริว่า  แต่พระเจ้าลูกยาเธอยังทำทานบำเพ็ญพระกุศลอยู่เป็นนิจดังนี้  พระองค์ทรงเป็นถึงพระเจ้าแผ่นดินควรที่พระองค์จะบำเพ็ญทานให้เป็นที่ยิ่งกว่านั้นบ้าง  จึงมีพระราชโองการโปรดเกล้าฯ ให้ตั้งโรงทานหลวงเลี้ยงพระสงฆ์และยาจกวนิพกทั้งราษฎรทั่วไปทั้งปวง  แล้วโปรดให้มีเทศนาพระธรรมคำสอนของสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า  และแจกเงินแก่คนชราคนพิการคนยากจน  เป็นแบบอย่างสืบต่อมาในรัชกาลภายหลัง          ในด้านพระอัธยาศัยพระจริตสันดาน  พระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ก็ปราศจากความมัจฉริยะตระหนี่ถี่เหนียว  ทรงโอบอ้อมอารีเกื้อกูลเจือจานทั่วหน้า  ไม่ว่าจะเป็นพระบรมวงศานุวงศ์หรือข้าราชการ  บรรดาซึ่งมาเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาท  และที่อยู่ประจำราชการในพระราชวัง  พระองค์ก็โปรดให้ทำอาหารการกินเลี้ยงที่วังทั่วหน้าทุกวันทุกเวลามิได้ขาด  เป็นที่สรรเสริญนิยมรักใคร่ในพระบรมวงศานุวงศ์ทุกพระองค์  เป็นที่นิยมรักใคร่เคารพนับถือในบรรดาข้าราชการทั้งปวงทุกคน          ขณะเมื่อสมเด็จพระอนุชาธิราช กรมพระราชวังบวรสถานมงคลยังเสด็จดำรงพระชนม์อยู่นั้น  เสด็จลงมาประทับพิพากษาชำระคดีใหญ่ และความรับสั่ง ณ โรงละครใกล้วัดพระศรีรัตนศาสดาราม  ต่างพระเนตรพระกรรณสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวนั้น  พระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ก็ได้เสด็จในที่ประชุมพิพากษาชำระคดี เป็นประธานด้วยพระองค์หนึ่งมิได้ขาดหน้าที่ราชการ  ครั้นเมื่อกรมพระราชวังบวรสถานมงคลเสด็จสวรรคตแล้ว  พระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทรจึงทรงรับตำแหน่งบังคับบัญชาสิทธิ์ขาดในกรมพระตำรวจ  ว่าความรับสั่งทั้งปวง  ด้วยอาศัยพระเมตตาพระกรุณาของพระองค์ต่อราษฎร  และพระสติปัญญาปรีชาสามารถ  อีกทั้งพระเดชานุภาพซึ่งมีมูลจากความนิยมรักใคร่มีใจสวามิภักดิ์ของข้าราชการและราษฎรนั้น  ทรงพิจารณาไต่สวนข้อความคดีให้แล้วให้ลุล่วงไปด้วยความยุติธรรมโดยเร็ว  เป็นที่ชื่นชมนิยมยินดีของอาณาประชาราษฎรทั้งปวง  ยิ่งเพิ่มจิตคิดสวามิภักดิ์ถวายในพระองค์เป็นอันมาก  อีกทั้งเป็นที่เบาพระราชหฤทัยในสมเด็จพระบรมชนกนาถ  มิได้มีพระราชกังวลหม่นหมองเป็นที่ขุ่นเคืองพระราชหฤทัยเลย จากคุณ : กัมม์ - [ 13 ก.พ. 51 15:38:43 ]

ความคิดเห็นที่ 7 (ต่อ)          สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร  ทรงพระอุตสาหะเสด็จเข้ามาเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาทเวลาเสด็จพระราชดำเนินว่าราชกิจการต่างๆ ตามตำแหน่งหน้าที่ของพระองค์เป็นนิจทุกเวลามิได้ขาดทั้งค่ำเช้า  ถึงเมื่อจะเป็นเวลาที่ฝนตกมากน้อยเท่าใด  พระองค์ก็มิได้รั้งรอให้ฝนหานเคลื่อนคลายเวลาราชการ  ทรงพระอุตสาหะเสด็จมาเฝ้าจนได้  พระองค์ทรงพระดำริแปลงแคร่กันยา ซึ่งเป็นของข้าราชใช้ในตอนนั้น  ให้เป็นพระวอขนาดน้อยหุ้มด้วยผ้าขี้ผึ้ง  สำหรับทรงเวลาเสด็จเข้ามาทำราชการในพระราชวังเวลาที่มีฝน  พระวอนั้นต่อมาเมื่อเถลิงราชสมบัติแล้ว  จึงพระราชทานนามว่า วอประเวศวัง  เป็นแบบอย่างสำหรับพระบรมวงศานุวงศ์ซึ่งทรงกรมทรงทำตาม  สำหรับทรงเข้าเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาทสืบมา          พระองค์ทรงพระราชกิจน้อยใหญ่ถึงเพียงนี้  จึงเป็นที่ต้องพระราชอัธยาศัยไว้วางพระราชหฤทัยในสมเด็จพระบรมชนกนาถยิ่งกว่าพระบรมวงศานุวงศ์พระองค์อื่น  ได้ทรงบัญชาราชกิจทั้งปวงเกือบจะทั่วไปในครั้งนั้น  เป็นที่นิยมรักใคร่ยินดีมีจิตสวามิภักดิ์ในพระบรมวงศานุวงศ์ ข้าราชการ ภิกษุสงฆ์สมณชีพราหมณ์ และบรรดาไพร่ฟ้าอาณาประชาราษฎรทั้งปวง  เมื่อพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย สมเด็จพระบรมชนกนาถเสด็จสวรรคต  โดยมิได้มอบเวนราชสมบัติพระราชทานแก่พระบรมวงศานุวงศ์พระองค์ใดเช่นนี้  จึงต้องปฏิบัติตามพระราชประเพณีโบราณ  พระบรมวงศานุวงศ์และเสนาบดีข้าราชการใหญ่น้อยจึงปรึกษาพร้อมใจกันเห็นว่าพระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทรทรงพระสติปัญญาพระปรีชาสามารถในราชกิจใหญ่น้อยที่ทรงบำเพ็ญมาเป็นที่ประจักษ์  มีน้ำพระทัยเมตตากรุณาโอบอ้อมอารีแก่พระบรมวงศานุวงศ์ ข้าราชการ พระภิกษุสงฆ์สมณชีพราหมณ์ อาณาประชาราษฎรทั้งปวง  มิได้ประกอบด้วยมิจฉาทิฐิอย่างใดอย่างหนึ่ง  เป็นที่พึ่งแก่แผ่นดินได้            จึงอาศัยเหตุที่สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้ามงกุฎฯ สละเพศคฤหัสถ์ทรงผนวชตามราชประเพณีนั้น  ให้ไปทูลถามว่าพระองค์จะทรงปรารถนาในราชสมบัติหรือจะทรงผนวชอยู่ต่อไป  ฝ่ายพระภิกษุสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอพระ วชิรญาณทรงทราบกิติศัพท์นี้อยู่แล้ว   ตรัสปรึกษาเจ้าฟ้ากรมขุนอิศรานุรักษ์พระเจ้าน้าพระองค์น้อย  ทูลแนะนำว่าควรคิดเอาราชสมบัติตามสิทธิ์  สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอพระ วชิรญาณ เมื่อทรงพิจารณามูลเหตุปัจจัยด้วยพระสติปัญญาแล้ว  ทรงไม่เห็นด้วย  ว่าถ้าหากพระองค์ทรงปรารถนาราชสมบัติในเวลานั้น  พระราชวงศ์และบรรดาข้าราชการคงแตกสามัคคีกัน อาจจะเลยเกิดเหตุร้ายขึ้นในบ้านเมืองเป็นอัปมงคลได้  จึงไปทูลปรึกษากรมหมื่นนุชิตชิโนรส พระปิตุลาและพระอาจารย์ซึ่งทรงผนวชอยู่  กับทั้งไปทูลปรึกษากรมหมื่นเดชอดิศรพระเชษฐาซึ่งทรงเคารพนับถือ  และทั้งสองพระองค์นี้เป็นที่เคารพนับถือในพระบรมวงศานุวงศ์เป็นที่ยิ่ง  ทั้งสองพระองค์ตรัสว่าไม่ใช่เวลาควรจะปรารถนา  สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ พระวชิรญาณทรงพิจารณาแล้วเห็นจริงตามนั้น  หากพระองค์ทรงลาสิกขาออกครองเพศคฤหัสถ์จะเป็นที่กีดขวางแก่ราชการแผ่นดิน  ยังให้เกิดความแตกแยก  จึงให้ไปทูลที่ประชุมว่า  พระองค์มีพระประสงค์จะทรงผนวชอยู่ต่อไป  ก็เป็นสิ้นความลำบากในการที่จะปรึกษาถวายราชสมบัติแด่พระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์  การตัดสินพระทัยด้วยพระสติปัญญาอันอยู่เหนือโลภาคติดังนั้น  ยังความสมัครสามานสมัคคีในระหว่างพระบรมวงศานุวงศ์และข้าราชการให้กลับคืนมาได้อย่างรวดเร็ว  จึงนิยมยินดีพร้อมใจถวายพระราชสมบัติทั้งปวงแด่สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว กรมหมื่นเจษฎาบดินทร  ให้เป็นที่พึ่งแก่แผ่นดินทั้งปวงสืบต่อไป          ในเรื่องถวายพระราชสมบัติแด่พระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์นี้  ปรากฏกระแสพระราชดำริในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวในหนังสือ ความทรงจำ พระนิพนธ์ในสมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพอีกอย่างหนึ่งว่า   “...เคยตรัสปรารภว่าซึ่งพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวไม่ได้ทรงรับราชสมบัติในครั้งนั้น  ที่จริงกลับเป็นคุณแก่ประเทศสยาม  เพราะในเวลานั้นพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้ทรงศึกษาวิชาความรู้แต่ตามแบบโบราณ  การงานบ้านเมืองก็ทรงทราบเพียงเท่ากับเจ้านายพระองค์อื่น  ถ้าได้รับราชสมบัติในเวลานั้น  พระบรมราโชบายในการปกครองบ้านเมือง  ก็น่าจะเป็นทางเดียวกันกับพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวนั่นเอง  ที่ทรงผนวชอยู่ตลอดรัชกาลที่ ๓  ได้มีโอกาสเสด็จไปเที่ยวธุดงค์  ทอดพระเนตรเห็นภูมิประเทศและทรงทราบความสุขทุกข์ของราษฎรตามหัวเมืองต่างๆ ด้วยพระองค์เอง  กับทั้งได้โอกาสทรงศึกษาวิชาความรู้และภาษาฝรั่ง  พอทันเวลาที่ฝรั่งจะเริ่มแผ่อำนาจมาถึงประเทศสยาม  พิเคราะห์ดูราวกับชาตาบ้านเมืองบันดาลให้เสด็จรอมาเป็นพระเจ้าแผ่นดิน  ต่อเมื่อมีความสามารถจะอำนวยรัฏฐาภิปาลโนบายได้ตามความต้องการของบ้านเมือง...”  หากได้พิจารณาศึกษาพระราชพงศาวดารในรัชกาลที่ ๔  คงจะเห็นเป็นอัศจรรย์จริงดังกระแสพระราชดำริ          วันพฤหัสบดีเดือน ๙ ขึ้น ๔ ค่ำ  พระสงฆ์เจริญพระปริตรพุทธมนต์ ๓ วัน  ครั้นถึงวันอาทิตย์ เดือนเก้า ขึ้น ๗ ค่ำ ปีวอกฉศก จุลศักราช ๑๑๘๖  ตรงกับวันที่ ๑ สิงหาคม พุทธศักราช ๒๓๖๗  ได้ฤกษ์สรงน้ำปัญจมหานทีมุรธาภิเษก  ทรงผลัดเครื่องทรงสีแดงแล้วเสด็จขึ้นยังพระที่นั่งภัทรบิฐรับพระสุพรรณบัฏจารึกพระนามตามโบราณราชประเพณีว่า “พระบาทสมเด็จพระบรมราชาธิราชรามาธิบดี ศรีสินทรมหาจักรพรรดิราชาธิบดินทร์ ธรณินทราธิราช รัตนกาศภาสกรวงศ องค์ปรมาธิเบศร ตรีภูวเนตรวรนายก ดิลกรัตนราชาชาติอาชาวไสย สมุไทยดโรมน สกลจักรวาฬาธิเบนทร์ สุริเยนทราธิบดินทร์ หริหรินทราธาธิบดี ศรีวิบูลยคุณอกนิษฐฤทธิราเมศวร ธรรมมิกราชาธิราชเดโชไชย พรหมเทพาดิเทพนฤบดินทร์ ภูมินทรปรมาธิเบศรโลกเชษฐวิสุทธิ มกุฎประเทศคตามหาพุทธางกูร บรมบพิตรพระพุทธเจ้าอยู่หัว  เสด็จเถลิงถวัยราชสมบัติ กรุงเทพมหานครบวรรัตนโกสินทร มหินทรายุทธยา มหาดิลกภพนพรัตนราชธานีบุรีรมย์ อุดมราชนิเวศมหาสถาน”  ต้องกันกับสมเด็จพระบรมอัยกาธิราช สมเด็จพระบรมปฐมกษัตริย์ และสมเด็จพระบรมชนกนารถ พระพุทธเจ้าหลวง  และทรงรับเครื่องราชกกุธภัณฑ์เจษฎาวุธ แก้ไขเมื่อ 13 ก.พ. 51 21:49:21 แก้ไขเมื่อ 13 ก.พ. 51 16:07:15 จากคุณ : กัมม์ - [ 13 ก.พ. 51 15:39:49 ]

ความคิดเห็นที่ 8 (ต่อ)          เสร็จแล้วเสด็จขึ้นพระมหามณเฑียรปรนนิบัติพระสงฆ์ฉัน  ถวายไทยธรรมแล้ว  เสด็จออกพระที่นั่งจักรพรรดิพิมานภายใต้พระมหาเศวตรฉัตร  ข้าราชการเข้าเฝ้ากราบถวายบังคมพร้อมกัน  เจ้าพระยาที่สมุหนายกสมุหกลาโหมและเจ้าพระยาจตุสดมภ์ทั้ง ๔ กราบทูลถวายสิ่งทั้งปวงตามที่ในตำแหน่ง  ทรงปฏิสันถารแล้วเสด็จขึ้นข้างใน  ข้าทูลละอองธุลีพระบาทฝ่ายในเฝ้าถวายบังคม  ท้าวสมศักดิ์ทูลถวายสิบสองพระกำนัลและสรรพสิ่งฝ่ายในแล้ว  เสด็จขึ้นพระมหามณเฑียร  พระบรมวงศ์เธอผู้ใหญ่ถวายดอกหมากทองคำ  ท้าวทรงกันดารถวายลูกกุญแจ  จากนั้นก็เสวยพระกระยาหารเสร็จเสด็จพระราชดำเนินไปตามทางข้างใน  ทรงโปรยดอกพิกุลทองเงินและเงินสลึงตามทางเสด็จ  จนถึงพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท  ถวายบังคมพระบรมศพสมเด็จพระบรมชนกนาถ สมเด็จพระพุทธเจ้าหลวง  สดับปกรณ์แล้วเสด็จพระราชดำเนินกลับทรงโปรยดอกพิกุลทองเงินมาตามทางข้างใน  เสด็จขึ้นยังพระมหามณเฑียร  แล้วจึงเวียนเทียนพระที่นั่งจักรพรรดิพิมาน          รุ่งขึ้น  พระบรมวงศานุวงศ์ ข้าราชการผู้ใหญ่ผู้น้อยพร้อมกันถือน้ำพิพัฒน์สัตยา  ถวายตัวเป็นข้าทำราชการฉลองพระเดชพระคุณสืบต่อไป  แล้วจึงจัดการตั้งกระบวนแห่เสด็จเลียบพระนคร  เมื่อเสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติ  พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงมีพระชนมายุได้ ๓๘ พรรษา  คิดอายุโหรได้ ๓๖ ปี ๔ เดือน ๑๒ วัน          และโปรดเกล้าฯ สถาปนากรมหมื่นศักดิพลเสพย์ พระบิตุจฉาธิราชขึ้นทรงที่กรมพระราชวังบวรสถานมงคล  ได้ตั้งพระราชพิธีอุปราชาภิเษกเมื่อวันพฤหัสบดี เดือน ๑๐ แรม ๓ ค่ำ ศกนั้น แก้ไขเมื่อ 13 ก.พ. 51 21:50:45 จากคุณ : กัมม์ - [ 13 ก.พ. 51 15:41:21 ]

ความคิดเห็นที่ 9 ขอแทรก พระบารมีในพระองค์เจ้าอรุโณทัย กรมหมื่นศักดิพลเสพ ไว้ด้วยนะครับ จากคุณ : กัมม์ - [ 13 ก.พ. 51 15:43:58 ]

ความคิดเห็นที่ 10 (ต่อ)          กรมพระราชวังบวรมหาศักดิ์พลเสพ  เมื่อทรงพระเยาว์ออกพระนามกันว่าพระองค์ช้าง  ต่อมาเมื่อทรงพระเจริญขึ้นได้พระราชทานพระนามว่า พระองค์เจ้าอรุโณทัย  ประสูติในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก สมเด็จพระบรมชนกนาถ  เมื่อ ณ วันศุกร์เดือน ๑๑ แรม ๓ ค่ำ ปีมะเส็งสัปตศก จุลศักราช ๑๑๔๗ ตรงกับวันที่ ๒๑ ตุลาคม พุทธศักราช ๒๓๒๘  เป็นพระเจ้าลูกเธอลำดับที่ ๑๗ ในจำนวนพระราชโอรสธิดาในพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก  เจ้าจอมมารดานุ้ยใหญ่ ธิดาเจ้าพระยานคร (พัฒน์) เป็นเจ้าจอมมารดา          ถึงปีเถาะนพศก จ.ศ. ๑๑๖๙ พุทธศักราช ๒๓๕๐ เนื่องในงานอุปราชาภิเษกสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอเจ้าฟ้าฉิม กรมหลวงอิศรสุนทร เป็นกรมพระราชวังบวรสถานมงคลนั้น  โปรดให้ตั้งพระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าอรุโณทัย เป็นกรมหมื่นศักดิพลเสพด้วยพระองค์ ๑  ทรงกรมอยู่ ๓ ปีก็สิ้นแผ่นดินสมเด็จพระบรมชนกนาถ เมื่อปีมะเส็งเอกศก จุลศักราช ๑๑๗๑  ตรงกับวันที่ ๗ กันยายน พุทธศักราช ๒๓๕๒ นั้น          พอเปลี่ยนแผ่นดินไม่ช้านัก  พม่าก็ยกทัพมาตีหัวเมืองปักษ์ใต้ในต้นปีมะเส็งนั้น  พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระบรมเชษฐาธิราชโปรดฯ ให้กรมพระราชวังบวรมหาเสนานุรักษ์เป็นจอมพล  เสด็จยกทัพไปปราบปราม  เมื่อเสร็จศึกพม่าคราวนั้นแล้ว  ในปีมะเมียโทศก จ.ศ. ๑๑๗๒  พุทธศักราช ๒๓๕๓ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เจ้านายมีหน้าที่กำกับราชการกระทรวงต่างๆ เป็นคราวแรกในพงศาวดาร  พระเจ้าลูกยาเธอเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ได้สำเร็จราชการกรมท่า  และปรากฏว่ากรมหมื่นศักดิพลเสพได้ทรงกำกับราชการกลาโหมในคราวนี้ด้วย  กรมหมื่นศักดิพลเสพทรงมาพระชนมายุแก่กว่า กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ ๒ ปี  จึงเป็นที่รักใคร่สนิทสนมกันมา  และทรงทำราชการสนองพระเดชพระคุณด้วยกันมาทั้ง ๒ พระองค์          ในจดหมายเหตุเก่าว่า  ราวปีจอ จ.ศ. ๑๑๗๓  พุทธศักราช ๒๓๕๔ เมื่อกรมหมื่นศักดิพลเสพทรงบัญชาการกลาโหมแล้ว  ครั้งนั้นเจ้าพระนคร (พัฒน์) ชราทุพพลภาพ กราบถวายบังคมลาออกจากที่เจ้าพระยานคร  และโปรดเกล้าฯ ให้ขึ้นเป็นเจ้าพระยาสุธรรมมนตรี จางวางผู้กำกับราชการ  วันพุธ เดือน ๙ แรม ๑๐ ค่ำ ปีมะแมตรีศก จ.ศ. ๑๑๗๓  เสด็จออก ณ พระชาลาพลับพลาน้อยริมท้องพระโรง  พระราชทานท้องสารตรา โปรดเกล้าฯให้พระบริรักษ์ภูเบศร์ (น้อย) บุตรเจ้าพระยาสุธรรมมนตรี (พัฒน์) เป็นที่พระยานครศรีธรรมโศกราชฯ พระยานครศรีธรรมราช  กรมหมื่นศักดิ์พลเสพซึ่งทรงกำกับราชการกลาโหมได้กราบบังคมทูลเรื่องตำแหน่งการกรมการเมืองนครศรีธรรมราช  ด้วยหัวเมืองปักษ์ใต้ในสมัยนั้นขึ้นต่อกลาโหม  ครั้นถึงวันจันทร์ เดือน ๑๒ ขึ้น ๕ ค่ำ ปีมะแมตรีศกนั้น  พระยานครศรีธรรมราช (น้อย) กลับออกไปถึงเมืองแล้ว  จึงให้เชิญพระอัยการตำแหน่งซึ่งพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวในบรมโกศทรงชำระใหม่  กับสมุดทำเนียบตำแหน่งกรมการเมืองนคร  ครั้งพระยาไชยาธิเบศร์ออกมาเป็นเจ้าพระยานครศรีธรรมราช เมื่อปีจอจัตวาศก จ.ศ. ๑๑๐๔ ในแผ่นดินสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ กรุงศรีอยุธยา มาสอบกัน  ในพระอัยการที่ทรงชำระใหม่มีแต่ตำแหน่งกรมการผู้ใหญ่  แต่ทำเนียบเก่าครั้งกรุงศรีอยุธยามีตำแหน่งกรมการผู้น้อยด้วย  จึงเป็นพระอัยการทำเนียบทั้ง ๒ นั้นมาบรรจบกันเป็นทำเนียบใหม่          หัวเมืองที่ขึ้นตรงต่อกรุงเทพฯ แต่ก่อนมากำหนดเป็น ๔ ชั้น  เรียกว่า เมืองเอก เมืองโท เมืองตรี เมืองจัตวา  หัวเมืองชั้นเอกแต่เดิมมี ๒ เมือง ฝ่ายเหนือได้แก่เมืองพิษณุโลก  ฝ่ายใต้ได้แก่เมืองนครศรีธรรมราช  เคยเป็นราชธานีมีอิสระ  ทั้งเป็นเมืองใหญ่อยู่หน้าด่าน  พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้พระราชทานพระบรมราชาธิบายว่า  เจ้าพระยาสุรสีห์ผู้สำเร็จราชการเมืองพิษณุโลก  แลเจ้าพระยาศรีธรรมโศการาชผู้สำเร็จราชการเมืองนครศรีธรรมราช ๒ ตำแหน่งนี้  แต่โบราณมีบรรดาศักดิ์รองอัครมหาเสนาบดี  แต่สูงกว่าจตุสดมภ์  จะพึงเห็นตัวอย่างได้  ด้วยกรมพระราชวังบวรมหาสุรสีหนาท เมืองครั้งกรุงธนบุรี เป็นตำแหน่งพระยายมราชอยู่ก่อน  แล้วจึงเลื่อนขึ้นเป็นเจ้าพระยาสุรสีห์ ผู้สำเร็จราชการเมืองพิษณุโลก  ซึ่งหมายถึงเจ้าพระยายมราชในตำแหน่งเสนาบดีจตุสดมภ์กรมเมือง  เลื่อนขึ้นเป็นเจ้าพระยาสุรสีห์ฯ  ในทำเนียบตำแหน่งกรมการซึ่งปรากฏอยู่ในกฎหมายลักษณะศักดินา  กรมการเมืองเอกมีครบกระทรวงจตุสดมภ์ และยังมีตำรวจด้วย  กรมการเมืองโทเมืองตรี มีตำแหน่งน้อยลงมา  แต่ยังครบกระทรวง  ส่วนเมืองจัตวานั้น ไม่มีตำแหน่งจตุสดมภ์เลย          กรมหมื่นศักดิพลเสพทรงชำระและจัดทำเนียบเมืองนครศรีธรรมราช  แสดงถึงพระสติปัญญาสามารถ และเป็นความชอบในกรมหมื่นศักดิ์พลเสพครั้ง ๑  ซึ่งมีความพิสดารในพระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ ๒ ฉบับสมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพทรงชำระนั้นแล้ว          ต่อมาราวปีจอฉศก จุลศักราช ๑๑๗๖ พุทธศักราช ๒๓๕๗ เจ้าพระยาสุธรรมมนตรี (พัฒน์) จางวางเมืองนครศรีธรรมราชถึงแก่อสัญกรรม  จึงพระราชทานพระบรมราชานุญาตให้พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นศักดิพลเสพเสด็จออกไปเมืองนครศรีธรรมราชในการปลงศพเจ้าคุณตา เจ้าพระยาสุธรรมมนตรี จางวาง  และเป็นโอกาสเสด็จไปทรงตรวจระเบียบทำเนียบที่ได้ทรงจัดไว้นั้น  (ในสมัยไม่มีประเพณีที่เจ้านายจะเสด็จออกไปถึงหัวเมืองทางไกล เช่นเมืองนครศรีธรรมราช  นอกจากมีราชการสำคัญอย่างยิ่ง เช่นเสด็จไปในราชการทัพศึก)  เมื่อเสด็จไปปลงศพเจ้าคุณตาครั้งนี้  ได้ทรงจัดระเบียบการปกครองตลอดลงไปจนกำหนดเขตแขวงสำหรับการปกครองส่วนท้องที่  แสดงถึงพระสติปัญญาสามารถอีกครั้ง ๑ แก้ไขเมื่อ 13 ก.พ. 51 21:57:16 แก้ไขเมื่อ 13 ก.พ. 51 15:49:20 แก้ไขเมื่อ 13 ก.พ. 51 15:47:11 จากคุณ : กัมม์ - [ 13 ก.พ. 51 15:44:57 ]

ความคิดเห็นที่ 11 (ต่อ)          ถึงปีเถาะเอกศก จุลศักราช ๑๑๘๑ พุทธศักราช ๒๓๖๒  ได้ข่าวศึกพม่า  ดังได้เล่าไว้แล้วในพระราชประวัติพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว  ขอซ้ำเพียงสั้นๆ ในเรื่องพระประวัติกรมพระราชวังบวรฯ พระองค์นี้  เพียงแสดงถึงการทำราชการสนองพระเดชพระคุณของทั้ง ๒ พระองค์ร่วมกันมา  ครั้งนั้นได้โปรดเกล้าฯ ให้พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นศักดิพลเสพ ผู้สำเร็จกำกับกลาโหมเป็นแม่ทัพคุมพลไปตั้งขัดตาทัพอยู่ที่เมืองเพชรบุรีกอง ๑  โปรดเกล้าฯ ให้พระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ ผู้สำเร็จราชการกรมท่าเป็นแม่ทัพคุมพลไปตั้งขัดตาทัพทางด่านเมืองราชบุรีและกาญจนบุรีทาง ๑  จนเข้าฤดูฝนไม่มีกองทัพพม่ายกมาพ้นฤดูทัพศึกแล้ว  จึงโปรดให้มีตราให้หากองทัพทั้ง ๒ กอง  กลับคืนพระนคร          เมื่อพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยเสด็จสวรรคต  มิได้ทรงมอบเวนราชสมบัติแด่พระราชวงศ์พระองค์ใด  พระราชวงศานุวงศ์และเสนาบดีข้าราชการปรึกษาพร้อมกัน  ถวายราชสมบัติแด่สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์  เมื่อบรมราชาภิเษกแล้วจึงทรงพระราชทานอุปราชาภิเษกกรมหมื่นศักดิพลเสพ  เป็นกรมพระราชวังบวรสถานมงคล ด้วยเหตุที่อ้างถึงในพระวัติข้างต้นนี้  ทั้งยังทรงเป็นที่ไว้วางพระราชหฤทัย  และอีกประการหนึ่งทรงพระราชปรารถว่า  พระราชวังบวรสถานมงคลซึ่งสร้างในรัชกาลที่ ๑ นั้นถึงกาลชำรุดทรุดโทรม  กรมพระราชวังบวรมหาศักดิพลเสพ เป็นพระราชบุตรเขยในกรมพระราชวังบวรมหาสุรสิงหนาท  ด้วยทรงได้พระองค์เจ้าดาราวดีเป็นพระชายา  เมื่อพระราชทานอุปราชาภิเษกจึงโปรดฯให้เสด็จไปเฉลิมพระราชมณเฑียรประทับอยู่ที่พระราชวังบวรฯ จะได้ทรงบูรณปฏิสังขรณ์ต่อไป          ตั้งแต่ได้รับอุปราชาภิเษกแล้ว  กรมพระราชวังบวรมหาศักดิพลเสพได้เป็นกำลังแผ่นดินรับราชการสนองพระเดชพระคุณตลอดมา  ส่วนสำคัญอย่างยิ่งคือที่ได้ทรงดำรงตำแหน่งจอมพล  ยกทัพไปปราบเจ้าอนุเวียงจันทน์เมื่อเป็นขบถ  และราชการอื่น  เช่นจัดการปกครองเมืองนครศรีธรรมราชดังได้กล่าวแล้วเป็นต้น          กรมพระราชวังบวรมหาศักดิพลเสพได้ทรงบูรณปฏิสังขรณ์พระราชวังบวรฯ ให้คืนดีทั้งวัง  สิ่งสำคัญที่กรมพระราชวังบวรมหาศักดิพลเสพทรงสร้างขึ้นใหม่ในพระราชวังบวรฯ คือ วัดพระแก้ววังหน้า  ซึ่งต่อมาในรัชกาลที่ ๔ โปรดพระราชทานนามว่า วัดบวรพุทธาวาศ  ทรงอุทิศที่สวนกระต่ายเดิมสร้างวัดถวายเป็นพุทธบูชา  กรมพระราชวังบวรมหาศักดิพลเสพทรงพระพุทธรูปยืนองค์หนึ่ง  สำหรับจะประดิษฐานในพระอุโบสถ  แต่ยังไม่ทันแล้วเสร็จ  พอประชวรหนักใกล้จะสวรรคต  ทรงจบพระหัตถ์ผ้าห่มประทานไว้แก่พระองค์เจ้าดาราวดี  ดำรัสสั่งว่า ต่อไปถ้าท่านผู้ใดเป็นใหญ่ได้ทรงบูรณะวัดนั้น  ให้ถวายผ้าผืนนี้  ทูลขอให้ทรงพระแทนพระองค์ด้วย  รัชกาลต่อมา พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้ทรงรับผืนนั้นทรงพระพุทธรูปถวายดังพระราชอุทิศของกรมพระราชวังบวรมหาศักดิพลเสพ  กับทั้งทรงสร้างพระที่นั่งอิศราวินิจฉัยต่อจากมุขเด็จหมู่พระวิมานด้านตะวันออกของเดิมขึ้นอีกองค์ ๑          การภายนอกนั้น  ได้ทรงสร้างวัดบวรนิเวศฯ และวัดไพชยนต์พลเสพย์ ที่เมืองนครเขื่อนขันธ์  กับเมื่อครั้งเสด็จกลับจากทัพเวียงจันทน์เมื่อคราวปราบเจ้าอนุ  ได้โปรดให้บูรณปฏิสังขรณ์กำแพงเมืองนครราชสีมาที่พวกขบถเวียงจันทน์ได้รื้อทำลายเสียด้านหนึ่ง  ให้คืนดีดังเก่า  อีกทั้งยังโปรดให้ขุดคูรอบนอกกำแพงเมืองนครราชสีมา  กับทรงพระราชศรัทธาโปรดให้สถาปนาพระอารามขึ้นในเมืองนครราชสีมาอีก ๒ พระอาราม          กรมพระราชวังบวรมหาศักดิพลเสพ  ดำรงพระยศเป็นพระมหาอุปราชอยู่ ๘ ปี  ประชวรโรคมานน้ำ  สวรรคตเมื่อ ณ วันอังคาร เดือน ๖ ขึ้น ๒ ค่ำ ปีมะโรง จุลศักราช ๑๑๙๔  พุทธศักราช ๒๓๗๕  พระชนมายุได้ ๔๘ พรรษา  ประดิษฐานพระศพไว้ที่พระที่นั่งอิศราวินิจฉัย  ถึงเดือน ๕ ปีมะเส็ง  เชิญพระศพแห่ออกพระเมรุที่ท้องสนามหลวง  มีมหรสพ ๕ วัน  พระราชทานเพลิงเมื่อวันแรม ๒ ค่ำ เดือน ๕ แล้วอัญเชิญพระอัฐิไปประดิษฐานในพระราชวังบวรฯ  แต่นั้นพระราชวังบวรฯ ก็ว่างลงถึง ๑๘ ปี  ด้วยไม่ทรงโปรดสถาปนาเจ้านายพระองค์ใดเป็นที่กรมพระราชวังบวรสถานมงคลจนตลอดรัชกาล แก้ไขเมื่อ 13 ก.พ. 51 22:05:29 แก้ไขเมื่อ 13 ก.พ. 51 15:50:18 จากคุณ : กัมม์ - [ 13 ก.พ. 51 15:48:14 ]

ความคิดเห็นที่ 12 กระทู้นี้แสดงถึงพระบารมีในกรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ ที่ได้ทรงบำเพ็ญมาตลอดถึง ๒ รัชกาลที่แล้วมา จึงเป็นเหตุเป็นผลให้ทรงถึงที่สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว โดยไม่มีข้อสงสัย พระจอมเกล้า - พระจอมปราชญ์ ตอนที่ ๒ ราชสมบัติสมควรกับพระบารมีในกรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ จึงจบเพียงเท่านี้ครับ จากคุณ : กัมม์ - [ 13 ก.พ. 51 15:54:02 ]

ความคิดเห็นที่ 13 ขอความกรุณาคนละคลิกเข้าคลังกระทู้นะครับ จากคุณ : กัมม์ - [ 13 ก.พ. 51 16:05:37 ]

ความคิดเห็นที่ 14 ตอนหนึ่งจาก # ๔ เมื่อพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกเสด็จสวรรคต  ทรงมอบเวนสิริราชสมบัติพระราชแด่พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย สมเด็จพระบรมชนกนาถแล้ว  เกิดเหตุด้วยมีหนังสือทิ้งกล่าวโทษเจ้าฟ้าอภัยธิเบศร์ กรมขุนกษัตรานุชิต พระราชโอรสให้สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี  ว่าจะคิดประทุษร้ายต่อสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวพระองค์ใหม่.... เรื่องนี้มีรายละเอียดค่อนข้างยาวเกี่ยวกับสำนวนที่ว่า "กาคาบข่าว" เรื่อง "กาคาบข่าว" นี้ยังปรากฏรายละเอียดเพิ่มเติมในศุภอักษร เรื่องหม่อมเหม็นกับพวกเป็นกบฏ จ.ศ. ๑๑๗๑ ว่ามีประจักษ์พยานเห็น "อีกา" กันหลายคนดังนี้ "ครั้น ณ วัน เดือน ๙ แรม ๑๑ ค่ำ ปีมแสงศก มีกาคาบกระดาษหนังสือมาทิ้งลงริมพระที่นั่งดุสิดามหาปราสาท ตำรวจในล้อมวงรักษาพระองค์ได้เห็นเปนอันมาก จึงนำเอาหนังสือไปแจ้งแก่พระยาอภัยรณฤทธิ พระยาอนุชิตราชาจางวางพระตำรวจปฤกษาด้วยเสนาบดีนำเอาหนังสือขึ้นทูนเกล้าฯ ถวาย" ในพงศาวดาร ฉบับเจ้าพระยาทิพากรวงศ์ มีดังนี้ "ครั้นเดือน ๑๐ ขึ้น ๑๒ ค่ำ มีกาคาบหนังสือทิ้งที่ต้นแจง หน้าพระมหาปราสาท พระยาอนุชิตราชาเป็นผู้เก็บได้ อ่านดูใจความว่า พระเจ้าหลานเธอเจ้าฟ้าธรรมธิเบศร ซึ่งเป็นกรมขุนกษัตรานุชิต เป็นบุตรเจ้ากรุงธนบุรี กับพี่น้องร่วมบิดาเดียวกันอีกสองคนคือ นายหนูดำหนึ่ง จอมมารดาสำลีในพระบัณฑูรน้อยหนึ่ง คบคิดกับขุนนางเป็นหลายนายจะแย่งชิงเอาราชสมบัติ จึงนำความขึ้นกราบทูลแต่สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว กรมพระราชวังบวรสถานมงคล โปรดให้ไต่สวนได้ความจริงแล้ว รุ่งขึ้นวันจันทร์ เดือน ๑๐ ขึ้น ๓ ค่ำ จึงให้นายเวรกรมพระตำรวจวังไปหากรมขุนกระษัตรานุชิตเข้ามาที่ประตูพิมานไชยศรีสองชั้นแล้วจับ..." สำนวนการสอบสวนนั้นไม่สามารถชี้มูลความผิดไปที่เจ้าฟ้าเหม็นได้ทั้งหมด แต่ก็จำเป็นต้องประหาร ด้วยเป็นคดีความใหญ่ "จึงมีรับสั่งโปรดเกล้าฯ ว่า 'อ้ายเมืองให้การถึงหม่อมเหม็น ทั้งนี้ยังเลื่อนลอยอยู่เห็นหาจริงไม่' แต่ทะว่าเป็นความแผ่นดิน จึงให้ข้าราชการผู้ใหญ่ผู้น้อยตริตรองชำระเอาความจริง" เจ้าฟ้าเหม็นทรงถูกถอดยศเป็น "หม่อมเหม็น" นำไปสำเร็จโทษที่วัดปทุมคงคา  ส่วนพระโอรส ๖ พระองค์ของเจ้าฟ้าเหม็นก็ต้องโทษ "ตัดไม้ไม่ไว้หนามหน่อ ฆ่าพ่ออย่าไว้ลูก" คือหม่อมเจ้าชายใหญ่ หม่อมเจ้าชายสุวรรณ หม่อมเจ้าชายหนูเผือก หม่อมเจ้าชายสวัสดิ์ หม่อมเจ้าชายเล็ก และหม่อมเจ้าชายแดง ทรงถูกนำไป "ถ่วงน้ำ" ที่ปากอ่าว พระยาอนุชิตราชาที่เก็บหนังสือได้นั้น ภายหลังได้เป็น "สมุหนายก" ในรัชกาลที่ ๒   ส่วน "อีกา" ก็ได้รับความดีความชอบเช่นเดียวกัน มีพระราชดำรัสว่า กามีความชอบ โปรดให้พระราชทานข้าวเลี้ยงกาตั้งแต่นั้นมา ดังที่รัชกาลที่ ๓ ทรงพระราชนิพนธ์ไว้ ดังนี้ ควรเห็นว่าไท้เทพ                   จงผลาญ นาพ่อ กาก็เป็นเดียรัจฉาน                  ชาติข้า ดังฤาออกนามสาร                   ส่อโทษ ถวายแฮ แท้ว่าบุญเจ้าหล้า                     หากให้ดาลดล ปางประหยัดยกชอบให้             แก่กา ทั่วนิคมสีมา                          ท่านนั้น ผู้ใดอย่าริษยา                        ยีย่ำ มันแฮ บำเหน็จกาเข้าปั้น                   ไปเว้นวันเสมอ เมื่อเจ้าฟ้าเหม็นทรงถูกสำเร็จโทษ วังท่าพระก็ว่างลง จึงพระราชทานวังนี้พร้อมด้วยบ่าวไพร่และทรัพย์สินของเจ้าฟ้าเหม็นให้พระเจ้าลูกยาเธอพระองค์ใหญ่ ผู้ชำระคดี  วังท่าพระจึงใช้เป็นวังประทับและที่ว่าราชการของกรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ในเวลาต่อมา อย่างไรก็ดี คดีกบฏเจ้าฟ้าเหม็นนี้ มีเบื้องหน้าเบื้องหลังมากกว่าที่ปรากฏตามหลักฐาน มีมูลเหตุหลายประการ ประกอบกับมีความไม่สมเหตุสมผลในหลาย ๆ เรื่อง โดยเฉพาะกรณีผู้ก่อการทั้งหมด ล้วนแต่เป็น "ข้าหลวงเดิม" ของรัชกาลที่ ๑ จึงขัดแย้งกับหลักฐานที่ว่า เหตุใดกลุ่มกบฏจึงคิดยกเอาเจ้าฟ้าเหม็นเป็นกษัตริย์  ทั้งที่ "ข้าหลวงเดิม" เหล่านี้ คือผู้ร่วมก่อการเมื่อครั้งโค่นบัลลังก์สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรีทั้งสิ้น คดีนี้จึงต้องมีการสืบสวนกันอย่างละเอียดอีกครั้ง เพื่อหาคำตอบเหล่านี้ มีรายละเอียดอีกมากมาย ติดตามอ่านได้ที่ เจ้าฟ้าเหม็น รัชทายาทพระเจ้าตาก http://www.pantown.com/board.php?id=14688&area=4&name=board7&topic=104&action=view แก้ไขเมื่อ 13 ก.พ. 51 16:26:48 แก้ไขเมื่อ 13 ก.พ. 51 16:19:04 แก้ไขเมื่อ 13 ก.พ. 51 16:14:47 จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 13 ก.พ. 51 16:13:16 ]

ความคิดเห็นที่ 15 เข้ามาอ่านด้วยความสนใจ และขอบคุณ จขกท. ครับ จากคุณ : จำปูน (อ่างหยก) - [ 13 ก.พ. 51 16:17:49 ]

ความคิดเห็นที่ 16 เก็บแล้วกวาดเข้าคลังแล้วเด้อ ขอบคุณท่านกัมม์ที่ขยันนำเรื่องดีๆ มาแบ่งกันเน้อท่าน จากคุณ : Doesn't Matter - [ 13 ก.พ. 51 21:20:32 ]

ความคิดเห็นที่ 17 ขอบคุณมากเลยครับ ผมกำลังสนใจประวัติศาสตร์ช่วงรัชกาลที่2ถึงรัชกาลที่4อยู่พอดี  ได้ความรู้ไปเต็มๆ จากคุณ : อั้งเสาะ - [ 14 ก.พ. 51 02:48:36 ]

ความคิดเห็นที่ 18 ตามมาอ่าน  และเก็บเข้าคลังค่า ขอบพระคุณมาก ๆ นะคะ จากคุณ : biebie999 - [ 14 ก.พ. 51 08:22:26 ]

ความคิดเห็นที่ 19 เจ้าฟ้าเหม็นทรงถูกถอดยศเป็น "หม่อมเหม็น" นำไปสำเร็จโทษที่วัดปทุมคงคา  ส่วนพระโอรส ๖ พระองค์ของเจ้าฟ้าเหม็นก็ต้องโทษ "ตัดไม้ไม่ไว้หนามหน่อ ฆ่าพ่ออย่าไว้ลูก" คือหม่อมเจ้าชายใหญ่ หม่อมเจ้าชายสุวรรณ หม่อมเจ้าชายหนูเผือก หม่อมเจ้าชายสวัสดิ์ หม่อมเจ้าชายเล็ก และหม่อมเจ้าชายแดง ทรงถูกนำไป "ถ่วงน้ำ" ที่ปากอ่าว เน้นที่ ตัดไม้ไม่ไว้หนามหน่อ ฆ่าพ่ออย่าไว้ลูก" ความจริงยังเหลือลูกเล็ก ๆ บางองค์อีกครั้ง ถึงได้ยังสืบสายสกุล "อภัยกุล" มาจนถึงทุกวันนี้  แต่ไม่ได้มี ณ อยุธยา ต่อท้าย ยังสงสัยอยู่เหมือนกันว่า มีข้อยกเว้นยังไงบ้าง เพราะอ่านจากข้างบนทราบแต่เพียงว่า องค์เล็กๆ ที่ยังว่ายน้ำไม่เป็นก็จับเอาไปถ่วงน้ำ ดูแล้วไม่น่าจะเหลือ คุณเพ็ญชมพูคงช่วยสืบค้นมาให้ได้ว่า - ยังมีหม่อมเจ้าองค์ไหนที่เหลือบ้าง - มีเกณฑ์ในการประหารลูก แค่ไหน จากคุณ : NickyNick - [ 14 ก.พ. 51 08:27:44 ]

ความคิดเห็นที่ 20 มีข้อมูลเพิ่มเกี่ยวกับเรื่องการเปลี่ยนรัชกาล จากรัชกาลที่ ๒ เป็นรัชกาลที่ ๓ และจากรัชกาลที่ ๓ เป็นรัชกาลที่ ๔ จากหนังสือ "ประวัติต้นรัชกาลที่ ๖" พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว (ในต้นฉบับเขียนเป็นย่อหน้าเดียว ขออนุญาตแบ่งเป็นหลายย่อหน้าเพื่อจะได้อ่านสะดวกขึ้น) ...เมื่อพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้าทรงประชวรหนักนั้น, มิได้มีเวลาที่จะทรงสั่งไว้ว่าให้ผู้ใดเปนพระเจ้าแผ่นดินต่อพระองค์ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าในเวลานั้นทรงผนวชอยู่, และมีพระชนมายุเพียง ๒๐, แต่พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเปนพระเจ้าลูกยาเธอผู้ใหญ่และเปนผู้กำกับราชการอยู่หลายตำแหน่ง, พอพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้าเสด็จสวรรคต ท่านก็ทรงฉวยอำนาจไว้ได้หมด, ฉนั้นท่านจึ่งมิได้ให้ผู้ใดเรียกพระองค์ท่านว่า "สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว" จนกว่าจะได้กระทำพิธีราชาภิเษกแล้ว. ครั้นเมื่อพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าทรงพระประชวรหนัก ได้ทรงพระประชวรเรื้อรังอยู่นาน, แต่ก็หาได้ทรงมอบหมายราชสมบัติแด่พระองค์ ๑ พระองค์ใดไม่, ทั้งนี้เปนเพราะพระองค์ท่านทรงรู้สึกอยู่ว่า ได้ทรงแย่งราชสมบัติที่รู้กันอยู่ว่าเปนของทูลกระหม่อมปู่ของฉัน, โดยพระองค์ทรงเปนเจ้าฟ้าชายพระองค์ใหญ่ พระโอรสแห่งสมเด็จพระพุทธเลิศหล้ากับสมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี. ส่วนพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าทรงเปนเพียงพระองค์เจ้าพระโอรสของพระสนม. การที่ทรงแย่งครองราชสมบัตินั้นก็ได้เคยมีพระราชดำรัสอยู่ว่า "จะรักษาไว้ให้เขา" เท่านั้น. ฉนั้นที่ควรก็ควรต้องทรงสั่งไว้ว่าเมื่อเสด็จสวรรคตแล้วให้ราชสมบัติตกเปนของทูลกระหม่อมปู่. แต่พระราชโอรสของพระองค์ท่านก็มีอยู่หลายพระองค์ที่กำลังทรงพระเจริญวัยขึ้น, เปนธรรมดาบิดาย่อมจะต้องอยากให้บุตรเปนทายาท, ฉนั้นพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าจึงมิได้ทรงส่งมอบราชสมบัติแก่พระองค์ใด, เปนแต่มีพระราชกระแสรไว้ว่า เมื่อท่านเสนาบดีมุขมนตรีเห็นสมควรจะมอบราชสมบัติถวายแด่พระราชวงศ์พระองค์ใด ก็ให้ถวายแด่พระองค์นั้นเถิด. เมื่อทราบกันว่าพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าทรงพระประชวรหนักนั้น ก็ได้มีผู้ตระเตรียมการกันไว้พร้อม. แต่ไม่มีฝ่ายใดพร้อมเพรียงหรือมีกำลังมากเท่าสมเด็จเจ้าพระยาองค์ใหญ่(ดิศ บุนนาค, ซึ่งเวลานั้นเป็นเจ้าพระยาพระคลังว่าที่สมุหกลาโหม) กับสมเด็จเจ้าพระยาองค์น้อย (ทัด บุนนาค, ซึ่งเวลานั้นเปนพระยาศรีพิพัฒน์), และท่านทั้ง ๒ นี้ตั้งใจไว้มั่นคงว่าต้องให้ทูลกระหม่อมปู่ได้ราชสมบัติ, และไม่ยอมเปนอันขาดที่จะให้ลูกพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าได้. ท่านทั้ง ๒ นี้มีความแค้นเคืองพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าอยู่, เพราะสมเด็จเจ้าพระยาองค์ใหญ่นั้นได้เปนผู้ ๑ ในพวกที่สนับสนุนให้พระนั่งเกล้าขึ้นทรงราชย์, แต่มาครั้งเมื่อพระนั่งเกล้ากริ้วหม่อมไกรสรได้พลอยกริ้วสมเด็จเจ้าพระยาองค์ใหญ่ด้วย, จนต้องหนีออกไปตั้งกองสักเลขอยู่ที่เมืองชุมพร จึ่งได้รอดภัย. เมื่อครั้งหม่อมไกรสรรับพระราชอาญา สมเด็จองค์ใหญ่ร้องว่า พระนั่งเกล้าไม่ทรงซื่อตรงต่อผู้ภักดี. ใช้คำว่า "ท่านใช้เราเปนบรรไดขึ้นถึงที่สูงได้แล้ว ท่านจะเตะบรรไดเสีย" ดังนี้. ข้างฝ่ายผู้ที่อยากให้ลูกพระนั่งเกล้าได้เปนพระเจ้าแผ่นดินออกจะไม่มีผู้ใดที่หลักแหลมและเจ้านายน้องยาเธอที่จะพอหวังให้ช่วยสนับสนุนลูกพระนั่งเกล้าได้ก็มีอยู่แต่กรมสมเด็จพระเดชาติศร (พระองค์เจ้าละมั่ง, เวลานั้นเปนกรมหลวงเดชอดิศร), เพราะพระนั่งเกล้าโปรดปรานท่านอยู่มาก, แต่พระองค์กรมสมเด็จพระเดชาดิศรเองท่านวางพระองค์เปนกลางเฉยอยู่, ฉนั้นก็ยากที่จะหวังให้ท่านเปนหัวหน้าได้. พูดไปตามจริงพระราชโอรสของพระนั่งเกล้าก็ไม่มีองค์ใดที่แหลมอยู่เลย. พระองค์เจ้าลักขณานุคุณ, พระโอรสพระองค์ใหญ่ (เปนพระบิดาของสมเด็จพระนางโสมนัสวัฒนาวดี พระบรมราชเทวีในรัชกาลที่ ๔), กับกรมหมื่นมาตยาพิทักษ์(พระองค์เจ้าสิริวงศ์, เปนพระชนกของสมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี) ก็ได้สิ้นพระชนม์ไปก่อนแล้วทั้ง ๒ พระองค์. พระโอรสพระองค์ที่ ๓ (ซึ่งได้เปนกรมหมื่นเชษฐาธิเบนทร์ในรัชกาลที่ ๔) ก็ไม่ใช่คนโปรดปรานและออกจะมืด ๆ อยู่, คงมีที่ค่อยยังชั่วอยู่ก็พระองค์เจ้าคเณจร (ซึ่งได้เปนกรมหมื่นอมเรนทรบดินทร), แต่ก็มีคนนับถือน้อย, ฉนั้นพอพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเสด็จสวรรคตลง สมเด็จเจ้าพระยาองค์ใหญ่กับสมเด็จเจ้าพระยาองค์น้อยก็รีบไปจัดการล้อมวงที่วัดบวรนิเวศ, และอัญเชิญเสด็จทูลกระหม่อมปู่เข้าไปในพระบรมมหาราชวังทั้ง ๆ ยังทรงพระผนวชอยู่, และทูลอัญเชิญให้เสด็จลาผนวชในพระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม แล้วและจัดการให้มีการถือน้ำโดยเร็วด้วย... แก้ไขเมื่อ 14 ก.พ. 51 09:55:59 แก้ไขเมื่อ 14 ก.พ. 51 09:07:59 จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 14 ก.พ. 51 09:03:52 ]

ความคิดเห็นที่ 21 เรื่องนามสกุล "อภัยกุล" เป็นดังที่คุณ NickyNick กล่าวไว้ ทะเบียนนามสกุลพระราชทาน ใน พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ลำดับที่ ๓๙๔๑ อภัยกุล  Abhayakul พระราชทานนายพิศาล เป็นบุตรหม่อมหลวงแฉล้ม   หม่อมหลวงแฉล้มเป็นบุตรพระยาทิพรัตนอมร  สืบสกุลลงมาจากเจ้าฟ้าอภัยธิเบศร์ แต่พระยาทิพรัตนอมรเป็นบุตร หลาน หรือเหลนใคร ยังไม่สามารถสืบค้นได้ เรื่องเชื้อสายราชวงศ์ธนบุรี หากใครสนใจลองเข้าไปอ่านที่คุณเทาชมพูเล่าไว้ในเว็บเรือนไทย http://www.reurnthai.com/index.php?topic=406.0 จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 14 ก.พ. 51 09:48:11 ]

ความคิดเห็นที่ 22 ขอบคุณมาก ตามไปอ่านแล้วครับ ทั้งสงสารเจ้าฟ้าเหม็น แล้วก็สงสารคุณ น-รี-นันท์ คงจดจำจนไม่กล้าเข้าเว็บนั้นไปอีกนาน จากคุณ : NickyNick - [ 14 ก.พ. 51 10:17:00 ]

ความคิดเห็นที่ 23 สวัสดีคุณกัมม์ คุณเพ็ญชมพู พี่นิค คุณจำปูน เพื่อนบี และทุก ๆ ท่านนะคะ ตามมาอ่าน ต้องขออภัยคุณกัมม์ ที่กระทู้ก่อนว่าน้อย (ทั้งที่เจ้าของกระทู้เสียเวลารวบรวมแทบแย่) ^_______^ ขออนุญาตตามอ่านกระทู้นี้ด้วยนะคะ (ไม่กล้าพูดแล้วค่ะ)   ขอบคุณคุณกัมม์ และทุกท่านสำหรับข้อมูลเพิ่มเติมนะคะ จากคุณ : ปริยวาที - [ 14 ก.พ. 51 12:48:50 ]

ความคิดเห็นที่ 24 ตามมาอ่านต่อครับ ขอบคุณคุณกัมม์ และทุกท่านที่ให้ความรู้ครับ :) จากคุณ : ps_addict - [ 15 ก.พ. 51 01:16:05 ]

ความคิดเห็นที่ 25 ควรเก็บเข้าคลังกระทู้ คลิกแล้วครับ บารมี กับ ทศพิธราชธรรม (ราชธรรม) เปรียบเทียบกันเป็นอย่างไรครับ บารมี - ทาน ศีล เนกขัม (ออกจากกาม) ปัญญา วิริยะ ขันติ สัจจะ อธิษฐาน (ตั้งใจมั่น) เมตตา อุเบกขา ราชธรรม - ทาน ศีล ปริจจาคะ อาชชวะ (ซื่อตรง) มัทวะ (อ่อนโยน) ตบะ (เผากิเลส) อักโกธะ (ไม่โกรธ) อวิหิงสา (ไม่เบียดเบียน) ขันติ อวิโรธนะ (ไม่คลาดธรรม) จากคุณ : ยูโทเพียไทย (สุธน หิญ) - [ 15 ก.พ. 51 01:17:53 ]

ความคิดเห็นที่ 26 คุณกัมม์ พี่นิค คุณ เพ็ญชมพู น้องจิ๋ว และ ท่านอื่นๆ กว่าแมวเหมียวจะวิ่งตามอ่านทัน หอบแฮกๆ เลยค่ะ กดเก็บแล้วนะคะ จากคุณ : little kitty - [ 15 ก.พ. 51 10:11:04 ]

ความคิดเห็นที่ 27 สาวก็มาช้าอีกคน แต่ก็พอไหวนะคะ เก็บแล้วคะ จากคุณ : sawkitty - [ 15 ก.พ. 51 10:45:28 ]

ความคิดเห็นที่ 28 สวัสดีครับทุกๆ ท่าน คุณ เพ็ญชมพู คุณ จำปูน คุณ Doesn't Matter คุณ อั้งเสาะ คุณ biebie999 คุณ NickyNick คุณ ปริยวาที คุณ ps_addict คุณ ยูโทเพียไทย (สุธน หิญ) คุณ little kitty คุณ สาว sawkitty ขออภัยที่ทิ้งกระทู้ไว้เนื่องจากติดเวลา เข้ามาก็ไม่ได้ตอบ  อภัยให้ด้วยนะครับ ขอบพระคุณ คุณ เพ็ญชมพู เอาสาระดีๆ มาฝากเช่นเคย และพี่นิคที่ตั้งข้อสังเกตน่าสนใจไว้   ผมคิดว่ากฎหมายขนบธรรมเนียมแต่ละสมัยก็ย่อมเหมาะสมกับแต่ละสมัย ตอนนั้นเพิ่งตั้งบ้านเมืองได้ไม่เท่าไรเอง ทั้งศึกเสือเหนือใต้ก็มารบกวนอยู่ตลอด จะเอาความรู้สึกของสมัยนี้ไปตัดสินเหตุการณ์ในสมัยนั้น ก็ดูจะไม่ค่อยถูกเท่าไร ลองมองย้อนกลับไป  การพิพากษาและพระราชอาญาครั้งนั้น ก็ทำให้เหตุการณ์สงบลงได้โดยเร็วนะครับ และขอบพระคุณ คุณ สุธน หิญ  ด้วยครับ ทศพิธราชธรรม กับ ทศพล  มีความใกล้เคียงกันมาก  มีคาถาบทหนึ่งที่ผมท่องอยู่เป็นประจำ  (จำชื่อผู้ผูกคถาไม่ได้เสียแล้ว) " อายนฺตุโภนฺโต อิธ ทานศีลา เนกฺขมฺปญฺญา สห วิริยขนฺติ สจฺจาธิฏฐานา สห เมตฺตุเบกฺขา ยุทฺธาย โว คนฺหก อาวุธฺทานิ" ขอกำลังทั้งสิบที่ได้บำเพ็ญนั้น  จงเป็นอาวุธแก่ข้าพเจ้า คุณ แสนอักษร ได้กรุณากระซิบแนะนำหนังสือเพิ่มเติมมา  ขออนุญาตนำมาลงไว้ที่นี่ด้วยนะครับ เพื่อจะได้เป็นประโยชน์สำหรับเพื่อนๆ ที่ต้องการค้นความรู้เพิ่มเติมต่อไปอีก แสนอักษร [14 กุมภาพันธ์ 2551 07:31] สวัสดีค่ะคุณกัมม์ มีเอกสารที่น่าอ่านอีกคือ จดหมายเหตุ รัชกาลที่ ๓ รัฐบาลพิมพ์ปี ๒๕๓๐  มี ๕ เล่ม ดิฉันว่าจะอ่านเรื่องเจ้าอนุวงศ์ให้ละเอียดอีกที อีกเล่มคือ แผ่นดินพระนั่งเกล้า วอลเตอร์ เอฟ เวลาแต่ง นิจ ทองโสภิตแปล อ้างอิงดีมาก จดหมายเหตุหลวงอุดมสมบัติ อ่านแล้วจะทราบว่า ร.๓ ทรงงานหนักแค่ไหน พระปรีชาสามารถในการศึกสงครามปานใด และคุณ จำปูน ได้มอบความปรารถนาดีเป็นเชิงกลอนมาให้  ผมขอส่งความปรารถนาดีนั้นต่อเพื่อนๆ ทุกท่าน ด้วยนะครับ                              ถึงแม้จะเป็นธรรมเนียมเทียมฝรั่ง                       ไม่ได้คลั่งตามเขาไปให้หัวหมุน                       แต่คิดว่ามีคนรักมักเป็นบุญ                       ช่วยค้ำจุนจิตใจให้เบิกบาน                       ไม่ได้มีสตังค์ดังเขาอื่น                       ไม่ได้ยื่นดอกไม้มาน่าสงสาร                       แต่ขอ มอบความรักจากดวงมาลย์                       แด่เพื่อนบ้านผู้เป็นมิตรสนิทเอย เป็นเกียรติแก่ผมยิ่งแล้วที่ได้รับน้ำใจไมตรีจากเพื่อนๆ ทุกๆ ท่าน นึกถึงพระราชดำรัสในพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวที่พระราชทานไว้แก่พวกเราทุกคน สมัยนี้อาจจะหลงลืมกันไปบ้าง  ขอย้ำไว้อีกครั้งนะครับ                    "....ภัยจากพม่าในอนาคตคงหามีไม่ แต่ภัยจากคนกลุ่มอื่นโดยเฉพาะพวกฝรั่งนั้นคงมี ต่อไปขอให้เราทั้งหลายได้ร่ำเรียนวิชาการเขาเอาไว้ เรียนให้รู้เขารู้เรา แต่อย่าได้เทิดทูนเขาให้เสียทีที่ว่าเรายังเป็นชาวสยามอยู่...." พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว แก้ไขเมื่อ 15 ก.พ. 51 16:20:59 แก้ไขเมื่อ 15 ก.พ. 51 16:16:28 แก้ไขเมื่อ 15 ก.พ. 51 16:13:38 จากคุณ : กัมม์ - [ 15 ก.พ. 51 16:11:26 ]

ความคิดเห็นที่ 29 "เจ้าสัว" - พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว  ที่วัดยานนาวา จากคุณ : กัมม์ - [ 15 ก.พ. 51 16:12:40 ]

ความคิดเห็นที่ 30 ขอบพระคุณทุกๆ คลิกครับ ตอนที่ ๓ ขอยกไปในสัปดาห์หน้านะครับ จากคุณ : กัมม์ - [ 15 ก.พ. 51 16:29:23 ]

ความคิดเห็นที่ 31 หนังสือที่คุณแสนอักษรแนะนำ "จดหมายเหตุหลวงอุดมสมบัติ อ่านแล้วจะทราบว่า ร.๓ ทรงงานหนักแค่ไหน พระปรีชาสามารถในการศึกสงครามปานใด" จดหมายหลวงอุดมสมบัติ มีทั้งหมด ๑๕ ฉบับด้วยกัน เนื้อความเริ่มตั้งแต่ที่พระยาศรีพิพัฒน์ฯ (ทัด)เป็นแม่ทัพ ยกกองทัพออกจากกรุงเทพฯไปถึงเมืองสงขลา  หัวข้อที่สนทนาเป็นเรื่องราวของเมืองต่าง ๆ ในภาคใต้เป็นส่วนใหญ่ พิจารณาแต่ละฉบับไม่ได้เขียนแบบสั้น ๆ  ทุกฉบับมีเนื้อหา สาระ รายละเอียด อัดแน่นเต็มเหยียดทุกฉบับ อาทิ ชื่อบุคคล ตำแหน่ง แม้กระทั่งชื่อเรือ ชื่อปืน หรือสถานที่ต่าง ๆ รวมถึงชื่อเมือง ตำบล หมู่บ้าน ในพื้นที่แถบภาคใต้ตอนล่างไปจนถึงเมืองไทร ฉบับที่ ๑ ลงวันอังคาร เดือน ๔ แรม ๖ ค่ำ ปีจอ สัมฤทธิศก จ.ศ. ๑๒๐๐ เล่าถึงเหตุการณ์แลกระแสรับสั่งย้อนเวลาขึ้นไปเริ่มตั้งแต่เดือน ๑๐ เวลาได้ข่าวว่าพวกแขกตีได้เมืองไทร เมืองตรัง แลยกมาตีเมืองสงขลา ทรงพระราชดำริปรึกษาการศึก แลจัดกองทัพกรุงเทพฯ ที่จะยกไป จนพระยาศรีพิพัฒน์แม่ทัพกราบถวายบังคมลา ฉบับที่ ๒ ลงวันพฤหัสบดี เดือน ๔ แรม ๑๔ ค่ำ ปีจอ สัมฤทธิศก จ.ศ. ๑๒๐๐ บอกข่าวราชการแลกระแสรับสั่งในระยะเวลา ๗ วันตอนกองทัพจะยกออกจากกรุงเทพฯ ฉบับที่ ๓ ลงวันเสาร์ เดือน ๔ ขึ้น ๘ ค่ำ ปีกุน สัมฤทธิศก จ.ศ. ๑๒๐๐ บอกข่าวราชการแลกระแสรับสั่งในระยะเวลา ๙ วัน ตอนกองทัพจะยกออกจากกรุงเทพฯ แลได้ข่าวว่ากองทัพเมืองนครฯ ยกไปตีเมืองไทร ฉบับที่ ๔ ลงวันศุกร์ เดือน ๕ ขึ้น ๑๔ ค่ำ ปีกุน เอกศก จ.ศ.๑๒๐๑ บอกข่าวราชการแลกระแสรับสั่งในระยะเวลา ๖ วัน ตอนเร่งเรือกองทัพกรุงฯ คือเจ้าพระยายมราชเป็นต้นให้รีบยกไป แลได้ข่าวว่ากองทัพเมืองนครฯ ตีได้เมืองไทร ฉบับที่ ๕ ลงวันศุกร์ เดือน ๖ ขึ้น ๑๓ ค่ำ ปีกุน เอกศก บอกข่าวราชการแลกระแสรับสั่งในระยะเวลา ๒๘ วัน ตอนสืบสวนถึงเรืองกองทัพกรุงฯ ที่ยกไปและได้ข่าวว่าพวกแขกที่มาตีเมืองสงขลาแตกหนีไป ฉบับที่ ๖ ลงวันอาทิตย์ เดือน ๖ แรม ๗ ค่ำ ปีกุน เอกศก บอกข่าวราชการแลกระแสรับสั่งในระยะเวลา ๙ วัน ตอนพระยาศรีพิพัฒน์ไปถึงเมืองไชยา แลได้ข่าวว่าที่เมืองกลันตัน ตนกูปสาเกิดรบกันขึ้นกับพระยากลันตัน ฉบับที่ ๗ ลงวันพุธ เดือน ๗ ขึ้น ๒ ค่ำ ปีกุน เอกศก บอกข่าวราชการแลกระแสรับสั่งในระยะเวลา ๙ วัน ตอนกองทัพกรุงเทพฯ เริ่มไปถึงเมืองสงขลาและได้ข่าวว่า ตนกูปสากับพระยาโงยตั้งค่ายล้อมพระยากลันตันไว้ ฉบับที่ ๘ ลงวันพุธ เดือน ๗ ขึ้น ๙ ค่ำ ปีกุน เอกศก บอกข่าวราชการแลกระแสรับสั่งในระยะเวลา ๕ วัน การปรึกษาด้วยเรื่องระงับเหตุวิวาทที่เมืองกลันตัน ฉบับที่ ๙ ลงวันอาทิตย์ เดือน ๗ แรม ๕ ค่ำ ปีกุน เอกศก บอกข่าวราชการแลกระแสรับสั่งในระยะเวลา ๙ วัน ตอนกวาดครัวเข้ามาถึงกรุงเทพฯข้าหลวงลงไปถึงเมืองกลันตัน แลได้ข่าวว่าเจ้าพระยานครฯ ป่วย ฉบับที่ ๑๐ ลงวันพุธ เดือน ๗ แรม ๘ ค่ำ ปีกุน เอกศก บอกข่าวราชการแลกระแสรับสั่งในระยะเวลา ๓ วัน มีเรื่องจับฝิ่น (เรื่องจับฝิ่น ที่จริงมีจดหมายแทบทุกฉบับเพราะเวลานั้นกำลังตรวจตราโดยแข็งแรงเพื่อจะมิให้ฝิ่นเข้ามาในพระราชอาณาเขต) แลทรงปรึกษาราชการเรื่องเมืองกลันตัน ฉบับที่ ๑๑ ลงวันพุธ เดือน ๗ แรม ๑๐ ค่ำ ปีกุน เอกศก บอกข่าวราชการแลกระแสรับสั่งในระยะเวลา ๑ วัน (เพราะมีเรือจะออกไปติดๆ กัน) ทรงปรึกษาราชการเรื่องเมืองกลันตัน ฉบับที่ ๑๒ ลงวันศุกร์ เดือน ๘ ปฐมาสาฒ ขึ้น ๓ ค่ำ ปีกุน เอกศก บอกข่าวราชการแลกระแสรับสั่งในระยะเวลา ๘ วัน ตอนได้ข่าวจากข้าหลวงที่ไปเมืองกลันตัน แลได้ข่าวว่าเจ้าพระยานครฯ ถึงอสัญกรรม ทรงปรึกษาที่จะจัดวางการปกครองเมืองนครฯ แลเมืองไทร ฉบับที่ ๑๓ ลงวันอาทิตย์ เดือน ๘ ปฐมาสาฒ แรม ๑๐ ค่ำ ปีกุน เอกศก บอกข่าวราชการแลกระแสรับสั่งในระยะเวลา ๒๓ วัน ตอนได้ข่าวว่าตีเกาะนางกวีแขวงเมืองไทรคืนได้ เรื่องพระยาไชยาแม่ทัพที่เมืองพังงา เกิดอริกับพระตะกั่วทุ่ง เรื่องพระยาศรีพิพัฒน์จัดการห้ามวิวาทที่เมืองกลันตัน แลทรงพระประชวร ฉบับที่ ๑๔ ลงวันอาทิตย์ เดือน ๘ ทุติยาสาฒ แรม ๒ ค่ำ ปีกุน เอกศก บอกข่าวราชการแลกระแสรับสั่งในระยะเวลา ๒๓ วัน ตอนพระยาเพชรบุรี (สุข) ยกกองทัพลงไปตั้งที่เมืองสาย ห้ามพวกเมืองกลันตันหยุดรบกัน กวาดครัวแขกเพิ่มเติมเข้ามา แลทรงปรึกษาเรื่องเลือกหาเจ้าเมืองไทร ฉบับที่ ๑๕ ลงวันพฤหัสบดี เดือน ๙ ขึ้น ๕ ค่ำ ปีกุน เอกศก บอกข่าวราชการแลกระแสรับสั่งในระยะเวลา ๒๐ วัน ตอนตกลงจะตั้งแขกเป็นพระยาไทร ที่เมืองกลันตันเลิกการวิวาท แลเตรียมกองทัพกลับ http://www.focuspaktai.com/index.php?file=news&obj=news.view(id=6229) http://topicstock.pantip.com/library/topicstock/2007/12/K6166921/K6166921.html#49 จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 15 ก.พ. 51 16:44:49 ]

ความคิดเห็นที่ 32 ตามมาอ่านค่ะ.... ขอบคุณค่ะ  คุณกัมม์ และจากการเสริมเพิ่มเติมจากทุกท่านนะคะ NaraGorn   อ่านเก็บความรู้อย่างเดียวเลยค่ะ ยาวจังเลย  ตาลายเลย  อิอิ จากคุณ : naragorn - [ 15 ก.พ. 51 19:19:32 ]

ความคิดเห็นที่ 33 เมื่อคืนยังฝันถึงเกี่ยวกับ รัชกาลที่ ๓ อยู่เลยค่ะ แปลกจริง คืนนี้เข้ามาดูกระทุ้เห็นกระทู้นี้ นึกขอบคุณ คุณ กัมม์อย่างยิ่ง จากคุณ : tiki_ทิกิ - [ 15 ก.พ. 51 20:06:45 ]

ความคิดเห็นที่ 34 สวัสดีค่ะ คุณครูกัมม์ หนูมาเข้าห้องเรียนช้าหน่อย คงไม่ถูกทำโทษนะคะ ตอนที่๓ ไม่ต้องรีบก็ได้ค่ะเพราะต้องตามเก็บของเก่าก่อน จากคุณ : แม่ของObst (obst) - [ 16 ก.พ. 51 02:37:29 ]

ความคิดเห็นที่ 35 ขอบพระคุณ คุณ เพ็ญชมพู อีกครั้ง สวัสดีครับ คุณ นารากร สวัสดีครับ คุณ tiki_ทิกิ สวัสดีครับ คุณ แม่ของObst ห่างหายไปบ้าง แต่ก็ยังสบายดีครับ ยินดีที่ได้ต้อนรับเพื่อนทุกๆ ท่านครับ จากคุณ : กัมม์ - [ 16 ก.พ. 51 08:36:49 ]

ความคิดเห็นที่ 36 แน่นด้วยเนื้อหาสาระเหมือนเดิมนะครับคุณกัมม์ จากคุณ : เราคนจรร่อนเร่มาพบกัน - [ 17 ก.พ. 51 13:38:56 ]

ความคิดเห็นที่ 37 สวัสดีครับคุณกัมม์ ตามมาอ่านช้าไปนิด  ต้องขออภัยครับ ยังได้ความรู้และข้อดีๆ เช่นเคย ขอบคุณครับ จากคุณ : เกนหลงหนึ่งหรัด - [ 17 ก.พ. 51 20:42:44 ]

ความคิดเห็นที่ 38 สวัสดีครับ คุณ เราคนจรร่อนเร่มาพบกัน สวัสดีครับ คุณ เกนหลงหนึ่งหรัด และขอบพระคุณ ทุกคลิกที่จะส่งกระทู้เข้าคลังนะครับ จากคุณ : กัมม์ - [ 18 ก.พ. 51 18:25:06 ]

ความคิดเห็นที่ 39 มาลงชื่อครับ นาน ๆจะได้มาอ่านซะทีนึง จากคุณ : กริชครับผม - [ 18 ก.พ. 51 21:28:57 ]

ความคิดเห็นที่ 40 สวัสดีครับ คุณ กริชครับผม ยินดีต้อนรับสู่อดีตกาลครับ เรียนเชิญทุกๆ ท่านที่ พระจอมเกล้า - พระจอมปราชญ์ ตอนที่ ๓ สมเด็จพระมหาธรรมราชา และธรรมยุติ http://www.pantip.com/cafe/library/topic/K6346344/K6346344.html จากคุณ : กัมม์ - [ 19 ก.พ. 51 10:00:01 ]

ความคิดเห็นที่ 41 มาเก็บเกี่ยวความรู้ครับ บางเรื่องก็ไม่รู้มาก่อน ขอบคุณมากครับ คุณกัมม์ จากคุณ : ลุงนายช่าง - [ 19 ก.พ. 51 23:00:29 ]

ความคิดเห็นที่ 42 ยินดีและเป็นเกียรติที่แวะเข้ามาครับ คุณลุงนายช่าง จากคุณ : กัมม์ - [ 23 ก.พ. 51 09:40:05 ]

ความคิดเห็นที่ 43 พระจอมเกล้า - พระจอมปราชญ์ ตอนที่ ๑ เมื่อทรงพระเยาว์ http://topicstock.pantip.com/library/topicstock/2008/02/K6322290/K6322290.html จากคุณ : กัมม์ - [ 12 มี.ค. 51 20:58:27 ]