PANTIP.COM : K6775892 อยากหาข้อมูลเกี่ยวกับพระนามของพระมหากษัตริย์ไทยครับ [ประวัติศาสตร์]

ความคิดเห็นที่ 3

และพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงมีพระราชวิจารณ์เกี่ยวกับพระนามสมเด็จพระเจ้าแผ่นดินดังนี้ครับ
http://www.bloggang.com/mainblog.php?id=rattanakosin225&month=15-03-2007&group=2&gblog=3

บัดนี้จะได้ชี้แจงพระนาม ซึ่งจารึกในฐานพระ สอบกับพระนามซึ่งมีในพระราชพงษาวดาร แลตามคำคนเรียก กับทั้งอย่างอื่นๆดังนี้

พระนามที่ ๑ สมเด็จพระรามาธิบดี นั้น เปนพระนามตรงได้จารึกในพระสุพรรณบัตรแท้ แลพระนามอันนี้ความประสงค์เดิม ว่ากรุงศรีอยุทธยาที่ตั้งในตำบลหนองโสนนี้ มีปริมณฑลคล้ายคลึงกับทวาราวดีศรีอยุทธยา ซึ่งเปนเมืองของพระนารายน์เปนเจ้า อวตารลงมาในปางที่ ๑๐ เรียกรามาวตาร จึงได้ขนานนามพระนครนั้นให้ต้องว่าทวาราวดีศรีอยุทธยา เมื่อพระนครเปนทวาราวดีศรีอยุทธยาแล้ว พระนามแผ่นดินจึงได้ใช้รามาธิบดีให้ตรงกันกับนารายน์รามาวตาร ก็แต่สมเด็จพระรามาธิบดีพระองค์นี้ ในพระราชพงษาวดารเรียกว่าสมเด็จพระรามาธิบดี อู่ทอง คำราษฎรเรียกกันว่าพระเจ้าอู่ทองบ้าง ท้าวอู่ทองบ้าง ซึ่งเรียกว่าอู่ทองดังนี้มีคำปรากฏในพระราชพงษาวดารว่า เดิมพระเจ้าแผ่นดินครองสมบัติอยู่ในเมืองไตรตรึงษ์ เดิมชื่อเมืองแปบ เปนเมืองร้างอยู่ในสยามประเทศอันนี้ พระเจ้าแผ่นดินได้สืบบรมราชวงศ์กันมาสี่ชั่วแผ่นดิน ครั้งนั้นมีชายเข็ญใจคนหนึ่งเปนปมเปาทั่วทั้งตัว คนทั้งปวงเรียกว่านายแสนปม นายแสนปมนั้นทำไร่ปลูกพริกมะเขือ แลมะเขือต้นหนึ่งนั้นอยู่ใกล้ห้างที่อาไศรย นายแสนปมถ้ายปัสสาวะรดต้นมะเขือต้นหนึ่งนั้นอยู่ไม่ได้ขาด ในขณะนั้นพระราชธิดาพระเจ้าไตรตรึงษ์อยากเสวยผลมะเขือ จึงได้ผลมะเขื่อต้นนั้นไปเสวยก็ทรงครรภ์ ครั้นประสูตรแล้วพระไอยกาให้เสี่ยงทายหาบิดา พระราชกุมารรับเอาก้อนเข้าเย็นของนายแสนปม พระเจ้าไตรตรึงษ์ทรงลอาย จึงให้ขับเสียทั้งพระราชธิดาแลพระราชนัดดาไปอยู่ที่ไร่กับนายแสนปม พระอินทรจึงนำเอากลองทิพย์มาให้กับนายแสนปม นายแสนปมจึงตีกลองทิพย์ นฤมิตรขึ้นเปนบ้านเมือง แลจึงให้ช่างทองตีอู่ทองให้โอรสนอน จึงได้ปรากฏว่าอู่ทองราชกุมาร ในศักราช ๖๘๑ ปีมแมเอกศกนั้น ครั้นพระราชบิดาสวรรคตแล้ว อู่ทองราชกุมารได้ครองราชสมบัติในจุลศักราช ๗๐๖ แล้วจึงยกลงมาสร้างกรุงทวาราวดีศรีอยุทธยา ตำบลหนิงโสน ในจุลศักราช ๗๑๒ ปีขานโทศก เปนสมเด็จพระรามาธิบดี แต่นามอู่ทองเดิมนั้น ก็ยังมีผู้เรียกคงอยู่ รามาธิบดีองค์นี้ควรนับเปนที่ ๑

พระนามที่ ๒ สมเด็จพระบรมราชาธิราช พระนามต้องกันกับในพระราชพงษาวดาร แต่ซึ่งเรียกว่าพระเจ้ามหาเดช พระเจ้าพฤฒิเดชนี้ จะเปนคำเดิมเรียกกันมาอย่างนั้นบ้าง ฤๅจะมีในพงษาวดารมอญคือคำให้การขุนหลวงวัดประดู่ ก็ไม่ทราบ ด้วยฉบับเดิมนั้นหายสูญไป ยังหาไม่ได้ ฤๅจะเปนของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าทรงพระราชดำริห์ ฤๅทรงแปลจากอันใดไม่ได้ทราบชัด แต่ในพระราชพงษาวดารเรียกว่าขุนหลวงพงัวพระองค์นี้ ควรนับเปนสมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ ๑

ในที่ ๓ เจ้าทองจันทร์ ฤๅเจ้าท้องลั่น นั้น ไม่ได้ตั้งนาม เพราะไม่ได้ทำการราชาภิเศก พระนามก็เรียกตรงกัน

ที่ ๔ สมเด็จพระราเมศวร นี้ เรียกยืนที่อยู่ ต้องกันกับในพระราชพงษาวดาร แต่ถ้าจะคิดดูก็น่าสงไสยอยู่ จะเปลี่ยนเปนสมเด็จพระรามาธิบดีเมื่อภายหลัง เพราะในขณะนั้นสมเด็จพระราเมศวรตั้งเปนเจ้าครองเมืองลพบุรี พระบรมราชาธิราชครองเมืองสุพรรณบุรี ไม่ได้เปนวังน่าเหมือนธรรมเนียมทุกวันนี้ ครั้นเมื่อได้เถลิงถวัลยราชสมบัติเปนเจ้าแผ่นดินใหญ่แล้ว จะเปลี่ยนรับพระนามของพระราชบิดาฤๅอย่างไรก็ไม่ทราบ เพราะเห็นแบบอยู่ เมื่อจุลศักราช ๗๙๖ ปีขานฉศก ภายหลังลงไปพระราชโอรสของสมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ ๒ พระนามเดิมพระราเมศวรราชโอรส ซึ่งเสด็จไปครองเมืองพิศณุโลกย์ ได้เถลิงถวัลยราชสมบัติเปลี่ยนพระนามใหม่ว่า สมเด็จพระบรมไตรโลกนารถ พระราเมศวรนี้จะเปนตำแหน่งสำหรับพระเจ้าแผ่นดินฝ่ายเหนือฤๅกะไรไม่ทราบ แต่ถ้าจะคิดเสียอิกอย่างหนึ่งว่าสมเด็จพระบรมราชาธิราช ซึ่งครองเมืองสุพรรณบุรีได้เถลิงถวัลยราชสมบัติ ท่านก็คงใช้พระนามเดิมอยู่ ในครั้งนี้สมเด็จพระราเมศวรได้เถลิงถวัลยราชสมบัติก็จะใช้พระนามเดิม ซึ่งเปนของพระราชบิดาพระราชทานแล้ว นามนั้นก้เปนรามต้องนามพระนครอยู่แล้ว คำซึ่งเรียกสมเด็จพระราเมศวรนี้ ก็ปรากฏเหมือนกันทั่วทุกแห่ง ควรนับว่าเปนสมเด็จพระราเมศวรได้

ที่ ๕ นั้น สมเด็จพระรามราชาธิราช ต้องกันกับพระราชพงษาวดารย่อ แต่ในพระราชพงษาวดารพิศดารนั้น เดิมเรียกว่าพระยาราม คำที่เรียกว่าพระยารามราชโอรสนี้ ดูคล้ายๆกับข้างเรื่องราชพงษาวดารรามัญ ชั้นพระเจ้าราชาธิราช มีพระราชโอรสเรียกว่าพระยาเกียรติ พระยาราม แต่พระยารามนี้เปนเจ้าแผ่นดินขึ้นแล้ว จะเปลี่ยนนามตามสมเด็จพระอยกาเปนรามาธิบดี ฤๅจะไม่เปลี่ยนก็ไม่ทราบ แต่เปนคำได้ใช้กันถูกต้องมาช้านานแล้ว ควรนับเอาว่าเปนสมเด็จพระรามราชาธิราช ตามซึ่งกรมสมเด็จพระปรมานุชิตทรงไว้นั้น

ที่ ๖ สมเด็จพระมหานครินทราชาธฺราช ซึ่งเรียกว่านครินทร์นั้นออกจากนครอินทร์ พระนามเดิมที่เรียกว่าพระนครอินทร์นั้น กรมสมเด็จพระปรมานุชิต ท่านจะให้เรียกเพราะชดช้อยขึ้น ท่านจึงเรียกเสียว่านครินทร์ เนื้อความก็เปนอันเดียวกัน แต่ถึงท่านเรียกดังนี้แล้วก็ไม่ตลอด ในพระราชพงษาวดารบางแห่งท่านก็เรียกเปนสมเด็จพระอินทราชา ถ้าหากวว่าจะเรียกเปนอินทราชา ดังนั้น ก็ควรนับเปนอินทราชาที่ ๑

ที่ ๗ สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ ๒

ที่ ๘ สมเด็จพระบรมไตรโลกนารถ ทั้งสองพระนามนี้ เปนพระถูกต้องกันทุกสถาน ไม่ต้องมีที่สงไสย

ที่ ๙ สมเด็จพระอินทราชาธิราช นี้ ท่านก็เปนพระราชนัดดาของสมเด็จพระนครินทราธิราช แต่พระนามนั้น ถ้าใช้ตามอย่างนครินทราชาธิราชอย่างเดิม ก็ควรนับว่าเปนที่ ๒ ฤๅท่านพระองค์เดิมเปนอินทราชาด้วย ก็ควรนับว่าเปนที่ ๒ เหมือนกัน

ที่ ๑๐ สมเด็จพระรามาธิบดีที่ ๒

ที่ ๑๑ สมเด็จพระบรมราชามหาพุทธางกูร นี้ ถูกต้องทุกสถาน

จากคุณ : กัมม์ - [ 7 ก.ค. 51 23:53:59 ]

ความคิดเห็นที่ 5

(ต่อ)

ที่ ๒๓ พระอาทิตยวงษ์ นั้น ไม่มีพระนามแน่ เพราะได้ครองราชสมบัติยังทรงพระเยาว์นัก แล้วก็อยู่เพียง ๖ เดือน

ที่ ๒๔ สมเด็จพระรามาธิเบศร์ปราสาททอง นี้ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ท่านทรงเรียกตามพงษาวดารมอญ แต่ในพระราชพงษาวดารว่าทรงพระนาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวปราสาททอง ที่เรียกว่าพระเจ้าอยู่หัวปราสาททอง เพราะท่านทรงสร้างจักรวัติไพยนต์มหาปราสาทอย่าง ๑ อิกเรื่องหนึ่งนั้นมีในพงษาวดารมอญว่าเมื่อได้เถลิงถวัลยราชสมบัติแล้ว ท่านทรงสุบินว่าจอมปลวกที่เล่นเมื่อทรงพระเยาว์อยู่นั้น มีปราสาททองอยู่ใต้นั้น จึงเสด็จไปขุด ได้ยินเสียงดังครื้นเครงไปทั้งสิ้น ครั้นขุดลงไปจึงได้ปราสาททองนั้นบรรจุพระบรมธาตุแล้วตั้งไว้ในสรรเพชญ์ปราสาท อยู่มาจนครั้งหลังจึงสมมติพระนามเรียกว่าพระเจ้าปราสาททอง พระนามที่เรียกว่าปราสาททองนั้น ก็เปนคำสามัญ มิใช่จารึกในพระสุพรรณบัตร ถ้าจะคิดว่าพระเจ้าอยู่หัวปราสาททองนี้ ท่านเปนต้นบรมวงษ์อันหนึ่ง แลเทียบสมเด็จพระนารายน์ซึ่งเปนพระราชโอรส ก็จะเห็นไปได้อิกทางหนึ่งว่า ท่านจะทรงพระนามรามาธิบดี ให้เหมือนสมเด็จพระรามาธิบดีที่ ๑ ซึ่งเปนปฐมบรมวงษ์ในกรุงทวาราวดี ถ้าเห็นดังนี้ ควรนับว่าเปนสมเด็จพระรามาธิบดีที่ ๓ ฤๅจะเทียบได้อิกอย่างหนึ่ง แต่เปนเรื่องเกร็ดไป มีคำเล่าว่าท่านเปนพระราชโอรสของสมเด็จพระเอกาทศรฐ ถ้าเปนดังนั้นจริง ท่านจะใช้พระนามตามสมเด็จพระเอกาทศรฐ ว่าสมเด็จพระสรรเพชญ์บ้างดอกกระมัง ถ้าเปนดังนั้น ก็ต้องเปนสมเด็จพระสรรเพชญ์ที่ ๕ ถ้าคำที่พงษาวดารมอญๆเรียกว่ารามาธิเบศร์ ไม่เปนแต่คำยักเรียกให้แปลกแล้วก็เปนรามาธิเบศร์ที่ ๑

ที่ ๒๕ เจ้าฟ้าไชย ไม่มีพระนามปรากฏว่ากระไรเลย ได้ครองราชสมบัติอยู่ก็น้อย จะได้ราชาภิเศก ฤๅไม่ได้ราชาภิเศก ในพระราชพงษาวดารก็ไม่ว่าชัด พงษาวดารมอญตอนนี้ก็หาย ยกเสียเถิด อย่าคิดเลยว่าเปนพระนามว่าอย่างไร คงเปนเจ้าฟ้าไชยไปตามเดิม

ที่ ๒๖ พระศรีสุธรรมราชา ได้เปนเจ้าแผ่นดินอยู่ ๒ เดือนเศษ จะได้ราชาภิเศก ฤๅไม่ได้ราชาภิเศกก็ไม่ทราบ แต่ได้เสด็จเข้าไปอยู่ในพระราชวังหลวง ถ้าราชาภิเศกก็เห็นจะใช้พระนามเหมือนสมเด็จพระเชษฐาธิราช แต่อย่านับเลย ด้วยมามีเหตุปลายมือไม่ดี ให้คงเปนพระศรีสุธรรมราชาตามเดิม พราะไม่มีปรากฏในพระราชพงษาวดาร

ที่ ๒๗ สมเด็จพระนารายน์มหาเอกาทศรฐราช นั้น พระนามมีปรากฏชัดเจนในพระราชพงษาวดาร ว่าสมเด็จพระรามาธิบดี เปนต้น แต่พระนามพระนารายน์นั้น คนทั้งปวงเรียกติดปากเปนที่นิยมมาก พระนามรามาธิบดีจึงไม่หักล้างไปได้ เพราะติดเนื่องเปนพระนามเดียวกันอยู่ คือพระนาราน์อวตารลงมาเปนรามาธิบดี ครองกรุงศรีอยุทธยา ถึงพระราชบิดาจะทรงพระนามอื่นๆก็ดี ท่านก็เห็นจะไม่รับพระนามนั้นตาม คงจะเปนพระนามรามาธิบดีให้จงได้ เพราะถูกเรื่องถูกราวกัน ก็ถ้าพระเจ้าปราสาททองทรงพระนามเปนรามาธิบดีที่ ๓ พระนารายน์ก็ต้องเปนรามาธิบดีที่ ๔ ถ้าพระเจ้าปราสาททองเป็นสมเด็จพระสรรเพชย์ ฤารามาธิเบศร์ พระนารายน์ก็คงเปนสมเด็จพระรามาธิบดีที่ ๓

ที่ ๒๘ พระธาดาธิเบศร์ นี้ มีในพงษาวดารมอญ แต่ขุนหลวงหาวัดท่านจะคิดเห็นเพทราชา พระพรหมเปนใหญ่ในเวทจึงได้ใช้พระนามธาดาธิเบศร์ พอให้พ้นพระนามที่เรียกในพระราชพงษาวดารว่าแผ่นดินพระเพทราชา เปนชื่อของจางวางกรมช้างไป ดูก็ไม่สมควร แต่พระนามที่จารึกในพระสุพรรณบัตรนั้น มีปรากฏในพระราชพงษาวดารว่า สมเด็จพระมหาบุรุษ วิสุทธิเดชอุดม เปนต้น

ที่ ๒๙ สมเด็จพระสุริเยนทราธิบดี พระนามนี้ในพงษาวดารมอญว่ามีนิมิตร เมื่อราชาภิเศก แสงสงว่างไปทั้งปราสาท จึงถวายพระนามว่าพระสุริเยนทราธิบดี แต่ที่จริงนั้น เห็นท่านจะยกย่องปู่ท่านมาก น่ากลัวจะออกจากสุรศักดิ์นั้นเอง เพราะถ้าจะคอยนิมิตรเวลาราชาภิเศกแล้วจึงจารึกพระสุพรรณบัตรเห็นจะไม่ทัน ไม่มาแต่อื่น เปนคำเรียกให้เพราะขึ้นสมควรกับที่เปนพระเจ้าแผ่นดิน เพราะในพระราชพงษาวดารนั้น ไม่ปรากฏว่าพระนามที่จารึกในพระสุพรรณบัตรนั้นอย่างไร คนทั้งปวงก็เรียกเสียว่าพระพุทธเจ้าเสือ เพราะพระองค์ท่านดุร้ายหยาบช้านัก ราษฎรก็เรียกเอาตามที่กลัวฤๅที่ชังตามชอบใจ แต่พระนามที่จารึกในพระสุพรรณบัตรนั้น เห็นจะใช้นามอย่างเช่นพระเจ้าอยู่หัวปราสาททอง จะว่าด้วยเรื่องพระนามนี้ต่อไปข้างหลัง

ที่ ๓๐ สมเด็จพระภูมินทรมหาราชา พระนามนี้มาจากพงษาวดารมอญอิก ว่าเรียกพระภูมินทราชาก็เรียก พระบรรยงก์รัตนาศน์ก็เรียก แต่พระภูมินทราชานั้นเห็นจะถวายเอาเอง ในพระราชพงษาวดารเรียกว่าพระพุทธเจ้าอยู่หัวท้ายสระ อธิบายว่าท่านเสด็จอยู่ที่พระที่นั่งบรรยงก์รัตนาศน์ข้างท้ายสระ ก็ตรงกันกับความที่เรียกว่าพระบรรยงก์รัตนาศน์ ไนยหนึ่งเรียกว่าขุนหลวงทรงปลา จะเปนด้วยท่านทรงโปรดตกเบ็ด แลโปรดปลาตะเพียนฤๅกระไร แต่พระนามซึ่งจารึกในพระสุพรรณบัตรนั้นไม่ปรากฏ ยังได้พบพบเห็นเปนพยานอยู่แห่งเดียวแต่วัดปากโมกข์ มีอักษรจารึกในแผ่นศิลาว่า ลุศักราช ๑๐๘๗ ฤๅ ๘๘ จำไม่ใคร่ถนัด สมเด็จพระสรรเพชญ์มีสร้อยพระนามออกไปอีกมาก ได้ทรงสถาปนาก่อกู้วัดปากโมกข์นี้ไว้มิให้เปนอันตรายด้วยอุทกไภยดังนี้เปนต้น ควรเห็นว่า พระนามที่จารึกในพระสุพรรณบัตรนั้นเปน สมเด็จพระสรรเพชญ์เปนแน่ไม่ต้องสงไสย

ก็พระพุทธเจ้าเสือนั้น ท่านจะทรงพระนามสรรเพชญ์ด้วยดอกกระมัง พระราชโอรสจึงได้ทรงพระนามดังนี้ เพราะไม่มีปรากฏในพระราชพงษาวดารเลย จะจารึกกันต่อๆมาไม่ได้ผลัดเปลี่ยน ถ้าเปนดังนั้น จะคิดต่อขึ้นไปอิกชั้นหนึ่ง ว่าพระเจ้าปราสาททองนั้น ท่านก็เปนพระไอยกาของพระพุทธเจ้าเสือ ท่านจะมิใช้พระนามสรรเพชญ์ดังนี้ก่อนฤๅ จึงได้ใช้กันมา แต่พระนารายน์นั้นท่านไม่ยอมตาม เพราะพระนามเดิมของท่านเปนพระนารายน์อยู่แล้ว เปนรามาธิบดีถูกต้องกว่า ก็ถ้าจะเถียงอิกคำหนึ่งว่า พระพุทธเจ้าเสือท่านจะเปนรามาธิบดี ตามพระราชบิดามาแต่ก่อน ไม่ได้เปนนารายน์ก็มี แต่เห็นว่าถ้าหากว่าพระพุทธเจ้าเสือเปนรามาธิบดีแล้ว พระพุทธเจ้าอยู่หัวท้ายสระคงเปนรามาธิบดีด้วยเปนแน่ นี่ท่านกลับเปนสรรเพชญ์ไปอย่างหนึ่ง ชรอยพระนามรามาธิบดีนั้น จะยกไว้เฉภาะพระนารายน์ดังเช่นว่ามาแล้ว ถ้าเห็นดังนี้ พระเจ้าปราสาททองต้องเปนสมเด็จพระสรรเพชญ์ที่ ๕ พระพุทธเจ้าเสือเปนสรรเพชญ์ที่ ๖ พระเจ้าอยู่หัวท้ายสระนี้เปนสรรเพชญ์ที่ ๗

ที่ ๓๑ สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ ๓ พระนามนี้ถูกต้องดีอยู่แล้วเพราะท่านเปนพระอนุชา ใช้พระนามให้ผิดกับพระเชษฐา แลพระเชษฐาที่ไม่ชอบกันอยู่ ฤๅประสงค์ว่าเมื่อเกิดศึกกลางพระนครแล้ว จึ่งได้เปนพระเจ้าแผ่นดิน คล้ายกับสมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ ๑ แต่พงษาวดารมอญถวายพระนามว่า พระมหาบรมราชาก็เรียก พระบรมโกษฐก็เรียก คำราษฎรเรียกกันว่า พระเจ้าอยู่หัวในพระบรมโกษฐ ก็คำที่เรียกว่าในพระบรมโกษฐนั้น เปนไฉนจึ่งได้เรียกกันดังนั้น

ให้ผู้อ่านพึงเข้าใจว่า พระเจ้าแผ่นดินซึ่งเปนพระราชบิดาพระเจ้าแผ่นดินในประจุบันนั้น เรียกว่าพระบรมโกษฐดังเช่นว่ามาแล้วในข้างต้น เพราะพระบรมโกษฐนี้สวรรคตแล้ว พระราชโอรสได้เปนพระเจ้าแผ่นดินถึงสองพระองค์ก็จริงอยู่ แต่องค์หนึ่งได้เปน ๑๐ วัน องค์หนึ่งได้เปน ๙ ปีก็เสียกรุงแก่พม่า บ้านเมืองยับเยินไปแล้ว ข้าราชการเก่าๆจึ่งได้ประชุมกันตั้งบ้านเมืองขึ้น ก็คนทั้งปวงเหล่านั้น ล้วนแต่เปนข้าราชการอยู่ในพระบรมโกษฐแลพระราชโอรสในพระบรมโกษฐทั้งนั้น เมื่อเวลาบ้านเมืองยังตั้งอยู่แต่ก่อนเคยเรียกว่าในพระบรมโกษฐ คำที่เรียกนั้นก็ติดปากเจนใจ จนถึงมามีเจ้าใหม่ ก็ยังเรียกพระบรมโกษฐตามเดิม ให้ผู้อ่านพึงเข้าใจว่า คำที่เรียกว่าพระบรมโกษฐนี้ ใช่จะได้เปนแต่ท่านพระองค์นี้ก็หาไม่ บรรดาเจ้าแผ่นดินคงได้เปนคราวหนึ่งทุกองค์ เหมือนอย่างลูกเจ้านาย เขาเคยเรียกพ่อเขาว่าในพระโกษฐก็มี ลูกขุนนางที่มียศได้พระราชทานโกษฐเขาก็เรียกปู่เรียกพ่อว่าเจ้าคุณในโกษฐก็มี นี่ท่านเปนเจ้าแผ่นดิน ก็เปนพระบรมโกษฐเท่านั้นเอง แต่พระนามในพระสุพรรณบัตรนั้น คงเปนบรมราชาธิราชที่ ๓

ที่ ๓๒ สมเด็จพระอุทุมพรมหาพรพินิต นี้ ในพระราชพงษาวดารเปนสองอย่าง ที่ย่อว่าเสวยราชสมบัติอยู่ ๑๐ วัน แล้วก็ถวายราชสมบัติแด่สมเด็จพระเชษฐาธิราช แต่ในพระราชพงษาวดารพิศดารนั้น แยกปีกันคนละปี ด้วยเมื่อในวันเดือน ๖ ปีขานสัมฤทธิศก ศักราช ๑๑๒๐ นั้น สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ ๓ สวรรคต เจ้าฟ้าอุทุมพรซึ่งเปนกรมขุนพินิตเถลิงถวัลยราชสมบัติ ได้ทำโทษเจ้ากรมสามกรม แลทำพระราชพิธีปราบดาภิเศกในเดือน ๗ ขึ้น ๖ ค่ำ ตั้งกรมหลวงพิพิธมนตรี พระราชมารดาเปนกรมพระเทพามาตย์ จนเดือน ๑๒ กรมพระเทพามาตย์สวรรคต จึ่งได้ทำการพระบรมศพพร้อมกัน แลสร้างวัดอุทุมพรวัดหนึ่ง ปฏิสังขรณ์หลังคามณฑปพระพุทธบาท หุ้มทองสองชั้น ได้ฉลองถวายไทยธรรมแก่พระสงฆ์ แลยาจกวณิพกเปนอันมาก แล้วจึ่งไปถวายราชสมบัติแก่สมเด็จพระบรมเชษฐา กรมขุนอนุรักษ์มนตรี ๆ ได้เปนเจ้าแผ่นดินต่อศักราช ๑๑๒๑ เรียงปีกัน ในพระราชพงษาวดารพิศดารมีความดังนี้

เถียงกันกับพงษาวดารย่อ ที่ว่าครองราชสมบัติอยู่ ๑๐ วันนั้น ใครจะถืออย่างไรจะเชื่ออย่างไรก็ตามใจ ถ้าอยู่ ๑๐ วันแล้ว คงไม่ได้ปราบดาภิเศก พระนามคงไม่ได้จารึกในพระสุพรรณบัตร ตกลงเปนเจ้าฟ้าดอกมเดื่ออุทุมพร กรมขุนพรพินิตอยู่ตามเดิม ถ้าจะเชื่อข้างพระราชพงษาวดารพิศดาร ว่าได้ทำการปราบดาภิเศก ก็คงจะมีพระนาม ถ้าท่านมีพระนามจะทายว่าพระนามใด ก็เก็นจะต้องทายว่าเหมือนสมเด็จพระราชบิดา เพราะไม่ปรากฏในพระราชพงษาวดาร เพราะแต่ก่อนมาถ้าจะมีพระนามแปลกประหลาดออกไป คงจะต้องต้องกล่าวนามนั้นในราชพงษาวดารทุกมี ถ้าเห็นว่าเหมือนสมเด็จพระราชบิดาแล้ว คงเปนบรมราชาธิราชที่ ๔ ภายหลังออกทรงผนวชราษฎรจึ่งเรียกว่า ขุนหลวงหาวัด

ที่ ๓๓ พระบรมเอกทัศอนุรักษมนตรีราช องค์นี้ พระนามเดิมเอกทัศ ภายหลังเปนกรมขุนอนุรักษมนตรี พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าท่านจึ่งทรงเรียกว่า พระบรมเอกทัศอนุรักษมนตรี แต่พระนามซึ่งจารึกในพระสุพรรณบัตรนั้น มีปรากฏว่า สมเด็จพระบรมราชา มหากระษัตริย์บวรสุจริต เปนต้น ควรจะนับว่าเปนสมเด็จพระบรมราชาที่ ๑

ที่ ๓๔ เจ้ากรุงธนบุรี ได้ตั้งตัวเปนเจ้า ณ เมืองธนบุรี ในจุลศักราช ๑๑๓๐ แต่พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ท่านรับสั่งว่า แต่เดิมนั้นไม่ได้รับราชโองการ เพราะไม่มีพราหมณ์ที่จะทำพระราชพิธีบรมราชาภิเศกรับพระราชโองการเปนปฐม อิกประการหนึ่งก็หวาดหวั่นอยู่ กลัวจะเปนเหมือนหนึ่งเจ้าพระพิศณุโลกย์เรือง ตั้งตัวเปนเจ้าแผ่นดินพร้อมๆกัน รับราชโองการได้ ๗ วัน ก็เปนฝีขึ้นมาในฅอถึงแก่กรรมความตาย ขุนอินอากรผู้น้อง ซึ่งได้เปนเจ้าเมืองพระพิศณุโลกย์แทน ก็ไม่อาจตั้งตัวรับพระราชโองการดังพี่ชาย เจ้ากรุงธนบุรีก็พลอยคร้ามไปด้วย แต่ภายหลังจะได้ทำการบรมราชาภิเศกรับพระราชโองการฤๅอย่างไรไม่ปรากฏ แต่เรื่องพระนามนั้น ที่ยกย่องขึ้นเปนพระเจ้าแผ่นดินคราวแรก ก็ไม่ปรากฏว่าตั้งพระนามอย่างไร ในภายหลังเมื่อคลั่งอยู่แล้ว มีจดหมายในพระราชพงษาวดาร ว่าดำรัสสั่งให้พระรัตนมุนีขนานพระนามถวายใหม่ พระรัตนมุนีจึ่งขนานพระนามถวายให้ต้องพระไทย ว่าสมเด็จพระสยามยอดโยคาวจรเปนต้น จึ่งควรเห็นว่าพระนามเดิมคงมีอยู่ แต่จะใช้พระนามไร ก็ไม่รู้ที่จะสันนิฐาน ต้องยกไว้

และพระนามที่ ๓๕ ที่ ๓๖ ที่ ๓๗ นี้ เปนพระนามมีขึ้นใหม่ ในครั้งพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว แรกบรมราชาภิเศก ทรงพระราชดำริห์นามแผ่นดิน ที่ว่าพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวเปนต้น พอทรงพระราชดำริห์พระนามต่างต่อไป หมายว่าพระนามจารึกในพระสุพรรณบัตร ข้างต้นนั้นจะใช้นำน่าว่าบรมทุกๆพระองค์ ข้างหลังจึ่งผันแปรตามกาลในแผ่นดินนั้น แต่พระนามนี้ก็ไม่ได้ใช้ไปในที่อื่นๆ เห็นมีแต่ที่พระพุทธรูปสามพระองค์นี้ กับจารึกในกล่องศิลาซึ่งทรงพระบรมอัฐิทั้ง ๓ พระองค์ ต่อมาภายหลังก็เงียบไป ไม่เห็นมีที่ใช้ แต่พระนามที่จารึกในพระสุพรรณบัตรนั้นเปนสมเด็จพระรามาธิบดีแน่ ดังเช่นว่ามาแล้วทั้งสามพระองค์ ให้ผู้อ่านพึงเข้าใจตามเช่นว่ามาแล้วนั้นเถิด คำอธิบายว่าด้วยหนังสือที่จารึกในพระพุทธรูป สิ้นเพียงเท่านี้

จากคุณ : กัมม์ - [ 7 ก.ค. 51 23:55:36 ]