ความคิดเห็นที่ 1 สมัยรัตนโกสินทร์ พ.ศ.๒๓๒๕ - พ.ศ.๒๔๓๔ การอุตสาหกรรมโลหกิจสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้นนั้น มีเค้าเงื่อนให้ทราบได้มาก แต่การที่จะเข้าใจในการเรื่องนี้ได้ดีจะต้องเข้าใจในลักษณะการปกครองประเทศเสียก่อน การปกครองของไทยแต่เดิมมา เมื่อแรกอพยพลงมาใหม่ๆนั้น ไทยปกครองตามคติของไทย ซึ่งพามาจากเมืองเดิม ต่อมาเมื่อตั้งตัวได้ ณ กรุงสุโขทัย ก็จัดการปกครองตามประเพณีของขอมในทางฝ่ายข้างใจใต้ ส่วนทางข้างเหนือยังใช้ประเพณีเดิมอยู่ การปกครองทั้งสองแบบตรงกันในข้อที่ถือเอาอาญาสิทธิ์ของพระเจ้าแผ่นดินเป็นหลักในการปกครอง แต่ขอมนั้นถือเอาว่าพระเจ้าแผ่นดินคือพระเป็นเจ้าแบ่งภาคลงมา ลักษณะการปกครองจึงคล้ายกับนายปกครองบ่าว ส่วนแบบของไทยนั้น เอาแบบการปกครองในครัวเรือนเป็นหลัก พระเจ้าแผ่นดินปกครองอย่างบิดาปกครองบุตร ครั้นมาถึงสมัยกรุงศรีอยุธยา ในรัชกาลสมเด็จพระบรมไตรโลกนารถ ได้มีการแก้ไขวิธีการปกครองโดยเลือกเอาส่วนที่เหมาะสมแก่กาลสมัยทั้งของไทยและของขอมมาปรุงเป็นวิธีการปกครองแผนใหม่ใช้สืบต่อกันมาจนถึงสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ ลักษณะการปกครองแบบใหม่นี้ขยายเขตการปกครองของราชธานีกว้างขวางออกไปโดยรอบ บรรดาเมืองซึ่งอยู่ในวงราชธานีจัดเป็นเมืองชั้นจัตวา มีผู้รั้งกับกรมการเป็นพนักงานปกครอง ขึ้นอยู่ในอำนาจเจ้ากระทรวงต่างๆที่ในราชธานี หัวเมืองที่อยู่ภายนอกวงราชธานีนั้นเรียกว่า "หัวเมืองชั้นนอก" จัดเป็นเมืองชั้นเอก ชั้นโท ชั้นตรี ตามลำดับของขนาดและความสำคัญของเมือง หัวเมืองชั้นนอกเหล่านี้ต่างมีเมืองขึ้นอยู่ในอาณาเขต เช่นเดียวกับวงราชธานี ผู้สำเร็จราชการเมืองมีอำนาจบังคับบัญชาการสิทธิขาด อย่างเป็นผู้ต่างพระองค์พระเจ้าแผ่นดิน มีกรมการพนักงานปกครองทุกแผนกอย่างเช่นในราชธานี หัวเมืองต่อนั้นออกไปเป็นเมืองชนต่างชาติ ต่างภาษา อยู่ชายแดนต่อกับประเทศอื่นให้เป็นเมืองประเทศราช มีเจ้านายของชนชาตินั้นเองปกครองตามจารีตประเพณีของชนชาตินั้น เป็นแต่ใครจะเป็นเจ้าเมืองต้องบอกเข้ามากราบทูลขอให้พระเจ้าแผ่นดินทรงตั้ง และเมืองนั้นต้องถวายต้นไม้ทองเงิน กับเครื่องราชบรรณาการ มีกำหนด ๓ ปี ครั้ง ๑ การแบ่งท้องที่ แบ่งเป็นบ้าน, ตำบล, แขวง และเมืองตามลำดับ บ้านนั้นผู้ใหญ่บ้านซึ่งผู้ว่าราชการเมืองเลือกตั้งเป็นผู้ปกครอง ตำบลนั้นกำนันเป็นผู้ปกครอง แขวงนั้นหมื่นแขวงเป็นผู้ปกครอง การปกครองใช้วิธีการทางทหารเป็นหลัก พระเจ้าแผ่นดินมีอาญาสิทธิ์อันสมบูรณ์ในฐานะเป็นจอมทัพ ชายฉกรรจ์ทุกคนต้องเป็นทหาร มีหน้าที่ต่างๆกัน ตามความสามารถของบุคคลต่างชั้นต่างจำพวก พลเมืองที่เป็นชายนั้น อายุ ๑๘ ปีต้องเข้าทะเบียนเป็น "ไพร่สม" ให้มูลนายฝึกหัดใช้สอย พออายุ ๒๐ ปี ก็เป็น "ไพร่หลวง" รับราชการแผ่นดิน ผู้ใดจะเอาไปใช้สอยไม่ได้ เขตราชการนั้นมีอายุจนถึง ๖๐ ปี หรือถ้ามีบุตรเข้าราชการ ๓ คน ก็ไม่ต้องรับราชการต่อไป ชายฉกรรจ์ทุกคนต้องเข้าสังกัดในกรมใดกรมหนึ่งของทางราชการ จะย้ายกรมได้ก็ต่อเมื่อได้รับอนุญาต ถ้าใครสังกัดกรมในราชธานีก็ต้องตั้งถิ่นฐานอยู่ในวงหัวเมืองราชธานี ถ้าสังกัดเมืองชั้นนอกเมืองใด ก็ต้องอยู่ในแขวงเมืองนั้น ทั้งนี้เพื่อสะดวกในการระดมพล ชายฉกรรจ์ที่อยู่ในวงราชธานีต้องเข้าเวรประจำราชการปีละ ๖ เดือน ต่อมาถึงสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ลดลงให้มาเข้าเวรประจำราชการปีละ ๓ เดือน แต่ถ้าผู้ใดมีความสามารถหาเงินมาเสีย "ค่าราชการ" เพื่อให้ทางราชการจ้างคนแทนตัวได้ก็ย่อมทำได้ ต้นกรุงรัตนโกสินทร์ คิดค่าราชการปีละ ๑๘ บาท แต่ตามหัวเมืองชั้นนอกไม่ต้องการชายฉกรรจ์เข้ามาประจำการมากเหมือนในราชธานี รัฐบาลจึงคิดให้มีวิธีส่งส่วยแทนเข้าเวร เพราะหัวเมืองเหล่านั้นมีป่าดงแลภูเขาอันเป็นที่มีหรือเกิดสิ่งของต้องการใช้สำหรับราชการบ้านเมือง เป็นต้นว่า ดีบุก ซึ่งเป็น "ส่วย" อย่างหนึ่งของทางราชการ ของ "ส่วย" ที่ได้ไปนั้นเป็นหน้าที่ของกรมพระคลังจัดการขายส่วนที่เหลือใช้ออกไปต่างประเทศ การบังคับบัญชานั้น สมุหกลาโหมบังคับการฝ่ายทหารทุกหัวเมือง สมุหนายกบังคับการฝ่ายพลเรือน แบ่งกันเป็นสองฝ่ายมาแต่เดิม ต่อมาเปลี่ยนเป็นให้สมุหพระกลาโหมปกครองหัวเมืองฝ่ายใต้ สมุหนายกปกครองหัวเมืองฝ่ายเหนือ การทำเหมืองแร่มีมากในหัวเมืองใต้ จึงมีการเกี่ยวข้องกับสมุหพระกลาโหมมากกว่าสมุหนายกมาโดยตลอดจนถึงกรุงรัตนโกสินทร์ แต่ตอนปลายกรุงศรีอยุธยาจนถึงต้นกรุงรัตนโกสินทร์นั้นการอุตสาหกรรมโลหกิจได้หยุดชงักติดต่อกันมาหลายปี เพราะเหตุแห่งสงครามไทยกับพม่า จนแม้เมื่อรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิสหล้านภาลัย รัชกาลที่ ๒ แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ซึ่งพม่าไม่สามารถจะยกทัพมารุกรานไทยได้ เพราะเกิดความไม่สงบเรียบร้อยในเมืองประเทศราชของตน ก็ยังส่งทหารเป็นกองโจรมาปล้นสะดมหัวเมืองปักษ์ใต้ อันเป็นแหล่งของอุตสาหกรรมโลหกิจ จนราษฎรไม่เป็นอันทำมาหากิน การทำเหมืองแร่สมัยที่ไม่ปกติสุขนั้น พอจะรวบรวมได้ว่ามีการตั้งเจ้าภาษีรับผูกขาดอากรดีบุก คือจัดบำรุงการขุดแร่ และมีอำนาจที่จะซื้อ และจะเก็บส่วยดีบุกในแขวงเมืองที่ตนรับผูกขาดได้ โดยสัญญาส่งดีบุกให้แก่รัฐบาลเป็นจำนวนหนึ่ง มากน้อยแล้วแต่สภาพของความสมบูรณ์ของแหล่งแร่ที่ปรากฏ อย่างเมืองระนองส่งส่วยมาให้รัฐบาลปีละ ๑๔ หาบ เป็นต้น จากคุณ : CVTบ้านโป่ง - [ 23 พ.ค. 52 10:55:06 ]

ความคิดเห็นที่ 2 ขยันจังครับพี่ จากคุณ : NickyNick - [ 25 พ.ค. 52 08:29:54 ]