ความคิดเห็นที่ 1 ทักษิณ เอ้ย โต  กัลยาณมิตร ค้าขาย และสิงห์ สิงหเสนี ทหารกล้า จากคุณ : วสันดิลก - [ 13 ส.ค. 51 08:57:28 ]

ความคิดเห็นที่ 2 ผมโหวตท่านสิงห์ สิงหเสนี นะครับ ชื่นชอบท่านมากๆๆๆๆๆๆ ท่านสร้างเกียรติประวัติไว้มากมายซึ่งทุกท่านคงทราบกันอยู่แล้ว ความจริงผมก็ชื่นชอบท่านน้อย บุณยรัตพันธุ์ด้วย แต่ยังไม่มากเท่าท่านสิงห์ แก้ไขเมื่อ 13 ส.ค. 51 20:07:27 จากคุณ : พญาสุเรนทร์ - [ 13 ส.ค. 51 20:06:21 ]

ความคิดเห็นที่ 3 พระมหามงกุฎเป็นเครื่องหมายของราชาธิปไตย พระมหามงกุฎสง่างามด้วยประดับเพชรนิลจินดาอันมีค่าฉันใด ข้าราชการที่อุตส่าห์ช่วยกันทะนุบำรุงบ้านเมืองให้มีความเจริญสุข ก็เปรียบเหมือนเพชรนิลเครื่องประดับพระมหามงกุฎฉันนั้น                                                                   พระราชดำรัสในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว แต่ละท่านมีคุณสมบัติและอุปนิสัยเฉพาะตัวครับ ขออนุญาตนำประวัติเพชรพระมหามงกุฎบางเม็ดมาแสดงนะครับ (รวมถึงที่ไม่ได้เป็นที่สมุหนายก) เพชรพระมหามงกุฎ - เจ้าพระยาวิชิตวงศ์วุฒิไกร (ม.ร.ว.คลี่ สุทัศน์) http://www.bloggang.com/viewblog.php?id=rattanakosin225&group=1&date=15-03-2007&gblog=3                      เจ้าพระยาวิชิตวงศ์วุฒิไกร นามเดิม คลี่ เป็นหม่อมราชวงศ์ บุตรหม่อมเจ้าจินดา ในกรมหมื่นไกรสรวิชิต พระเจ้าบรมวงศ์เธอรัชกาลที่ ๑ ในรัชกาลที่ ๔ เป็นมหาดเล็ก รับราชการในกรมธรรมการ ครั้นมาในรัชกาลที่ ๕ เมื่อ พ.ศ. ๒๔๑๖ โปรดฯให้เป็นพระวุฒิการบดี ศรีวิสุทธิสาสนวโรประการ จางวางกรมพระธรรมการ ครั้น พ.ศ. ๒๔๓๑ โปรดฯเลื่อนเป็นพระยาในนามเดิม ครั้น พ.ศ. ๒๔๔๗ โปรดฯให้เป็นเจ้าพระยา เมื่อวันที่ ๑๐ พฤศจิกายน มีสำเนาที่ประกาศตั้งดังนี้                      ทรงพระราชดำริว่า พระยาวุฒิการบดีได้ถวายตัวเป็นมหาดเล็กมาแต่ในรัชกาลที่ ๔ ภายหลังได้รับราชการเป็นผู้ช่วยในกรมสังฆการี ครั้นรัชกาลปัตยุบันนี้ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้เป็นอธิบดีกรมสังฆการีและธรรมการสืบมา จนได้เป็นปลัดทูลฉลองเมื่อตั้งเป็นกระทรวง จนได้เป็นเสนาบดี รอบรู้ราชการในหน้าที่เก่าใหม่เป็นอันมาก อีกส่วนหนึ่งนั้นได้รับราชการเป็นอุปนายกในรัฐมนตรี จนเป็นผู้รั้งตำแหน่งสภานายก เป็นองคมนตรี ได้รับหน้าที่เป็นกรรมการศาลฎีกาอยู่ช้านาน เจริยวัยวุฒิปรีชาสามารอบรู้ในราชกิจใหญ่น้อย และมีความจงรักภักดีต่อใต้ฝ่าละอองธุลีพระบาท สมควรจะได้รับสุพรรณบัฏเป็นเจ้าพระยาผู้หนึ่งได้                      จึงมีพระบรมราชโองการดำรัสสั่งให้สถาปนาพระยาวุฒิการบดี ศรีวิสุทธิสาสนวโรประการ ขึ้นเป็นเจ้าพระยา มีสมญาจารึกในสุพรรณบัฏว่า เจ้าพระยาวิชิตวงศ์วุฒิไกร ศุภนัยนิติธารี ศรีวิสุทธิสาสนวโรประการ บรมนฤบาลสวามิภักดิ์ สุขุมศักดิสมบูรณ์ สุนทรพจน์พิจิตร ราชกิจจานุกิจโกศล พหลกัลยาณวัตร ศรีรัตนสรณาภรณ์ สถาวรเมตตาธยาศรัย อภัยพิริยบรากรมพาหุ คชนาม ถือศักดินา ๑๐,๐๐๐ จงเจริญทฤฆชนมายุ พรรณ สุข สิรริสวัสดิพิพัฒนมงคล ธนสารสมบัติ บริวารสมบูรณ์ทุกประการ เทอญฯ                      บุตรของท่าน คือ พระพุฒิพงศ์พัฒนากร(เจริญ สุทัศน์) หลวงวินิจวิทยาการ(วัฒนา สุทัศน์) เป็นต้น                      เจ้าพระยาวิชิตวงศ์วุฒิไกร(ม.ร.ว. คลี่ สุทัศน์) ถึงอสัญกรรม เมื่อวันที่ ๑๙ เมษายน ปีฉลู พ.ศ. ๒๔๕๖ อายุ ๖๙ ปี แก้ไขเมื่อ 14 ส.ค. 51 11:00:10 จากคุณ : กัมม์ - [ 14 ส.ค. 51 10:58:23 ]

ความคิดเห็นที่ 4 เพชรพระมหามงกุฎ - จอมพล เจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรี (เจิม แสง-ชูโต) http://www.bloggang.com/viewblog.php?id=rattanakosin225&group=1&date=18-03-2007&gblog=6                    เจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรี นามเดิม เจิม เป็นบุตรพระยาสรุศักดิ์มนตรี(แสง) เดิมในรัชกาลที่ ๕ เป็นหลวงศัลยุทธวิธีกรร ในการทหารมหาดเล็ก แล้วเป็นจมื่นสฤษดิการ แล้วเป็นจมื่นไวยวรนารถ หัวหมื่นมหาดเล็ก เมื่อพ.ศ. ๒๔๓๐ เป็นพระยาสุรศักดิ์มนตรี จางวางมหาดเล็ก ครั้น พ.ศ. ๒๔๓๙ วันที่ ๑๑ พฤศจิกายน โปรดฯให้เป็นเจ้าพระยา มีสำเนาประกาศ ดังนี้                    ทรงพระราชดำริว่า พระยาสุรศักดิ์ ได้รับราชการในกรมทหารมหาดเล็กและเป็นราชองครักษ์แต่เดิมมา แล้วทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้เป็นผู้ช่วยราชทูตวิเศษออกไปประเทศยุโรปด้วยราชการสำคัญ ในครั้งนั้นก็ได้ช่วยราชการจนเป็นการสำเร็จตลอดโดยสะดวกดี ภายหลังมาได้รับราชการสนองพระเดชพระคุณในตำแหน่งหัวหมื่นมหาดเล็ก มีหน้าที่เป็นผู้ตกแต่งและรักษาพระราชมณเฑียร ตั้งกรมเด็กชาขึ้นเป็นครั้งแรก และเป็นผู้บังคับการกรมทหารม้า ได้จัดการทหารแข็งแรงขึ้นเป็นอันมาก แล้วได้เป็นผู้บัญชาการกรมยุทธนาธิการ บังคับบัญชาราชการทหารทั่วไป และได้เป็นแม่ทัพใหญ่ยกไปปราบปรามพวกฮ่อปลายพระราชอาณาเขตถึง ๒ คราว ได้รับราชการฝ่ายทหารในหน้าที่ทั้งหลายดังพรรณามานี้โดยความกล้าหาญองอาจ และมีสติปัญญาสามารถประกอบไปด้วยความอุตสาหะ วิริยภาพ คงทนแก่ความยากลำบากต่างๆ มิได้ย่อท้อต่อราชการ บัดนี้ได้ดำรงตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงเกษตรพานิชย์การ ก็ได้รับราชการสนองพระเดชพระคุณโดยสมควรแก่หน้าที่ มีน้ำใจซื่อสัตย์สุจริตเที่ยงตรงยั่งยืนอยู่ในความจงรักภักดีต่อใต้ฝ่าละอองธุลีพระบาทยิ่งนัก สมควรที่จะดำรงในตำแหน่งยศบรรดาศักดิ์ใหญ่ รับราชการสนองพระเดชพระคุณต่างพระเนตรพระกรรณผู้หนึ่งได้ จึงมีพระบรมราชโองการดำรัสสั่งให้สถาปนา พระยาสุรศักดิ์มนตรี ขึ้นเป็นเจ้าพระยา มีสมญาจารึกในหิรัญบัฏว่า เจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรี นฤบดีมหาสวามิภักดิ์ สัตยรักษ์เมตยาชวาศรัย ยุทธสมัยสมันตโกศล อณิกมณฑลธุชสุปรีย์ เสนานีอุดมเดช พิเศษสาธุคุณสุนทรพจน์ อดุลยยศเสนาบดี ศรีรัตนตรัยวุฒิธาดา อภัยพิริยบรากรมพาหุ อัชนาม ดำรงศักดินา ๑๐,๐๐๐ จงเจริญทฤฆชนมายุ พรรณ สุข สิริสวัสดิพิพัฒนมงคล ธนสารสมบัติ บริวาร สมบูรณ์ทุกประการ เทอญฯ                    เจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรี (เจิม แสง-ชูโต) ไม่มีบุตรธิดา ถึงอสัญกรรมเมื่อวันที่ ๑ กรกฎาคม ปีมะแม พ.ศ. ๒๔๗๔ จากคุณ : กัมม์ - [ 14 ส.ค. 51 11:01:37 ]

ความคิดเห็นที่ 5 เพชรพระมหามงกุฎ - เจ้าพระยาศรีวิไชยชนินทร์ (ชม สุนทรารชุน) http://www.bloggang.com/viewblog.php?id=rattanakosin225&group=1&date=19-03-2007&gblog=8                         เจ้าพระยาศรีวิไชยชนินทร์ นามเดิม ชม เป็นบุตรพระยาสุรินทรามาตย์(คล้าย) หลานพระยาเทพอรชุน(ถึง) พระยาศรีสหเทพ(เพ็ง)เป็นตา ถวายตัวเป็นมหาดเล็กในรัชกาลที่ ๔ ถึงรัชกาลที่ ๕ ขึ้นไปรับราชการฝ่ายพระราชวังบวรฯ เป็นจมื่นมณเฑียรพิทักษ์ ปลัดกรมตำรวจ ครั้นกรมพระราชวังทิวงคต มารับราชการในกระทรวงมหาดไทย เป็นหลวงเสนีย์พิทักษ์ แล้วเป็นพระยาสุนทรบุรีศรีพิไชยสงคราม ผู้ว่าราชการจังหวัดนครไชยศรี แล้วได้เลื่อนเป็นสมุหเทศาภิบาลมณฑลนครไชยศรี ถึงรัชกาลที่ ๖ ทรงพระกรุณาโปรดฯให้เป็นเจ้าพระยา มีคำประกาศดังนี้                         ศุภมัศดุ พระพุทธศาสนกาลเป็นอดีตภาค ๒๔๕๖ พรรษากาลปัตยุบัน จันทร์โคจร อุศุภสัมพัตสร มาฆามาส กาฬปักษ์ ทวาทสีดิถีโสรวาร สุริยคติกาล กุมภาพันธมาส เอกวีสติมสุรทิน โดยกาลนิยม                         พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาวชิราวุธ ฯ พระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระราชดำริว่า พระยาสุนทรบุรีศรีพิไชยสงคราม ได้รับราชการมาช้านาน จำเดิมเป็นแต่มหาดเล็กในรัชกาลที่ ๔ ครั้นมาในรัชกาลที่ ๕ โปรดฯให้ไปรับราชการในกรมพระตำรวจพระราชวังบวรฯ แล้วมาสมทบในพระบรมมหาราชวัง เมื่อพุทธศักราช ๒๔๒๖ ทรงโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้พระยาอำมาตยาธิบดี (หรุ่น) ไปจัดราชการเมืองนครจำปาศักดิ์ ก็ได้เป็นข้าหลวงไปกับพระยามหาอำมาตย์ด้วย ได้ไปจัดการเมืองเขมราฐ เมืองมุกดาหาร เมืองนครพนม และทำด่านฝ่ายแม่น้ำโขงด้านตะวันแก และได้ไปป้องกันเจ้ากรุงญวน ซึ่งแตกหนีฝรั่งเศสมาใกล้เชิงเขาบรรทัด เพื่อมิให้หลบเข้ามาอาศัยในพระราชอาณาเขต เป็นการรักษาทางพระราชไมตรี และได้ทำด่านตามแม่น้ำโขงซึ่งต่อเขตแดนเขมร ต่อมาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้รับราชการสังกัดในกระทรวงมหาดไทย และโปรดฯให้ไปรับราชการกับพวกกอมมิสแซร์ฝรั่งเศสกองทำแผนที่ จนถึงเมืองกระแจซึ่งเป็นเขตแดนเขมร แล้วโปรดฯให้เป็นข้าหลวงที่ ๒ รักษาราชการเมืองพระตะบอง เมื่อพุทธศักราช ๒๔๓๖ ได้คุมกำลังไปป้องกันรักษาพระราชอาณาเขตที่หนองคำนน เขตเมืองนครเสียมราฐ ตลอดจนชายทะเลสาบ และเป็นที่ปรึกษาราชการพระยาศักดาภิเดชวรฤทธิ (ดั่น) ซึ่งเวลานั้นรักษาราชการอยู่เมืองพระตะบอง ในระยะซึ่งไปรับราชการหัวเมืองลาวเมืองเขมรอยู่นี้ เป็นเวลานานกว่า ๑๐ ปี ต้องรับราชการด้วยความเหนื่อยยากตรากตรำลำบากเป็นอันมาก                         ภายหลังตำแหน่งผู้ว่าราชการเมืองพิจิตรว่าง จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้ไปรับราชการในตำแหน่งผู้ว่าราชการเมืองพิจิตร และโปรดฯให้ไปรักษาราชการตำแหน่งสมุหเทศาภิบาลมณฑลพิษณุโลก แทนสมุหเทศาภิบาลในเวลานั้นซึ่งไปรับราชการหน้าที่อื่นคราว ๑ และได้ทำการตัดทางยกเสาพาดสายโทรเลขจากเมืองพิษณุโลกถึงเมืองนครสวรรค์                         ครั้นตำแหน่งผู้ว่าราชการเมืองนครไชยศรีไม่มีตัว ทรงพระราชดำริว่าตำแหน่งนี้เป็นตำแหน่งสำคัญกว่าหัวเมืองฝ่ายเหนือ ต้องเป็นผู้ที่รอบรู้ราชการทำการแข็งแรง จึงจะรักษาการเป็นความสะดวกเรียบร้อย ทรงทราบความสามารถของพระยาสุนทรบุรีฯว่า สมควรจะรับราชการตำแหน่งนี้ได้ดี จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้เป็นผู้ว่าราชการเมืองนครไชยศรี และต่อมาได้เป็นผู้รับราชการแทนสมุหเทศาภิบาลด้วย ภายหลังทรงพระราชดำริเห็นว่า พระยาสุนทรบุรีฯมีความสามารถจะรับราชการเป็นใหญ่ เป็นประธานในมณฑลนครไชยศรีได้ จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้พระยาสุนทรบุรีฯเป็นสมุหเทศาภิบาล รับราชการฉลองพระเดชพระคุณสืบมา พระยาสุนทรบุรีฯได้อุตสาหะจัดการทำนุบำรุงบ้านเมือง ระงับโจรผู้ร้ายสงบเรียบร้อย และบำรุงพระนครปฐมอันรกเรื้ออยู่แต่ก่อน ให้เป็นพระนครอันงดงาม มีถนนทางตึกตลาดไพศาล ครึกครื้นเป็นที่ประชุมชน ทำพระราชทรัพย์ให้บังเกิดทวีมากขึ้น ส่วนพระปฐมเจดีย์อัครบูชานียสถานก็ได้จัดการปฏิสังขรณ์ ทำนุบำรุงให้งดงามรุ่งเรือง เป็นที่ก่อเกิดความเลื่อมใสของพุทธบริษัททั้งปวง                         ส่วนความประพฤติของพระยาสุนทรบุรีย่อมเป็นผู้มีอัธยาศัยกว้างขวางโอบอ้อมอารี เป็นที่รักของประชาชนทุกหมู่ทุกเหล่า ทั้งเป็นที่ชอบพอในพระบรมวงศานุวงศ์และข้าทูลละอองธุลีพระบาทเป็นอันมาก พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาแก่พระยาสุนทรบุรีฯมาก เพราะได้รับราชการฉลองพระเดชพระคุณด้วยความสวามิภักดิ์ เป็นที่ชอบพระราชอัธยาศัย ทั้งเป็นสหชาติเกิดร่วมปีพระชนมพรรษาด้วย                         ส่วนพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวก็ทรงพระกรุณาแก่พระยาสุนทรบุรีฯเป็นอันมาก เพราะเป็นผู้ที่มีความจงรักภักดีต่อใต้ฝ่าละอองธุลีพระบาท เป็นที่ทรงคุ้นเคยและพอพระราชอัธยาศัยมาช้านาน ตั้งแต่ยังมิได้เสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติตลอดมาจนกาลบัดนี้ พระยาสุนทรบุรีฯยังรับราชการในหน้าที่ให้พระคุณมาช้านานโดยสม่ำเสมอ อุตสาหะทำนุบำรุงรักษาราชการในหน้าที่ให้เจริญมาโดยลำดับมิได้เสื่อมทราม จนมีชนมายุเจริญวัยกว่าสมุหเทศาภิบาลทั้งปวงในเวานี้ นับว่าเป็นผู้ที่รับราชการเป็นอย่างดีได้ผู้หนึ่ง ควรเป็นตัวอย่างวของจ้าทูลละอองธุลีพระบาททั้งปวงที่จะดำเนินตาม เมื่อผู้ที่มีวุฒิปรีชาเห็นปานนี้ ทีรับราชการอยู่ในตำแหน่งใดๆก็สมควรที่จะได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์อันสูงสุดในตำแหน่งนั้น เป็นบำเหน็จความชอบเพื่อเป็นเกียรติยศสืบไปนาน                         จึงมีพระบรมราชโองการดำรัสสั่งให้ พระยาสุนทรบุรี มีอิสริยศักดิ์เป็นเจ้าพระยา มีราชทินนามว่า เจ้าพระยาศรีวิไชยชนินทร์ ปฐมนครินทร์วิบูลยศักดิ นิตยสวามิภักดิรามาธิบดี ศรีมณฑลิกาธิการวิสิษฐ ธรรมสุจริตกฤตัญญุการ พิริยแรงหาญราญทุรชน โสภณสุนทรารชุนวงศ บรมราชประสงค์สิทธิปฏิบัติ พุทธาทิรัตนสรณธาดา อุดมอาชวาธยาศรัย อภัยพิริยบรากรมพาหุ ดำรงศักดินา ๑๐,๐๐๐ จงเจริญสุขสวัสดิพิพัฒนมงคลทุกประการ เทอญ ฯ                         บุตรของท่านคือ พระยาสฤษดิพจนกร(ชาย) จมื่นสิทธกฤดากร(เชื้อ) เป็นต้น                         เจ้าพระยาศรีวิไชยฯ (ชม สุนทรารชุน) ถึงอสัญกรรมเมื่อ วันที่ ๘ กรกฎาคม ปีฉลู พ.ศ. ๒๔๖๘ อายุ ๗๓ ปี ท่านเป็นต้นสกลุ "สุนทรารชุน" จากคุณ : กัมม์ - [ 14 ส.ค. 51 11:04:41 ]

ความคิดเห็นที่ 6 เพชรพระมหามงกุฎ - สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ http://www.bloggang.com/viewblog.php?id=rattanakosin225&group=1&date=19-03-2007&gblog=9 เมื่อก่อนเป็นผู้สำเร็จราชการแผ่นดิน. อธิบายเบื้องต้น                    หนังสือซึ่งข้าพเจ้าเรียบเรียงทูลเกล้าฯถวาย ในงานพระราชกุศลหน้าพระศพ สมเด็จพระเจ้าพี่ยาเธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงสงขลานครินทร ๒ เรื่องที่พิมพ์มาแล้ว คือ เรื่องจดหมายเหตุเมื่อพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จสวรรคต พิมพ์ในงานสัตมวาร และเรื่องพระราชประวัติพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเมื่อก่อนเสวยราชย์ พิมพ์ในงานปัญญาสมวาร มีข้อความกล่าวถึงสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์เมื่อยังเป็นเจ้าพระยาศรีสุริยวงศ์ที่สมุหพระกลาโหมทั้ง ๒ เรื่อง ครั้นถึงเวลาเรียบเรียงหนังสือทูลเกล้าฯถวายสำหรับพิมพ์ในงานศตมาห ข้าพเจ้าคิดว่าถ้าเป็นเรื่องประวัติสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์เห็นจะเหมาะดี จะได้เป็นเรื่องเนื่องต่อกันในหนังสือแจกทั้ง ๓ งาน ข้าพเจ้าจึงได้เรียบเรียงเรื่องประวัติสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ ตอนเมื่อก่อนเป็นผู้สำเร็จราชการแผ่นดินขึ้นทูลเกล้าฯถวาย ความที่กล่าวในเรื่องประวัตินี้ โดยมากล่าวตามที่พบในจดหมายเหตุต่างๆทั้งของไทยและของฝรั่ง ที่ทราบด้วยตนเองก็มีบ้าง แห่งใดซึ่งเป็นแต่กล่าวโดยสันนิษฐานของข้าพเจ้าก็ได้บอกไว้ เพื่อท่านจะได้วินิจฉัยหวังว่าจะเป็นประโยชน์ในทางความรู้โบราณของท่านทั้งปวง                    สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์(ช่วง บุนนาค)เป็นบุตรสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาประยุรวงศ์(ดิศ บุนนาค) ท่านผู้หญิงจัน(น้องกรมหมื่นนรินทรภักดี)เป็นมารดาเกิดในรัชกาลที่ ๑ เมื่อวันศุกร์ เดือนยี่ ขึ้น ๗ ค่ำ ปีมะโรง พ.ศ. ๒๓๕๑ ( คนสำคัญของประเทศสยามเกิดเป็นสหชาติกันในปีมะโรงมี ๔ คือ พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัวพระองค์ ๑ กรมหลวงวงศาธิราชสนิทพระองค์ ๑ สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ ๑ เจ้าพระยาภูธราภัย(นุช บุณยรัตพันธ์)ที่สมุหนายก ๑ ) มีพี่น้องร่วมบิดามารดาเดียวกัน ๙ คน แต่อยู่มาจนเป็นผู้ใหญ่แต่ตัวท่านกับน้องอีก ๔ คน คือเจ้าคุณหญิงแข เรียกกันว่าเจ้าคุณตำหนักใหม่คน ๑ เจ้าคุณหญิงปุก เรียกกันว่าเจ้าคุณกลางคน ๑ เจ้าคุณหญิงหรุ่นเรียกกันว่าเจ้าคุณน้อยคน ๑ พระยามนตรีสุริยวงศ์(ชุ่ม)คน ๑                    เรื่องประวัติสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ปรากฏว่าได้ถวายตัวเป็นมหาดเล็กแต่ในรัชกาลที่ ๒ แต่ส่วนการศึกษานั้นมีเค้าเงื่อนทราบในชั้นหลัง ว่าเห็นจะไม่ได้เรียนอักขระสมัยลึกซึ้งนัก เพราะการเล่าเรียนของลูกผู้ดีในสมัยเมื่อท่านยังเยาวัยนั้นมักเป็นแต่ฝากให้พระภิกษุสอนตามวัดไม่ได้เล่าเรียนกวดขัน จะรู้ได้มากหรือน้อยก็แล้วแต่ความนิยมของเด็ก แม้การที่เรียนวิชาสำหรับเป็นอาชีพเมื่อเติบใหญ่ ในสมัยนั้นก็มักเรียนโดยกระบวนฝึกหัดอบรมในสำนักผู้ปกครองคือบิดาเป็นอาทิ ดังเช่นบิดาเป็นช่างหรือเป็นนายแพทย์ บุตรก็ฝึกหัดศึกษาวิชานั้นจากบิดาต่อไปดังนี้เป็นต้น สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์เป็นบุตรชายคนใหญ่ของสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาประยุรวงศ์ ซึ่งเป็นพระยาพระคลังเสนาบดีว่าการต่างประเทศ(ในสมัยเมื่อยังมิได้แยกออกเป็นกระทรวงหนึ่งต่างหาก) และได้ว่าการปกครองหัวเมืองชายทะเลฝ่ายตะวันออกมาแต่ในรัชกาลที่ ๒ คงจะได้ศึกษาราชการที่เนื่องกับชาวต่างประเทศ และกระบวนการปกครองหัวเมืองในสำนักของบิดาเป็นวิชาสำคัญสำหรับตัวมาแต่แรก จึงไม่ปรากฏว่าท่านสันทัดในการช่าง(ต่อเมื่อมีตำแหน่งในราชการแล้ว จึงได้ศึกษาวิชาต่อเรือกำปั่นจนชำนิชำนาญ กับอีกอย่างหนึ่งดูเหมือนจะชอบศึกษาพงศาวดารจีนด้วย แต่ก็เป็นการชั้นหลัง) หรือในการขี่ช้างขี่ม้าและวิชาอื่นอย่างหนึ่งอย่างใด ได้ยินว่าท่านผู้หลักผู้ใหญ่ชมมาก็แต่ข้อที่มีความสามารถฉลาดในกระบวนราชการบ้านเมืองอย่างเดียว                    สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ เห็นจะเป็นคนโปรดของพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวมาตั้งแต่ในรัชกาลที่ ๒ ด้วยบิดาของท่านเป็นผู้ซึ่งทรงชอบชิดสนิทสนม และได้มารับราชการกรมท่าร่วมกันเมื่อตอนปลายรัชกาล เพราะฉะนั้นพอถึงรัชกาลที่ ๓ เมื่อทรงตั้งบิดาของท่านให้เป็นเจ้าพระยาพระคลัง ตัวท่านก็ได้เป็นที่นายชัยขรรค์หุ้มแพร มหาดเล็ก และต่อมาทรงพระกรุณาโปรดฯให้เลื่อนบรรดาศักดิ์ขึ้นเป็นหลวงสิทธิ์นายเวรมหาดเล็ก(สันนิษฐานว่าได้เป็นที่นายชัยขรรค์ ในต้นรัชกาลที่ ๓ เวลานั้นอายุได้ ๑๘ ปี และมีจดหมายเหตุของมิชชันนารี เมื่อ พ.ศ. ๒๓๗๘ เรียกท่านว่า หลวงนายสิทธิ์ เห็นจะได้เป็นหลวงสิทธิ์นายเวรมหาดเล็ก เมื่ออายุราว ๒๕ ปี) สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์เมื่อยังเป็นหลวงนายสิทธิ์แต่งงานกับท่านผู้หญิงกลิ่น ธิดาหลวงแก้วอายัติ(จาด)บุตรของเจ้าพระยามหาเสนาบุนนาค (แต่เจ้าคุณนวลมิได้เป็นมารดา) แต่จะแต่งงานเมื่อปีใดนั้นทราบได้แต่ว่าก่อน พ.ศ. ๒๓๗๑ เพราะเจ้าพระยาสุรวงศ์วัยวัฒน์บุตรของท่เกิดเมื่อปีชวด พ.ศ. ๒๓๗๑ แล้วมีธิดาอีกคนหนึ่งชื่อกลาง ได้แต่งงานสมรสกับพระยาสีหราชฤทธิไกร(แย้ม บุณยรัตพันธุ์)บุตรเจ้าพระยาภูธราภัย.... จากคุณ : กัมม์ - [ 14 ส.ค. 51 11:06:40 ]

ความคิดเห็นที่ 7 เพชรพระมหามงกุฎ - เจ้าพระยาบดินทรเดชา (สิงห์ สิงหเสนี) ขุนพลแก้ว http://www.bloggang.com/viewblog.php?id=rattanakosin225&group=1&date=19-03-2007&gblog=10                           ตามทางสืบสวนได้ความว่า บรรพบุรุษของท่านเจ้าพระยาบดินทรเดชา(สิงห์)เป็นพราหมณ์ ชื่อศิริวัฒนะ รับราชการในสมัยสมเด็จพระนารายณ์อยู่ในตำแหน่งราชปุโรหิต มีบุตรได้รับราชการสนองพระเดชพระคุณจนเป็นที่ พระมหาราชครูพระราชปุโรหิตาจารย์ ราชสุภาวดี ศรีบรมหงส์ องค์บุริโสดมพรหมทิชาจารย์                           พระมหาราชครู มีบุตรปรากฏนามต่อมา ๒ คน คือ เจ้าพระยาพิศณุโลก(เมฆ) และเจ้าพระยามหาสมบัติ(ผล) เจ้าพระยาพิศณุโลก(เมฆ) มีบุตรปรากฏนามต่อมา ๓ คน คือ ๑. เจ้าพระยานเรนทราภัย(บุญเกิด) ๒. เจ้าพระยาสุรินทรภักดี(บุญมี) ๓. เจ้าพระยาชำนาญบริรักษ์(อู่) ได้ดำรงตำแหน่งสูงสุดเป็นเจ้าพระยามหาอุปราช เป็นต้นสกุล "ศิริวัฒนกุล","จันทโรจวงศ์","บุรณศิริ","สุจริตกุล","ภูมิรัตน","ชัชกุล" รวม ๖ สกุล เจ้าพระยามหาสมบัติ(ผล)มีบุตรธิดาปรากฏนามต่อมา ๖ คน คือ ๑. ญ.เลื่อน ๒. เจ้าพระยาพลเทพ(ทองอิน) ต้นสกุล "ทองอิน" และ"อินทรผล" ๓. กรมหมื่นนรินทรพิทักษ์(มุก) ภัสดากรมหลวงนรินทรเทวี(กุ) ต้นสกุล "นรินทรกุล" ๔. ท้าวทรงกันดาร(ทองศรี) ๕. ญ.ทองเภา ไปอยู่พม่าเพราะถูกกวาดต้อนเมื่อคราวไทยเสียกรุงศรีอยุธยา พ.ศ. ๒๓๑๐ ว่าเป็นพระราชมารดาพระเจ้าธีบอ ๖. เจ้าพระยาอภัยราชา(ปิ่น) เจ้าพระยาอภัยราชา(ปิ่น)มีบุตรธิดาปรากฏนามต่อมา ๘ คน คือ ๑. เจ้าจอมปริก ในรัชกาลที่ ๑ ๒. จมื่นเด็กชายหัวหมื่นมหาดเล็ก(แตงโม) ในกรมพระราชวังบวรรัชกาลที่ ๑ ๓. เจ้าจอมปรางค์ ในรัชกาลที่ ๒ ๔. เจ้าพระยาบดินทรเดชา(สิงห์) ๕. หลวงรามณรงค์(โต) ๖. พระยาพิชัยสงคราม(โห้) ๗. หลวงมหาใจภักดิ์(เจริญ) ๘. หลวงพิพิธ(ม่วง) ๙. คุณหญิงบุนนาคกำแหงสงคราม(ทองอิน อินทรกำแหง)                           บุตรที่ ๔ คือ เจ้าพระยาบดินทรเดชา(สิงห์)นั้นเกิดแต่ท่านผู้หญิงฝัก เมื่อปีระกา พ.ศ. ๒๓๒๐ เป็นปีที่ ๑๐ ในสมัยกรุงธนบุรี ที่บ้านริมคลองรอบกรุงธนบุรีด้านตะวันออกซึ่งบัดนี้นับเป็นเขตจังหวัดพระนคร ตอนเชิงสะพานข้างโรงสีหน้ากระทรวงมหาดไทยทุกวันนี้                           ต่อมาในรัชกาลที่ ๑ กรุงรัตนโกสินทร์ เจ้าพระยาอภัยราช(ปิ่น)นำนายสิงห์ บุตรชายขึ้นถวายตัวเป็นมหาดเล็ก ในสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงอิศนสุนทร นายสิงห์ตั้งใจรับราชการสนองพระเดชพระคุณด้วยความอุตสาหะพากเพียรสม่ำเสมอ ได้รับพระราชทานยศโดยลำดับจนเป็น จมื่นเสมอใจราช                           เมื่อสิ้นรัชกาลที่ ๑ แล้ว โปรดฯให้ย้ายไปรับราชการที่วังหน้า ต่อมาได้รับพระราชทานยศเป็น พระนายเสมอใจราช                           ในระหว่างที่เป็นพระนายเสมอใจราชนี้เอง เคยต้องโทษครั้งหนึ่งเพราะต้องหาว่าพายเรือตัดหน้าฉาน ตามเรื่องมีว่า ตอนเช้าวันนั้นพนักงานได้จัดเทียบเรือพระที่นั่งและเรือกระบวนไว้พร้อมแล้ว พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยยังมิได้เสด็จลง หมอกกำลังลงจัดพระนายเสมอใจราช(สิงห์)มีธุระผ่านเรือไปทางนั้นในระยะไม่ห่างเพราะหมอกลงคลุมขาวมัวไปหมด ในที่สุดก็ถูกจับไปลงพระราชอาญาจำอยู่ที่ทิมในพระราชวังหลวง แต่อาศัยพระอนุเคราะห์ของพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่งเวลานั้นยังดำรงพระยศเป็นพระเจ้าลูกยาเธอกรมหมื่นเจษฎาบดินทร ได้ทรงพระกรุณาช่วยให้พ้นโทษโดยเร็ว                           เมื่อพระนายเสมอใจราช(สิงห์)พ้นโทษแล้ว ได้รับราชการในตำแหน่งเดิมอีก ต่อมาได้รับพระราชทานบรรศักดิ์เป็นพระยาเกษตรรักษา ว่าการกรมนาฝ่ายพระราชวังบวร                           พระยาเกษตรรักษา(สิงห์)เป็นผู้มีนิสัยขะมักเขม้นทั้งในทางราชการ และในการทางบ้าน เมื่อว่างจากราชก็ดำริการค้าขาย พยายามต่อสำเภาแต่งออกไปค้าขายยังเมืองจีน สิ่งที่ขายได้ผลดีมากคือเศษเหล็ก จัดหาซื้อส่งไปขายเป็นจำนวนมาก สถานที่ตั้งต่อสำเภาหรือเรียกอีกอย่างหนึ่งว่าอู่ตะเภา ก็คือที่บริเวณวัดตึกทุกวันนี้ การค้าขายได้กำไรดี ทางราชการก็เจริญดีเรื่อยมาจนต้องโทษเป็นครั้งที่ ๒ .... จากคุณ : กัมม์ - [ 14 ส.ค. 51 11:09:08 ]

ความคิดเห็นที่ 8 เพชรพระมหามงกุฎ - เจ้าพระยายมราช (ปั้น สุขุม) http://www.bloggang.com/viewblog.php?id=rattanakosin225&group=1&date=24-03-2007&gblog=16 ประวัติ เจ้าพระยายมราช (ปั้น สุขุม) ภาคที่ ๑ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ เรื่องประวัติตอนก่อนรับราชการ                        มหาอำมาตย์นายก เจ้าพระยายมราช (ปั้น ต้นสกุลสุขุม) เป็นชาวเมืองสุพรรณบุรี เกิดเมื่อวันอังคารที่ ๑๕ กรกฎาคม ปีจอ พ.ศ. ๒๔๐๕ สกุลเป็นคฤหบดีตั้งบ้านเรือนอยู่ ณ ตำบลน้ำตก ริมแม่น้ำฟากตะวันออกข้างใต้ตัวเมืองสุพรรณฯไม่ห่างนัก บิดาของท่านชื่อกลั่น มารดาชื่อผึ้ง มีพี่น้องร่วมบิดามารดา ๕ คนเรียงกันเป็นลำดับดังนี้ ๑. พี่ชายชื่อ ฉาย ได้เป็นหลวงเทพสุภา กรมการเมืองสุพรรณบุรีคนหนึ่ง ๒. พี่หญิงชื่อ นิล เป็นภรรยาหลวงแก้วสัสดี(ดี สุวรรณศร) กรมการเมืองสุพรรณบุรีคนหนึ่ง ๓. พี่ชายชื่อ หมี ได้เป็นที่พระยาสมบัติภิรมย์ กรมการเมืองสงขลาคนหนึ่ง ๔. พี่ชายชื่อ คล้ำ ได้รับเลือกเป็นผู้ใหญ่บ้านหมู่หนึ่งในตำบลน้ำตกที่ตั้งเคหสถานของสกุลคนหนึ่ง ๕. พี่หญิงชื่อ หยา เป็นภรรยาหลวงจ่าเมือง(สังข์ พิชัย) กรมการเมืองสุพรรณบุรีคนหนึ่ง ๖. ตัวเจ้าพระยายมราชเป็นลูกสุดท้อง                        เรื่องประวัติเจ้าพระยายมราชเมื่อยังเป็นเด็กปรากฏว่าเมื่ออายุได้ ๕ ขวบ บิดามารดาพาไปฝากเรียนหนังสือที่วัดประตูศาลในเมืองสุพรรณฯ แต่เรียนอยู่ไม่ถึงปี พอมีงานทำบุญในสกุล เขานิมนต์พระใบฎีกา(อ่วม) วัดหงสรัตนาราม จังหวัดธนบุรี ซึ่งเป็นที่นับถือกันมาแต่ก่อน ออกไปเทศน์แล้วบิดามารดาเลยถวายเจ้าพระยายมราชให้เป็นศิษย์ พระใบฎีกาอ่วมจึงพามาจากเมืองสุพรรณฯ เมื่อพ.ศ. ๒๔๑๑ เวลานั้นอายุได้ ๖ ขวบ                        ข้าพเจ้าผู้แต่งเรื่องประวัตินี้เคยได้ยินกรมการเมืองสุพรรณฯชั้นผู้ใหญ่ในเครือญาติ ดูเหมือนจะเป็นหลวงยกกระบัตรเล่าความหลังให้ฟัง (ในสมัยเมื่อเจ้าพระยายมราชยังเป็นพระยาสุขุมนัยวินิต)ว่าท่านเป็นลูกคนสุดท้อง เกิดเมื่อบิดามารดามีลูกแล้วหลายคน จนถึงเป็นหนุ่มเป็นสาวแล้วก็มี เมื่อยังเป็นเด็กมิใคร่มีใครเอาใจใส่นำพานัก บิดามารดาก็ใส่กัณ์เทศน์ถวายพระเข้ามากรุงเทพฯที่ว่านี้ ตามโวหารของญาติแสดงความพิศวง ด้วยมิได้มีใครเคยหวังว่าเจ้าพระยายมราชจะมาเป็นคนดีมีบุญล้ำเหล่ากอถึงเพียงนี้                        แต่เมื่อคิดดูก็ชอบกล ถ้าหากเจ้าพระยายมราชเกิดเป็นลูกหัวปีที่จะเป็นทายาทของสกุล บิดามารดาก็คงถนอมเลี้ยงไว้ที่เมืองสุพรรณฯจนเติบใหญ่ ถ้าเป็นเช่นนั้นเมื่อถึงเวลาเจ้าพระยายมราชครอบครองบ้านเรือน บางทีก็จะได้เลือกเป็นผู้ใหญ่บ้านเหมือนอย่างนายคล้ำเคยเป็นมาแต่ก่อน ถ้าสูงกว่านั้นก็ได้เป็นกรมการเช่นหลวงเทพสุภาพี่ชายคนใหญ่ หรืออย่างดีที่สุดก็จะได้เป็นพระยาสุนทรสงครามฯ ผู้ว่าราชการจังหวัดสุพรรณบุรี น่าที่จะไม่มีช่องได้เป็นเจ้าพระยายมราชจนตลอดชีวิต ข้อที่ท่านเกิดเป็นลูกสุดท้องไม่มีใครหวงแหน "ใส่กัณฑ์เทศน์" ถวายพระพาเข้ากรุงเทพฯนั้น ควรนับว่าบุญบันดาลให้ท่านเข้าสู่ต้นทางที่จะดำเนินไปจนถึงได้เป็นรัฐบุรุษวิเศษคนหนึ่งในสมัยของท่าน                        การศึกษาของเจ้าพระยายมราชเมื่อเข้ามาอยู่วัดหงส์ฯ ปรากฏว่าแรกมาเป็นลูกศิษย์วัดอยู่ ๖ ปี ตอนนี้มีเค้าที่จะสันนิษฐานว่าพระใบฎีกาอ่วมเห็นจะเอาเป็นธุระ ระวังสั่งสอนผิดกับลูกศิษย์วัดอย่างสามัญ เพราะท่านเป็นลูกคฤหบดีที่บิดามารดายกให้เป็นบุตรบุญธรรม ตรงกับศัพท์ที่เรียกว่า "ลูกศิษย์" คือเป็นลูกด้วยเป็นศิษย์ด้วย ข้อนี้มีเค้าอยู่ในกิริยามารยาทของท่านที่ข้าพเจ้าเห็นเมื่อตอนแรกรู้จักกัน ดูสุภาพเรียบร้อยผิดกับชาวบ้านนอก ส่อให้สังเกตได้ว่า ท่านได้รับความอบรมมาแต่ครูบาอาจารย์ที่ดี อีกอย่างหนึ่งความรู้ภาษาไทยท่านก็ได้เรียนที่วัดหงส์ ไม่เคยเข้าโรงเรียนอื่นนอกจากไปเรียน ก.ข. นโม ที่วัดประตูศาลเมืองสุพรรณฯหน่อยหนึ่งดังกล่าวมาแล้ว ที่ท่านมีความรู้ภาษาไทยเชี่ยวชาญถึงเป็นครูผู้อื่นได้แต่ยังหนุ่ม ก็ต้องนับว่าได้ความรู้ภาษาไทยมาแต่สำนักพระใบฎีกาอ่วมด้วย                        ถึง พ.ศ. ๒๔๑๗ อายุท่านได้ ๑๓ ปี ข้าพเจ้าสันนิษฐานว่าญาติคงรับออกไปโกนจุกที่เมืองสุพรรณฯแล้วส่งกลับมาอยู่กับพระใบฎีกาอ่วมที่วัดหงส์ตามเดิม                        ถึง พ.ศ. ๒๔๑๘ พระใบฎีกาอ่วมจัดการให้บวชเป็นสามเณรเล่าเรียนวิชาต่อมาอีก ๗ พรรษา ลักษณะการเล่าเรียนของสามเณรในสมัยนั้นมีระเบียบเกือบจะเหมือนกันหมดทุกวัด นอกจากเรียนเสขิยวัตรและท่องจำไหว้พระสวดมนต์ ให้เริ่มเรียนหนังสือขอมและหัดเทศน์มหาชาติสำหรับเทศน์โปรดญาติโยม เจ้าพระยายมราชเสียงดีอาจารย์จึงให้หัดเทศน์กัณฑ์มัทรี (เมื่อแรกท่านมาอยู่กับข้าพเจ้าเคยเทศน์ให้ฟังแหล่หนึ่งว่าทำนองพอใช้เสียงก็ดี ข้อนี้ผู้ที่เคยฟังท่านอ่านถวายชัยมงคลเมื่อเป็นเสนาบดีแล้ว คงจะจำได้ว่าเสียงท่านยังดีแม้เมื่อแก่ตัวแล้ว)                        สามเณรองค์ไหนจะบวชอยู่นานอาจารย์ก็ให้เรียนภาษามคธ เริ่มด้วยคัมถีร์ "มูล" คือ ไวยากรณ์ภาษามคธ บางทีพระใบฎีกาอ่วมจะสอนให้เอง หรือมิฉะนั้นคงให้เรียนกับพระอาจารย์องค์อื่นในวัดหงส์ฯหรือวัดที่ใกล้เคียงกัน เพราะอาจารย์สอนชั้นมูลมีแทบทุกวัด เมื่อเรียนคัมภีร์มูลตลอดแล้วก็ตั้งต้นเรียนคัมภีร์พระธรรมบท ตอนนี้เรียกกันว่า "ขึ้นคัมภีร์" เพราะเรียนคัมภีร์สำหรับจะเข้าสอบความรู้เป็นเปรียญในสนามหลวง การเรียนถึงชั้นขึ้นคัมภีร์ต้องไปเรียนในสำนักอาจารย์ที่เชี่ยวชาญภาษามคธ เจ้าพระยายมราชเริ่มเรียนในสำนักอาจารย์เพ็ญ (ซึ่งเคยเป็นพระราชาคณะที่พระวิเชียรกระวีเมื่อบวช) แล้วไปเรียนในสำนักพระยาธรรมปรีชา(บุญ) และสำนักสมเด็จพระวันรัต(แดง)วัดสุทัศน์ต่อกันมา สมเด็จพระวันรัต(แดง) และพระยาธรรมปรีชา(บุญ) เป็นอาจารย์ที่เลื่องลือเกียรติคุณ ศิษย์ของท่านทั้ง ๒ นั้นได้เป็นถึงสมเด็จพระราชาคณะก็หลายองค์ จึงควรนับว่าเจ้าพระยายมราชได้โอกาสเรียนพระปริยัติธรรมในสำนักดีอย่างยิ่งถึง ๒ แห่ง .... แก้ไขเมื่อ 14 ส.ค. 51 11:18:13 จากคุณ : กัมม์ - [ 14 ส.ค. 51 11:17:43 ]

ความคิดเห็นที่ 9 เจ้าพระยายมราช (ปั้น  สุขุม) จากคุณ : กัมม์ - [ 14 ส.ค. 51 11:19:59 ]

ความคิดเห็นที่ 10 เพชรพระมหามงกุฎ - เจ้าพระยาภาสกรวงศ์ (พร บุนนาค) http://www.bloggang.com/viewblog.php?id=rattanakosin225&group=1&date=06-04-2007&gblog=17                   เจ้าพระยาภาสกรวงศ์ นามเดิม พร หรือ ชุมพร เป็นบุตรสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาประยูรวงศ์ เดิมในรัชกาลที่ ๔ ไปเรียนหนังสือเข้ามาจากเมืองอังกฤษ เมื่อ พ.ศ. ๒๔๑๐ จึงโปรดฯให้เป็น นายราชาณัตยานุหาร หุ้มแพรวิเศษ ในกรมพระอาลักษณ์ มาในรัชการที่ ๕ โปรดฯให้ว่าที่เจ้าหมื่นศรีสรรักษ์ หัวหมื่นมหาดเล็ก มาจนเมื่อ พ.ศ. ๒๔๑๖ โปรดฯให้เป็นพระยาภาสกรวงศ์ วรราชาณัตินฤปรัตนสุปรีย์ ราชไปรเวตสิเกรตารี ว่าที่จางวางมหาดเล็ก และเป็นเลฟเตแนนต์เคอแนล ทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ ถือศักดินา ๓,๐๐๐ ครั้น พ.ศ. ๒๔๓๕ โปรดฯให้หมายตั้งเป็นเจ้าพระยาภาสกรวงศ์ มีสำเนาประกาศในราชกิจจานุเบกษาดังนี้                   ด้วยเมื่อวันที่ ๒๙ ธันวาคม รัตนโกสินทรศก ๑๑๑ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จประทับ ณ เขาไกรลาส ก่อนเวลาที่สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้ามหาวชิราวุธ ซึ่งโสกันต์แล้ว จะเสด็จขึ้นบนเขา                   มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ดำรัสสั่งเฉพาะกรมหมื่นพิทยาลาภพฤฒิธาดา เสนาบดีกระทรวงมุรธาธร ว่าผู้ที่เชิญสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอเสด็จขึ้นเขาไกรลาสแต่ก่อนนั้น เคยใช้ผู้ที่เป็นเจ้าพระยาแล้วทุกคราวมา ครั้งนี้พระยาภาสกรวงศ์ ซึ่งโปรดฯให้แต่งตัวสมมติเป็นเทวดาจิตตุบาทเป็นตำแหน่งพระยาอยู่ พระยาภาสกรวงศ์ก็ได้ดำรงตำแหน่งเสนาบดีมาช้านาน สมควรจะดำรงฐานันดรยศเป็นเจ้าพระยาได้ จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้เลื่อนพระยาภาสกรวงศ์ขึ้นเป็นเจ้าพระยาตั้งแต่นี้สืบไป ให้ประกาศในเรียกพระยาภาสกรวงศ์ เป็น เจ้าพระยาภาสกรวงศ์ เหมือนเช่นหมายตั้งตำแหน่งแต่กาลก่อน แต่หิรัญบัฏนั้นจะโปรดเกล้าฯ พระราชทานเมื่อมีโอกาสสมควรภายหลัง                   กระทรวงมุรธาธร วันที่ ๒๙ ธันวาคม รัตนโกสินทรศก ๑๑๑                   ครั้น พ.ศ. ๒๔๓๘ เมื่อวันที่ ๒๙ มีนาคม จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานสุพรรณบัฏ มีสำเนาประกาศดังนี้                   ทรงพระราชดำริว่า เจ้าพระยาภาสกรวงศ์ วรราชาณัติรฤปรัตนสุปรีย์ ในรัชกาลที่ ๔ ได้เป็นผู้เชิญรับสั่งไปต่างประเทศ ครั้นมาในรัชกาลปัจจุบันนี้ ก็ได้รับราชการในตำแหน่งที่ราชเลขานุการ และจางวางมหาดเล็ก ทั้งได้เป็นผู้บังคับการกรมทหารมหาดเล็กด้วย ต่อมาได้เป็นราชทูตวิเศษออกไปประเทศยุโรปด้วยราชการสำคัญในครั้งนั้น ก็เป็นการสำเร็จตลอดตามพระบรมราชประสงค์ ทั้งนี้ได้เป็นเอกอัตรราชทูตไปยังราชสำนักต่างๆในประเทศยุโรป อันเป็นธรรมเนียมที่กรุงสยามได้ตั้งราชทูตประจำเป็นครั้งแรก และได้เป็นอัครราชทูตออกไปเจริญทางพระราชไมตรี ณ ประเทศญี่ปุ่น และได้เป็นอธิบดีกรมศุลกากร แล้วได้รับตำแหน่งปลัดบาญชีในกรมพระคลังมหาสมบัติ ภายหลังได้เป็นผู้แทนเสนาบดีว่าการต่างประเทศคราว ๑ แล้วได้รับตำแหน่งที่เกษตราธิการ จนถึงในบัดนี้ก็ได้ดำรงในที่เสนาบดีกระทรวงธรรมการได้รับราชการโดยสมควรแก่หน้าที่ มีฉันทวิริยอันแรงกล้า รับราชการเป็นที่ชิดชอบพระราชอัธยาศัยมาช้านาน และกอปรไปด้วยสุนทรัธยาศัยและสวามิภักดิ์ซื่อตรงจงรักภักดีต่อใต้ฝ่าละอองธุลีพระบาทเป็นอันมาก สมควรที่จะดำรงในตำแหน่งยศบรรดาศักดิ์ใหญ่ รับการฉลองพระเดชพระคุณต่างพระเนตรพระกรรณผู้หนึ่งได้                   ครั้นในพระราชพิธีมหามงคงโสกันต์สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิราวุธ สยามมกุฎราชกุมาร เมื่อรัตนโกสินทรศก ๑๑๑ ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้กระทรวงมุรธาธรออกหมายประกาศ ให้เรียกนามเป็นเจ้าพระยามาแต่ครั้งนั้น แต่ยังไม่มีโอกาสที่จะพระราชทานสุพรรณบัฏตามประเพณี บัดนี้เป็นมงคลสมัยสมควร จึงมีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ พระราชทานทินนามตามจารึกในสุพรรณบัฏนั้นว่า เจ้าพระยาภาสกรวงศ์ มหาประยูรพงศ์ปัจฉิมดไนย นานาไสมยสมันตโกศล สกลราชกิตโยปการ อเนกคุณสารสุนทรประวัติ นฤปรัตนราชสุปรีย์ เสนาบดีอุดมศัก อัครปรมามาตย์ ชาติอาชวาธยาศรัย ศรีรัตนตรัยสรณธาดา อภัยพิริยบรากรมพาหุ มุสิกนาม ดำรงศักดินา ๑๐,๐๐๐ จงเจริญทฤฆชนมายุ พรรณ สุข สิริสวัสดิพิพัฒนมงคลวิบุลยผล ธนสารสมบัติบริวาร สมบูรณ์ทุกประการ เทอญฯ บุตรธิดาของเจ้าพระยาภาสกรวงศ์ คือ นายราชาณัตยานุหาร(พาสน์) และเจ้าจอมพิศ เป็นต้น เจ้าพระยาภาสกรวงศ์ (พร บุนนาค) ถึงอสัญกรรมเมื่อวันที่ ๑๕ พฤษภาคม ปีวอก พ.ศ. ๒๔๖๓ จากคุณ : กัมม์ - [ 14 ส.ค. 51 11:21:49 ]

ความคิดเห็นที่ 11 เพชรพระมหามงกุฎ - เจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิต (ม.ร.ว.อรุณ ฉัตรกุล) http://www.bloggang.com/viewblog.php?id=rattanakosin225&group=1&date=29-05-2007&gblog=24                     เจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิต มหิศรมหาสวามิภักดิ์ สุรินทรศักดิประพัทธพงศ์ จตุรงคเสนาบดี ยุทธวิธีสุขุมวินิต ธรรมสุจริตศิริสวัสดิ์ พุทธาธิรัตนสรณธาดา อุดมอาชวาธยาศัย อภัยพิริยปรากรมพาหุ มีนยามเดิมว่า หม่อมราชวงศ์อรุณ เป็นบุตรหม่อมเจ้านิล ในพระเจ้าบรมวงศ์เธอชั้น ๑ กรมหมื่นสุรินทรรักษ์ พระองค์ซึ่งเป็นต้นสกุล ฉัตรกุล ณ กรุงเทพ มารดาชื่อหม่อมราชวงศ์สุ่น ปาลกวงศ์ ณ กรุงเทพ เป็นนัดดากรมหมื่นนราเทเวศร์ ในกรมพระราชวังหลัง                     เจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิต เกิดที่บ้านบิดาเมื่อยังอยู่วังกรมหมื่นสุรินทรรักษ์ อันตั้งอยู่ ณ ตำบลท่าเตียนในจังหวัดพระนคร เมื่อวันอาทิตย์ เดือน ๕ ขึ้น ๙ ค่ำ ปีมะโรง พ.ศ. ๒๓๙๙ ในรัชกาลที่ ๔ ครั้นรัฐบาลต้องการที่จะสร้างศาลต่างประเทศ สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ เมื่อยังเป็นเจ้าพระยาศรีสุริยวงศ์ที่สมุหพระกลาโหม จึงให้หม่อมเจ้านิลและหม่อมเจ้าองค์อื่นในกรมหมื่นสุรินทรรักษ์ย้ายข้ามฟากไปอยู่ที่สวนริมวัดบุปผาราม (หมู่บ้านที่เจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิตอยู่เมื่อถึงแก่อสัญกรรมนั้น) อันใกล้กับจวนของท่าน                     ตรงนี้จะต้องอธิบายความย้อนถอยหลังไปถึงเรื่องประวัติกรมหมื่นสุรินทรรักษ์ จึงจะเข้าใจว่าเหตุใดสมเด็จเจ้าพระยาฯจึงเอาเป็นธุระแก่หม่อมเจ้าในกรมนั้น กรมหมื่นสุรินทรรักษ์ทรงพระนามว่า พระองค์เจ้าฉัตร เป็นพระเจ้าลูกยาเธอในพระบาทสมเด็จ ฯ พระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก เจ้าจอมมารดาชื่อตานี เป็นธิดาเจ้าพระยามหาเสนา (บุนนาค) แต่เกิดด้วยภรรยาเดิม เมื่อสิ้นภรรยาคนนั้นแล้ว เจ้าพระยามหาเสนา (บุนนาค) จึงมาได้เจ้าคุณพระราชพันธ์นวลเป็นภรรยา เจ้าจอมมารดาตานีเป็นพี่สมเด็จเจาพระยาบรมมหาประยูรวงศ์ และสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาพิชัยญาติ เป็นแต่ต่างมารดากัน เพราะฉะนั้นหม่อมเจ้าในกรมหมื่นสุรินทรรักษ์จึงนับได้ว่าเป็นหลานสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์                     อนึ่งวังกรมหมื่นสุรินทรรักษ์ที่ท่าเตียนนั้น ได้ทราบว่าเมื่อในรัชกาลที่ ๑ โปรดฯให้สร้างวังแต่ท้ายเขตตำหนักแพลงไปจนท่าเตียน ๒ วัง วังเหนือพระราชทานเจ้าฟ้ากรมหลวงพิทักษ์มนตรี วังใต้พระราชทานเจ้าฟ้ากรมขุนอิศรานุรักษ์ อันเป็นพระโอรสสมเด็จพระพี่นางพระองค์น้อย ถึงรัชกาลที่ ๒ ไฟไหม้วังเจ้าฟ้ากรมหลวงพิทักษ์มนตรี และเวลานั้นพระราชวังเดิมที่ใต้วัดอรุณฯ ว่างอยู่ พระบาทสมเด็จ ฯ พระพุทธเลิศหล้านภาลัยจึงโปรดฯให้เจ้าฟ้ากรมหลวงพิทักษ์มนตรีเสด็จไปประทับที่พระราชวังเดิม ที่วังที่ไฟไหม้นั้นโปรดฯ ให้สร้างเป็นโรงวิเสทกับคลังสินค้า ยังคงอยู่แต่วังใต้ซึ่งเจ้าฟ้ากรมขุนอิศรานุรักษ์เสด็จประทับอยู่ วังที่กรมหมื่นสุรินทรรักษ์ประทับอยู่เมื่อในรัชกาลที่ ๑ และรัชกาลที่ ๒ นั้น จะอยู่ที่ใดสืบยังไม่ได้ความ ต่อในรัชกาลที่ ๓ เจ้าฟ้ากรมขุนอิศรานุรักษ์เสด็จย้ายข้ามฟากไปอยู่ (กล่าวกันว่าโดยซื้อ) วังเจ้าฟ้ากรมหลวงนรินทรรณเรศที่ใต้พระราชวังหลัง พระบาทสมเด็จ ฯ พระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวจึงพระราชทานวังเดิมของเจ้าฟ้ากรมขุนอิศรานุรักษ์ที่ท่าเตียนให้เป็นที่ประทับของกรมหมื่นสุรินทรรักษ์ เพราะทรงสนิทชิดชอบพระราชอัธยาศัย ไว้วางพระราชหฤทัยมาแต่ในรัชกาลที่ ๒ และกรมหมื่นสุรินทรรักษ์นั้น ได้ทรงกำกับราชการกรมเมืองมาแต่รัชกาลที่ ๒ ครั้นถึงรัชกาลที่ ๓ โปรดให้กำกับราชการกรมมหาดไทยและกรมท่าด้วย                     ตามความที่ปรากฏในจดหมายเหตุเก่า แม้ที่ชาวต่างประเทศแต่ง สรรเสริญกรมหมื่นสุรินทรรักษ์ว่าทรงพระปรีชาสามรถมาก เมื่อในรัชกาลที่ ๓ นั้น ถัดกรมพระราชวังบวรสถานมงคล ก็ถึงกรมหมื่นสุรินทรรักษ์ที่ยกย่องว่าเป็นหลักในราชการ ข้อนี้ปรากฏอยู่ในครั้งเมืองเวียงจันทน์กบฏ กองทัพใหญ่ที่ยกไปปราบปรามข้าศึก โปรดฯ ให้กรมพะระราชวังบวรฯ เสด็จเป็นจอมพลทัพ ๑ ให้กรมหมื่นสุรินทรรักษ์เสด็จเป็นจอมพลทัพ ๑ มีอำนาจเหนือเจ้านายและเสนาบดีที่ไปในกองทัพทั้งนั้น แต่กองทัพกรมหมื่นสุรินทรรักษ์ต้องเรียกกลับมารักษาทางปากน้ำ ด้วยครั้งนั้นระแวงจะมีกองทัพอังกฤษยกมาอีกทาง ๑ เพราะเกิดวิวาทขึ้นกับไทยด้วยเรื่องเมืองไทรในเวลาร่วมกับศึกเวียงจันทน์ คนที่ทันรับราชการในสมัยนั้นมักกล่าวกันว่า ถ้ากรมหมื่นสุรินทรรักษ์ยังทรงพระชนม์อยู่ภายหลังกรมพระราชวังบวรฯ พระบาทสมเด็จ ฯ พระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวเห็นจะโปรดฯ ให้เป็นพระมหาอุปราช แต่กรมหมื่นสุรินทรรักษ์สิ้นพระชนม์เมื่อ พ.ศ. ๒๓๗๓ มีพระชันษาเพียง ๔๐ ปี แต่เจ้าจอมมรดาตานียังมีชีวิตอยู่ต่อมาอีกช้านาน คนทั้งหลายเรียกกันว่าเจ้าคุณวัง เพราะท่านเป็นพี่เจ้าคุณราชินิกุลที่เป็นธิดาของเจ้าคุณพระราชพันธ์นวลคือเจ้าคุณนุ่น ซึ่งเรียกกันว่าเจ้าคุณวังหลวง และเจ้าคุณคุ้ม ซึ่งเรียกกันว่าเจ้าคุณวังหน้า เป็นต้น เจ้าคุณวังออกมาอยู่ที่วังกรมหมื่นสุรินทรรักษ์จนถึงอสัญกรรม หม่อมเจ้าในกรมหมื่นสุรินทรรักษ์จึงอยู่ที่วังนั้นต่อมาจนย้ายไปอยู่ฟากข้างโน้น เมื่อในรัชกาลที่ ๔                     เมื่อเจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิตยังเด็ก ได้เล่าเรียนอักขรสมัยในสำนักหม่อมเจ้าสุบรรณซึ่งเป็นอา และครูอื่นๆ อีก แต่การเล่าเรียนในสมัยนั้นยังสอนแต่เพียงให้อ่านหนังสือออกกับเขียนหนังสือได้ เจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิตได้เรียนเพียงเท่านั้น ไท้ได้รับประโยชน์ในการศึกษาภาษาต่างประเทศ ฤๅแม้วิชาชั้นสูงในภาษาไทยเหมือนเช่นคนที่เกิดในชั้นหลัง ข้อนี้เมื่อมาพิเคราะห์ดูตามเรื่องประวัติของท่านที่ปรากฏความสามารถในราชการ และกิจการอย่างอื่นเมื่อชั้นหลัง คิดดูก็เห็นเป็นอัศจรรย์ ด้วยอาศัยแต่ลำพังคุณความดีที่เป็นอุปนิสัยของท่านชักจูงเป็นข้อสำคัญอย่างเดียว .... จากคุณ : กัมม์ - [ 14 ส.ค. 51 11:23:58 ]

ความคิดเห็นที่ 12 เพชรพระมหามงกุฎ - เจ้าพระยาอภัยราชา (โรลังยัคมินส) http://www.bloggang.com/viewblog.php?id=rattanakosin225&group=1&date=31-05-2007&gblog=25                     เมื่อสมเด็จฯ กรมพระยาเทววงศ์วโรปการ ทรงเป็นตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงการต่างประเทศ แต่ยังเป็นกรมหมื่น แรกได้มิสเตอร์เฮนรี อาลบาสเตอร์ ซึ่งเคยเป็นข้าราชการอังกฤษแล้วลาออกจากตำแหน่งมารับราชการอยู่กับไทย เป็นที่ปรึกษากฎหมายนานาประเทศมาหลายปี ครั้นมิสเตอร์อาลบาสเตอร์ถึงแกกรรม ทรงพระดำริว่าการที่มีฝรั่งผู้ชำนาญกฎหมายนานาประเทศไว้เป็นที่ปรึกษาในกระทรวงการต่างประเทศ เป็นประโยชน์มาก มีพระประสงค์จะหาตัวแทนมิสเตอร์อาลบาสเตอร์ เมื่อหมอเคาแวนซึ่งเป็นราชแพทย์ประจำพระองค์ทูลลาไปยุโรปชั่วคราว สมเด็จกรมพระยาเทววงศ์ฯ จึงตรัสสั่งหมอเคาแวนให้ไปสืบหาผู้ชำนาญกฎหมายนานาประเทศถวาย หมอเคาแวนไปหาได้เนติบัณฑิตอังกฤษคนหนึ่งชื่อ มิสเตอร์มิตเชล เข้ามารับราชการเป็นที่ปรึกษากฎหมายในกระทรวงการต่างประเทศ แต่มิสเตอร์มิตเชลเป็นผู้มีอัธยาสัยก้าวร้าว มิใคร่มีใครชอบ แม้สมเด็จกรมพระยาเทววงศ์ฯก็ไม่โปรด                     เมื่อฉันออกไปยุโรปใน พ.ศ. ๒๔๓๔ มิสเตอร์มิตเชลยังรับราชการอยู่ ฉันไปถึงกรุงลอนดอนพักอยู่ที่สถานทูตไทย ได้ข่าวว่ามิสเตอร์มิตเชลลาออกจากราชการ ก็ไม่ประหลาดใจอันใด แต่คิดถึงสมเด็จกรมพระยาเทววงศ์ฯ ว่าจะทรงลำบากด้วยต้องหาคนเป็นที่ปรึกษาใหม่ นึกขึ้นว่าเวลานั้นตัวฉันอยู่ลอนดอนได้เข้าสมาคมชั้นสูง มีโอกาสจะสืบหาที่ปรึกษาถวายได้ดีกว่าคนอื่น เช่น หมอเคาแวนเคยหาถวาย จึงปรารภกับมิสเตอร์เฟรเดอริค วิลเลี่ยมเวอนี ผู้เป็นที่ปรึกษาในสถานทูต มิสเตอร์เวอนีก็เห็นเช่นเดียวกัน บอกว่าเพื่อนของเขาคนหนึ่งมีศักดิ์เป็นลอร์ดชื่อเร เคยรับราชการในตำแหน่งสูงรู้จักผู้คนมาก จะคิดอ่านให้พบกับฉัน ถ้าฉันลองวานให้ลอร์ดเรช่วยสืบหาเห็นจะได้คนดีดังประสงค์ ต่อมามิสเตอร์เวอนีนัดเลียงอาหารเย็นที่คลับ (สโมสร) แห่งหนึ่ง เชิญลอร์ดเรกับฉันไปกินเลี้ยงด้วยกันที่นั่น เมื่อได้สนทนาปราศรัยมีไมตรีจิตต่อกันแล้ว ฉันเล่าถึงที่จะใคร่ได้ผู้ชำนาญกฎหมายนานาประเทศมารับราชการในเมืองไทยสักคนหนึ่ง ถามลอร์ดเรว่าจะช่วยสืบหาผู้ที่สมควรแก่ตำแหน่งให้ได้หรือไม่ ลอร์ดเรรับว่าจะช่วยหาดู ถ้าพบตัวคนเหมาะกับที่ฉันต้องการเมื่อใดจะบอกมาให้ทราบ ฉันได้พบลอร์ดเร เมื่อจวนจะออกจากประเทศอังกฤษอยู่แล้ว ยังไม่แน่ใจว่าลอร์ดเรจะหาคนให้ได้หรือไม่                     จนฉันไปราชการตามประเทศต่างๆ ในยุโรปเสร็จแล้ว ขากลับแวะดูกิจการต่างๆ ที่ในประเทศอียิปต์ เมื่อฉันพักอยู่ ณ เมืองไกโร ประจวบเวลาลอร์ดเรแปรสถานไปเที่ยวประเทศอียิปต์ และเผอิญไปพักอยู่ที่โฮเต็ลเดียวกัน พอลอร์ดเรรู้ว่าฉันไปถึงก็ตรงมาหา บอกว่าคนที่ฉันให้ช่วยหานั้นพบตัวแล้ว เป็นชาวเบลเยี่ยม ชื่อ โรลังยัคมินส เป็นผู้ชำนาญกฎหมายนานาประเทศจนขึ้นชื่อนับถือกันทั่วไปในยุโรป ถึงได้เคยไปรับเลือกเป็นนายกสภากฎหมายนานาประเทศ และได้เคยเป็นเสนาบดีในประเทศเบลเยี่ยมด้วย แต่เวลานั้นมองสิเออโรลังยัคมินสต้องตกยากโดยมิใช่ความผิดของตัวเอง เพราะน้องชายคนหนึ่งทำการค้าขาย ขอให้มองสิเออโรลังยัคมินสค้ำประกันเงินกู้ที่เขาไปทำการ เผอิญน้องชายล้มละลาย มองสิเออโรลังยัคมินสต้องเอาทรัพย์สมบัติของตนจำหน่ายใช้หนี้แทนน้องชาย จนแทบสิ้นเนื้อประดาตัว จะอยู่ในประเทศเบลเยี่ยมต่อไปไม่มีกำลังจะรักษาศักดิ์ได้ รู้ข่าวว่าลอร์ดโครเมอกำลังแสวงหาชาวยุโรปที่มีวิชาความรู้เข้าเป็นตำแหน่งในรัฐบาลอียิปต์ มองสิเออโรลังยัคมินสจึงออกมาเมืองไกโร ลอร์ดโครเมอร์ก็อยากได้ไว้ แต่ในเวลานั้นตำแหน่งชั้นสูงอันสมศักดิ์และคุณวิเศษของมองสิเออโรลังยัคมินสยังไม่ว่าง ตัวมองสิเออโรลังยัคมินสยังอยู่ที่เมืองไกโร (ชะรอยลอร์ดเรจะได้ไปพูดทาบทามแล้ว) ถ้าฉันชวนไปรับราชการเป็นที่ปรึกษากฎหมายในประเทศไทยเห็นจะไป                     ฉันจึงให้ลอร์ดเรเชิญมองสิเออโรลังยัคมินสมากินอาหารเย็นด้วยกันกับฉันในค่ำวันนั้น สังเกตดูกิริยามารยาทเรียบร้อยอย่างเป็นผูหลักผู้ใหญ่ อายุเห็นจะเกือบ ๖๐ ปีแล้ว พอได้สนทนากันฉันก็ตระหนักใจว่าทรงคุณวิเศษชั้นสูงสมดังลอร์ดเรบอก ฉันจึงถามมองสิเออโรลังยัคมินสว่า ตำแหน่งที่ปรึกษากฎหมายนานาประเทศในประเทศไทยว่างอยู่ ถ้ารัฐบาลให้ท่านเป็นตำแหน่งนั้นจะรับหรือไม่ มองสิเออโรลังยัคมินสนิ่งอยู่สักประเดี๋ยวตอบว่า ถ้ารัฐบาลไทยปรารถนาก็จะยอมไป ฉันบอกว่าจะโทรเลขถามรัฐบาลไปในทันที แล้วจึงโทรเลขทูลสมเด็จกรมพระยาเทววงศ์ฯ ในค่ำวันนั้น ว่าฉันพบเนติบัณฑิตเบลเยี่ยมอันมีชื่อเสียงในยุโรป และเคยเป็นเสนาบดีในประเทศของตนด้วย คนหนึ่ง ซึ่งอาจจะเอามารับราชการเป็นที่ปรึกษากฎหมายได้ จะต้องพระประสงค์หรือไม่ ขอให้ทรงตอบโดยเร็ว พอรุ่งขึ้นก็ได้รับพระโทรเลขตอบว่าให้ฉันตกลงรับมองสิเออโรลังยัคมินสทีเดียว เมื่อตกลงกันแล้วมองสิเออโรลังยัคมินสขอกลับไปจัดการบ้านเรือน และรับครอบครัวที่ประเทศเบลเยี่ยมก่อน แล้วจะตามมาให้ถึงกรุงเทพฯ ภายใน ๓ เดือน ส่วนตัวฉันออกจากเมืองไกโรมาในวันที่ตกลงกันนั้น เลยไปอินเดียและเมืองพม่า กลับมาถึงกรุงเทพฯ ปลายเดือนมีนาคม พ.ศ. ๒๔๓๔                     ก่อนมองสิเออโรลังยัคมินสมาถึงทราบว่า พระเจ้าอับบัส ผู้เป็นเคดิฟครองประเทศอียิปต์ต่อพระเจ้าติวฟิก มีโทรเลขมาถวายสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ว่ารัฐบาลอียิปต์ใคร่จะตั้งมองสิเออโรลังยัคมินสเป็นตำแหน่งสำคัญในกระทรวงยุติธรรมของประเทศอียิปต์ แต่มองสิเออโรลังยัคมินสไม่ยอมรับ อ้างว่าได้สัญญาจะเข้ามารับราชการในประเทศไทยเสียแล้ว ถ้ารัฐบาลไทยไม่เพิกถอนสัญญาก็จะรับตำแหน่งในอียิปต์ไม่ได้ เคดิฟจึงทูลขอให้โปรดทรงสงเคราะห์ด้วยเพิกถอนสัญญา ปล่อยให้มองสิเออโรลังยัคมินสรับราชการอยู่ในอียิปต์ สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมีพระราชโทรเลขตอบไปว่า ประเทศอียิปต์อยู่ใกล้ยุโรปจะหาคนรับราชการได้ง่ายกว่าประเทศไทยซึ่งอยู่ห่างไกล ขอให้เคดิฟทรงเห็นแก่ประเทศไทยเถิด ทรงตอบเช่นนั้นแล้วก็สิ้นปัญหา                     เมื่อมองสิเออโรลังยัคมินสเข้ามาถึงกรุงเทพฯ ใน พ.ศ. ๒๔๓๕ พอสมเด็จกรมพระยาเทววงศฯ ทรงรู้จักก็ตระหนักพระหฤทัยว่า ได้คนทรงคุณวิเศษสูงกว่าชาวต่างประเทศที่เคยมารับราชการแต่ก่อน พาเฝ้าสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงสนทนาด้วยก็ประจักษ์พระราชหฤทัยว่า มองสิเออโรลังยัคมินสชำนาญทั้งกฎหมายและลักษณะของการปกครองในยุโรป ด้วยเคยได้เป็นเสนาบดีกระทรวงมหาดไทยในประเทศเบลเยี่ยม อาจจะเป็นประโยชน์แก่เมืองไทยได้หลายอย่าง จึงทรงตั้งให้เป็นตำแหน่ง “ที่ปรึกษาราชการทั่วไป” มิใช่เป็นที่ปรึกษาราชการแต่ในกระทรวงการต่างประเทศกระทรวงเดียว ต่อมาทรงพระราชดำริว่ามองสิเออโรลังยัคมินสทำราชการเป็นประโยชน์มาก ด้วยความภักดีต่อประเทศไทย และมีอัชฌาสัยเข้ากับไทยได้ดีทุกกระทรวง ทั้งเป็นผู้ใหญ่สูงอายุและเคยมีบรรดาศักดิ์สูง ถึงเป็นเสนาบดีในบ้านเมืองของตนมาแต่ก่อน จึงทรงสถาปนาขึ้นเป็นเจ้าพระยาอภัยราชาฯ เมืองพ.ศ. ๒๔๓๙ ได้รับราชการสำคัญต่างๆ จนถึงอยู่ในคณะที่ปรึกษาของสมเด็จพระบรมราชินีนาถ เมื่อทรงสำเร็จราชการแผ่นดิน นับเป็นฝรั่งคนที่ ๒ ซึ่งได้เป็นเจ้าพระยา ต่อจากเจ้าพระยาวิชาเยนทร์ครั้งสมเด็จพระนารายณ์มหาราช                     เจ้าพระยาอภัยราชา (โรลังยัคมินส) รับราชการสัก ๗ ปีเกิดเจ็บป่วยด้วยชราภาพ และจะทนอากาศร้อนอยู่ต่อไปไม่ไหว จึงจำใจต้องทูลลาออกจากราชการ สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวก็ทรงเสียดาย แต่ก็ต้องพระราชทานพระบรมราชานุญาตด้วยทรงพระราชดำริว่ามีความจำเป็นเช่นนั้นจริง เจ้าพระยาอภัยราชา (โรลังยัคมินส) กลับออกไปอยู่บ้านเดิมไดสักสามปีก็ถึงอสัญกรรม คุณหญิงอภัยราชาก็ถึงอนิจกรรมในเวลาใกล้ๆ กัน แต่มีบุตรรับราชการของเมืองไทยต่อมา ๒ คน บุตรคนใหญ่เป็นผู้เชี่ยวชาญกฎหมายคล้ายบิดา มีชื่อเสียงจนพระเจ้าแผ่นดินเบลเยี่ยมทรงตั้งให้ยศเป็นบารอน คนนี้ได้เป็นผู้พิพากษาของเมืองไทยที่ในศาลต่างประเทศ ณ กรุงเฮก บุตรคนที่ ๒ ได้เป็นกงสุลเยเนอราลไทยอยู่ ณ กรุงบรุสเซล ชาวเบลเยี่ยมยังนับถือตระกูลโรลังยัคมินสอยู่จนบัดนี้                     เมื่อเจ้าพระยาอภัยราชาถึงอสัญกรรมแล้วกว่า ๒๐ ปี ฉันไปยุโรปครั้งหลังใน พ.ศ. ๒๔๗๓ ไปถึงกรุงบรุสเซล ราชธานีประเทศเบลเยี่ยม พวกสมาชิกในสกุลโรลังยัคมินส บุตรเจ้าพระยาอภัยราชาทั้ง ๒ คนที่กล่าวมาแล้ว และธิดาที่เคยเข้ามาอยู่ในเมืองไทย ๒ คน กับที่เป็นชั้นหลานด้วยรวมกันกว่า ๑๐ คน พร้อมกันมาแสดงความขอบใจและขอเลี้ยงเวลาค่ำให้แก่ฉันด้วย เมื่อเลี้ยงแล้ว เข้าอยากรู้เรื่องเดิมที่ฉันพาเจ้าพระยาอภัยราชเข้ามารับราชการเมืองไทย ขอให้ฉันเล่าในเวลาประชุมกันวันนั้น ฉันได้เล้าเรื่องที่เขายังไม่รู้ให้เขาฟังตามความประสงค์ แต่ยังมิได้เขียนลงไว้ จึงมาเขียนในนิทานเรื่องนี้ ด้วยเห็นเป็นคติควรนับเข้าในนิทานโบราณคดีได้เรื่องหนึ่ง. จากคุณ : กัมม์ - [ 14 ส.ค. 51 11:26:31 ]

ความคิดเห็นที่ 13 เพชรพระมหามงกุฎ - เจ้าพระยาพระคลัง(หน)  กับสมบัติอมรินทร์คำกลอน http://www.bloggang.com/viewblog.php?id=rattanakosin225&group=1&date=08-06-2007&gblog=28                       เจ้าพระยาพระคลัง(หน) เป็นกวีเอกในสมัยต้นรัตนโกสินทร์ สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ ได้ทรงพระนิพนธ์ประวัติของท่านไว้ในคำนำหนังสือลิลิตพยุหยาตราเพชรพวง ว่า                       "เจ้าพระยาพระคลัง เสนาบดีจตุสดมภ์กรมท่า นามเดิม หน เดิมเป็นหลวงสรวิชิต เคยรับราชการอย่างข้าหลวงเดิมในรัชกาลที่ ๑ โปรดให้เป็นพระยาพิพัฒโกษา แล้วภายหลังเป็นเจ้าพระยาพระคลัง(หน) มีข้อความในคำปรึกษาความชอบว่า หลวงสรวิชิตจงรักภักดีสัตย์ซื่อ หมายเป็นข้าใต้ละอองธุลีพระบาทมาช้านาน แล้วก็ได้โดยเสด็จพระราชดำเนินการพระราชสงครามมาแต่ก่อน และครั้งนี้ได้ทำราชการด้วยสมเด็จพระเจ้าหลานเธอ กรมหลวงอนุรักษ์เทเวศน์จนสำเร็จราชการ แล้วได้แต่งคนเอากิจราชการหนักเบาในเมืองธนบุรีออกไปแจ้งใต้ฝ่าละอองธุลีพระบาทฉบับหนึ่งถึงด่านพระจารึกนั้น มีความชอบ ขอพระราชทานเอาหลวงสรวิชิตให้เป็นพระยาพิพัฒโกษา                       ในหนังสือสำดับเสนาบดี ของ เจ้าพระยาทิพากรวงศ์ ว่าทรงเห็นว่าหลวงสรวิชิต นายด่านเมืองอุทัย ชื่อ หม่อมหน เข้ามารับราชการอยู่ที่กรุงธนบุรี เป็นคนมีความสวามิภักดิ์ ได้แต่งคนเอากิจราชการสอดหนังสือลับไปถวายถึงด่านพระจารึก แล้วก็ได้ไปรับเสด็จถึงทุ่งแสนแสบ มีความชอบหลายอย่าง ทั้งฝีปากเรียบเรียงหนังสือก็ดี จึงโปรดตั้งให้เป็นที่พระยาพิพัฒโกษา ครั้นโปรดให้ตั้งพระยาพระคลัง(สน)เป็นพระยาศรีอรรคราชแล้ว จึงโปรดให้ตั้งพระยาพิพัฒโกษา ขึ้นเป็น เจ้าพระยาพระคลัง(หน) บุตรมีมากไม่ได้รับราชการ ที่ทราบชื่อคือ นายเกต นายทัด เป็นจิตกวี และเป็นครูพิณพาทย์ บุตรหญิงที่ปรากฏ คือ เจ้าจอมมารดานิ่ม เป็นเจ้าจอมมารดาสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระเดชาดิศร ในรัชกาลที่ ๒ พระยาพระคลัง(หน)ถึงอสัญกรรมในรัชกาลที่ ๑ เมื่อปีฉลู พ.ศ. ๒๓๔๘" งานของเจ้าพระยาพระคลัง(หน) เท่าที่รวบรวมได้ในสมัยหลังมีดังนี้ ๑. ลิลิตเพชรมงกุฎ ๒. ลิลิตศรีวิชัยชาดก ๓. อิเหนาคำฉันท์ ๔. กากีคำกลอน ๕. สามก๊ก ๖. ราชาธิราช ๗. ลิลิตพยุหยาตราเพชรพวง ๘. มหาชาติร่ายยาว กัณฑ์กุมารและกัณฑ์มัทรี ๙. สมบัติอมรินทร์คำกลอน จากคุณ : กัมม์ - [ 14 ส.ค. 51 11:27:58 ]

ความคิดเห็นที่ 14 เพชรพระมหามงกุฎ - เจ้าพระยาเสนา (บุนนาค) http://www.bloggang.com/viewblog.php?id=rattanakosin225&group=1&date=14-03-2007&gblog=1                         เจ้าพระยามหาเสนา ที่สมุหกลาโหม นามเดิม บุนนาค ข้าหลวงเดิมในรัชกาลที่ ๑ เมื่อเสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติแล้ว โปรดให้เป็นพระยาอุไทยธรรม แล้วเป็นเจ้าพระยายมราช แล้วเป็นเจ้าพระยามหาเสนา มีคำปรึกษาปูนบำเหน็จว่า บุนนาค (และมีชื่อคนอื่นอีกหลายนาย) ทำราชการมาช้านาน ได้โดยเสด็จพระราชดำเนินการพระราชสงครามไปปราบอริราชข้าศึกนานานุประเทศ มีชัยชำนะหลายครั้ง มีความชอบมาก ขอพระราชทานตั้งให้นาย บุนนาค เป็นพระยาอุไทยธรรม ในพระราชพงศาวดารว่า ตรัสเอาหม่อมบุนนาค ทนายข้าหลวงเดิมเป็นพระยาอุไทยธรรม อีกตอนหนึ่งว่า ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พระยาอุไทยธรรมเลื่อนที่เป็นพระยายมราช                         ในลำดับเสนาบดีของเจ้าพระยาทิพากรวงศ์ว่า โปรดฯให้เจ้าพระยายมราช ชื่อ บุนนาค เป็นบุตรพระยาจ่าแสนยากรครั้งกรุงเก่า มาเป็นเจ้าพระยาอัครมหาเสนาที่สมุหกลาโหม (เจ้าพระยามหาเสนาบุนนาคได้คุณนวล น้องนางสมเด็จพระอมรินทราบรมราชินี เป็นภรรยา บุตรหลานจึงเป็นราชนนิกุล) บุตรธิดาทำราชการ คือ สมเด็จพระยาองค์ใหญ่ องค์น้อย บุตรหญิง คือ เจ้าคุณวังหลวง(นุ่ม) เจ้าคุณวังหน้า(คุ้ม) เจ้าคุณปราสาท(กระต่าย) และเจ้าจอมมารดาตานี(ซึ่งเรียกกันว่า เจ้าคุณวัง เป็นธิดาเกิดด้วยภรรยาเดิม ทำราชการในรัชกาลที่ ๑ เป็นเจ้าจอมมารดา พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจงกลและกรมหมื่นสุรินทรรักษ์) เจ้าพระยามหาเสนาผู้นี้ เกิดเมื่อปีมะเมีย พ.ศ. ๒๒๘๑ ถึงอสัญกรรมในรัชกาลที่ ๑ เมื่อปีฉลู พ.ศ. ๒๓๔๘ อายุได้ ๖๘ ปี เป็นต้นสกุล บุนนาค ในบัดนี้ แก้ไขเมื่อ 14 ส.ค. 51 11:41:24 จากคุณ : กัมม์ - [ 14 ส.ค. 51 11:29:03 ]

ความคิดเห็นที่ 15 เพชรพระมหามงกุฎ - พระยาศรีสุริยราชวรานุวัติ (โพธิ) http://www.bloggang.com/viewblog.php?id=rattanakosin225&group=1&date=12-04-2007&gblog=18                           เมืองอุดรธานี แต่เดิมเรียกว่า "บ้านเดื่อหมากแข้ง" เพิ่งตั้งเป็นเมือง เมื่อ ร.ศ. ๑๑๒ (พ.ศ. ๒๔๓๖) ยังไม่มีอะไรที่น่าพรรณนาในนิทานนี้ นอกจากตัวพระยาศรีสุริยราชวรานุวัติ(โพธิ) ซึ่งจะเรียกต่อไปตามสะดวกว่า "พระยาโพธิ" ผู้เป็นสมุหเทศาภิบาลมณฑลอุดรในเวลาเมื่อฉันไปครั้งนั้น ด้วยเป็นคนเคยทำความชอบอย่างแปลกและมีความสามารถก็เป็นอย่างแปลก แต่ตัวถึงอนิจกรรมเสียนานแล้ว ฉันรู้เรื่องอยู่บ้างจะเล่าฝากไว้ในนิทานนี้ เพื่อให้ความชอบความดีของ พระยาศรีสุริยราชวรานุวัติ(โพธิ) ปรากฏอยู่อย่าให้สูญเสีย                           พระยาโพธิดูเหมือนจะเป็นชาวเมืองจันทบุรี เข้ามาถวายตัวเป็นมหาดเล็กอยู่กับกรมหลวงสรรพสิทธิประสงค์แต่เพิ่งรุ่นหนุ่ม จะได้ศึกษามาแต่ก่อนอย่างไรบ้างไม่ปรากฏ แต่มาได้รับการอบรมด้วยตามเสด็จติดพระองค์กรมหลวงสรรพสิทธิฯเข้าวังและไปไหนๆอยู่เนื่องนิจ จนรู้จักเจ้านายขุนนางและรู้ขนบธรรมเนียมในราชสำนัก แม้ตัวฉันก็รู้จักพระยาโพธิตั้งแต่ยังเป็นมหาดเล็กกรมหลวงสรรพสิทธิฯ แต่จะเป็นเพราะใดหาทราบไม่ เมื่อกรมหลวงสรรพสิทธิฯ เสด็จออกไปรับราชการ ณ เมืองนครราชสีมาและเมืองอุบล พระยาโพธิไม่ได้ตามเสด็จไปด้วย จึงขึ้นไปคิดค้าขายทางเมืองเหนือ เจ้าพระยาสุรสีห์วิสิษฐศักดิ์ เมื่อยังเป็นสมุหเทศาภิบาลมณฑลพิษณุโลกพบตัว เห็นเป็นคนมีแววดีจึงชวนเข้ารับราชการ ได้เป็นตำแหน่งต่างๆตั้งแต่ชั้นผู้น้อยเลื่อนขึ้นไปโดยลำดับด้วยความสามารถ จนได้เป็น พระสีหสงคราม ผู้ว่าราชการเมืองอุตรดิตถ์                           เมื่อ พ.ศ. ๒๔๔๕ เกิดเหตุพวกผู้ร้ายเงี้ยวปล้นได้เมืองแพร่ เวลานั้นเผอิญเจ้าพระยาสุรสีห์ฯลงมารั้งตำแหน่งปลัดทูลฉลองกระทรวงมหาดไทยแทนพระยามหาอำมาตย์เมื่อไปรับราชการยุโรป และตัวฉันก็ได้เคยไปเมืองเหนือ และเดินบกแต่เมืองอุตรดิตถ์ไปถึงเมืองแพร่ รู้เบาะแสภูมิลำเนาอยู่ด้วยกันทั้ง ๒ คน พอได้รับโทรเลขบอกข่าวเกิดผู้ร้ายเงี้ยวฉบับแรก เมื่อผู้ร้ายตีเมืองแพร่ได้แล้ว ปรึกษากันในขณะนั้นเห็นว่า พวกเงี้ยวคงกำเริบเลยลงมาตีเมืองอุตรดิตถ์ เพราะเป็นเมืองที่มีทรัพย์สินมากและไม่มีใครรู้ตัว จึงรีบมีโทรเลขไปยังเมืองอุตรดิตถ์ฉบับหนึ่ง สั่งพระยาโพธิให้รวบรวมกำลังกับเครื่องศัสตราวุธ รีบยกไปกักทางที่ช่องเขาพรึง อันเป็นที่คับขันในทางเดินมายังเมืองอุตรดิตถ์ โทรเลขอีกฉบับหนึ่งมีถึงพระยาสัชนาลัยบดี(จำไม่ได้ว่าตัวชื่ออะไร และเวลานั้นยังเป็นมีนามว่าอย่างไร) ผู้ว่าราชการเมืองสวรรคโลก สั่งให้รีบรวมกำลังและเครื่องศัสตราวุธ ยกจากเมืองสวรรคโลกขึ้นไปตีเมืองแพร่ทางเมืองลองอีกกองหนึ่ง                           พระยาโพธิยกไปถึงเขาพรึงก็พบเงี้ยวยกลงมาดังคาดไว้ ได้รับกับเงี้ยวที่ปางต้นผึ้ง ๒ วันกักพวกเงี้ยวไว้ได้ พอพวกเงี้ยวรู้ว่ามีกำลังเมืองสวรรคโลกยกขึ้นไปเมืองแพร่ทางข้างหลังอีกกองหนึ่ง ก็พากันถอยหนีจากเขาพรึงกลับไปเมืองแพร่ พระยาโพธิรบเงี้ยวป้องกันเมืองอุตรดิตถ์ไว้ได้ครั้งนั้น เป็นแรกที่จะปรากฏเกียรติคุณ ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ และเลื่อนบรรดาศักดิ์จากที่พระสีหสงครามขึ้นเป็น พระยาศรีสุริยราชวรานุวัติ เป็นบำเหน็จความชอบ                           ต่อมาเจ้าพระยาสุรสีห์ฯ ย้ายไปเป็นสมุหเทศาภิบาลมณฑลพายัพแล้ว พระยาโพธิได้เป็นสมุหเทศาภิบาลมณฑลพิษณุโลก แต่ไม่ช้าก็ย้ายไปเป็นสมุหเทศาภิบาลมณฑลอุดร ด้วยเป็นที่สำคัญกว่ามณฑลพิณุโลก เพราะอยู่ต่อแดนต่างประเทศ และอาณาเขตกว้างใหญ่ ผู้คนพลเมืองมากกว่ามณฑลพิษณุโลก นอกจากนั้นฉันเห็นว่าเหมาะแก่คุณวิเศษเฉพาะตัวพระยาโพธิด้วย เพราะสังเกตมาตั้งแต่ยังเป็นผู้ว่าราชการเมืองอุตรดิตถ์ อันเป็นที่ประชุมชนต่างชาติต่างภาษาไปมาค้าขายเป็นอันมากอยู่เนืองนิจ เห็นว่า พระยาโพธิมีอัธยาศัยถนัดเข้ากับคนต่างชาติต่างภาษา สามารถวางตนให้คนต่างจำพวกเคารพนับถือ เมื่อไปอยู่มณฑลอุดรก็ปรากฏคุณวิเศษเช่นว่ามา พึงเห็นเช่นพระยาเมืองชาวเวียงจันทน์มาขอพึ่งดังเล่ามาแล้ว                           และยังมีเรื่องสำคัญกว่านั้น จะเล่าให้เห็นเป็นตัวอย่างอีกเรื่องหนึ่ง เมื่อภายหลังฉันไปมณฑลอุดรได้สักปีหนึ่ง วันหนึ่งราชทูตฝรั่งเศสให้มาบอกว่า กิจการทางชายแดนฝรั่งเศสกับไทยก็เรียบร้อยมานานแล้ว แต่เดี๋ยวนี้ได้ทราบว่าสมุหเทศาภิบาลมณฑลอุดร รับญวนหัวหน้ากบฏที่หนีจากเมืองญวนเลี้ยงไว้คนหนึ่ง เหตุใดจึงทำเช่นนั้น ฉันได้ฟังออกประหลาดใจ ตอบไปว่าฉันไม่ทราบเลยทีเดียว แต่เทศาฯคนนั้นฉันไว้ใจว่าคงไม่ทำอะไรให้ผิดความประสงค์ของรัฐบาล ถ้ารับญวนหัวหน้ากบฏเลี้ยงไว้ ก็เห็นจะเป็นเพราะไม่รู้ว่าเป็นคนเช่นนั้น ฉันจะถามดูก่อน เมื่อมีตราถามไป พระยาโพธิตอบมาว่า เดิมญวนคนนั้นไปหาที่เมืองอุดรธานี ว่าจะขอรับจ้างทำการงานเลี้ยงชีพแล้วแต่จะใช้ พระยาโพธิสืบได้ความว่าเคยเป็นหัวหน้าพวกกบฏหนีมาจากเมืองญวน คิดว่าที่ในมณฑลอุดรธานี มีพวกญวนเข้ามาตั้งค้าขายอยู่หลายแห่ง ถ้าปล่อยญวนคนนั้นไปเที่ยวหากินตามชอบใจ อาจจะไปชักชวนพวกญวนที่อยู่มณฑลอุดรให้ร่วมคิดกับพวกกบฏ ก็จะเกิดลำบากขึ้นในระหว่างรัฐบาลทั้งสองฝ่าย ครั้นจะจับกุมกักขังญวนคนนั้น ก็ไม่ไดทำความผิดอย่างใดในเมืองไทย เห็นว่าหางานให้ทำอยู่ใกล้ๆจะดีกว่าอย่างอื่น มันทำอย่างไรจะได้รู้ จึงได้จ้างญวนนั้นไว้เป็นคนเลี้ยงม้า ฉันอ่านคำตอบชอบใจ ส่งไปให้ทูตฝรั่งเศสดู ก็ชมมาว่าเทศาฯทำถูกแล้ว                           พระยาโพธิเป็นสมุหเทศาภิบาลมณฑลอุดร มาจนถึงอนิจกรรม ในเวลานั้นฉันยังเป็นเสนาบดีกระทรวงมหาดไทย รู้สึกเสียดายอย่างยิ่ง จากคุณ : กัมม์ - [ 14 ส.ค. 51 11:31:45 ]

ความคิดเห็นที่ 16 ขออนุญาตฝากพระประวัติ ประวัติ ของเพชรพระมหามงกุฎบางท่านบางพระองค์ไว้ด้วยครับ เพชรพระมหามงกุฎ http://www.bloggang.com/viewblog.php?id=rattanakosin225&date=10-06-2007&group=3&gblog=2 - สมเด็จเจ้าฟ้าหญิงกุณฑลทิพยวดี http://www.bloggang.com/viewblog.php?id=rattanakosin225&group=1&date=15-03-2007&gblog=2 - เจ้าจอมมารดาทับทิม ในรัชกาลที่ ๕ http://www.bloggang.com/viewblog.php?id=rattanakosin225&group=1&date=16-03-2007&gblog=4 - พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงชุมพรเขตรอุดมศักดิ์ http://www.bloggang.com/viewblog.php?id=rattanakosin225&group=1&date=18-03-2007&gblog=5 - พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช http://www.bloggang.com/viewblog.php?id=rattanakosin225&group=1&date=19-03-2007&gblog=7 - สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ (พระราชหัตถ์ขวา) http://www.bloggang.com/viewblog.php?id=rattanakosin225&group=1&date=19-03-2007&gblog=11 - สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ (พระราชหัตถ์ซ้าย) http://www.bloggang.com/viewblog.php?id=rattanakosin225&group=1&date=20-03-2007&gblog=12 - พระครูวัดฉลอง http://www.bloggang.com/viewblog.php?id=rattanakosin225&group=1&date=20-03-2007&gblog=13 - พระยาพฤฒาธิบดีศรีสัตยานุการ (อ่อน โกมลวรรธนะ) เปรียญ http://www.bloggang.com/viewblog.php?id=rattanakosin225&group=1&date=22-03-2007&gblog=14 - เจ้าคุณพระประยูรวงศ์ (แพ) http://www.bloggang.com/viewblog.php?id=rattanakosin225&group=1&date=22-03-2007&gblog=15 - เจ้าพระยาไทรบุรี (อับดุลฮามิต) http://www.bloggang.com/viewblog.php?id=rattanakosin225&group=1&date=21-04-2007&gblog=19 - สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส http://www.bloggang.com/viewblog.php?id=rattanakosin225&group=1&date=27-04-2007&gblog=20 - พระยาไชยบูรณ์ (ทองอยู่ สุวรรณบาตร) http://www.bloggang.com/viewblog.php?id=rattanakosin225&group=1&date=30-04-2007&gblog=22 - คนดีเมืองเหนือ http://www.bloggang.com/viewblog.php?id=rattanakosin225&group=1&date=07-05-2007&gblog=23 - กรมสมเด็จพระปรมานุชิตชิโนรส http://www.bloggang.com/viewblog.php?id=rattanakosin225&group=1&date=01-06-2007&gblog=26 - คุณพุ่ม บุษบาท่าเรือจ้าง http://www.bloggang.com/viewblog.php?id=rattanakosin225&group=1&date=01-06-2007&gblog=27 - พระราชชายา เจ้าดารารัศมี ในรัชกาลที่ ๕ http://www.bloggang.com/viewblog.php?id=rattanakosin225&date=23-06-2007&group=1&gblog=29 - พระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร) http://www.bloggang.com/mainblog.php?id=rattanakosin225&month=26-06-2007&group=1&gblog=30 - พระสุนทรโวหาร (ภู่) อาลักษณ์ขี้เมา http://www.bloggang.com/mainblog.php?id=rattanakosin225&month=29-06-2007&group=1&gblog=33 - กรมพระราชวังบวรมหาสุรสิงหนาท http://www.bloggang.com/mainblog.php?id=rattanakosin225&month=19-09-2007&group=1&gblog=34 - กรมพระราชวังบวรมหาเสนานุรักษ์ http://www.bloggang.com/mainblog.php?id=rattanakosin225&month=19-09-2007&group=1&gblog=35 - กรมพระราชวังบวรมหาศักดิพลเสพ http://www.bloggang.com/mainblog.php?id=rattanakosin225&month=19-09-2007&group=1&gblog=36 - พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว http://www.bloggang.com/mainblog.php?id=rattanakosin225&month=19-09-2007&group=1&gblog=37 - กรมพระราชวังบวรวิชัยชาญ http://www.bloggang.com/mainblog.php?id=rattanakosin225&month=19-09-2007&group=1&gblog=38 - ชิต บุรทัต http://www.bloggang.com/viewblog.php?id=rattanakosin225&date=22-12-2007&group=1&gblog=39 - สมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ http://www.bloggang.com/mainblog.php?id=rattanakosin225&month=08-01-2008&group=1&gblog=40 จากคุณ : กัมม์ - [ 14 ส.ค. 51 11:40:31 ]

ความคิดเห็นที่ 17 การปกครองแต่เดิมเป็น แบบจตุสดมภ์ (แปลว่า สี่เสา) ที่เรียกสั้นๆ ว่า เวียงวังคลังนา อธิบดีกรมเวียงหรือกรมเมือง เป็นที่ เจ้าพระยายมราช  ต่อมาเปลี่ยนเป็นกระทรวงนครบาล อธิบดีกรมวัง เป็นที่ เจ้าพระยาธรรมา อธิบดีกรมคลังหรือกรมท่า เป็นที่ เจ้าพระยาพระคลัง  ต่อมาเปลี่ยนและแยกเป็นกระทรวงการต่างประเทศ กระทรวงการคลัง อธิบดีกรมนา เป็นที่ เจ้าพระยาพลเทพ  ต่อมาเปลี่ยนเป็นกระทรวงเกษตราธิการ นอกจากสี่กรมดังกล่าวแล้ว  ยังมีเจ้าพระยาอีกสองกรม  ทั้งสองกรมนี้เป็นใหญ่กว่ากรมทั้งสี่ข้างต้น  เรียกว่ากรมมหาดไทยและกรมกลาโหมเจ้ากรมทั้งสองกรมนี้เรียกว่า  สมุห - กรมมหาดไทย  มีหน้าที่ดูแลฝ่ายทหาร  เจ้ากรมเป็นที่ เจ้าพระยามหาเสนา - กรมมหาดไทย  มีหน้าที่ดูแลฝ่ายพลเรือน  เจ้ากรมเป็นที่ เจ้าพระยาจักรี   เมื่อเจ้าพระยาจักรี (ด้วง) (คือ พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก) ปราบดาภิเษกแล้ว  จึงยกที่เจ้าพระยาจักรีถวาย  และไม่ได้ใช้ที่เจ้าพระยาจักรีอีกต่อไป  เจ้ากรมต่อๆ มาจึงมิได้ใช้ชื่อว่า เจ้าพระยาจักรี  เปลี่ยนไปใช้นามพระราชทานอื่น หรือบางครั้งโปรดเกล้าฯ ให้เจ้าพระยาในกรมอื่นว่าการกรมทั้งสองนี้  จึงต่อท้ายด้วยคำว่า "ว่าที่สมุหนายก" หรือ "ว่าที่สมุหพระกลาโหม" เช่น  เจ้าพระยาพระคลัง (ดิส) ว่าที่สมุหพระกลาโหม  เจ้าพระยาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง) ว่าที่สมุหพระกลาโหม   สำหรับ "ที่สมุหนายก" เนื่องจากยกที่เจ้าพระยาจักรีถวายไปแล้ว  เจ้าพระยาที่สมุหนายกจึงมีนามไม่ตรงกับที่ (คือจักรี) ดังนั้นที่สมุหนายกจึงต้องมีคำว่า "ว่าที่" นำเสมอ  เช่น  เจ้าพระยาบดินเดชา (สิงห์) ว่าที่สมุหนายก เจ้าพระยารัตนาธิเบศร์ (กุน) ว่าที่สมุหนายก และสำหรับ  เจ้ากรมซึ่งมีนามพระราชทานตรงตามตำแหน่ง (ในที่นี้คือสมุหพระกลาโหม เนื่องจากยกที่เจ้าพระยาจักรีถวายแล้ว)ไม่ต้องมีคำต่อท้ายว่า "ว่าที่(สมุหพระกลาโหม)"  ได้แก่ที่ เจ้าพระยามหาเสนา สมุหพระกลาโหม (หรือไม่ต้องมีคำว่า "สมุหพระกลาโหม" ตามก็ได้  เพราะเป็นที่รู้กันอยู่ว่า เจ้าพระยามหาเสนา เป็นที่สมุหพระกลาโหมตามตำแหน่งอยู่แล้ว) ดังนั้นคำว่า "ว่าที่" จะใช้ต่อเมื่อเจ้ากรมนั้นๆ มิได้มีนามพระราชทานตามตำแหน่งเจ้ากรมกรมที่ว่านั้นๆ (ตามกฎมณเฑียรบาล) เพื่อนๆ สมาชิกท่านใดสนใจเรื่องการปกครองของไทยแต่โบราณมา  คลิกที่นี่ครับ แผ่นดินทอง - ว่าด้วยลักษณะการปกครองประเทศสยามแต่โบราณ http://www.bloggang.com/mainblog.php?id=rattanakosin225&month=21-03-2007&group=2&gblog=37 สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ  เสด็จตรวจราชการหัวเมือง แก้ไขเมื่อ 14 ส.ค. 51 12:24:36 จากคุณ : กัมม์ - [ 14 ส.ค. 51 12:20:45 ]

ความคิดเห็นที่ 18 ขอบพระคุณมากครับ สำหรับข้อมูล จากคุณ : พญาสุเรนทร์ - [ 14 ส.ค. 51 18:03:03 ]

ความคิดเห็นที่ 19 คุณกัมม์ครับ ทำไม หาเรื่องมาให้ผมอ่านอีกแล้ว โอ๊ย...ชอบอกชอบใจจริงๆ จากคุณ : ขอขอบคุณ - [ 14 ส.ค. 51 21:48:46 A:118.173.202.174 X: TicketID:168918 ]

ความคิดเห็นที่ 20 ขอบพระคุณมาก ๆ เลยค่ะพี่กัมม์  สุดยอด จากคุณ : biebie999 - [ 15 ส.ค. 51 16:15:29 ]

ความคิดเห็นที่ 21 ยินดีรับใช้ครับ จากคุณ : กัมม์ - [ 18 ส.ค. 51 09:54:14 ]

ความคิดเห็นที่ 22 เจ้าพระยาบดินทรเดชา ได้รับความนิยมขาดลอย ขอปิดโหวตละกันนะครับ จากคุณ : พญาสุเรนทร์ - [ 28 ส.ค. 51 20:33:28 ]