PANTIP.COM : K8075691 ขอรบกวนท่านผู้รู้ เกี่ยวกับกรมพระราชวังบวรมหาสุรสิงหนาท (บุญมา) [ประวัติศาสตร์]

ความคิดเห็นที่ 6

เมื่อครั้งที่กรมพระราชวังบวรทรงพระประชวรอยู่นั้น พระองค์ทรงมีรับสั่งว่าพระที่นั่งนั้นๆได้ทรงสร้างไว้ใหญ่โตมากมายเป็นของประณีตบรรจง ทรงพระประชวรเสียนานไม่ได้ทอดพระเนตรให้เห็นรอบคอบ เลยจะใคร่ทอดพระเนตรให้สบายพระทัย จึงทรงโปรดให้เชิญพระองค์ขึ้นประทับบนพระเสลี่ยงบรรทมพิงพระเขนย เชิญเสด็จไปรอบพระราชมณเฑียร รับสั่งของกรมพระราชวังบวรเมื่อครั้งเสด็จรอบพระราชมณเฑียรนั้น มีการกล่าวกันมาหลายๆกระแสตามแต่หลักฐานที่ได้บันทึกเอาไว้ เช่น ในพระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 1 ได้กล่าวถึงรับสั่งของกรมพระราชวังบวรว่า “ของนี้อุตสาห์ทำด้วยความคิดและเรี่ยวแรงเป็นหนักหนา หวังจะอยู่ชมให้สบายนานๆ ก็ครั้งนี้ไม่ได้อยู่แล้วจะได้เห็นครั้งนี้เป็นที่สุดต่อไปก็จะเป็นของท่านผู้อื่น” ส่วนในตำนานวังหน้าของสมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพซึ่งได้อ้างบทพระราชนิพนธ์ของพระบาทสมเด็จจอมเกล้าฯ ได้กล่าวถึงเหตุการณ์เดียวกันนี้ว่า “ของใหญ่ของโตดีดีของกูสร้าง ใครไม่ได้ช่วยเข้าทุนอุดหนุนให้แรง กูสร้างขึ้นด้วยกำลังข้าเจ้าบ่าวนายของกูเอง นานไปใครไม่ใช่ลูกกูถ้าเข้ามาเป็นเจ้าเข้าครองขอผีสางจงดลบันดาลอย่างให้มีความสุข “

หลังจากผ่านเหตุการณ์ในวันนั้นได้ไม่นาน พระอาการของกรมพระราชวังบวรฯก็ทรุดหนักลง พระองค์จึงมีพระประสงค์ที่จะเสด็จไปนมัสการลาพระพุทธรูปที่พระอุโบสถวัดนิพพาราม(หรือวัดมหาธาตุในปัจจุบัน) ครั้นเมื่อเสด็จมาถึงพระอุโบสถแล้วพระองค์จึงทรงมีพระดำรัสเรียกพระแสงมาจบพระหัตถ์เพื่อถวายให้เป็นราวเทียน เมื่อเจ้าพนักงานนำเทียนมาจุดเรียงติดกับที่พระแสงทำเป็นพุทธบูชาอยู่ครู่หนึ่ง ขณะนั้นอาการพระโรคก็ได้กำเริบขึ้นพระองค์จึงเอาพระแสงหมายจะเเทงพระองค์ถวายเป็นพุทธบูชา แต่ก็ถูกพระองค์เจ้าลำดวนซึ่งตามเสด็จไปด้วยนั้นขัดขวาง กรมพระราชวังบวรจึงทรงทอดพระองค์ลงกันแสงตรัสแช่งด่าพระองค์เจ้าลำดวนไปต่างๆนานา ในที่สุดพวกเจ้านายและข้าราชการวังหน้า จึงได้เชิญพระองค์เสด็จขึ้นประทับบนพระเสลี่ยงเพื่อกลับพระราชวังบวรสถานมงคล ในระหว่างทางพระองค์ได้ตรัสเป็นนัยแก่พระโอรสและข้าราชการที่ตามเสด็จว่า “สมบัติทั้งนี้พระองค์ได้กระทำศึกสงครามกู้แผ่นดินขึ้นมาได้ก็เพราะพระองค์ทั้งสิ้นไม่ควรที่จะไปได้แก่ลูกหลานวังหลวง ผู้ใดมีสติปัญญาก็ให้เร่งคิดเอาเถิด”

ต่อมาเมื่อกรมพระราชวังบวรทรงพระประชวรหนักใกล้ที่จะสวรรคต พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าได้เสด็จขึ้นไปพยาบาลพระราชอนุชา ณ พระราชวังบวรสถานมงคลถึง 6 วัน ก่อนที่กรมพระราชวังบวรจะสวรรคตนั้นพระองค์ได้กราบทูลฝากพระโอรสและพระธิดา และขอให้ทั้งหมดได้อาศัยอยู่ในวังหน้าต่อไป เรื่องนี้มีกล่าวไว้ในบทนิพนธ์ร้อยกรองเรื่อง นิพพานวังหน้า ของพระองค์เจ้าหญิงกัมพุชฉัตร ดังนี้

…จึ่งทูลฝากพระนิเวศน์ที่เคยครอง
ประสิทธิป้องมอบไว้ใต้ธุลี
ฝากหน่อขัติยานุชาด้วย
จงเชิญช่วยโอบอ้อมถนอมศรี...
อนึ่งหน่อวรนารถผู้สืบสนอง
โปรดให้ครองพระนิเวศน์เหมือนปางหลัง
อย่าบำราศให้นิราแรมวัง
ก็รับสั่งเอออวยพระโองการ...

คำกราบทูลของกรมพระราชวังบวรนี้เองจึงเป็นเหตุให้พระองค์เจ้าลำดวน พระองค์เจ้าอินทปัต เข้าพระทัยไปว่าพระบิดาได้ทูลขอให้ลูกเธอได้ครองวังหน้าอย่างการรับมรดกกันในสกุลคนสามัญ ไม่ให้รู้สึกว่าเป็นพระราชวังสำหรับพระมหาอุปราช แต่เมื่อกรมพระราชวังบวรสวรรคตแล้วพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกก็ไม่ได้แต่งตั้งให้ทั้งพระองค์เจ้าลำดวน พระองค์เจ้าอินทปัต ได้เข้าไปครองวังหน้าดังปรารถนา จึงทำให้ทั้งสององค์โกรธเคืองและคบคิดกับข้าราชการวังหน้าบางส่วน ซ่องสุมกำลังและวางแผนเพื่อจะก่อการกบฏ ดังปรากฏหลักฐานอยู่ในพระราชพงศาวดาร ว่า “พวกบฏวางแผนที่จะลอบประทุษร้ายพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกเมื่อครั้งที่เสด็จมาสรงพระศพที่พระราชวังบวร แต่ด้วยข้าราชการวังหลวงตั้งกองรักษาพระองค์อย่างแน่นหนาจึงเปลี่ยนแผนใหม่เป็นวันพระราชทานเพลิงพระศพแทน” นอกจากนี้ในพระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่1 ของเจ้าพระยาทิพากรวงศ์ยังได้กล่าวถึงการเตรียมการก่อกบฏในชั้นต้นว่า “พระยากลาโหม(ทองอิน) กับพระองค์เจ้าลำดวน พระองค์เจ้าอินทปัต ตั้งกองเกลี้ยกล่อมหาคนดีมีวิชาความรู้มาทดลองกันในวังพระองค์เจ้าลำดวน ถ้าพลั้งพลาดล้มตายก็ให้ฝังเสียในกำแพงวังเป็นหลายคน”

แต่ในที่สุดเรื่องที่พวกวังหน้าคิดก่อการกบฏ ก็ทราบถึงพระกรรณของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว แต่พระองค์ยังหาพยานและหลักฐานมามัดตัวพวกกบฏไม่ได้ จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้ข้าหลวงคนสนิทซึ่งเป็นที่ไว้วางพระราชหฤทัย ปลอมตัวเข้าไปในวังหน้าเพื่อสืบความ และเกลี้ยกล่อมให้พระองค์เจ้าลำดวน พระองค์เจ้าอินทปัตให้บอกความจริง ซึ่งผลปรากฏว่าพระองค์เจ้าทั้งสองยอมรับว่าเตรียมที่จะก่อการกบฏ เมื่อได้ความจริงดังนั้นพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกจึงทรงโปรดให้จับพระองค์เจ้าลำดวน พระองค์เจ้าอินทปัต เข้ามาไต่สวนและชำระความ พระองค์เจ้าทั้งสองจึงให้การซัดทอดถึงพระยากลาโหม(ทองอิน)ว่าเป็นผู้ร่วมคิดการ จึงทรงโปรดเกล้าให้จับตัวพระยากลาโหม(ทองอิน)มาชำระความ

พระยากลาโหม(ทองอิน)สารภาพว่า ได้วางแผนจะกระทำการประทุษร้ายพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก ในวันพระราชทานเพลิงพระศพกรมพระราชวังบวรฯ นอกจากนี้ยังได้กราบทูลถึงพระดำรัสของกรมพระราชวังบวรที่ตรัสเป็นนัยแก่เจ้านายและข้าราชการวังหน้าบางส่วนคิดการกบฏ ให้พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกทรงทราบ ซึ่งได้สร้างความเสียพระทัยแก่พระองค์เป็นอันมาก ถึงกับตรัสว่า “กรมพระราชวังบวรทรงรักลูกยิ่งกว่าแผ่นดิน ให้สติปัญญาลูกให้ลูกกำเริบจนถึงคิดประทุษร้ายต่อแผ่นดิน” ความเสียพระทัยและความน้อยพระทัยของพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกนั้น มากถึงขนาดที่พระองค์ตัดสินพระทัยจะไม่เสด็จออกไปพระราชทานเพลิงพระศพกรมพระราราชวังบวรเลยทีเดียว แต่ภายหลังก็ทรงยอมเสด็จออกไปพระราชทานเพลิงพระศพตามคำทูลขอร้องของเหล่าเสนาบดีผู้ใหญ่

ต่อมาเมื่อพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ สถาปนาสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงอิศรสุนทรให้เป็นกรมพระราชวังบวรสถานมงคลพระองค์ใหม่แล้ว ก็ทรงโปรดให้กรมพระราชวังบวรพระองค์ใหม่ ประทับอยู่ในพระราชวังเดิมของพระเจ้ากรุงธนบุรีโดยทรงให้เหตุผลว่า พระองค์เองก็ทรงพระชรามากแล้วคงจะอยู่ได้อีกไม่นาน ให้กรมพระราชวังบวรฯคอยเสด็จมาครองราชย์ที่พระราชวังหลวงเลยทีเดียวจะได้ไม่ต้องย้ายไปย้ายมาให้เสียเวลา

แต่ในตำนานวังหน้าได้อ้างถึงบทพระราชนิพนธ์ของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าฯในเรื่องเหตุผลที่พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกไม่โปรดให้กรมพระราชวังบวรพระองค์ใหม่ไปประทับที่วังหน้าว่า “ไปอยู่บ้านช่องของเขาทำไม เขารักแต่ลูกเต้าของเขา เขาแช่งเขาชักไว้เป็นหนักหนา”

จากคุณ : พ ณ.ลำพู

เขียนเมื่อ : 17 ก.ค. 52 13:21:40