PANTIP.COM : K8303754 สงสัยเกี่ยวกัีบที่ตั้งเมืองสุโขทัยเก่าครับผม [ประวัติศาสตร์]

ความคิดเห็นที่ 16

- พิษณุโลกกลายเป็นเมืองเอกของหัวเมืองฝ่ายเหนือแทนสุโขทัย ตั้งแต่ยุคใดหรือครับ

แผ่นดินพระร่วง
http://www.bloggang.com/mainblog.php?id=rattanakosin225&month=19-03-2007&group=2&gblog=25

เรื่องพงศาวดารตอนกรุงสุโขทัยมีพระมหาธรรมราชาปกครองเป็นประเทศราชขึ้นกรุงศรีอยุธยา มิใคร่มีรายการในหนังสือเก่า แต่มีพอพิจารณาจับรูปเรื่องได้ (ในตำนานพระพุทธสิหิงค์) ว่าสมเด็จพระบรมราชาธิราชได้นารีมีศักดิ์สูงชาวกรุงสุโขทัยคนหนึ่ง ซึ่งเป็นหม้ายอยู่เป็นพระชายา ทรงตั้งบุตรของนางนั้น ชื่อว่า พระยาญาณดิศ ให้เป็นเจ้าเมืองกำแพงเพชร ปกครองหัวเมืองขึ้นกรุงสุโขทัยตลอดทางลำแม่น้ำพิงค์ สักแต่ว่าขึ้นอยู่ในพระมหาธรรมราชา แต่มาฝักฝ่ายอยู่ทางกรุงศรีอยุธยา คงเป็นเพราะสมเด็จพระบรมราชาธิราชได้กำลังเมืองกำแพงเพชรสมทบ จึงเสด็จขึ้นไปตีเมืองเชียงใหม่เมื่อ พ.ศ. ๑๙๒๓ แต่ขึ้นไปถึงเพียงนครลำปาง ในหนังสือพระราชพงศาวดารว่าเจ้าเมืองนครลำปางยอมอ่อนน้อมแล้วก็เลิกทัพกลับมา

ต่อนั้นมาปรากฏว่าท้าวมหาพรหมเจ้าเมืองเชียงรายยกกองทัพลงมาตีเมืองกำแพงเพชร ดูเป็นทำนองพระเจ้าเชียงใหม่ให้มาแก้แค้นที่พระยาญาณดิสนำกองทัพกรุงศรีอยุธยาขึ้นไปตีเมืองนครลำปาง สมเด็จพระบรมราชาธิราชให้กองทัพขึ้นไปช่วยไม่ทัน พระยาญาณดิศเห็นจะสู้ไม่ไหวก็ยอมอ่อนน้อมต่อท้าวมหาพรหม และยอมให้พระพุทธสิหิงค์ไปเมืองเชียงรายในครั้งนั้น สมเด็จพระบรมราชาธิราชขัดเคืองพระยาญาณดิศเสด็จยกกองทัพขึ้นไปหมายจะตีเมืองกำแพงเพชร แต่ไปประชวรสวรรคตเสียกลางทาง เมื่อ พ.ศ. ๑๙๓๑ ตลอดเวลาที่กล่าวมานี้ พระมหาธรรมราชาที่ ๒ ก็ครองอาณาเขตเมืองเหนืออยู่ แต่ไม่ปรากฏว่าทำอย่างไร สันนิษฐานว่าคงไม่ชอบสมเด็จพระบรมราชาธิราชเป็นธรรมดา ทั้งด้วยเหตุที่ไปตีบ้านเมืองและตั้งพระยาญาณดิศให้ครองเมืองกำแพงเพชร แต่จะทำอย่างอื่นไม่ได้ก็ต้องนิ่งอยู่

พอสมเด็จพระราเมศวรได้ครองกรุงศรีอยุธยาก็เปลี่ยนราโชบายให้เป็นไมตรีดีกันกับเมืองเหนือตามเยี่ยงอย่างพระเจ้าอู่ทอง เห็นจะรวมอาณาเขตทางแม่น้ำพิงค์ไปให้พระมหาธรรมราชาที่ ๒ บังคับบัญชาเหมือนอย่างเดิม พระมหาธรรมราชาก็สมัครภักดีต่อสมเด็จพระราเมศวร ประจวบกับมีเหตุเกิดขึ้นในประเทศลานนา ด้วยเมื่อพระยาสามฝั่งแกนขึ้นครองเมืองเชียงใหม่ เจ้ายี่กุมกามผู้เป็นพระเชษฐาครองเมืองเชียงราย หมายจะชิงราชสมบัติ ยกกองทัพลงมา แต่สู้พวกเมืองเชียงใหม่ไม่ได้ จึงให้ลงมาขอกำลังพระมหาธรรมราชาที่ ๒ ไปช่วย พระมหาธรรมราชาเห็นได้ที จึงเชิญสมเด็จพระราเมศวรขึ้นไปตีเมืองเชียงใหม่ พระมหาธรรมราชารับเป็นทัพหน้า ครั้งนั้นได้ครอบครัวพวกไทยลื้อเป็นเชลยลงมาเป็นอันมาก โปรดให้ส่งออกไปตั้งภูมิลำเนาอยู่ตามหัวเมืองในแหลมมลายู เป็นต้นวงศ์ของพวก "ชาวนคร" สืบต่อมา จึงพูดเป็นสำเนียงลื้อ และยังใช้ศัพท์ภาษาไทยลื้อปรากฏมาจนบัดนี้

เรื่องที่กรุงสุโขทัยยอมแพ้ ต้องยอมเป็นประเทศราชขึ้นกรุงศรีอยุธยา ไม่มีศิลาจารึกสุโขทัยทีเดียว แต่ก็เป็นธรรมดาของฝ่ายแพ้ที่ไหนจะจารึกบอกไว้ ในจารึกสุโขทัยตอนสมัยนี้มีปรากฏแต่ว่าพระมหาธรรมราชาที่ ๒ ยกกองทัพไปตีเมืองใดเมืองเมืองหนึ่งทางแม่น้ำสัก แล้วกลับมาประทับอยู่ที่เมืองสองแคว (คือเมืองพิษณุโลก) ๗ ปี คงเริ่มสร้างเมืองสองแควเป็นราชธานีสำรองขึ้นอีกเมืองหนึ่ง จึงประทับอยู่นานถึงหลายปี แต่พระมหาธรรมราชาที่ ๒ จะอยู่มาอีกช้านานเท่าใดไม่ปรากฏ ปรากฏแต่ว่ามีราชบุตร ๓ องค์ ๆ หนึ่งเกิดด้วยพระมเหสี ได้รับรัชทายาทเป็นพระมหาธรรมราชาที่ ๓ ราชบุตรอีก ๒ องค์ เกิดด้วยนางสนม ทรงพระนามตามอย่างพระบุรพการีราชว่า "พระยาบาลเมือง" องค์ ๑ "พระยาราม(คำแหง)" องค์ ๑ มีเค้าว่าเมื่อพระมหาธรรมราชาที่ ๓ ครองเมืองเหนือ ให้พระยาบาลเมืองครองเมืองสองแคว ให้พระยารามครองเมืองศรีสัชนาลัย

ครั้นถึง พ.ศ. ๑๙๖๒ พระมหาธรรมราชาที่ ๓ ทิวงคต ไม่มีราชบุตรจะรับรัชทายาท พระยาบาลเมืองกับพระยารามชิงกันเป็นใหญ่ ถึงรบพุ่งกันจนเมืองเหนือเป็นจลาจล เวลานั้นสมเด็จพระอินทราชาธิราชครองกรุงศรีอยุธยา เสด็จยกกองทัพขึ้นไปถึงเมืองพระบาง(ที่ปากน้ำโพ นครสวรรค์) พระยาบาลเมืองกับพระยารามเกรงพระเดชานุภาพ ต่างลงมาเฝ้าโดยดีทั้ง ๒ องค์ สมเด็จพระอินทราชาธิราชตรัสว่ากล่าวให้ปราณีประนอมกัน แล้วทรงสถาปนาพระยาบาลเมืองผู้เป็นพี่ให้เป็นพระมหาธรรมราชานับเป็นองค์ที่ ๔ ใช้พระนามในศิลาจารึกว่า "พระเจ้าศรีสุริยพงศบรมบาล มหาธรรมราชาธิราช" แต่ไปเสวยราชย์อยู่ ณ เมืองสองแคว ๆ ก็เป็นราชธานีของเมืองเหนือแทนเมืองสุโขทัยแต่นั้นมา

เมื่อระงับจลาจลเรียบร้อยแล้วสมเด็จพระอินทราชาธิราชตรัสขอราชธิดาของพระมหาธรรมราชา (จะเป็นพระมหาธรรมราชาองค์ไหนไม่ทราบแน่ แต่สันนิษฐานว่าพระมหาธรรมราชาที่ ๔ นั่นเอง) ให้อภิเษกสมรสกับเจ้าสามพระยาราชบุตร ซึ่งโปรดให้ไปครองเมืองชัยนาท อันเคยเป็นเมืองขึ้นของกรุงสุโขทัยอยู่ต่อแดนเมืองใต้ และทำนองจะโอนมาเข้าอาณาเขตกรุงศรีอยุธยาในครั้งนั้น เป็นแรกที่ราชวงศ์พระร่วงกับราชวงศ์พระเจ้าอู่ทองจะเกี่ยวดองกัน พระราชประสงค์ของสมเด็จพระอินทราชาธิราช ในการที่ให้พระราชบุตรอภิเษกกับราชธิดาของพระมหาธรรมราชา ก็เห็นจะเพียงให้ปกครองเมืองชัยนาทได้สะดวกเท่านั้น แต่กลับมีผลอย่างสลักสำคัญในพงศาวดารโดยเผอิญเป็น

จากคุณ : กัมม์

เขียนเมื่อ : 11 ก.ย. 52 10:14:21

ความคิดเห็นที่ 17

คำว่า "พระร่วง"

ในเมืองไทยนี้ เมื่อครั้งกรุงสุโขทัยเป็นใหญ่ก่อนเกิดกรุงศรีอยุธยา เคยมีพระเจ้าแผ่นดินพระองค์หนึ่งเรียกพระนามว่า "พระร่วง" ในหนังสือพงศาวดารชั้นเก่าว่ามีบุญญาภินิหารและฤทธิเดชเลิศล้ำพระเจ้าแผ่นดินที่ได้ครองเมืองไทยมาแต่ก่อน แม้ในหนังสือพงศาวดารของประเทศที่ใกล้เคียง เช่นในพงศาวดารมอญก็ดี พงศาวดารลานนาเชียงใหม่ก็ดี ก็กล่าวถึงพระร่วงเมืองสุโขทัย และยกย่องว่ามีอานุภาพมากด้วยกันทุกประเทศ พระร่วงจึงเป็นที่นับถือของชาวเมืองไทย ว่าเป็นพระเจ้ามหาราชของบ้านเมืองตนพระองค์หนึ่ง มาตั้งแต่สมัยกรุงสุโขทัยแลละสมัยกรุงศรีอยุธยา ตลอดมาจนในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์นี้ แม้ในปัจจุบันทุกวันนี้ ใครเป็นนักเรียนที่จะไม่เคยได้ยินพระนามและพระเกียรติของพระร่วงก็เห็นจะไม่มี แม้สิ่งของซึ่งอ้างว่าพระร่วงได้ทรงประดิษฐ์ไว้ก็ยังมีปรากฏอยู่หลายสิ่ง เช่น "ถนนพระร่วง" "หนังสือไตรภูมิพระร่วง" และ "สุภาษิตพระร่วง" เป็นต้น ตลอดจนเตาทำถ้วยชามเครื่องสังกะโลกซึ่งว่าเกิดขึ้นเมื่อครั้งพระร่วง ก็ยังมีซากอยู่เป็นพะเนินเทินทึก และที่สุดเรือรบเรียกว่า "พระร่วง" ก็ลำหนึ่ง ล้วนเป็นเครื่องประกอบกับคำที่เล่าเรื่องพระร่วงสืบกันมา

แต่ถ้าว่าตามทางประวัติศาสตร์ เรื่องพระร่วงที่เรารู้กันอยู่ทุกวันนี้ยังเป็นแต่นิทาน จะนับว่าเป็นเรื่องพงศาวดารยังไม่ได้ ด้วยขาดหลักฐานที่เป็นข้อสำคัญในทางพงศาวดารอยู่หลายอย่าง เป็นต้นแต่ชาติวงศ์ของพระร่วงมาแต่ไหน พระร่วงได้ครองเมืองสุโขทัยเมื่อใด พระร่วงมีอภินิหารอย่างไรจึงได้เป็นพระเจ้ามหาราช และเมื่อสิ้นองค์พระร่วงแล้ว ใครสืบราชวงศ์พระร่วงต่อมาหรือเปลี่ยนเป็นราชวงศ์อื่น อธิบายความข้อสำคัญเหล่านี้ ในหนังสือพงศาวดารชั้นเก่าไม่กล่าวถึง หรือกล่าวเป็นปาฏิหารย์จนเห็นว่าเป็นความจริงไม่ได้ นักปราชญ์แต่ก่อนไม่มีอะไรจะใช้เป็นความจริงเป็นอย่างไรก็มี บางข้ออ้างผิดธรรมชาติเหลือที่จะเชื่อได้ว่าเป็นความจริงก็มี จะคัดแต่บางข้อซึ่งอ้างในหนังสือ "พงศาวดารเหนือ" ที่เราถือกันเป็นตำราเรื่องพงศาวดารก่อนสมัยกรุงศรีอยุธยามาชี้พอให้เห็นเป็นตัวอย่าง

ดังเช่นข้อที่ว่าด้วยชาติวงศ์ของพระร่วง ในหนังสือพงศาวดารเหนือ มีเรื่องพระร่วงเป็น ๒ เรื่องต่างกัน เรื่องหนึ่งเรียกว่า "เรื่องอรุณกุมาร" ( "อรุณ" นั้นก็คือเอาคำ "ร่วง" มาเรียกด้วยศัพท์ภาษามคธนั่นเอง ) เล่าเรื่องว่าพระยาอภัยคามะนีเจ้าเมืองหริภุญชัย (คือเมืองลำพูนบัดนี้)ไปจำศีลบนภูเขาแห่งหนึ่ง ไปพบนางนาคซึ่งจำแลงตัวเป็นมนุษย์มาเที่ยวเล่น เกิดสมัครรักใคร่ได้อภิรมย์สมรสอยู่ด้วยกัน ๗ วัน นางมีครรภ์กลับลงไปเมืองนาค เมื่อจวนจะคลอดลูกเห็นว่าถ้าคลอดในเมืองนาค ทารกจะไม่รอดเพราะเป็นเชื้อมนุษย์ จึงขึ้นมายังภูเขาที่เคยอยู่ด้วยกันกับพระอภัยคามะนี มาคลอดเป็นชายแล้วทิ้งไว้ที่ในป่าด้วยกันกับแหวนและผ้าห่มของพระอภันคามะนีประทานนางไว้ มีพรานป่าไปพบทารกนั้น พามาเลี้ยงไว้ก็เกิดอัศจรรย์ปรากฏที่ตัวเด็กต่างๆอย่างเป็นผู้มีบุญ ความทราบถึงพระยาอภัยคามะนี ตรัสเรียกไปทอดพระเนตร เมื่อได้ทรงทราบเรื่องที่พรานป่าไปพบและทอดพระเนตรเห็นของที่อยู่กับตัวเด็กก็ทราบชัดว่าเป็นราชบุตรเกิดด้วยนางนาค จึงประทานนามว่า "อรุณกุมาร" แล้วเลี้ยงไว้ในที่ลูกหลวง ต่อมามีราชบุตรเกิดด้วยนางอัครมเหสีอีกองค์หนึ่ง ประทานนามว่า "ฤทธิกุมาร" อยู่ด้วยกันมาจนเติบใหญ่ พระยาอภัยคามะนีปรารถนาจะหาเมืองให้อรุณกุมารครอบครอง ทราบว่าเจ้าเมืองศรีสุชนาลัยมีแต่ราชธิดา จึงสู่ขอนางนั้นให้อภิเษกสมรสกับอรุณกุมาร อรุณกุมารไปอยู่เมืองศรีสัชนาลัย ต่อมาก็ได้ครองเมืองนั้น (กับทั้งเมืองสุโขทัย) ทรงนามว่า "พระร่วง" ส่วนฤทธิกุมารนั้นเมื่อเติบใหญ่ก็ได้อภิเษกสมรสกับราชธิดาพระยาเชียงใหม่ แล้วเลยได้ครองเมืองเชียงใหม่เช่นเดียวกับพระร่วง ทรงนามว่า "พระลือ" ทั้งสองอาณาเขตมีเจ้าเมืองเป็นพี่น้องกัน บ้านเมืองก็เป็นสัมพันธมิตรสนิทสืบกันมาตามเรื่องอรุณกุมารที่กล่าวมานี้ อ้างว่าพระร่วงเป็นเชื้อมนุษย์กับนาคระคนกันเป็นเป็นวงศ์กษัตริย์วงศ์หริภุญชัยในลานนา

เรื่องพระร่วงในพงศาวดารเหนืออีกเรื่องหนึ่งนั้นเรียกว่า "เรื่องพระร่วงส่วยน้ำ" ว่ามีชายชาวเมืองละโว้คนหนึ่งชื่อ "คงเครา" เป็นนายกองคุมคนส่วยน้ำสำหรับตักน้ำในทะเลชุบศรส่งไปถวายพระเจ้าปทุมสุริยวงศ์เสวย ณ เมืองขอม อยู่มานายคงเครามีลูกชายคนหนึ่งให้ชื่อว่า "ร่วง" เด็กร่วงนั้นเกิดเป็นผู้มีบุญด้วย "วาจาสิทธิ์" คือ ถ้าว่าให้อะไรเป็นอย่างไรก็เป็นอย่างนั้นมาแต่กำเนิด แต่ไม่รู้ตัวว่ามีฤทธิ์เช่นนั้น จนอายุได้ ๑๑ ปี วันหนึ่งพายเรือไปในทะเลชุบศร เรือทวนน้ำเด็กร่วงพายเหนื่อยจึงออกปากว่า "นี่ทำไมน้ำไม่ไหลกลับไปทางโน้นมั่ง" พอว่าขาดคำลงน้ำก็ไหลกลับไปอย่างว่า เด็กร่วงก็รู้ตัวว่ามีวาจาสิทธิ์ แต่ปิดความไว้มิให้ผู้อื่นรู้

ครั้นนายคงเคราตายไพร่พลพร้อมใจกันยกนายร่วงขึ้นเป็นนายกองส่วยน้ำแทนพ่อ พอประจวบเวลานักคุ้ม ข้าหลวงขอมคุมเกวียนบรรทุกกล่องสานสำหรับใส่น้ำเสวยมาถึงเมืองละโว้ สั่งให้นายร่วงเกณฑ์ไพร่ตักน้ำเสวยส่งส่วยตามเคย นายร่วงเห็นว่ากล่องน้ำที่ทำมานั้นหนักนัก จึงสั่งให้ไพร่สานชะลอมขึ้นเป็นอันมาก แล้วให้เอาชะลอมจุ่มลงในน้ำลั่นวาจาสิทธิ์สั่งน้ำให้ขังอยู่ในชะลอม ก็เป็นเช่นว่า นักคุ้มข้าหลวงเห็นเช่นนั้นก็กลัวฤทธิ์นายร่วง รีบรับชะลอมน้ำกลับไปยังเมืองขอม ทูลพระเจ้าปทุมสุริยวงศ์ว่ามีผู้วิเศษเกิดขึ้นที่เมืองละโว้ ก็ทรงพระวิตกเกรงว่าจะเป็นกบฏ จึงแต่งกองทหารให้มาจับตัวนายร่วง แต่นายร่วงได้ยินข่าวรู้ตัวก่อน จึงหนีออกจากเมืองละโว้ขึ้นไปยังเมืองเหนือ ไปบวชเป็นภิกษุอยู่ ณ วัดแห่งหนึ่งในเมืองสุโขทัย คนจึงเรียกกันว่า "พระร่วง" เพราเหตุที่บวชเป็นพระ ฝ่ายทหารขอมมาถึงเมืองละโว้รู้ว่านายรู้ตัวหนีขึ้นไปทางเมืองเหนือ ตัวนายทหารขอมก็ตามขึ้นไป เที่ยวสืบเสาะได้ความแต่ว่านายร่วงหนีขึ้นไปอยู่ที่เมืองสุโขทัย มิรู้ว่าไปบวชเป็นพระ จึงดำดินลอดปราการเข้าไปในเมือง เผอิญไปโผล่ขึ้นในลานวัดที่พระร่วงบวชอยู่

เวลานั้นกำลังพระร่วงลงกวาดวัด เห็นเข้าก็รู้ว่าขอม แต่ขอมไม่รู้จักพระร่วง ถามว่า รู้หรือไม่ว่านายร่วงที่มาจากเมืองละโว้อยู่ที่ไหน พระร่วงก็ลั่นวาจาสิทธิ์สาปว่า "สูอยู่นั่นเถิด รูปจะไปบอกนายร่วง" พอว่าขาดคำขอมก็กลายเป็นหินติดคาแผ่นดินอยู่ที่ตรงนั้น ด้วยอำนาจวาจาสิทธิ์ของพระร่วง ชาวเมืองสุโขทัยรู้ว่าพระร่วงมีบุญ เมื่อพระเจ้ากรุงสุโขทัยสิ้นพระชนม์ พวกเสนาอำมาตย์จึงพร้อมใจกันเชิญพระร่วงขึ้นเป็นพระเจ้าแผ่นดิน ทรงพระนามว่า "พระเจ้าศรีจันทราธิบดี" ตามพงศาวดารเหนือเรื่องพระร่วงส่วยน้ำว่า พระร่วงเป็นลูกราษฎรชาวเมืองละโว้ ได้ดีเพราะเกิดเป็นผู้มีบุญ

จะเชื่อว่าพระร่วงเป็นลูกนางนาคหรือเชื่อว่ามีวาจาสิทธิ์ดูก็ผิดธรรมดาทั้งสองสถาน ครั้นไปพิจารณาดูศักราชตามที่อ้างในพงศาวดารเหนือทั้งสองเรื่องนั้น ว่าเป็นรัชสมัยของพระร่วงนั้นก็เห็นแตกต่างห่างไกลกัน ในเรื่องอรุณกุมาร ว่าพระร่วงได้ครองบ้านเมืองราว พ.ศ. ๙๕๐ แต่ในเรื่องพระร่วงส่วยน้ำ ว่าพระร่วงได้ครองบ้านเมืองราว พ.ศ. ๑๕๐๐ ผิดกันตั้ง ๕๐๐ ปี ไม่มีอะไรเป็นหลักฐานที่จะเชื่อว่าศักราชไหนถูกต้องตามจริง ยิ่งมาถึงสมัยเมื่อได้ศิลาจารึกครั้งกรุงสุโขทัยมาตรวจหาความรู้เรื่องพงศาวดารเหนือ หลักฐานที่มีอยู่เดิมในเรื่องพระร่วง ดูก็ยิ่งคลาดเคลื่อนมากขึ้น เป็นต้นว่าได้ความตามศิลาจารึกว่าไทยเพิ่งชิงได้อาณาเขตสุโขทัยจากพวกขอม มาตั้งขึ้นเป็นอิสระต่อเมื่อ พ.ศ. ๑๘๐๐ ภายหลังสมัยพระร่วงที่อ้างในพงศาวดารเหนือหลายร้อยปี

นอกจากนั้นในศิลาจารึกปรากฏว่าผู้ชิงอาณาเขตสุโขทัยได้จากขอมนั้น ทรงนามว่า "พ่อขุนบางกลางท่าว" เป็นเจ้าเมืองบางยางอยู่ก่อน เมื่อได้เมืองสุโขทัยแล้วทำพิธีราชาภิเษกเป็นพระเจ้าแผ่นดิน ทรงพระนามว่า "พระเจ้าศรีอินทราทิตย์" เป็นรัชกาลที่ ๑ ของราชวงศ์ไทยที่ครองกรุงสุโขทัย ต่อมา "พระเจ้าบานเมือง" ราชโอรสพระองค์ใหญ่ของพระเจ้าศรีอินทราทิตย์ ได้เป็นพระเจ้าแผ่นดินรัชกาลที่ ๒ "พระเจ้ารามคำแหง" ราชโอรสองค์น้อยของพระเจ้าศรีอินทราทิตย์เป็นพระเจ้าแผ่นดินรัชกาลที่ ๓ "พระเจ้าเลอไทย" ราชโอรสของพระเจ้ารามคำแหง เป็นพระเจ้าแผ่นดินรัชกาลที่ ๔ และ "พระเจ้าลือไทย" หรือเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า "พระมหาธรรมราชา" ราชโอรสของพระเจ้าเลอไทย ได้เป็นพระเจ้าแผ่นดินรัชกาลที่ ๕ ครองราชสมบัติสืบต่อกันมา ตั้งแต่ พ.ศ. ๑๘๐๐ จน พ.ศ. ๑๙๒๑ ช้านานถึง ๑๒๑ ปี กรุงสุโขทัยรบแพ้สมเด็จพระบรมราชาธิราช (พงั่ว) จึงตกเป็นประเทศราชขึ้นกรุงศรีอยุธยาแต่ พ.ศ. ๑๙๒๑ มา

ยังมีข้อสำคัญอีกอย่างหนึ่งมี่ในศิลาจารึกครั้งกรุงสุโขทัย ไม่มีพระนาม "พระร่วง" ปรากฏเลยสักแห่งเดียว จะเข้าใจว่าเรื่องพระร่วงเป็นแต่นิทาน ไม่มีตัวจริงก็ไม่ได้ด้วยประเทศอื่นที่มีเหตุการณ์เกี่ยวข้องกับกรุงสุโขทัยเมื่อเป็นอิสระ เรียกพระเจ้ากรุงสุโขทัยว่า "พระร่วง" ทั้งนั้น ยกเป็นตัวอย่างดังเช่นในเรื่องราชาธิราช ก็อ้างว่าพระร่วงได้ชุบเลี้ยงมะกะโท และอุดหนุนจนได้เป็นพระเจ้าฟ้ารั่วครองเมืองมอญ ในพงศาวดารโยนกก็ว่าเมื่อพระยาเมงรายสร้างเมืองเชียงใหม่ได้เชิญ "พระยาร่วงเมืองสุโขทัย" กับ "พระยางำเมืองเมืองพะเยา" ผู้เป็นสหายไปปรึกษา หนังสือตำนานพระพุทธสิหิงค์ซึ่งพระโพธิรังษีแต่งเป็นภาษามคธที่เมืองเชียงใหม่ ก็แปลงคำ "พระร่วง" เป็น "รังคราช" กรุงศรีอยุธยาก็เรียกกันทั่วไปว่า "พระร่วง" ดังกล่าวมาแล้วข้างต้น

คิดหาอธิบายจึงเห็นว่าที่เรียกว่า "พระร่วง" นั้น คงเป็นพระเจ้าแผ่นดินที่ครองกรุงสุโขทัยพระองค์หนึ่งพระองค์ใดใน ๕ พระองค์นั้น ซึ่งทรงอานุภาพเลิศล้ำยำเกรงในนานาประเทศที่ใกล้เคียงยิ่งกว่าพระองค์อื่น และคงเลื่องลือระบือพระเกียรติแต่ยังทรงพระนามว่า พระร่วง แล้วจึงได้เสวยราชย์ พวกไพร่บ้านพลเมืองจึงชอบเรียกตามพระนามเดิมว่า "พระร่วง" ไม่เปลี่ยนเรียกไปตามพระนามใหม่ที่ถวายเมื่อราชาภิเษก ตัวอย่างยังมีเหมือนกันต่อมาเมื่อภายหลัง เช่นพระเจ้าอู่ทองเมื่อตั้งกรุงศรีอยุธยาเป็นอิสระ ราชาภิเษกทรงพระนามว่า "สมเด็จพระรามาธิบดี" ไพร่บ้านพลเมืองก็เรียกว่าพระเจ้าอู่ทองอยู่นั่นเอง เพราะฉะนั้นการที่คิดวินิจฉัยเอาเรื่องพระร่วงเข้าในระเบียบพงศาวดารจึงอยู่ที่ต้องพิจารณา หาหลักฐานว่าพระองค์ไหนในพระเจ้ากรุงสุโขทัย ๕ พระองค์นั้นเป็น พระร่วง แล้วพิจารณาต่อไปว่าเหตุใดจึงเรียกว่า "พระร่วง" ทั้ง ๒ ข้อนี้เป็นวินิจฉัยที่ข้าพเจ้าจะเขียนในนิทานเรื่องนี้ ....

อธิบายเรื่องพระร่วง
http://www.bloggang.com/mainblog.php?id=rattanakosin225&month=19-03-2007&group=2&gblog=25

จากคุณ : กัมม์

เขียนเมื่อ : 11 ก.ย. 52 10:17:18