PANTIP.COM : K7395760 ขุนนางเจ้ากรมเชื้อพระวงศ์สมัยก่อนมีหน้าที่อย่างไรบ้างครับ [ประวัติศาสตร์]

ความคิดเห็นที่ 7

ตำแหน่งเจ้ากรม ปลัดกรม และสมุห์บัญชี สำหรับเจ้าต่างกรมทั้งสี่พระองค์ซึ่งคุณพญาสุเรนทร์ หยิบยกขึ้นมานั้น เป็นเรื่องที่น่าคิดเหมือนกันเพราะบรรดาศักดิ์ต่างๆ นั้นได้เลิกไปตั้งแต่เปลี่ยนแปลงการปกครองแล้ว แต่การที่โปรดเกล้าฯ ให้เจ้านายที่ทรงกรมนั้นๆ ทรงตั้งข้าในพระองค์ให้เป็น เจ้ากรม ปลัดกรม และสมุห์บัญชีนั้นคงจะเป็นการรักษาพระราชประเพณี ส่วนเจ้านายที่ทรงกรมนั้นจะทรงตั้งบุคคลเป็นเจ้ากรม ปลัดกรม หรือสมุห์บัญชีเพื่อประดับพระเกียรติยศตามพระราชประเพณีหรือไม่นั้นสุดแท้แต่พระอัทธยาศัย กรณีนี้เปรียบได้กับการทรงตั้งสมเด็จพระราชาคณะและพระราชคณะให้มีฐานานุกรมเป็นผู้ช่วยงาน ซึ่งสมเด็จพระราชาคณะหรือพระราชาคณะอาจจะตั้งพระภิกษุเป็นฐานานุกรมครบตามตำแหน่งที่ได้รับโปรดเกล้าฯ หรือไม่ก็ได้ และเท่าที่สังเกตมาพบว่า พระอารามหลวงหลายวัดที่มีพระราชาคณะหลายรูปมักจะตั้งฐานานุกรมไม่ครบตามจำนวนที่ได้รับ บางรูปอาจจะไปตั้งพระภิกษุต่างวัดเป็นฐานานุกรมเสียด้วยซ้ำ และบางรูปอาจจะไม่ได้ตั้งฐานานุกรมเลยก็มี คงจะสุดแต่ความจำเป็น

ในประเด็นเรื่องการสถาปนาสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ ที่ไม่มีประกาศให้ทรงตั้งเจ้ากรม ปลัดกรม และสมุห์บัญชี ดังที่คุณพญาสุเรนทร์ตั้งข้อสังเกตไว้นั้น อาจจะเป็นผลสืบเนื่องมาจากเมื่อคราวโปรดสถาปนาสมเด็จพระบรมราชชนีศรีสังวาลย์เป็น สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี เมื่อ พ.ศ. ๒๕๑๓ ก็มิได้โปรดให้มีตำแหน่งเจ้ากรม ปลัดกรม และสมุห์บัญชี มาก่อน ทั้งนี้ในการร่างประกาศสถาปนาสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนีนั้น เข้าใจว่า เจ้าพนักงานผู้ร่างประกาศคงจะดูแบบอย่างมาจากประกาศสถาปนาสมเด็จพระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรี พระบรมราชินีนาถ เป็นสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนี เมื่อครั้งรัชกาลที่ ๖ และประกาศสถาปนาสมเด็จพระนางเจ้าสว่างวัฒนา พระบรมราชเทวี เป็นสมเด็จพระพันวัสสมาตุจฉาเจ้า เมื่อครั้งรัชกาลที่ ๗ ซึ่งในประวัติต้นรัชกาลที่ ๖ นั้น ทรงพระราชบันทึกไว้ว่า พระอิสริยยศสมเด็จพระบรมราชินี และสมเด็จพระบรมราชเทวีนั้น เป็นพระอิสริยยศในลำดับที่สูงกว่า "กรมสมเด็จพระ" ซึ่งเจ้ากรมมีบรรดาศักดิ์เป็นพระยาตามแบบธรมเนียเดิมอยู่แล้ว และทั้งสองพระองค์นั้นก็ทรงมีเจ้ากรมขอเฝ้าเป็นพระยาซึ่งเป็นบรรดาศักดิ์ชั้นสูงสุดของตำแหน่งเจ้ากรมขอเฝ้าอยู่แล้ว เมื่อมีประกาศเฉลิมพระอิสริยยศในรัชกาลที่ ๖ และ ๗ จึงไม่มีพระบรมราชโองการให้ทรงตั้งเจ้ากรม ปลัดกรม และสมุห์บัญชีไว้ในประกาศดังกล่าวอีก พอถึงคราวประกาศสถาปนาสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี เจ้าพนักงานผู้ร่างประกาศคงไม่ทันเฉลียวใจว่า สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนีนั้นไม่ทรงมีกรมขอเฝ้ามาก่อน เมื่อยกร่างประกาศสถาปนาในปี พ.ศ. ๒๕๑๓ จึงดำเนินตามประกาศสถาปนาสมเด็จพระพันปีหลวง และสมเด็จพระพันวัสสา เลยทำให้สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนีไม่ทรงมีกรมขอเฝ้าในพระองค์ตราบจนเสด็จสวรรคต และเมื่อสมเด็จหญิงจะทรงรับสถาปนาเป็นสมเด็จเจ้าฟ้ากรมหลวงนั้น ก็เป็นที่ทราบกันอยู่ว่า ได้มีรับสั่งว่า จะไม่ทรงรับพระเกียรติยศเกินกว่าสมเด็จพระบรมราชชนก การที่สมเด็จหญิงไม่ทรงมีตำแหน่งกรมขอเฝ้าก็คงจะเป็นผลเนื่องมาจากสมเด็จพระบรมราชชนนีไม่ทรงมีตำแหน่งนี้เหมือนกัน

จากคุณ : V_Mee - [ 8 ม.ค. 52 08:57:36 ]