ความคิดเห็นที่ 1 พระประวัติของพระราชชายาเจ้าดารารัศมีในสมัยพระเยาว์ชนมายุได้  11  ชันษา  และมีข่าวเรื่องสมเด็จพระนางเจ้าวิคตอเรียจะทรงขอไปเป็นพระราชธิดาบุญธรรม  ตามข่าวที่โจทย์กล่าวขานกันใน  พ.ศ.  2426 – 2427  เป็นความจริงหรือไม่เพียงใดนั้น  เรื่องดังกล่าวนี้ในสมัยที่เจ้าน้อยปิงเมือง  ณ  เชียงใหม่  อดีตนายอำเภอพร้าว  จ.  เชียงใหม่  คนแรกที่บุกเบิกสร้างอำเภอในปี  พ.ศ. 2444  นั้น  ท่านได้มีชีวิตมาถึงปี  พ.ศ.  2478  อายุท่านได้  79  ปีแล้ว  ท่านได้เล่าเรื่องเกี่ยวกับสมเด็จพระจักรพรรดินีวิคตอเรีย  พระมหากษัตริย์ของกรุงอังกฤษจะส่งเจ้าหญิงดารารัศมีต่อพระเจ้าอินทวิไชยยานนท์เป็นความจริงให้ผู้เขียนซึ่งท่านรักประดุจหลานสนิทของท่านคนหนึ่ง          และท่านได้บรรยายถ่ายอุบัติกาลต่างๆ  เกี่ยวกับชีวประวัติของเจ้านายฝ่ายเหนือในราชวงศ์  “ทิพย์จักราธิวงศ์”  ให้ทราบพร้อมกับข้อเท็จจริงต่างๆ  เกี่ยวกับการปกครองในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว  รัชกาลที่  5  อันเกี่ยวกับเมืองนครเชียงใหม่          ท่านเจ้าน้อยปิงเมือง  ณ  เชียงใหม่  ท่านเป็นนักครองรุ่นแรกของกระทรวงมหาดไทยที่ได้รับราชการเป็นนายอำเภอของจังหวัดเชียงใหม่เป็นนักประวัติศาสตร์และนักจดบันทึกคนสำคัญในเหตุการณ์ต่างๆ  ในอุบัติกาลที่เกิดขึ้นตามความเป็นจริง และกว่านั้นบรรพบุรุษของท่านคือ  พระเจ้าเชียงใหม่ช้างเผือก  น้อย ธรรมลังกาเป็นปู่ทวดของท่าน  พระเจ้ามโหตรประเทศราชาคือ  ปู่ของท่าน  และเจ้าอุปราชน้อยปัญญาเป็นผู้รั้งรักษาการเจ้าเมืองเชียงแสน  ในฐานะเป็นเจ้าอุปราชเป็นเจ้าบิดาของท่านได้เป็นนักจดบันทึกเหตุการณ์สืบๆ ต่อมาตลอดจนถึงตัวท่าน          สำหรับเรื่องเกี่ยวกับพระประวัติของพระราชชายาเจ้าดารารัศมีเกี่ยวกับเรื่องดังกล่าว  ท่านได้เล่าว่า  ตอนนั้นใน  พ.ศ.  2426  ท่านมีอายุย่างเข้า  27  ปีแล้ว  และได้เป็นมหาดเล็กอยู่กับพ่อเจ้าอินทวโรรสสุริยวงศ์  โอรสองค์กลางของพระเจ้าอินทวิไชยยานนท์  ซึ่งขณะดังกล่าวนี้เจ้าอินทวโรรสพระนามเดิมว่า  เจ้าสุริยาเมฆะ  ยังมีพระยศเป็น เจ้าสุริยวงศ์  อยู่  และช่วยราชการพระเจ้าอินทวิไชยยานนท์  ผู้เป็นพระบิดา          ท่านได้เล่าให้ฟังว่า          “งานโสกันต์ตัดจุกเจ้าดารารัศมีซึ่งมีพระชนม์ได้  11  ชันษานั้น  เป็นความคิดของเจ้าพระยารัตนาธิเบศสมัยเป็นพระยาเทพประชุน  ข้าหลวงใหญ่เมืองเชียงใหม่  ตั้งแต่ปี  พ.ศ.  2417  มาแล้ว  ท่านเองได้ตั้งชื่อให้เจ้าหญิงองค์พี่ใส่นามว่า  “จันทรโสภา”  และองค์น้องว่า  “ดารารัศมี”  องค์พี่มีบุญน้อยสิ้นพระชนม์ไปตั้งแต่อายุ  5  ชันษา  คงเหลือแต่องค์น้อง  และท่านเจ้าคุณเทพประชุนแนะนำเสนอให้ไว้จุก เพราะเป็นเจ้านายชั้นสูง  พระราชบุตรีของเจ้าผู้ครองนครและเป็น  “เจ้า”  ให้ถือเป็นแบบอย่างเจ้านายในพระราชวงศ์จักรี  พ่อเจ้าชีวิตเฒ่า  (หมายถึง  พระเจ้าอินทวิไชยยานนท์)  ก็ถือปฏิบัติตามแบบทุกอย่าง                        ครั้นพระชนมายุได้  11  ชันษา  ก็กระทำพิธีโสกันต์คือโกนจุกนั่นเอง  เมื่อก่อนเจ้านายฝ่ายเหนือไม่เคยมีและไม่เคยทำมาก่อน  และได้กระทำเฉพาะเจ้าดารารัศมีองค์เดียวเท่านั้น  ภายหลังก็ไม่ปรากฏว่า  พระราชบุตรีเจ้าผู้ครองนครคนใดกระทำพิธีดังกล่าวนี้อีกเลย          พอกระทำพิธีโสกันต์เสร็จไม่กี่วันเสียงลือเล่าอ้างกันไปในหมู่พวกหัวหน้าพวกชาวพม่าต่องซู่ไทยใหญ่  (เงี้ยว)  และได้กระจายต่อไปยังบรรดาชนสามเผ่าดังกล่าว  ซึ่งเป็นคนในบังคับรัฐบาลอังกฤษ    ซึ่งได้ครอบครองแคว้นเชียงตุงต่อแดนของไทยไว้หมดแล้ว  ว่ากันว่า  สมเด็จพระนางเจ้าวิคตอเรียจักรพรรดินีกรุงอังกฤษจะทรงขอรับเอาเจ้าหญิงดารารัศมีไปเป็นพระราชธิดาบุญธรรม  จะยกย่องเสมอเจ้านายในพระราชวงศ์อังกฤษ  ให้มียศเทียบเท่าพระองค์เจ้าและจะให้เป็น  เจ้าหญิงแห่งนครเชียงใหม่          และเรื่องนี้พระเจ้าอินทวิไชยยานนท์  ได้ทรงเรียก  พวกเฮ็ดแมนอังกฤษ  หัวหน้าชนชาติพม่า และต่องซู่ไทยใหญ่มาไต่ถามว่าได้ข่าวมาจากไหน?  ถึงข่าวลือดังกล่าวนี้แล้วลือกันไปทั้งบ้านทั้งเมืองไปจนถึงพสกนิกรชาวเชียงใหม่  ตลอดไปกระทั่งถึงพระยาราชเสนาเสือ  พยัคฆนันท์  และพระราชสัมภากร  (ชุ่ม)  พระอุดรพิสดาร  (สายยู)  ข้าหลวงประจำเมืองเชียงใหม่ต่างตื่นเต้นและมาถามพระเจ้าอินทวโรรสว่ามีการติดต่อกับทางรัฐบาลอังกฤษดังข่าวลือจริงหรือไม่          ปรากฏว่าเฮ็ดแมนชาวไทยใหญ่   และต่องซู่  (ปะโอ)   ให้การว่า      นายร้อยเอกเซอร์ยอร์ช สก๊อต  ผู้สำเร็จราชการอังกฤษเมืองเชียงตุง  ซึ่งอยู่ติดกับชายแดนเมืองเชียงใหม่ได้ประกาศแก่ชาวเชียงตุงว่า  พระนางเจ้าวิคตอเรียพระเจ้ากรุงอังกฤษได้มีพระราชดำริจะขอเอาเจ้าหญิงดารารัศมีมาเป็นพระราชธิดาบุญธรรมแล้ว  ต่อไปเชียงใหม่กับเชียงตุงจะเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน  โดยจะทรงตั้งเจ้าหญิงดารารัศมีเป็นทายาทเจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่อีกด้วย          และทางเฮ็ดแมนชาวพม่า  (หัวหน้าคนในบังคับอังกฤษ)  ก็ได้กราบทูลพ่อเจ้าอินทวิไชยยานนท์ว่า  ชาวพม่าที่เดินทางจากเมืองย่างกุ้ง  (แรงกูน)  ได้ข่าวมา  เช่นเดียวกับที่เมืองเชียงตุง  โดยชาวพม่าพากันกล่าวขานกันทั่วไปหมดว่า  ต่อไปเมืองเชียงใหม่กับเมืองเชียงตุงจะรวมกันเป็นแคว้นเดียวกันแล้วโดยไม่ต้องรบราฆ่าฟันกัน  ทั้งนี้โดยพระเจ้าอินทวิไชยยานนท์จะยอมยกพระราชบุตรีชื่อสอว์ดารารัศมี  ให้เป็นพระราชธิดาบุญธรรม  แต่สมเด็จพระนางเจ้าวิคตอเรียจะสถาปนา  สอว์ดารารัศมี  (สอว์  หมายถึงคำว่าเจ้า  ตามสำเนียงพม่าและไทยใหญ่เรียก  “เจ้า”)          เมื่อเรื่องราวเป็นไปดังนี้  พระเจ้าอินทวิไชยยานนท์เลยประกาศให้พวกหัวหน้าชนเผ่าเมืองขึ้นของอังกฤษทราบในโอกาสนั้นเลยว่า  เรื่องทั้งหมดไม่เป็นความจริงทั้งสิ้น และยังยืนยันว่าเมืองเชียงใหม่และบรรดาเจ้านายในพระราชวงศ์ฝ่ายเหนือ  “ทิพย์จักราธิวงศ์”  ยังจงรักภักดีต่อพระมหากษัตริย์สยาม  อยู่ตลอดเวลา  มิได้ผันแปรและเปลี่ยนแปลงแต่อย่างใดทั้งสิ้น          นี่คือเหตุการณ์ที่มาของข่าวลือกันไปทั้งบ้านทั้งเมือง  ซึ่งมีส่วนจริงอยู่บ้างว่าตัวการเสนอความเห็นในเชิงการเมืองขู่ขวัญรัฐบาลไทยตามขั้นตอนในการเตรียมยึดดินแดนไทยที่อยู่ในเขตเชียงใหม่  โดยเซอร์ยอร์ชสก๊อต  ผู้สำเร็จราชการแคว้นฉาน  (ไทยใหญ่)  เหนือแคว้นแดนสยาม  เสนอความคิดให้สมเด็จพระนางเจ้าวิคตอเรีย  พระเจ้าจักรพรรดินีอังกฤษ  ดำเนินพระราโชบายด้วยวิธีการดังกล่าวเพื่อขู่ขวัญรัฐบาลไทยให้กระวนกระวายใจ  และระแวงพวกเจ้าเชียงใหม่          และในปีนั้นเอง..พระยาราชเสนา (เสือพยัคฆนันท์)  ข้าหลวงใหญ่กับพระราชสัมภากร  (ชุ่ม)  ได้ถูกย้ายกลับไปรับราชการในกรุงเทพมหานคร  และได้ส่งพระเจ้าน้องยาเธอกรมหมื่นพิชิตปรีชากร  มาดำรงตำแหน่งข้าหลวงตรวจการณ์พิเศษต่างพระเนตร พระกรรณและส่งพระยามนตรีสุริยวงศ์  (ชื่น บุนนาค)  มาเป็นข้าหลวงประจำเมืองเชียงใหม่และ  5  หัวเมือง          ผู้ค้นคว้ารวบรวมเรื่องนี้ได้รับการบอกเล่าในเห็นการณ์ดังกล่าวแล้ว  ครั้นเมื่อ  พ.ศ.  2507  ในขณะที่เจ้าหญิงบัวชุม  ณ  เชียงใหม่  ภริยาของเจ้าอุตรกาลโกศล  (เจ้าศุขเกษม  ณ  เชียงใหม่)  ศรีสะใภ้ของมหาอำมาตย์โทพลตรีเจ้าแก้วนวรัฐเจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่  ซึ่งเคยถวายตัวอยู่กับเสด็จพระราชชายาเจ้าดารารัศมีตั้งแต่เด็กอยู่ในราชสำนักพระราชวังดุสิตในพระตำหนักฝรั่งกังไสตั้งแต่เด็กจนเป็นสาวใหญ่เกือบ  10  ปี  ก็ได้เล่าเรื่องคำพระราชดำรัสของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้ารัชกาลที่  5  ที่ทรงตรัสให้บรรดาพระบรมราชเทวีและเจ้านายในพระราชวงศ์  ตลอดจนเจ้าจอมหม่อมห้ามเกี่ยวกับพระประวัติของเสด็จพระราชชายาเจ้าดารารัศมี  ก่อนที่จะเข้ามาเป็น  “เจ้าจอม”  รับราชการฝ่ายในเมื่อตอนเข้ามาใหม่ๆ  ในครั้งกระโน้นได้เล่าให้ฟังคล้ายๆ  กันกับที่เจ้าน้อยปิงเมืองท่านได้กรุณาเล่าให้ฟัง หมายเหตุ: จากหนังสือ เพ็ชร์ลานนา โดย ปราณี ศิริธร ณ พัทลุง (เล่ม 1) จากคุณ : ซูรากัน - [ 22 เม.ย. 51 18:09:09 ]

ความคิดเห็นที่ 2 ลงชื่ออ่าน ขอบคุณสำหรับเรื่องที่นำมา จากคุณ : พนอจัน - [ 22 เม.ย. 51 19:03:45 ]

ความคิดเห็นที่ 3 กราบแทบพระบาท หวลระลึกในพระกรุณาธิคุณแก่สยามและล้านนาให้เป็นปึกแผ่น และดำรงค์วัฒธรรมสืบชั่วลูกหลานจนถึงวันนี้ จากคุณ : คุณเหลน (คุณเหลน) - [ 22 เม.ย. 51 19:21:18 ]

ความคิดเห็นที่ 4 เรื่องสกันต์พระราชชายาฯ นั้น เชื่อกันมาโดยตลอดว่า เจ้าพระยารัตนาธิเบศร (พุ่ม  ศรีไชยันต์) เป็นผู้จัดให้พระราชชายาทรงไว้จุก  แต่มีข้แท่น่าคิดว่าการไว้จุกนั้น  ต้องเริ่มกันมาแต่โกนผมไฟเมื่อทารกมีอายึครบเดือน  ในเมื่อพระราชชายาประสูติในเดือนสิงหาคม ๒๔๑๖  แต่เจ้าพระยารัตนาธิเบศขึ้นมารับราชการที่เมืองเชียงใหม่นั้น  ราวเดือนกุมภาพันธ์ ๒๔๑๗  ซึ่งเวลานั้นพระราชชายาฯ ทรงเจริญพระชนมายุๆด้ ๑ ปีเศษแล้ว  จึงเป็นไปไม่ได้ที่เจ้าพระยารัตนาธิเบศจะมาแนะนำให้พระราชชายาทรงไว้จุก  และในเอกสารจดหมายเหตุระบุไว้ชัดเจนว่า เมื่อเจ้าทิพเกษรติดตามพระเจ้าเชียงใหม่ลงมาเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาทในงานฉลองพระนคร ๑๐๐ ปี  เจ้าทิพเกษรได้กราบบังคมทูลพระกรุณาว่า เมื่อกลับไปเชียงใหม่แล้วจะจัดพิธีโกนจุกพระราชชายาฯ  แล้วได้จัดพิธีโกนจุกตามแบบพิธีโสกันต์ในกรุงเทพฯ  แต่เป็นพิธีแบบผสมระหว่างโสกันต์เจ้าฟ้าและพระองค์เจ้า  ผู้เป็นกำลังสำคัญในพิธีครั้งนั้นคือ พระยาราชสัมภารากร (เลื่อน  สุรนันทน์) ข้าหลวงสามหัวเมือง ณ ศาลต่างประเทศเมืองนครเชียงใหม่ จากคุณ : V_Mee - [ 22 เม.ย. 51 20:57:49 ]

ความคิดเห็นที่ 5 ผมสงสัยว่า ในกรณีพระราชชายาจะเริ่มไว้จุกเมื่อตอนอายุ 1 ขวบได้หรือไม่ มีข้อห้ามอะไรรึเปล่าครับ จากคุณ : จงรักไม่ภักดี - [ 22 เม.ย. 51 22:09:56 ]

ความคิดเห็นที่ 6 ผมสงสัยว่า ในกรณีพระราชชายาจะเริ่มไว้จุกเมื่อตอนอายุ 1 ขวบได้หรือไม่ มีข้อห้ามอะไรรึเปล่าครับ เรื่องกังกล่าวไม่มีข้อจำกัดครับ  แต่การว้จุกนั้นเริ้มจากการโกนผมไฟที่เว้นเฉพาะหย่อมกลางกระหม่อมไว้  เพราะคนโบราณท่านเรียกว่า  เด็กเล็กนั้นกระหม่อมยังไม่เต็ม  ข้างฝ่ายพวกที่เรียนทางด้านกายวิภาคก็บอกว่า ช่วงยังเป็นทารกนั้น  บริเวณกลางศรีษะกะโหลกศีรษะยังไม่เชื่อมต่อกัน  การไว้จุกจึงเป็นการป้องกันอันตรายแก่ศรีษะตรงส่วนที่กระโหลกยังเจริญไม่ถึงที่สุด ในประเด็นโสกันต์พระราชาชายาฯ นี้  เมื่อพระราชสัมภารากรมีใบบอกกราบบังคมทูลลงไปว่า เจ้าทิพเกษรจะจัดพิธีโสกันต์พระราชชายาฯ  พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวจึงได้โปรดเกล้าฯ พระราชทานตุ้มหู้ระย้าเพชร เป็นของขวัญพระราชทานในการโสกันต์  ให้ข้าหลวงเชิญไปส่งให้เจ้าเมืองตาก และให้เจ้าเมืองตากเชิญขึ้นไปมอบให้พระยาราชสัมภารากรเชิญไปพระราชทานอีกทอดหนึ่ง  แต่หลักฐานที่มีการบันทึกกันไว้ว่า ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้กรมหลวงพิชิตปรีชากรเชิญขึ้นไปพระราชทาน  เป็นของหมั้นเพราะควีนวิคตอเรียจะขอรับพระราชชายาเป็นบุตรบุญธรรม  ซึ่งมีรายงานในเอกสารจดหมายเหตุว่า เรื่องควีนวิคตอเรียนนั้นเป็นข่าวเล่าลือที่พวกพม่าตองซู่เอามาลือกัน ส่วนผู้ที่มีบทบาทนำเชียงใหม่มาสวามิภักดิ์กรุงเทพฯ จนแนบแน่นนั้น คือ เจ้าทิพเกษร พระชนนีของพระราชชายาฯ ครับ  ถึงขนาดเวลาที่ป่วยหนักใกล้จะถึงอสัญกรรม  ยังสั่งเสียพระเจ้านครเชียงใหม่ให้ร่วมมือกับเสด็จกรมหลวงพิชิตปรีชากรซึ่งเป็นข้าหลวงใหญ่  เสด็จในกรมฯ ทรงจัดอย่างไรก็จะยอมรับทุกประการ  แต่ปรากฏว่า ผีพระเจ้ากาวิโลรสสุริยวงษ์บอกว่า  ถ้าเลิกภาษีเหล้าที่เสด็จในกรมฯ ทรงจัดไว้แล้ว  จะช่วยรักษาให้เจ้าทิพเกษรหายป่วยใน ๕ วัน  สุดท้ายเจ้าทิพเกษรตายใน ๕ วัน จากคุณ : V_Mee - [ 23 เม.ย. 51 07:57:21 ]

ความคิดเห็นที่ 7 ลงชื่อค่า ไว้อ่านที่บ้านนะคะ จากคุณ : biebie999 - [ 23 เม.ย. 51 09:37:50 ]

ความคิดเห็นที่ 8 สุขสันต์วันเกิดย้อนหลังนะคะ ชื่นชมในความขยันในการค้นคว้าการอ่านและพิมพ์ ข้าน้อยขอคารวะ 1 จอก จากคุณ : เอเดน (เอเดน) - [ 23 เม.ย. 51 10:33:22 ]

ความคิดเห็นที่ 9 แปลว่า เจ้าพระยารัตนาธิเบศร์ ก็อาจมีส่วนสำคัญในการจัดให้พระราชชายาไว้จุกรึเปล่าครับ หรือว่ามีประเด็นอื่น จากคุณ : จงรักไม่ภักดี - [ 23 เม.ย. 51 15:30:34 ]

ความคิดเห็นที่ 10 ทำไมไม่รวมสองกระทู้ข้างๆ ให้เป็นกระทู้เดียวกันไปเลย เพราะเรื่องเดียวกัน งง จากคุณ : งงงวย - [ 23 เม.ย. 51 17:23:25 A:122.116.146.140 X: TicketID:173635 ]

ความคิดเห็นที่ 11 ตามความเห็นที่ ๙ แปลว่า เจ้าพระยารัตนาธิเบศร์ ก็อาจมีส่วนสำคัญในการจัดให้พระราชชายาไว้จุกรึเปล่าครับ หรือว่ามีประเด็นอื่น เรื่องนี้ไม่มีหลักฐานยืนยันครับ  แต่ภารกิจหลักที่เจ้าพระยารัตนาธิเบศร์ถูกส่งขึ้นไปประจำที่เชียงใหม่ คือ เป็นข้าหลวงตุลาการศาลต่างประเทศ  มีหน้าที่ชำระความที่คนในบังคับแงกฤษพิพาทกับเจ้านายและชาวเมืองเชียงใหม่  ลำปาง และลำพูน  รวมทั้งการประทับตรารับรองสัญญาสัมปทานป่าไม้ที่เจ้านายพื้นเมืองทั้งสามทำสัญญากับชาวต่างประเทศหรือคนในบังคับต่างประเทศ  กับเป็นที่ปรึกษาเจ้านครเชียงใหม่ในการบริหารบ้านเมือง  ในการเป็นที่ปรึกษานั้นไม่ได้ก้าวล่วงเข้าไปถึงการบริหารบ้านเมืองของเจ้าประเทศราชเลย  ในสมัยพระเจ้าอินทวิชยานนท์เมื่อเจ้าทิพเกษรยังมีชีวิตอยู่  มีรายงานของเสด็จในกรมหลวงพิชิตปรีชากรกราบบังคมทูลล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๕ ไว้ชัดเจนว่า  อำนาจในการบริหารบ้านเมืองตกแย่ในมือเจ้าทิพเกษรเกือบทั้งหมด  โดยมีเจ้าอุปราชบุญทวงแข่งบารมีอยู่  เมื่อเจ้าอุปราชบุญทวงถึงแก่กรรมแล้ว  เจ้าราชบุตร (น้อยขัติยะ) บุตรชายคนใหญ่ของพระเจ้าอินทวิชยานนท์  ซึ่งต่อมาได้เป็นเจ้าราชวงษ์ ก็ได้เข้าสวมอำนาจแทนเจ้าอุปราชนั้น  ครั้นเจ้าทิพเกษรถึงแก่อสัญกรรมไปแล้ว  เจ้าราชบุตรก็ได้เข้ากุมอำนาจแทนเจ้าทิพเกษรทั้งหมด  ตราบจนถึงอนิจกรรมเมื่อเดือนตุลาคม ๒๔๓๖  จากนั้นเจ้าราชบุตรสุริยะ หรือเจ้าอินทวโรรสสุริยสงษ์ จึงได้เข้ามามีบทบาทแทน จากคุณ : V_Mee - [ 23 เม.ย. 51 19:03:48 ]

ความคิดเห็นที่ 12 ขอบคุณครับ  อ่านแล้วนึกถึงนิยายของกฤษณา อโศกสิน จากคุณ : จงรักไม่ภักดี - [ 23 เม.ย. 51 21:46:24 ]

ความคิดเห็นที่ 13 เข้ามาอ่านด้วยความขอบคุณค่ะ ไม่รวมในกระทู้เดียวกันก็ได้ พักสายตาไงคะ จากคุณ : แม่ของObst (obst) - [ 24 เม.ย. 51 01:31:00 ]

ความคิดเห็นที่ 14 มาลงชื่ออ่านอีกเรื่องค่ะ อ่านเรื่องเจ้านายทางเหนือเป็นเรื่องที่ 3 แล้ว จากคุณ : อักษราภรณ์ - [ 26 เม.ย. 51 01:25:57 ]

ความคิดเห็นที่ 15 มาลงชื่อด้วยคนค่ะ ขอบกระคุณมากๆๆนะคะ จากคุณ : สการะวาตี - [ 28 เม.ย. 51 18:33:06 ]