ความคิดเห็นที่ 1 สาเหตุหนึ่งที่ท่านถอนหมั้นกับพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวัลลภาเทวี เพราะพระองค์เจ้าวัลลภา มีเรื่องขัดใจกับพระยารามราฆพ ฟังเขาเล่ามา ไม่รู้เท็จจริงแค่ไหน รอผู้รู้มายืนยันค่ะ แก้ไขเมื่อ 07 ก.ย. 52 21:34:18 จากคุณ : กก (concordian) เขียนเมื่อ : 7 ก.ย. 52 21:33:47

ความคิดเห็นที่ 2 เคยอ่านประวัติต้นรัชกาลในหนังสือศิลปวัฒนธรรมดูท่าทางท่านไม่ทรงโปรดฝ่ายในเลย โดยเฉพาะ กรมหลวงศรีรัตนโกสินทร์กับพระนางเจ้าสุขุมาลมารศรี แต่ท่านทรงโปรดที่จะสังคมกับมหาดเล็กทั้งหลายของท่านมากกว่า แต่ที่ท่านสนิทสนมกับ เจ้าพระยารามราฆพกับเจ้าพระยาอนิรุธเทวามากเพราะว่าแม่ของท่านเจ้าพระยาทั้งสองเป็นแม่นมของ ร. 6 มั้งคะ จากคุณ : giggsmay เขียนเมื่อ : 7 ก.ย. 52 21:55:36

ความคิดเห็นที่ 3   เข้ามายืนยันตามความเห็นที่ ๑ ครับ รู้สึกว่าพระวรกัญญาปทานจะทรงทำกิริยาหรือตรัสบางอย่างที่ไม่ค่อยดีกับเจ้าพระยา (เหมือนดูหมิ่นหนะครับ) ร. ๖ เลยกริ้วมาก จากคุณ : ผู้ชายที่หลงรักตัวอักษร เขียนเมื่อ : 8 ก.ย. 52 00:29:14

ความคิดเห็นที่ 4 จำได้ว่าเป็นการที่เจ้าพระยารามราฆพท่านทำตามมารยาทสุภาพบุรุษคือส่งมือให้สุภาพสตรีเป็นการช่วยประคองลงจากรถ  พระวรกัญญาปทานชักพระหัตถ์หนี (ซึ่งทางท่านก็คงเพราะเป็นเจ้านายสตรี หรือจะเพราะอะไรก็ไม่ทราบ) ซึ่งล้นเกล้ารัชกาลที่หกทรงเห็นว่าเป็นการดูหมิ่นอย่างยิ่ง น่าจะมีส่วนจากการที่ท่านกับน้องชายเป็นลูกของพระนมขวัญ ซึ่งเป็นพระนมของพระองค์ท่าน ท่านนับเป็นมหาดเล็กที่รับใช้ใกล้ชิด อาจจะดูต่างจากธรรมเนียมก่อนมาที่มักเป็นเจ้าจอมหรือนางข้าหลวง แต่ก็ไม่แปลกสำหรับผู้ที่ศึกษาในต่างประเทศที่จะได้เห็นธรรมเนียมอย่างฝรั่งที่นายผู้ชาย Master จะมีแต่valet (คนสนิทชาย) และ servant ที่เป็นชาย นายผู้หญิงจึงมีสาวใช้ตามติด กษัตริย์อย่างยุโรปก็เช่นเดียวกันค่ะ จากคุณ : kurika เขียนเมื่อ : 8 ก.ย. 52 08:41:56

ความคิดเห็นที่ 5 คำถามทำนองนี้มีมาอยู่เรื่อยๆ  เมื่อถามมาก็ขอตอบเท่าที่จะมีความรู้นะครับ แม่ของเจ้าพระยารามราฆพชื่อ พระนมทัด  เป็นพระนมในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว  โดยมีท้าวอินทสุริยาซึ่งเป็นพี่สาวคนโตของเจ้าพระยารามราฆพและพระยาอนิรุทธเทวา เป็นสหชาติร่วมปีพระราชสมภพ เมื่อเสด็จกลับจากยุโรปแล้ว  ท่านทั้งสามได้ถวายตัวเป็นข้าหลวงและมหาดเล็กในล้นเกล้าฯ  การที่ทรงชุบเลี้ยงทั้งสามพี่น้องนี้ก็เพราะทรงสงสารที่หม่อมไกรสรผู้เป็นต้นราชสกุล พึ่งบุญ และหม่อมเจ้าพระโอรสธิดา ล้วนต้องพระราชอาญาประหารชีวิตหมด  ผู้สืบสายราชสกุลนี้จึงไร้ที่พึ่ง  เมื่อพระราชทานนามสกุลให้เจ้าพระยารามราฆพ และพระยาอนิรุทธเทวา จึงพระราชทานว่า "พึ่งบุญ"  คือพึ่งพระบุญญาบารมีในพระองค์ เรื่องทรงชุบเลี้ยงข้าราชบริพารเพราะทรงสงสารนี้  ยังมีหลักฐานปรากฎอีกท่านหนึ่ง คือ พระยาอุดมราชภักดี (โถ)  ซึ่งมีพระราชบันทึกว่า อ้ายโถมันเป็นเพียงลูกเมียน้อย  ถ้าข้าไม่ชุบเลี้ยงมันไว้  ก๊คงเหมือนหมาตัวหนึ่ง ย้อนมากล่าวถึงเรื่องเจ้าพระยารามฯ ต่อ  เมื่อล้นเกล้าฯ เสด็จกลับจากอังกฤษนั้น  เจ้าพระยารามฯ และพระยาอนิรุทธฯ ยังเป็นเด็กอายุราวสิบปีเศษๆ  กลางวันโปรดให้ไปเรียนหนังสือที่โรงเรียนวัดบพิตรภิมุข  ส่วนตอนเย็นกลับมาที่วังก็ได้ทำหน้าที่เป็นมหาดเล็กห้องพระบรรทม  ซึ่งคนที่จะได้รับคัดเลือกให้ทำหน้าที่นี้ต้องเป็นผู้ที่ทรงไว้วางพระราชหฤทัยสูงสุด เพราะสามารถเข้าถึงพระองค์ได้ตลอดเวลา  และหากจะลอบปลงพระชนม์ก็ทำได้โดยง่ายเพราะมีธรรมเนียมมาแต่โบราณต้องมีมหาดเล็กห้องพระบรรทมเข้าเวรนอนอยู่หน้าห้องพระบรรทมตลอด  มหาดเล็กห้องพระบรรทมที่มีชื่อปรากฏในเวลาต่อมา มีอาทิ พระยานรรัตนราชมานิต (ตรึก  จินตยานนท์) หรือที่รู้จักกันในนาม ธมฺมวิตกฺโกภอกขุ  พระอดิศัยสวามิภักดิ์ (สรร  สันติ  เสวี)  นายพินัยราชกิจ (ผล  ศิวะเสน) เป็นต้น มหาดเล็กห้องพระบรรทมเป็นงานที่หนักที่สุดของคุณมหาดเล็กทั้งหลาย  เพราะต้องอุทิศเวลา ๒๔ ชั่วโมงเพื่อเจ้านาย  จึงมักจะโปรดให้รับราชการอยู่เพียง ๒ - ๓ ปี  แล้วก็จะโปรดให้ออกไปรับราชการในหน้าที่อื่นๆ  ซึ่งผู้ที่เคยเป็นมหาดเล็กห้องพระบรรทมนี้มักจะได้เลื่อนยศบรรดาศักดิ์เร็วกว่าผู้อื่น  เพราะเป็นผู้ที่ทรงคุ้นเคยและตระหนักในความจงรักภักดี ธรรมเนียมมหาดเล็กห้องพระบรรทมนี้ไม่ใช่เรื่องแปลก  ในรัชกาลปัจจุบันนี้คุณเปรมิน  กัลยาณมอตร ที่ล่วงลับไปแล้ว  ก็เคยเล่าให้มิตรสนิทของท่านฟังว่า  หน้าที่ของท่านนั้นคือ นอนอยู่ที่พื้นที่ปลายพระท่นบรรทมในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว  หรืออีกรายหนึ่งเป็นบุตรชายคนที่ ๒ ของ ม.ร.ว.ถนัดศรี  สวัสดิวัตน์  ก็เคยเล่าให้ฟังว่า เวลาโรงเรียนหยุดกลับไปวังศุโขทัย  ก็ต้องมีหน้าที่ไปนอนที่หน้าประตูห้องพระบรรทม "สมเด็จย่า" หรือ สมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี  เป็นประจำ ธรรมเนียมการใช้คุณข้าหลวงปฏิบัติราชการต่างๆ ในพระราชสำนักนั้น  เริ่มมีขึ้นในรัชกาลที่ ๕ อาจจะเป็นเพราะเริ่มมีการรับวัฒนธรรมตะวันตกเข้ามา  แต่ประเพณีในพระราชสำนักแต่โบราณมานั้น  มีการแยกฝ่ายหน้าและฝ่ายในเป็นการเด็ดขาด  เมื่อเสด็จเข้าไปฝ่ายในก็จะเป็นหน้าที่ที่ฝ่ายในจะต้องเป็นผู้ปฏิบัติ  แต่ปกติแล้วพระเจ้าอยู่หัวจะประทับอยู่แต่ฝ่ายหน้า  ซึ่งเป็นหน้าที่ของมหาดเล็กเป็นผู้ถวายงาน ส่วนการที่พระราชทานบ้านหลังใหญ่ให้ทั้งสองท่านนั้น  ผมได้อธิบายไว้ในกระทู้ http://www.pantip.com/cafe/library/topic/K8286637/K8286637.htmlแล้ว   ส่วนเรื่องพระราชจริยาวัตรส่วนพระองค์ที่มักจะพูดกันว่า โปรดที่จะประทับอยู่ในท่ามกลางคุณมหาดเล็กนั้น  พระยาเทพหัสดิน (ผาด  เทพหัสดิน ณ อยุธยา) ซึ่งเป็นพระสหายมาแต่ยังทรงพระเยาว์เล่าว่า ล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๖ นั้นทรงเป็นเจ้านายที่สุขุม  รับสั่งน้อย มาแต่ทรงพระเยาว์  แล้วยังต้งเสด็จไปประทับที่อังกฤษถึง ๙ ปี  ต้องทรงใช้ชีวิตอยู่ท่ามกลางชาวอังกฤษ  โดยมีคนไทยที่อยู่ประจำใกล้ชิดพระองค์เพียงราชองครักษ์ ๒ คน  กับนายำลโท พระยาวิชิตวงษ์วุฒิไกร (ม.ร.ว.สิทธิ์  สุทัศน์) ที่ออกไปเป็นพระสหายร่วมชั้นเรียน  ในระหว่างที่ประทับที่อังกฤษจึงทรงซึมซับวิถีชีวิตแบบผู้ดีชาวอังกฤษ  ครั้นเสด็จกลับถึงกรุงเทพฯ ต้องทรงเป็นเจ้านาย  ที่มีแต่คนเกรงพระบารมีจนแทบจะไม่มีใครกล้าเข้าใกล้พระองค์  ดังมีพยานปรากฏในพระราชหัตถเลขาที่พระราชทานไปยังมิวเตอร์วิมส์ พระสหายชาวอังกฤษ  (ท่านที่สนใจสามารถอ่านได้ในหนังสือ "พระราชากับคหบดีชนบท" มีจำหน่ายที่ศูนย์ฯ จุฬาลดแล้วเหลือเล่มละ ๒๙๘ บาท) จนถึงกับทรงบ่นไปในพระราชหัตถเลขาที่พระราชทานไปยังพระองค์เจ้าจุลจักรพงษ์ ทรงเป็นเจ้าเสียจนระอา จากคุณ : V_Mee เขียนเมื่อ : 8 ก.ย. 52 09:48:26

ความคิดเห็นที่ 6 เจ้าพระยารามราฆพ (ม.ล.เฟื้อ  พึ่งบุญ)                          เจ้าพระยารามราฆพ  นามเดิมหม่อมหลวงเฟื้อ  พึ่งบุญ  เป็นบุตรพระยาประสิทธิ์ศุภการ (ม.ร.ว. ละม้าย)  เกิดปีขาลตรีศก  จ.ศ. ๑๒๕๒  ถวายตัวทำราชการในรัชกาลที่ ๖  แต่ยังดำรงพระยศเป็นสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช  เมื่อบรมราชาภิเษกแล้วได้พระราชทานสัญญาบัตรเป็นนายหุ้มแพร  แล้วเป็นนายจ่ายง  เป็นเจ้าหมื่อนสรรพเพธภักดี  แล้วเลื่อนเป็นพระยาประสิทธิ์ศุภการ อธิบดีกรมมหาดเล็ก  ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าให้เป็นเจ้าพระยา  มีคำประกาศดังนี้                          ศุภมัสดุ พระพุทธศาสนกาลเป็นอดีตภาค ๒๔๖๔ พรรษา  ปัตยุบันกาล กุกกุฏะสังวัจฉร พฤศจิกายนมาส เอกาทศมสุรทินศุกรวาร โดยกาลกำหนด                          พระบาทสมเด็จพระรามาธิบดีศรีสินทรมหาวชิราวุธ ฯลฯ พระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว                          ทรงพระราชดำริห์ว่า  พระยาประสิทธิ์ศุภการ  ได้ถวายตัวเปนมหาดเล็กข้าหลวงเดิม มาแต่ยังเยาว์วัย  ครั้งทรงดำรงพระอิศริยยศสมเด็จพระยุพราช  เมื่อพระพุทธศักราช ๒๔๔๖ ได้ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ฯ  ให้เข้าเปนนักเรียนในโรงเรียนมหาดเล็กหลวงศึกษาขนบราชการ แลได้ทรงใช้สรอยใกล้ชิดสนิทพระยุคลบาทอยู่เปนนิตย์นิรันดร์มา   ครั้นเมื่อพระพุทธศักราช ๒๔๕๓ เสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติแล้ว  จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ฯ พระราชทานบรรดาศักดิ์เปนที่นายขันมหาดเล็กหุ้มแพร  แล้วเปนนายจ่ายง เปนเจ้าหมื่นสรรเพธภักดี  แลพระราชทานยศเปน จางวางตรี  ถึงปีพระพุทธศักราช ๒๔๕๕  ทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ฯ ให้เลื่อนบรรดาศักดิ์เปนพระยาประสิทธิ์ศุภการ จางวางห้องที่พระบรรธม  พระราชทานเครื่องยศพานทองแล เปนองคมนตรีในคราวนั้นด้วย  ครั้นปีพระพุทธศักราช ๒๔๕๖ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ฯ ให้เลื่อนยศขึ้นเปนจางวางโทแลตำแหน่งรองอธิบดีกรมมหาดเล็ก  ทั้งโปรดเกล้า ฯ  ให้เปนผู้ช่วยราชการกระทรวงวังพระราชทานยศเปนมหาเสวกโทในกระทรวงวังนั้นด้วย  ในปีพระพุทธศักราช ๒๔๕๗  ทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ฯ ให้เปนอธิบดีกรมมหาดเล็ก  ต่อมาพระราชทานยศเลื่อนขึ้น เปนจางวางเอกแลมหาเสวกเอกในกระทรวงวัง  ถึงปีพระพุทธศักราช ๒๔๖๒ จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ฯ ให้เปนผู้สำเร็จราชการกรมมหาดเล็ก  รับราชการสนองพระเดชพระคุณอยู่  ณ กาลบัดนี้                          นอกจากตำแหน่งน่าที่ราชการในกรมมหาดเล็กอันเปนตำแหน่งประจำ  พระยาประสิทธิ์ศุภการ ยังได้รับราชการในน่าที่อื่นอีกคือเมื่อปีพระพุทธศักราช ๒๔๕๔  ทรงพระราชดำริห์จัดตั้งกองเสือป่าอาสาสมัคขึ้น  พระยาประสิทธิ์ศุภการได้เปนนายกองโทเสือป่าแล้ว  ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เลื่อนขึ้นเปนนายกองเอกสมุหราชองครักษ์เสือป่า  แล้วต่อมาได้เปนนายพลเสือป่า เปนรองผู้บัญชาการกองเสือป่าเสนาหลวงรักษาพระองค์  แลเปนอุปนายกเสือป่าอยู่ในบัดนี้ ด้วยความปรีชาสามารถอาจหาญของพระยาประสิทธิ์ศุภการได้ปฏิบัติราชการเสือป่าเปนคุณประโยชน์เปนอันมาก                          ส่วนในราชการทหาร  พระยาประสิทธิ์ศุภการได้รับราชการเปนนายร้อยเอก กรมทหารรักษาวังของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวมาแต่ปีพระพุทธศักราช ๒๔๕๔ ซึ่งอยู่ในบรรดาศักดิ์นายจ่ายง  ครั้นถึงพระพุทธศักราช ๒๔๕๖  ทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ฯ ให้พระยา ประสิทธิ์ศุภการเปนตำแหน่งผู้ช่วยจเรกรมทหารรักษาวัง ฯ  พระราชทานยศเปนนายพันเอก แลเปนราชองครักษ์พิเศษทหารบกด้วย  ปีพระพุทธศักราช ๒๔๕๘  โปรดเกล้า ฯ ให้เปนผู้ช่วย สมุหราชองครักษ์  พระราชทานยศเปนนายพลตรีทหารบก  ถึงปีพระพุทธศักราช ๒๔๖๐  โปรด เกล้า ฯ ให้เปนสมุหราชองครักษ์  และเปนจเรกรมทหารรักษาวัง ฯ ภายหลังพระราชทานยศ เลื่อนขึ้นเปนนายพลโททหารบก  เปนนายทหารพิเศษประจำกรมทหารบกม้ากรุงเทพ ฯ  รักษา พระองค์ในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว  ทั้งได้รับพระราชทานยศเปนนายนาวาเอกพิเศษทหารเรือด้วย  ครั้นปีพระพุทธศักราช ๒๔๖๓  ทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ฯ ให้เปนผู้บังคับ การกรมทหารบกราบที่ ๑ มหาดเล็กรักษาพระองค์ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวมา จนกาลบัดนี้                          นอกจากนี้พระยาประสิทธิ์ศุภการยังได้สนองพระเดชพระคุณในน่าที่พิเศษในราชการแลใน การสมาคมอีกเปนหลายน่าที่  เช่น ๑. เปนกรรมการที่ปฤกษาสำหรับเครื่องราชอิศริยาภรณ์อันมี ศักดิ์รามาธิบดี  ๒. เปนกรรมการที่ปฤกษาสภากาชาดแห่งสยาม  ๓. เปนกรรมการที่ปฤกษาในจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย  ๔. เปนผู้ช่วยสภานายกราชนาวีสมาคมแห่งกรุงสยาม ๕. เปนสภานายก แลกรรมการคณะฟุตบอลแห่งสยาม  ๖. เปนสภานายกราชตฤณมัยแห่งสยาม ๗. แลได้รับราชการสนองพระเดชพระคุณในน่าที่ราชเลขานุการเปนส่วนพระองค์บางกาลบางสมัยนั้นด้วย                          พระยาประสิทธิ์ศุภการเปนผู้มีความจงรักภักดีต่อใต้ฝ่าลอองธุลีพระบาทมั่นคงยิ่งนักทั้ง เปนผู้มีความอุตสาหพิริยภาพเปนอันมาก  ได้รับราชการในน่าที่อันสนิทใกล้ชิดพระยุคลบาทอยู่เปนนิรันดร  เปนที่ต้องพระราชอัธยาศัยทรงไว้วางพระราชหฤทัยมาช้านาน  มีปรีชาญาณหยั่งทราบใน กระแสร์พระบรมราโชบายเปนอย่างดี  มีความสามารถฉลาดรอบรู้ในราชกิจน้อยใหญ่อย่างสุขุม เมื่อทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ฯ  ให้รับราชการในตำแหน่งน่าที่ใด ๆ ก็ตั้งใจสนองพระเดชพระคุณด้วยความอุตสาหพิริยภาพอันแรงกล้า  ปฏิบัติจัดราชการในน่าที่นั้น ๆ ให้ดำเนิรเจริญลุล่วงไปโดยมิได้ผิดจากพระราชนิยม เปนผู้มีความซื่อตรงดำรงอยู่ในธรรมสุจริตคิดแต่ในการซึ่งจะให้ เชิดชูพระเกียรติยศแลพระบรมเดชานุภาพ  ทั้งมีอัธยาศัยโอบอ้อมอารีแก่ผู้เปนเพื่อนข้าราชการด้วยกันทั่วไป  แลเปนผู้มีความประพฤติดำรงตนอยู่ในฐานะอันควรแก่ถานันดรศักดิ์ที่ทรงพระกรุณาชุบเกล้า ฯ แต่งตั้งไว้  ทั้งเปนผู้ที่กอบด้วยมัทวะธรรม  รู้จักประพฤติตนให้เปนที่พึงใจผู้ใหญ่วัยวุฒิบุคคล  มีความเคารพต่อผู้ควรเคารพมิได้มีความถือตน  แม้ในเมื่อเปนผู้ที่อยู่ในตำแหน่งอันสูง  กอบด้วยความสัตย์สุจริตเปนนิตย์นิรันดร์  นับว่าเปนผู้เชิดชูเกียรติยศแห่งข้าหลวงเดิมทั้งปวง  สมควรที่จะได้รับอิศริยยศบรรดาศักดิ์สูงสมแก่ตำแหน่งราชการซึ่งได้บังคับบัญชาต่างพระเนตร์พระกรรณให้ ปรากฏสืบไป                          จึงมีพระบรมราชโองการดำรัสสั่ง  ให้สถาปนาพระยาประสิทธิ์ศุภการขึ้นเปนเจ้าพระยา  มีสมญาจารึกในสุพรรณบัฏว่า  เจ้าพระยารามราฆพ  พัชรพัลลภมหาสวามิภักดิ์  สมัคพลวโรปนายก สุรเสวกวิศิษฏคุณ  พึ่งบุญพงศ์บริพัตร์  นฤปรัตนราชสุปรีย์  ศรีรัตนไตรสรณธาดา  เมตตา ภิรัตมัทวสมาจาร  สัตยวิธานอาชวาธยาศัย  อภัยพิริยบรากรมพาหุ คชนาม ดำรงศักดินา ๑๐๐๐๐  จงเจริญทฤฆชนมายุ พรรณ สุข พลสิริสวัสดิ์พิพัฒนมงคล ธนสารสมบัติ  บริวารสมบูรณ์ ทุกประการ                         เจ้าพระยารามราฆพ (ม.ล.เฟื้อ  พึ่งบุญ)  ถึงอสัญกรรมเมื่อวันที่ ๒๑ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๑๐  เวลา ๒๒.๐๐ น. (คัดจากหนังสือ ตั้งเจ้าพระยาในกรุงรัตนโกสินทร์) แก้ไขเมื่อ 08 ก.ย. 52 18:31:30 แก้ไขเมื่อ 08 ก.ย. 52 10:38:24 แก้ไขเมื่อ 08 ก.ย. 52 10:21:36 จากคุณ : กัมม์ เขียนเมื่อ : 8 ก.ย. 52 10:15:09

ความคิดเห็นที่ 7 ก็ต้องถือว่าเป็นคนที่ได้รับบรรดาศักดิ์เร็วมากเลยละครับ เป็นพระยาตั้งแต่ยังหนุ่ม จขกท. ลองอ่าน เกิดวังปารุสก์ กับ สิ่งที่ข้าพเจ้าพบเห็นหลังการเปลีี่ยนแปลงการปกครอง มีกล่าวถึงหลายจุดเลยครับ จากคุณ : I will see U in the next life. เขียนเมื่อ : 8 ก.ย. 52 11:09:06

ความคิดเห็นที่ 8 พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว - เจ้าพระยารามราฆพ จากคุณ : หนุ่มรัตนะ เขียนเมื่อ : 8 ก.ย. 52 14:34:27

ความคิดเห็นที่ 9 เพราะความที่เป็นคนโปรดจึงถูกหมายหัวไว้  ดังที่หม่อมเจ้าหญิงพูนพิสมัย  ดิศกุล ทรงเล่าไว้ในสิ่งที่ข้าพเจ้าพบเห็น  เมื่อผลัดแผ่นดินถวายพระเพลิงพระบรมศพแล้ว  เจ้าพระยารามฯ จึงต้องหลบลี้หนีไปเรียนต่อที่อังกฤษ  แต่โดยข้อเท็จจริงคือ ลี้ภัยหารเมือง  ภายหลังเปลี่ยนแปลงการปกครองคู่กรณีของท่านต้องหลบอาญาของคณะราษฎร์ไปพำนักที่ปีนัง  เจ้าพระยารามฯ จึงเดินทางกลับกรุงเทพฯ  แล้วได้รับเลือกเป็นนายกเทศมนตรีนครกรุงเทพฯ เป็นคนแรก  คงจะเป็นเพราะได้ศึกษาเรื่องวิถีประชาธิปไตยจาก "ดุสิตธานี" เมืองจำลองของล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๖ มาเป็นอย่างดี เคยได้ฟังผู้ใหญ่ท่านเล่าว่า  ครั้งหนึ่งลูกเสือหลวงตามเสด็จไปซ้อมรบเสือป่า  แล้วออกเดินทางจากที่พักแต่เช้า  ระหว่างทางได้รับคำสั่งให้ซ้อมรบไปด้วย  จึงเป็นอันว่าวันนั้นไม่ได้รับประทานอาหารกันทั้งวัน  เพราะประมาทไม่รับประทานอาหารเช้า  ด้วยหวังจะไปรับประทานมื้อกลางวันเมื่อถึงที่หมายปลายทางเลยทีเดียว  เมื่ออดข้าวมาทั้งวันพอถึงที่พักแรมตอน ๓ ทุ่ม  จึงรีบรับประทานอาหารด้วยกิริยาที่ไม่เหมาะสม  และแล้วเหมือนฟ้าฟาดเมื่อล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๖ ทรงห่วงใยเด็กๆ  เสด็จฯ มาทอดพระเนตรเด็กๆ  พอทอดพระเนตรเด็กรับประทานอาหารด้วยกิริยาที่ไม่เหมาะสม  ก็กริ้วว่า เด็กๆ พวดนี้ปฏิบัติตัวไม่สมกับที่ทรงชุบเลี้ยง  เจ้าพระยารามฯ ท่านได้แก้แทนว่า เด็กๆ เขาทราบว่า อาหารมื้อนี้เป็นของพระราชทาน  จึงตั้งใจสนองพระเดชพระคุณจนเกินงาม  ในหลวงก็เลยหายกริ้ว  และทรงพระสรวล  นี่คือตัวอย่างหนึ่งที่แสดงถึงปฏิภาณของเจ้าพระยารามฯ  ซึ่งกล่าวกันว่า ท่านเป็นผู้มีไหวพริบปฏิภาณเป็นเลิศคนหนึ่ง การที่เจ้าพระยารามฯ ได้รับพระราชทานเลื่อนยศและบรรดาศักดิ์ในเวลาอันรวดเร็วนั้น  ก็คงจะเป็นเพราะทรงไว้วางพระราชหฤทัยให้ปฏิบัติหน้าที่ต่างๆ  และท่านสามารถสนองพระมหากรุณาธิคุณได้เป็นอย่างดีในทุกหน้าที่  ข้อสำคัญที่ควรคำนึงถึงคือการปฏิบัติงานในหน้าที่มหาดเล็กนั้นไม่เหมือนราชการอื่นที่เช้ามาทำงานเย็นกลับบ้าน  แต่ราชการมหาดเล็กน้นคุณมหาดเล็กต้องปฏิบัติราชการตลอด ๒๔ ชั่วโมง  ต้องพร้อมที่จะปฏิบัติหน้ที่ราชการตลอดเวลา  เมื่อต้องทำงานหนักกว่าข้าราชการอื่น  จึงไม่แปลกที่คุณมหาดเล็กจะได้รับพระราชทานเลื่อนยศและบรรดาศักดิ์กันเร็ว  แต่เมื่อขึ้นไปถึงระดับหนึ่งก็ตันเหมือนกัน  เพราะตำแหน่งระดับสูงมีน้อย  จึงทรงมีวิธีแก้ปัญหานี้ด้วยการพระราชทานบรรดาศักดิ์ หรือเครื่องราชอิสริยาภรณ์เป็นบำเหน็จความชอบแทนการขึ้นเงินเดือน  คนเราถ้ามีเงินพอยังชีพ  แม้เงินเดือนไม่ขึ้นก็สามารถอยู่ได้  ยิ่งถ้าได้บรรดาศักดิ์หรือเหรียญตราป็นเครื่องหมายแห่งความชอบ  แม้จะกินไม่ได้แต่มีเกียรติก็อยู่ได้มิใช่หรือ? จากคุณ : V_Mee เขียนเมื่อ : 8 ก.ย. 52 17:09:57

ความคิดเห็นที่ 10   กราบขอบพระคุณค่ะ อาจจะน่ารำคาญบ้างหากรู้สึกว่าคำถามซ้ำซาก แต่จะให้ไปตามซื้อหนังสือมาอ่านทุกเล่มคงไม่ไหว หนังสือสมัยนี้แพงเหลือเกิน แพงกว่าค่าแรงทำงานแปดชั่วโมงด้วยซ้ำ จึงต้องตามถามตามอ่านแถวนี้ จากคุณ : ตุ๊ก เขียนเมื่อ : 8 ก.ย. 52 17:11:45 A:61.90.79.32 X: TicketID:077277

ความคิดเห็นที่ 11 สงสัยว่าท่านได้เป็นเจ้าพระยาตอนอายุเท่าไรคะ จากคุณ : ดอกไม้ใต้หมอน เขียนเมื่อ : 9 ก.ย. 52 00:53:44

ความคิดเห็นที่ 12 เอาหล่ะ และแล้ว  กระทู้ อย่างนี้  เค้าเรียกว่า  กระทู้ "แล้วคุณจะรู้ว่าหมู่หรือจ่า" ก็เริ่มขึ้นอีกแล้ว ยังไม่รู้จะ vote ใคร เพราะ ตอนนี้ vote น้อง t กะ น้อง ซานิ ใน af ไปซะเยอะ จากคุณ : tinglee tingamee เขียนเมื่อ : 9 ก.ย. 52 06:56:56

ความคิดเห็นที่ 13   จส1252นี่ตรงกับปี พศอะไรค่ะ คิดไม่เป้น จากคุณ : จขกท เขียนเมื่อ : 9 ก.ย. 52 21:52:09 A:58.11.41.164 X: TicketID:077277

ความคิดเห็นที่ 14 จ.ศ. ๑๒๕๒ + ๑๑๘๑ = พ.ศ. ๒๔๓๓ จากคุณ : V_Mee เขียนเมื่อ : 10 ก.ย. 52 06:56:16

ความคิดเห็นที่ 15 ถามเองตอบเองก็ได้ เกิด พ.ศ.2433  (จากการคำนวณของ คห.14) ได้เป็นเจ้าพระยาปี  พ.ศ. 2464  (ข้อมูลจาก คห.6) สรุปว่าท่านได้เป็นเจ้าพระยาตอนอายุ  31 ปี น่าจะเป็นเจ้าพระยาตอนอายุน้อยที่สุดในประวัติศาสตร์ไทยหรือเปล่าคะ จากคุณ : ดอกไม้ใต้หมอน เขียนเมื่อ : 10 ก.ย. 52 20:02:40

ความคิดเห็นที่ 16 ความเห็น ๑๕ ท่านว่า เจ้าพระยารามราฆพได้เป็นเจ้าพระยาเมื่ออายุ ๓๑  ปี  ถือว่าเร็วมากนั้น  ก็จริงอยู่  แต่ถ้าเทียบประวัติการรับราชการของท่านซึ่งเริ่มถวายตัวเป็นมหาดเล็กในสมเด็จพระบรมฯ เมื่ออายุ ๑๒ ปีเศษ  เริ่มจากหน้าที่มหาดเล็กห้องพระบรรทม  จนเลื่อนเป็นผู้สำเร็จราชการมหาดเล็ก  ตำแหน่งเทียบเท่าเสนาบดี  จนได้เป็นพระยาเมื่ออายุ ๓๑ ปี  รวมเวลาที่รับราชการมาประมาณ ๑๘ - ๑๙ ปี   อายุราชการของมหาดเล็กคงจะต้องคูณ ๓ เพราะต้องรับราชการกันตลอด ๒๔ ชั่วโมง  แต่ถ้าหักเวลาพักผ่อนลงไป  คงต้อง ๒  คุณอายุราชการแทน  เมื่อเทียบกรณีเจ้าพระยามก็จะได้อายุราชการราว ๓๗ ปี  แอยุราชการ ๓๗ ปี บวกอายุที่เริ่มรับราชการ ๑๒ ปี  ก็จะเป็น ๔๙ ปี  ก็จะดูไม่ผิดธรรมชาติไปหรอกนะครับ จากคุณ : V_Mee เขียนเมื่อ : 11 ก.ย. 52 06:46:28

ความคิดเห็นที่ 17 ขออนุญาต เสริมครับ ..................................................... เคยทราบมาเช่นนี้ว่า......... พระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่6 ทรงได้รับการถวายการรักษาพระโรคในพระอุทร โดยการผ่าตัด ซึ่งเป็นวิธีการใหม่ในขณะนั้นก็เพิ่งมีผู้ที่รักษาวิธีนี้เพียงพระองค์เท่านั้น ซึ่งการรักษานั้น ไม่ได้มีการเย็บพระอุทรชั้นใน ทำให้เมื่อแผลผ่าตัดสนิทดีแล้ว จึงทำให้เกิดช่องว่างภายในช่องพระอุทร ซึ่งทำให้พระอันตะ ไหลเข้าไปในช่องว่างนั้นได้ เมื่อใดที่เกิดอาการนั้น พระเจ้าอยู่หัวจะทรงเกิดอาการปวดที่พระอุทรอย่างมาก ซึ่งการทำให้ทรงคลายจากพระอาการได้ ต้องให้คนสนิทเอามือช้อนเอาพระอันตะนั้น กลับเข้าสู่ช่องพระอุทรให้ถูกที่ แล้วเอาผ้าพันพระองค์ไว้ แต่ไม่ใช่มหาดเล็กทุกคนจะถวายงานเช่นนี้ได้ และเคยทราบมาว่า มหาดเล็กที่ถวายงานเช่นได้นี้ ถูกพระทัยมากที่สุดคือเจ้าคุณรามนี่เอง ถึงได้เป็นที่โปรดปรานมาก นี่คือสาเหตุหนึ่ง อีกเรื่องหนึ่ง ที่เคยได้ทราบมาเช่นกันคือ ในกลียุค สมัยหนึ่ง ซึ่งบุคคลทั่วไปพึงฟ้องร้องพระเจ้าแผ่นดินได้ เจ้าคุณมีชื่อผู้นี้ก็ได้ทำการฟ้องร้องพระเจ้าอยู่หัว(ร.7) ในคดีว่าด้วยเรื่องของการเรียกร้องเงินเบี้ยบำนาญ ซึ่งเคยได้รับพระราชทานพระบรมราชโองการพระราชทานไว้ตั้งแต่สมัยล้นเกล้ารัชกาลที่6 แต่ต้องมาลดลงเมื่อคราวการทำดุลยภาพในรัชสมัยรัชกาลที่7 ซึ่งศาลก็ได้ยกฟ้องไปในที่สุด ความจริงเรื่องของท่านเจ้าพระยารามราฆพนี้ น่าสนใจในหลายแง่มุมทีเดียวครับ ต้องขอบพระคุณทุกท่านมากๆ ที่ให้ข้อมูลเพิ่มเติมครั้งแล้วครั้งเล่า เป็นความรู้รกสมองที่น่าสนใจมากๆทีเดียวครับ จากคุณ : จะทำตัวเป็นผู้ฟังที่ดี (WeeN the Listener) เขียนเมื่อ : 11 ก.ย. 52 19:13:45

ความคิดเห็นที่ 18 #คคห.๑๖ คุณ V_Mee ครับ มีหลายท่านที่รับราชการเป็นมหาดเล็กมาโดยตลอดแต่ก็ไม่ได้เป็นเจ้าพระยาเร็วขนาดนั้น เช่น สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาประยูรวงศ์ (ดิศ บุนนาค) อุบัติเมื่อ พ.ศ.๒๓๓๑ ได้เป็นที่จมื่นไวยวรนาถหัวหมื่นมหาดเล็กแต่ครั้งรัชกาลที่ ๑ (คือก่อนอายุ ๒๐) เลื่อนเป็นที่พระยาสุริยวงศ์มนตรี จางวางมหาดเล็กในรัชกาลที่ ๒ (๒๐ กว่าๆ) แต่กว่าจะได้เป็นที่เจ้าพระยาพระคลังก็ประมาณ ๓๖ สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค) อุบัติเมื่อ พ.ศ.๒๓๕๑ รับราชการในกรมมหาดเล็กวังหลวงมาโดยตลอด ตั้งแต่รัชกาลที่ ๒ (ก่อน ๑๖) ได้เป็นพระยาศรีสุริยวงศ์ จางวางมหาดเล็ก อายุประมาณ ๔๑-๔๒ และกว่าจะได้เป็นเจ้าพระยาศรีสุริยวงศ์ ก็อายุ ๔๓ เข้าไปแล้ว ดังนั้นผมคิดว่าเหตุผลหลักที่ท่านเจ้าคุณรามได้เป็นเจ้าพระยาตั้งแต่อายุ ๓๑ (ซึ่งน่าจะน้อยที่สุดในกรุงรัตนโกสินทร์) ไม่ใช่เพราะรับราชการในกรมมหาดเล็ก แต่เป็นเพราะความไว้วางพระราชหฤทัย และโปรดปรานเป็นการส่วนพระองค์มากกว่า แก้ไขเมื่อ 11 ก.ย. 52 22:46:32 จากคุณ : เจ้าคุณแม่ทัพ เขียนเมื่อ : 11 ก.ย. 52 22:42:30

ความคิดเห็นที่ 19 เรื่องที่เล่ากันว่าเจ้าพระยารามฯ ฟ้องในหลวงรัชกาลที่ ๗ นั้น ดูจะเคลื่อนจากความจริงไปนิดครับ  เพราะในสมัยรัชกาลที่ ๗ นั้นเจ้าพระยารามฯ ลี้ภัยไปพำนักอยู่ที่แงกฤษ  ส่วนคนที่ยื่นฟ้องในหลวงรัชกาลที่ ๗ คือ พระพิบูลย์ไศวรรย์ (เปรียบ  สุจริตกุล)   สาเหตุที่มีการฟ้องร้องกันนั้น  เพราะล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๖ ทรงมีพระราชพินัยกรรมพระราชทานเงินเลี้ยงชีพให้ข้าราชบริพารบางพระองค์และบางคน  โดยทรงห่วงว่าถ้าสวรรคตแล้ว  ข้าราชบริพารเหล่านั้นจะไม่มีรายได้เลี้ยงตัว  เนื่องจากต้องถวายการรับใช้จนไม่มีโอกาสได้ศึกษาเล่าเรียนพอที่จะประกอบวิชาชีพเลี้ยงตัวได้   แต่ล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๗ โปรดให้ตัดเงินพระราชทานนั้น  หนำซ้ำยังมีการยึดที่ดินแถบถนนราชวิถีที่พระราชทานไว้แก่พี่ๆ น้องในสกุลสุจริตกุล  จึงเป็นที่มาให้คุณพระพิบูลย์ฯ ยื่นฟ้อง  ศาลชันต้นพิพากษาให้คุณพระพิบูลย์เป็นผู้ชนะคดี  แต่เมื่อคดีขึ้นศาลสูงในหลวงรัชกาลที่ ๗ ถึงกับมีพระราชหัตถเลขาว่า ถ้าทรงแพ้คดีพระพิบูลย์ฯ จะทรงสละราชสมบัติ  รายละเอียดเรื่องนี้หาอ่านได้ในหนังสือเรื่องล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๗ สละราชสมบัติ   สุดท้ายทุกท่านที่มีชื่อในบัญชีนั้นได้รับพระราชทานเงินเลี้ยงชีพตามพระราชพินัยกรรมทั้งหมด  แต่คุณพระพิบูลย์ผู้ฟ้องคดีกลับไม่ได้รับเพราะคุณพระพิบูลย์ท่านรับราชการเป็นผู้พิพากษามีเงินเดือนมากกว่าเงินพระราชทานตามบัญชีนั้นแล้ว ทายาทคุณพระพิบูลย์ฯ ท่านเล่าว่า  จริงๆ แล้ว  การฟ้องร้องนั้นมุ่งไปที่เจ้านายพระองค์หนึ่งที่ทรงเป็นประธานกรรมการจัดพระราชทรัพย์ หรือผู้จัดการมรดกของรัชกาลที่ ๖  แต่เนื่องจากผู้มีอำนาจสูงสุดในคดีตือล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๗  คุณพระพิบูลย์จึงได้ยื่นฟ้องในหลวงแทน จากคุณ : V_Mee เขียนเมื่อ : 12 ก.ย. 52 07:13:39

ความคิดเห็นที่ 20 ขอบพระคุณเจ้าคุณแม่ทัพที่กรุณานำข้อมูลมาเปรียบเทียบให้ประจักษ์ครับ การที่มหาดเล็กในรัชกาลก่อนได้เป็นเจ้าพระยาเมื่ออายุมากกว่เจ้าพระยารามฯ นั้น  น่าจะเป็นเพราะจางวางมหาดเล็กในรัชกาลก่อนๆ มีบรรดาศักดิ์สูงสุดเพียงพระยา  เมื่อรับราชการในกรมมหาดเล็กจนเป็นถึงพระยาจางวางมหาดเล็กแล้ว  ก็มักจะโปรดเกล้าฯ ให้ไปรับราชการในตำแหน่งเสนาบดีจตุสดมภ์  จึงจะได้เลื่อนเป็นเจ้าพระยาเสนาบดี แล้วบรรดาศักดิ์เจ้าพระยาเสนาบดีในสมัยก่อนปฏิรูปการปกครองในรัชกาลที่ ๕ นั้นมีเพียง ๖ ตำแหน่ง  สมุหนายก  สมุหพระกลาโหม  และเสนาบดีเวียง วัง คลัง นา  การที่จะขึ้นถึงเจ้าพระยาจึงเป็นการยากกว่าสมัยปฏิรูปการปกครองที่ทรงจัดระเบียบราชการเป็น ๑๒ กระทรวง  ทำให้มีตำแหน่งเจ้าพระยาเสนาบดีเพิ่มขึ้น  พอถึงรัชกาลที่ ๖  ทรงยกกรมมหาดเล็กขึ้นเทียบเท่ากระทรวง  จึงเป็นครั้งแรกที่มีตำแหน่งผู้สำเร็จราชการมหาดเล็กที่เทียบเท่าเสนาบดีขึ้น  เจ้าพระยารามราฆพจึงได้เป็นมหาดเล็กที่มีบรรดาสูงสุดเป็นเจ้าพระยาคนแรก  แต่ประเด็นที่ว่าเป็นคนโปรดนั้นก็น่าจะมีส่วน  แต่การที่ได้เป็นเจ้าพระยานั้นมีองค์ประกอบสำคัญคือ ท่านเป็นผู้สำเร็จราชการมหาดเล็ก และสมุหราชองครักษ์ซึ่งเป็นตำแหน่งเทียบเท่าเสนาบดี  มียศเป็นจางวางเอกและนายพลเอก นายพลเรือเอก จากคุณ : V_Mee เขียนเมื่อ : 12 ก.ย. 52 07:39:22

ความคิดเห็นที่ 21 (อ่านมาจาก   ที่ระลึก ในงานพระราชเพลิงศพ พลเอก พลเรือเอก เจ้าพระยารามราฆพ(ม.ล. เฟื้อ พึ่งบุญ) ๒๕๑๐) รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็น นายขัน หุ้มแพร  เมื่อวันที่ ๓๐ ธันวาคม ๒๔๕๓ นายจ่ายง   เมื่อวันที่ ๑๘ พฤษภาคม ๒๔๕๔ เจ้าหมื่นสรรเพชรภักดี  เมื่อวันที่ ๒๕ พฤศจิกายน ๒๔๕๔ พระยาประสิทธิ์ศุภการ  เมื่อวันที่ ๒๗ ธันวาคม  ๒๔๕๕ เจ้าพระยารามราฆพ พัชรพัลลภมหาสวามิภักดิ์ ฯลฯ เมื่อวันที่ ๑๑ พฤศจิกายน ๒๔๖๔ รับพระราชทานเงินเดือน ๆ ละ ๑๐ บาท  ในปี ๒๔๔๘ ๒๐ บาท  เมื่อวันที่ ๔ มีนาคม ๒๔๔๙ ๓๐ บาท  เมื่อวันที่ ๕ มีนาคม ๒๔๕๐ ๓๕ บาท  เมื่อวันที่ ๑๔ ตุลาคม ๒๔๕๐ ๔๕ บาท  เมื่อวันที่ ๑ เมษายน ๒๔๕๒ ๑๔๐ บาท เมื่อวันที่ ๑๖ ตุลาคม ๒๔๕๒ ๑๘๐ บาท เมื่อวันที่ ๑ เมษายน ๒๔๕๓ ๒๐๐ บาท เมื่อวันที่ ๑๘ พฤษภาคม ๒๔๕๔ ๒๔๐ บาท เมื่อวันที่ ๑ มิถุนายน ๒๔๕๔ ๓๐๐ บาท เมื่อวันที่ ๑ กันยสยน ๒๔๕๔ ๔๐๐ บาท เมื่อวันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๔๕๔ ๘๐๐ บาท เมื่อวันที่ ๑ กันยายน ๒๔๕๕ ๑๐๐๐ บาท เมื่อวันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๔๕๖ ๑๒๐๐ บาท เมื่อวันที่ ๑ มกราคม ๒๔๕๗ ๑๔๐๐ บาท เมื่อวันที่ ๑ เมษายน ๒๔๕๘ ๑๗๐๐ บาท เมื่อวันที่ ๑ เมษายน ๒๔๕๙ ๒๐๐๐ บาท เมื่อวันที่ ๑ เมษายน ๒๔๖๐ ๒๔๐๐ บาท เมื่อวันที่ ๑ เมษายน ๒๔๖๑ ๒๖๐๐ บาท เมื่อวันที่ ๑ เมษายน ๒๔๖๒ ๒๘๐๐ บาท เมื่อวันที่ ๑ เมษายน ๒๔๖๓ ๒๙๐๐ บาท เมื่อวันที่ ๑ เมษายน ๒๔๖๔ ๓๐๐๐ บาท เมื่อวันที่ ๑ เมษายน ๒๔๖๕ ๓๑๐๐ บาท เมื่อวันที่ ๑ เมษายน ๒๔๖๖ ๓๒๐๐ บาท เมื่อวันที่ ๑ เมษายน ๒๔๖๗ ๓๓๐๐ บาท เมื่อวันที่ ๑ เมษายน ๒๔๖๘ แก้ไขเมื่อ 12 ก.ย. 52 16:39:33 จากคุณ : แสนอักษร เขียนเมื่อ : 12 ก.ย. 52 16:37:24

ความคิดเห็นที่ 22 แล้วพระยารามราฆพมีครอบครัวหรือปล่าว ? เคยอ่านเจอกระทู้ (จำไม่ได้ว่าที่ไหน) กล่าวถึงท่าน กับล้นเกล้า ร.6 ไปในทางไม่ดี (มหาดเล็กท่านอื่น ๆ ด้วย) จากคุณ : ไก่ต๊อก เขียนเมื่อ : 13 ก.ย. 52 00:48:02

ความคิดเห็นที่ 23 เจ้าพระยารามราฆพ  มีบุตรธิดากับคุณหญิงประจวบ  รามราฆพ และหม่อมอื่นๆ รวมทั้ง ๓๔ คน  อต่ละคนล้วนมีชื่อสุดแสนพิสดาร เช่น  บุตรชายชื่อ เชาวน์ชาญบุรุษ  บทจรพายัพทิศ  จักรกฤษณ์กุมารา  ระฆุวงศ์  ไกรกรีกูร  ความจำนงค์  ส่วนธิดาของท่านก็มีชื่อไม่แพ้บุตรชาย เช่น  อนงค์ในวัฒนา  บุษบานงเยาว์  ปรียานงราม เป็นต้น เรื่องที่มีผู้กล่าวหารัชกาลที่ ๖ ในทางที่ไม่ดีนั้น  เป็นเรื่องที่มีมาเก่าก่อนแต่ยังทรงดำรงพระชนม์ชีพ  เพราะเหตุที่เสด็จไปประทับทรงศึกษาที่อังกฤษตั้งแต่พระชนมายุ ๑๒ พรรษา  และประทับอยู่ในสังคมอังกฤษท่ามกลางคนอังกฤษถึง ๙ ปีเศษ  แระกอบกับพระบรมราโชบายในรัชกาลที่ ๕  ที่โปรดให้พระราชโอรสที่ประทับทรงศึกษาอยู่ที่อังกฤษทรงดำรงพระองค์เช่นสามัญชนชาวอังกฤษ  ล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๖ จึงทรงติดวิถีชีวิตแบบสามัญชนอังกฤษกลับมา  ทำให้เมื่อเสด็จกลับกรุงเทพฯ แล้ว  ดูจะทรงห่างเหินจากพระราชวงศ์ผู้ใหญ่  ทั้งที่ทรงบ่นให้พระสหายชาวต่างประเทศทราบว่า เมื่อเสด็จกลับกรุงเทพฯ แล้วต้องทรงเป็นเจ้าเสียจนระอา อีกประการหนึ่งในรัชสมัยของพระองค์นั้น  นักเรียนไทยที่ได้ไปศึกษามาจากยุโรปกลับมารับราชการกันมาก  ประกอบกับผู้ที่ได้รับการศึกษาแผนใหม่ในเมืองไทยต่างก็รับราชการและเติบโตขึ้นจนเป็นเสนาบดีกันก็มาก  ในรัชกาลนี้เจ้านายจึงมีบทบาทในราชการน้อย  เจ้านายพระองค์หนึ่งมีเหตุต้องรับพระราชอาญาปลดออกจากราชการ  พร้อมกับถูกยึดเครื่องราชอิสริยาภรณ์  อีกพระองค์หนึ่งก็ปรากฏพระนามในพระราชพินัยกรรมห้ามมิให้เป็นผู้สำเร็จราชการแผ่นดิน  ครั้นผลัดแผ่นดินใหม่เจ้านายที่ต้องพระราชอาญาในรัชกาลที่ ๖ รวมทั้งเจ้านายอีกหลายพระองค์ได้กลับขึ้นมามีบทบาทอย่างสูงยิ่งในราชการ  ถึงกับมีการเปลี่ยนตัวเสนาบดีในรัชกาลที่ ๖  ถึง ๗ กระทรวงในเวลาไม่ถึงหนึ่งปี จากคุณ : V_Mee เขียนเมื่อ : 13 ก.ย. 52 06:48:24

ความคิดเห็นที่ 24 เข้ามาขอความรู้จากคุณ V_Mee "ถึงกับมีการเปลี่ยนตัวเสนาบดีในรัชกาลที่ ๖  ถึง ๗ กระทรวงในเวลาไม่ถึงหนึ่งปี" มีการแจ้งเหตุผลอย่างเป็นทางการหรือไม่คะ  ว่าเสนาบดีเหล่านั้นบกพร่อง อย่างไรถึงต้องออกจากตำแหน่ง   คือดิฉันสนใจเรื่องราวของ เจ้าพระยาพระเสด็จสุเรนทราธิบดี  และ เจ้าพระยาธรรมศักดิ์มนตรี สองท่านนี้พยายามผลักดันให้มีการตั้งโรงเรียนแบบสมัยใหม่มาตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 5  แต่รัฐบาลไม่เห็นด้วย  และตัดสินว่าให้วัดและพระทำหน้าที่นี้แทน  (โดยกระทรวงธรรมการสนับสนุนเรื่องหลักสูตรและตำรา) จนล่วงเข้าสมัยรัชกาลที่ 6  โครงการนี้ถึงจะเป็นจริงขึ้นมาได้  แต่น่าเสียใจ ที่เจ้าพระยาพระเสด็จฯ  ไม่ได้อยู่ดูความฝันของท่านเป็นจริงขึ้นมา (อันที่จริงท่านได้เสนอโครงการนี้เข้าไปอีกครั้งในช่วงต้นรัชกาลที่ 6  ในหลวงก็ทรงสนับสนุนอย่างเต็มที่ แต่ก็พ่ายแพ้ต่อกลุ่มหัวเก่าที่ยังมีอิทธิพลอยู่ใน ราชสำนัก ณ เวลานั้น)  เมื่อโครงการไม่ผ่าน เจ้าพระยาพระเสด็จฯ  ก็ลา ออกจากราชการ และถึงแก่กรรมในปีนั้นเอง.......เศร้าง่ะ คนที่สานต่อเรื่องนี้จนสำเร็จก็คือเจ้าพระยาธรรมศักดิ์มนตรี  ท่านผลักดัน เรื่องการตั้งโรงเรียนประถมฯ  ขึ้นทั่วประเทศจนเป็นผลสำเร็จ  รวมทั้งพระราชบัญญัติประถมศึกษาแห่งชาติด้วย ที่สำคัญที่เรื่องของ  "เงินศึกษาพลี"   อันเป็นภาษีที่ราษฎรต้องจ่ายเพื่อบำรุงโรงเรียนประถมศึกษาในท้องที่ของตน  ก็เกิดขึ้นจริงๆ ในสมัยนี้ (อ้นที่จริงเจ้าพระยาพระเสด็จฯ  เคยเสนอการเก็บภาษีชนิดนี้มาตั้งแต่สมัย ร. 5  แต่โดนโจมตีอย่างหนักเลย) พอผลัดแผ่นดินใหม่ ก็เป็นอย่างที่คุณ V_Mee ว่า  ก็คือมีการเปลี่ยนตัว เสนาบดี  เจ้าพระยาธรรมศักดิ์มนตรีโดนเปลี่ยนด้วยใช่ไหมคะ  คลับคล้าย คลับคลาว่าพระองค์เจ้าธานีนิวัติ จะขึ้นมาแทน     แต่ที่จำได้แม่นเลยก็คือ ไอ้  "เงินศึกษาพลี"  นี่แหละ  มันได้ถูกโอนไปเป็นงบของกระทรวงกลาโหม อ่านเรื่องนี้แล้วปรี๊ดแตก   อยากจะวีน  อยากจะอาละวาด  และอยากจะบอกว่า "เป็นปลื้ม"   องค์รัชกาลที่ 6 ที่สุดเลย  เข้าใจด้วยว่าทำไมพระองค์ท่าน ถึงสนับสนุนให้คนรุ่นใหม่ได้เป็นใหญ่เป็นโต คำถามที่ติดค้างใจมานาน และอยากจะเรียนถามคุณ V_Mee ก็คือตอนที่ มีการปลดเสนาบดีในสมัยรัชกาลที่ 7  นั้น   มีคำอธิบายอย่างเป็นทางการ จากรัฐบาลว่าอย่างไรบ้างคะ   เคยอ่านเจอหรือเปล่า  โดยเฉพาะเจ้าพระยา ธรรมศักดิ์มนตรีนั้นท่านบกพร่องตรงไหน จากคุณ : ดอกไม้ใต้หมอน เขียนเมื่อ : 15 ก.ย. 52 14:46:46

ความคิดเห็นที่ 25 ขอตอบคำถามในความเห็นที่ ๒๔ ทีละประเด็นนะครับ ในประเด็นเรื่องการจัดการศึกษาประชาบาลนั้น  มีความปรากฏในพระราชบันมึกจดหมายเหตุรายวันในรัชกาลที่ ๖  เมื่อเดือนมิถุนายน ร.ศ. ๑๒๘ ครั้งยังทรงเป็นสมเด็จพระยุพราชในรัชกาลที่ ๕ ว่า "เรื่องการศึกษา  รับสั่งกับเราว่า กระทรวงธรรมการได้มีหนังสือไปทูลเกล้าฯ ถวาย ตอบเรื่องการศึกษาในหัวเมือง  ถวายระเบียบจัดการที่ได้ร่างขึ้นแล้ว  และได้ปฤกษากับกระทรวงมหาดไทยเห็นชอบด้วยแล้วนั้น  ขึ้นไปด้วย  กับมีคำอธิบายว่า ระเบียบของมณฑลภูเก็จนั้นก็เปนส่วนหนึ่งของระเบียบที่กรมศึกษาได้คิดไว้แล้ว  คือขยายความในข้อ ๗ แห่งระเบียบของกรมศึกษาธิการนั้นเองให้กว้างขวางออก  ระเบียบที่ถวายเข้ามานั้น  ได้ร่างแล้วเสร็จและปฤกษากระทรวงมหาดไทยเห็นชอบด้วยแล้ว  ที่ยังมิได้นำขึ้นทูลเกล้าฯ ถวายแต่ก่อนนี้  เพราะมัวติปฤกษางบประมาณอยู่กับกระทรวงพระคลัง  บัดนี้ก็ได้ทำงบประมาณการที่จะต้องใช้จ่ายตามระเบียบที่คิดไว้นั้นตลอดแล้ว  และได้ส่งไปหาฤากระทรวงคลังๆ ขอตัดรอนมาบ้างและชี้แจงมาว่า  อย่างไรๆ ในเรื่องนี้กระทรวงพระคลังจะเปนผู้วินิจฉัยไม่ได้  ต้องสุดแล้วแต่จะทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ  ครั้นมาได้รับพระราชทานพระราชหัตถเลขาในเรื่องระเบียบจัดการศึกษามณฑลภูเก็จ  ก็เปนโอกาสอันเหมาะที่จะนำร่างระเบียบของกรมศึกษาขึ้นทูลเกล้าฯ ถวาย ขอพระราชทานพระบรมราชวินิจฉัย  ส่วนระเบียบของมณฑลภูเก็จนั้น  ก็ไม่มีข้อขัดข้องอันใดในการที่จะจัดให้เปนไปตามนั้น  เว้นแต่ข้อซึ่งเสนาบดีกระทรวงมหาดไทยได้ทรงทักท้วงไว้ในเรื่องตั้งโรงเรียนสำหรับผู้ที่ถือศาสนาอิสลามต่างหากจากโรงเรียนวัดนั้น  จะได้บอกไปให้เทศาภิบาลดำริห์ดูว่าจะจัดแก้ไขไปได้ฤาไม่  ระเบียบที่กรมศึกษาได้ร่างถวายขึ้นมานั้น  อยู่ข้างจะยืดยาวและวิจิตรพิสดารมาก  เหลือที่จะจดจำมาได้ตลอด  และก็ไม่สู้จำเปนที่จะจดจำมานัก  เพราะกว่าการจะทำให้เปนได้ตามความคิดนั้นก็ยังจะอีกนาน  ไม่เปนปัญหาที่จะต้องวินิจฉัยในปัจจุบันนี้  พระเจ้าอยู่หัวรับสั่งว่า  การที่กรมศึกษาธิการคิดจะทำนั้น  เปรียบประหนึ่งว่าจะเริ่มลงมือปลูกเรือนจากบนลงไปหาล่าง  มุงหลังคาทาสีเสร็จแล้วยังหาได้คิดถึงพื้นไม่  ความที่คิดมานั้นไม่ถูก  โปรดระเบียบของมณฑลภูเก็จมากกว่าเปนอันมาก  เพราะนับว่าได้ตั้งท่าขึ้นไว้ถูก  คือคิดถึงการศึกษาชั้นที่ต่ำที่สุดก่อน  คิดจัดการบำรุงการศึกษาชั้นต่ำก่อน  และอีกประการหนึ่ง  ทางที่คิดจะหาเงินมาบำรุงโดยทางบังคับให้ราษฎรต้องเสียเงินบำรุงเปนกำหนด  เอาเงินนี้เปนกำลัง  จะอาไศรยเงินของรัฐบาลอุดหนุนบ้างก็แต่เพียงเล็กน้อย  ความคิดของกรมศึกษานั้น  จะอาไศรยเงินของรัฐบาลอุดหนุนเปนพื้น  และจะได้คิดอ่านเกลี้ยกล่อมให้บุคคลออกเงินช่วยบำรุงโรงเรียนบ้างตามแต่ศรัทธา  นี่กล่าวชัดอยู่ในร่างระเบียบของกรมศึกษา  จึ่งทรงพระราชดำริฆ์ว่าทางของมณฑลภูเก็จลงร่องรอยดีกว่า  ถ้าแม้จะเดินตามความคิดของกรมศึกษา  อีกกี่ปีจึ่งจะได้ลงมือ  เพราะจะมัวเกี่ยงเอาเงินกับคลังอยู่ร่ำไป  คลังก็ไม่มีจะให้  รับสั่งว่า  เจ้าพนักงานกรมศึกษาก็ได้ไปเที่ยวตรวจการศึกษาในประเทศต่างๆ มามากแล้ว  แต่มัวไปหลงตรวจแต่การศึกษาชั้นสูง  เริ่มดูและคิดตั้งวิทยาลัยเสียก่อนที่จะคิดการศึกษาชั้นต่ำๆ  ถ้าแม้พิจารณาดูวิธีที่เขาจัดการศึกาอย่างชั้นต่ำคงจะได้แลเห็นว่า  โรงเรียนชั้นต่ำเป็นของมิวนิซิตี  หาใช่ของกรมศึกษาธิการไม่  กรมศึกษามีน่าที่แต่จะตรวจเท่านั้น  ที่ไหนๆ โดยมากเขาก็จัดเช่นนี้  ถ้าแม้เจ้าพนักงานกรมศึกษาจะตรวจดูวิธีที่เขาจัดกันในประเทศที่ใกล้เคียง เช่น ในหัวเมืองมลายูของอังกฤษ  ฤาในเมืองพม่า  ซึ่งต้องอาไศรยวัดเช่นในเมืองเรานี้  ก็คงจะแลเห็นว่า  จะควรจัดอย่างไร  แต่มิใช่ว่าจะมีพระราชประสงค์ให้ถ่ายแบบเขามาตรงๆ  จะควรจัดอย่างไร  แต่มิใช่ว่าจะมีพระราชประสงค์ให้ถ่ายแบบของเขามาตรงๆ  เพราะการที่จัดสำเร็จไปได้ในเมืองหนึ่ง  ไม่จำจะต้องจัดได้เหมือนกันในอีกเมืองหนึ่ง  ระเบียบที่พระยารัษฎาได้ร่างมานั้น  เขาก็คิดสำหรับใช้ในมณฑลภูเก็จ  เขาคงเห็นว่าจะจัดให้สำเร็จได้แล้วจึ่งได้วางลง  แต่ที่จะเปนการสะดวกในมณฑลภูเก็จนั้น  โปรดข้อที่ว่า  จับถูกหัวข้อที่สำคัญที่ควรจะลงมือที่ไหน  ที่โปรดเกล้าฯ ให้ไปปฤกษากระทรวงมหาดไทยนั้น  ก็คือให้ปฤกษาในข้อที่ว่าจะเริ่มจัดการศึกษาชั้นต้น  อย่างเช่นที่มณฑลภูเก็ตคิดจะทำอยู่นั้น  จะจัดไปในตำบลใดได้เพียงใด  ไม่ได้มีพระราชประสงค์ให้ปฤกษาในเรื่องคิดจัดการศึกษาทั่วไปจนถึงชั้นสูง  ซึ่งน่าที่กรมศึกษาโดยเฉพาะ  เพราะฉนั้น   ในทันใดนั้นจึ่งมีพระบรมราชโองการให้เขียนพระราชหัตถเลขาชี้แจงพระราชดำริห์โดยละเอียด  และดำรัสสั่งให้กรมศึกษาไปดำริห์การตามพระบรมราโชวาทนั้นต่อไปW จากพระราชบันทึกที่อัญเชิญมาข้างต้น  พอจะอนุมานได้ว่า นับแต่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงเริ่มจัดตั้งโรงเรียนหลวงสอนหนังสือไทยเมื่อปี พ.ศ. ๒๔๒๘  จนมีการจัดตั้งกรมศึกษาธิการขึ้นในปี พ.ศ. ๒๔๓๐ นั้น  กรมศึกษาธิการคงมุ่งเน้นจัดการศึกษาสำหรับบุตรหลานเจ้านายและขุนนาง  และมุ่งส่งเสริมให้นักเรียนเห่านี้ได้เรียนให้สูงที่สุดเท่าที่รัฐบาลจะจัดสรรเงินส่งเสียให้เรียนได้  แต่เมื่อเสด็จประพาสยุโรปครั้งแรกในปี พ.ศ. ๒๔๔๐ ได้ทอดพระเนตรระบบการศึกษาของประเทศต่างๆ ในยุโรปที่ชุมชนเป็นผู้จัดการศึกษาในระดับต้น  ต่อเมื่อเป็นการศึกษาระดับมัธยมและอุดมศึกษาจึงจะเป็นหน้าที่ของรัฐบาลกลางเป็นผู้จัด  เมื่อเสด็จฯ กลับถึงกรุงเทพฯ แล้ว  จึงทรงเผดียงคณะสงฆ์ให้รับธุระจัดการศึกษาชั้นต้นขึ้นในพระอารามต่างๆ ทั่วพระราชอาณาจักร  โดยทรงอาราธนาสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส ทรงเป็นเป็นผู้บัญชาการจัดการศึกษาในหัวเมืองมณฑลต่างๆ  ซึ่งสมเด็จพระมหาสมณฯ ก็ทรงมอบหมายให้พระราชาคณะออกไปเป็นผู้อำนวยการศึกษาประจำมณฑลต่างๆ  จนสามารถจัดตั้งโรงเรียนสอนหนังสือไทยขึ้นตามอารามต่างๆ ทั่วประเทศได้สำเร็จในเวลาเพียง ๓ ปี จากคุณ : V_Mee เขียนเมื่อ : 15 ก.ย. 52 19:08:23

ความคิดเห็นที่ 26 ข้อที่น่าขบคิดคือ ในปี พ.ศ. ๒๔๔๒ นั้น  มีการจัดตั้งมณฑลเทศาภิบาลเป็นแบบแผนทั่วประเทศแล้ว  แต่เหตุไฉนจึงไม่ทรงมอบหมายให้กระทรวงมหาดไทยดำเนินการจัดการศึกษาเบื้องต้น  คงถวายให้คณะสงฆ์เป็นผู้จัดการแล้วส่งมอบให้กรมศึกษาธิการดำเนินการต่อ  การที่ทรงเลือกให้คณะสงฆ์เป็นผู้ดำเนินการนั้นคงจะเห็นชัดแล้วว่า แนวความคิดของกรมศึกษาธิการนับแต่เริ่มก่อตั้งกรมศึกษาธิการจนยกเป็นกระทรวงธรรมการนั้นหาได้เปลี่ยนแปลงไปจากเดิมเลย  คงมุ่งที่จะขยายการศึกษาไปถึงชั้นสูง  ดังมีพยานปรากฏในเค้าโครงการศึกษาที่เจ้าพระยาพระเสด็จฯ คิดจะจัดตั้งสากลวิทยาลัยหรือยูนิเวอร์ซิตีมาแต่ต้น  จนกระทั่งเมื่อครั้งมีรับสั่งเรื่องการศึกษากับสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ (ล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๖)  แนวความคิดของกรมศึกษาธิการที่มีเจ้าพระยาวิชิตวงศ์วุฒิไกร เป็นเสนาบดี  และเจ้าพระยาพระเสด็จฯ เป็นปลัดทูลฉลองก็ยังไม่เปลี่ยนแปลง  แล้วทั้งสองท่านนี้ก็ล้วนเป็นศิษย์และอดีตผู้ใต้บังคับบัญชาของสมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ  ซึ่งเวลานั้นทรงเป็นเสนาบดีกระทรวงมหาดไทย เรื่องที่กล่าวมาข้างต้น  เดิมผมเองก็ไม่ทันสังเกต  แต่เคยอ่านพบในลายพระหัตถ์ที่สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ กราบบังคมทูลล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๗ ในเอกสารจดหมายเหตุเรื่องโรงเรียนวชิราวุธวิทยาลัยว่า  เจ้าพระยาธรรมศักดิ์มนตรี ดีแต่จะของบประมาณเอาไปสร้างโรงเรียนประชาบาลให้มากเข้าไว้  แต่องค์ท่านเองนั้นทรงเห็นว่า เงินที่มีอยู่อย่างจำกัดนั้นควรจะเอาไปส่งนักเรียนทุนไปเรียนเมืองนอกเพื่อกลับมาช่วยกันพัฒนาประเทศจะดีกว่า  เมื่อแรกอ่านพบเรื่องนี้ก็ออกจะงงอยู่ไม่น้อย  จนวันหนึ่งได้อ่านพระราชบันทึกที่เชิญมาข้างต้น  ประกอบกับมีอาจารย์ผู้ใหญ่ทางด้านการศึกษาท่านหนึ่ง  ท่านถามผมว่า เมื่อล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๖ เสด็จขึ้นครองราชย์  เหตุใดจึงโปรดให้เจ้าพระยาธรรมศักดิ์ฯ ไปจัดตั้งโรงเรียนข้าราชการพลเรือนฯ และโรงเรียนมหาดเล็กหลวง  เมื่อเอาข้อมูลทั้งหมดมาประมวลเข้ากับคำบอกเล่าของคุณมหาดเล็กในรัชกาลที่ ๖  ที่ว่า ในตอนปลายรัชกาลที่ ๖ ทรงกริ้วเจ้าพระยาธรรมศักดิ์ฯ ที่รับว่าจะจัดการศึกษาให้ทั่วทุกตำบลภายใน ๑๕ ปี  และเมื่อประชาชนในชนบทมีการศึกษาก็จะพระราชทานการปกครองในระดับท้องถิ่นให้  แล้วค่อยพัฒนาไปสู่การปกครองระดับชาติในเวลาต่อไปแล้ว   จึงพอจะเข้าใจพระบรมราโชบายในการจัดการศึกษาในรัชกาลที่ ๖  ที่ทรงให้กระทรวงธรรมการจัดแผนการศึกษา พ.ศ. ๒๔๕๖  ที่จัดระบบการศึกษาเป็นอนุบาล  ประถม  มัธยม  และอุดมศึกษา  แล้วทรงทยอยขยายการศึกษาจากระดับล่างขึ้นไปสู่ยอด  เมื่อทรงวางระบบการศึกษาครบทุกระดับแล้วจึงทรงมุ่งขยายการศึกษาระดับประถมออกไปให้ครอบคลุมทุกตำบล  โดยมอบให้ท้องถิ่นเป็นผู้จัดการศึกษา  โดยกำหนดให้นายอำเภอ  กำนันและเจ้าคณะตำบลเป็นกรรมการศึกษาประจำตำบล  มีการเรียกเก็บเงินศึกษาพลีจากผู้ใหญ่คนละ ๑ บาท เพื่อเป็นเงินทุนจัดการศึกษาในท้องถิ่นเพื่อให้เด็กทุกคนได้เรียนฟรี  พระบรมราโชบายนี้จึงต่างจากนโยบายของกรมศึกษาธิการที่ดำเนืนมาตลอดรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโดยสิ้นเชิง จากคุณ : V_Mee เขียนเมื่อ : 15 ก.ย. 52 19:09:14

ความคิดเห็นที่ 27 ในประเด็นที่มีการเปลี่ยนตัวเสนาบดีถึง ๗ กระทรวงในตอนต้นรัชกาลที่ ๗  นั้น  ก่อนอื่นขอกล่าวถึงเสนาบดีทั้งหมดที่ดำรงตำแหน่งอยู่ในวันที่ล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๖ เสด็จสวรรคต คือ กระทรวงกลาโหม นายพลเอก เจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิต (แย้ม  ณ นคร)   กระทรวงมหาดไทย เจ้าพระยายมราช (ปั้น  สุขุม) กระทรวงพาณิชย์ พระเจ้าพี่ยาเธอ กรมพระจันทบุรีนฤนาท กระทรวงเกษตราธิการ เจ้าพระยาพลเทพ (เฉลิม  โกมารกุล ณ นคร) กระทรวงพระคลังมหาสมบัติ พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าศุภโยคเกษม   กระทรวงมุรธาธร พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระดำรงราชานุภาพ กระทรวงการต่างประเทศ พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าไตรทศประพันธ์   กระทรวงทหารเรือ นายพลเรือเอก พระเจ้าน้องยาเธอ กรมขุนสิงหวิกรมเกรียงไกร กระทรวงธรรมการ เจ้าพระยาธรรมศักดิ์มนตรี (สนั่น  เทพหัสดิน ณ อยุธยา) กระทรวงวัง เจ้าพระยาธรรมาธิกรณาธิบดี (ม.ร.ว.ปีย  มาลากุล) กระทรวงยุติธรรม เจ้าพระยาอภัยราชามหายุติธรรมธร (ม.ร.ว.ลพ  สุทัศน์) กระทรวงคมนาคม เจ้าพระยาวงษานุประพัทธฺ (ม.ร.ว.สท้าน  สนิทวงศ์) ถึงรัชกาลที่ ๗  ในระหว่างที่ประดิษฐานพระบรมศพ ณ พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท  ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ เจ้าพระยายมราช เสนาบดีกระทรวงมหาดไทย กราบถวายบังคมลาออกจากตำแหน่ง เพราะเหตุชราภาพ  แล้วทรงตั้ง สมเด็จพระเจ้าพี่ยาเธอ เจ้าฟ้ากรมขุนลพบุรีราเมศวร์ อุปราชมณฑลปีกษ์ใต้เป็นเสนาบดีแทน โปรดให้ยุบกระทรวงคมนาคมรวมเข้ากับกระทรวงพาณิชย์เป็นกระทรวงคมนาคมและพาณิชยการ  และทรงตั้งให้พระเจ้าพี่ยาเธอ กรมหลวงกำแพงเพชรอัครโยธิน เป็นเสนาบดีแทนเจ้าพระยาวงษานุประพัทธ์ เสนาบดีคมนาคมที่ออกรับพระราชทานบำนาญเหตุยุบเลิกตำแหน่ง  และพระเจ้าพี่ยาเธอ กรมพระจันทบุรีนฤนาท ที่เลื่อนเป็นอภิรัฐมนตรี    กระทรวงยุติธรรม โปรดให้เจ้าพระยาอภัยราชามหายุติธรรมธร ออกรับพระราชทานบำนาญเพราะเหตุชราภาพ  แล้วทรงตั้งเจ้าพระยาพิชัยญาติ อธิบดีศาลฎีกาเป็นเสนาบดีกระทรวงยุติธรรม ถัดมาเดือนกรกฎาคม  โปรดเกล้าฯ ให้ยุบรวมกรมมหาดเล็กเข้ากับกระทรวงวัง  แล้วให้เจ้าพระยาธรรมาธิกรณาธิบดี  ออกรับพระราชทานบำนาญเหตุชราภาพ  แล้วทรงตั้งเจ้าพระยาวรพงษ์พิพัฒน์ (หม่อมราชวงศ์เย็น  อิศรเสนา) เป็นเสนาบดีแทน เดือนสิงหาคม  เจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิต เสนาบดีกระทรวงกลาโหม กราบถวายบังคมลาออกเพราะเหตุป่วยไข้  ทรงตั้งจอมพล สมเด็จพระเจ้าพี่ยาเธอ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต เสนาธิการทหารบก (เป็นตำแหน่งมีเกียรติยศเสมอเสนาบดี) เป็นเสนาบดีกระทรวงกลาโหม  และทรงตั้งนายพลโท หม่อมเจ้าบวรเดช (พลเอก พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าบวรเดช) เป็นเสนาธิการทหารบก เจ้าพระยาธรรมศักดิ์มนตรี เสนาบดีกระทรวงธรรมการ กราบถวายบังคมลาออกจากตำแหน่ง  โปรดให้พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าธานีนิวัติ ผู้ช่วยราชเลขาธิการ เป็นเสนาบดีกระทรวงธรรมการ ต่อจากนั้นก็มีการเปลี่ยนตัวเสนาบดีกระทรวงต่างๆ มาโดยตลอด  จนถึงคราวเปลี่ยนแปลงการปกครอง ๒๔๗๕  ซึ่งต่างจากการเปลี่ยนเสนาบดีในรัชกาลที่ ๖ ที่มักจะเป็นการตั้งทดแทนคนเดิมที่เสียชีวิต  มีที่เปลี่ยนเพราะเหตุชราภาพเพียงเจ้าพระยาวิชิตวงศ์วุฒิไกร  และเจ้าพระยาสุรสีห์วิสิษฐศักดิ์ที่ชราภาพ จากคุณ : V_Mee เขียนเมื่อ : 15 ก.ย. 52 19:09:45

ความคิดเห็นที่ 28 แงๆ   ทำไม คห.25  ของคุณ V_Mee   ถึงติดกันเป็นพืดอย่างนั้นล่ะคะ  แถมดิฉันยังอ่านภาษาโบราณไม่ค่อยเข้าใจอีก สรุปความตามประสาคนโง่ได้ว่า  ในหลวงรัชกาลที่ 5 ท่านทรงเห็นว่ากรมศึกษาธิการสนใจแต่จะจัดการศึกษาชั้นสูงใช่ไหมคะ   เหมือนสร้างบ้านแล้วจะทำหลังคาก่อน   แต่ที่เคยอ่านมามันไม่ใช่นะ  (อ่านวิทยานิพนธ์ ป. โทของคณะอักษรจุฬาค่ะ)   ประมาณว่าจริงๆ แล้วกรมศึกษาธิการสนใจการศึกษาระดับล่าง(มูลศึกษา)  มากนะคะ  แต่ไม่เห็นด้วยที่จะให้พระสอนอยู่ในวัด   ประมาณว่าอยากให้มีโรงเรียนเป็นเรื่องเป็นราวอ่ะค่ะ ไปตามหาหลักฐานก่อน  ซุกอยู่มุมไหนของตู้หนังสือก็ไม่รู้ แก้ไขเมื่อ 15 ก.ย. 52 20:06:50 จากคุณ : ดอกไม้ใต้หมอน เขียนเมื่อ : 15 ก.ย. 52 19:56:16

ความคิดเห็นที่ 29 สรุปความจากพระราชบันทึกนั้น  ใจความสำคัญอยู่ตรงที่ "พระเจ้าอยู่หัวรับสั่งว่า  การที่กรมศึกษาธิการคิดจะทำนั้น  เปรียบประหนึ่งว่าจะเริ่มลงมือปลูกเรือนจากบนลงไปหาล่าง  มุงหลังคาทาสีเสร็จแล้วยังหาได้คิดถึงพื้นไม่  ความที่คิดมานั้นไม่ถูก" ส่วนที่วิทยานิพนธ์ท่านทำวิจัยกันมานั้น  ผมก็เป็นทุกข์แสนสาหัสเพราะผมเพิ่งอ่านวิทยานิพนธ์ศิลปศาสตร์มหาบัณฑิต  สาขาวิชาประวัติศาสตร์สถาปัตยกรรม  ซึ่งมีเนื้อความในวิทยานิพนธ์ฉบับนั้นกล่าวว่า "รัชกาลพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวยังคงสืบทอดแนวความคิดในการตั้งโรงเรียนเพื่อชนชั้นสูงต่อไป  แต่วัตถุประสงค์ของการตั้งโรงเรียนสำหรับชนชั้นสูงในสมัยรัชกาลที่ ๖ เป็นไปเพื่อสร้างกองกำลังที่จะรักษาสมบูรณาญาสิทธิราชและสถานะของพระมหากษัตริย์ไว้  ในรัชกาลที่ ๖ จึงมีการสร้างโรงเรียนมหาดเล็กหลวงขึ้นทั้งในกรุงเทพฯ และที่จังหวัดเชียงใหม่ รวมทั้งยกฐานะโรงเรียนข้าราชการพลเรือนให้อยู่ในระดับอุดมศึกษา  พร้อมทั้งปลูกฝังอุดมการณ์ให้เด็กชายชนชั้นสูงมีความจงรักภักดีต่อชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์ตั้งแต่อายุน้อยๆ อีกตอนหนึ่งในวิทยานิพนธ์ฉบับเดียวกันกล่าวว่า "จนกระทั่งรัชกาลพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว  โรงเรียนที่ทรงโรดเกล้าฯ ให้สร้างขึ้นคือกลุ่มโรงเรียนมหาดเล็กทั้งในกรุงเทพฯ และเชียงใหม่  โรงเรียนมหาดเล็กหลวงในกรุงเทพฯ เปลี่ยนชื่อเป็นวชิราวุธวิทยาลัยในรัชกาลที่ ๗  มีการสร้างอาคารเรียนพร้อมกับหอนอนของนักเรียนมหาดเล็กกรุงเทพฯ  ต่อจากนั้นพระองค์ทรงยกฐานะโรงเรียนข้าราชการพลเรือนให้เป็นระดับอุดมศึกษาพร้อมทั้งสร้างอาคารถาวรขึ้นในโรงเรียนด้วย  ซึ่งอาคารโรงเรียนทั้งสองต่างสร้างขึ้นในรูปแบบสถาปัตยกรรมไทยประยุกต์ทั้งสิ้น  ซึ่งอาคารแบบไทยประยุกต์คือการสร้างรูปแบบสถาปัตยกรรมเลียนแบบไทยประเพณี  แต่ใช้กับผัง เทคนิคการก่อสร้างตลอดจนวัสดุก่อสร้างสมัยใหม่ทั้งหมดเพื่อตอกย้ำกระแสชาตินิยมที่พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงสร้างขึ้น  เพื่อเรียกร้องให้ชาวไทยจงรักในสถาบันชาติ ศาสนา และพระมหากษัตริย์" จากคุณ : V_Mee เขียนเมื่อ : 15 ก.ย. 52 21:42:55

ความคิดเห็นที่ 30 อ่านบทงิเคราะห์ทั้งสองตอนในวิทยานิพนธ์ดังกล่าวแล้ว  อยากจะร้องถามท่านผู้ทำวิจัยว่า ท่านเอาสมมติฐานอะไรมาวิเคราะห์แสรุปออกมาทั้งสองประเด็นนั้น ในประเด็นแรกเรื่องการจัดการศึกษาเพื่อสร้างกองกำลีงที่จะรักษาระบอบสมบูรณาญาสิทธิราช  ข้อนี้ก็ไม่ทราบว่า มีอะไรเป็นเหตุเป็นผลให้วิเคราะห์ออกมาอย่างนั้น   แต่ในข้อเท็จจริงที่ผมได้เรียนรู้มา  กลับพบว่า ล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๖ ทรงตระหนักดีถึงระบบการศึกษาของอังกฤษ  ซึ่งมีพับลิคสกูล เช่น อัตัน และแฮร์โรว์ ฯลฯ เป็นโรงเรียนที่ผลิตนักเรียนที่สามารถออกไปนผู้นำของสังคมอังกฤษ  รวมทั้งออกไปเป็นผู้ปกครองอาณานิคมของอังกฤษที่มีอยู่ทั่วโลก  เพราะหลักการอบรมของพับลิคสกูลนั้นสอนให้นักเรียนรู้จักเป็นผู้ตามที่ดี  เพื่อที่เมือเติบใหญ่จะได้เป็นผู้นำที่ดี  เรื่องนี้ล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๗ เคยมีรับสี่งไว้ว่า เมื่อทรงเป็นนักเรียนอีตัน  ทรงถูกใช้ให้ล้างส้วม  ถูกรุ่นพี่ใช้งานมาก่อน  และทรงหวังว่านักเรียนวชิราวุธที่ได้รับการอบรมมาตามหลักการของพับลิคสกูลของอังกฤษนั้นจะได้เป็นผู้นำในระบอบประชาธิปไตยของประเทศไทย  แต่การลงทุนจัดโรงเรียนแบบพับลิคสกูลนี้ต้องใช้เงินมาก  จึงทรงตั้งเพียงโรงเรียนมหาดเล็กหลวงขึ้นก่อน  แล้วต่อมาทรงรับโรงเรียนราชวิทยาลัยมาไว้ในพระบรมราชูปถัมภ์  เพื่อทรงใช้เป็นเครื่องมือในการทดลองจัดการศึกษาให้นักเรียนถึงพร้อมซึ่งองค์รวมแห่งการศึกษา คือ พุทธิศึกษา  สอนให้มีวิชาความรู้ หัตถศึกษา  สอนให้ปฏิบัติ  มีการฝึกใอและร่างกายให้สัมพันธ์กับสายตา จริยศึกษา  สอนให้เป็นผู้มีศาสนา  เพราะถ้าไม่มีศาสนาเป็นเครื่องยึดเหนี่ยว  ยิ่งมีความรู้ยิ่งโกงได้มากและแนบเนียน พลศึกษา  สอนให้ออกกำลังกาย  เพื่อมีสุขภาพแข็งแรง  มีน้ำใจนักกีฬา โปรดให้เจ้าพระยาธรรมศักดิ์มนตรีมาทดลองจัดการศึกษาตามแนวพระบรมราโชบายที่โรงเรียนมหาดเล็กหลวง  แล้วจึงนำผลการทดลองนั้นไปปรับใช้กับโรงเรียนตัวอย่างประจำมณฑลอีกที  เรื่องนี้มีนักวิชาการศึกษาจากจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยเคยกล่าวกับผมว่า โรงเรียนมหาดเล็กหลวงนั้นคือ โรงเรียนสาธิตของโรงเรียนตัวอย่างประจำมณฑล  ซึ่งเป็นต้นแบบของโรงเรียนในมณฑลต่างๆ อีกทอดหนึ่ง ดีงได้เรียนไว้แล้วว่า การจัดโรงเรียนแบบบพับลิคสกูลนั้นใช้เงินมาก  แต่การที่ทรงจัดตั้งโรงเรียนมหาดเล็กหลวงอีกแห่งหนึ่งที่เชียงใหม่นั้น  ก็เพราะทรงทราบจากรายงานการตรวจราชการของสมเด็จพระอนุชาธิราช เจ้าฟ้าฯ กรมหลวงพิษณุโลกประชานาถ ซึ่งเสด็จตรวจราชการมณฑลพายัพเมื่อ พ.ศ. ๒๔๕๘   เมื่อสมเด็จพระอนุชาธิราชฯ เสด็จกลับถึงกรุงเทพฯ ในเดือนมกราคม ๒๔๕๘  ได้กราบบังคมทูลรายงานการตรวจโรงเรียนในมณฑลพายัพว่า  โรงเรียนหลวงสอนหนังสือไทยในมณฑลพายัพนั้นไม่สามารถจัดการเรียนการสอนได้ทัดเทียมโรงเรียนของมิชชันนารีได้เลย  แม้แต่โรงเรียนตัวอย่างประจำมณฑลพายัพ "ยุพราชวิทยาลัย"  ก็ยังไม่สามารถเทียบได้กับโรงเรียนปรินส์รอยแยลส์วิทยาลัยของมิชชันนารีที่สอนภาษาเมืองและภาษาอังกฤษเป็นพิ้นไม่ได้  ต่อมาเดือนมิถุนายนจึงโปรดเกล้าฯ ให้พระราชดรุณรักษ์ (เสริญ  ปันยารชุน  ต่อมาเป็นพระยาปรีชานุสาสน์) บิดาของท่านนายกอานันท์  ปันยารชุน  เดินทางขึ้นไปสำรวจที่จะตั้งโรงเรียนมหาดเล็กหลวงที่เชียงใหม่  แล้วพระราชทานเงินให้สร้างโรงเรือนชั่วคราวขึ้นก่อนที่ห้วยแก้ว  เชิงดอยสุเทพ  พระราชทานครูปริญญญาต่างประเทศ และครูประกาศนียบัตรชั้นสูง (ซึ่งเวลานั้นโรงเรียนตัวอย่างประจำมณฑลยังมีครูประกาศนียบัตรแค่คนหรือสองคน) ขึ้นไปเปิดการสอนที่โรงเรียนมหาดเล็กหลวงเชียงใหม่  ให้เป็นพี่เลี้ยงโรงเรียนตัวอย่างประจำมณฑลพายัพ "ยุพราชวิทยาลัย"   ผมก็ไม่ทราบเหมือนกันว่า ถ้าจะทรงสร้างกองกำลังเพื่อรักษาระบบสมบูรณาญาสิทธิราชแล้ว  จะต้องทรงลงทุนเป็นเงินมากมายมหาศาลถึงเพียงนี้เชียวหรือ?  แล้วมุกวันนี้ที่โรงเรียนวชิราวุธวิทยาลัยยังคงเปิดสอนอยู่ได้ทุกวันนี้  ก็ยังอาศัยเงินผลประโยชน์จากพระราชทรัพย์ที่พระราชทานไว้ให้  คิดเป็นสัดส่วนถึง ๖๐% ของค่าใช้จ่ายรายหัวของนักเรียน จากคุณ : V_Mee เขียนเมื่อ : 15 ก.ย. 52 22:09:59

ความคิดเห็นที่ 31 ยิ่งมาอ่านบทวิเคราะห์เรื่องสถาปัตยกรรมในวชิราวุธวิทยาลัยที่ว่า "เพื่อตอกย้ำกระแสชาตินิยมที่พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงสร้างขึ้น  เพื่อเรียกร้องให้ชาวไทยจงรักในสถาบันชาติ ศาสนา และพระมหากษัตริย์" เป็นอีกเรื่องที่ไม่ทราบว่า ท่านผู้วิจัยท่านวิเคราะห์มาได้อย่างไร  หากท่านได้อ่าน "คำนำ" ในพระราชนิพนธ์ ฎเที่ยวเมิองพระร่วง  ซึ่งมีความตอนหนึ่งว่า “ในส่วนช่างของไทยเรา  ซึ่งเวลานี้อยู่ข้างจะโทรมอยู่มากนั้น  บางทีถ้าได้ดูรูปสถานที่และลวดลาย  ซึ่งได้พยายามฉายรูปมาพิมพ์ไว้ในหนังสือนี้จะเกิดรู้สึกขึ้นได้บ้าง  ว่าฝีมือช่างไทยเราได้เคยดีมาแต่โบราณแล้ว  หากมาทิ้งกันให้เลือนไปเองจึงได้โทรมหนัก  และจึงได้พากันมัวหลงนึกไปเสียว่าวิชาช่างของเราเลวนัก  ต้องใช้ตามแบบฝรั่งจึงจะงาม  ที่จริงฝีมือและความคิดของเขากับของเราก็งามด้วยกันทั้งสองฝ่าย  แต่งามไปคนละทาง  ถ้าแม้จะใช้ของเขาก็ใช้ให้ทั้งหมด  ใช้ของเราก็เป็นของเราทั้งหมด  ที่น่ารำคาญนั้นคือใช้ปนกันเปรอะ  เช่นมุงหลังคาโบสถ์ด้วยกระเบื้องสิเมนต์เป็นต้น  ถ้านึกว่าฝรั่งเขาเห็นงามแล้ว  ต้องแปลว่าเข้าใจผิดโดยแท้” พระราชดำรัสตอบเมื่อคราวเสด๋จพระราชดำเนินเปิดโรงเรียนเพาะช่าง  เมื่อวันที่  ๗  มกราคม  พ.ศ. ๒๔๕๖  ที่มีความตอนหนึ่งว่า “...ชาติไทยเราได้เคยถึงซึ่งความเจริญมานานแล้ว  ดังปรากฏด้วยระเบียบแบบแผนแลตำนานของเรา  แต่บางสมัยในพงษาวดารของเราได้มีข้าศึกสัตรูเข้ามาย่ำยีทำลายถาวรวัตถุต่างๆ ของเรา  แลทำความทรุดโทรมให้เปนอันมาก  ครั้นต่อมาเมื่อเราต้องดำเนิรตามสมัยใหม่  วิชาช่างของเราเราก็ชวนจะลืมเสียหมด  ไปหลงเพลินแต่จะเอาอย่างของคนอื่นเขาถ่ายเดียว  ผลในที่สุดก็คือกรุงเทพฯ เดี๋ยวนี้เต็มไปด้วยสถานที่อันเปนเครื่องรำคาญตาต่างๆ  แท้จริงวิชาช่างเปนวิชาพื้นเมือง  จะคอยแต่เอาอย่างของคนอื่นถ่ายเดียวไม่ได้  เพราะงามของเขาไม่เหมาะแก่ตาเรา  แลฐานะของเขากับของเราต่างกัน  ที่ถูกนั้นควรเราจะแก้ไขพื้นวิชาของเราเองให้ดีขึ้นตามความรู้  แลวัตถุอันเกิดขึ้นใหม่ตามสมัย  ในข้อนี้สมเด็จพระบรมชนกนารถได้ทรงพระปรารภอยู่มาก  แลเพื่อจะทรงบำรุงวิชาช่างของไทยเราที่มีมาแล้วแต่โบราณให้ถาวรอยู่สืบไป  จึงได้ทรงสร้างวัดเบญจมบพิตรขึ้นให้ปรากฏเปนแบบอย่างไว้  เราเห็นชอบด้วยตามกระแสพระราชดำริห์นั้น  แลได้เคยปรารภกับเจ้าพระยาพระเสด็จ  แลผู้ที่มีหน้าที่เกี่ยวข้องด้วยการศึกษา  ที่จะให้วิชาช่างไทยของเราตั้งขึ้นใหม่จากพื้นเดิมของเราแล้ว  แลขยายให้แตกกิ่งก้านสาขางอกงามยิ่งขึ้น เปรียบเหมือนเอาพรรณพืชของเราเองมาปลูกลงในพื้นแผ่นดินของเรา  แล้วบำรุงให้เติบโตงอกงาม  ดีกว่ที่จะเอาพรรณไม้ต่างประเทศมาปลูกลงในพื้นแผ่นดินของเราอันไม่เหมาะกัน..” ฉะนั้นการที่ทรงลงทุนเป็นจำนวนมากเพื่อก่อสร้างสถาปัตยกรรมในโรงเรียนมหาดเล็กหลวง และโรงเรียนข้าราชการพลเรือนนั้นก็เพื่อจะแก้ไขเครื่องรำคาญตา  ดังความตอนหนึ่งในกระแสพระราชดำรัสที่ทรงกล่าวถึงสิ่งก่อสร้างในสมัยรัชกาลที่ ๕ ว่า "ผลในที่สุดก็คือกรุงเทพฯ เดี๋ยวนี้เต็มไปด้วยสถานที่อันเปนเครื่องรำคาญตาต่างๆ"   จากตัวอย่างวิทยานิพนธ์ที่ยกมาข้างต้น  ผมไม่โทษท่านผู้ทำวิจัย  แต่ผมคิดว่าเป็นเพราะการสร้างองค์ความรู้โดยมีอคติของผู้มีหน้าที่ประสิทธิ์ประสาทวิชาความรู้ใรดับอุดมศึกษา  เมื่อองค์ความรู้ถูกบิดเบือนมาแต่เริ่มต้น  โดยไม่มีหนังสือหรือเอกสารใดๆ ออกมาหักล้าง  ผู้ศึกษาก็เชื่อผลการวิจัยนั้นแล้วก็ลอกต่อๆ กันไป  แล้วเราจะเชื่อวิทยานิพนธ์ที่ลอกกันมาเป็นทอดๆ ได้หรือ? จากคุณ : V_Mee เขียนเมื่อ : 15 ก.ย. 52 22:24:29

ความคิดเห็นที่ 32 #31 "ผู้ศึกษาก็เชื่อผลการวิจัยนั้นแล้วก็ลอกต่อๆ กันไป  แล้วเราจะเชื่อวิทยานิพนธ์ที่ลอกกันมาเป็นทอดๆ ได้หรือ?" ถึงจะโง่แต่ก็ไม่ได้เชื่อใครง่ายๆ นะคุณ  V_Mee   เวลาอ่านก็ต้องดูด้วยสิคะว่าคนเขียนเขายกหลักฐานชั้นต้นใดมาอ้างให้เราดู    หลักฐานต่างหากเป็นตัวเล่าเรื่อง เราไม่ยอมให้ผู้เขียนวิทยานิพนธ์เป็นคนเล่าหรอก    ยอมนิดหน่อยแค่ให้เป็นคนเลือกหลักฐานมาให้ดูเท่านั้น ตอนที่ตัวเองเขียนวิทยานิพนธ็ก็เช่นกัน  อาจารย์ที่ปรึกษาท่านติดอยู่ในกรอบความคิดเดิมๆ ต้องการให้เราดำเนินเรื่องไปตามที่ท่านต้องการ  แต่เราหายอมไม่ (ก็ท่านสอนมาให้เราเป็นคนแบบนั้นเองนิ)        ตอบโต้โดยการโยนหลักฐานชั้นต้นใส่ท่านไปโครมๆ  ในที่สุดท่านก็ต้องยอมแพ้   ที่ท่านบอกว่า     "ผมไม่โทษท่านผู้ทำวิจัย  แต่ผมคิดว่าเป็นเพราะการสร้างองค์ความรู้โดยมีอคติของผู้มีหน้าที่ประสิทธิ์ประสาทวิชาความรู้ในระดับอุดมศึกษา"    จำได้ว่าตอนที่เรียน  สิ่งที่ถูกตอกย้ำมากที่สุดก็คืออย่ามีอคติ  อย่ายึดติดกับทฤษฎี   อย่าติดอยู่ในกรอบใดๆ ทั้งสิ้น   ไม่อย่างนั้นมันจะเป็นอุปสรรคในการค้นหาความจริง แล้วถ้าผู้ประสิทธิประสาทวิชาความรู้ดันมีอคติเสียเอง  มันจะเหลือหรือคะ นิสิตก็ไม่ยอมกันหรอกเน้อ   ส่วนวิทยานิพนธ์   ศิลปศาสตร์มหาบัณฑิต  สาขาวิชาประวัติศาสตร์สถาปัตยกรรม   ที่คุณ  V_Mee  ยกมานั้น  ถ้าดิฉันได้อ่านก็ไม่ได้รู้สึก "เป็นทุกข์แสนสาหัส"   แต่อย่างใด  แม้ว่าจะเห็นด้วยหรือไม่เห็นด้วยกับข้อสรุปของผู้เขียนก็ตาม เพราะสิ่งนั้นคือความคิดเห็น  ไม่ใช่ข้อเท็จจริง  ตัวข้อเท็จจริงคือหลักฐานชั้นต้นที่ผู้ทำวิจัยนำมาเสนอให้ดูต่างหาก  (อาจจะนึกโมโหบ้างถ้าผู้วิจัยคนนั้น "ฟังความข้างเดียว"   คือเลือกหยิบแต่หลักฐานที่จะมาสนับสนุนอคติของตัว  ส่วนหลักฐานที่คัดค้านความเห็นของตัวก็จงใจไม่นำเสนอ) แล้วตัวคุณ   V_Mee  เองล่ะคะ  ศึกษาประวัติศาสตร์โดยติดอยู่ใน "กรอบ"  อะไรหรือเปล่า จากคุณ : ดอกไม้ใต้หมอน เขียนเมื่อ : 15 ก.ย. 52 23:56:48

ความคิดเห็นที่ 33 วิทยานิพนธ์ฉบับที่ผมยกขึ้นมากล้าวถึงนั้น  ถ้าผู้ทำวิจัยหยิบยกหลักฐานมาเล่าเรื่อง  แล้ววิเคราะห์ออกมาเช่นนัน  ผมยังพอจะรับได้กับแนวทางการคิดวิเคราะห์นั้นได้  แต่จู่ๆ ผู้วิจัยก็หยิบยกข้อความดังว่ามากล่าวถึง  โดยไม่มีการอ้างอิงที่มาของแนวความคิดนี้มาอย่างไร?  มีแต่บทวิเคราะห์เลยทีเดียว   หากผู้วิจัยกล่าวถึงที่มาที่ไปดังที่คุณดอกไม้ใต้หมอนกล่าวมา  ผมก็จะเคารพในความเห็นของท่านผู้วิจัย  และหากนำหลักฐานที่ผมมีอยู่มาแลกเปลี่ยนความรู้กันได้ก็จะยินดีเป็นอย่างยิ่ง การวิจัยโดยยคดติดอยู่ในกรอบความคิดของอาจารย์นั้น  ผมเคยพบในวิทยานิพนธ์อักษรศาสตร์มหาบัณฑิต  ของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย  วิทยานิพนธ์ฉบับนั้นกล่าวว่า ล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๖ ไม่รักทหาร  เมื่อรัชกาลที่ ๕ สวรรคตแล้วก็ยกกรมทหารราบที่ ๑ มหาดเล็กรักษาพระองค์ให้เป็นข้าของล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๕ ไปชั่วกัลปาวสาน  แต่เมื่อไปอ่านเหตุผลที่อ้างอิงดังกล่าว  ก็พบว่าผู้วิจัยใช้การตีความพระราชดำรัสที่พระราชทานแก่นายทหารในกรมนั้นเมื่อวันที่  ๒๖ หรือ ๒๗  ตุลาคม  ๒๔๕๓ (จำวันไม่ได้แน่ชัด)  โดยวิธีตีความตามตัวอักษร  เมื่อได้คุยกับท่านผู้ทำวิจัยจึงได้ทราบว่า  หากพิจารณาตามพระราชประสงค์แล้ว  การที่โปรดเกล้าฯ ให้เติมสร้อยนามกรมว่า มหาดเล็กรักษาพระองค์ของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว นั้นเป็นการถวายพระเกียรติยศให้ปรากฏคู่กับกรมทหารนี้ไปชั่วกัลปาวสาน  ในทำนองเดียวกับชื่อ โรงเรียนข้าราชการพลเรือนของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว  ซึ่งทุกคนก็ยอมรับว่าเป็นการถวายพระเกียรติล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๕  แต่อาจารย์ผู้ควบคุมให้แก้เป็นอย่างที่กล่าวถึงข้างต้น  ท่านผู้วิจัยก็จำยอมต้องแก้ตามเพราะไม่แก้ไม่จบครับ เหตุผลก็คือ อาจารย์ท่านนั้นมีอคติกับรัชกาลที่ ๖ ด้วยเหตุผลส่วนตัว  แล้วต่อมาอาจารย์ท่านนี้ย้ายจากจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยไปอยู่ที่มหาวิทยาลัยศิลปากร  ก็นำอคตินี้ไปแพร่ขยายที่ศิลปากรอีก   ท่านหม่อมหลวงปิ่น  มาลากุล เคยปรารภให้ฟังว่า คราวหนึ่งมีการอภิปรายเรื่องรัชกาลที่ ๖ ที่ศิลปากร ๒ วัน  วันแรกท่านรับเชิญไปบรรยาย  ท่านก็เบรรยายแก้ข้อกล่าวหาต่างๆ ที่มีผู้โจมตีในหลวงรัชกาลที่ ๖  วันนั้นทุกคนนั่งฟังกันนิ่งไม่มีผู้ใดลุกขึ้นโต้แย้ง  แต่พอวันรุ่งขึ้นท่านไม่ได้ไปร่วมอภิปราย  แต่มคนมาเล่าให้ท่านฟังว่า การอภิปรายก็คงดำเนินไปแบบเดิมๆ  โดยไม่มีท่านผู้ใดยอมรับข้อคิดเห็นที่ท่านนำเสนอไว้เลย ในส่วนตัวผมๆ ซึกษาประวัติศาสตร์โดยพยายามหาหลักฐานมาประกอบให้มากที่สุด  ดังเช่นเรื่องพระราชชายา เจ้าดารารัศมี ทรงไว้จุกแบบเด็กกรุงเทพฯ  ซึ่งประวัติศาสตร์เมืองเชียงใหม่กล่าวกันไว้ว่า เจ้าพระยารัตนาธิเบศร (พุ่ม  ศรีไชยันต์) เป็นผู้ชวนให้พระราชชายาฯ ทรงไว้จุกแบบเด็กกรุงเทพฯ  แต่เมื่อตรวจสอบเอกสารหลักฐานแล้ว  การไว้จุกนั้นจะต้องเริ่มจากการโกนผมไฟเมื่อเด็กมีอายุ ๑ เดือน  เหตุผลที่เว้นไม่โกนผมหย่มนี้เพราะกระโหลกของเด็กตรงที่ไว้จุกนั้นเป็นส่วนที่กระโหลกยังไม่เชื่อมต่อกัน  แล้วจะไว้จุกต่อมาจนเด็กมีอายุ ๙ - ๑๑ ปี  เมื่อกระโหลกนั้นเชื่อมต่อกันแล้วจึงโกนจุกออก  แต่เจ้าพระยารัตนาธิดบศรขึ้นไปประจำรับราชการที่เชียงใหม่นั้นพระราชชายาฯ มีพะชนมายุได้ ขวบครึ่งแล้ว  การที่เจ้าพระยารัตนาธิเบศรไปแนะนำให้ไว้จุกจึงไม่สมเหตุผล หรือเรื่องเวียงแก้วที่เคยเป็นคุ้มหลวงของเจ้าเมืองเชียงใหม่  ที่กลายมาเป็นคเรือนจำเชียงใหม่  เอกสารประวัติศาสต์เมืองเชียงใหม่ที่ลอกกันมา  ก็จะยืนยันว่า เจ้าพระยาสุรสีห์วิสิษฐศักดิ์ (เชย  กัลยาณมิตร) ไปบังคับเจ้าเมืองเชียงใหม่อาเวียงแก้วมาสร้างคุกเพื่อข่มดวงเมืองเชียงใหม่   เมื่อผมได้แผนที่เมืองเชียงใหม่เมื่อกว่า ๑๐๐ ปีก่อนมา  ผมได้ส่งแผนที่นี้ให้นักวิชาการของ มช.ไปศึกษาหลายท่าน  จนเวลาผ่านไป ๒ ปีก็ยังไม่มีผลการศึกษาออกมา  ผมจึงต้องลงมือศึกษาด้วยตนเอง  ในแผนที่นั้นแสดงพื้นที่เวียงแก้วเป็น ๓ ตอน  ดูแล้วก็งง  จนได้อ่านพงศาวดารโยนก  พร้อมกับตำนานพื้นเมืองเชียงใหม่และพระดำรัสตรัสเล่าของพระราชชายาฯ ทบทวนอยู่หลายครั้ง  จึงได้ข้อสรุปว่า แท้จริงแล้วพื้นที่เวียงแก้วนั้นมีอยู่ ๓ ส่วนจริง  เมื่อพระเจ้ากาวิโลรสสุริยวงศ์ เจ้าเมืองเชียงใหม่ที่ ๖ พิราลัยแล้ว  พระเจ้าอินทวิชยานนท์ บิดาของพระราชชายาฯ ได้ย้ายตุ้มหลวงออกมาอยู่ที่โรงเรียนยุพราชในปัจจุบัน  แล้วทิ้งเวียงแก้วให้เป็นที่รกร้าง  จนถึงปลายสมัยเจ้าอินทวโรรสสุริบวงษ์ เจ้าเมืองเชียงใหม่ที่ ๘  จึงได้ยกที่ดินเวียงแก้วส่วนหนึ่งให้เป็นเรือนจำ  อีกส่วนหนึ่งยกให้เป็นบ้านพักข้าราชการ  กับอีกส่วนแบ่งสรรให้เจ้านายและบริวารเป็นที่ปลูกสร้างบ้านเรือน พอนำเสนอหลักฐานนี้ไปปรากฏว่า นักวิชาการ มช.ยอมรับ  มีการนำไปอ้างอิง  แต่ไม่ระบุว่า ใครเป็นผู้วิเคราะห์และเผยแพร่เรื่องนี้  ไม่มีการอ้างอิงหลักฐานที่ใช้ในการวิเคราะห์  แต่หยิบยกผลการวิเคราะห์ไอ้งอิงเฉพาะส่วนที่เกี่ยวกับเรือนจำ  แต่ก็ไม่หยิบยกไปทั้งหมด  คงปล่อยให้คนเข้าใจเรื่องการข่มดวงเมืองต่อไป  ทั้งที่ตามหลักการสร้างสถานที่รัชกาลในยุคก่อนนั้น  เรือนจำจะต้องอยู่ในบริเวณที่เป็นศูนย์ราชการของเมือง  และการเลือกที่ตั้งศูนย์ราชการในสมัยนั้นมักจะเลือกตั้งในพื้นท่ว่างใกล้ชุมชน  เพื่อไม่ให้เป็นที่เดือดร้อนแก่ประชาชน  แล้วสุดท้ายเมืองก็จะขยายตัวมาอยู่โดยรอบศูนย์ราชการนั้นเอง จากคุณ : V_Mee เขียนเมื่อ : 16 ก.ย. 52 07:08:50

ความคิดเห็นที่ 34 คุณ V_Mee  คะ เรื่องที่ดิฉันค้างไว้ว่า  อันที่จริงแล้วกรมศึกษาธิการในสมัยรัชกาลที่ 5  นำโดยเจ้าพระยาเพราะเสด็จฯ   มีความต้องการอย่างยิ่งที่จะจัดการศึกษาในระดับต้น (มูลศึกษา)   แต่ผู้ใหญ่ท่านไม่เห็นด้วยและโอนหน้าที่นี้ไปให้พระและวัดทำแทนนั้น    ดิฉันยังหาวิทยานิพนธ์เล่มที่ว่าไม่พบ  หรือแม่จะเอาไปชั่งกิโลขายเสียแล้วก็ไม่รู้    ถ้าพบจะรีบนำมาโต้แย้งนะคะ # 33 ที่คุณเล่าให้ฟังว่า   "อาจารย์ผู้ควบคุมให้แก้เป็นอย่างที่กล่าวถึงข้างต้น  ท่านผู้วิจัยก็จำยอมต้องแก้ตามเพราะไม่แก้ไม่จบครับ" ตรงนี้ดิฉันค่อนข้างจะโทษคนทำวิจัยนะคะ   เพราะเรามีหน้าที่ต้องหาหลักฐานมาโต้แย้งอาจารย์ให้ยอมเราให้ได้   ต้องขยันและทุ่มเทให้มากๆ   ส่วนใหญ่คนที่เป็นอย่างที่คุณว่าจะไม่ขยัน  แล้วก็ปล่อยเวลาล่วงเลยไปจนกระทั่งถึงเส้นตาย  ถึงตอนนั้นอาจารย์ว่าอย่างไรก็ต้องว่าตาม   สมัยที่ดิฉันเรียนนั้น  ที่คณะอักษรฯ จุฬา  มีอาจารย์ดื้อๆ หลายท่านอยู่  แต่ถ้าเจอนิสิตที่เอาจริงเอาจังกับการหาหลักฐานมาสู้ ในที่สุดท่านก็แพ้ค่ะ  มีอยู่ท่านหนึ่งดื้อมาก   นิสิตหาหลักฐานมาเท่าไรก็ไม่ยอมเชื่อ  พี่คนนั้นถึงกับเสี่ยงตายลงพื้นที่อันตราย  เพื่อไปหาหลักฐาน  สุดท้ายอาจารย์ก็ไม่ยอมเชื่อ    ในที่สุดนิสิตก็ยื่นเรื่องขอเปลี่ยนอาจารย์ที่ปรึกษา  ท่ามกลางเสียงเชียร์จากทุกคนในภาควิชา   อาจารย์ท่านนั้นเสียรังวัดไปนานเลยค่ะ ประเด็นเรื่องคุกเมืองเชียงใหม่  คุณ V_Mee  เจ๋งจริง  ข้าน้อยขอคารวะ แต่เรื่องการไว้จุกของพระราชชายานั้น  ที่คุณบรรยายว่า "แต่เมื่อตรวจสอบเอกสารหลักฐานแล้ว  การไว้จุกนั้นจะต้องเริ่มจากการโกนผมไฟเมื่อเด็กมีอายุ ๑ เดือน      เหตุผลที่เว้นไม่โกนผมหย่มนี้เพราะกระโหลกของเด็กตรงที่ไว้จุกนั้นเป็นส่วนที่กระโหลกยังไม่เชื่อมต่อกัน  แล้วจะไว้จุกต่อมาจนเด็กมีอายุ ๙ - ๑๑ ปี  เมื่อกระโหลกนั้นเชื่อมต่อกันแล้วจึงโกนจุกออก  แต่เจ้าพระยารัตนาธิดบศรขึ้นไปประจำรับราชการที่เชียงใหม่นั้นพระราชชายาฯ มีพะชนมายุได้ ขวบครึ่งแล้ว  การที่เจ้าพระยารัตนาธิเบศรไปแนะนำให้ไว้จุกจึงไม่สมเหตุผล" ในความเห็นของดิฉัน  รู้สึกว่าข้อความที่ยกมานั้นยังไม่ใช่การแสดงหลักฐานทางประวัติศาสตร์  เหมือนเป็นการเอาข้อเท็จจริง (เรื่องการเชื่อมกันของกะโหลกศีรษะ) จากตรงอื่น  มาเชื่อมโยงเข้ากับเรื่องจุกของพระราชชายา และเจ้าพระยารัตนาธิเบศร   อ่านแล้วก็อดเถียงในใจไม่ได้ว่าคุณ V_Mee  ทราบได้อย่างไรว่าเจ้าคุณท่านสนใจเรื่องการเชื่อมของกะโหลกหรือไม่สน  ท่านอาจจะคิดง่ายๆ ว่าเด็กกรุงเทพฯ ไว้จุกแล้วดูดี  ก็เลยแนะนำพระราชชายาก็ได้   ในความเห็นของดิฉันข้อเท็จจริงที่ว่า  "เจ้าพระยารัตนาธิเบศร (พุ่ม  ศรีไชยันต์) เป็นผู้ชวนให้พระราชชายาฯ ทรงไว้จุกแบบเด็กกรุงเทพฯ"   จะถูกทำลายลงไปได้ ก็ต่อเมื่อเราพบบันทึกร่วมสมัย ที่บันทึกถึงเหตุผลที่พระราชชายาท่านเปลี่ยนมาไว้จุก ดิฉันไม่มีความรู้เรื่องประวัติศาสตร์เมืองเชียงใหม่   ก็เลยไม่รู้ว่า   "ประวัติศาสตร์เมืองเชียงใหม่กล่าวกันไว้ว่า เจ้าพระยารัตนาธิเบศร (พุ่ม  ศรีไชยันต์) เป็นผู้ชวนให้พระราชชายาฯ ทรงไว้จุกแบบเด็กกรุงเทพฯ" ข้อความที่ยกมานั้นเป็นบันทึกร่วมสมัยหรือเปล่าคะ จากคุณ : ดอกไม้ใต้หมอน เขียนเมื่อ : 16 ก.ย. 52 16:40:34

ความคิดเห็นที่ 35 เรื่องการไว้จุกของพระราชชายาฯ นั้น แม้ไม่ปรากฏหลักฐานที่แน่ชัด  แต่เอกสารหลักฐานหลายฉบับกล่าวไว้ตรงกันว่า การบริหารราชการแผ่นดินเมืองเชียงใหม่ในสมัยพระเจ้าอินทวิชยานนท์นั้นตกอยู่ในมือของเจ้าทิพดกสร ผู้เป็นธิดาของพระเจ้ากาวิโลรสสุริยวงศ์ เจ้านครเชียงใหม่ที่ ๖  และเป็นชายาของพระเจ้าอินทวิชยานนท์ เจ้านครเชียงใหม่ที่ ๗  โดยมีเจ้าอุปราชซึ่งเป็นน้องชายของพระเจ้าอินทวิชยานนท์ คานอำนาจกันอยู่  เจ้าทิพเกษรนั้นฝักใฝ่ทางกรุงเทพฯ  เพราะตระหนักดีถึงภัยคุกคามจากพ่อต้าไม้ชาวอังกฤษและคนในบังคับ  ดังมีตัวอย่างที่เกิดขึ้นในพม่า  แต่เจ้าอุปราชนั้นเป็นฝ่ายอนุรักษ์นิยมที่มีความคิดแบบเก่า  สองฝ่ายนี้ต่างคนต่างชิงไหวชิงพริบกันมาตลอด   ส่วนเรื่องการไว้จุกนั้น  พระยาอนุมานราชธนเป็นผู้อธิบายถึงเหตุผลในการไว้จุกของเด็กไทย  และการไว้จุกของเด็กไทยนั้นจะเริ่มกันมาตั้งแต่โกนผมไฟเมื่อเด็กอายุ ๑ เดือน  แต่ธรรมเนียมเมืองเชียงใหม่นั้นไม่เคยมีการไว้จุกมาก่อน  การที่พระราชชายาฯ ไว้จุกแบบเด็กกรุงเทพฯ นั้น  แม้จะไม่ปรากฏหลักฐานเรื่องใครเป็นผู้กำหนดให้ไว้จุก  คงมีแต่หลักฐานว่า เจ้าทิพเกษรได้ลงมาเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาทล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๕ กรุงเทพฯ  และได้กราบบังคมทูลว่า จะตัดจุกธิดา  จึงโปรดเกล้าฯ ให้ส่งตุ้มหูระย้าเพชรขึ้นไปเป็นของขวัญในการโกนจุกครั้งนั้น  ส่วนการจัดพิธีโกนจุกนั้นด้วยความที่ทางเชียงใหม่มีเคยมีการโกนจุกมาก่อน  เจ้าทิพเกสรจึงสอบถามวิธีการจากพระยาราชสัมภารากร (เลื่อน  สุรนันท์) ข้าหลวงใหญ่เมืองเชียงใหม่ในเวลานั้น  พระยาราชสัมภารากรก็แนะนำไปตามความทรงจำของตน  พอธัโกนจุกพระราชชายาฯ ตามรายงานที่พระยาราชสัมภารากรกราบบังคมทูลลงมากรุงเทพฯ  จึงเป็นงานโกนจุกที่มีทั้งพิธีโกนจุกชั้นเจ้าฟ้าและพระองค์เจ้าปนกัน   ถ้าหากเป็นการไว้จุกตามคำแนะนำของเจ้าพระยารัตนาธิเบศรจริง  ก็น่าจะมีรายงานของเจ้าพระยารัตนาธิเบศรลงมากรุงเทพฯ ถึงเรื่องการแนะนำให้ไว้จุก  และเวลาโกนจุกก็น่าจะต้องทรงรับไว้ในพระบรมราชูปถัมภ์  แต่ในความเป็นจริงกลายเป็นเรื่องที่ทางเมืองเชียงใหม่ดำเนินการกันเองทั้งหมด  นอกจากนั้นในสมัยที่พระราชชายาฯ ประสูตินั้น  สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ยังมีชีวิตอยู่  และท่นผู้นี้เป็นผู้ที่ยืนยันมาตลอดว่า ต้องปล่อยให้หัวเมืองประเทศราชคงปกครองกันเอง  รัฐบาลสยามจะไม่เข้าไปแรกแซงกิจการภายในของประเทศราชโดยเด็ดขาด  จนเมื่อสิ้นสมัยพระเจ้าอินทวิชยานนท์ในปี ๒๔๔๐ แล้ว  รัฐบาลสยามจึงได้เริ่มผนวกหัวเมืองประเทศราชล้านนาเข้าเป็นส่วนหนึ่งของราชอาณาจักรสยาม  จนเสร็จสมบูรณ์ในรัชกาลที่ ๖  ราว พ.ศ. ๒๔๕๘   เรื่องที่ล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๕ พระราชทานตุ้มหูระย้าเพชรไปเป็นของขวัญในงานโกนจุกนั้น  ก็มีการบอกเล่าในประวัติศาสตร์เมืองเชียงใหม่ว่า เป็นของหมั้นที่ล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๕ ส่งขึ้นไปเป็นของหมั้นพระราชชายาฯ เพราะเกรงว่า ควีนวิคตอเรียนจะมาพระราชชายาฯ ไปเป็นธิดาบุญธรรม  เรื่องนี้ตรวจสอบจากเอกสารจดหมายเหตุแล้วพบว่า  เรื่องควีนวิคตอเรียนขะรับพระราชชายาฯ เป็นธิดาบุญธรรมเป็นเรื่องที่คนในบังคับอังกฤษหยิบยกขึ้นมาลือกันเท่านั้น จากคุณ : V_Mee เขียนเมื่อ : 16 ก.ย. 52 17:22:16

ความคิดเห็นที่ 36 เรื่องเจ้าพระยาพระเสด็จฯ คิดจัดการศึกษามูลศึกษานั้น  ข้อนี้ผมไม่มีข้อมูล  แต่ข้อที่ล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๕ ทรงตำหนิกรมศึกษาธิการเรื่องดีแต่จะมุงหลังคาก่อนปลูกเรือนนั้น  ไปสอดคล้องกับความในลายพระหัตถ์ที่สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ  กราบบังคมทูลรัชกาลที่ ๗  ที่ว่า ทรงเห็นว่ากระทรวงธรรมการควรสงวนเงินที่มีอยู่อย่างจำกัดไปส่งเด็กที่เรียนดีออกไปศึกษาต่อต่างประเทศ  แทนที่จะเอาเงินนั้นไปสร้างโรงเรียนชั้นประถมให้มากๆ อย่างที่เจ้าพระยาธรรมศักดิ์มนตรีทำมาในรัชกาลที่ ๖ จากคุณ : V_Mee เขียนเมื่อ : 16 ก.ย. 52 17:27:51

ความคิดเห็นที่ 37 ขอบคุณคุณ V_Mee  ที่ให้ความรู้ค่ะ จริงๆ อยากจะตามตอแยไห้ตอบคำถามไปเรื่อย ๆ แต่ก็เกรงใจแล้ว พอหาข้อมูลเรื่องเจ้าพระยาพระเสด็จฯ เจอแล้วจะเข้ามาตั้งเป็นกระทู้นะคะ เรียนเชิญเข้าไปชี้แนะด้วย ขอโทษเจ้าของกระทู้นี้ด้วยนะคะที่พาออกนอกเรื่องมาไกลเลย จากคุณ : ดอกไม้ใต้หมอน เขียนเมื่อ : 16 ก.ย. 52 20:07:27

ความคิดเห็นที่ 38 อ่านคห.ที่คุณ V_mee ใ้ห้ไว้ทั้งในกระทู้นี้และกระทู้ก่อน ได้รับเกร็ดความรู้มากมายแต่ก็มีบางส่วนที่ไม่เห็นด้วยอย่างที่บอกว่า ร.6 พระราชทาน บ้าน(ที่หรูหรา) ให้กับเจ้าพรายารามฯ เพราะเล็งเห็นว่ายังไงก็ต้องตกเป็นของแผ่นดิน เราคิดว่ามันออกจะเหมือนการพูดให้ดูดีไปซักหน่อยนะคะ จากคุณ : superkoy เขียนเมื่อ : 16 ก.ย. 52 22:19:38

ความคิดเห็นที่ 39 สำหรับข้อสังเกตในความเห็นที่ ๓๘ นั้น  มีกรณีเปรียบเทียบคือ เมื่อครั้งที่ล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๖ โปรดให้กรมพระกำแพงเพชรอัครโยธินไปเฝ้าฯ เรียนพระราชปฏิบัติเรื่องที่จะพระราชทานพระราชวังพญาไทให้เป็นโฮเต็ล  คราวนั้นมีรับสั่งว่า พระราชวังพญาไทมีค่าบำรุงรักษาดูเหมือนจะปีละ ๕๐,๐๐๐ บาท (ถ้าจำไม่ผิดนะครับ)  ถ้าพระราชทานให้กรมรถไฟไปบริหารจัดการแล้ว  จะสามารถหารายได้พอกับค่าบำรุงรักษาหรือไม่  ให้กรมรถไฟไปคำนวณดู ประเด็นสำคัญในเรื่องนี้คือ ค่าบำรุงรักษาพระราชวังพญาไทต่อปีเป็นเงินนับหมื่นบาท  แล้วบ้านนรสิงห์กับบ้านบรรทมสินธุ์  ที่วิจิตรพิสดารยิ่งกว่าพระราชวังพญาไทปีหนึ่งจะมีค่าบำรุงรักษาเท่าไร  ลำพังเงินเดือนเจ้าพระยาหรืออธิบดีในแต่ละปีคงไม่พอแก่ค่าบำรุงรักษาเป็นแน่  แล้วถ้าสิ้นรัชกาลลงแล้ว  ข้าราชการบำนาญที่สมัยนั้นได้รับบำนาญสูงสุดเพียง ๒ ใน ๓ ของเงินเดือนเดิมจะแบกรับค่าบำรุงรักษาไว้ได้หรือ?  ลำพังค่ารักษาเกียรติยศก็หลังแอ่นอยู่แล้ว  เพราะยิ่งมีบารมีมาก  ก็ต้องมีบุตรบริวารในความปกครองจำนวนมาก   นอกจากนั้นล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๖ เคยไปประทับที่อังกฤษอยู่หลายปี  คงจะได้ทอดพระเนตรเจ้าของปราสาทขนาดใหญ่ในอังกฤษที่ต้องประสบปัญหาในการบำรุงรักษาปราสาท  แม้ว่าเจ้าของปราสาทเหล่านั้นจะมีรายได้จากที่ดินอันมีอยู่มหาศาลตามระบบฟิวดัลของยุโรป  แต่ก็ยังต้องเปิดประสาทให้นักท่องเที่ยวเข้าชมเพื่อเก็บเงินรายได้มาบำรุงรักษาปราสาทนั้นไว้ สำหรับบ้านสองหลังนั้นมีข้อสังเกตว่า ผู้ที่ได้รับพระราชทานบ้านทั้งสองนั้นต่างก็พักอยู่ที่เรือนหลังเล็ก  หาได้ขึ้นมาอยู่บนตึกใหญ่  เหตุไฉนจึงเป็นเช่นนั้น  แล้วเมื่อนายกรัฐมนตรีท่านนั้นไปพักค้างคืนที่บ้านบรรทมสินธุ์เพียงหนึ่งคืนแล้วไม่ไปพักอีกเลยนั้นเป็นเพราะบุญไม่ถึงหรือเปล่า? จากคุณ : V_Mee เขียนเมื่อ : 17 ก.ย. 52 08:04:12

ความคิดเห็นที่ 40 เคยอ่านศิลปวัฒนธรรม คุณ ส.ศิวลักษณ์ พูดไว้ว่า ร.6 เคยเอ็นดู ท่านหญิงพูนพิศมัย ดิศกุล จนถึงกะกันไว้ว่าจะทรงอภิเษกด้วย ซึ่งสมเด็จพระพันปีหลวงก็ทรงเห็นด้วย แต่ว่าท่านเจ้าพระยาราม ท่านได้เสนอว่าให้มาแต่งงานกับท่านแทน ท่านหญิงพูนฯ ท่านโมโหว่าจะกราบบังคมทูลเรื่องนี้ให้ ร.6 ทรงทราบ ท่านเจ้าพระยารามบอกว่าถ้าท่านกราบบังคมทูลเรื่องนี้ เสด็จพ่อของท่านหญิงและท่านหญิงจะต้องเดือดร้อนแน่ และก็เป็นไปตามนั้นจริงๆ จากคุณ : giggsmay เขียนเมื่อ : 17 ก.ย. 52 21:41:13