Pantip-Cafe | Pantip-TechExchange | PantipMarket.com | Chat | PanTown.com | BlogGang.com


    ...ผ้าซิ่นล้านนา...

    กำลังศึกษาเรื่องผ้าไทอยู่น่นะครับ
    เห็นว่าน่าสนใจดี
    เลยเอามาลงให้ได้อ่านกัน
    เผื่อจะมีคนสนใจเหมือนกัน
    จะได้เข้ามาพูดคุยกันครับ


    ผ้าซิ่น คือ ผ้าที่เย็บเป็นถุงสำหรับผู้หญิงนุ่ง โดยจะมีขนาดสั้นยาว
    และกว้างแคบต่างๆกันไปขึ้นอยู่กับรูปร่างของผู้นุ่งและวิธีการนุ่ง
    นอกจากนี้ยังขึ้นอยู่กับโอกาส เวลาและสถานที่ ตลอดจนอาจจะเปลี่ยน
    แปลงตามความนิยมในแต่ละยุคสมัย ผ้าซิ่นมีความสำคัญเพราะเป็น
    สิ่งบ่งชี้ถึงสถานภาพและแหล่งกำเนิดของกลุ่มชน ซึ่งดูได้จากโครงสร้าง
    ลวดลายที่ปรากฏบนผืนผ้า  ซึ่งแตกต่างจากผ้าประเภทอื่นๆที่มักจะไม่มีลักษณะบ่งชี้ที่มีรายละเอียดเท่าผ้าซิ่น

    โครงสร้างของซิ่นล้านนาหรือไทยวน โดยทั่วไปประกอบด้วย 3 ส่วน คือ

    ส่วนหัวซิ่น ส่วนตัวซิ่นและส่วนตีนซิ่น โดยส่วนหัวซิ่นนั้นโดยปกติ
    มักเป็นแถบผ้าฝ้ายสีดำหรือสีแดง บางครั้งก็ใช้วิธีการต่อผ้าสองสี
    คือ สีแดงหรือดำเข้ากับผ้าสีขาว

    ส่วนตัวซิ่นนิยมผ้าริ้วลายขวางลำตัวเป็นจังหวะที่สม่ำเสมอหรือที่เรียกว่าลาย “ต๋า” นิยมสีเหลือง ชมพู เขียว เป็นต้น

    ตีนซิ่นหากเป็นซิ่นที่ใช้ในชีวิตประจำวัน นิยมต่อตีนด้วย
    ผ้าสีดำหรือสีแดง แต่หากเป็นใช้ในโอกาสพิเศษหรือของเจ้านาย
    จะใช้ผ้าที่ทอเป็นลวดลายอันเป็นเอกลักษณ์เฉพาะของชาวล้านนา
    เรียกว่า “ตีนจก” โดยอาจใช้เส้นไหมทอสอดแทรกด้วยเส้นไหมเงิน
    ไหมคำก็ได้ ในกรณีที่เป็นเจ้านายชั้นสูงหรือผู้มีฐานะดี
    เรียกซิ่นที่ต่อเชิงแบบพิเศษนี้ว่า “ซิ่นตีนจก”

    ซิ่นตีนจกของชาวล้านนาในแต่ละพื้นที่นั้นจะมีลักษณะที่แตกต่าง
    กันออกไปตามรสนิยมของกลุ่มคนในแหล่งนั้นๆ อย่างไรก็ตามเข้าใจ
    ว่าซิ่นอันเป็นเอกลักษณ์ของชาวไทยวนนี้ คงมีแหล่งต้นกำเนิดร่วมกัน
    มาจากชาวไทยวนดั้งเดิม ซึ่งมีแหล่งกำเนิดและแหล่งอาศัยขนาดใหญ่
    อยู่บริเวณเมืองเชียงแสนในปัจจุบัน

    ซิ่นน้ำถ้วม(น้ำท่วม) เป็นชื่อเรียกผ้าถุงของชาวไทยวนแถบตอนใต้
    เมืองเชียงใหม่กลุ่มหนึ่งบริเวณอำเภอฮอด และอำเภอดอยเต่า
    เหตุที่เรียกว่าซิ่นน้ำถ้วมก็เนื่องมาจากราวพ.ศ.2500 ได้มีโครงการ
    ก่อสร้างเขื่อนภูมิพลขวางกั้นแม่น้ำปิงในเขตจังหวัดตาก และเมื่อ
    สร้างเขื่อนเสร็จเรียบร้อยจะมีการกักเก็บน้ำไว้ ซึ่งจะทำให้พื้นที่สอง
    ฝากฝั่งแม่น้ำปิงตั้งอำเภอบ้านนา จังหวัดตากเป็นต้นมาจนกระทั่งถึง
    เขตอำเภอฮอดน้ำท่วมทั้งหมด ทางการจึงสั่งอพยพผู้คนแถบนั้น
    ออกไปอยู่ที่อื่น ดังนั้นผ้าซิ่นของชาวฮอดและดอยเต่าจึงอพยพออก
    ไปจากพื้นที่ดั้งเดิมของตนด้วย เป็นเหตุให้ซิ่นน้ำถ้วมนั้นเป็นของเก่าแก่
    ที่หายากมาก เพราะนอกจากจะไม่มีการผลิตขึ้นมาใหม่ เช่น ซิ่นเมืองลอง
    และแม่แจ่มแล้ว ยังไม่สามารถระบุแหล่งพื้นที่อยู่ใหม่ที่ชาวฮอดได้อย่าง
    ชัดเจนอีกด้วย เท่าที่ทราบขณะนี้พบว่ามีชาวน้ำถ้วมบางส่วนอาศัยอยู่
    ในเขตอำเภอจอมทอง สันป่าตอง และไชยปราการ จังหวัดเชียงใหม่

    ลักษณะของซิ่นน้ำถ้วมนั้น มีลักษณะโครงสร้างเช่นเดียวกับซิ่นแบบ
    มาตรฐานของเชียงใหม่ แต่สิ่งที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะนั้น น่าจะได้แก่
    ลวดลายตีนจกซึ่งนักภูษิตาภรณ์พิลาสหลายท่านสรุปว่า ลวดลาย
    ใกล้เคียงกับซิ่นตีนจกในราชสำนักเมืองเชียงใหม่มาก  คือ ลายจก
    ค่อนห่างทิ้งให้เห็นพื้นที่ท้องจกสีดำมาก มีหางสะเปาเป็นสีดำล้วนและ
    ขนาดไม่ยาวมาก อย่างไรก็ตามลวดลายของซิ่นน้ำถ้วมค่อนข้างมี
    ความหลากหลายและบางครั้งก็มิได้ดำเนินไปตามแบบอย่างมาตรฐาน
    เช่น จกเป็นลายโคมขนาดใหญ่ไม่ปรากฏห้องนกขนาบที่ด้านบนและ
    ด้านล่าง เรียกว่า “ลายโคมหลวง” หรือทำเป็นลายรูปนกขนาดเล็ก
    เรียงกันเป็นแถวรอบๆโคม ซึ่งถือว่าเป็นลูกเล่นของช่างทอที่ค้นคิด
    ประดิษฐ์เองตามความพอใจ

     
     

    จากคุณ : ดีจริง - [ 28 มี.ค. 52 04:17:34 ]

 
 


ข้อความหรือรูปภาพที่ปรากฏในกระทู้ที่ท่านเห็นอยู่นี้ เกิดจากการตั้งกระทู้และถูกส่งขึ้นกระดานข่าวโดยอัตโนมัติจากบุคคลทั่วไป ซึ่ง PANTIP.COM มิได้มีส่วนร่วมรู้เห็น ตรวจสอบ หรือพิสูจน์ข้อเท็จจริงใดๆ ทั้งสิ้น หากท่านพบเห็นข้อความ หรือรูปภาพในกระทู้ที่ไม่เหมาะสม กรุณาแจ้งทีมงานทราบ เพื่อดำเนินการต่อไป



Pantip-Cafe | Pantip-TechExchange | PantipMarket.com | Chat | PanTown.com | BlogGang.com