ความคิดเห็นที่ 1 เป็นพระองค์เจ้าเต็มตัวค่ะ เพราะพระองค์จุลฯ ประสูตและได้รับการเลี้ยงดูอย่างดีจากทางพระบิดาและพระมารดาในสยามประเทศ  อีกทั้งยังทรงเป็นพระนัดดาองค์แรกในพระพันปีหลวง จึงนับได้ว่าพระองค์ทรงเป็นเจ้านายที่มีความใกล้ชิดกับราชสำนักฝ่่ายในมากที่สุดในบรรดาเชื้อพระวงศ์ในวัยเดียวกัน (ตั้งแต่ประสูต จนเสด็จไปเรียนต่อที่อังกฤษเมื่อพระชนได้ 12 ปี) ในช่วงแรกทรงมีบรรดาศักดิ์เป็น หม่อมเจ้า และได้รับพระมหากรุณาธิคุณจาก รัชกาลที่ 6 ให้เป็นพระเจ้าวรเธอ ภาษาไม่เป็นทางการก็คือ ไม่แตกต่างจากหลานกษัตริย์ เหมือนพระองค์ภาฯ ในรัชกาลปัจจุบันนี้นะค่ะ ที่เหลือ หาอ่านใน wikipedia หรือค้นหาในพันทิปเอาได้ค่ะ มีคนโพสต์ไว้เยอะ โถ่ ฮิวโก้เรา จะแต่งงานแล้ว เปลี่ยนศาสนาด้วยตามฮันน่าด้วย แต่เห็นคนที่เรารักมีความสุข เราก็มีความสุขด้วยค่ะ จะรักเธอเงียบๆ แบบนี้ต่อไปนะ ฮิวโก้ ยินดีด้วยค่ะ จากคุณ : แก้วเจียระไนรูปหัวใจ - [ 4 ก.พ. 52 07:03:16 ]

ความคิดเห็นที่ 2 โดยสรุป พระองค์ท่านน่ะไม่ได้มีผลกระทบต่อจิตใจในทางลบอะไร การหมดสิทธิในการสืบสันตติวงศ์ก็เป็นเรื่องของผู้ใหญ่ เด็กคงไม่รู้สึกอะไร ตรงกันข้าม เด็กลูกครึ่งน่าเอ็นดูอยู่แล้วโดยธรรมชาติ ทั้งสมเด็จย่า และสมเด็จลุงต่างก็มีพระเมตตาต่อท่านมาก ตอนทรงเป็นนักเรียนนายร้อยชั้นประถม ตรงนั้นเราไม่รู้ ระหว่างเด็กต่อเด็กอาจมีเขม่นกันบ้าง ในโรงเรียนประจำสมัยสมบูรณายาสิทธิราช เจ้านายถึงจะได้รับความเกรงใจเป็นพิเศษจากครู แต่กับเด็ก๑๐ขวบด้วยกัน เอาแน่ไม่ได้ครับ แต่ท่านทรงบันทึกช่วงนี้ไว้สั้นมาก คงไม่มีสาระในชีวิตมากนัก เพราะอยู่ไม่นานก็เสด็จไปอังกฤษแล้ว จากคุณ : Navarat.C - [ 4 ก.พ. 52 07:05:55 ]

ความคิดเห็นที่ 3 อ่านในไทยรัฐฉบับสัมภาษณ์หม่อมราชวงศ์(ลูกสาว) เห็นว่า พ่อเคยพูดกับแม่ว่า จะไม่อยากมีลูกด้วยซ้ำ เพราะเกรงว่าต้องมีชีวิตยากลำบากเหมือนพ่อ หม่อมคัทลีน(ท่านย่า) ก็ต้องไปอยู่ปักกิ่ง ไม่หย่าก็เหมือนหย่า แยกกันอยู่ อีกทั้ง ร.7 เคยรับสั่งว่าอย่าทำผิดเหมือนพ่อ(ท่านปู่) ที่มีเมียเป็นแหม่ม อีกทั้ง ท่านก็แต่งงานอีกทีก็ตอนเกือบสี่สิบ ทางฝ่ายทางครอบครัวหม่อมอลิซาเบ็ทก็ไม่สบายใจที่ลูกสาวของตนจะแต่งงานกับเจ้าชายจากเอเชีย อ่านจากไทยรัฐอีกที การเป็นลูกครึ่งของคนธรรมดาอาจจะไม่เป็นไร แต่ระดับเจ้านี่เป็นอะไรที่ยากมาก เพราะเจ้าในเอเชียไม่นิยมแต่งงานข้ามราชวงศ์(ต่างประเทศ) จะแต่งงานกับวงศ์และคนประเทศเดียวกัน แต่ในยุโรปเขานิยมสมรสระหว่างเจ้าด้วยกัน แต่ต้องต่างราชวงศ์คือเจ้ากับเจ้า มันเป็นธรรมเนียมและทัศนคติของคนสมัยก่อนด้วย ส่วนเรื่องลูกครึ่งนั้นยุโรปเอเชียนั่น มีมาตั้งแต่สมัยอโยธยาโน้นแล้ว แต่ระดับเจ้าชายเจ้าหญิงนี่หาได้ยาก จากคุณ : Viengวิไล - [ 4 ก.พ. 52 10:49:21 ]

ความคิดเห็นที่ 4 มีบ้างเป็นธรรมดา แต่ตอนเด็กท่านก็ได้รับความเมตตาจากพระประยูรญาติอย่างดี ธิดาของท่านบอกว่าท่านไม่ค่อยมีความมั่นใจเป็นบางครั้ง ถึงกับเคยบันทึกว่าไม่อยากมีลูกเพราะกลัวจะมีปัญหาเหมือนตน (แค่ความคิด) จากคุณ : วสันดิลก - [ 4 ก.พ. 52 10:51:04 ]

ความคิดเห็นที่ 5 ช่วงท้ายเล่ม สองสามหน้า ที่ คุณหญิงนริศา ท่านเขียนเอง   ถึง พระองค์เจ้าจุลจักรพงษ์   อ่านแล้วรับรู้ความรู้สึกของพระองค์ และตัวคุณหญิงได้ดีค่ะ จากคุณ : โตมิโต กูโชว์ดะ - [ 4 ก.พ. 52 13:43:12 ]

ความคิดเห็นที่ 6 หนังสือ "100 ปี พระองค์เจ้าจุลจักรพงษ์" ผมก็ลูบ ๆ คลำ ๆอยู่แต่ ไม่ทราบราคา เดาว่าน่าจะแพงเหมือนกัน รู้จักตอน ฮิวโก้เปิดบ้านให้เข้าชมน่ะครับ จากคุณ : tolstoy - [ 4 ก.พ. 52 20:14:51 ]

ความคิดเห็นที่ 7 โดยส่วนตัว ข้าพเจ้าคิดเหนว่า การเปน " เจ้าลูกครึ่ง " นั้นมิได้มีผลใดในทางลบเลยแม้แต่น้อย เพราะพระองค์ก็ทรงเปนเจ้าอย่าง " เต็มพระองค์ " อยู่แล้ว อีกอย่าง ทรงมีพระบิดาเปนถึง " เจ้าฟ้า " ยิ่งด้วยสายใหญ่ที่สุดก็คือสายของพระบรมราชินีนาถ แต่การมีชายาที่มิได้เปนเจ้าแลเปน " แหม่ม " นั่นเสียอีกที่จะมีผลในทางลบ เคยอ่านจากหนังสือหลายเล่มโดยเฉพาะ แคทยาและเจ้าฟ้าสยาม , ม.ร.ว.นริศา จักรพงษ์ พอจะจับได้ว่า ในภายหลังจากที่เจ้าฟ้าจักรพงษ์ฯ ทรงห่างจากแหม่มแคทรีนแล้ว ก็ทรงมีหม่อมเจ้าหญิงชวลิตโอภาส รพีพัฒน์ เปนพระชายา และได้ขอพระราชทานสมรสจากพระราชชนีแลพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าฯ แต่ทรงมิได้รับพระราชทานพระบรมราชานุญาต ซึ่งอาจเรียกได้ว่าเปนการ " กู้พระพักตร์ " ของพระองค์กลับคืนมา จากการที่ได้ทรงเสีย " คะแนนนิยม " ในตัวของพระองค์ไปจากการมีพระชายาเปน " แหม่ม " *ผิดพลาดประการใดขออภัยอย่างสูง จากคุณ : มะเหมียว - [ 4 ก.พ. 52 21:21:27 A:125.25.209.233 X: TicketID:196276 ]

ความคิดเห็นที่ 8 ค่านิยมเรื่อง การเป็นลูกครึ่ง ในวันนั้นกับวันนี้อาจไม่เหมือนกันก็ได้ค่ะ จากคุณ : Nymphadora - [ 4 ก.พ. 52 23:23:21 ]

ความคิดเห็นที่ 9 หนังสือ+ดีวีดี ภาพแห่งชีวิต 100 ปีพระองค์เจ้าจุลจักรพงษ์ + เข้าชมบ้านจักรพงษ์ 500 บาทครับ คุ้มมากๆแต่ถ้าซื้อหนังสือ + ดีวีดีที่อื่นรู้สึกจะ 700 บาทครับ แก้ไขเมื่อ 05 ก.พ. 52 00:16:31 แก้ไขเมื่อ 05 ก.พ. 52 00:16:03 จากคุณ : akkarachai - [ 5 ก.พ. 52 00:14:11 ]

ความคิดเห็นที่ 10 ภาพข้างบนจากห้องเฉลิมไทยครับ ส่วนอันนี้บัตรเข้าชมบ้านจักรพงษ์ จากคุณ : akkarachai - [ 5 ก.พ. 52 00:17:33 ]

ความคิดเห็นที่ 11 . ค่านิยมเรื่อง การเป็นลูกครึ่ง ในวันนั้นกับวันนี้อาจไม่เหมือนกันก็ได้ค่ะ ............................................................................. ไม่ว่าค่านิยมสมัยไหน คนไทยมีอคติที่รังเกียจลูกครึ่งด้วยหรือครับ พระราชโอรสหรือพระราชธิดาชั้นพระองค์เจ้า ที่เป็นลูกครึ่งลาว มอญ เขมร จีน เยอะมากกก ตามกุศโลบายนี้คนไทยจึงมีความหลากหลาย และไม่แปลกแยกในเรื่องเชื้อชาติแต่โบราณมาจนถึงทุกวันนี้ไงครับ ยิ่งลูกครึ่งฝรั่ง คนไทยจะอุ้ยตาย ว้าย กรี๊ด มาแต่ไหนแต่ไรแล้ว สมัยหลังสงครามเวียตนาม ลูกครึ่งที่มะกัน ทั้งไอ้หรั่งไอ้มืดมาไข่ทิ้งไว้มากมาย ไม่เห็นคนไทยตั้งข้อรังเกียจ แถมได้ดีมาเป็นดาราหนังหลายคน จากคุณ : Navarat.C - [ 5 ก.พ. 52 08:59:04 ]

ความคิดเห็นที่ 12 คห.11  อ่านวังปารุสก์ซิคะ จะได้รู้ว่าร.5 ท่านรังเกียจลูกสะใภ้แหม่ม และผิดหวังในโอรสมากแค่ไหน จากคุณ : คุณอ่อง - [ 5 ก.พ. 52 09:38:11 ]

ความคิดเห็นที่ 13 อ่านเกิดวังปารุสก์เหมือนกัน คิดว่าพระองค์จุลฯเกิดมาจากความรักที่พ่อแม่ของท่านมีให้แก่กัน พอถึงตัวท่าน ท่านก็แต่งกับคนที่ท่านรัก มีลูกมีเต้ากันไป ใครจะมาไม่เห็นด้วยแล้วมาว่าเป็นเรื่องผิดนั้น ก็เป็นเรื่องที่ช่วยไม่ได้ เรื่องของหัวใจเขา จากคุณ : PatPDX - [ 5 ก.พ. 52 10:29:21 ]

ความคิดเห็นที่ 14 เรื่องรังเกียจลูกสะใภ้มันเป็นเรื่องของผู้ใหญ่นะครับ พระองค์จุลท่านเด็กเกินจะรู้สึกผลกระทบในขณะนั้น ตอนท่านพอจะทรงรู้ความ ท่านก็ทรงสัมผัสได้ว่าร.6 สมเด็จลุงทรงพระเมตตาท่านเป็นอันมาก เรื่องลูกเขยลูกสะใภ้นี่มันเป็นเรื่องปัจเจกไม่เข้าใครออกใครนะครับ ถ้าทำลับๆล่อๆปิดบังซ่อนเร้น ไม่ว่าวิเศษวิโสหรือต้องห้ามไว้แล้วอย่างไร พ่อแม่ก็ย่อมตั้งป้อมไว้ก่อน ดูตัวอย่างข่าวดาราดังที่เพิ่ง happy ending เมื่อเร็วๆนี้ก็ได้ แต่ไม่ว่าจะเขม่นอย่างไร แต่พอมีลูกกันออกมาแล้ว เห็นส่วนใหญ่ ปู่ย่า ตายาย จะเกลียดตัวกินไข่ หลงหลานกันทั้งนั้น จากคุณ : Navarat.C - [ 5 ก.พ. 52 12:01:27 ]

ความคิดเห็นที่ 15 ที่พระองค์จุลฯท่านรู้สึกน้อยพระทัยคงจะเป็นเพราะ พระราชหัตถเลขาของ ร.7 ที่ท่านทรงเขียนถึงพระองค์จุลฯนะคะ หาอ่านได้ที่หนังสือ เกิดวังปารุกส์ฯ เป็นเราถ้าได้อ่านข้อความอย่างนี้ก็รู้สึกน้อยใจแล้วก็ไม่มั่นใจตัวเองเหมือนกันนะคะ จากคุณ : giggsmay - [ 5 ก.พ. 52 13:25:07 ]

ความคิดเห็นที่ 16 ก็คนสมัยก่อน แต่งงานกันข้ามเผ่าก็ไม่มีปัญหาถ้าเป็นระดับคนธรรมดา ไม่ใช่เจ้าหรือชนชั้นฐานันดรศักดิ์ สมัยก่อนที่เจ้าแผ่นดินจะรับเอาเจ้าหญิงจากแต่ละนครรัฐมาเป็นชายา ก็ด้วยเหตุผลทางการเมืองแทบจะทั้งนั้น เจ้าแผ่นดินมีเมียได้เป็นร้อย รับเอาก็เท่ากับเป็นดอง แต่ก็เป็นระดับเจ้ากับเจ้า ลูกที่เกิดมาได้เป็นเจ้าฟ้า แต่นั่นก็เป็นเอเชียกับเอเชีย เจ้าเอเชียกับเจ้าเอเชีย (ซึ่งแทบทุกนครรัฐทำแบบนี้หมด) อย่างพระองค์จุลจักรพงษ์นั่น เพราะพระบิดาสมรสกับสามัญชนชาวต่างชาติที่เป็นคนรัสเซีย  มันเป็นการที่จะเรียกว่าแหวกม่านประเพณีของคนสมัยก่อนที่เจ้าแต่งงานกับคนยุโรปแล้วเป็นสามัญชนด้วย เพราะก่อนหน้านั้นแม้แต่พี่กับน้องต้องแต่งงานกันเอง เพื่อรักษาสายเลือดแห่งความเป็นเจ้าไว้ (แต่เจ้าแต่งกับเจ้าต่างรัฐ ลูกที่เกิดมาถือว่าเป็นเจ้าฟ้าเหมือนกัน เพราะศักดิ์ด้วยความเป็นเจ้า แม้จะเป็นเจ้าต่างวงศ์ก็ตาม) ส่วนเรื่องจดหมายอ่านในไทยรัฐเจอว่า ร.7 ท่านเตือนสติว่า ไปเรียนเมืองนอกเมืองนา อย่าทำผิดพลาดเหมือนท่านพ่อ  แต่ท่านก็ลงเอยกับหม่อมอลิซเบท จนท่านเขียนลงว่า ไม่อยากมีลูกเพราะกลัวลูกจะอยู่อย่างลำบากเหมือนตน แล้วก็แต่งงานตอนอายุมากแล้วด้วย จากคุณ : Viengวิไล - [ 5 ก.พ. 52 13:36:44 ]

ความคิดเห็นที่ 17 ขออนุญาตเรียนท่านสมาชิกว่า การที่ทรงสมรสกับชาวต่างชาติในสมัยก่อนไม่ใช่ว่าคนไทยจะวี๊ดว้ายกระตู้วู้อยากมีผัว-เมียฝรั่งนะ สมัยนั้น เข้าใจว่า ตอนที่จะออกพระนามเจ้านายยังไม่รู้เลยว่าจะให้เป็นเจ้าชั้นใด กล่าวคือ หากเจ้าฟ้าสมรสกับเจ้า คือเรียนว่าเป็นสุนิสาหลวงในสมัยนี้ คือราชวงศ์ยอมรับก็จะได้เป็น พระองค์เจ้า ใช่ไหม แต่นี่ เป็นหม่อมเจ้า แล้วค่อยถูกสถาปนาขึ้น เป็นกรณีแรก อย่างสมัยก่อน หากเจ้า+เจ้า ลูกถึงจะได้เป็นเจ้า เช่น พ่อเป็นเจ้าฟ้า ต้องได้แม่เป็นเจ้า ถึงได้เป็นพระองค์เจ้า มิฉะนั้น ก็จะเป็นเพียงหม่อมเจ้า แม้แต่พระเจ้าแผ่นดินหาก ได้เมียเป็นคนธรรมดา ลูกได้เป็นเพียงพระองค์เจ้า หากแต่เป็นเจ้าก็จะเป็นเจ้าฟ้า เช่น กรณี กรมหลวงลพบุรีราเมศวร์ ตอนแรกเป็นพระองค์เจ้า แต่ภายหลังทรง "จำได้" ว่าแม่เป็น มจ. ก็ได้เลื่อนเป็นเจ้าฟ้า แต่เป็นเจ้าฟ้าโท ส่วน ที่บอกว่ามีเมียต่างชาติมาก ก็ถูก เช่น เชียงใหม่ ลาว ฯลฯ แต่ลูกจะไม่ได้เป็นเจ้าฟ้าชั้น 1 นะ คือจะต้องเป็นเมียที่เป็นเจ้า เช่น กรณี ร.5 เมียอื่น มีลูกแม้เป็นเจ้าก็ไม่มีสิทธิในราชบัลลังก์ เคยได้ยินเรื่องของเจ้าดารารัศมี ใช่ไหม ปรากฏว่า ลูกท่าน ก็ฆ่าตัวตายนะ ลองไปค้นหาเอาเองเยอะแยะ ฉะนั้น กรณีเรื่องลูก - เมีย นางต่างด้าวท้าวต่างเมือง ในสมัยก่อนกดดันมาก ๆ เลย จากคุณ : bangkokguy - [ 5 ก.พ. 52 16:06:08 ]

ความคิดเห็นที่ 18 แล้วอย่างฮิวโก้ล่ะความเกี่ยวข้องทางราชวงศ์ถือว่ามีความเกี่ยวข้องอย่างไรกับทางราชวงศ์นะปัจจุบัน? การที่ฮิวโก้แต่งงานแล้วเปลี่ยนศาสนาการเข้าร่วมพิธีที่ทางวังจัดจะสามารถเข้าร่วมได้หรือเปล่าค่ะรวมทั้งพิธีการต่างๆที่เป็นโบราณราชประเพณีด้วย(เคยเห็นคลาวเดียตามคุณแม่เธอเข้าร่วมพิธีในวังนะค่ะ) จากคุณ : code_ramida - [ 5 ก.พ. 52 16:24:53 ]

ความคิดเห็นที่ 19 . การที่เจ้าไทยไปแต่งงานกับแหม่มรัสเซีย เป็นการแหวกม่านประเพณีจริงดังว่า และเป็นกรณีย์แรกด้วย ร.๕ ท่านจึงต้องทรงทำเข้มหน่อย เพราะทรงสั่งไว้แล้วไม่ให้พระราชโอรสไปแต่งงานกับลูกสาวฝรั่ง ทรงเกรงพวกล่าอาณานิคมจะพาล ถ้าทะเลาะกับเมียแล้ว พ่อเขาหาเหตุ เอาเรือปืนมาปิดล้อมสยามแล้วจะทำอย่างไร ยิ่งทูลกระหม่อมเมื่อทรงทำผิดคำสั่งไปแล้ว ยังเอาหม่อมมาหลบๆซ่อนๆอยู่สิงคโปร์ ไม่กราบบังคมทูล ปล่อยจนทรงทราบเอง หัวอกพ่อ เป็นใครก็คงทำใจยาก แต่การที่ไม่มีการลงพระอาญา หรือการไม่ถึงกับไม่ยอมรับพระราชนัดดา ก็ย่อมแสดงน้ำพระราชหฤทัย และพระมหากรุณาธิคุณอันล้นพ้น พระองค์จุลทรงเป็นหม่อมเจ้าเมื่อประสูติน่ะ ประเสริฐสุดยิ่งแล้ว และกระทู้นี้ก็ถามเฉพาะแต่พระองค์จุล ว่าทรงมีผลกระทบในฐานะที่เป็นลูกครึ่งอย่างไร ดังนั้นเมื่อเทียบกับเจ้านายพระองค์อื่น พระองค์จุลไม่ได้ด้อยวาสนากว่าผู้ใด เรื่องลำดับราชสันตติวงศ์ ก็ไม่น่าที่ท่านจะน้อยพระทัยไปใหญ่ถ้าเทียบกับพระองค์อื่น บางพระองค์ทรงมีพระราชกระแสถึงมารดา ฟังแล้วน่าน้อยใจกว่าเยอะ ส่วนท่านที่เขียนว่า พระราชชายา เจ้าดารารัศมีมีพระโอรส และพระโอรสฆ่าตัวตายก็ขอให้กลับไปอ่านใหม่ ท่านมีแต่พระธิดา ซึ่งสิ้นพระชนม์เมื่อได้เพียง๔ชันษา พระองค์เจ้าองค์ที่ปลงพระชนม์พระองค์เองนั้น พระมารดาเป็นลาวฝั่งซ้ายแม่น้ำโขง แต่ก็ไม่เกี่ยวกับการเหยียดชาติ ท่านได้ไปเรียนนอกเรียนนาเหมือนเจ้าพี่เจ้าน้องอื่นๆ จนจบปริญญาเอกด้านกฎหมาย แต่เมื่อกลับมาทรงงานแล้วเกิดพระอาการผิดปกติทางจิต ผมจะไม่เฉลยมากเดี๋ยวจะนอกเรื่องบานปลาย ไปค้นเอาเองทางnetนี่แหละ ค้นไม่ยาก เรื่องคนหมู่มากมาอยู่ด้วยกันแล้วทะเลาะเบาะแว้งบ้าง เป็นวิสัยมนุษย์ ในวังก็คงมีใครกดดันใครบ้าง ผมไม่ปฎิเสธ แต่ความกดดันอันใดที่เกิดแก่พระอง์จุล ตั้งแต่ประสูติจนสิ้นพระชนม์ ผมเห็นว่าเป็นเรื่องจิ๊บจ้อย ชีวิตในยุโรปของท่าน เจ้าฝรั่งยังอายเลยนะครับ ที่ท่านไม่อยากมีลูก เกรงว่าจะลำบากเหมือนพ่อ ไม่ทราบว่าทรงหมายถึงทูลกระหม่อมพ่อของท่านหรือองค์ท่านเอง ท่านที่มีข้อมูล กรุณาขยายความหน่อยซิครับ ว่าท่านลำบากอย่างไร จากคุณ : Navarat.C - [ 5 ก.พ. 52 17:49:11 ]

ความคิดเห็นที่ 20 ทุกความคิดเห็นมีค่า ได้ความรู้มากๆ ไม่ต่างหนังสือดีๆเล่มหนึ่ง มีข้อความบางตอนที่ทำให้รู้สึกประทับใจในความรัก ถึงระดับพระบรมวงศ์ฯชั้นสูง นั่นคือสมเด็จย่าของพระองค์(สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนารถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง)ที่อ่านแล้วต้องอมยิ้ม ระหว่าง ย่ากับหลาน “ ในบรรดาพระประยูรญาติราชนิกูลทั้งหลายทั้งปวงนั้น ผู้ที่ได้รับพระมหากรุณาโปรดปรานและเอาเป็นพระราชภาระอย่างใกล้ชิดเป็นพิเศษอย่างยิ่ งคือ หม่อมเจ้าจุลจักรพงษ์ โอรสองค์เดียวของสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอเจ้าฟ้าจักรพงษภูวนารถ กรมหลวงพิษณุโลกประชานารถ ซึ่งหม่อมคัทรินพระชายา (ชาวรุสเซีย) เป็นพระมารดา อันเป็นพระราชนัดดาสืบสายโลหิตพระองค์แรกและสมเด็จทรงเป็นพระอัยยิกาโดยตรง มีพระนามเรียกกันสั้น ๆ ว่าท่านพระองค์หนู...    ถึงขนาดปรากฏว่าได้พระราชทานให้ท่านพระองค์หนูมีห้องสำหรับทรงพักผ่อนเป็นที่เล่นสรงเสวยและแต่งพระองค์ทรงเครื่อง เว้นแต่เวลาบรรทมจึงจะเข้าไปบรรทมข้างพระที่ร่วมในพระวิสูตรเดียวกับสมเด็จย่า และทุกๆ วันในเวลาที่สมเด็จบรรทมหลับ ท่านพระองค์หนูจะไปเฝ้าทูลกระหม่อมพระบิดาและหม่อมมารดาเป็นประจำมิได้ขาด...” จากคุณ : หงส์เหมราช - [ 5 ก.พ. 52 18:47:02 ]

ความคิดเห็นที่ 21 พระองค์เจ้าที่ทำอัตวิบากกรรมด้วยพระแสงปืนคือ พระองค์เจ้าดิลกนพรัตน์ กรมหมื่นสรรควิสัยนรบดี จบด๊อกเตอร์จากเยอรมัน เป็นพระราชโอรสของ ร.5 กับ เจ้าจอมมารดาทิพย์เกษร เป็นพระญาติกับเจ้าดารารัศมี เจ้าจอมมารดาของพระองค์ท่านสิ้นเสียตั้งแต่ท่านยังเด็ก เจ้าดารารัศมีเลยรับหน้าที่อภิบาลมาตั้งแต่ท่านยังเด็กแต่ก็ไม่เท่ามารดาเลี้ยงเองท่านเลยดูโดดเดี่ยวว้าเหว่พอมามีคู่หมั้นก็จมน้ำตายที่สวนดุสิตท่านเลยคิดมากเลยฆ่าตัวตาย ท่านสิ้นพระชนม์เมื่ออายุ 28 ปี จากคุณ : giggsmay - [ 5 ก.พ. 52 23:05:03 ]

ความคิดเห็นที่ 22 ผมกลับมองว่า สมัยนั้นการมีภรรยาเป็นฝรั่งนั้นน่าจะเป็นเรื่องใหญ่มากครับ อย่าลืมว่า แค่ให้แหม่มแอนนาเข้าไปที่วัง ยังเป็นเรื่องที่ใหญ่มากๆ คนโบราณถือเรื่องนี้ ซึ่งเป็นสมัยของ ร.4 ดังนั้นถ้าในสมัย ร.5 พระโอรสของพระองค์ที่ทรงศักดิ์สูงขนาดเจ้าฟ้าจักรพงษ์มีพระชายาเป็นแหม่มนี่ต้องเป็นเรื่องใหญ่มากๆ ในสมัยนั้นแน่ครับ แต่เท่าที่อ่านดู ความกังวลเรื่องของพระองค์จุลนี้น่าจะเป็นของ ร.6 มากกว่าหรือเปล่าครับ เนื่องจากเจ้าฟ้าจักรพงษ์ทรงเป็นพระรัชทายาทต่อจากพระองค์ เรื่องของพระองค์จุลจึงเป็นเรื่องที่ต้องทรงนึกถึงเป็นอย่างมากครับ ถ้าลองเป็นพระองค์อื่นที่ไกลๆ ออกไป คงไม่หนักเท่าไร (อันที่จริงก็ไม่ต้องสมัยนั้นหรอกครับ ขนาดสมัยนี้แท้ๆ ยังมีบางเวปมานั่งแอบคุยเรื่องนี้ในทางไม่ดีอยู่เลยไม่ใช่หรือครับ) จากคุณ : ciri - [ 6 ก.พ. 52 15:42:04 ]

ความคิดเห็นที่ 23 ขอบคุณ คุณ giggsmay มากที่อธิบายเพิ่ม เพราะเห็นว่ามีผู้รู้มากอยู่แล้ว จากคุณ : bangkokguy - [ 6 ก.พ. 52 17:02:55 ]

ความคิดเห็นที่ 24 เห็นมีอีกเรื่องที่น่าอ่านคือ แคทย่า กับเจ้าฟ้าสยาม อยากซื้อไว้อ่าน แต่ทางร้านห่อไว้มิดชิด ไม่ได้เปิดดูเลยไม่แน่ใจว่า เนื้อหาข้างในเป็นไงบ้างง... ใครได้อ่านแล้ว วานบอกทีคร้บ จากคุณ : peeradol33189 - [ 6 ก.พ. 52 23:12:04 ]

ความคิดเห็นที่ 25 เห็นด้วยกับ คห 21 แต่ถ้าเราจะมองย้อนกลับไปผมว่าเรานะจะเคยได้ยินกรณีเจ้าลูกครึ่งมาตั้งแต่สมัย ร.1 กับเรื่องที่เกิดกับสมเด็จพระอนุชาธิราช กรมพระราชวังบวร พระองค์แรกของรัตนโกสินทร์ ของเจ้าคำสุข เมืองเวียงจัน กัน นังองออ และนักองอี เมืองเขมร ความกดดัน ความต่างชาติ ต่างรัฐ น่าจะมีให้เห็นบ้าง แก้ไขเมื่อ 06 ก.พ. 52 23:44:45 จากคุณ : Tony Airlines - [ 6 ก.พ. 52 23:44:15 ]

ความคิดเห็นที่ 26 อนึ่งด้วยตัวผมคือคนเมืองเชียงใหม่ ขออนุญาตอภิปลายถึงพระองค์เจ้าดิลกนพรัฐ กับพระองค์เจ้าวิมลนาคนพีสี ซักนิดนึง กรุณาสังเกตพระนามพระราชทานจาก ร.5 นะคับ ทั้ง 2 พระองค์ทรงมีพระประสูติกาลเพื่อเชื่อความสัมพันธ์ระหว่างเมื่องเชียงใหม่ กับสยาม พระนามดิลกนพรัตน์ หมายถึง ผู้เป็นศรีสง่าแห่งเมื่องนพรัตน์ คือ เมืองเชียงใหม่ ในส่วนพระองค์เจ้าวิมลนาคนพีสี หมายถึง ผู้เป็นศรีเมืองแห่งฤาษีวาสุเทพ คือ เมืองเชียงใหม่ แก้ไขเมื่อ 11 ก.พ. 52 23:18:51 แก้ไขเมื่อ 07 ก.พ. 52 00:00:51 จากคุณ : Tony Airlines - [ 6 ก.พ. 52 23:58:41 ]

ความคิดเห็นที่ 27 . พระนามที่ถูกต้องคือ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าดิลกนพรัฐ  ไม่ใช่ ดิลกนพรัตน์ นพรัฐคืออาณาจักรล้านนาครับ เจ้าจอมมารดาชื่อเจ้าทิพเกสรเป็นเจ้าหญิงจากเชียงใหม่ คราวที่แล้วผมผิดไป ไม่ได้ตรวจสอบก่อน จำเพี้ยนไปว่าเป็นลาวฝั่งซ้าย ขออภัย พระมารดาได้มีโอกาสเห็นความสำเร็จของลูกรัก  ที่ทรงเป็นคนไทยคนแรกซึ่งได้รับปริญญาเอกทางเศรษฐศาสตร์จากเยอรมัน พระองค์เจ้าดิลกนพรัฐได้ตามเสด็จพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวคราวเสด็จประพาสยุโรป ครั้งที่ 2 กลับสยามได้เพียงปีเดียวเท่านั้น เจ้าทิพเกสรก็ประชวร และสิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ 15 กุมภาพันธ์ 2450 ขณะมีพระชนษาเพียง 38 พรรษา ส่วนพระองค์ท่านก็ทรงอยู่ในวัยเบญจเพศแล้ว ไม่จำเป็นจะต้องมีแม่มาประคบประหงมอีก แต่หลังจากที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวสวรรคต พระราชชายาเจ้าดารารัศมี ที่ทรงเป็นพระญาติทางพระมารดา ได้ทรงลาเพื่อจะกลับไปล้านนา  พระองค์เจ้าดิลกนพรัฐ ได้ทรงตามเสด็จมาเยือนเชียงใหม่ อันเป็นมาตุภูมิของพระมารดาด้วยเป็นครั้งแรกและครั้งสุดท้าย ก่อนหน้านั้นเพียงไม่กี่ปี เจ้าหญิงศิริบังอร พระชายาชาวเหนือของพระองค์ท่าน ได้สิ้นพระชนม์ด้วยอุบัติเหตุตกน้ำในสระในพระตำหนัก แม้ว่าจะทรงประสบแต่เรื่องที่เศร้าโศกเสียใจเพียงใด ก็มิทรงที่จะท้อถอย ยังทรงวิริยะอุตสาหะปฏิบัติราชการอย่างเต็มพระสติกำลัง แต่ผมเชื่อว่าพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าดิลกนพรัฐ เป็นเจ้านายที่ทรงอาพัพที่สุด ในฐานะที่ทรงมีพระมารดาเป็นผู้ที่คนในรั้วในวังสมัยโน้น เห็นเป็นคนต่างเชื้อชาติ น่าจะทรงได้รับความเห็นใจจากนักประวัติศาสตร์รุ่นหลัง มากกว่าพระองค์จุล ซึ่งท่านทรงสบายพระกายพระทัยกว่ามาก อย่างเปรียบเทียบกันมิได้เลย ดูได้จากลิงค์นี้ http://www.navy22.com/smf/index.php?topic=15558.0 แก้ไขเมื่อ 07 ก.พ. 52 08:51:49 แก้ไขเมื่อ 07 ก.พ. 52 08:05:57 จากคุณ : Navarat.C - [ 7 ก.พ. 52 07:59:58 ]

ความคิดเห็นที่ 28 เรื่องกรมหมื่นสรรควิสัยนรบดี ปลงพระชนม์ชีพพระองค์เองนั้นไม่ปรากฏเหตุแน่ชัด  แต่ในพระราชหัตถเลขารัชกาลที่ ๕ ที่พระราชทานเจ้าพระเสด็จสุเรนทราธิบดีนั้น  ทรงระบุว่า พระองค์ดิลกฯ นั้นทรงมีโรคประจำพระองค์คือ โรคล้มชัก  และในจดหมายเหตุพระราชกิจรายวันในรัชกาลที่ ๖ ลงวันที่  ๑๒  มกาคม  พ.ศ. ๒๔๕๔  ได้บันทึกถึงการสิ้นพระชนม์ไว้ว่า "วันนี้กรมหมื่นสรรควิสัยนรบดี ทงประชวรพระโรคเส้นประสาทพิการมาราว ๗ เดือนเศษแล้ว  ถึงกับยอมให้หมอมาโน ชาติฝรั่งเศส เจาะตัดข้างในพระองค์ก็ไม่หาย  กลับกำเริบขึ้น  เวลา ๒ ทุ่มยิงพระองค์ด้วยปืนสิ้นพระชนม์  พระชนม์นับได้ ๒๙ พรรษา  เดิมที่จะเกิดเหตุนี้สองสามวัน  ทรงลายพระหัตถ์เปนการเสี่ยงทายให้หม่อมของพระองค์ท่านคิดเปนปฤศนา ๒ ข้อ  หม่อมห้ามไม่ทราบว่าจะเปนเช่นนั้นก็ตีปัญหาไม่แตก  พระองค์ท่านก็ทรงฉีกจดหมายฉบับนั้นเสียจนเลอียด  ไม่ทราบว่าจะเปนข้อความว่ากระไร  แล้วพระองค์ท่านก็ทรงตัดสินพระทัยในทางที่จะทำลายพระองค์  บรรทมอยู่ในที่บรรทมโดยพระอาการที่ประชวรทนทุกข์เวทนาอยู่ไม่ได้  ทรงสับนกปืนลั่นขึ้นไปบนหลังคาตำหนักเพื่อลองปืนนัด ๑ แล้ว  ทันใดนั้นทรงยิงเข้าพระองค์อีกนัดหนึ่ง  ในเวลานั้นหม่อมห้ามฤามหาดเล็กของพระองค์ท่านพากันตกตลึง  หาได้จับยืดยื้อแย่งปืนอย่างหนึ่งอย่างใดไม่  ในเหตุนี้ทรงกำสลดพระไทยยิ่งนัก  โปรดให้ข้าราชการในพระราชสำนักไว้ทุกข์ถวายมีกำหนด ๔๐ วัน" จากคุณ : V_Mee - [ 7 ก.พ. 52 08:42:01 ]

ความคิดเห็นที่ 29 ขอขอบคุณข้อมูลจากคุณ Navarat.C และคุณ V_Mee ตรงนี้ทำให้เห็นถึงเรื่องของเชื้อชาติ (ขออนุญาตใช้คำนี้) ในสมัยนั้นอย่างชัดเจน กล่าวคือ ถ้าเป็นสม้ยนี้ หากมีการอภิเษกสมรสระหว่างเจ้านายจากต่างแดนคิดว่าน่าจะเป็นเรื่องยินดีไม่น้อย แต่ในสมัยนั้น ความคิดต่างจากในปัจจุบัน เห็นเป็นเรื่องที่ไม่น่ายกย่อง อย่าง กรมหมื่นสรรควิสัยนรบดี  ก็มีคนในวังสมัยนั้นหาว่าเป็น "ลูกลาว " บ้างหล่ะ ทำให้เราคิดว่าพระองค์ก็ทรงน้อยเนื้อต่ำพระทัยอยู่บ้าง แต่อย่าไปเปรียบเทียบกับสมัยนี้ เป็นยุคของสิทธิมนุษยชน ย่อมไม่มีการปฎิบัติเช่นนั้นแน่นอน (อย่างเงาะป่า ในสมัยนั้น หากเป็นสมัยนี้นักสิทธิมนุษยชนออกมาประท้วงวุ่นวายแน่นอน) จากคุณ : bangkokguy - [ 7 ก.พ. 52 13:41:09 ]

ความคิดเห็นที่ 30 เรียนคุณความคิดเหนที่ ๒๔ สำหรับหนังสือ " แคทยาและเจ้าฟ้าสยาม " ที่ข้าพเจ้าได้อ่าน รู้สึกว่าเปนเล่มที่พิมพ์ครั้งที่ ๒ ซึ่งเปนฉบับรุ่นแรกๆเลยทีเดียว ยืมมาจากห้องสมุดโรงเรียนในสภาพที่ค่อนข้างจะเก่าและไม่มีคนหยิบนัก เนื้อหาก็ตามชื่อหนังสือ เปนเกี่ยวกับพระราชประวัติของ พระอนุชาธิราชเจ้าฯ แลหม่อมคัธรีนในพระองค์เปนส่วนมาก อันจะมีเกร็ดเล็กเกร็ดน้อยแทรกประปรายให้ได้น่าอ่าน แต่โดยส่วนตัวแล้วข้าพเจ้าคิดเหนว่า เนื้อหายังดูยืดเยื้อมากเกินไป บางทีจะรู้สึกอยากพักอ่านบ้างในบางครั้งกระมัง จากคุณ : มะเหมียว - [ 7 ก.พ. 52 14:42:40 A:125.25.8.32 X: TicketID:196276 ]

ความคิดเห็นที่ 31 เรื่องกรมหมื่นสรรควิสัยนรบดีนั้น  มีประเด็นปัญหาที่น่าขบคิดอีกเรื่งหนึ่ง คือ  เมื่อเสด็จออกไปทรงศึกษาที่อังกฤษนั้น  ทรงถูกเรียกกลับกรุงเทพฯ ในปี พ.ศ. ๒๔๔๓ โดยที่หลายท่านเชื่อว่า ที่เสด็จกลับมานั้นเพื่อพยาบาลเจ้าทิพเกษรที่ป่วยหนัก  แต่ในพระระวัติตรัสเล่า พระราชชายาฯ ทรงเล่าไว้ว่า  เมื่อพระเจ้าอินทวิชยานนท์ พิราลัยในปีพ.ศ. ๒๔๔๐ นั้น  ล้นเกล้าฯรัชกาลที่ ๕ มีพระราชดำริจะเลิกตำแหน่งเจ้าผู้ครองนครในหัวเมืองฝ่ายเหนือ  แล้วจะทรงตั้งทายาทขึ้นเป็นประมุขของตระกูลเพื่อดำรงเกียรติของตระกูลต่อไป   การที่ทรงเรียกพระองค์ดลิกฯ กลับมากรุงเทพฯ ในคราวนั้น  จะด้วยพระราชดำริดังกล่าวหรืออย่างไรไม่ปรากฏหลักฐานแน่ชัด  คงพบแต่ลายพระราชหัตถ์ที่พระราชทานสมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพเมื่อวันที่  ๑๘  ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๔๓  มีความตอนหนึ่งว่า “...เรื่องเจ้านายยังนึกไม่แลเห็นว่าผู้ใดจะเหมาะ  ดิลกดีโดยทางญาติ  แต่เด็กนักไม่มีน้ำหนัก  และจะป่วยการเวลาเล่าเรียน  เจ้านายที่เป็นหลักฐานกลัวจะถอนไม่ใคร่ออก  ถ้าเอาแต่พอดีพอร้ายขึ้นไปบัญชาผิด  ก็จะเปนที่เสียไป  ถ้าเธอจะขึ้นไปเองก็ออกป่วยการ ๆ เวลาราชการทางนี้  จะได้ปฤกษากันต่อไป...”   พระราชหัตถเลขาองค์ดังกล่าวทรงไว้เมื่อพระองค์ดิลกเสด็จออกจากอังกฤษมาแล้ว  แต่ยังไม่ถึงเมืองไทย  และเมื่อโปรดเกล้าฯ ให้ข้าหลวงใหญ่มณฑลพายัพเป็นข้าหลวงพิเศษจัดการปลงศพพระเจ้าอินทวิชยานนท์เมื่อวันที่  ๑  พฤษภาคม  พ.ศ. ๒๔๔๔ แล้ว  ก็โปรดเกล้าฯ ให้พระวิภาคภูวดล (เจมส์  แมคคาร์ธี) นำเสด็จพระองค์ดิลกฯ ออกไปทรงศึกษาต่อที่อังกฤษเมื่อวันที่ ๑๔  พฤษภาคม  ปีเดียวกัน  รวมเวลาที่เสด็จกลับมากรุงเทพฯ ๘ เดือนโดยไม่ปรากฏว่าเสด็จกลับมาทำอะไร? จากคุณ : V_Mee - [ 8 ก.พ. 52 07:36:23 ]

ความคิดเห็นที่ 32 คุณ V_Mee คะ กรมหมื่นสรรควิสัยนรบดีท่านมีทั้งชายา และหม่อม เป็นคนเดียวกันหรือเปล่าคะ จากคุณ : เร - [ 18 ก.พ. 52 10:15:31 A:192.168.0.17 X:203.144.130.176 TicketID:204985 ]

ความคิดเห็นที่ 33 พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าดิลกนพรัฐ กรมหมื่นสรรควิสัยนรบดี ทรงเป็นพระราชโอรส ใน ร.5 กับ เจ้าจอมมารดาทิพเกสร ประสูติเมื่อวันที่ 3 พฤษภาคม 2427 พระองค์เจ้าดิลกฯไม่มีเจ้าพี่เจ้าน้องร่วมเจ้าจอมมารดา และทรงเป็นพระราชโอรสเพียงพระองค์เดียวที่มีเจ้าจอมมารดาเป็นชาวเหนือ ซึ่งในสมัยนั้นยังถือว่าเป็น "ลาว"   เจ้าทิพเกสรเป็นธิดาของเจ้าราชวงศ์ เจ้าสุริยะกับเจ้าหญิงสุวัณณา เมื่อเดินทางลงมาจากเชียงใหม่ เจ้าทิพเกสร ได้ศึกษาขนบธรรมเนียมประเพณีอยู่ในสำนักของเจ้าคุณพระยูรวงศ์(เจ้าจอมมารดาแพ)ซึ่งเป็นผู้อภิบาล อีกทั้งโปรดเกล้าฯให้เจ้าพระยานรรัตน์ราชมานิต(โต มานิตยกุล)เป็นผู้อุปการะเช่นธิดาบุญธรรมด้วย   พระองค์เจ้าดิลกนพรัฐฯเสด็จไปศึกษาวิชา ณ ประเทศอังกฤษ เมื่อคราวที่ ร.5 เสด็จประพาสยุโรปครั้งแรกระหว่างเดือนเมษายนถึงเดือนธันวาคม 2440ขณะที่มีพระชันษาได้ 13 ปีบริบูรณ์ เมื่อถึงอังกฤษ พระองค์เจ้าดิลกนพรัฐฯได้ทรงเข้าเรียนที่โรงเรียนวอเรนฮิลล์ เพื่อศึกษาต่อระดับประถามศึกษาตอนปลาย ก่อนที่จะย้ายไปเรียนที่โรงเรียนมัธยมชาร์เตอร์เฮ้าส์ ทั้งๆที่โรงเรียนมัธยมกินนอนที่อีตัน ได้ตกลงรับเข้าศึกษาแล้ว โดยจะเป็นนักเรียนไทยคนแรกที่นั่น   เหตุผลที่พระองค์เจ้าดิลกนพรัฐมิได้เสด็จไปเรียนที่อีตัน ก็เพราะเจ้าพระยาพระเสด็จฯเมื่อยังเป็นพระยาวิสุทธสุริยศักดิ์ ผู้ซึ่งได้รับความไว้วางพระราชหฤทัยจาก ร.5 ให้เป็นผู้ดูแลการศึกษาของพระราชโอรสในอังกฤษขณะนั้นมีความดำริเห็นว่าพระเจ้าลูกยาเธอยังขาด"ความพร้อม"ที่จะไปเรียนที่อีตัน แก้ไขเมื่อ 18 ก.พ. 52 13:28:01 แก้ไขเมื่อ 18 ก.พ. 52 13:26:59 จากคุณ : giggsmay - [ 18 ก.พ. 52 13:26:29 ]

ความคิดเห็นที่ 34 ต่อมาในเดือนตุลาคม พ.ศ 2443 พระองค์เจ้าดิลกนพรัฐฯได้เสด็จกลับกรุงเทพฯ เพราะเจ้าจอมมารดาทิพเกสร ป่วยหนักและถึงแก่อนิจกรรมในไม่ช้า คราวนั้นพระเจ้าลูกยาเธอฯได้ประทับอยู่เมืองไทยนานถึง 8 เดือนจนกระทั่งเสร็จสิ้นงานศพของเจ้าจอมมารดาจึงทรงได้โปรดพระกรุณาธิคุณให้เสด็จกลับไปศึกษาต่อที่อังกฤษในเดือน มิถุนายน 2444   ในการว่างเว้นการเรียนไปนานหลายเดือนทำให้พระองค์เจ้าดิลกฯทรงเรียนตามพระสหายในชั้นเรียนไม่ทัน จึงต้องทรงย้ายไปเข้าเรียนที่โรงเรียนมัธยมของเอกชนที่แครมเม่อร์   ในปีเดียวกันนี้ ปรากฎว่าพระองค์เจ้าดิลกฯทรงมีความขัดแย้งกับพระประสิทธิศัลยการและนายเวอร์นี ซึ่งได้รับหน้าที่เป็นผู้ดูแลการศึกษาของบรรดาพระราชโอรสในอังกฤษขณะนั้น ในเรื่องโรงเรียนที่ผู้ดูแลฯจัดให้ทรงเข้าศึกษา พระองค์เจ้าดิลกฯได้ทรงมีลายพระหัตถ์ ถึงพระยาสุริยานุวัตร(เกิด บุนนาค) ผู้ซึ่งมีทัศนคติสอดคล้องต้องกัน ปรารถถึงปัญหาการศึกษาเล่าเรียนว่าไม่ต้องประสงค์ที่จะอยู่โรงเรียนเอกชน พระยาสุริยานุวัตร อัครราชฑูต ณ กรุงปารีส ได้มีหนังสือกราบบังคมทูลความว่า ผู้ดูแลฯมักจะตัดสินใจในเรื่องต่างๆไปโดยไม่ฟังเหตุผลจากพระเจ้าลูกยาเธอฯ   ร.5 ทรงมีพระราชดำริว่าพระยาสุริยาฯดูเหมือนจะเชื่อพระเจเลกยาเธอฯมากเกินไปและทรงกล่าวถึงพระราชโอรสว่าเมื่อกลับเมืองไทยก็มิได้แสดงความเฉลียวฉลาดและก็ไม่ค่อยจะแข็งแรงด้วย หากเป็นผู้มีความเพียร ดังนั้นเมื่อเรียนที่อังกฤษมีปัญหาก็ควรจะย้ายไปเรียนที่เยอรมัน แม้จะต้องเริ่มต้นกันใหม่ก็คงจะไม่ "ถอยหลังเข้าคลองเท่าไหร่นัก"   ในที่สุดก็ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้พระเจ้าลูกยาเธอพระองค์เจ้าดิลกฯย้ายไปศึกษาที่เยอรมันนีในเดือน พฤศจิกายน 2444 แก้ไขเมื่อ 18 ก.พ. 52 13:49:56 จากคุณ : giggsmay - [ 18 ก.พ. 52 13:47:59 ]

ความคิดเห็นที่ 35 ในระหว่าง พ.ศ 2444-2446 พระองค์เจ้าดิลกฯได้ทรงเข้าศึกษาในโรงเรียนมัธยมที่เมืองฮาลเล ภายใต้การควบคุมดูแลของ ดร. ตริน ศาสตราจารย์ชาวเยอรมัน พระองค์ทรงมีความขยันหมั่นเพียรเป็นอย่างสูงจนสามารถเรียนรู้ภาษาเยอรมันได้อย่างแตกฉานและสำเร็จชั้นมัธยมศึกษาภายในเวลาเพียง 2 ปีเท่านั้น   พ.ศ 2446 เมื่อมีพระชันษา 19 ปีบริบูรณ์ และได้ประทับอยู่ใรยุโรปมาแล้วกว่า 6 ปี พระองค์เจ้าดิลกฯได้ทรงเข้าศึกษาในมหาวิทยาลัยมิวนิคในหลักสูตรวิชา "เศรษฐกิจการเมือง" หรือที่รู้จักกันในสมัยนี้ว่าวิชา "เศรษฐศาสตร์"   ใน พ.ศ 2446 ระหว่างที่ทรงศึกาอยู่ในมหาวิทยาลัยมินิค พระองค์เจ้าดิลกฯ ได้เสด็จไปประเทศโปตุเกสในช่วงที่มหาวิทยาลัยปิดภาคฤดูร้อน การเสด็จครั้งนั้นมิได้ทรงแจ้งให้ทางสถานฑูตไทยที่กรุงเบอร์ลินทราบ มีเพียงมหาดเล็กคนสนิทเท่านั้นที่ตามเสด็จ ตอนข้ามพรหมแดน พระองค์เจ้าดิลกฯทรงถูกเจ้าหน้าที่ศุลกากรจับกุมในข้อหานำบุหรี่เข้าประเทศในจำนวนเกินกว่าที่กฎหมายอนุญาตซึ้งปรากฎเป็นข่าวในหน้าหนังสือพิมพ์ที่อังกฤษ พระยาวิสูตรโกษา(ฟัก สาณะเสน) อัครราชฑูตสยาม ณ กรุง เบอร์ลินได้ทำหนังสือทูลเกล้าฯถวายรายงานไปยังกรุงเทพฯ ทำให้ ร.5 ทรงกริ้ว และมีพระราชกระแสให้ส่งพระราชโอรสกลับเมืองไทย จากคุณ : giggsmay - [ 18 ก.พ. 52 14:02:55 ]