PANTIP.COM : K9075195 ทำไมภาคอื่นๆอย่างภาคใต้ไม่มีเจ้าเหมือนทางเหนือบ้ [ประวัติศาสตร์]

ความคิดเห็นที่ 17

ราชวงศ์ศรีธรรมาโศกราช

ราชวงศ์ศรีธรรมาโศกราชเป็นราชวงศ์เก่าแก่วงศ์หนึ่งที่เคยมี อำนาจปกครองกำกับดูแล "นครศรีธรรมราช" ในยุคที่มีฐานะเป็นนครรัฐหรืออาณาจักรอิสระบนคาบสมุทรไทย ในช่วงพุทธศตวรรษที่ ๑๘ เป็นต้นมา ก่อนที่จะเข้ารวมอยู่ในราชอาณาจักรกรุงศรีอยุธยาในต้นพุทธ ศตวรรษที่ ๒๐ ชื่อราชวงศ์นี้มีปรากฏอยู่ในหลักฐานทางประวัติ ศาสตร์ท้องถิ่นหลายอย่าง เช่น ตำนานเมืองนครศรีธรรมราช ตำนานพระธาตุเมืองนครศรีธรรมราช และจารึกหลักที่ ๒๔ (พ.ศ. ๑๗๗๓) เป็นต้น

กำเนิดพระเจ้าศรีธรรมาโศกราช
พระเจ้าศรีธรรมาโศกราช หรือพญาศรีธรรมโศก ถือได้ว่าเป็นผู้นำชุมชนยุคที่สองที่สร้างบ้านแปงเมืองขึ้นบนหาดทรายแก้ว บริเวณซึ่งเป็นที่ตั้งเมืองพระเวียง (ตำบลในเมือง อำเภอเมือง จังหวัดนครศรีธรรมราชปัจจุบัน) แต่กำเนิดหรือที่มาของกษัตริย์หรือผู้นำองค์นี้มีหลักฐานแตกต่างกันเป็นสาม สายคือ

สายที่หนึ่ง มาจากท้องถิ่นภาคใต้หลักฐานที่กล่าวถึงเรื่องนี้ชัดเจนก็ คือตำนานเมืองนครศรีธรรม ราชในบรรทัดที่ว่า…
"...ก็ตริกันจะตั้งเมืองแห่งหาดทรายโพ้น...ปีนั้นพญา ศรีธรรมาโศกราชสร้างสถานหาดซายนั้นเป็นกรุงเมือง ชื่อเมืองนครศรีธรรมราช"

"...ได้แต่งสำเภาพงพากันหนีมาเถิงหาดทรายแก้วทะเลรอบ ตั้งอยู่..." และเมื่อมาถึงก็ "...เกลี้ยกล่อมผู้คนซึ่งอยู่ป่าเข้ามาประชุมกันเป็นอัน มาก..." และ "...ให้จัดเอาคนในช่องห้วยช่องเขานั้นแล" นอกจากพวกชุมชนที่อพยพมาจากที่อื่นร่วมมือกับพื้นเมือง ก็ปรากฏว่ามีพระสงฆ์เดินทางมาจากลังการ่วมมือด้วย พระสงฆ์ที่เดินทางมานั้นเป็นนิกายที่เกิดวิวาทกันในลังกาและหัวหน้าสงฆ์รูป หนึ่งซึ่ง "มหาพุทธคำเพียร (เภียร)" "...มหาพุทธคำเพียรก็ว่าอยู่ไสจะวิวาทกันนัก..." จึงพร้อมด้วยบริวาร "...ให้แต่งสำเภา..." มายังนครศรีธรรมราช เสร็จแล้วคนสามกลุ่ม "... ก็ตริกันจะตั้งเมืองแห่งหาดทรายทะเลรอบโพ้น แล้วจะตั้งมฤคเจดีย์และพระพุทธรูปไว้ให้ไหว้วันทนาในตำบลแห่งโพ้น ตามพุทธคำเพียรสนทนาเถิงพระทันต (ธาตุ) พระพุทธเจ้านั่นแล..." และในที่สุดเมื่อผ่านพ้นอุปสรรคทั้งหลาย "...ปีนั้นพญาศรีธรรมโศกสร้างสถานหาดทรายเป็นกรุงเมือง ชื่อเมืองนครศรี ธรรมราช..." และ "...ทำอิฐปูนจะก่อพระมหาธาตุ..."

พิเคราะห์จากตำนานเมืองนครศรีธรรมราชจึงทำให้เข้าใจ ได้ว่า พระเจ้าศรีธรรมาโศกราชเป็นกษัตริย์ปกครองเมืองอื่นมาก่อน ภายหลังเกิดไข้ห่าระบาดในเมืองนั้น จนทำให้คนล้มตายลงเป็นจำนวนมาก จึงต้องอพยพผู้คนที่เหลือตายลงเป็นจำนวนมาก จึงต้องอพยพผู้คนที่เหลือตายลงเรือสำเภาหนีมาขึ้นที่หาดทรายแก้ว และได้ตั้งบ้านเมืองขึ้น ณ ที่นั้น และขนานนามว่า "นครศรีธรรมราชมหานคร" เมื่อสร้างเมืองเสร็จก็ได้สร้างสถูปเจดีย์สำหรับบรรจุพระบรมสารีริกธาตุของ สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าขึ้นในปีมหาศักราช ๑๐๘๙ (ตรงกับ พ.ศ. ๑๗๑๐)

สาย ที่สอง มา จากอินเดีย ในตำนานอีกสองสำนวนมีเรื่องราวแตกต่างกันออกไปจากตำนานเมืองนครศรีธรรมราช คือจดหมายเหตุตำนานเมืองนครศรีธรรมราช ฉบับที่พบที่วัดเวียงสระ อำเภอเวียงสระ จังหวัดสุราษฎร์ธานี กับฉบับที่พบที่บ้านทุ่งตึก อำเภอคุระบุรี จังหวัดพังงา มีเนื้อความตรงกันว่า พระเจ้าศรีธรรมาโศกราชเป็นพราหมณ์ชาวอินเดีย ชื่อว่า "พรหมณ์มาลี" ได้ อพยพไพร่พลลงเรือสำเภาหลายร้อยลำหนีการรุกรานของพวกอิสลามจากอินเดียมาขึ้น บกที่บ้านทุ่งตึก (ใกล้อำเภอตะกั่วป่า ฝั่งทะเลตะวันตก) ในชั้นแรกได้ตั้งบ้านเมืองขึ้นที่นั่น อภิเษกพราหมณ์มาลีขึ้นเป็นกษัตริย์ ถวายพระนามว่า "พระเจ้าศรีธรรมาโศกราช" พราหมณ์มาลาผู้น้องเป็นที่ "พระมหาอุปราช" การอพยพครั้งนี้นัยว่าพวกอินเดียได้นำเอาพระทันตธาตุมาด้วย เมื่อปี ๑๐๐๖ (เข้าใจว่าน่าจะเป็นปีมหาศักราช) พวกพราหมณ์สร้าง เมืองทุ่งตึกไม่ทันสำเร็จก็ถูกพวกอิสลามตามตีแตก จนต้องอพยพทิ้งบ้านเมืองหนีขึ้นไปตามลำน้ำตะกั่วป่าข้ามเขาสก ล่องเลียบริมฝั่งแม่น้ำพุมดวง มาทางทิศตะวันออก แล้วมาตั้งมั่นอยู่ที่บ้านน้ำรอบ ตำบลน้ำรอบ อำเภอพุนพิน จังหวัดสุราษฎร์ธานี แต่เพราะเหตุภูมิประเทศไม่อำนวย ทำให้พวกพราหมณ์ที่อพยพมานี้ผิดน้ำผิดอากาศจนเกิดโรคระบาดขึ้น จึงต้องอพยพผู้คนต่อไปทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ ไปตั้งถิ่นฐานที่เชิงเขาชวาปราบปลายคลองสินปุน (อำเภอคลองท่อม จังหวัดกระบี่) แต่ก็มีเหตุโรคระบาดคล้ายกับที่บ้านน้ำรอบ อำเภอพุนพิน จึงจำเป็นต้องเคลื่อนย้ายต่อไปเพื่อหาชัยภูมิใหม่ ได้อพยพขึ้นมาทางทิศตะวันออกเฉียงเหนืออีกครั้ง และได้ตั้งหลักแหล่งที่บ้านเวียงสระ (อำเภอเวียงสระ จังหวัดสุราษฎร์ธานี) แต่ก็อยู่ได้ไม่นาน เพราะโรคห่ายังไม่หายขาด ต้องรื้อถอนต่อไปทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ พบหาดทรายใหญ่ริมทะเล ภูมิประเทศต้องตามลักษณะของชัยภูมิที่ดี คือมีลำน้ำและที่ราบเหมาะสำหรับการเกษตร จึงได้สร้างเมืองขึ้นไว้ ณ ที่นั่น โดยสร้างกำแพงเมือง พระมหาธาตุ เจดีย์และพุทธสถาน เมื่อจัดระเบียบการปกครองที่อยู่กินแก่ไพร่บ้านเมืองเรียบร้อยแล้ว พระเจ้าศรีธรรมาโศกราชจึงทรงปรึกษาพระมหาเถรานุเถระผู้เป็นอาจารย์และหัว หน้าพราหมณ์ เพื่อหาอุบายป้องกันโรคไข้ห่าซึ่งยังมีอยู่บ่อย เพราะไม่หายขาด พระมหาเถรานุเถระและพราหมณาจารย์ทั้งหลายตกลงเห็นพ้องกันให้ทำเงินตรานโมตาม ตำรับไสยเวทหว่านรองเมือง ตั้งแต่นั้นเมืองนครศรีธรรม ราชก็ปลอดจากโรคนี้

สายที่สาม มาจากละโว้ เมื่อวันที่ ๑๗ มกราคม ๒๕๑๙ ศาสตราจารย์ขจร สุขพานิช ได้เสนอบทความในการบรรยายเรื่อง "ราชวงศ์ศรีธรรมาโศกราช ตามศิลาจารึกดงแม่นางเมืองจังหวัดนครสวรรค์ เป็นราชวงศ์แรกของไทยหรือไม่" ณ หอสมุดแห่งชาติ มีใจความที่เกี่ยวข้องกับราชวงศ์ศรีธรรมาโศกราชแห่งนครศรีธรรมราช ซึ่งพอสรุปได้คร่าวๆ ว่า ราชวงศ์ศรีธรรมาโศกราชอุบัติขึ้นที่เมืองละโว้ ราว พ.ศ. ๑๖๕๘ (หรือก่อนหน้านี้ก็ไม่ควรมากนัก) และได้ประกาศเอกราชโดยส่งคณะทูตไปเมืองจีนครั้นแล้วถูกพระเจ้าสุริยวรมันที่ ๒ แผ่อำนาจเข้ามาครอบครอง จวบจนสิ้นพระชนม์เมื่อ พ.ศ. ๑๖๙๓ ต่อมาอีกห้าปี ราชวงศ์ศรีธรรมาโศกราชส่งราชทูตคณะที่ ๒ ไปเมืองจีนอีก การส่งทูตไปครั้งนี้เป็นการพยายามที่จะประกาศเอกราชของเมืองละโว้อีกครั้ง หนึ่ง ต่อมาเมื่อพระเจ้าชัยวรมันที่ ๗ เรืองอำนาจ ก็กลับมารุกรานดินแดนในแถบลุ่มน้ำเจ้าพระยาอีก ราชวงศ์ศรีธรรมาโศกราชที่เมืองละโว้มีกำลังน้อยกว่าจึงอพยพหนีลงมายังแหลม มาลายู ตั้งตัวเป็นใหญ่อยู่ที่นครศรีธรรม ราชหรือตามพรลิงค์ เรื่องราวของราชวงศ์ศรีธรรมาโศกราชในลุ่มน้ำเจ้าพระยาต่อด้วยเรื่องราวของ พระเจ้าศรีธรรมาโศกราชในนครศรีธรรมราช ซึ่งถ้าพิจารณาจากความข้างต้นนี้ก็จะเห็นว่าพระเจ้าศรีธรรมาโศกราชมิใช่ พราหมณ์ที่มาจากอินเดีย เหมือนความในตำนานเมืองนครศรีธรรมราช ฉบับเวียงสระ

credit : Tambralinga

จากคุณ : โกเมศ (GIFTCGM)

เขียนเมื่อ : 7 เม.ย. 53 00:07:06