PANTIP.COM : K8491102 พระราชชายา เจ้าดารารัศมี ถือว่า เป็น เจ้าฟ้า ในราชวงศ์ล้านนาใช่ไหมคับ [ประวัติศาสตร์]

ความคิดเห็นที่ 5

ก่อนที่จะเทียบลำดับยศเจ้านายล้านนานั้น ต้องทำความเข้าใจกันก่อนว่า ยศเจ้าของล้านนานี้เพิ่งจะมีขึ้นเมื่อรัชกาลที่ ๔ ของไทยเรานี้เอง แต่เดิมมาหัวเมืองล้านนาไม่เคยมียศเจ้า มีแต่ตำแหน่งเจ้าเมืองซึ่งเรียกกันว่า เจ้าหลวง กับอุปราช ที่เรียกกันว่า พระยาอุปราช ต่อมาพระเจ้าแผ่นดินที่กรุงเทพฯ ได้พระราชทานบรรดาศักดิ์ให้เชื้อวงศ์เจ้าเมืองที่มีความชอบในราชการให้เป็นพระยาราชวงศ์ พระยาราชบุตร พระยาบุรีรัตน จึงเริ่มมีตำแหน่งเจ้าขันห้าขึ้นราวรัชกาลที่ ๓ เป็นต้นมา พอมารัชกาลที่ ๔ มีการตั้งตำแหน่งต่างๆ เพิ่มขึ้น และเมื่อครั้งศึกเชียงตุงได้โปรดเกล้าฯ ให้ยกเชื้อวงศ์เจ้าเมืองเชียงใหม่ ลำปาง ลำพูน และน่านขึ้นเป็นเจ้า ตำแหน่งยศต่างๆ จึงเปลี่ยนเป็นเจ้า แต่บางตำแหน่งก็ยังเป็นพระยา ถึงรัชกาลที่ ๕ มีการตั้งตำแหน่งยศต่างๆ เพิ่มขึ้นอีกมาก ยกเว้นเมืองแพร่ที่เจ้าเมืองแพร่ได้เป็นเจ้าเป็นเพียงตนเดียวเมื่อ พ.ศ. ๒๔๔๓ ส่วนคนอื่นๆ ไม่ได้เป็นเจ้าด้วย และเมื่อเกิดกบฏเงรี้ยวเมืองแพร่ในปี ๒๔๔๕ ตำแหน่งยศเมืองแพร่ก็ถูกยกเลิกไปทั้งหมด

คนที่จะเป็น "เจ้า" ในล้านนาได้นั้น สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพทรงบันทึกไว้ว่า มีอยู่ ๒ ประเภท คือ เป็นลูกเจ้าหลวง ทุกคนมีฐานะเนเจ้าเหมือนกันหมด กับพวกที่พ่อเป็นเจ้าแม่เป็นเจ้า ลูกก็จะเป็นเจ้าด้วย แต่ถ้าพ่อเป็นเจ้าแม่เป็นสามัญชน หรือพ่อเป็นสามัญชนแม่เป็นเจ้า กรณีนี้ลูกไม่มีสิทธิเป็นเจ้า ฉะนั้นถ้าจะว่าไปยศเจ้าของล้านนาจึงมิเพียงชั้นเดียว ไม่มีลำดับชั้นเหมือนของไทย

ที่ถามว่า เจ้าดารารัศมีเป็นเจ้าฟเของล้านนาหรือไม่ ตอบได้ว่าไม่สามารถเทียบได้

ในประเด็นเรื่องเจ้านายในล้านนามาถวายตัวเป็นบาทบริจาริกาในพระมหากษัตริย์ไทยแล้วมีฐานะเป็นอย่างไรนั้น มีบันทึกในหนังสือของเจ้าพระยาธรรมาธิกรณาธิบดี (ม.ร.ว.ปุ้ม มาลากุล) เสนาบดีกระทรวงวังกราบบังคมทูลรัชกาลที่ ๖ ว่า ราชสำนักไทยถือว่า เจ้านายล้านนาที่ถถวายตัวนั้นคงมีฐานะเป็นเพียงเจ้าจอมมารดา เพราะเจ้าของล้านนาไม่ใช่เจ้าในราชสำนักไทย และกรณีที่มักจะหยิบยกกระแสพระราชดำรัสในล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๕ ขึ้นมากล่าวอ้างกันว่า ถ้าทรงตั้งพระองค์เจ้าวิมลนาคนพีสีเป็นเจ้าฟ้าแล้วคงไม่สิ้นพระชนม์ ก็เป็นเพียงคำบอกเล่าของคุณแสงดาว ณ เชียงใหม่ ซึ่งพระราชชายาฯ ทรงชุบเลี้ยงมาเท่านั้น หาหลักฐานใดๆ มายืนยันไม่ได้ และคำบอกเล่าของคุณแสงดาวในเรื่องอื่นๆ เมื่อตรวจสอบแล้วก็คลาดเคลื่อนจากข้อเท็จจริงเป็นจำนวนมาก

ธรรมเนียมราชสำนักไทยนั้น ถ้าพระมารดาเป็นเจ้าคือพระองค์เจ้า พระราชโอรสหรือพระราชธิดาย่อมเป็นเจ้าฟ้าแต่ประสูติ แต่ถ้าพระมารดาเป็นหม่อมเจ้าลงมา พระราชโอรสพระราชธิดาย่อมเป็นพระองค์เจ้าทั้งหมด ในกรณีเจ้าฟ้ากุณฑลก็เช่นกัน เมื่อแรกประสูติทรงเป็นเพียงพระองค์เจ้า แล้วจึงทรงได้รับสถาปนาขึ้นเป็นเจ้าฟ้าในภายหลัง และการที่ทรงรับสถาปนาเป็นเจ้าฟ้านั้นก็เพราะพระมหากรุณาธิคุณพิเศษมิได้เกี่ยวข้องกับพระชนนีที่เป็นเจ้าเวียงจันทร์เลย

จากคุณ : V_Mee

เขียนเมื่อ : 31 ต.ค. 52 07:28:15