ความคิดเห็นที่ 1 พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์เมื่อทรงแปลหนังสือของลาลูแบร์เรื่อง "ราชอาณาจักรสยาม"  (Du Royaume de Siam) ได้ทรงวงเล็บอธิบายแทรกไว้ ดังนี้ "คำว่า สยาม นั้นแปลกันมาก บ้างว่าเป็นภาษาขอม แผลงมาจากคำว่า จาม บางคนอ่านว่า ซยาม คือ ขอม บางคนว่าแผลงมาจากคำว่า ชาน แต่คำว่าชานนั้นเป็นภาษาจีน บ้างว่ามาจากภาษาโปรตุเกส ไซแอ๋ม แปลว่าคนร้ายกาจ บ้างว่ามาจากภาษามลายู ซะยาม แปลว่าคนม่วง ภาษามลายูนั้นเองก็น่าจะเลือนมาจากภาษาสันสกฤต สยาม แปลว่า สีเหลือง หรือภาษามคธว่า สาม แปลว่าสีทอง ล้วนเป็นนามที่ชาวต่างประเทศเรียกไทยว่า สยาม เช่นจีนเรียกว่า เสียมโหลก๊ก ก็พวกสยามละโว้ ฤาสยามลาวนั่นเอง" จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 18 ก.พ. 51 07:42:15 ]

ความคิดเห็นที่ 2 จิตร ภูมิศักดิ์ให้ความเห็นว่า "สยาม" มาจากคำว่า ซาม หรือ เซียม และคำที่คล้ายคลึงกับคำทั้งสองนั้นคือ ซำ หรือ ซัม ซึ่งเป็นภาษาไตเก่าแก่มีความหมายเกี่ยวกับน้ำและที่ราบลุ่ม เนื่องด้วยลักษณะพิเศษของคนไตที่ตั้งบ้านเรือนอยู่ตามซำต่าง ๆ ทำให้ชนชาติใกล้เคียงเรียกคนไตว่าพวก ซำ หรือ ซัม ถ้าเรายอมรับสมมุติฐานนี้ไว้ ก็หมายความว่า คำดั้งเดิมของสยามนั้นคือ ซำ หรือ ซัม จากคำนี้เองที่ค่อย ๆ พัฒนาไปเป็น ซาม, เซม, เซียม, ซยาม, สยาม ฯลฯ ในภาษาอื่น ๆ โดยรอบ และไปไกลจนกระทั่งเป็น อาโหม ในภาษาพื้นเมืองอัสสัม จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 18 ก.พ. 51 07:51:39 ]

ความคิดเห็นที่ 3 สวัสดีครับ สวัสดีครับ คุณ เพ็ญชมพู กระทู้คำว่า "สยาม" เกิดขึ้นในพันทิปอยู่บ่อยๆ เราน่าช่วยกันเก็บไว้สักกระทู้นะครับ  จะได้ไม่นั่งพิมพ์กันอยู่เรื่อยๆ ครับ ขออนุญาตเสริมคุณ เพ็ญชมพู  ด้วยความหมายของคำว่าสยามจากสาส์นสมเด็จนะครับ ลงวันที่ ๑๔ กันยายน ๒๔๗๘ สมเด็จเจ้าฟ้า กรมพระยานิริศรานุวัดติวงศ์ กราบทูล สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ          .... เพิ่งมาคิดเห็นแจ้งแก่ใจขึ้นในคราวนี้  ว่าเรามีสองชื่อคือ ๐ไทย" ชื่อหนึ่ง "สยาม" ชื่อหนึ่ง  อันสมญาว่า "ไทย" นั้น  เราได้มาแต่เหนือ  เคยได้ยินกรมหลวงพิชิตตรัสเล่าว่า ทางภาคพายัพนั้น ต่างพวกต่างช่วงชิงกันว่าตนเป็นไทย  ถือว่าเป็นไทยนั้นมีศักดิ์สูง  ต่างพวกต่างก็เรียกพวกอื่นให้เป็นชื่ออื่น  ไม่ยอมให้เป็นไทย  แม้ถึงพวกเราซึ่งมีอำนาจปกครองไทยภาคเหนืออยู่หลายพวก  พวกเชียงใหม่ก็ไม่ยอมให้เป็นเป็นไทย  เขาเรียกพวกเราว่า "ชาวใต้" ประทานตัวอย่างว่าเชียงใหม่นั้น  ถ้าได้ยินใครเรียกว่าลาวแล้วถือเป็นเดือดเป็นแค้นหนักเถียงว่า "ข้อยเป็นไตย์" (คำนี้เป็นตัวอย่างอันดีที่ควรจะยกขึ้นทูลถวาย  เมื่อแปลชื่อ "เจ้ากองไตย์" แต่นึกไม่ออกทัน)          ส่วนชื่อ "สยาม" นั้น  เห็นจะเป็นพวกเมืองใกล้เคียงในภาคใต้เขาตั้งสมญาให้แก่เรา  หรือให้พวกที่มาอยู่ก่อนเราก็อาจเป็นได้  เห็นได้จากเขมรเรียกเราว่า "เสียม"  จีนก็เรียกตามเขมรว่า "เสี้ยม"  ฝรั่งยังพลอยเรียกตามอีกว่า "เสียม" (siam) เหมือนกัน  ทางมอญได้ให้ไปถามพระสุเมธมุณี  ว่ามอญนอกเรียกไทยว่ากระไร  ท่านจดมาให้ว่า "เสม" ก็เป็นอันลงรอยกันสิ้น          ส่วนเราเองดูเหมือนเข้าใจกันเองว่า "ไทย" นั้นเป็นชื่อคน  "สยาม" เป็นชื่อประเทศ  เพราะเหตุว่าจะออกชื่อประเทศด้วยคำว่า "ไทย" ต้องเติมลงไปเป็น "เมืองไทย"  ถ้าจะออกชื่อคนด้วยคำ "สยาม" ก็ตัองเติมคำเข้าไปอีกเป็น "ชาวสยาม"  ในชื่อทั้งสองนั้นสังเกตว่าเราถนัดปากในชื่อ "ไทย" มากกว่าในชื่อ "สยาม"  เห็นจะเป็นเพราะชื่อติดมาแต่เดิม  ชื่อ "สยาม" นั้นใช้ไปแต่ในทางพูดกับต่างประเทศ (ภาคใต้) หรือแต่งหนังสือเพื่อไพเราะ เช่น " ประเทศสยามนามประเทืองว่าเมืองไทย" เป็นต้น .... ลงวันที่ ๑๙ กันยายน ๒๔๗๘ สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทูล สมเด็จเจ้าฟ้า กรมพระยานิริศรานุวัดติวงศ์          คำว่า "สยาม" เป็นคำชาวต่างประเทศเรียกเป็นแน่  ที่ใช้เป็นลายลักษณ์อักษรเก่าที่สุด  ดูเหมือนจะเป็นที่จำหลักไว้ใต้รูปภาพกระบวนแห่ที่นครวัดบอกว่า "พลสยาม"   ในหนังสือไทยเห็นใช้แต่ในบทกลอน  เช่นในเตลพ่ายว่า                                        "ขุนเสียมสมัตถต้าน               ขุนเตลง" เป็นต้น          และยังพบที่อื่นอีกบ้าง  แต่ในหนังสือราชการประหลาดที่พึ่งมาใช้เรียกนามว่าสยามเมื่อในรัชกาลที่ ๔ กรุงรัตนโกสินทร์นี้เอง  แต่ก่อนนั้น แม้ในรัชกาลที่ ๓ เมื่อทำหนังสือสัญญากับอังกฤษ  ในหนังสือสัญญาก็ยังเรียกนามประเทศว่า "กรุงศรีอยุธยา"  แต่หนังสือต่างประเทศเรียกว่า "ประเทศสยาม" มาแต่โบราณทั้งนั้น จากคุณ : กัมม์ - [ 18 ก.พ. 51 17:42:31 ]

ความคิดเห็นที่ 4 สาส์นสมเด็จเกี่ยวกับคำว่า "สยาม" ยังอีก ๒ -๓ ฉบับ ขอติดไว้ก่อนครับ จากคุณ : กัมม์ - [ 18 ก.พ. 51 17:43:37 ]

ความคิดเห็นที่ 5 ลิ้งก์เกี่ยวกับชื่อ ไทย และ สยาม ทำไมต้องชื่อ "ประเทศไทย" ครับ http://topicstock.pantip.com/library/topicstock/2006/12/K4976767/K4976767.html สงสัยครับว่าคนสมัยอยุธยาเรียกตัวเองว่าคนอโยธยา หรือว่าคนสยามครับ http://topicstock.pantip.com/library/topicstock/2006/12/K4982051/K4982051.html จดหมายเหตุที่ระบุว่าคนอยุธยาเรียกตัวเองว่าคนไทย เมืองไทย ภาษาไทย นั้น อ้างอิงจากไหนหรือครับ *** http://topicstock.pantip.com/library/topicstock/2007/04/K5324298/K5324298.html " Siam " ยังเป็นที่รู้จัก ในต่างประเทศมากน้อยแค่ไหนครับ http://topicstock.pantip.com/library/topicstock/2007/09/K5790297/K5790297.html คำว่า"สยาม"และสถานะประเทศ http://www.pantip.com/cafe/library/topic/K6283481/K6283481.html จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 18 ก.พ. 51 18:38:54 ]

ความคิดเห็นที่ 6 ถ้าจำไม่ผิด คำว่าสยาม ภาษาสันสกฤตแปลว่า คล้ำนะคะ จากคุณ : พฤหัส - [ 19 ก.พ. 51 01:28:07 ]

ความคิดเห็นที่ 7 สยามเป็นภาษาสันสกฤต ? ความเห็นที่ว่า สยาม เป็นคำมาจากภาษาสันสกฤตว่า ศยาม ซึ่งแปลว่า สีดำ สีคล้ำ สีทอง ฯลฯ นั้น ดูเหมือนจะเป็นความเห็นดั้งเดิมที่แพร่หลายมากที่สุด และแทบจะยอมรับกันเป็นความจริงชี้ขาดเรื่องชื่อสยามทีเดียว. เหตุที่จะเห็นกันว่า สยาม เป็นคำภาษาสันสกฤต ก็เพราะสาเหตุใหญ่อย่างน้อยก็สองประการ คือ : ๑ การใช้คำ สยาม ในยุคหลัง ๆ นี้ มักนำไปใช้อย่างคำสันสกฤต เป็นต้นว่า ใช้เป็นคำเข้าสมาสกับภาษาสันสกฤตว่า สยามประเทศ, สยามรัฐ, สยามินทร์, สยามูปถัมภก์, สยามเทวาธิราช, สยามานุสสติ, สยามราษฎร์ ฯลฯ. ๒) ศัพท์แสงต่าง ๆ ในภาษาไทย มักจะถูกมองว่ามีรากเหง้ามาจากภาษาสันสกฤต-บาลีไว้ก่อนเสมอเป็นอันดับแรก, แม้คำไทย ๆ ก็ถูกลากเข้ารูปบาลี-สันสกฤตไปเสียมากต่อมาก. ทั้งนี้เพราะอิทธิพลของภาษาบาลีในพุทธศาสนา และอิทธิพลของพราหมณ์ในพิธีไสยศาสตร์และทางอักษรศาสตร์แห่งราชสำนัก. จากพื้นฐานทั้งสองนี้เอง การหาคำแปลของคำ สยาม ในครั้งก่อนจึงมุ่งเข้าค้นในพจนานุกรมสันสกฤต-บาลี, เป็นเช่นนี้ทั้งนักโบราณคดีฝรั่งและนักพงศาวดารไทย. นายเอย์โมนีเยร์, นักโบราณคดีฝรั่งเศสได้กล่าวไว้ตั้งแต่ พ.ศ. ๒๔๔๖ ว่า คำสยามนั้น “เป็นที่ยอมรับกันทั่วไปแล้วว่าเพี้ยนมาจากคำสันสกฤตว่า ศฺยาม (syama) ซึ่งแปลว่าสีคล้ำ, สีดำ, และเขียนด้วย ศ.” หม่อมเจ้าทองทีฆายุ ทองใหญ่, ในคำบรรยายวิชาประวัติศาสตร์สยาม ในจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยในรุ่น พ.ศ. ๒๔๗๐ ก็กล่าวไว้ทำนองเดียวกันว่า สยาม เป็นคำสันสกฤตว่า ศยาม แปลว่า สีคล้ำ, คนไทยเป็นชนชาติผิวคล้ำ จึงได้ชื่อว่า ศยาม หรือ สยาม. ศยาม ในภาษาสันสกฤตนั้น แปลว่า สีดำ, สีกรมท่าอมดำ, อันเป็นสีกายของพระกฤษณะ. ในภาษาฮินดีปัจจุบันยังใช้เรียกสีนี้อยู่ และใช้เรียกคนผิวคล้ำดำแดงว่า ศยามวรรณ (ศฺยามวรฺณ) อีกด้วย. ฉะนั้น คำสันนิษฐานว่า สยาม มาจาก ศยาม จึงเข้าความหมายกันได้พอเหมาะทีเดียว. และรับเชื่อกันทั่วไปโดยผู้สันนิษฐานไม่ต้องชี้แจงแสดงความเป็นมาทางประวัติศาสตร์และสังคมแต่อย่างใด, จะถือว่าชาวอินเดียเป็นผู้คิดขนานนามนี้ให้แก่คนไทยขึ้นที่ริมอ่าวไทยนี้ หรือว่าไทยคิดตั้งชื่อเรียกตัวเองด้วยภาษาสันสกฤต ก็มิได้ชี้ชัดไว้. ทีนี้มีบางคนที่มีความรักชาติมากอีกหน่อย ก็ดัดความหมายอีกนิดว่า ศยาม แปลว่า สีทอง ก็ได้. สยาม จึงแปลว่า เมืองทอง. จากนั้นก็มีคำอธิบายต่อไปว่า ชื่อนี้เหมาะสมกับเมืองไทยอันเคยเป็นที่ตั้งแห่ง สุวรรณภูมิ ซึ่งก็แปลว่า เมืองทอง,  ชื่อเมืองต่าง ๆ ในแถบนี้ก็มักมีชื่อเป็นทอง เช่น อู่ทอง, สุพรรณบุรี, กาญจนบุรี, อ่างทอง, ท่าทอง หรือกาญจนดิตถ์ ฯลฯ และในภูมิภาคนี้ทำนา เมื่อถึงฤดูข้าวสุกก็มีท้องทุ่งสีเหลืองอร่ามเป็นทุ่งรวงทอง ฯลฯ. อันที่จริงในยุคที่นักปราชญ์และมหาบาเรียนในราชสำนัก คิดแปลงคำ ซาม-สฺยำ-เสียม ออกเป็น สาม หรือ สยาม นั้น, ท่านเหล่านั้นก็ทราบดีอยู่แล้วว่าในภาษาสันสกฤตมีคำ ศฺยาม (บาลี ใช้ สาม) และแปลว่า สีดำ, ท่านเคยนำมาใช้ในวรรณกรรมที่แต่งด้วยซ้ำ โดยใช้แปลว่า สีดำ หาได้แปลว่า สีทอง ไม่. แต่ก็ต้องสังเกตอยู่อย่างหนึ่งว่า  นักปราชญ์เหล่านั้นไม่เขียน ศยาม ด้วย ศ เลย, เขียน สยาม ด้วย ส ทุกแห่ง ทั้ง ๆ ที่ในคำสันสกฤตเองเป็น ศฺยาม. พึงทราบด้วยว่า คำภาษาสันสกฤตว่า ศฺยาม นี้ได้พบใช้ในศิลาจารึกภาษาสันสกฤตของเขมรโบราณเป็น สฺยาม ไม่ใช้ ศ เหมือนกัน. ในจารึกมอญก็เขียน สฺยาม.  เหมือนกันหมดทั้งเขมร มอญ และไทย, ยกเว้นพม่า ซึ่งเขียน สฺหยาม โดยใช้ สฺห แทน ศ. จากหนังสือ "ความเป็นมาของคำ สยาม, ไทย, ลาว และขอม และลักษณะทางสังคมของชื่อชนชาติ"  โดย จิตร ภูมิศักดิ์ แก้ไขเมื่อ 19 ก.พ. 51 09:02:39 จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 19 ก.พ. 51 08:58:07 ]

ความคิดเห็นที่ 8 สาส์นสมเด็จ ฉบับลงวันที่ ๒๘ กันยายน ๒๔๗๘ สมเด็จเจ้าฟ้า กรมพระยานิริศรานุวัดติวงศ์ กราบทูล สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ          ดีใจที่ได้กระแสพระดำริเห็นพ้องในเรื่องชื่อ "สยาม" ว่าเป็นสมญาที่ชาวต่างประเทศเขาให้ และประหลาดใจมากที่ได้ทรงสังเกตเห็นว่าเราเพิ่งรับเอาชื่อ "สยาม" นั้นในเมื่อรัชกาลที่ ๔ นี้เองเป็นเวลาที่หมิ่นอยู่มาก  นึกว่าเราจะได้รับไว้นานกว่านั้น  ตามที่ตรัสอ้าง  หนังสือสัญญาทางพระราชไมตรีที่ทำกับอังกฤษเมื่อรัชกาลที่ ๓  ออกนามประเทศว่า "กรุงศรีอยุธยา" นั้น  ทำให้นึกขึ้นมาได้ว่า  พม่าเขาก็เรียกเราว่า "อยูธยา" เหมือนกัน  หาได้เรียกตามมอญไม่          ได้ทราบฝ่าพระบาทแล้วหรือยัง "กรุง" แปลว่ากระไร  พวกเราเดี๋ยวนี้ดูเหมือนจะเข้าใจว่าแปลว่าเมือง  แต่เห็นว่าผิดแน่นอน  เพราะมีคำว่า "พระเจ้ากรุงสญชัย" ปรากฏอยู่  สญชัยเป็นชื่อกษัตริย์  ไม่ใช่ว่าเมือง  ทางเขมรเขาก็ใช้เหมือนกัน  ฝรั่งเศสเขาแปลว่า เอมเปเรอ เห็นจะถูก  "พระเจ้ากรุงสญชัย" ก็ตรงกันกับเอมเปเรอ ฟราซิสโยเซฟ  "พระเจ้ากรุงสีพี" ก็ตรงกับเอมเปเรอออสเตรีย  "กรุงศรีอยุธยา" ก็ตรงกับศรีอยุธยา เอมไปร์ ดูแนบเนียนมาก สาส์นสมเด็จ ฉบับลงวันที่ ๑  ตุลาคม  ๒๔๗๘ สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทูล สมเด็จเจ้าฟ้า กรมพระยานิริศรานุวัดติวงศ์          เรื่องชื่อ "สยาม" นั้น  มีเค้าอีกอย่างหนึ่งซึ่งหม่อมฉันลืมเสียไม่ได้ทูลไปแต่ก่อน  คือในจดหมายเหตุจีนซึ่งพระเจนจีนอักษรแปลให้หอพระสมุดฯพิมพ์  มีอธิบายว่า  ประเทศนี้เดิมเป็น ๒ อาณาเขต  "เสียมก๊ก" อยู่ข้างเหนือ  "โลฮกก๊ก" อยู่ข้างใต้  ต่อมารวมเป็นอาณาเขตเดียวกัน  จึงได้นามว่า "เสียโลฮกก๊ก"  แต่คนเรียกทิ้งคำ "ฮก" เสีย  คงเรียกกันแต่ว่า "เสียโลก๊ก" สืบมาเป็น ๒ อาณาเขตอยู่ดังกล่าว  เมื่อศักราชเท่าใดหม่อมฉันให้พระเจนฯ ค้นไม่ได้ความ  เพราะจดหมายเหตุนั้นแต่งในสมัยไต้เซ็ง  อ้างแต่ว่าเก็บความมาจากจดหมายเหตุเก่า  แต่น่าจะเป็นเมื่อต้นกรุงสุโขทัย (พ.ศ. ๑๘๐๐ เศษ)  เวลาพวกขอมยังครองอาณาเขตละโว้อยู่          คำว่า "กรุง" นั้น  หม่อมฉันเคยได้ยิน (จะเป็นใครจำไม่ได้เสียแล้ว บอก) อธิบายครั้งหนึ่ง  ว่ามาแต่คำว่า "เกียง" ภาษาจีน  หมายความว่า "แม่น้ำ" หรือ "ลุ่มน้ำ"  แต่หม่อมฉันก็ไม่ได้เอาใจใส่ค้นหาหลักฐานต่อไป  เมื่ออ่านลายพระหัตถ์แล้วลองคิดดู  เห็นว่าที่เอาคำ "กรุง" ไปใช้ว่า "กรุงสญชัย" และ "กรุงสีพี" นั้น  เป็นแต่แปลศัทพ์ ราชาสญฺชโย และ นครสีพี  นึกหาตัวอย่างที่ใช้คำ "กรุง" มาแต่โบราณ  เข้าใจว่าในจารึกสุโขทัยไม่มีใช้เลย  มาใช้ต่อสมัยกรุงศณีอยุธยา  ขอให้ทรงพิจารณาต่อไป  ถ้าได้หลักว่าหมายความว่า เอมปาย (Empire) ได้  ก็จะเหมาะดีนัก สาส์นสมเด็จ ฉบับลงวันที่ ๕ ตุลาคม ๒๔๗๘ สมเด็จเจ้าฟ้า กรมพระยานิริศรานุวัดติวงศ์ กราบทูล สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ          เมื่อวานซืนนี้ได้พบพระเจนจีนอักษร  ได้ถามถึงชื่อเมืองไทยที่จีนเรียก  ได้ความว่าแต่ก่อนทีเดียวเมื่อยุคราชวงศ์หงวนเรียกเมืองไทยว่า "เสี้ยมก๊ก"  ต่อลงมาเปลี่ยนเป็น "โลฮกก๊ก"  ต่อลงมาอีกเอารวมกันเป็น "เศี้ยม-โล-ฮก-ก๊ก"  ต่อลงมาตัดเป็น "เสี้ยม-โล-ก๊ก"  วิถีที่เปลี่ยนไปเปี่ยนมาเช่นนี้  จะเป็นด้วยเหตุอย่างไร  ขอถวายไว้ทรงพิจารณา  ถามเอาความแปล "เสี้ยม" ว่าแสงอาทิตย์  ก็สมแล้วดัวยตัว "เสี้ยม" นั้นมีตัว "ยิด" คือ ดวงตะวันผสมอยู่ในนั้น  ส่วนคำ "โล" แปลว่าหัวยาเข้าเย็น ไม่ได้เรื่อง  น่าจะหมายเอาเสียง ละโว ลาว ละว้า ลัวะ อะไรนี่เอง  ซึ่งได้ตัดสินกันว่าเช่นนั้นมานานแล้ว สาส์นสมเด็จ ฉบับลงวันที่ ๑๒ ตุลาคม ๒๔๗๘ สมเด็จเจ้าฟ้า กรมพระยานิริศรานุวัดติวงศ์ กราบทูล สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ          เรื่องชื่อ "สยาม" ตามที่ทรงพระเมตตาโปรดตรัสบอกเพิ่มเติมไปในลายพระหัตถ์ลงวันที่ ๑ นั้น  พ้องกันกับที่เกล้ากระหม่อมกราบทูลมาในหนังสือถวายลงวันที่ ๕ ซึ่งส่งสวนกัน  แต่ยังมีข้อความที่จะกราบทูลให้ทราบฝ่าพระบาทต่อไปอีกหน่อย  ฝ่าพระบาทย่อมทรงทราบอยู่แล้วว่าญี่ปุ่นใช้หนังสือจีน  แต่อ่ายออกเสียงไม่เหมือนจีน  เกล้ากระหม่อมจึงสอบถามพระยาเทวาธิราช  ซึ่งเขาเป็นนักเรียนเมืองญี่ปุ่น  ว่าญี่ปุ่นเขียนชื่อเมืองไทยอย่างไร  และอ่านออกเสียงเป็นอย่างไร  เขาว่าเขารู้เพียงยุคยะมาดาลงมา  ใช้หนังสือสามตัวเหมือนจีน  ตามที่จีนแต้จิ๋วอ่านว่า "เสีย-โล-ก๊ก"  แต่ญี่ปุ่นอ่านตัว "เสียม" ว่า "ฉิยา" (เขียนตัวโรมันเป็น Shiya) หรืออ่านเร็วๆ ก็เป็น "ฉยา"  ส่วนตัว "โล" นั้นญี่ปุ่นอ่านว่า "มู"  ตัวก๊ก นั้นอ่านว่า "โกกู"  รวมกันเป็น "ฉยามูโกกู" แปลว่าประเทศสยาม  เมื่อได้ความดังนี้พิจารณาเห็นว่าในภาษาญี่ปุ่นตัวที่สองซึ่งอ่านว่า "มู" นั้น  ตกเป็นตัวสะกดซึ่งจะยกออกเสียไม่ได้  ในความรู้สึกของญี่ปุ่น ละโว้ ละว้า ลาว ลัวะ อะไรเหล่านี้ไม่มีอยู่เลย  นึกถึงพระราชลัญจกร "สยามโลกัคคราช"  เทียบคำ  "สยามโลก๊กอ๋อง"  ซึ่งทูลกระหม่อมทรงผูกขึ้นนั้น  รู้สึกว่าดีใจหายทีเดียว จากคุณ : กัมม์ - [ 19 ก.พ. 51 11:10:00 ]

ความคิดเห็นที่ 9 ขอบคุณครับ จากคุณ : npn - [ 19 ก.พ. 51 11:56:40 ]

ความคิดเห็นที่ 10 นึกถึงพระราชลัญจกร "สยามโลกัคคราช"  เทียบคำ  "สยามโลก๊กอ๋อง"  ซึ่งทูลกระหม่อมทรงผูกขึ้นนั้น  รู้สึกว่าดีใจหายทีเดียว ...ครั้นได้ขึ้นเสวยราชย์แล้ว ก็เริ่มใช้คำ สยาม เป็นชื่อราชอาณาจักรไทยในการติดต่อกับต่างประเทศ. ได้หล่อรูปพระสยามเทวาธิราชขึ้นเป็นตัวแทนวิญญาณของเทวดาผู้รักษาราชบัลลังก์สยาม. พระองค์เองก็ใช้นามในภาษาละตินว่า Rex Siamen Sium. ยิ่งไปกว่านั้น ยังได้คิดดวงตราหรือพระราชลัญจกรขึ้นดวงหนึ่งสำหรับประทับพระราชสาส์นไปยังราชสำนักจีนโดยเฉพาะ ในดวงตรานั้นมีอักษรเขียนว่า สยามโลกัคคราช (สยาม+โลก+อัคค+ราช = ผู้เป็นใหญ่แห่งแผ่นดินสยาม). คำว่า สยามโลกัคคราช นี้เป็นคำที่เกิดจาการเลียนเสียงภาษาจีนที่ออกตามสำเนียงแต้จิ๋วว่า  เสี้ยมหลอก๊กอ๋อง ซึ่งแปลว่า เจ้าแห่งประเทศเสี้ยมหลอ. สยามโลกัคค นั้นถ่ายเสียงออกมาจาก เสี้ยมหลอก๊ก, ส่วน อ๋อง นั้น แปลเป็นบาลีว่า ราช. (แต่ตราดวงนี้ดูเหมือนจะไม่ได้ใช้ เพราะเลิกประเพณีจิ้มก้องราชสำนักจีนไปเสีย, อิทธิพลของประเทศทุนนิยมล่าเมืองขึ้นตะวันตกเข้ามาครอบครองบริเวณนี้แทนอิทธิพลของจีนเสียแล้ว). ข้อมูลจากหนังสือ  "ความเป็นมาของคำ สยาม, ไทย, ลาว และขอม และลักษณะทางสังคมของชื่อชนชาติ" โดย จิตร ภูมิศักดิ์ จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 19 ก.พ. 51 12:02:43 ]

ความคิดเห็นที่ 11 ในจดหมายเหตุจีนซึ่งพระเจนจีนอักษรแปลให้หอพระสมุดฯพิมพ์  มีอธิบายว่า  ประเทศนี้เดิมเป็น ๒ อาณาเขต  "เสียมก๊ก" อยู่ข้างเหนือ  "โลฮกก๊ก" อยู่ข้างใต้  ต่อมารวมเป็นอาณาเขตเดียวกัน  จึงได้นามว่า "เสียโลฮกก๊ก"  แต่คนเรียกทิ้งคำ "ฮก" เสีย  คงเรียกกันแต่ว่า "เสียโลก๊ก" สืบมาเป็น ๒ อาณาเขตอยู่ดังกล่าว ในจดหมายเหตุพงศาวดารแห่งราชสำนักจีนสมัยราชวงศ์หยวนหรือหงวน (พ.ศ. ๑๗๔๙-๑๙๑๑), ซึ่งจดเรื่องราวของเสียมกับละโว้ไว้ว่า เป็นประเทศสองประเทศคู่กันในภูมิภาคแหลมทองนี้  เรื่องในจดหมายเหตุจีนที่จดไว้นั้นหลังจารึกนครวัดราว ๒๐๐ ปี  จารึกนครวัดจึงเป็นเครื่องยืนยันได้ดีว่า  เสียม  ได้มีมาก่อนที่จีนจะจดไว้มานานตั้งแต่ราวพ.ศ. ๑๖๕๐ ซึ่งสร้างนครวัดแล้ว เรามาลองดูจดหมายเหตุจีนกันสักหน่อย : จดหมายเหตุจีนเรียก เสียม (สฺยำ) ว่า เซียน และเรียกละโว้ว่า หลอหู   เรื่องของเซียนเพิ่งปรากฏเป็นครั้งแรกในจดหมายเหตุพงศาวดารจีนเมื่อพ.ศ. ๑๘๒๕ ตามจดหมายเหตุจีนนั้นกล่าวว่า เมื่อกุบไลข่านได้ครองจีนแล้ว ก็ส่งทูตลงมาติดต่อกับประเทศทางทิศใต้, ในจำนวนนี้มีประเทศเซียน (อ่านสำเนียงแต้จิ๋วว่า เซี้ยม หรือ เสี่ยม) และประเทศหลอหู (อ่านสำเนียงแต้จิ๋วว่า หล่อฮก หรือ ล่อฮก), สองประเทศนี้โดยการเดินทางมาทางเรือ  ส่วนประเทศที่อยู่เหนือเซียนขึ้นไปนั้น, คณะทูตเดินทางมาโดยทางบก, ติดต่อกับประเทศ ปาไป่ซีฟู และประเทศเช่อหลี่ ประเทศ ปาไป่ซีฟู ที่อยู่เหนือเซียนนั้น เป็นชื่อที่จีนเรียก, แปลว่า "สนมแปดร้อย", มีคำอธิบายไว้ด้วยว่าที่เรียกชื่อนี้ก็เพราะประมุขของรัฐมีสนมแปดร้อยคน, ประชาชนชาวเมืองเองเรียกชื่อประเทศของตนว่า จิ่งไม่, ประเเทศนี้คือ เชียงใหม่ ของกษัตริย์เมงราย  ส่วนประเทศเช่อหลี่นั้น ได้แก่อาณาจักรเชียงรุ้งในสิบสองปันนา, ซึ่งต่อมาเรียกว่า เชอหลี่ และยังคงเรียกเช่นนนั้นมาจนบัดนี้ (คำว่า เชอหลี่ มิใช่การถอดเสียงออกมาจาก เชียงรุ้ง  หลี่ นั้นคือ ลื้อ อันหมายถึงพวกไตลื้อ ซึ่งจีนเรียกว่า หลี่ มาแต่โบราณ ส่วน เชอ นั้นคือ เชียง) เซียนกับหลอหูนั้น อยู่ใต้เชียงรุ้งและเชียงใหม่ลงมา ประวัติศาสตร์ราชวงศ์หยวนใหม่ เล่มที่ ๒๕๒ ซึ่งเรียบเรียงในสมัยราชวงศ์หมิง ได้เขียนเล่าเรื่องเซียนและหลอหูไว้มีใจความดังนี้ : เซียน  อยู่ติดกับประเทศปาไป่ซีฟู ซึ่งอยู่นอกมณฑลยุนนาน, ทิศตะวันออกของเซียนติดต่อกับอันหนาน (คืออันนัมหรือเวียตนามกลางบัดนี้) ทิศตะวันตกเฉียงเหนือติดต่อกับประเทศเหมี่ยน (คือม่าน,ได้แก่พม่า)  ประเทศเซียนนี้ที่ดินไม่อุดมสมบูรณ์ ปลูกข้าวไม่ได้ผล ต้องอาศัยพิ่งพิงหลอหูในทางเศรษฐกิจ หลอหู  อยู่ใต้ประเทศเซียนลงมา, อาณาเขตติดริมทะเลคือทางทิศใต้เป็นอ่าวใหญ่ มีแม่น้ำใหญ่สายหนึ่งไหลผ่านจากเซียนลงมาถึงหลอหู, แล้วไหลออกทะเลทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ของประเทศ  ประเทศนี้ในฤดูร้อนมีน้ำไหลท้นจากอ่าวขุ่นเป็นสีโคลน  น้ำจะไหลท้นเข้าคลองเล็กคลองน้อยทั่วพื้นที่จึงทำนาได้ผลดีมาก  ข้าวราคาถูก ต่อมาเซียนได้เข้ารวมกับหลอหูเป็นประเทศเดียวในระหว่างพ.ศ. ๑๘๙๐-๑๙๑๐ ทางจีนจึงเรียกประเทศนี้โดยรวมนามเข้าด้วยกันเป็น เซียนหลอ, (ซึ่งเป็นชื่อเรียกประเทศไทยสืบมา) ตามจดหมายเหตุจีนนี้  เซียน คืออาณาจักรสุโขทัย และ หลอหู ก็คือ อาณาจักรศรีอยุธยา แรกตั้ง ซึ่งจีนยังคงเรียกว่า หลอหู ตามชื่อของแคว้นละโว้ที่จีนเคยรู้จักดีมาแล้ว ข้อมูลจากหนังสือ  "ความเป็นมาของคำ สยาม, ไทย, ลาว และขอม และลักษณะทางสังคมของชื่อชนชาติ" โดย จิตร ภูมิศักดิ์ จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 19 ก.พ. 51 13:26:53 ]

ความคิดเห็นที่ 12 ก่อนอื่นขอคารวะ และขอบคุณทั้งคุณกัมม์ และคุณเพ็ญชมพูด้วยความนับถือในความรู้อย่างยิ่ง เพื่อเติมเต็มกระทู้นี้ให้ครบถ้วนยิ่งขึ้น ขออนุญาตยกคำกล่าวถึงความหมายของ "สยาม" อีกความเห็นหนึ่งมาลงไว้อีกความเห็นหนึ่งนะครับ เพื่อความสมบูรณ์ของความหมายที่มีความเห็นต่างกันหลาย ๆ ทาง อันจะทำให้เกิดพัฒนาความรู้ให้เพิ่มพูนขึ้น ความเห็นนี้เป็นความเห็นของหลวงประดิษฐ์มนูธรรม (ปรีดี พนมยงค์) เมื่อครั้งดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลังในรัฐบาลหลวงพิบูลสงคราม ชุดที่มีการเปลี่ยนชื่อประเทศเป็น "ไทย" ฯพณฯ ปรีดีกล่าวว่า "ในการประชุม ครม. นัดสำคัญนั้น หลวงวิจิตรวาทการอ้างว่า "สยาม" มาจากภาษาสันกฤต "ศยามะ" แปลว่า "ดำ" จึงไม่ใช่ชื่อประเทศของชนเชื้อชาติไทยซึ่งเป็นคนผิวเหลืองไม่ใช่ผิวดำ และอ้างว่าคำว่า "สยาม" แผลงมาจากจีน "เซี่ยมล้อ" ฯพณฯ ปรีดีกล่าวว่า ท่านได้คัดค้านเพราะมีหลักฐานในกฎหมายตราสามดวงสมัยรัชกาลที่ ๑ ว่า "สยาม มาจากภาษาบาลี "สาม" (สามะ) และมีความหมายหลายอย่างตั้งแต่ "สีดำ" ไปจน "สีเหลือง สีทอง" ตามความหมายนี้ "สามปเทส" จึงหมายถึงแว่นแคว้นแห่งเมืองทอง หรือสุวรรณภูมิ ดังที่เพลงชาติของประเทศสยามก่อนเปลี่ยนชื่อเป็นประเทศไทย มีเนื้อร้องตั้งต้นด้วยประโยคว่า "ประเทศสยามนามประเทืองว่าเมืองทอง..." ต่อมาเมื่อเปลี่ยนชื่อประเทศสยามเป็นประเทศไทยแล้ว ทางราชการได้เปลี่ยนเนื้อร้องเพลงชาติว่า "ประเทศไทยรวมเลือดเนื้อชาติเชื้อไทย..." ซึ่งไม่ตรงตามหลักวิชาว่าด้วยเชื้อชาติ เพราะในประเทศไทยมีคนเชื้อชาติอื่น ๆ รวมอยู่ด้วย...." (ปรีดี พนมยงค์. "ความเป็นมาของชื่อประเทศสยามกับประเทศไทย", กรุงเทพฯ : ประจักษ์การพิมพ์, ๒๕๑๗, ซึ่งเรียบเรียงจากต้นฉบับภาษาฝรั่งเศสโดยผู้เขียนคนเดียวกัน Ma vie mouvementee et mes 21 ans d' exil en Chine Populaire, France, 1972.) ก่อนจบเห็นคุณเพ็ญชมพูยกหนังสือของ "จิตร ภูมิศักดิ์" มาอ้างอิงไว้ ก็นึกขึ้นได้ จึงขอเรียนคุณเพ็ญชมพูนิดหนึ่งว่า มีงานสัมมนาเรื่อง "ชาติพันธุ์ ชนเผ่าเหล่ากอของอุษาคเนย์ ใน "ความเป็นมาของคำสยาม ไทย, ลาว และเขมร และลักษณะทางสังคมของชื่อชนชาติ" : พรมแดนแห่งความรู้" จัดขึ้น ณ หอประชุมชั้น ๔ ตึกอเนกประสงค์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ เมื่อวันที่ ๒๙ พฤษภาคม ๒๕๔๗ เนื่องในโอกาสเปิดตัวกองทุนจิตร ภูมิศักดิ์ อาจารย์ยุกติ มุกดาวิจิตร แห่งมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ได้นำเสนอความเรียงเรื่อง "โครงร่าง ประวัติศาสตร์ชาติพันธุ์นิพนธ์ฯ" โดยมีการอ่านหนังสือ "ความเป็นมาของคำสยาม ไทย, ลาว และเขมร และลักษณะทางสังคมของชื่อชนชาติ" ของ จิตร ภูมิศักดิ์ ใหม่ ซึ่งมีการวิเคราะห์เรื่องภาพสลักที่ระเบียงปราสาทนครวัด (นี่! เสียมกุก) แปลว่าอะไร หรือ "เสียม" ดังกล่าว หมายถึงชนชาติใด ความเรียงนี้มีการวิเคราะห์แนวคิดของ "จิตร ภูมิศักดิ์" ไว้ว่า แม้จิตรจะประณามความคิดแบบชาตินิยมที่ส่งเสริมโดยรัฐและนักวิชาการทางชาติพันธุ์วรรณา และภาษาศาสตร์ในยุคร่วมและก่อนสมัยกับเขา แต่เมื่ออ่านอุดมการณ์ทางการเมืองใน "ความเป็นมาฯ" อาจารย์ยุกติเห็นว่า งานชิ้นนี้มีทั้งพลังทางการเมืองเรื่องการต่อต้านอาณานิคม พร้อม ๆ กับมีขีดจำกัดทางกรอบความคิดที่วางอยู่บนวิธีคิดแบบชนชาตินิยม (พร้อมบทวิเคราะห์ยาวเหยียดหลายหน้า) น่าสนใจศึกษามากครับ ขอบคุณครับ จากคุณ : วศินสุข - [ 19 ก.พ. 51 22:59:55 ]

ความคิดเห็นที่ 13 ขอคารวะคุณวศินสุขตอบและขอบพระคุณที่ให้ความสนใจ เรื่องภาพสลักที่ระเบียงปราสาทนครวัด (นี่! เสียมกุก) แปลว่าอะไร หรือ "เสียม" ดังกล่าว หมายถึงชนชาติใด  จิตร ภูมิศักดิ์เขียนอธิบายไว้อย่างยืดยาว นี่เสียมกุก ! เมื่อได้กล่าวถึงเรื่องเสียมกุกแล้ว ก็จะขอกล่าวเสียให้สิ้นกระแสความเลยในครั้งเดียว. ยังมีอยู่อีกปัญหาหนึ่งที่ได้ยินกล่าวขวัญกันอยู่บ้าง คือสงสัยกันว่ารูปกองทหารเสียม (สฺยำ) ที่สลักไว้บนระเบียงประวัติศาสตร์นั้นจะไม่ใช่คนไทย, เพราะรูปร่างหน้าตาไม่เหมือนคนไทยทุกวันนี้เลย.  ศาสตราจารย์หลุยส์ ฟิโนต์ นั้นตั้งข้อสังเกตว่า ตัวนายที่อยู่บนหลังช้างนั้น แต่งตัวคล้ายเขมร, สงสัยว่าจะเป็นนายทหารเขมรคุมกองทัพชาวป่าชาวดอยอนารยะอะไรมากกว่า. ข้าพเจ้าสงสัยว่าศาสตราจารย์ผู้ล่วงลับไปแล้วผู้นี้คงจะตาหูไม่ค่อยดี. ตัวนายทัพเสียมกุกก็แต่งตัวเหมือนพวกในกองของตนยังกับแกะ และผิดกับนายทหารของกองทัพเขมรอย่างเห็นได้ชัด ๆ (ดูภาพ) ทำไมจึงเห็นเป็นคนละพวกไปได้. ส่วนตัวไพร่พลของกองทหารเสียมกุกนั้น  ล้วนสวมเสื้อ นุ่งผ้าเรียบร้อย มีเครื่องถนิมพิมพาภรณ์ประดับหรูหรา ต่างกับพวกไพร่พลในกองทัพเขมรนครธมและพลละโว้ ซึ่งคาดเตี่ยวชิ้นนิดเดียว ปล่อยอกและพุงล่อนจ้อน, ทำไมจึงเห็นพวกเสียมกุกเป็นพวกคนป่าหรือกองทหารของพวกอนารยะ (contingents barbares) ไปได้. ทีนี้ทางเมืองไทยเราก็เคยได้ยินนักโบราณคดีบางคนกล่าวกันว่า พวกเสียมกุกคงไม่ใช่คนไทย เพราะรูปร่างหน้าตาพิกลนัก การแต่งตัวก็ไม่เหมือนกับที่คนไทยโบราณแต่ง. ผู้ที่กล่าวอย่างนั้นก็ไม่เห็นได้อธิบายเลยว่าคนไทยรุ่น พ.ศ. ๑๖๕๐-๑๗๐๐ แต่งตัวอย่างไร, จึงต้องเดาเอาเองว่า ชะรอยท่านผู้นั้นจะคิดว่าต้องแต่งตัว อย่างภาพเครื่องแต่งกายชาวสุโขทัย (พ.ศ. ๑๘๐๐) ซึ่งนุ่งกางเกงขาก๊วย ใส่เสื้อม่อฮ่อม อย่างที่มีผู้คาดคะเนขึ้นกระนั้นละมัง. การวาดภาพเครื่องแต่งกายของคนไทยไว้จากมโนนึก คิดเอาว่าควรจะเป็นอย่างนั้น อย่างนี้, ใช้การไม่ได้หรอกในทางโบราณคดีและศิลปะ. เครื่องแต่งกายของแต่ละสมัยนั้น ต้องกำหนดภาพสมมุติขึ้นโดยศึกษาตรวจสอบจากเอกสาร, ภาพจำหลัก, ภาพปั้น, ภาพเขียนในยุคนั้น ๆ หรือจากลวดลายที่จัดทำขึ้นในยุคนั้น ๆ, เหมือนอย่างที่คุณชิน อยู่ดี เคยค้นคว้าตรวจสอบจากหลักฐานศิลปะและวรรณคดีต่าง ๆ (ลงพิมพ์ในวารสารศิลปากรแล้ว). เรื่องที่เรานึกเอาและเรื่องที่เป็นจริงนั้นมันคนละอย่างกัน. อย่างเครื่องแต่งกายสุโขทัยที่ลอกออกมาไว้จากลวดลายจำหลักต่าง ๆ ของศิลปวัตถุสมัยสุโขทัยนั้น ไม่เหมือนกับภาพแสดงเครื่องแต่งกายสุโขทัยที่มีคนคิดขึ้นและนำออกแสดงเป็นภาพพิมพ์จำหน่ายหรือเป็นหุ่นโชว์เลยสักนิดเดียว, ต่างกันเหมือนความฝันกับความเป็นจริงยังงั้นแหละ. ในสังคมที่มีการพัฒนาทางศิลปะและวัฒนธรรม การแต่งกายย่อมแปรผันไปเสมอ ขึ้นอยู่กับผลสะท้อนของการและเปลี่ยนวัฒนธรรมระหว่างชาติ. จะไปให้มันตายตัวแข็งทื่ออยู่เหมือนสังคมที่ห่างไกล ล้าหลัง ขาดการติดต่อกับนานาชาติหาได้ไม่. ภาพชาวเสียม (สฺยำ)  ในระเบียงนครวัดนั้น ร่างใหญ่แข็งแรง ใบหน้ายาว นี่เป็นลักษณะของคนไทยในรัฐชานและไตลื้อสิบสองปันนา และเชียงราย. คนไทยโบราณนั้นร่างใหญ่ สูง จนถึงกับมีคำพังเพยว่า : “เขมรขาว ลาวใหญ่ ไทยเล็ก เจ๊กดำ” (ห้ามคบ) คำพังเพยนี้จะเชื่อได้หรือไม่ เป็นอีกเรื่องหนึ่ง, แต่ในด้านประวัติศาสตร์แล้ว มันบอกแก่เราว่าลักษณะทั่วไปของคนไทยโบราณ, สมัยที่ยังไม่คลุกคลีปะปนกับชนพื้นเมืองในลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยาจนกลืนกันไปหมดนั้น, เป็นคนร่างใหญ่ ; ถ้าคนไทยคนไหนร่างเล็กแล้ว เป็นผิดเพศผิดพวกทีเดียว. ภาพสลักชาวเสียมนั้นจมูกยาว โด่งกว่าจมูกภาพชาวเขมร บางคนก็มีหนวดมีเคราด้วย. ทุกคนใส่ตุ้มหูห่วงกลมเหมือนจักรวงเขื่อง ไว้ผมยาว เกล้าทรงสูงลดชั้นขึ้นไปกลางกบาล บนยอดประดับดอกไม้ไหวเป็นช่อสูง เมาลีที่เกล้าดูเหมือนจะมีเครื่องรัด (คือที่ไทยโบราณเรียกเกี้ยว, เกี้ยวภาษาไทยโบราณและภาษาลาวบัดนี้แปลว่า รัด). ผมตอนล่างของกบาล คือบริเวณท้ายทอยจรดหูปล่อยปรกลงประบ่า มีพวงดอกไม้แซมผมรอบท้ายทอยเป็นระย้า. ทรงผมนี้ผิดกับทัพชาวเขมรและละโว้ทั้งหมด ซึ่งพวกนั้นสวมเทริดยอดเป็นรูปหัวสัตว์ต่าง ๆ, ไม่ปล่อยผมประบ่าเลย. ทีนี้เสื้อ เป็นเสื้อแขนสั้น ไม่มีคอ คือเจียนผายขึ้นไปเลย บ้างก็เป็นเสื้อเรียบ ๆ บ้างก็เป็นเสื้อแพรลายดอกไม้เป็นดวง ๆ (ที่ว่าเป็นเสื้อแพรก็เพราะผ้าไหม, ผ้าฝ้ายของไทยไม่มีทอเป็นลายดวงดอกไม้อย่างนั้น ลายอย่างนั้นมีแต่ทำในแพร) ปลายแขนเสื้อและชายเสื้อมีขลิบริมลวดลาย. ส่วนเครื่องนุ่งนั้นเป็นโสร่ง มีทั้งเป็นผ้าพื้นเรียบและทั้งลายแบบผ้านุ่งลาวโส้ง (ผู้ไท) ซึ่งนุ่งให้เชิงผ้าข้างล่างผายนิด ๆ เหมือนโสร่งมอญ-พม่า แต่สังเกตว่าไม่ได้เพลาะชายผ้าให้เป็นถุง หากเป็นผืน และนุ่งพันแบบมลายู. รอบเอวมีดอกไม้ห้อยเป็นระย้าลงมาเป็นสายยาวเกือบจรดเข่าเหมือนระย้าประดับเอวระบำฮาวาย. มือถือหอกหรือทวน และดั้ง. รูปพวกเสียมกุกนี้ ผิดจากรูปของพวกเขมร, ละโว้ และทัพเมืองอื่น ๆ ในขบวนเดียวกันนั้นทั้งหมด. พวกอื่น ๆ นั้นถอดเสื้อล่อนจ้อน มีบางคนจึงสวมเสื้อ อาภรณ์ที่นุ่งคือเตี่ยวทิ้งชายบังก้นนิดเดียว แต่ชายนั้นแผ่อ้อมรอบตะโพกและยาวเฉลียงลงมาบังต้นขา. ใบหน้าก็แบะใหญ่ จมูกแบน หูยาน รูโตยาว แต่ไม่ใส่ตุ้มหู. มีพวกกองหน้าสุด คือกองของนักราชการพลธนูแห่งเมืองเชิงฌาลเท่านั้น ที่มีแปลกกว่าใครนิดหนึ่งตรงที่ผ้าห้อยจากสะดือลงมาบังหน้าเป็นชายไหว (ไม่มีชายแครงขนาบ) ดูคล้ายพวกข่าระแดเชื้อชวามลายูนุ่งกันเดี๋ยวนี้. ทีนี้ตัวนายทัพเสียมกุก แต่งตัวสวมเสื้อ นุ่งโสร่งแบบเดียวกันกับไพร่พล ต่างแต่มีผ้าคาดอก เอวเหน็บกริชอันเบ้อเร่อ ยืนโก่งธนูอยู่บนหลังช้าง. เฉพาะผมนั้น เกล้าลดชั้นขึ้นไป และมีดอกไม้ไหวประดับเป็นช่อเช่นกัน ต่างแต่ว่าพวกดอกไม้ห้อยแซมผมที่รอบท้ายทอยนั้นมากกว่าของพวกไพร่พลจนดูเป็นแผงซ้อนกันทีเดียว. ส่วนเครื่องสูงในกองทัพ สฺยำกุกฺ ที่ใช้ประดับยศผู้นำบนหลังช้างนั้น เป็นร่มใหญ่คล้ายกลด แต่หลังคาลาดตรง ไม่คุ่มมีเชิงระบายหลุบมนลงมานิดหน่อย, คันยาว ถือชูบังคนที่ยืนบนหลังช้างได้สบาย และใช้ประดับเป็นหมู่หลาย ๆ คัน. ร่มที่ว่านี้ เป็นแบบเดียวกับของพวกเขมร. สังเกตดูจากภาพสลักเขมรในที่อื่น ๆ แล้ว ได้ความว่าร่มชนิดนี้เป็นแบบฉบับของร่มยศเขมรโบราณ ยิ่งผู้นั้นมียศสูงก็ยิ่งประดับมากคัน, เช่นตัวกษัตริย์ศรีสูรยวรรมันที่ ๒ ในภาพตอนนั่งทำพิธีเคลื่อนพลอยู่บนยอดเขานั้น มีร่มที่ว่านับสิบคันทีเดียว........ จากที่ตามเสาะสืบดูนี้ เราต้องตั้งข้อสังเกตว่า ภาพสลักศิลานูนต่ำที่นครวัดนั้น นายช่างจงใจสลักภาพชาวเสียมแห่งลุ่มแม่น้ำกกในยุคขุนเจืองที่ยกทัพไปช่วยเขมรในฐานสัมพันธมิตรผุ้มีเกียรตินั้น อย่างบรรจิดบรรจง และพยายามถ่ายทอดภาพให้ใกล้เคียงความจริงอย่างที่สุด. และด้วยเหตุนี้ ภาพชาวเสียมกุกจึงผิดจากภาพของพวกละโว้และพวกเขมรใด ๆ ทั้งหมดอย่างเห็นได้ชัด. ไม่ว่าจะเป็นเค้าหน้า เรือนร่าง หรือเครื่องแต่งกาย. ถ้าหากเราจะจำลองภาพเครื่องแต่งกายไทยยุคอาณาจักรเงินยางในพุทธศตวรรษที่ ๑๗ ตอนปลาย (พ.ศ. ๑๖๕๐-๑๗๐๐) ก็จะต้องจำลองออกจากภาพสลักแห่งนี้แหละ. หาควรจะไปนึกเอาเองว่ามันควรจะเป็นอย่างนั้นอย่างนี้ตามมโนภาพลม ๆ แล้ง ๆ ไม่.   เราต้องเชื่อช่างสลักฝีมือดีของเขมรโบราณที่ทำงานสลักชิ้นนี้. เขาภูมิใจในผลงานของเขาเพียงใด จะเห็นได้จากคำที่เขาจารึกบอกไว้สั้น ๆ ว่า เนะ สฺยำกุกฺ (นี่เสียมกุก) ! จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 20 ก.พ. 51 11:20:11 ]

ความคิดเห็นที่ 14 นายทัพเสียมกุก บนหลังช้าง จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 20 ก.พ. 51 11:43:25 ]

ความคิดเห็นที่ 15 ไพร่พลเสียมกุก จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 20 ก.พ. 51 11:44:22 ]

ความคิดเห็นที่ 16 ขอบคุณมากครับคุณเพ็ญชมพู  ขออนุญาตเรียนก่อนนะครับว่าไม่ได้เห็นแย้งกับคุณเพ็ญชมพู หรือคุณจิตร แต่ผมเห็นว่าการวิเคราะห์งานของ "จิตร ภูมิศักดิ์" ในความเรียงเรื่อง "โครงร่างประวัติศาสตร์ชาติพันธุ์นิพนธ์ หลังยุคคลั่งชาติ คลั่งท้องถิ่น" (อันเนื่องมาแต่ "ความเป็นมาฯ". "ชนชาติ ภาษา และรัฐ" กับการศึกษาชนกลุ่มน้อยในไทยและเวียดนาม) โดย ยุกติ มุกดาวิจิตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ นั้น น่าสนใจในลักษณะแนวคิดวิเคราะห์แบบร่วมสมัย ซึ่งอาจทำให้มองเห็นอีกแง่มุมหนึ่ง ก็เลยขอนำมาให้อ่าน "เล็กน้อย" เพื่อ "เติมเต็ม" เรื่องนี้ให้เกิดความหลากหลายมากขึ้น หรือจะยิ่งทำให้งงมากขึ้นก็ไม่ทราบ อาจารย์ยุกติวิเคราะห์ว่า ".....ในการสืบค้นคำเรียกชื่อชนชาติ (ethnonym) ว่า "สยาม" จิตรมีสมมุติฐานอยู่ก่อนแล้วว่า (กลุ่มชนที่พูดภาษาตระกูล) ไท-ไต เท่ากับสยาม จึงไปสืบค้นว่า ใครหรือชนกลุ่มอื่น ๆ เรียกคนไท-ไตว่าสยามบ้าง ซึ่งก็พบทั่วไปหมดทั้งอุษาคเนย์ วิธีการศึกษาความสัมพันธ์ของชนชาติ (ethnic group) และชื่อของชนชาติ (ethnonym) ในลักษณะเช่นนี้เป็นข้อจำกัดสำคัญใน "ความเป็นมาฯ" กล่าวคือ จิตรมองสยามกับไท-ไต ข้ามศตวรรษและพื้นที่อย่างกว้างขวางและยาวนานอย่างน่าตกใจ ในทางมานุษยวิทยาจะเรียกวิธีมองแบบนี้ว่าเป็นการยึดถือชาติพันธุ์ตามพื้นฐานตายตัว (primordialism) กล่าวคือ มีทัศนะว่ากลุ่มชนหนึ่งเกิดมาเป็นกลุ่มนั้น มีวิถีชีวิตแบบหนึ่งถูกเรียกและเรียกตนเองอย่างไรก็เป็นอย่างนั้นตลอด ทุกที่ ทุกยุคทุกสมัย แนวคิดเช่นนี้ถูกเสนอตั้งแต่ก่อนคริสต์ทศวรรษที่ ๑๙๖๐ และน่าจะทรงอิทธิพลอยู่จนถึงระยะที่จิตรทำงาน "ความเป็นมาฯ" แต่ไม่ควรทึกทักหลงเข้าใจไปว่าชื่อกลุ่มชน (ethnonym) เท่ากับความเป็นชนชาติ (ethnicity) และความเป็นชนชาติเป็นเรื่องอัตลักษณ์ชาติพันธุ์ (ethnic identity) กล่าวคือ การเรียกชื่อกลุ่มชนเป็นเรื่องสำนึกถึงการเป็นชนกลุ่มหนึ่งเป็นอัตลักษณ์ (identity) หรือการนิยามทางชาติพันธุ์โดยตนเองและการให้นิยามทางชาติพันธุ์โดยคนอื่น ที่สำคัญคือ สำนึกต่อการเป็นกลุ่มชนนี้ไม่จำเป็นต้องคงที่ หรือกล่าวอีกอย่างได้ว่า การเปลี่ยนสำนึกและปฏิบัติการต่ออัตลักษณ์ชาติพันธุ์เป็นสิ่งที่แน่นอนยิ่งกว่าการคงมันไว้ อัตลักษณ์นี้สัมพัทธ์ตามเวลา สถานที่ โอกาส ผลประโยชน์ การคัดสรร เพื่อบันทึกประวัติศาสตร์ ความสัมพันธ์ระหว่างกลุ่มชน และปัจจัยทางสังคม วัฒนธรรม จิตวิทยาอื่น ๆ อีกมากมาย ดังนั้น คำถามสำคัญต่องาน "ความเป็นมาฯ" และการทำความเข้าใจกลุ่มชนที่เรียก และ/หรือถูกเรียกว่าสยาม คือ คนใช้ภาษาไท-ไต กลุ่มต่าง ๆ เอง มองความเป็น "เชื้อสายเดียวกัน" ความสืบเนื่องทางประวัติศาสตร์ร่วมกัน ของคนใช้ "สำเนียง" ไท-ไตต่าง ๆ กันแค่ไหน อย่างไร "สำเนียง" ในสิ่งที่นักวิชาการ (เช่น จิตร ภูมิศักดิ์) คิดอาจไม่ใช่สิ่งเดียวกับที่กลุ่มชนต่าง ๆ คิด การสรุปว่าชนต่าง ๆ เองอาจมองสำเนียงในลักษณะเดียวกับนักวิชาการมอง กล่าวคือ มองว่าสำเนียงเป็นเพียงสาขาของสายตระกูลใหญ่ร่วมกัน จึงอาจเป็น "ลัทธิชนชาตินิยม" (ethno-nationalism) แบบหนึ่ง ที่สร้างความเป็นตัวตนที่ชัดเจนให้กับกลุ่มชนต่าง ๆ ทั้ง ๆ ที่เดิม หรือแม้แต่จนกระทั่งปัจจุบันนี้ กลุ่มชนต่าง ๆ เหล่านั้นเองไม่ได้รู้สึกเลยว่ามีอะไรร่วมกันมากนัก ด้วยการตั้งคำถามแบบนี้ "เสียมกุก" จึงอาจไม่ใช่ ซาม ซยาม เซียม ชาน หรือชื่ออื่น ๆ ที่อาจแปลงเป็น "เสียม" ที่สลักไว้บนระเบียงนครวัดอย่างถูกต้องตามหลักนิรุกติศาสตร์ หรือภาษาศาสตร์ดังที่จิตรเสนอ แต่เสียมกุกอาจเป็นไท-ไตบางกลุ่มที่ไม่ร่วมความรู้สึกเป็นไท-ไตกับกลุ่มอื่น ๆ หรือเป็นไปได้เช่นกันว่า "เสียมกุก" อาจไม่ใช่ ไท-ไต เลยด้วยซ้ำ พูดง่าย ๆ คือ คนที่ถูกเรียกว่าสยามบ้าง ชานบ้าง หรือชื่ออื่น ๆ ที่แปลงมาเป็นสยามได้อย่างถูกหลักวิชาการ อาจไม่ได้รู้สึกตนว่าเป็นสยามเดียวกันเลย มิพักต้องกล่าวถึงว่าเราจะรู้ได้อย่างไรว่า เสียม หรือสยามในภาพสลักเป็นใคร ในทางกลับกัน กลุ่มชนชาติพันธุ์อื่นล่ะ มองว่าคนที่ใช้ภาษาตระกูลไท-ไตเป็นชนกลุ่มเดียวกันแค่ไหน เรายิ่งไม่มีทางรู้ได้เลย" อาจารย์ยุกติได้วิเคราะห์ต่อว่า "อย่างไรก็ดีผู้เขียนเห็นว่า การที่ "ความเป็นมาฯ" มีวิธีมองแบบนี้ไม่ใช่เพราะกรอบความคิดทางวิชาการอย่างเดียว แต่เพราะจิตรอยู่ในกระแสการเขียนประวัติศาสตร์ชาติพันธุ์ยุคหลังและต่อต้านอาณานิคม (post/against colonial ethnohistoriography) ในอุษาคเนย์ต้นคริสต์ศตวรรษที่ ๒๐....." อีกตอนหนึ่งว่า "...ผู้เขียนจึงมองว่าใน "ความเป็นมาฯ" จิตรเขียนประวัติศาสตร์ชาติพันธุ์แบบที่ต่อต้านกับเจ้าอาณานิคม ที่แบ่งแยกเขตแดนตามชนชาติและเหยียดชนชาติในอุษาคเนย์ว่า อนารยะ จิตรแปลงทุนทางการศึกษาในอดีตอย่างงานของพระยาประชากิจกรจักร์ หรือบุญช่วย ศรีสวัสดิ์ และงานในกระแสเดียวกับเจ้าอาณานิคมชิ้นอื่น ๆ มาตีความใหม่ ปรับความสัมพันธ์ระหว่างไท-ไต ที่เป็น "สยาม" อย่างแคบที่จำกัดเฉพาะการรับรู้ของชนชั้นนำในดินแดนที่ราบลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยา ไปสู่การเป็นพี่น้องกันของไท-ไตทั้งในและนอกดินแดน ไปเป็น "ไท-ไต เท่ากับ "สยาม" ในแทบจะถ้วนทั่วทุกกลุ่มชนที่พูดภาษาตระกูลไท-ไต..." (ความเรียงเรื่อง "โครงร่างประวัติศาสตร์ชาติพันธุ์นิพนธ์ หลังยุคคลั่งชาติ คลั่งท้องถิ่น" (อันเนื่องมาแต่ "ความเป็นมาฯ". "ชนชาติ ภาษา และรัฐ" กับการศึกษาชนกลุ่มน้อยในไทยและเวียดนาม) โดย ยุกติ มุกดาวิจิตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ เนื่องในโอกาสเปิดตัวกองทุนจิตร ภูมิศักดิ์) .......................... ที่ตัดตอนมาให้อ่านนี้เป็นเพียงเล็กน้อยในความเรียงชิ้นนี้ ผู้สนใจสามารถหาอ่านเพิ่มเติมฉบับเต็มได้จากหนังสือ "ศิลปวัฒนธรรม" ฉบับเดือนสิงหาคม ๒๕๔๗ นะครับ ประวัติศาสตร์นี่สนุกครับ ยิ่งอ่านมากก็ยิ่งสนุก ยิ่งรู้มากก็ยิ่งอยากรู้มากขึ้น ตอนนี้เหลือแต่คุณเพ็ญชมพูกับผม ถือเสียว่าเป็นการสนทนาธรรมร่วมกันนะครับ ขอบพระคุณครับ จากคุณ : วศินสุข - [ 20 ก.พ. 51 22:46:01 ]

ความคิดเห็นที่ 17 ขอบพระคุณ คุณวศินสุข อีกครั้งสำหรับความเรียงของอาจารย์ยุกติ มุกดาวิจิตร  ติดใจตรงข้อความที่ว่า ในการสืบค้นคำเรียกชื่อชนชาติ (ethnonym) ว่า "สยาม" จิตรมีสมมุติฐานอยู่ก่อนแล้วว่า (กลุ่มชนที่พูดภาษาตระกูล)ไท-ไต เท่ากับ สยาม.... มีหลายกลุ่มชนที่พูดภาษาตระกูลไท-ไต และจิตรไม่เคยกล่าวว่าเท่ากับ สยาม เลย ตัวอย่างเช่น เรื่องของลาว เป็นอันว่าในที่สุด ลาวก็ทิ้งชื่อ ไท ไปด้วยสาเหตุทางสังคมหลายประการดังกล่าวมา ที่สำคัญเริ่มแรกก็คือฐานะของชนชาติเขาที่เป็นผู้พิชิต, เป็นนาย-เป็น ลาว เหนือชนพื้นเมืองซึ่งเป็นที่ซึ่งทำให้เขาสั่งสมความภูมิใจในความเป็นลาวขึ้นทีละน้อย ๆ ตลอดมาแต่ยุคดึกดำบรรพ์. คราวนี้เราหันมาดูไทยสยามแห่งลุ่มแม่น้ำยม (สุโขทัย) และลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยา (อยุธยาและรัตนโกสินทร์). ไทยทีนี่ไม่ยอมทิ้งชื่อ ไท และยังพัฒนาความหมายของคำนี้ต่อไปอีกไกลด้วย. นี่ก็มีเหตุผลที่เป็นมาในทางสังคมและประวัติศาสตร์เช่นกัน. เรื่องของจ้วง จิตรรับรู้ความคงอยู่ของชนชาติจ้วง ซึ่งเป็นชนพื้นเมืองส่วนข้างมากของมณฑลกวางซี, ปัจจุบันอยู่ในเขตปกครองตนเองของชนชาติจ้วง, และยังคงพูดภาษาจ้วงซึ่งเป็นภาษาในตระกูลไทอยู่  แต่จิตรไม่เคยกล่าวว่า จ้วง = สยาม คุณวศินสุขบ่นว่าตอนนี้เหลืออยู่กันแค่ ๒ คน  หากคุณกัมม์ยังติดตามอยู่อาจจะเข้าร่วมด้วยในไม่ช้า และถ้าหากต้องการให้มีผู้เข้าร่วมแสดงความคิดเห็นมากยิ่งขึ้น ก็ไม่ยากเพียงแต่ทุกคนที่อ่านและสนใจกระทู้นี้ช่วยกันโหวตให้กระทู้นี้ไปอยู่ข้างบนคนละคลิก ประวัติศาสตร์เรื่องนี้คงสนุกสนานยิ่งขึ้น หวังว่าฝันคงจะเป็นจริง จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ วันมาฆบูชา 13:38:49 ]

ความคิดเห็นที่ 18 ขอบคุณมากครับคุณเพ็ญชมพู ได้รับความรู้เพิ่มขึ้นทุกทีที่อ่าน ไม่ผิดหวังจริง ๆ ครับ เรียกได้ว่าเป็นการ "ต่อยอด" ทางความคิดออกไปเรื่อย ๆ ดีใจจัง ขอบคุณอีกครั้งครับ จากคุณ : วศินสุข - [ วันมาฆบูชา 14:30:42 ]