PANTIP.COM : K8889819 ทำไม ศาสนาพุทธนิกายมหายานถึงได้รับความนิยมลดลงหล่ะครับ [ประวัติศาสตร์]

ความคิดเห็นที่ 14

ในความเห็นของผม

รู้สึกว่า เราจะหลงกับ "แม่แบบ" ของนิกาย - ลัทธิ ว่า หากเป็นนิกายนี้ จะต้องมีคติปรัชญา-พิธีกรรม เหมือนกันทุกภูมิภาคในโลก

ซึ่งมันไม่ใช่เลย

เรารู้ว่าพุทธศาสนา แบ่งเป็นสองสายหลัก คือมหายานและหินยาน
แต่เราก็คงหลงลืมว่า ทั้งสองนิกายมีพัฒนาการไปอีกมากมาย แตกออกใหม่ ผสมเกิดใหม่ ไปผสมกับลัทธิฮินดู ไปผสมกับพราหมณ์

กระบวนการทางวัฒนธรรม ได้สร้างนิกายย่อยขึ้นมากกมาย

หลักฐานในยุคพระเจ้าอโศ ผู้สถาปนาศาสนาพุทธ ในพุทธศตวรรษที่ 3 - 4 ศาสนาพุทธมีถึง 18 นิกาย ที่ล้วนแยกออกมาจาก เถรวาทและมหาสังฆิกะ
พระองค์เป็นองค์อุปถัมภก มหายานโดยตรง

ศาสนาพุทธในยุคแรก จึงเป็นเชน ผสมพราหมณ์ฮินดู และกรีก

พุทธศาสนาในหลายสายข้ามสู่สุวรรณภูมิ พร้อม ๆ กับการแปลงร่าง เป็นลัทธิใหม่ ๆ
พุทธศาสนาในอินเดียถูกทำลายในพุทธศตวรรษที่ 11 - 12
แต่พุทธศาสนาสายวัชรยาน - ตันตระ ในเขตตะวันออกรุ่งเรือง
และพุทธศาสนาสายลังกา - มหาวิหาร ก็รุ่งเรืองและย้อนกลับคืนการฟื้นฟูไปยังชมพูทวีป

พุทธศาสนาจะมีนิกายมากมายขึ้น
มหายานสายหนึ่ง เข้าสู่ภาคใต้ของสุวรรณภูมิ ในราวพุทธศตวรรษที่ 11 - 13 ชวาและเขมรรับเข้าสู่วัฒนธรรม เป็นนิกายมหายานจากสายตะวันตกเฉียใต้ (รัฐโอริสา) ซึ่งก็จะไม่เหมือนมหายานสายอื่น ๆ

มหายานเดินทางไปสู่จีน ก็เป็นนิกายหนึ่ง ในราวพุทธศตวรรษที่ 8 - 9
มหายานที่ไปสู่ธิเบต ก็เป็นสายหนึ่ง

แต่กระนั้น หินยานก็เดินไปทั่ว และเปลี่ยนรูปและเนื้อหาแตกต่างกันไป

มหายานในอินเดีย กลืนกลายเป็นตันตระยาน ผู้มีพระพุทธองค์เป็นภาคหนึ่งของอวตาร ในราวพุทธศตวรรษที่ 12 - 13

และตันตระยาน ได้เข้าสู่ชวา เขมร ในพุทธศตวรรษที่ 17
เมื่อมาถึง ลัทธิโลเกศวร ได้กลายมาเป็นศานอำนาจในการเมือง ของกัมพุชเทศ ในยุคพระเจ้าชัยวรมันที่ 7

ในขณะที่บ้านเมืองในลุ่มเจ้าพระยา รับ เถรวาทแบบอินเดีย ( ผสมผสานแล้ว) และเถรวาทจากลังกา

บ้านเมืองตอนเหนือขึ้นไปรับ เถรวาทที่ผ่านจากมอญ พุกาม พม่า อินเดียตะวันออก เป็นเถรวาทอีกนิกายหนึ่ง

แต่ทั้งหมดก็รับมหายานมาหลายสาย ทั้งสายที่ไม่ใช่ โลเกศวน สายโลเกศวร สายโพธิสัตว์ และสายพระพุทธเจ้า 500พระองค์

ในขณะที่อาณาจักรกัมพุชเทศ ก็ไม่ได้ใช้แต่ลัทธิโลเกศวร นิกายเถรวาท ฮินดูตันตระ พราหมณ์ ก็ยังคงปรากฏอยู่ทั่วไป
พระพุทธเจ้าปรากฏอยู่ทุกนิกาย

มหายานในอินเดีย ไปรุ่งเรือง ในจีน ธิเบต ญี่ป่น
เถรวาทผสมผี(อำนาจเหนือธรรมชาติ) ไปรุ่งเรืองที่เนปาล มองโกลเลีย

ในอินเดีย เถรวาท (หลายนิกาย) ไปเติบโตที่ลังกา และอินเดียใต้
ส่วนในอินเดียเหนือ มหายานกลายเป็นส่วนหนึ่งของฮินดู ในบางนิกาย

ส่วนมหายานในสุวรรณภูมิ ก็ได้แปลงรูปแบบ ตัดส่วนจของพิธีกรรม - คติปรัชญาของตันตระ เอาพระโพธิสัคตว์และพระพุทธหลายพระองค์มารวมไว้ใน นิกายสยามวงศ์ ที่เป็นเถรวาทแบบผสม

มหายานแบบเขมรก็ลดหายไป มาเป็นส่วนผสมในพุทธศาสนาของสยาม ซึ่งก็ไม่เหมือนกับในลังกา เจ้าตำรับพระไตรปิฎกที่มักอ้างถึงกัน

พุทธศาสนาเริ่มกลับมาเป็นหลักในภูมิภาคสุวรรณภูมิ แต่ก็เป็นแบบผสมมหายาน เช่น เรื่องการทำบุญ หลายคนคงไม่รู้ว่า บุญของเถรวาท ไม่สามารถเผื่อแผ่ หรือส่งต่อให่ผู้อื่น แต่ในส่วนผสมที่นำมาจากมหายาน การทำบุญ เราจะสามารถแผ่ส่วนกุศลหรือทำแทนผู้อื่น ๆด้ เพราะมันคือ มหายาน ญาณที่นำมวลสัตว์ให้พ้นทุกข์ แบบโพธิญาณ

การผสมที่เข้าใจยากและกินเวลายาวนาน เกิดขึ้นมาตั้งแต่พุทธศตวรรษที่ 19 - 22 จนเมื่อพุทธที่23 สยามได้สังคยนาพระพุทธศาสนาใหม่เอง กลายเป็นพุทธศาสนาแบบ "ลูกผสม" มาจนถึงทุกวันนี้

มหายานจึงไม่เคยหายไปไหนและไม่ดับสลาย

ยิ่งในญี่ปุ่น มหายาน - วัชรยานตันตระ ได้กลายเป็นการต่อสู้ในการ์ตูน "คุจากุ" ผู้สวด คาถามนตรา ธารณี รหัสวจี - แสดงกรีดมือ มุทธามือ - สร้างมนฑลมันดารา เรียกโพธิสัตว์ผู้มีอำนาจออกมาสู้กับมารร้าย

หุหุ

ปราสาท พระป่าเลไลยก์ (Preah palilay)
มหายาน (วัชรยาน) - เถรวาท ผสมในพุทธศตวรรษที่ 18
ปราสาทพุทธเพียงหลังเดียวในเมืองพระนครหลวงที่ไม่ถูกแตะต้องทำลายภาพพระพุทธประวัติ ?

หน้าบันแถลง ภาพ พระศากยมุนีประทับยืน ปางแสดงธรรม (ไม่ใช่อมิตาภะแบบวัชรยาน)
ทับหลัง เหตุการณ์ตอนเสด็จปรินิพพาน

จากคุณ : วรณัย

เขียนเมื่อ : 23 ก.พ. 53 09:47:35