ความคิดเห็นที่ 1 (ตอนที่แล้ว)          จึงอาศัยเหตุที่สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้ามงกุฎฯ สละเพศคฤหัสถ์ทรงผนวชตามราชประเพณีนั้น  ให้ไปทูลถามว่าพระองค์จะทรงปรารถนาในราชสมบัติหรือจะทรงผนวชอยู่ต่อไป  ฝ่ายพระภิกษุสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอพระ วชิรญาณทรงทราบกิติศัพท์นี้อยู่แล้ว   ตรัสปรึกษาเจ้าฟ้ากรมขุนอิศรานุรักษ์พระเจ้าน้าพระองค์น้อย  ทูลแนะนำว่าควรคิดเอาราชสมบัติตามสิทธิ์  สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอพระ วชิรญาณ เมื่อทรงพิจารณามูลเหตุปัจจัยด้วยพระสติปัญญาแล้ว  ทรงไม่เห็นว่าถ้าพระองค์ทรงปรารถนาราชสมบัติในเวลานั้น  พระราชวงศ์และบรรดาข้าราชการคงแตกสามัคคีกัน อาจจะเลยเกิดเหตุร้ายขึ้นในบ้านเมืองเป็นอัปมงคลได้  จึงไปทูลปรึกษากรมหมื่นนุชิตชิโนรส พระปิตุลาและพระอาจารย์ซึ่งทรงผนวชอยู่  กับทั้งไปทูลปรึกษากรมหมื่นเดชอดิศรพระเชษฐาซึ่งทรงเคารพนับถือ  และทั้งสองพระองค์นี้เป็นที่เคารพนับถือในพระบรมวงศานุวงศ์เป็นที่ยิ่ง  ทั้งสองพระองค์ตรัสว่าไม่ใช่เวลาควรจะปรารถนา  สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ พระวชิรญาณทรงพิจารณาแล้วเห็นจริงตามนั้น  หากพระองค์ทรงลาสิกขาออกครองเพศคฤหัสถ์จะเป็นที่กีดขวางแก่ราชการแผ่นดิน  ยังให้เกิดความแตกแยก  จึงให้ไปทูลที่ประชุมว่า  พระองค์มีพระประสงค์จะทรงผนวชอยู่ต่อไป  ก็เป็นสิ้นความลำบากในการที่จะปรึกษาถวายราชสมบัติแด่พระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์  การตัดสินพระทัยด้วยพระสติปัญญาอันอยู่เหนือโลภาคติดังนั้น  ยังความสมัครสามานสมัครในระหว่างพระบรมวงศานุวงศ์และข้าราชการให้กลับคืนมาได้อย่างรวดเร็ว  จึงนิยมยินดีพร้อมใจถวายพระราชสมบัติทั้งปวงแด่สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว พระองค์เจ้าทับ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร  ให้เป็นที่พึ่งแก่แผ่นดินทั้งปวงสืบต่อไป          ในเรื่องถวายพระราชสมบัติแด่พระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์นี้  ปรากฏกระแสพระราชดำริในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวในหนังสือ ความทรงจำ พระนิพนธ์ในสมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพอีกอย่างหนึ่งว่า   “...เคยตรัสปรารภว่าซึ่งพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวไม่ได้ทรงรับราชสมบัติในครั้งนั้น  ที่จริงกลับเป็นคุณแก่ประเทศสยาม  เพราะในเวลานั้นพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้ทรงศึกษาวิชาความรู้แต่ตามแบบโบราณ  การงานบ้านเมืองก็ทรงทราบเพียงเท่ากับเจ้านายพระองค์อื่น  ถ้าได้รับราชสมบัติในเวลานั้น  พระบรมราโชบายในการปกครองบ้านเมือง  ก็น่าจะเป็นทางเดียวกันกับพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวนั่นเอง  ที่ทรงผนวชอยู่ตลอดรัชกาลที่ ๓  ได้มีโอกาสเสด็จไปเที่ยวธุดงค์  ทอดพระเนตรเห็นภูมิประเทศและทรงทราบความสุขทุกข์ของราษฎรตามหัวเมืองต่างๆ ด้วยพระองค์เอง  กับทั้งได้โอกาสทรงศึกษาวิชาความรู้และภาษาฝรั่ง  พอทันเวลาที่ฝรั่งจะเริ่มแผ่อำนาจมาถึงประเทศสยาม  พิเคราะห์ดูราวกับชาตาบ้านเมืองบันดาลให้เสด็จรอมาเป็นพระเจ้าแผ่นดิน  ต่อเมื่อมีความสามารถจะอำนวยรัฏฐาภิปาลโนบายได้ตามความต้องการของบ้านเมือง...”  หากได้พิจารณาศึกษาพระราชพงศาวดารในรัชกาลที่ ๔  คงจะเห็นเป็นอัศจรรย์จริงดังกระแสพระราชดำริ          วันพฤหัสบดีเดือน ๙ ขึ้น ๔ ค่ำ  พระสงฆ์เจริญพระปริตรพุทธมนต์ ๓ วัน  ครั้นถึงวันอาทิตย์ เดือนเก้า ขึ้น ๗ ค่ำ ปีวอกฉศก จุลศักราช ๑๑๘๖  ตรงกับวันที่ ๑ สิงหาคม พุทธศักราช ๒๓๖๗  ได้ฤกษ์สรงน้ำปัญจมหานทีมุรธาภิเษก  ทรงผลัดเครื่องทรงสีแดงแล้วเสด็จขึ้นยังพระที่นั่งภัทรบิฐรับพระสุพรรณบัฏจารึกพระนามตามโบราณราชประเพณีว่า “พระบาทสมเด็จพระบรมราชาธิราชรามาธิบดี ศรีสินทรมหาจักรพรรดิราชาธิบดินทร์ ธรณินทราธิราช รัตนกาศภาสกรวงศ องค์ปรมาธิเบศร ตรีภูวเนตรวรนายก ดิลกรัตนราชาชาติอาชาวไสย สมุไทยดโรมน สกลจักรวาฬาธิเบนทร์ สุริเยนทราธิบดินทร์ หริหรินทราธาธิบดี ศรีวิบูลยคุณอกนิษฐฤทธิราเมศวร ธรรมมิกราชาธิราชเดโชไชย พรหมเทพาดิเทพนฤบดินทร์ ภูมินทรปรมาธิเบศรโลกเชษฐวิสุทธิ มกุฎประเทศคตามหาพุทธางกูร บรมบพิตรพระพุทธเจ้าอยู่หัว  เสด็จเถลิงถวัยราชสมบัติ กรุงเทพมหานครบวรรัตนโกสินทร มหินทรายุทธยา มหาดิลกภพนพรัตนราชธานีบุรีรมย์ อุดมราชนิเวศมหาสถาน”  ต้องกันกับสมเด็จพระบรมอัยกาธิราช สมเด็จพระบรมปฐมกษัตริย์ และสมเด็จพระบรมชนกนารถ พระพุทธเจ้าหลวง  และทรงรับเครื่องราชกกุธภัณฑ์เจษฎาวุธ          เสร็จแล้วเสด็จขึ้นพระมหามณเฑียรปรนนิบัติพระสงฆ์ฉัน  ถวายไทยธรรมแล้ว  เสด็จออกพระที่นั่งจักรพรรดิพิมานภายใต้พระมหาเศวตรฉัตร  ข้าราชการเข้าเฝ้ากราบถวายบังคมพร้อมกัน  เจ้าพระยาที่สมุหนายกสมุหกลาโหมและเจ้าพระยาจตุสดมภ์ทั้ง ๔ กราบทูลถวายสิ่งทั้งปวงตามที่ในตำแหน่ง  ทรงปฏิสันถารแล้วเสด็จขึ้นข้างใน  ข้าทูลละอองธุลีพระบาทฝ่ายในเฝ้าถวายบังคม  ท้าวสมศักดิ์ทูลถวายสิบสองพระกำนัลและสรรพสิ่งฝ่ายในแล้ว  เสด็จขึ้นพระมหามณเฑียร  พระบรมวงศ์เธอผู้ใหญ่ถวายดอกหมากทองคำ  ท้าวทรงกันดารถวายลูกกุญแจ  จากนั้นก็เสวยพระกระยาหารเสร็จเสด็จพระราชดำเนินไปตามทางข้างใน  ทรงโปรยดอกพิกุลทองเงินและเงินสลึงตามทางเสด็จ  จนถึงพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท  ถวายบังคมพระบรมศพสมเด็จพระบรมชนกนาถ สมเด็จพระพุทธเจ้าหลวง  สดับปกรณ์แล้วเสด็จพระราชดำเนินกลับทรงโปรยดอกพิกุลทองเงินมาตามทางข้างใน  เสด็จขึ้นยังพระมหามณเฑียร  แล้วจึงเวียนเทียนพระที่นั่งจักรพรรดิพิมาน          รุ่งขึ้น  พระบรมวงศานุวงศ์ ข้าราชการผู้ใหญ่ผู้น้อยพร้อมกันถือน้ำพิพัฒน์สัตยา  ถวายตัวเป็นข้าทำราชการฉลองพระเดชพระคุณสืบต่อไป  แล้วจึงจัดการตั้งกระบวนแห่เสด็จเลียบพระนคร  เมื่อเสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติ  พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงมีพระชนมายุได้ ๓๘ พรรษา  คิดอายุโหรได้ ๓๖ ปี ๔ เดือน ๑๒ วัน จากคุณ : กัมม์ - [ 19 ก.พ. 51 09:39:53 ]

ความคิดเห็นที่ 2 (ต่อ - ตอนที่ ๓)          ฝ่ายสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ พระวชิรญาณ  เมื่อแรกทรงผนวชก็เป็นไปตามคตินิยมในสมัยนั้น  ตามประเพณีมีสืบมาแต่ครั้งกรุงศรีอยุธยานั้น  ระเบียบการศึกษาของพระราชกุมาร  เมื่อศึกษาอักษรสมัยเบื้องต้นจบแล้ว  พอพระชันษาถึงเกณฑ์ ๑๔ ปีก็ทรงผนวชเป็นสามเณรเพื่อศึกษาพระธรรมเบื้องต้นครั้งหนึ่งก่อน  เมื่อทรงพระเจริญถึง ๒๑ ปี  ก็ทรงผนวชเป็นพระภิกษุเพื่อศึกษาพระศาสนาและวิชาขั้นสูงอีกครั้ง  จึงจะเป็นการสำเร็จการศึกษา  การศึกษาเล่าเรียนในพระพุทธศาสนามีเป็น ๒ อย่าง  คือเรียนคำสั่งสอนของสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า  ด้วยศึกษาพระไตรปิฎกให้รอบรู้พระธรรมวินัยเรียกว่า “คันธุระ” อย่าง ๑  เรียนวิธีที่จะพยายามชำระจิตใจของตนเองให้บริสุทธิ์ด้วยวิธีวิปัสสนากรรมฐานเรียกว่า “วิปัสสนาธุระ” อย่าง ๑  การเรียนคันธุระต้องใช้เวลาหลายปีเพราะต้องเริ่มจากศึกษาภาษามคธก่อน  ต่อเมื่อรู้แล้วจึงค่อยอ่านพระไตรปิฎกได้เข้าใจ  เจ้านายทรงผนวชส่วนมากตั้งพระทัยจะผนวชแต่พรรษาเดียว  จึงไม่มีเวลาพอที่จะศึกษาคันธุระ  จึงมักเรียนวิปัสสนาธุระซึ่งอาจเรียนได้ด้วยไม่ต้องศึกษาภาษามคธก็ได้  และถือกันกันว่า  ถ้าเรียนวิปัสสนาธุระชำนาญแล้ว  อาจจะทรงคุณวิเศษในทางวิทยาคมเป็นประโยชน์ในชาติขัตติยะตลอดจนวิชาพิชัยสงคราม  จึงนับถือกันมาเช่นนี้แต่กรุงศรีอยุธยา  ถึงกรุงรัตนโกสินทร์นี้  เมื่อพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้า สมเด็จพระบรมชนกนาถ และพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระบรมเชษฐาธิราช  ทรงผนวชในรัชกาลที่ ๑ ก็ทรงผนวชโดยเลือกศึกษาวิปัสสนาธุระ  ครั้นเมื่อสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้ามงกุฎฯ ทรงผนวช  สมเด็จพระบรมชนกนาถจึงโปรดฯ ให้ทำตามเยี่ยงอย่างครั้งพระองค์ทรงผนวช  ทรงรับอุปสมบทที่วัดพระศรีรัตนศาสดารามแล้วเสด็จไปประทับ ณ ตำหนักในวัดมหาธาตุฯ ปรนนิบัติทำอุปัชฌายวัตร ๓ วัน  แล้วเสด็จไปจำพรรษาทรงศึกษาวิปัสสนาธุระ ณ วัดสมอราย  และตั้งพระทัยจะทรงผนวชอยู่พรรษาเดียว  ตามเยี่ยงอย่างที่เคยมีมา          แต่เมื่อเกิดเหตุสมเด็จพระบรมชนกนาถเสด็จสวรรคต  และราชสมบัติได้แก่สมเด็จพระบรมเชษฐาธิราช  ส่วนพระองค์ก็จะต้องทรงเพศสมณะต่อไปไม่มีกำหนด  ตามมูลเหตุที่เป็นมาดังนั้นแล้ว  จึงทรงพระดำริเห็นว่าฐานะของพระองค์หากทรงเกี่ยวข้องกับราชการบ้านเมือง  จะเป็นที่กีดขวาง  ด้วยพระบรมวงศานุวงศ์และข้าราชที่นิยมในพระองค์ก็ยังมีอยู่  จึงทรงพระดำริว่าจะไม่เกี่ยวข้องกับราชการบ้านเมืองอีกต่อไป  และทรงเปลี่ยนพระสงค์ที่จะศึกษาพระพุทธศาสนาให้รอบรู้ตามสมควรแก่หน้าที่ของสมณะเพศ  ในเวลานั้นได้ทรงเริ่มศึกษาวิปัสสนาธุระมาแล้วบ้าง  จึงตั้งพระหฤทัยขะมักเขม้นเรียนให้ได้ความรู้วิปัสสนาธุระอย่างถ่องแท้  ไม่ช้าก็ทรงทราบสิ้นตำราที่พระอาจารย์สอน  ความข้อใดที่ทรงสงสัย  ตรัสถามพระอาจารย์ก็ไม่สามารถชี้แจงถวายให้กระจ่างสิ้นทรงสงสัยได้  สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ พระวชิรญาณก็เกิดท้อพระหฤทัยในการศึกษาวิปัสสนาธุระ  พอออกพรรษาจึงเสด็จกลับมาประทับ ณ วัดมหาธาตุฯ  ตั้งต้นทรงศึกษาคันธุระหมายพระหฤทัยจะให้สามารถอ่านพระไตรปิฎกหาความรู้ที่ทรงสงสัยในความข้อต่างๆ ให้ได้ด้วยพระองค์เอง  พระวิชาปรีชา (ภู่) เจ้ากรมราชบัณฑิตย์ซึ่งมีความรู้เชี่ยวชาญในภาษามคธอย่างยิ่งในตอนนั้น  เป็นพระอาจารย์สอนภาษามคธถวาย  สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ พระวชิรญาณ  ซึ่งตั้งพระหฤทัยแน่วแน่ที่จะทรงศึกษาอยู่แล้ว  กอรปกับพระสติปัญญา และพระอาจารย์ซึ่งเชี่ยวชาญ  ทรง ๓ ปีก็รอบรู้ภาษามคธถ่องแท้ผิดกับผู้อื่นเป็นที่อัศจรรย์ จากคุณ : กัมม์ - [ 19 ก.พ. 51 09:41:23 ]

ความคิดเห็นที่ 3 (ต่อ)          จนกิตติศัพท์เลื่องลือถึงพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระบรมเชษฐาธิราช  ครั้งหนึ่งทรงตรัสถามสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ พระวชิรญาณ  ว่าจะแปลพระปริยัติธรรมถวายทรงฟังได้หรือไม่  สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ พระวชิรญาณถวายพระพรรับว่าจะสนองพระเดชพระคุณตามพระราชประสงค์          การเรียนภาษาบาลีเป็นข้อสำคัญในการสืบอายุพระพุทธศาสนา  หากไม่มีผู้รู้ภาษาบาลี  ก็ไม่มีผู้สามารถล่วงรู้พระพุทธวจนะในพระไตรปิฎก  ถ้าสิ้นความรู้ในพระไตรปิฎกแล้ว  พระพุทธศาสนาย่อมเสื่อมสูญไปในที่สุด  ด้วยเหตุนี้พระราชาธิบดีผู้เป็นองค์พุทธศาสนูปถัมภกแต่โบราณมา  ไม่ว่าจะแห่งใดที่นับถือศาสนาพุทธ  จึงทรงทำนุบำรุงการเล่าเรียนพระปริยัติธรรม  และทรงยกย่องพระภิกษุสามเณรที่เรียนรู้พระบาลีในพระไตรปิฎกให้มีฐานันดร  พระราชทานอุปการะด้วยประการต่างๆ  จึงเกิดวิธีสอบพระปริยัติธรรมเพื่อให้ปรากฏว่าพระภิกษุสามเณรรูปใดมีความรู้เพียงใด  เมื่อปรากฏว่ารูปใดมีความรู้ถึงเกณฑ์กำหนด  ก็จะทรงยกย่องพระภิกษุสามเณรรูปนั้นให้เป็นมหาบาเรียน  ครั้นต่อมาพรรษาอายุถึงภูมิเถระก็ทรงตั้งให้มีสมณศักดิ์ในสังฆมณฑลตามสมควรแก่คุณธรรมและความรู้  เป็นครูบาอาจารย์สั่งสอนพระปริยัติธรรมสืบๆ กันมา            ประเพณีการสอบพระปริยัติธรรมแต่เดิมนั้น  กำหนดว่าถ้าแปลพระสุตตันตปิฎกได้ ได้เป็นเปรียญตรี  ถ้าแปลพระวินัยได้ด้วย ได้เป็นเปรียญโท  ถ้าแปลได้ทั้งพระสุตตันตปิฎก พระวินัย และพระปรมัตถ์ได้ ได้เป็นเปรียญเอก  ถึงแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย  สมเด็จพระสังฆราช (มี) ปรารภว่าวิธีสอบพระปริยัติธรรมอย่างเดิมหละหลวม  ผู้มีความรู้ต่ำก็อาจจะเป็นเปรียญเอกได้  จึงจัดหลักหลักสูตรให้กวดขันขึ้น  แก้วิธีสอนพระปริยัติธรรมเป็น ๙ ประโยค  และผู้เข้าแปลต้องแปลได้ตั้งแต่ ๓ ประโยคขึ้นไปจึงนับว่าเป็นเปรียญ  การสอบพระภิกษุสามเณรที่เล่าเรียนพระปริยัติธรรม  เป็นการสอบทั้งความรู้ภาษาบาลี  และความรู้คัมภีร์พระไตรปิฎกด้วย  คือให้พระภิกษุสามเณรที่เข้าแปลอ่านคัมภีร์พระไตรปิฎกภาษาบาลี  แล้วแปลเป็นภาษาไทยให้ถูกต้องอภิธานและในทางไวยากรณ์ภาษาบาลี  จึงมักเรียกกันเป็นสามัญว่า “แปลหนังสือ” หรือ “แปลพระปริยัติธรรม” กำหนดเป็น ๙ ประโยคคือ                        ประโยคที่ ๑  ประโยคที่ ๒  ประโยคที่ ๓  สอบคัมภีร์พระธรรมบท  ต้องสอบให้ได้ในคราวเดียวทั้ง ๓ ประโยค  เมื่อสอบได้จึงนับว่าเป็นเปรียญชั้นจัตวา  หรือเปรียญสามัญ                        ประโยคที่ ๔ สอบคัมภีร์มังคลัตถทีปนีบั้นต้น  สอบได้นับเป็นเปรียญตรี  และเปรียญชั้นสูงนับตั้งแต่ประโยค ๔ นี้เป็นต้นขึ้นไป                        ประโยคที่ ๕  สอบคัมภีร์บาลีมุตกวินัยวินิจฉัยสังคหะ  เรียกกันโดยย่อว่าบาลีมุต  ต่อมาเปลี่ยนเป็นสอบคัมภีร์สารัตถสังคหะ  ครั้นภายหลังกลับไปสอบคัมภีร์บาลีมุตกวินัยวินิจฉัยสังคหะเช่นเดิมอีก  สอบได้นับเป็นเปรียญโท                        ประโยคที่ ๖  สอบมังคลัตถทีปนีบั้นปลาย  สอบได้ยังคงนับว่าเป็นเปรียญโทอยู่เหมือนเปรียญ ๕ ประโยค  จึงเรียกกันอย่างสามัญว่าเป็นประโยคแปลบูชาพระ                        ประโยคที่ ๗  สอบคัมภีร์ปฐมสมันตัปปาสาทิกา  เรียกกันโดยย่อว่า สามน  สอบได้เป็น เปรียญเอก ส  หมายความว่าเปรียญชั้นเอกสามัญ                        ประโยคที่ ๘  สอบคัมภีร์วิสุทธิมรรค  สอบได้นับเป็น เปรียญเอก ม  หมายความว่าเปรียญชั้นเอกมัชฌิมา                        ประโยคที่ ๙  เดิมสอบคัมภีร์สารัตถทีปนี  ภายหลังเปลี่ยนมาสอบคัมภีร์อภิธัมมัตถสังคหะ  สอบได้ได้เป็น เปรียญเอก อุ  หมายความว่าเปรียญชั้นเอกอุดม จากคุณ : กัมม์ - [ 19 ก.พ. 51 09:42:01 ]

ความคิดเห็นที่ 4 (ต่อ)          การสอบพระปริยัติธรรมพระภิกษุสามเณรจึงนับว่าเป็นราชการแผ่นดินที่สำคัญอย่างหนึ่ง  ที่ทรงบำเพ็ญด้วยอยู่ในพระราชกิจของสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวผู้เป็นพุทธศาสนูปถัมภก  ในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก  และแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย การสอบพระปริยัติยังหามีกำหนดปีเป็นยุติไม่  เพราะเป็นสมัยเมื่อแรกสร้างกรุงรัตนโกสินทร์  บ้านเมืองยังมีศึกสงครามเนืองๆ  ต่อเมื่อเป็นเวลาว่างการทัพศึกสงครามบ้านเมืองสงบสุข  ทรงพระราชดำริเห็นว่าพระภิกษุสามเณรเล่าเรียนมีความรู้ถึงภูมิจะเป็นเปรียญได้มีมาก  จึงโปรดให้มีการสอบพระปริยัติธรรม  เมื่อมีรับสั่งแล้ว  สังฆนายกทั้งปวงจึงประชุมกันสอบพระปริยัติธรรมพระภิกษุสามเณร  และมีเจ้าพนักงานฝ่ายพระราชอาณาจักรฉลองพระเดชพระคุณราชการแผ่นดินปฏิบัติดูแลตามตำแหน่ง  ฉะนั้นในสองแผ่นดินต้นกรุงรัตนโกสินทร์ นานๆ จึงมีการสอบพระปริยัติธรรมสักครั้งหนึ่ง  ครั้นถึงแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระราชศรัทธาในพระพุทธศาสนา  และทรงพระราชดำริเห็นว่าการเล่าเรียนเจริญขึ้นมาก  จึงโปรดให้กำหนดการสอบพระปริยัติธรรม ๓ ปีครั้งหนึ่ง  และได้ใช้เป็นเกณฑ์ในแผ่นดินต่อๆ มา          แต่เดิมการสอบพระปริยัติธรรมสอบที่วัดอันเป็นที่สถิตของสมเด็จพระสังฆราช  ต่อทรงมีพระราชศรัทธาจะทรงฟัง  จึงโปรดให้เข้ามาประชุมสอบพระปริยัติธรรมที่ในพระบรมมหาราชวังเป็นการพิเศษ  ฤดูสอบพระปริยัติธรรมโดยปรกติมักจะสอบเมื่อออกพรรษแล้ว  ปีใดจะสอบพระปริยัติธรรม  เจ้ากรมธรรมการก็รับสั่งสั่งหมายบอกไปยังเจ้าคณะสงฆ์แต่ต้นปี  ฝ่ายเจ้าคณะสงฆ์ทั้งคณะเหนือ  คณะใต้  คณะกลาง และคณะรามัญ  เมื่อทราบหมายรับสั่งก็บอกไปยังเจ้าอาวาสผู้ครองพระอารามใหญ่น้อยให้ทราบ  ฝ่ายเจ้าอาวาสเมื่อทราบว่าจะมีการสอบพระปริยัติในปีนั้นก็ให้สอบซ้อม  แล้วเลือกสรรผู้ซึ่งจะให้เข้าสนามเอาชื่อส่งเจ้าคณะ  มีคติถือกันมาแต่โบราณว่า  พระภิกษุสามเณรซึ่งอยู่ในพระอารามหลวงซึ่งเป็นเสนะสนะของหลวง  ได้รับพระราชทานนิตยภัตรทั่วทุกรูป  ได้พระราชทานราชูปถัมภ์ด้วยประการต่างๆ มิให้เป็นที่อนาทรร้อนใจในการกินอยู่  ฝ่ายพระภิกษุสงฆ์สามเณรก็มีหน้าที่เฉลิมพระราชศรัทธา  ขวนขวายศึกษาเล่าเรียนพระธรรมวินัยสืบอายุพระพุทธศาสนา          เหตุที่สมเด็จพระบรมเชษฐาธิราช ทรงตรัสชวนสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ พระวชิรญาณ เข้าสอบความรู้เป็นเปรียญพระปริยัติธรรมนั้น  เมื่อคิดดู  แต่ก่อนนั้นเจ้านายที่ทรงผนวชอยู่นานๆ และเล่าเรียนทางคันธุระ  อย่างเช่นกรมสมเด็จพระปรมานุชิตชิโนรสเป็นต้น  ก็หาเคยได้เข้าสอบพระปริยัติธรรมในสนามไม่  นี่หากสมเด็จพระบรมเชษฐาธิราชไม่ตรัสชวน  ก็เชื่อแน่ว่าสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ พระวชิรญาณ  จะไม่ทรงเข้าสอบพระปริยัติธรรมในสนามเช่นเดียวกัน  เหตุที่เข้าสอบ  คงเพราะสมเด็จพระบรมเชษฐาธิราชทรงพระราชดำริว่า  สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ พระวชิรญาณใฝ่พระหฤทัยทรงศึกษาพระพุทธศาสนานั้นเป็นความดีสมควรจะทรงอุดหนุน  เพื่อให้เป็นกำลังช่วยทำนุบำรุงทางฝ่ายพุทธจักร  และเป็นเกียรติยศแก่พระราชวงศ์ให้ปรากฏในพระปรีชาสามารถเป็นที่นับถือในสังฆมณฑลโดยไม่ขัดขวางทางฝ่ายอาณาจักร  ข้างฝ่ายพระภิกษุสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอก็เห็นจะทรงพระดำริเป็นทำนองเดียวกัน  จึงทรงรับเข้าแปลพระปริยัติธรรมในครั้งนั้น          เมื่อคราวสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ พระวชิรญาณทรงเข้าแปลพระปริยัติธรรมนั้น  สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระบรมเชษฐาธิราช  ทรงพระราชศรัทธาโปรดให้ประชุมคณะพระมหาเถระผู้สอบในพระที่นั่งอัมรินทราวินิจฉัย และเสด็จออกทรงฟังแปลทุกวัน  วันแรกเป็นการสอบแปลคัมภีร์ธรรมบทซึ่งเป็นการสอบความรู้ชั้นประโยคที่ ๑  ประโยคที่ ๒  ประโยคที่ ๓  สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ พระวชิรญาณทรงแปลพักเดียวได้ตลอดประโยคที่ ๑  ไม่มีที่พลั้งพลาดให้พระมหาเถระคณะผู้สอบต้องทักท้วงเลย  สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงฟังแปลดังนั้นก็ทรงยินดี  ดำรัสว่าเห็นความรู้เชี่ยวชาญในคัมภีร์ธรรมบทแล้ว  ไม่ต้องแปลประโยคที่ ๒  ประโยคที่ ๓ ก็ได้  ให้แปลคัมภีร์มงคลทีปนีบั้นต้นสำหรับประโยคที่ ๔ ทีเดียวเถิด  ในวันที่ ๒ สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ พระวชิรญาณเสด็จเข้าแปลประโยคที่ ๔  และวันที่ ๓ แปลคัมภีร์บาลีมุตสำหรับประโยคที่ ๕  ก็ทรงแปลได้โดยสะดวกไม่มีที่ขัดขวางพลั้งพลาดให้พระมหาเถระได้ทักท้วงทั้ง ๒ ประโยคเช่นกัน          แต่เมื่อเสร็จการแปลในวันที่ ๓ นั้น  ปรากฏว่าผู้กำกับกรมธรรมการ กรมหมื่นรักษรณเรศ  ตรัสถามพระพุทธโฆษาจารย์ (ฉิม) วัดโมฬีโลกฯ  ผู้สอบซึ่งเป็นผู้มีชื่อเสียงว่าเชี่ยวชาญในพระปริยัติธรรม ว่า “นี่จะปล่อยกันไปถึงไหน”  สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ พระวชิรญาณได้ทรงทราบก็ทรงน้อยพระหฤทัย  ให้นำความขึ้นกราบบังคมทูลพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวในวันนั้น  ว่าที่เข้าทรงแปลพระปริยัติธรรมนั้น  ทรงเจตนาแต่สนองพระเดชพระคุณ  มิได้ปรารถนาลาภยศสักการประการใด  ได้แปลทรงฟัง ๓ วันแล้ว  เห็นว่าพอจะเฉลิมพระราชศรัทธาแล้ว  ขออย่าให้ต้องแปลต่อไปเลย  พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระบรมเชษฐาธิราชได้ทรงทราบความขุ่นข้องที่เกิดขึ้น  ก็ทรงบัญชาตามพระหฤทัยของสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ พระวชิรญาณ  และพระราชทานพัดยศสำหรับเปรียญเอก ๙ ประโยค  ให้ทรงถือเป็นสมณศักดิ์ต่อมา          กรมหมื่นรักษรณเรศอยู่ในฝ่ายที่ประสงค์จะให้ราชสมบัติได้แก่พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว  เมื่อสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ พระวชิรญาณ  แสดงเจตจำนงจะอยู่ในสมณเพศต่อไป และพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติแล้ว  พระบรมวงศานุวงศ์ก็กลับมาสมัครสมานสามัคคีกันอย่างเดิม  แม้แต่พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระเชษฐาธิราชก็ไม่ทรงรังเกียจกินแหนงในพระราชหฤทัยในสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ  ทรงอุดหนุนเพื่อให้เจริญพระเกียรติยศทางฝ่ายพระพุทธจักรดังกล่าวมาแล้ว  และยังได้พระราชทานวอประเวศวังแก่สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ พระวชิรญาณซึ่งเคยทรงเมื่อครั้งยังดำรงพระยศเป็นพระเจ้าลูกยา กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์   แต่กรมหมื่นรักษรณเรศยังถือทิษฐิ  ทรงแคลงพระทัยว่าสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ พระวชิรญาณจะทรงเป็นเสี้ยนหนามต่อราชบัลลังก์  คอยกลั่นแกล้งด้วยอุบายต่างๆ เพื่อมิให้ผู้คนนับถือ  สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ พระวชิรญาณจึงถูกกรมหมื่นรักษรณเรศให้ร้ายด้วยประการต่างๆ จนกระทั่งผลกรรมที่ก่อไว้ย้อนมาสู่ตัวเองต้องราชภัยเป็นอันตรายลงไป  ดังจะกล่าวต่อไปข้างหน้า แก้ไขเมื่อ 19 ก.พ. 51 09:46:44 จากคุณ : กัมม์ - [ 19 ก.พ. 51 09:45:14 ]

ความคิดเห็นที่ 5 (ต่อ)          เมื่อเสร็จการแปลพระปริยัติธรรมแล้ว  สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ พระวชิญาณก็เสด็จกลับไปประทับวัดมหาธาตุฯ ตามเดิม  ทรงศึกษาคันธุระด้วยตั้งพระหฤทัยจะเรียนพระพุทธศาสนาให้รอบรู้อย่างถ่องแท้  มิได้ทรงหมายฐานันดรยศในสังฆมณฑลแต่อย่างใด  เพราะฉะนั้นเมื่อทรงแตกฉานในภาษาบาลีถึงสามารถจะอ่านพระไตรปิฎกเข้าพระหฤทัยได้โดยพระเองแล้ว  ก็ทรงพยายามพิจารณาหลักฐานพระพุทธศาสนาในพระไตรปิฎกต่อมา  เมื่อทรงพิจารณาถึงพระวินัยปิฎกก็ปรากฏแก่พระญาณว่า  วัตรปฏิบัติเช่นที่พระสงฆ์ทั่วไปประพฤติกันอยู่นี้  ผิดแบบผิดแผนในพระวินัยที่พระพุทธองค์ทรงบัญญัติในพระไตรปิฎกอยู่มากหลายประการ  เมื่อจะทรงอุปสมบทก็ได้สมาทานว่าจะประพฤติตามธรรมพระวินัยของสมเด็จพระพุทธเจ้า  เมื่อไม่เป็นไปได้ดังนั้นก็ทรงเห็นว่าลาผนวชออกเป็นอุบาสกจะดีกว่า          วัตรปฏิบัติของพระสงฆ์ไทยในสมัยนั้น  มีเรื่องเล่ากันมาแต่โบราณ  ว่าเมื่อพระสงฆ์ลังกาวงศ์เชิญพระไตรปิฎกมาแต่ลังกาทวีปนั้น  เรือมาถูกพายุพักพลัดกันไป  เรือลำที่ทรงพระวินัยปิฎกพลัดไปเมืองมอญ  พระสงฆ์ในเมืองมอญจึงถือพระวินัยปิฎกเป็นสำคัญ  ส่วนเรือที่ทรงพระสุตตันตปิฎกพลัดมาเมืองไทย  พระสงฆ์ฝ่ายไทยจึงถือพระสุตตันตปิฎกเป็นสำคัญ  แต่มิใคร่เอาใจใส่ในพระวินัยเคร่งครัดนัก  เรื่องเล่าตามตำนานนี้ไม่มีเค้ามูลทางประวัติโบราณคดีแต่ความจริงก็ปรากฏเช่นนั้น  เป็นเช่นนี้มาแต่โบราณ  ใช่ว่าพระสงฆ์ไทยจะเป็นอลัชชีหรือหาความรู้มิได้  แต่พระสงฆ์ไทยเชื่อถือคติปัญจอันตรธารในบริเฉจท้าวคัมภีร์ปฐมสมโพธิ์ ซึ่งเป็นคัมภีร์ที่แต่งในลังกาทวีปมากเกินไป  ในบริเฉทนั้นอ้างว่าพระพุทธองค์ได้ทรงพยากรณ์ไว้ว่า  เมื่อถึงกลียุค (คือยุคปัจจุบันนี้) พระพุทธศาสนาจะเสื่อมลงเรื่อยๆ  สติปัญญาและความศรัทธาอุตสาหะของคนทั้งหลายก็จะเลวลงทุกที  จนไม่สามารถรักษาพระธรรมวินัยไว้ได้  ที่สุดเมื่อพุทธกาลใกล้จะถึงห้าพันปี  แม้พระสงฆ์ก็จะมีแต่ผ้าเหลืองคล้องคอ  หรือผูกข้อมือไว้พอรู้ว่าเป็นพระเท่านั้น  ตามคติคัมภีร์นี้เป็นเหตุให้เชื่อกันว่า  พระพุทธศาสนาที่เราถือกันมีแต่จะเสื่อมทรามลงเป็นธรรมดา  พ้นวิสัยที่ใครจะแก้ไขให้คืนดีได้          ในขณะที่ทรงวิตกและยังไม่เห็นหนทางแก้ไขได้ดังนั้น  ก็ทรงได้ยินกิตติศัพท์ทราบว่ามีพระราชาคณะที่พระสุเมธมุนี (ซาย  พุทธวงศ์)  พระเถระฝ่ายรามัญบวชมาแต่เมืองมอญคณะกัลยานี ซึ่งมาอยู่ที่วัดบวรมงคล  เป็นผู้ชำนาญในพระวินัยปิฎก  และประพฤติวัตรปฏิบัติอย่างเคร่งครัด  จึงเสด็จไปทรงสนทนาธรรมกับพระสุเมธมุนี  พระสุเมธมุนีก็ทูลอธิบายระเบียบวัตรปฏิบัติของพระมอญคณะกัลป์ยานีที่ท่านอุปสมบทให้ทรงทราบโดยละเอียดพิสดาร  สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ พระวชิรญาณทรงพิจารณาสิ่งที่พระสุเมธมุนีทูลอธิบายวัตรปฏิบัติเทียบกับพระวินัยปิฎกทรงทรงศึกษาด้วยพระองค์เองมาแล้ว  เห็นว่าไม่ห่างไกลจากพระพุทธบัญญัติก็ทรงยินดี  ทรงตระหนักในพระหฤทัยว่าสมณวงศ์มีทางที่จะรอดไม่เสื่อมสูญเสียอย่างที่ทรงพระวิตกอยู่แต่ก่อนแล้ว  จึงเกิดความเลื่อมใสใคร่จะประพฤติวัตรปฏิบัติตามแบบพระมอญ            แต่ยังมีความขัดข้องด้วยเสด็จประทับอยู่ ณ วัดมหาธาตุฯ อันเป็นที่สถิตของสมเด็จพระสังฆราช  จะทรงประพฤติให้ผิดกับระเบียบแบบแผนของพระสงฆ์ในวัดนั้นก็เป็นการละเมิด  และคนทั้งหลายจะเกิดความเข้าใจผิดได้ต่อไป  ครั้นถึงปีฉลูเอกศก จุลศักราช ๑๑๙๑  พุทธศักราช ๒๓๗๒  เหมือนพรรษาแรกที่ทรงผนวช  เวลานั้นมีพระภิกษุหนุ่มเป็นลูกผู้ดีบ้าง  ที่ได้เคยถวายตัวเป็นสานุศิษย์ศึกษาอยู่ในวัดมหาธาตุ  และเลื่อมใสในพระดำริสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ พระวชิรญาณ  ได้ตามเสด็จมาอยู่วัดสมอรายก็มี  อยู่วัดอื่นแต่ไปประชุมศึกษาวัตรปฏิบัติในพระองค์ที่วัดสมอรายก็มี  จึงเริ่มเกิดเป็นคณะสงฆ์ผู้แสวงหาสัมมาปฏิบัติตามธรรมบัญญัติขึ้นแต่นั้นมา จากคุณ : กัมม์ - [ 19 ก.พ. 51 09:47:46 ]

ความคิดเห็นที่ 6 (ต่อ)          แต่ก่อนนั้นประเพณีพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จประพาสหัวเมืองห่างไกลถึงต้องเสด็จประทับแรมนั้น  แม้เพียงเสด็จไปทรงบูชาพระพุทธบาท  หรือเสด็จทรงทอดกฐินหลวงถึงเพียงพระนครศรีอยุธยา  หยุดมาตั้งแต่รัชกาลที่ ๒ เป็นเวลากว่า ๓๐ ปี  เมื่อไม่มีการเสด็จพระราชดำเนินของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว  เจ้านายและขุนนางก็ไม่มีใครเสด็จออกไปเที่ยวตามหัวเมือง  นอกจากจะมีราชการจำเป็นจริงๆ  เพราะเห็นเป็นการฝ่าฝืนพระราชปฏิบัติ  เกรงจะทรงระแวงผิดทางราชการบ้านเมือง  จึงอยู่กันแต่ในกรุงเทพฯ  สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ พระวชิรญาณ  เมื่อเสด็จประทับอยู่วัดสมอรายนั้น  ทรงฟื้นพระศาสนากำหนดวัตรปฏิบัติขึ้นสำหรับคณะสงฆ์ผู้แสวงสัมมาปฏิบัติแล้ว  ใครจะทรงศึกษาธุดงควัตรให้บริบูรณ์ตามพระวินัยที่บัญญัติไว้พระไตรปิฎก  ทรงดำริว่าพระองค์ทรงสมณะเพศมิได้ยุ่งเกี่ยวกับทางการเมือง  จึงถวายพระพรลาพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระบรมเชษฐาธิราช  เสด็จธุดงค์ตามหัวเมืองห่างไกล  สมเด็จพระบรมเชษฐาธิราชทรงพิจารณาแล้วก็โปรดเกล้าฯ พระราชบรมราชานุญาตไม่ขัดขวาง  จึงเสด็จไปทรงบูชาพระมหาเจดีย์ตามหัวเมือง          ปรากฏในพงศาวดารว่าเสด็จไปทรงบูชาพระปฐมเจดีย์  ครั้งนั้นพระปฐมเจดีย์เป็นพระมหาเจดีย์ที่สำคัญของบ้านเมืองแต่ปรักหักพังมาก  จะขอพระราชทานปฏิสังขรณ์พระปฐมเจดีย์ให้บริบูรณ์ขึ้นอีกครั้ง  พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระบรมเชษฐาธิราชทรงพระดำริเห็นว่า  บ้านเมืองยังไม่บริบูรณ์และในแขวงจังหวัดนั้นก็ยังเป็นป่าเป็นดงรกชัฏ  ถึงปฏิสังขรณ์ให้ดีขึ้น  ก็ไม่อาจจะรักษาไว้ให้ดีได้  จึงทูลห้ามปรามสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ พระวชิรญาณไว้  สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ พระวชิรญาณทรงเห็นชอบ  แต่ก็ตั้งพระปณิธานไว้ว่าถ้าหากพระองค์ทรงมีกำลังเมื่อไรจะบำรุงบ้านเมืองและปฏิสังขรณ์พระปฐมเจดีย์นี้ให้จงได้          ในระหว่างปีนี้เที่ยวเสด็จธุดงค์ไปตามหัวเมืองต่างๆ เช่นมณฑลนครชัยศรี  มณฑลราชบุรี  มณฑลอยุธยา  และมณฑลนครสวรรคต  ครั้งนี้ในพุทธศักราช ๒๓๗๖ เสด็จธุดงค์ถึงเมืองพิษณุโลก  ครั้งนั้นปรากฏในพงศาวดารว่าจะโปรดสมโภชพระพุทธชินราช  เครื่องมหรสพก็ไม่แต่ตัวหนังที่วัดอยู่ในวัด  คนเล่นหามีไม่  พวกมหาดเล็กที่ตามเสด็จครั้งนั้นจึงชวนกันรับเล่นหนังถวายเป็นการสมโภช  และพระองค์ก็ทรงอำนวยการ  จึงกลายเป็นประเพณีสืบมาในรัชกาลต่อมาๆ          การเสด็จธุดงควัตรตามหัวเมืองของพระองค์ท่าน  ได้ทอดพระเนตรเห็นภูมิลำเนาสถานที่ต่างๆ และทำให้ทรงทราบถึงความเป็นอยู่ การประกอบอาชีพ ความทุกข์ความสุขของราษฎรในหัวเมืองเหล่านั้นด้วยพระองค์เอง  เป็นเหตุให้ทรงตระหนักมาแต่ครั้งนั้นว่าทางราชการในพระนครไม่ค่อยทราบความเป็นไปในบ้านเมืองตามความเป็นจริง  เมื่อได้ทราบอัธยาศัยความคิดอ่านของราษฎรตามหัวเมืองที่ทรงธุดงค์ไปถึงนั้น  ครั้นได้สมัครสมาคมคุ้นเคยกันแล้ว  ฝ่ายราษฎรก็พากันชอบพระอัธยาศัย  เกิดความนิยมรักใคร่นับถือกันแพร่หลายกันมาแต่ครั้งนั้น            อีกประการหนึ่งซึ่งเป็นประโยชน์สำคัญมากในทางประวัติศาสตร์ไทย  สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ พระวชิรญาณเสด็จไปธุดงค์ตามที่ต่างได้ทอดเห็นโบราณสถานหลายแห่งที่ทีแบบอย่างต่างๆ กันมาสมัย  และยังได้โบราณวัตถุเป็นต้นว่าศิลาจารึกจากเมืองสุโขทัย  ก็ทรงเกิดใฝ่พระหฤทัยในการศึกษาโบราณคดีและประวัติศาสตร์ของไทยมาตั้งแต่นั้น  เหมือนอย่างทรงนำทางให้ผู้อื่นทั้งไทยและชาวต่างชาติศึกษาตามเสด็จต่อมา  ความรู้เรื่องโบราณคดีของประเทศไทยจึงได้เจริญแพร่หลาย  แม้จนทุกวันนี้หากใครจะศึกษาโบราณคดีและประวัติศาสตร์ของไทย  ก็ยังได้อาศัยพระบรมราชาธิบายของพระองค์ท่านซึ่งทรงพระราชนิพนธ์ไว้เป็นแนวทางแทบทุกคน จากคุณ : กัมม์ - [ 19 ก.พ. 51 09:48:42 ]

ความคิดเห็นที่ 7 (ต่อ)          ถึงปีมะโรงจัตวาศก จุลศักราช ๑๑๙๔ พุทธศักราช ๒๓๗๕  กรมพระราชวังบวรมหาศักดิพลเสพสวรรคต  ข้าในกรมเจ้านายต่างกรมหลายพระองค์เข้าใจว่าเจ้านายของตนจะได้โปรดเกล้าฯ สถาปนาเป็นกรมพระราชวังบวรสถานมงคลต่อจากกรมพระราชวังบวรมหาศักดิพลเสพ  พากันเตรียมตัวจะเป็นขุนนางวังหน้าจนเกิดกิตติศัพท์ขึ้น  พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงรำคาญพระราชหฤทัย  จึงทรงปรึกษาพระยาศรีพิพัฒน์ (ทัต) ในการนั้น  พระยาศรีพิพัฒน์ (ทัต) กราบบังคมทูลว่าถ้าเช่นนั้นควรโปรดเกล้าให้เลื่อนกรมเจ้านายขึ้นตามราชประเพณีในรัชกาลที่ ๑ ที่ ๒ ให้ปรากฏเสียว่าจะได้เป็นเพียงนั้น  ข้าในกรมจะได้ไม่มักใหญ่ใฝ่สูงและการณ์ที่เลื่องลือวุ่นวายก็จะสงบลงเอง          พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงเห็นชอบด้วยทรงเจตนาจะไม่ตั้งเจ้านายเป็นกรมพระราชวังบวรสถานมงคล   จึงโปรดเกล้าฯ ให้เลื่อนกรมเจ้านายขึ้นเป็นกรมหลวง กรมขุนหลายพระองค์  สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าจุฑามณี ก็ทรงรับกรมเป็น กรมขุนอิศเรศรังสรรค์ ในครั้งนี้ด้วย  แต่ได้ทรงเว้นสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ พระวชิรญาณ ไว้  จะว่าขัดข้องด้วยทรงพระผนวชเป็นภิกษุอยู่ก็มิใช่  เพราะเมื่อกรมหมื่นนุชิตชิโนรสทรงรับกรมก็ทรงสมณเพศมีเป็นตัวอย่างอยู่  สันนิษฐานว่าคงเป็นเพราะพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระบรมเชษฐาธิราชทรงพระราชดำริว่า  ตำแหน่งพระมหาอุปราชรัชทายาย  ไม่สมควรแก่เจ้านายพระองค์อื่น  นอกจากสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้ามงกุฎ พระวชิรญาณ  แต่ติดอยู่ด้วยทรงผนวชอยู่จะตั้งเป็นกรมพระราชวังบวรสถานมงคลที่รัชทายาทก็ขัดข้องด้วยทางฝ่ายพระศาสนา  จะให้ทรงรับกรมก็ไม่เข้ากับสาเหตุที่ทรงโปรดเกล้าฯ ให้เลื่อนกรมเจ้านายในครั้งนั้น  จึงให้งดเสีย          วัดสมอรายที่ทรงประทับอยู่นี้  เขตวัดติดต่อกับวัดคอนเซปชั่น (Immaculate Conception Church) ของโรมันคาทอลิก  เวลานั้นสังฆราชปาลกัวต์ยังเป็นบาทหลวงเจ้าอธิการของวัด  ท่านบาทหลวงชอบไปเฝ้าทูลถามความรู้เรื่องภาษาและขนบธรรมเนียมประเพณีไทยเนืองๆ จนทรงคุ้นเคย  สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ พระวชิรญาณ จึงโปรดฯ ให้สอนภาษาละตินถวายเป็นการแลกเปลี่ยนวิชาความรู้กัน  เป็นมูลเหตุที่ทรงศึกษาภาษาต่างประเทศนับแต่นี้ไป  จะได้ทรงศึกษาอยู่เท่าไรไม่ปรากฏ  แต่สังเกตได้จากพระราชหัตถเลขาเมื่อเสวยราชย์แล้ว  มักทรงใช้ภาษาละตินเนืองๆ เห็นได้ว่าจะทรงทราบไวยากรณ์ของภาษาละตินพอสมควร            เมื่อทรงประทับอยู่วัดสมอนั้นแต่แรกเริ่มนั้น  มีพระสงฆ์ซึ่งถือวัติปฏิบัติตามเสด็จราวสัก ๒๐ รูป  ตามเสด็จมาอยู่วัดสมอรายบ้าง  คงอยู่ ณ วัดมหาธาตุฯบ้าง  หรืออยู่วัดอื่นๆ บ้าง  มาประชุมทำสังฆกรรมที่วัดสมอราย  และตั้งเป็นธรรมยุติกนิกายขึ้น  เมื่อกิตติศัพท์พระเกียรติคุณที่ทรงเชี่ยวชาญพระไตรปิฎก  และพระปฏิภาณในการแสดงธรรมเทศนาเลื่องลือแพร่หลายออกไป  ก็มีพระภิกษุสามรเณรพากันมาถวายตัวเป็นศิษย์  และบวชแปลงเป็นธรรมยุติกามากขึ้น  พวกคฤหัสถ์ก็พากันเลื่อมใสในวัตรปฏิบัติและการแสดงธรรมของพระองค์  ไปถือศีลฟังธรรม ตลอดจากจนนำบุตรหลานมาฝากฝังให้เล่าเรียนเป็นลูกศิษย์มากขึ้นโดยลำดับ  จนวัดสมอรายเกิดเป็นสำนักคณาจารย์ที่มีชื่อเสียงสำนักหนึ่ง  ปรากฏกิตติศัพท์เลื่องลือถึงพระกรรณพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระเชษฐาธิราช  วันหนึ่งไม่ทราบว่าเป็นปีใดแน่  สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ พระวชิรญาณเสด็จเข้าไปถวายเทศนาพระธรรมในพระบรมมหาราชวัง  เมื่อเสร็จสิ้นพระธรรมเทศนาแล้ว  พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระบรมเชษฐาธิราชตรัสว่า “ชีต้นบวชมานานแล้ว ควรเป็นพระราชาคณะได้” แล้วพระราชทานพัดแฉกพื้นตาดให้ทรงถือเป็นพัดยศต่อมา แก้ไขเมื่อ 19 ก.พ. 51 10:12:36 แก้ไขเมื่อ 19 ก.พ. 51 09:50:08 จากคุณ : กัมม์ - [ 19 ก.พ. 51 09:49:38 ]

ความคิดเห็นที่ 8 สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าจุฑามณี กรมขุนอิศเรศรังสรรค์ จากคุณ : กัมม์ - [ 19 ก.พ. 51 09:53:17 ]

ความคิดเห็นที่ 9 พระยาศรีพิพัฒน์ (ทัต) สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาพิชัยญาติ จากคุณ : กัมม์ - [ 19 ก.พ. 51 09:56:02 ]

ความคิดเห็นที่ 10 พระจอมเกล้า - พระจอมปราชญ์ ตอนที่ ๓ สมเด็จพระมหาธรรมราชา และธรรมยุติ จบแต่เพียงเท่านี้ครับ  ตอนต่อไปจะว่าด้วยเรื่องพุทธศษสนาที่เจริญจนเลื่องลือออกไปยังนานนาประเทศครับ จากคุณ : กัมม์ - [ 19 ก.พ. 51 09:57:48 ]

ความคิดเห็นที่ 11 ขอความเมตตา คนละคลิกเช่นเดิมนะครับ จากคุณ : กัมม์ - [ 19 ก.พ. 51 10:06:50 ]

ความคิดเห็นที่ 12 ตามเจ้าของกระทู้ไม่ทันเลยค่ะ 5555 ขออนุญาตตามอ่านตามเก็บค่ะคุณกัมม์  ขอบคุณมากนะคะ จากคุณ : ปริยวาที - [ 19 ก.พ. 51 10:07:50 ]

ความคิดเห็นที่ 13 ก็น่าคิดตรงที่ว่าพระจอมเกล้าทรงได้มีเวลาศึกษาวิชาความรู้  เพราะขญะนั้นพระชนมายุเพียง ๒๑ พรรษา แต่การเรียนการศึกษาควรจะมีระยะเวลาพอประมาณ เมื่อมีความรู้ถึงระดับหนึ่งก็จะสามารถประกอบกิจการการงานได้ ด้วยเหตุที่พระนั่งเกล้า เสวยราชย์นานมากถึง ๒๗ ปี ถ้าพระองค์มีพระชนม์ยืนกว่าพระอัยกา(ร ๑) ล่วงกว่า ๗๐ พรรษา พระจอมเกล้าก็คงอยู่ในสมณเพศไปเรื่อยๆ การสละราชย์สมบัติก็ไม่เคยปรากฎมีมา คนในสมัยก่อนอายุไม่ใคร่มากนัก ถ้าการณ์เป็นว่าพระจอมเกล้าพระชนม์ยืนเพียงเท่ากับพระราชบิดา(ร ๒) แล้ว ร ๓ พระชนม์ยืนกว่านี้ การสืบราชสมบัติจะมีไปถึงเจ้าฟ้าจุฑามณี หรือเปล่าก็อาจจะไม่แน่ หรือ อาจจะต้องเป็นพระราชโอรสใน ร ๓ เองที่ไม่ใช่เจ้าฟ้า ดังเช่นพระองค์ท่านเป็นพระองค์เจ้าแต่ได้เสวยราชย์ จากคุณ : จำปูน (อ่างหยก) - [ 19 ก.พ. 51 10:36:06 ]

ความคิดเห็นที่ 14 ตามมาติด ๆ หนูลงชื่อไว้อ่านที่บ้านนะค้า จากคุณ : biebie999 - [ 19 ก.พ. 51 10:47:19 ]

ความคิดเห็นที่ 15 สวัสดีครับ คุณ จำปูน สวัสดีครับ น้องบี เรื่องการสืบราชสมบัติต่อจากพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว  ที่ว่าจะต่อลงไปถึงพระราชโอรสในรัชกาลที่ ๓ นั้น  โดยส่วนตัวผมยุติแล้ว  เนื่องจากได้อ่างพงศาวดารตอนนี้แล้วมองไม่เห็นเหตุที่สมควรเลย  ผมเคยหารือกับคุณ หนุ่มชาวบ้าน  ในกระทู้ ขอถามประวัติศาสตร์การสืบสันตติวงศ์จาก ร.3 ถึง ร.4 http://www.pantip.com/cafe/library/topic/K6292027/K6292027.html และลองค้นหาเจ้านายที่ทรงมีความชอบในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว  ได้ความดังนี้ครับ          .... ว่าถึงพระราชพงศาวดารในรัชกาลที่ ๓ พระราชวงศ์ที่เป็นหลักเป็นกำลังแผ่นดินก็มีกรมพระราชวังบวรมหาศักดิ์พลเสพ (พระเจ้าอา) ๑  กรมหลวงนเรศรโยธี (พระโอรสในกรมพระราชวังหลัง) ๑  กรมหลวงเสนีบริรักษ์(พระโอรสในกรมพระราชวังหลัง) ๑ กรมหลวงเทพพลภักดิ์ (พระเจ้าอา) ๑  กรมหลวงรักษ์รณเรศ (พระเจ้าอา) ๑  กรมขุนรามอิศเรศ (พระเจ้าอา) ๑  กรมขุนเดชอดิศร (พระเจ้าน้องยาเธอ) ๑  กรมขุนพิพิธภูเบนทร์ (พระเจ้าน้องยาเธอ) ๑  เจ้าฟ้ากรมขุนอิศเรศรังสรรค์ (สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ) ๑  สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้ามงกุฎฯ พระวชิรญาณ ๑  ที่ทรงพระเจริญมาถึงจนสิ้นรัชกาลที่ ๓ ก็มีกรมขุนรามอิศเรศ  กรมขุนเดชอดิศร  กรมขุนพิพิธภูเบนทร์  เจ้าฟ้ากรมขุนอิศเรศรังสรร  และสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้ามงกุฎ พระวชิรญาณ          ส่วนพระเจ้าลูกยาเธอที่ทรงสถาปนากรมในแผ่นดินนี้ได้แก่ พระองค์เจ้าศิริวงศ์เป็นกรมหมื่นมาตยาพิทักษ์  พระองค์เจ้าคเนจรเป็นกรมหมื่นอมเรนทรบดินทร์  ก็ไม่ปรากฏในพงศาวดารว่ามีความชอบใหญ่อย่างใด  ส่วนพระองค์ที่เหลือก็มาโปรดเกล้าฯ สถาปนากรมในรัชกาลต่อมาทั้งสิ้น .... นอกจากทั้งสองพระองค์นั้นแล้ว  ยังมีเจ้านายอีก ๓ พระองค์ซึ่งทรงคุณวุฒิที่แทรกพระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวอยู่อีกนะครับ ที่กล่าวมานี้ ขอยกเรื่องกฎมณเฑียรบาลออกเสียก่อนนะครับ เพราะในสมัยนั้นยังไม่มีกฎมณเฑียรบาลในเรื่องนี้ (หรือมีก็ลืมไปเสียนานแล้ว) แก้ไขเมื่อ 19 ก.พ. 51 11:51:38 แก้ไขเมื่อ 19 ก.พ. 51 11:46:44 จากคุณ : กัมม์ - [ 19 ก.พ. 51 11:26:49 ]

ความคิดเห็นที่ 16 มาร่วมด้วยช่วยโหวต ครับ พี่กัมม์ จากคุณ : ฟ้าสีคราม (wenxuan1983) - [ 19 ก.พ. 51 11:37:14 ]

ความคิดเห็นที่ 17 สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพตรัสเล่าไว้ในหนังสือความทรงจำเรื่อง "เกิดในเศวตฉัตร" ที่มีคนเอามาแต่งว่าเอาเศวตฉัตรมากางให้ตอนเกิด  ว่า ".... แต่น่าอนาถใจที่มีบุคคลชั้นสูงอันควรจะรู้ว่าเป็นเท็จ ยอมเชื่อถึงคัดเอามาลงในหนังสือที่ตนแต่งพิมพ์ในภายหลัง  ฉันได้เคยต่อว่าก็แก้แต่ว่า  ถึงไม่จริงนักก็เป็นการเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว  ฉันเห็นว่าแต่งหนังสือเฉลิมพระเกียรติ  ควรกล่าวแต่ที่เป็นความจริง  ถ้าเอาความเท็จมากล่าวหาเป็นพระเกียรติไม่ ...." ยังอีกเรื่องหนึ่งที่ต้องทำความเข้าใจ  มีหนังสือหลายเล่มแต่งเพื่อจะเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวให้ยิ่งขึ้น  คือเรื่องทรงเลื่อนกรมและตั้งกรมเมื่อครั้งกรมพระราชวังบวรมหาศักดิ์พลเสพ สวรรคต   ในพระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ ๓  เขียนไว้ว่า          .... (เมื่อกรมพระราชวังมหาศักดิ์พลเสพสวรรคต) ครั้งนั้นข้าไทยเจ้าต่างกรม กรมใหญ่ๆ ตื่นกันว่าเจ้าของตัวจะได้เป็นวังหน้า  บ้างก็หาเครื่องยศและผ้าสมปัก  ที่อยากเป็รตำรวจก็หาหอกรัดประคดเอิกเกริกกันไปทั้งเมือง  สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวได้ทรงทราบ  ปรึกษาด้วยท่านเสนาบดีผู้ใหญ่  ท่านพระยาศรีพิพัฒนรัตนโกษากราบทูลว่า  ถ้าไม่ทรงตั้งกรมพระราชวังแล้ว  ขอให้ยกเจ้าต่างกรมผู้ใหญ่เลื่อนขึ้นเป็นกรมหลวง กรมขุนขึ้น  ข้าไทยจะได้เห็นว่าเจ้านายของตัวได้เลื่อนที่มียศเพียงนั้นๆ แล้วจะได้หายตื่น  ทรงพระราชดำริเห็นด้วย  จึงเลื่อนกรมหมื่นเทพพลภักดิ์ ๑  กรมหมื่นรักษรณเรศร ๑  กรมหมื่นเสนีบริรักษ์ ๑  สามพระองค์ขึ้นเป็นกรมหลวง  กรมหมื่นรามอิศเรศ ๑  กรมหมื่นเดชอดิศร ๑  กรมหมื่นพิพิธภูเบนทร์ ๑  เลื่อนขึ้นเป็นกรมขุน  แล้วทรงตั้งสมเด็จพระอนุชาธิราช เจ้าฟ้าพระองค์น้อย  ขึ้นเป็นกรมขุนอิศเรศรังสรรค์ ....          แม้ในหนังสือพระราชประวัติพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพทรงทำเชิงอรรถไว้ว่า "เลยเป็นประเพณี (ตั้งแต่รัชกาลที่ ๓) เมื่อพระมหาอุปราชสวรรคต  คงมีการเลื่อนกรมเจ้านาย แม้ไม่มีเหตุเหมือนในรัชกาลที่ ๓"          ทำให้เข้าใจไปว่าที่ทรงโปรดฯ ให้เลื่อนกรมครั้งนี้  เพราะทรงสยบข่าวที่เลื่องลือวุ่นวายในขณะนั้นเพียงอย่างเดียวแล้วเลยกลายเป็นประเพณี  ผมจำได้ว่าสมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพเองได้ทรงพระนิพนธ์ไว้ในหนังสือเล่มหนึ่ง(จำหนังสือไม่ได้..อีกแล้ว)ว่า "ประเพณีการเลื่อนกรมเจ้านายเมื่อพระมหาอุปราชสวรรคตนั้น มีมาก่อนนั้นเเล้ว"  ผมจึงลองค้นดูในพระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ดู ได้ความว่า - เมื่อกรมพระราชวังบวรมหาสุรสิงหนาทเสด็จสวรรคตปีกุนเบญจศก จ.ศ. ๑๑๖๕  โปรดให้เลื่อนเจ้าฟ้ากรมขุนเสนานุรักษ์ ขึ้นเป็นกรมหลวง  และโปรดให้ตั้งสมเด็จพระเจ้าหลานเธอ เจ้าฟ้าจุ้ย เป็นกรมขุนพิทักษ์มนตรี - ส่วนในรัชกาลที่ ๒ เมื่อกรมพระราชวังบวรมหาเสนานุรักษ์สวรรคต  ยังไม่ชัดว่าโปรดให้เลื่อนกรมและโปรดตั้งกรมเจ้านายพระองค์ใดบ้าง  ขออนุญาตฝากเพื่อนๆ ทุกท่านช่วยกันค้นด้วยนะครับ แก้ไขเมื่อ 19 ก.พ. 51 16:08:24 จากคุณ : กัมม์ - [ 19 ก.พ. 51 11:42:30 ]

ความคิดเห็นที่ 18 สวัสดีครับ คุณ ฟ้าสีคราม ขออภัยส่งข้อความแล้วจึงเห็น ขอบพระคุณทุกๆ คลิกครับ จากคุณ : กัมม์ - [ 19 ก.พ. 51 11:44:16 ]

ความคิดเห็นที่ 19 ตอนท้ายของ # ๔ ...สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ พระวชิรญาณจึงถูกกรมหมื่นรักษรณเรศให้ร้ายด้วยประการต่าง ๆ จนกระทั่งผลกรรมที่ก่อไว้ย้อนมาสู่ตัวเองต้องราชภัยเป็นอันตรายลงไป  ดังจะกล่าวต่อไปข้างหน้า ขอเล่าเรื่องกรมหมื่นรักษรณเรศ หรือหม่อมไกรสรต่อจากคุณกัมม์ ในปีชวด พ.ศ. ๒๓๕๙ ในแผ่นดินรัชกาลที่ ๒ สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์(บุญศรี)เจ้าอาวาสวัดมหาธาตุ กำลังจะได้ขึ้นเป็นสมเด็จพระสังฆราช อยู่ ๆ ก็มีข่าวว่า ต้องอาบัติปาราชิก  ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พระเจ้าน้องยาเธอ พระองค์เจ้าไกรสร กรมหมื่นรักษรณเรศ และ พระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ ทรงพิจารณาโทษ  แล้วให้จำคุก สมเด็จพระพุทธโฆษจารย์ แล้วลงพระอาญาเฆี่ยนหลัง พระเจ้าน้องยาเธอ พระองค์เจ้าคันธรส กรมหมื่นศรีสุเรนทร ผู้ทรงเป็นศิษย์เอกในสมเด็จพระพุทธโฆษจารย์มาก ทรงเคียดแค้นในการกระทำอันเกินกว่าเหตุของเจ้านาย ๒ พระองค์มาก จึงทรงเขียนบัตรสนเท่ห์ ดังนี้ ไกรสรพระเสด็จได้       สึกชี กรมหมื่นเจษฎาบดี       เร่งไม้ พิเรนทรแม่นอเวจี        ไป่คลาด อาจพลิกแผ่นดินได้      แม่นแม้น เมืองทมิฬ จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 19 ก.พ. 51 11:46:20 ]

ความคิดเห็นที่ 20 ในแผ่นดินรัชกาลที่ ๓ กรมหลวงรักษรณเรศ วางตัวเป็นศัตรูกับสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ พระวชิรญาณ มาโดยตลอด พระสุเมธ  (ซาย  พุทธวังโส) ผู้ยังความศรัทธา เลื่อมใสแก่สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ พระวชิรญาณ ก็ยังโดนรังควาน สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงไว้ในพระนิพนธ์เรื่องความทรงจำว่า "ถูกหม่อมไกรสรพยายามทำร้ายหนักขึ้น จนถึงหาเหตุให้สึกพระสุเมธมุนีที่เป็นพระอุปัชฌาย์ของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว" กรมหลวงรักษรณเรศเอ่ยอ้างว่าเมื่อสิ้นแผ่นดินรัชกาลที่ ๓ แล้ว พระองค์ก็จะไม่ยอมลงให้แก่ใคร เท่ากับว่าบอกเป็นนัยถึงตนจะขึ้นครองราชย์เอง รัชกาลที่  ๓ ทรงลงพระราชอาญา ถอดกรมหลวงรักษรณเรศเป็นหม่อมไกรสร และให้ประหารชีวิต    เหตุผลที่ปรากฏในพระราชพงศาวดารถึงการประหารชีวิตหม่อมไกรสร มีอยู่สองข้อ คือ ข้อแรกเป็นเรื่องบ้านเมืองคือกระด้างกระเดื่อง  ข้อสองเป็นเรื่องส่วนตัวคือหม่อมไกรสรทำให้บ่าวน้ำกามเคลื่อน (มีความสัมพันธ์กับมหาดเล็ก) ในพระราชพงศาวดารสมัยรัชกาลที่ ๓ ฉบับเจ้าพระยาทิพากรวงศ์ บันทึกเอาไว้ว่า "...มักใหญ่ใฝ่สูงจะเป็นวังหน้าบ้าง เป็นเจ้าแผ่นดินบ้าง อย่าว่าแต่มนุษย์เราจะยอมให้เป็นเลย แต่สัตว์เดียรัจฉานมันก็ไม่ยอมให้ตัวเป็นเจ้าแผ่นดิน จึงโปรดฯ ให้ถอดเสียจากกรมหลวง ให้เรียกว่าหม่อมไกรสร...ลงพระราชอาญาแล้วให้ไปสำเร็จโทษด้วยท่อนจันทน์ ที่วัดปทุมคงคา เมื่อวันพุธ เดือนอ้าย แรม ๓ ค่ำ..." นอกจากหม่อมไกรสรแล้วยังมีบ่าวไพร่อีก ๗ คน ถูกประหาร หม่อมไกรสรถูกทุบด้วยท่อนจันทน์ บนแท่นหินที่มีขนาดกว้าง ๔๘ นิ้ว ยาว ๖๐ นิ้ว หนาประมาณ ๑๒ นิ้ว ณ วัดปทุมคงคา ใน พ.ศ.๒๓๙๑ ภายหลังหม่อมไกรสรซึ่งเป็นศัตรูที่สำคัญของพระองค์ ได้รับพระราชอาญาให้สำเร็จโทษด้วยท่อนจันทน์ที่วัดปทุมคงคาแล้ว ได้มีผู้ถวายพระพุทธรูปองค์หนึ่งแด่สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ พระวชิรญาณ  ได้ถวายพระนามว่า "พระไพรีพินาศ" การประหารกรมหลวงรักษรณเรศ หรือหม่อมไกรสรนี้ บางท่านก็ว่าเป็นการเตรียมการให้สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ พระวชิรญาณขึ้นเสวยราชย์ ต่อจากรัชกาลที่ ๓ จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 19 ก.พ. 51 11:47:51 ]

ความคิดเห็นที่ 21 ขอบพระคุณ คุณ เพ็ญชมพู  เช่นเคยครับ เรื่องสำเร็จโทษหม่อมไกรสร  จะเล่าถึงคำให้การอย่างละเอียดอีกครั้งในกระทู้ต่อไปนะครับ ตรงนี้ขออนุญาตเพิ่มเติมเรื่อง สถานที่ประหารชีวิตในกรุงเทพฯ ในบันทึกรับสั่งสมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ http://www.bloggang.com/viewblog.php?id=rattanakosin225&group=11&date=14-05-2007&gblog=17 เรื่อง สถานที่ประหารชีวิตในกรุงเทพฯ          ปัญหา สถานที่ประหารชีวิตนักโทษในกรุงเทพฯ นี้ ก่อนที่จะใช้บางขวางเป็นที่ประหาร เคยใช้ที่ใดมาก่อนบ้าง          ตอบ การประหารชีวิตนั้น เดิมแต่สร้างกรุงดูเหมือนจะเป็นวัดสำเพ็ง คือ วัดปทุมคงคา ข้อนี้มีหลักอยู่ บาทหลวงไปสร้างวัดที่ห้างเคียมฮั่วเฮง เรียกว่า คัลวารี่ (Calvary) หรือที่เรียกกันว่า วัดกะละหว่า ความจริงคัลวารี่ แปลว่า ที่ที่เอาพระเยซูไปตรึงไม้กางเขน          ต่อจากวัดสำเพ็งย้ายไปประหารที่วัดมักกะสัน แล้วย้ายมาทางหลังวัดเทพศิรินทร์ ทางวัดโคก (วัดพลับพลาไชย) แต่ต่อมาย้ายกลับไปวัดมักกะสันอีก ที่วัดโคกนั้นเคยขี่ม้าไปดู          ที่วัดสำเพ็งนั้น ถ้าฆ่าเจ้านายละฆ่าที่นั่น มาจนภายหลัง เช่นหม่อมไกรสร จะเป็นด้วยเหตุไรหาปรากฏไม่ ที่วัดสำเพ็งนี้จึงเป็นที่สำคัญ เพราะแต่ก่อนงานพระบรมศพ พระบรมอัฐิเก็บแล้ว ก่อนที่จะใช้พระอังคารฝังกันนั้น เชิญลงเรือบุษบก เรือศรี แห่มีกลองชะนะเต็มที่ไปถึงวัดสำเพ็ง แล้วก็เอาพระอังคารลงลอยที่นั่น และถ้าช้างเผือกตายก็เช่นเดียวกัน เขาเอาผ้าขาวห่อช้างตาย มีเรือดั้ง เรือกันแห่ ลากเอาไปถ่วงที่วัดสำเพ็งเหมือนกัน. แก้ไขเมื่อ 19 ก.พ. 51 12:08:23 จากคุณ : กัมม์ - [ 19 ก.พ. 51 12:00:16 ]

ความคิดเห็นที่ 22 (ผิด) แก้ไขเมื่อ 19 ก.พ. 51 12:03:32 จากคุณ : กัมม์ - [ 19 ก.พ. 51 12:01:42 ]

ความคิดเห็นที่ 23 (ผิดซ้ำ) แก้ไขเมื่อ 19 ก.พ. 51 12:04:29 จากคุณ : กัมม์ - [ 19 ก.พ. 51 12:02:25 ]

ความคิดเห็นที่ 24 แดนประหารแห่งแรกอยู่ในวัด http://bangkoktourist.com/thai_unseen_historical_the_first_execution.php          นอกจากนี้วัดปทุมคงคายังถูกใช้เป็นแดนประหารชีวิตเจ้านายสมัยต้นรัตนโกสินทร์ ดังปรากฏหลักฐาน “แท่นหินสำเร็จโทษ” ขนาดกว้างประมาณ 48 นิ้ว ยาว 60 นิ้ว ซึ่งใช้เป็นที่สำเร็จโทษเจ้านายหลายพระองค์ ตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 1 ถึงรัชกาลที่ 3 โดยนำร่างมัดในถุงแดงแล้วสำเร็จโทษด้วยท่อนจันทน์ จากคุณ : กัมม์ - [ 19 ก.พ. 51 12:06:01 ]

ความคิดเห็นที่ 25 ขอบคุณมากๆคะ คุณกัมม์ สาวมาอ่านและขอเก็บต่อนะคะ จากคุณ : sawkitty - [ 19 ก.พ. 51 13:03:54 ]

ความคิดเห็นที่ 26 แวะมาตอกบัตรลงชื่อก่อนค่ะ เดี๋ยวว่างแล้วจะมาอ่านอีกที กดเก็บแล้วนะคะ จากคุณ : little kitty - [ 19 ก.พ. 51 14:02:13 ]

ความคิดเห็นที่ 27 มาอ่านเก็บความรู้ค่ะ พร้อมกดหนึ่งโหวต จากคุณ : law of nature - [ 19 ก.พ. 51 14:47:23 ]

ความคิดเห็นที่ 28 มาอ่านแล้วคับผม ถ้าอ่านนิยายเรื่อง บุญบรรพ์ตามไปด้วย จะได้อรรถรสมากขึ้นนะครับ จากคุณ : กริชครับผม - [ 19 ก.พ. 51 15:36:13 ]

ความคิดเห็นที่ 29 ตามมาอ่านและเก็บด้วยคนครับผม ขอบคุณมากครับ ทั้งคุณกัมม์ และคุณเพ็ญชมพูครับ รออ่านกระทู้ต่อไปด้วยครับ จากคุณ : วศินสุข - [ 19 ก.พ. 51 21:19:53 ]

ความคิดเห็นที่ 30 ตามอ่านมาตลอดค่ะ ครูคนแรกที่สอนให้อ่านเขียน  เล่าว่าประเทศเรานั้นมีบุญหนักหนา  พระมหากษัตริย์ในรัตนโกสินทร์ทุกพระองค์ มีประโยชน์ต่อประเทศชาติมากมายนักในเวลาต่างๆกัน ยิ่งอ่านและศึกษาติดตามก็เห็นจริงตามนั้น ได้อ่านจดหมายเหตุของหลวงอุดมสมบัติ  ความยากลำบากในการออกขุนนางเพื่อฟังข่าวศึก การเดินทาง  การซ่อมเรือ  พระบรมราชวินิจฉัย  ทรงเป็นห่วงทหารว่าเมาเรือหรือไม่  หายเมาแล้วคงกินข้าวได้มาก  เรือลำไหนต้องซ่อม  จะซ่อมอย่างไร  ซ่อมแล้วออกเดินทางพลัดไปไหน ใครเห็นบ้าง ที่เล่ากันมาว่า พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงจำหน้าและชื่อขุนนางได้มาก  ก็เป็นจริงตามนั้น จดหมายเหตุรัชกาลที่ ๓  ที่พิมพ์ใบบอกข่าวสงคราม มีรายละเอียดการพัฒนาผลการสู้รบ กำลัง  การสืบข่าวความเคลื่อนไหวของข้าศึก  การบรรยายสรุปหลังการปฏิบัติการซึ่งรวมเรื่อง การเดินทัพ เสบียงอาหาร  ความสามารถของแม่ทัพนายกองต่างๆ  รายงานการบาดเจ็บของทั้งสองฝ่าย  แผนงานต่อไป เป็นรายงานที่ลึกและสั้นได้ความ  ทันสมัยมาก พระยากสาปนกิจโกศล(โหมด อมาดยกุล)เล่าถึงบิดาของท่าน พระยามหาอำมาตย์(ป้อม อมาตยกุล)ตอนยังเป็น พระสุริยภักดีขึ้นไปสักเลขที่เมืองกาฬสินธุ์ได้เดินทางมาโดยรวดเร็ว  ลงเรือที่สระบุรี ถึงกรุงเทพเวลา ๓ ยาม  ขึ้นท่าขุนนางเข้าเฝ้าทูลความให้ทรงทราบข่าวศึก  จนเวลาเช้ากินข้าวอยู่หน้าพระที่นั่ง แก้ไขเมื่อ 19 ก.พ. 51 21:50:48 จากคุณ : แสนอักษร - [ 19 ก.พ. 51 21:43:46 ]

ความคิดเห็นที่ 31 พระยากสาปนกิจ ผู้เป็นบุตรบุญธรรมของ พระพี่เลี้ยงกลิ่น ในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เล่าเรื่องต่อไปว่า เมื่อพระจอมเกล้าฯทรงผนวชเดือน ๑๒ เสด็จไปทอดกฐินเมืองเพชรบุรี คุณน้าพระกลิ่นและคุณน้าแย้ม(บิดามารดาบุญธรรมที่ขอนายโหมดมาเลี้ยงตั้งแต่ยังเด็ก) ได้จัดเรือกุแหละ ใหญ่เท่าเรือน้ำตาล ๔ ลำ  ล่วงหน้าไปรับเสด็จ  บันทุกคนใช้ออกไปทั้งชายหญิง ๔๐ คน นายโหมดเล่าด้วยสายตาเด็กๆว่า  ไปจอดเรืออยู่ที่หน้าเมืองเพชรบุรี  เห็นมีเสาชิงช้าใหญ่เหมือนเสาชิงช้าที่กรุงเทพแต่ต่ำกว่า  ครั้งนั้นที่เพชรบุรีไม่มีกามีแต่แกทั้งนั้น ในปากอ่าวแหลมเข้าไปกว้างกว่าทุกวันนี้ ๒ เท่ากว่า  ได้เห็นเรือเสามีใบแล่นเสมอหน้ากันเข้าไปสามลำก็ยังห่างตลิ่งอยู่มาก คัดมาจาก ๓๓๑ปี สกุลอมาตย์ และ ๗๓ปีแห่งการพระราชทานนามสกุลอมาตยกุล พิมพ์ ๒๕๒๙ เป็นหนังสือที่สนุกสนานเปี่ยมความรู้ยากยิ่งที่จะหา จากคุณ : แสนอักษร - [ 19 ก.พ. 51 22:06:34 ]

ความคิดเห็นที่ 32 ตามมาติดๆเหมือนกันค่ะ จากคุณ : แม่ของObst (obst) - [ 20 ก.พ. 51 00:21:10 ]

ความคิดเห็นที่ 33 ตามมาขอบคุณ คุณกัมม์ และทุกท่านครับ แก้ไขเมื่อ 20 ก.พ. 51 02:48:10 จากคุณ : ps_addict - [ 20 ก.พ. 51 02:47:10 ]

ความคิดเห็นที่ 34 ขอเสริมคุณจำปูนสักเล็กน้อย ที่กล่าวตอนหนึ่งว่า การสละราชสมบัติแต่เดิมไม่เคยมีปรากฏ แต่หลังจากนั้นแล้ว พบว่าพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงมีแนวคิดเป็นพระองค์แรกที่จะทรงสละเป็นพระองค์แรก โดยขณะนั้นได้สร้างวังขึ้นวังหนึ่งในฝั่งธนเพื่อเตรียมเสด็จไปพักผ่อนหลังจากที่พระมหากษัตริย์พระองค์ใหม่เสด็จขึ้นครองราชย์แล้ว และวังนั้นก็ได้เป็นที่ประสูติหม่อมเจ้าองค์หนึ่งในสมเด็จเจ้าฟ้าชายจุฬาลงกรณ์กับหม่อมแพเมื่อปี พ.ศ.๒๔๑๐ ซึ่งในเวลาต่อมาคือ ร.๕ กับเจ้าคุณพระประยูรวงศ์ แต่พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวก็ไม่ได้มีวันนั้น เพราะเสด็จสวรรคตอย่างกะทันหันต่อมาในเวลาอีกไม่นาน พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวก็ทรงมีแนวคิดในการสละราชสมบัติอีกพระองค์หนึ่ง ได้อ่านพบจากหนังสือประวัติต้นรัชกาลที่ ๖ ว่าจะเสด็จประทับที่วังบ้านปืนเมืองเพชรบุรี  แต่พระองค์ก็ทรงพระประชวรและเสด็จสวรรคตไปเสียก่อน หลังจากนั้น สมัยรัชกาลที่ ๖-๗-๘ ก็ไม่เคยมีแนวคิดในเรื่องนี้อีกเลย จากคุณ : NickyNick - [ 20 ก.พ. 51 08:23:53 ]

ความคิดเห็นที่ 35 คลิกเพื่อขอให้เก็บเข้าคลังกระทู้อีก 1 เสียงแล้วครับ ด้วยความขยันหมั่นเพียรและกุศลจิตของคุณกัมม์ ขอให้คุณกัมม์โชคดีมีสุขมาก ๆ ครับ จากคุณ : ยูโทเพียไทย (สุธน หิญ) - [ 20 ก.พ. 51 13:39:01 ]

ความคิดเห็นที่ 36 สวัสดีครับ คุณ sawkitty สวัสดีครับ คุณ little kitty สวัสดีครับ คุณ law of nature สวัสดีครับ คุณ กริชครับผม สวัสดีครับ คุณ วศินสุข สวัสดีครับ คุณ แม่ของObst สวัสดีครับ คุณ ps_addict สวัสดีครับ พี่นิค สวัสดีครับ คุณ ยูโทเพียไทย (สุธน หิญ) ขอบพระคุณคุณ แสนอักษร และพี่นิค ครับ ขอบพระคุณทุกท่านที่แวะเข้ามาเยี่ยมเยือน   ขอบพระคุณน้ำใจไมตรีที่มอบมาให้แก่ผม และขอบพระคุณทุกๆ คลิกครับ จากคุณ : กัมม์ - [ วันมาฆบูชา 08:07:54 ]

ความคิดเห็นที่ 37 ตามมาอ่านและตามมา comment ครับ ว่าประวัติศาสตร์ไทยเขียนโดยผู้ชนะ เฮ้อเศร้าใจ จากคุณ : 1 (chapath) - [ 22 ก.พ. 51 22:50:06 ]

ความคิดเห็นที่ 38 สวัสดีครับ คุณ chapath คำนี้คิดนานไหมขอรับ จากคุณ : กัมม์ - [ 23 ก.พ. 51 09:34:17 ]

ความคิดเห็นที่ 39 ขึ้นบอร์ดแล้ว จขกท.หน้าเปื้อนยิ้มแน่ จากคุณ : แม่ของObst (obst) - [ 24 ก.พ. 51 01:51:46 ]

ความคิดเห็นที่ 40 มาช่วยโหวตครับ จากคุณ : NickyNick - [ 24 ก.พ. 51 11:20:52 ]

ความคิดเห็นที่ 41 สวัสดีครับคุณ แม่ของObst สวัสดีครับ พี่นิค ขอบพระคุณทุกๆ คลิกนะครับ มาว่ากันต่อตอนที่ ๔ เลยนะครับ พระจอมเกล้า - พระจอมปราชญ์ ตอนที่ ๔ ประกาศพระพุทธศาสนา http://www.pantip.com/cafe/library/topic/K6364048/K6364048.html จากคุณ : กัมม์ - [ 25 ก.พ. 51 09:56:30 ]

ความคิดเห็นที่ 42 ตามมาจากกระทู้ข้างบนค่ะ ยังเก็บรายละเอียดไม่หมดค่ะ ประวัติศาสตร์..น่าติดตามเสมอ ช่วยโหวตกระทู้..ในฐานะ..แฟนพันธุ์แท้ค่ะ จากคุณ : ผู้รักสงบ - [ 26 ก.พ. 51 03:09:20 ]

ความคิดเห็นที่ 43 เข้ามาเก็บความรู้ด้วยคนครับ จากคุณ : เราคนจรร่อนเร่มาพบกัน - [ 28 ก.พ. 51 10:16:33 ]

ความคิดเห็นที่ 44 พระจอมเกล้า - พระจอมปราชญ์ ตอนที่ ๑ เมื่อทรงพระเยาว์ http://topicstock.pantip.com/library/topicstock/2008/02/K6322290/K6322290.html จากคุณ : กัมม์ - [ 12 มี.ค. 51 20:58:24 ]