ความคิดเห็นที่ 1 เพราะคนชำระประวัติศาสตร์(กรมพระยาดำรงฯ)คงไม่อยากให้สับสน ไม่อยากให้มีคนสงสัย ว่าทำไมถึงต้องมีกษัตริย์สองคน อีกอย่างก็คงเพราะลูกหลานพระปิ่นเกล้าฯไม่ได้เป็นใหญ่ต่อมาเลย รับราชการไม่กี่คน ส่วนเด็กที่ไม่รู้จักเพราะไม่ได้สนใจเรียนมากกว่า ตอนเราเด็กๆครูก็ไม่ค่อยได้สอนแต่สนใจเอง เพื่อนเราหลายคนก็รู้จักแต่สะพานพระปิ่นเกล้า ไม่รู้หรอกว่าคือใคร จากคุณ : superkoy เขียนเมื่อ : 16 พ.ค. 53 10:20:37

ความคิดเห็นที่ 2 ผมทราบเพราะว่าครูตอน ม.ต้นเล่าเรื่องนอกตำราให้ฟัง ก็เกือบยี่สิบกว่าปีมาแล้ว จากคุณ : ซัดกันจนแหลก เขียนเมื่อ : 16 พ.ค. 53 10:31:15

ความคิดเห็นที่ 3 เอาให้ครูประถม หรือม.ต้น สอนประวัติศาสตร์ทั่วไปให้ถูกต้องก่อนครับ จากคุณ : natthaset เขียนเมื่อ : 16 พ.ค. 53 11:08:39

ความคิดเห็นที่ 4 แหม ออยากให้เล่าบ้างจัง...ผมก็ไม่รู้จักเลยครับ จากคุณ : บินวน เขียนเมื่อ : 16 พ.ค. 53 11:12:00

ความคิดเห็นที่ 5 คห.1  โทษเด็กเฉยเลย จากคุณ : ต้มยำขลุกขลิก เขียนเมื่อ : 16 พ.ค. 53 11:34:39

ความคิดเห็นที่ 6 พระราชประวัติพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว พระ ราชนิพนธ์ในรัชกาลที่ ๔                                     สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าอิศเรศจุธามณี ตรีพิธเพ็ชรรัตนาลงกฎ อรรคราโชรสวรยศวิบุลย อดุลยเดชมหาสุขุมาลย์ วงศวโรดม บรมราชกุมาร คือพระบาทสมเด็จพระปวเรนทราเมศรมหิศเรศรังสรรค์ พระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่งเสด็จเฉลิมพระราชมนเทียรในพระบวรราชวัง นับตามพระราชวงศ์นี้นั้น พระองค์เป็นพระราชบุตรที่ ๕๐ หรืออีกแอย่างหนึ่ง เป็นที่ ๒๗ ตามจำนวนนับแต่พระองค์ที่เป็นพระราชกุมาร ของพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ซึ่งเป็นพระเจ้าแผ่นดินใหญ่ที่ ๒ ในพระบรมราชวงศ์นี้ และเป็นพระโอรสที่ ๓ ตามจำนวนซึ่งประสูติเป็นพระองค์ หรือเป็นที่ ๕ ตามจำนวนซึ่งตั้งพระครรภ์ ในกรมสมเด็จพระศรีสุริเยนทรามาตย์ ตั้งพระครรภ์มาแต่เดือนอ้าย ปีเถาะนักระษัตรนพศก จุลศักราช ๑๑๖๙ เป็นปีที่ ๒๖ ในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก ครั้งนั้นพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยซึ่งเป็นสมเด็จพระบรมชนกนาถ ยังเป็นสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงอิศรสุนทรในแผ่นดินนั้นอยู่ ครั้นเมื่อพระราชบุตรพระองค์นี้ตั้งพระครรภ์ขึ้นได้ ๔ เดือน ก็ได้เลื่อนฐานันดรราชอิสริยยศ อุปราชาภิเษกเป็นกรมพระราชวังบวรสถานมงคลในแผ่นดินนั้น                                     ครั้นพระครรภ์ถ้วนทศมาสก็ประสูติในวันอาทิตย์ เดือน ๑๐ ขึ้น ๑๕ ค่ำ ปีมะโรงนักระษัตรสัมฤทธิศก จุลศักราช๑๑๗๐ เป็นปีที่ ๒๗ ในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก เวลา ๕ นาฬิกาแต่เที่ยงคืนวันนั้น พระอาทิตย์สถิตราศีสิงห์ พระพุทธ พระเสาร์ พระลักขณาอยู่ราศีสิงห์ พระเคราะห์ทั้ง ๓ อยู่ร่วมราศีกัน พระจันทร์ พระพฤหัสบดี ๒ พระเคราะห์อยู่ราศีกุมภ์เล็งพระลักขณา พระอังคาร พระราหู ๒ พระเคราะห์อยู่ราศีดุลย์เป็นโยคแก่พระลักขณา แต่พระเสาร์อยู่ราศี การประสูติครั้งนี้เป็นไปตามกาลตามสมัย ที่พระราชวังเดิมปากคลองบางกอกใหญ่ ครั้งนั้นเรียกว่าพระบวรราชวังใหม่ อยู่ในกำแพงกรุงธนบุรีโบราณ                                     เมื่อพระชนมายุพระราชกุมารได้ ๑๓ เดือนหย่อนอยู่ ๗ วัน สมเด็จพระบรมชนกนาถ ซึ่งเป็นกรมพระราชวังบวรสถานมงคลอยู่ในเวลานั้น ก็ได้เสด็จเถลิงถวัลย์ราชบรมราชาภิเษก ในวันอาทิตย์ เดือน ๑๐ ขึ้น ๙ ค่ำ ปีมะเส็งเอกศก จุลศักราช ๑๑๗๑ พระราชกุมารพระองค์นี้ ราชบริพารก็ได้เชิญเสด็จตามเสด็จสมเด็จพระบรมชนกนาถมาในพระบรมมหาราชวัง แต่ ณ วันพฤหัสบดี เดือน ๙ แรม ๑๓ ค่ำ ก่อนแต่วันพระบรมราชาภิเษกขึ้นไปได้ ๑๐ วัน ทรงพระเจริญอยู่ในพระบรมมหาราชวังจนพระชนมายุได้ ๑๒ ขวบกับ ๖ เดือน ก็ได้รับมงคลการโสกันต์ในพระราชพิธีใหญ่ อย่างสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอเจ้าฟ้า สมเด็จพระบรมชนกนาถเสด็จสวรรคต แต่วันพุธ เดือน ๘ แรม ๑๑ ค่ำ ปีวอกฉศก จุลศักราช ๑๑๘๖ พระราชกุมารพระองค์นี้มีพระชนมายุได้ ๑๖ ปีหน่อยอยู่เดือนหนึ่ง ได้เสด็จกลับคืนไปอยู่พระราชวังเดิม                                     ได้ทำราชการในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว มีความชอบจึ่งโปรดทรงตั้งให้เป็นเจ้าฟ้าต่างกรม ปรากฏพระนามว่า สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้ากรมขุนอิศเรศรังสรรค์ ได้บังคับบัญชาว่ากล่าวกรมทหารแม่ปืนหน้า ปืนหลัง และญวนอาสารบ แขกอาสาจาม แต่งกำปั่นเป็นเรือรบบางลำ และได้รับอาสาราชการเป็นแม่ทัพออกไปรบญวนครั้งหนึ่ง เมื่อปีฉลูนักระษัตรตรีศก จุลศักราช ๑๑๒๓ เป็นปีที่ ๑๙ ในแผ่นดิน พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงประชวรตั้งแต่เดือนอ้ายปีจอโทศก จุลศักราช ๑๒๑๒ มาเสด็จสวรรคตในวันพุธ เดือน ๕ ขึ้นค่ำ ๑ ปีกุนยังเป็นโทศก                                     พระราชวงศานุวงศ์ และท่านเสนาบดี และข้าราชการเป็นอันมาก ปรึกษาพร้อมกันถวายราชสมบัติและแผ่นดิน แด่สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอเจ้าฟ้าทั้ง ๒ พระองค์ เพื่อว่าพระองค์ใหญ่จะได้พระบรมราชาภิเษกในพระบรมมหาราชวัง และพระองค์น้อยจะได้รับพระบวรราชภิเษกในพระบวรราชวัง พระองค์ใหญ่นั้นคือ สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้ามงกุฎ พระองค์น้อยนั้น คือ สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้ากรมขุนอิศเรศรังสรรค์ ท่านทั้งปวงพร้อมกันเชิญเสด็จพระองค์ใหญ่เข้ามารักษาพระบรมมหาราชวังอยู่แต่ ณ วันพฤหัสบดี เดือน ๕ ขึ้น ๒ ค่ำ ปีกุนยังเป็นโทศก พระองค์น้อยได้เสด็จไปอยู่ในพระบวรราชวัง แต่ ณ วันศุกร์ เดือน ๖ ขึ้น ๒ ค่ำ ปีกุนตรีศก จุลศักราช ๑๒๑๓                                     พระองค์ใหญ่เสด็จเถลิงถวัลยราชรับพระบรมราชาภิเษก ในวันพฤหัสบดี เดือน ๖ ขึ้น ๑๕ ค่ำ ปีกุนตรีศก จุลศักราช ๑๒๑๓ ทรงพระนามในพระสุพรรณบัฎว่าสมเด็จพระปรเมนทรมหามงกุฎ สุทธสมมติเทพยพงศ วงศาอิศวรกระษัตริย์ วรขัติยราชนิกโรดม จาตุรันตบรมมหาจักรพรรดิราชสังกาศ บรมธรรมิกมหาธรรมราชาธิราช บรมนาถบพิตร พระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นพระเจ้าแผ่นดินสยามใหญ่ที่ ๔ ในพระบรมราชวงศ์นี้ จึงโปรดให้ตั้งการพระบวรราชาภิเษกในพระบวรราชวัง และพระราชทานพระบวรราชาภิเษก มีพระนามในพระสุพรรณบัฏว่า สมเด็จพระปวเรนทราเมศมหิศเรศรังสรรค์ มหันตวรเดโชไชย มโหฬารคุณอดุลยพิเศษ สรรพเทเวศรานุรักษ บวรจักรพรรดิราช บวรนาถบพิตร พระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดให้รับพระราชบวรราชโองการอย่างสมเด็จพระเจ้าเอกาทศรถ ในแผ่นดินสมเด็จพระนเรศวรมหาราชเจ้าเมื่อครั้งกรุงศรีอยุธยาเก่า                                     พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัวเมื่อได้พระบวรราชาภิเษกแล้ว ได้ทรงปฏิสังขรณ์พระบวรราชวัง ซึ่งชำรุดทรุดโทรมอยู่แต่ก่อน แก้ไขให้งามดีเป็นปรกติดังเก่าบ้าง ยิ่งกว่าเก่าบ้าง ได้จัดการทหารและเครื่องศัสตราวุธสรรพรณยุทโธปการขึ้นสำหรับแผ่นดินเป็นอัน มาก ได้ทรงสร้างเรือรบกลไฟชื่ออาสาวดิรศลำหนึ่ง ชื่อยงยศอโชฌิยาลำหนึ่ง ขึ้นสำหรับพระนคร เป็นความชอบแก่แผ่นดิน                                     พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว ตั้งแต่ทรงพระเจริญวัยมาจนถึงปีวอกโทศก จุลศักราช ๑๒๒๒ มีพระบุตรพระราชธิดาเป็นอันมาก นับถึง ๖๓ พระองค์ แต่สิ้นพระชนม์เสียแต่ยังพระเยาว์ ๓๓ พระองค์ ยังคงอยู่ ๓๐ พระองค์ พระองค์เจ้าชาย ๑๖ พระองค์ พระองค์เจ้าหญิง ๑๔ พระองค์                                     ตั้งแต่ปลายปีระกาตรีศก จุลศักราช ๑๒๒๓ พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระประชวรมีพระอาการต่างๆไปไม่เป็น ปรกติ ไม่สบายพระองค์สืบๆ มา จนถึงเดือน ๖ ปีฉลูสัปตศก จุลศักราช ๑๒๒๗ ทรงพระประชวรมาก พระกายทรุดโทรมพระกำลังหย่อนลง แพทย์หลวงหลายพวกหลายเหล่าถวายพระโอรสแก้ไข พระอาการคลายบ้างแล้วทรุดไปเล่า จนถึงวันอาทิตย์ เดือน ๒ แรม ๖ ค่ำ ปีฉลูสัปตศก เวลาเช้า ๓ โมง คือ ๙ นาฬิกาเที่ยงคืน เสด็จสวรรคตเมื่อเวลาพระอาทิตย์สถิตย์ราศีธนูองศา ๒๕ สิริพระชนมายุตามจันทรคติอย่างชาวสยามใช้ ได้ ๕๗ ปีกับ ๕ เดือนกับ ๕ วัน นับเป็นวันได้ ๒๐๙๔๓ กับเศษอีก ๔ ชั่วโมง                                     เมื่อทรงพระประชวรหนักใกล้จะเสด็จสวรรคต ไม่ได้ทรงสั่งการอันหนึ่งอันใดให้ลำบากพระราชหฤทัย ไว้วางพระราชอัธยาศัยแสดงการทรงเชื่อถือเป็นหนึ่งว่า สมเด็จพระบรมเชษฐาธิราชซึ่งดำรงยุติธรรม จะทรงพระราชดำริแล้วดำรัสการทุกสิ่งทุกอย่างสมควรแก่เหตุผลโดยยุติธรรม และราชการแผ่นดิน ไม่ต้องทรงพระวิตก เพราะเคยเห็นการที่ชอบเป็นมาแล้วแต่หลังนั้นเป็นอันมาก                                     ท่านทั้งปวงอ่านเรื่องนี้แล้วจงปลงธรรมสังเวชเถิด ว่าสมบัติวิบัติทั้งปวงเป็นความทุกข์สำหรับสงสารวัฏ ความตัดอาลัยและความกำหนัดในของทุกอย่าง เพื่อออกจากทุกข์ทั้งปวงเป็นความดีแท้แล. http://www.bloggang.com/mainblog.php?id=rattanakosin225&month=19-09-2007&group=1&gblog=37 จากคุณ : กัมม์ เขียนเมื่อ : 16 พ.ค. 53 11:55:46

ความคิดเห็นที่ 7 ว่าด้วยหน้าที่และพระอัธยาศัยในกรมพระราชวังบวรฯ กรุงรัตนโกสินทร์ http://www.bloggang.com/mainblog.php?id=rattanakosin225&month=19-09-2007&group=2&gblog=81                                   ว่าด้วยหน้าที่ของพระมหาอุปราช พระมหาอุปราชมีหน้าที่ในการศึกตรงกับคำที่เรียกว่า "ฝ่ายหน้า" เป็นสำคัญกว่าอย่างอื่น พึงเห็นอธิบายได้แม้ในกรุงรัตนโกสินทร์นี้ ในรัชกาลที่ ๑ พระมหาอุปราชก็ต้องทำศึก ทั้งที่โดยเสด็จและเสด็จไปโดยลำพังพระองค์มาจนตลอดพระชนมายุ ถึงรัชกาลที่ ๒ พม่าตีหัวเมืองปักษ์ใต้ฝ่ายตะวันตก ถึงรัชกาลที่ ๓ เกิดกบฏเวียงจันทน์ พระมหาอุปราชก็เสด็จไปบัญชาการศึกทั้ง ๒ คราว แต่ถึงรัชกาลที่ ๔ จะยกกองทัพไปตีเมืองเชียงตุง พระมหาอุปราชทรงศักดิ์อย่างเป็นพระเจ้าแผ่นดิน จึงโปรดฯให้กรมหลวงวงศาธิราชสนิทเสด็จไปบัญชาการศึกต่างพระมหาอุปราช(๑)เป็น ตัวอย่างมาดังนี้                                   นอกจากทำศึก พระมหาอุปราชยังมีหน้าที่ตลอดไปถึงการป้องกันพระราชอาณาเขต ข้อนี้มีมาจนในกรุงรัตนโกสินทร์นี้ เช่นในการสร้างป้อมปราการที่เมืองพระประแดงและเมืองสมุทรปราการ พระมหาอุปราชก็ทรงบัญชาการทั้งในรัชกาลที่ ๒ และรัชกาลที่ ๓ ถึงรัชกาลที่ ๔ ที่โปรดฯให้พระบาทสมเด็จ ฯ พระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงจัดทหารบกทหารเรือขึ้นทางฝ่ายวังหน้า ก็เนื่องมาแต่หน้าที่ของพระมหาอุปราชในการป้องกันพระราชอาณาเขตนั่นเอง เมื่อว่าโดยย่อหน้าที่ของพระมหาอุปราชเป็นฝ่ายทหาร เนื่องด้วยการทำสงคารมมาแต่โบราณ จึงมีผู้คนทั้งนายและไพร่ขึ้นอยู่ในกรมพระราชวังบวรสถานมงคลมากกว่ากรมอื่นๆ เพื่อเกิดสงครามเมื่อใดพระมหาอุปราชจะได้เรียกรี้พลได้ทันที ข้อนี้เป็นมูลเหตุที่มีขุนนางวังหน้า เรียกว่า "ข้าราชการฝ่ายพระราชวังบวร" ขึ้นเป็นจำนวนมากอีกแผนก ๑                                   แต่ในเวลาว่างศึกสงครามพระมหาอุปราชมีหน้าที่ในการปกครองพระราชอาณาเขตอย่าง ใดไม่ คำซึ่งกล่าวกันมาแต่ก่อนว่า "พระมหาอุปราชเสวยราชย์กึ่งพระนคร" นั้น มีมูลมาแต่การแบ่งเขตรักษาท้องที่ในบริเวณพระนคร อันเป็นแบบมาแต่ครั้งกรุงศรีอยุธยา ที่ในกรุงเทพฯ นี้ปันเขต (ว่าตามแผนที่ในปัจจุบันนี้) ตามแนวถนนพระจันทร์ ตั้งแต่ท่าน้ำตรงไปทางตะวันออกจนถึงประตูสำราญราษฎร์ (ถนนบำรุงเมือง) ท้องที่ข้างใต้เป็นอำเภอวังหลวง กรมนครบาลวังหลวงรักษา ท้องที่ข้างเหนือเป็นอำเภอวังหน้า กรมนครบาลวังหน้ารักษา แต่ปันเขตเพียงถึงคูพระนครเท่านั้น ท้องที่นอกออกไปเป็นอำเภอวังหลวงทั้งนั้น                                   ที่ไม่ให้พระมหาอุปราชเกี่ยวข้องในการปกครองบ้านเมือง น่าจะมีเหตุทำให้เห็นจำเป็นมาแต่โบราณ ด้วยพิเคราะห์ตามเรื่องพงศาวดาร แม้พระมหาอุปราชเป็นพระราชโอรสของพระเจ้าแผ่นดินก็ไม่พ้นมีเหตุร้ายได้ทุก รัชกาล ยิ่งพระมหาอุปราชมิได้เป็นพระราชโอรสของพระเจ้าแผ่นดินแล้ว มักเกิดเหตุร้ายยิ่งกว่าที่จะเรียบร้อย มีตัวอย่างมาหลายคราว ฐานะของพระมหาอุปราชจึงมาความลำบากอยู่ไม่น้อย(๒)                                   เมื่อครั้งกรุงศรีอยุธยาพระมหาอุปราชจะทรงประพฤติอย่างไรหาทราบไม่ แต่ในกรุงรัตนโกสินทร์นี้ ประพฤติผิดกันทุกพระองค์ ในรัชกาลที่ ๑ เมื่อสมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาสุรสิงหนาทเป็นพระมหาอุปราช พระอัธยาศัยอยู่ข้างจะมีทิฐิมานะ เกิดบาดหมางกับพระบาทสมเด็จฯพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกหลายครั้ง แทบถึงจะรบกันก็มี จนที่สุดเมื่อสวรรคตพวกวังหน้าที่เป็นคนใกล้ชิดก็กำเริบ ถึงต้องปราบปรามกัน บางทีเหตุที่มีในรัชกาลที่ ๑ นั้น จะเป็นตัวอย่างให้พระมหาอุปราชระวังพระองค์ต่อมา เมื่อพระบาทสมเด็จ ฯ พระพุทธเลิศหล้านภาลัยได้เป็นพระมหาอุปราชในตอนปลายรัชกาลที่ ๑ ก็ไม่ปรากฏว่าประพฤติพระองค์ให้ผิดกับเมื่อยังเป็นสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ อย่างใด เมื่อถึงรัชกาลที่ ๒ พระมหาอุปราชทรงชอบชิดสนิทเสน่หากับสมเด็จพระบรมเชษฐาธิราชมาแต่เดิม ปรากฏว่าพระบาทสมเด็จ ฯ พระพุทธเลิศหล้านภาลัยมีรับสั่งให้ทรงช่วยว่าราชการ ก็เสด็จลงมาประทับที่โรงละครหลังวัดพระศรีรัตนศาสดาราม ตรวจตราข้อราชการต่างๆ ก่อนเสด็จเข้าเฝ้าในท้องพระโรงเป็นนิจจนตลอดพระชนมายุ                                   ถึงรัชกาลที่ ๓ เมื่อทรงสถาปนากรมหมื่นศักดิพลเสพขึ้นเป็นพระมหาอุปราช ปรากฏว่าถ่อมพระองค์มาก เป็นต้นว่าประทับอยู่เพียงที่มุขไม่เสด็จประทับบนพระพิมานวังหน้า พระราชยานก็ไม่ทรงเสลี่ยงอย่างเป็นต่างกรม(๓) เรือพระที่นั่งก็ทรงเรือกราบกันยาหลังคากระแซงอย่างพระองค์เจ้า(๔)ไม่ ดาดสีเหมือนเรือเจ้าฟ้า และไม่เข้าเกี่ยวข้องในราชการบ้านเมืองเหมือนพระมหาอุปราชในรัชกาลที่ ๒                                   ครั้นถึงรัชกาลที่ ๔ พระบาทสมเด็จ ฯ พระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงสถาปนาพระบาทสมเด็จฯพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่งอยู่ในฐานะที่พระมหาอุปราชให้มีพระยศเหมือนอย่างพระเจ้าแผ่นดิน(๕) พระราชทานเครื่องราชูปโภคต่างๆ กับทั้งตำแหน่งข้าราชการวังหน้าเพิ่มขึ้นให้เป็นทำนองเดียวกับวังหลวง เป็นแต่ลดลงบ้างเล็กน้อย ถึงกระนั้นพระบาทสมเด็จฯพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัวก็ถ่อมพระองค์ ไม่โปรดในการแสดงยศศักดิ์ เป็นต้นว่าไม่เสด็จออกให้ขุนนางเฝ้าในท้องพระโรงนอกจากเวลามีงานพิธี โดยปกติเสด็จออกให้เฝ้าที่โรงรถ การที่เสด็จไปไหนด้วยกระบวนแห่เสด็จก็เฉพาะแต่ในงานพิธี หรือเสด็จลงมาเฝ้าตามตำแหน่ง ถ้าโดยปกติเสด็จไปตามวังเจ้านายที่ชอบชิด ก็ทรงม้ามีคนตามเสด็จคนหนึ่งหรือสองคน(๖) และยังทรงโปรดดำเนินเที่ยวเตร่ตามบ้าน เหมือนเมื่อยังเป็นกรมอยู่ในรัชกาลที่ ๓ เสด็จอยู่วังหน้าโดยปกติโปรดทรงฝึกซ้อมหัดทหาร หรือมิฉะนั้นก็นัดคนไปขี่ม้า ถ้ากลางวันเล่นคลีกลางคืนเล่นซ่อนหา แต่ส่วนการบ้านเมืองนั้นไม่ทรงเอาเป็นพระราชธุระทีเดียว แม้เมื่อฝรั่งต่างชาติเข้ามาขอทำหนังสือสัญญาทางพระราชไมตรี ก็ไม่ทรงเกี่ยวข้องในการปรึกษาหารือ                                   ถึงรัชกาลที่ ๕ เมื่อทรงสถาปนากรมหมื่นบวรวิชัยชาญเป็นมหาอุปราช เป็นเวลาว่างการทัพศึก แต่ผู้สำเร็จราชการแผ่นดินประสงค์จะรักษาหน้าที่ของพระมหาอุปราชตามประเพณี เดิมไว้ จึงจัดให้เสด็จไปตรวจตราป้อมที่เมืองสมุทรปราการและเมืองจันทบุรี และต่อมาให้ทรงบัญชาการซ่อมแซมป้อมเสือซ่อนเล็บ ที่เมืองสมุทรปราการด้วย แต่ส่วนพระองค์กรมพระราชวังบวรวิชัยชาญนั้น โดยปกติก็ถ่อมพระองค์ทรงพยายามที่จะประพฤติตามเยี่ยงอย่างพระบาทสมเด็จ ฯ พระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นต้นว่าเสด็จลงมาเฝ้าในเวลาเสด็จออกขุนนางและในงานพระราชพิธีเสมอเป็นนิจ แต่ไม่เข้าเกี่ยวข้องกับราชการบ้านเมือง เวลาเสด็จประทับอยู่ในพระราชวังบวร ก็ไม่โปรดเสด็จออกขุนนางในท้องพระโรง คงออกขุนนางที่โรงรถเหมือพระบาทสมเด็จ ฯ พระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว แต่เลิกการเล่นกีฬาและไม่เสด็จไปเที่ยวเยี่ยมเยือนเจ้านาย แม้การฝึกหัดทหารก็เพียงรักษาแบบแผนให้คงอยู่. ............................................................................................................................................... เชิงอรรถ (๑) เคยได้ยินผู้ใหญ่เล่าให้ฟังว่า พระบาทสมเด็จ ฯ พระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงจำนงว่า ถ้าตีเมืองเชียงตุงได้สำเร็จ จะทรงสถาปนากรมหลวงวงศาฯ เป็น กรมพระราชวังหลัง (๒) เจ้าฝรั่งองค์หนึ่งเคยตรัสกับข้าพเจ้าถึง เรื่องเจ้ารัชทายาทในประเทศยุโรป เธอชี้แจงว่าเจ้ารัชทายาทนั้นอยู่ในที่ยาก เพราะถ้าไม่เอาใจใส่ในการบ้านเมืองเลย คนทั้งหลายก็ดูหมิ่นว่าโง่เขลาหรือเกียจคร้าน ถ้าเอาใจใส่เกินไปก็เป็นแข่งบารมีพระเจ้าแผ่นดิน เพราะฉะนั้นต้องระวังวางพระองค์แต่พอเหมาะอยู่เสมอ (๓) พระเสลี่ยงของสมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาศักดิพลเสพ เดิมแก้เป็นธรรมาสน์ไว้ที่วัดบวรนิเวศ เดี๋ยวนี้อยู่ในพิพิธภัณฑ์สถานสำหรับพระนคร (๔) กรมพระราชวังบวรวิชัยชาญเสด็จทอดกฐิน ก็ทรงเรืออย่างเดียวกันในบางวัน แต่บางวันทรงเรือสีตามอย่างพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว (๕) เรียกตามภาษาอังกฤษว่า Second King พระเจ้าแผ่นดินที่ ๒ ฝรั่งเลยเรียกพระมหาอุปราชว่าพระเจ้าแผ่นดินที่ ๒ มาจนกรมพระราชวังบวรวิชัยชาญ (๖) พระองค์ประดิษฐวรการ อธิบดีช่างหล่อ (อยู่ข้างพระที่นั่งสุทไธสวรรย์ ตรงที่สร้างสวนสราญรมย์เดี๋ยวนี้) เคยตรัสเล่าว่า ครั้งหนึ่งพระบาทสมเด็จ ฯ พระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงม้ามีมหาดเล็กตามเสด็จคนหนึ่ง ไปเคาะประตูเรียก พระองค์ประดิษฐฯออกมารับเชิญเสด็จไปประทับที่ท้องพระโรง เป็นเวลาค่ำมีแต่ไต้จุดอยู่ดวงหนึ่ง พระบาทสมเด็จ ฯ พระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงประทับสนทนา และทรงเขี่ยไต้ไปพลางจนเสด็จกลับ จากคุณ : กัมม์ เขียนเมื่อ : 16 พ.ค. 53 12:00:08

ความคิดเห็นที่ 8 จะให้เอ่ยในเรื่องอะไรเป็นพิเศษครับ จากคุณ : กัมม์ เขียนเมื่อ : 16 พ.ค. 53 12:01:15

ความคิดเห็นที่ 9 ลายพระหัตถ์ พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าฯ ถึงเซอร์ จอห์น บาวริ่ง พร้อมพระราชลัญจกร ทรงอาร์ม จากคุณ : หนุ่มรัตนะ เขียนเมื่อ : 16 พ.ค. 53 14:49:54

ความคิดเห็นที่ 10 ลายพระหัตถ์พระองค์ท่านงดงามมากนะครับ บอกให้ทราบได้เลยว่าพระองค์ท่านน่าจะทรงภูมิความรู้ด้านภาษาอังกฤษแน่ๆ จากคุณ : กุ้งบก เขียนเมื่อ : 16 พ.ค. 53 18:36:18

ความคิดเห็นที่ 11 จนถึงเดือน ๖ ปีฉลูสัปตศก จุลศักราช ๑๒๒๗ ทรงพระประชวรมาก พระกายทรุดโทรมพระกำลังหย่อนลง แพทย์หลวงหลายพวกหลายเหล่าถวายพระโอรสแก้ไข พระอาการคลายบ้างแล้วทรุดไปเล่า จนถึงวันอาทิตย์ เดือน ๒ แรม ๖ ค่ำ ปีฉลูสัปตศก เวลาเช้า ๓ โมง คือ ๙ นาฬิกาเที่ยงคืน เสด็จสวรรคต . . . ไหงเวลามันย้อนกลับได้ละครับ       ประชวรเดือน6    สวรรคตเดือน2   ปีเดียวกัน จากคุณ : zodiac28 เขียนเมื่อ : 17 พ.ค. 53 01:16:12

ความคิดเห็นที่ 12 นั่นไหมละ  เป็นเรื่องที่ต้องระวังในปฏิทิน เดือนของไทยนับแบบจันทรคติ  เปลี่ยนปีที่กลางเดือนเมษายน  เรียกว่าเถลิงศก เดือน ๖ จึงเป็นต้นๆ ปี  นับวนไป เืดือน ๗ เดือน ๘ ... เดือนอ้าย เดือนยี่ เดือน ๓ เดือน ๔ ...   เดือน ๒  จึงเป็นปลายปีครับ เข้าใจว่า คุณ zodiac28  คงจะนับเดือนแบบใหม่ที่เริ่มต้นนับเดือนมกราเป็นต้นปี  แต่พระราชนิพนธ์นี้ทรงไว้เป็นการนับแบบเก่าหนะครับ ขอบพระคุณทุกท่านสำหรับน้ำใจไมตรีครับ แก้ไขเมื่อ 17 พ.ค. 53 01:56:27 จากคุณ : กัมม์ เขียนเมื่อ : 17 พ.ค. 53 01:48:01

ความคิดเห็นที่ 13 ยังงั้นเอง    ขอบคุณครับ     ความจริงก็พอจะรู้อยู่บ้าง     แต่บอกเดือน2เลยงง    ถ้าบอกเดือนยี่ก็พอจะคาดเดาได้ครับ จากคุณ : zodiac28 เขียนเมื่อ : 17 พ.ค. 53 01:56:45

ความคิดเห็นที่ 14 ลายพระหัตถ์ สวยมาก เเบบนี้เขียนด้วยปากกาอะไรหรอครับ จากคุณ : panard1 เขียนเมื่อ : 17 พ.ค. 53 08:38:01

ความคิดเห็นที่ 15 เขียน "เดือน ๒"  อ่านว่า "เดือนยี่" วิธีนับเดือนของเราไม่มี "เดือนสอง" นะครับ ยังมีวิธีเขียนแบบย่อด้วยนะครับ อย่างเช่นวันอาทิตย์ เดือนยี่ แรม ๖ ค่ำ ปีฉลูสัปตศก  จะเขียนว่า จากคุณ : กัมม์ เขียนเมื่อ : 17 พ.ค. 53 10:04:47

ความคิดเห็นที่ 16 ขออนุญาตคุณกุ้งที่กระซิบถามมาว่า "...ลายพระหัตถ์ภาษาอังกฤษของพระองค์ท่านมาลง งดงามมาก....พอทราบรายละเอียดการเรียนภาษาอังกฤษของพระองค์ท่านมั๊ยครับ..."  ขออนุญาตยกมาไว้ที่กระทู้กระทู้นี้เลยนะครับ มีบันทึกว่า  พระองค์ทรงศึกษาภาษาอังกฤษและความรู้สมัยใหม่จากพวกมิชชันนารีอเมริกัน  แต่ไม่ทราบว่าใครเป็นอาจารย์ผู้สอน  น่าจะศึกษาจากหลายๆ คน  การศึกษาของเจ้านายตามแบบเก่า  จะทรงศึกษาเพื่อให้อ่านออกเขียนได้  ต่อจากนั้นก็จะทรงขวนขวายเล่าเรียนสรรพวิชาเอาเอง  ด้วยการอ่านตำราเป็นหลัก การศึกษาของคนสมัยใหม่ในสมัยพระองค์ท่าน  มีบันทึกไว้ในประวัติสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์   http://www.bloggang.com/viewblog.php?id=rattanakosin225&group=1&date=19-03-2007&gblog=9                             ....การที่คบหาสมาคมกับมิชชันนารีอเมริกันในสมัยนั้นไม่แต่ สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์เท่านั้น ตั้งแต่พวกมิชชันนารีอเมริกันเริ่มเข้ามาตั้งในกรุงเทพฯเมื่อ พ.ศ. ๒๓๗๑ เดิมมาเช่าที่ตั้งอยู่ที่หน้าวัดเกาะ ครั้นถึง พ.ศ. ๒๓๗๓ มีฝรั่งพวกนายเรือใบไปอาศัยพวกมิชชันนารีแล้วเลยเข้าไปยิงนกในวัดเกาะเป็น เหตุวิวาทขึ้นกับพระสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาประยูรวงศ์เมื่อยังเป็นเจ้าพระยาพระคลัง จึงให้พวกมิชชันนารีย้ายขึ้นมาอยู่ใต้บ้านพวกเข้ารีตที่กุฎีจีนใกล้กับจวน ของท่าน เป็นเหตุให้พวกมิชชันนารีอเมริกันได้โอกาสเข้าใกล้ชิดกับไทยที่มี บรรดาศักดิ์ ก็ลักษณะที่พวกมิชชันนารีประพฤตินั้น มีการสอนคริสต์ศาสนาเป็นเบื้องต้นก็จริง แต่พอใจสอนภาษาอังกฤษและวิชาความรู้ต่างๆของฝรั่งไปด้วยกันกับทั้งรับรักษา ไข้เจ็บด้วย ถึงกระนั้นไทยโดยมากก็มีความรังเกียจพวกมิชชันนารีด้วยเห็นว่าจะมาสอนให้ เข้ารีตถือศาสนาอื่น แต่มีบางคนซึ่งเป็นชั้นหนุ่มหรือถ้าจะเรียกตามอย่างปัจจุบันนี้ก็ว่าเป็นพวกสมัยใหม่ ใคร่จะเรียนภาษาและวิชาของฝรั่งเอามาใช้ให้เป็นประโยชน์แก่บ้านเมืองไม่รังเกียจการที่จะคบหาสมาคมและศึกษาวิชาการกับพวกมิชชันนารี                             พวกสมัยใหม่ที่กล่าวนี้ได้มาเป็นบุคคลสำคัญในชั้นหลัง ๔ คน คือ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อยังทรงผนวช พอพระราชหฤทัยใคร่จะเรียนภาษาและหนังสืออังกฤษกับทั้งวิชาต่างๆมีโหราศาสตร์ เป็นต้นพระองค์ ๑ พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว พอพระราชหฤทัยจะทรงเรียนวิชาทหารเป็นที่ตั้ง ทั้งเรียนหนังสือเพื่อจะได้ทรงอ่านตำหรับตำราได้เองพระองค์ ๑ กรมหลวงวงศาธิราชสนิท ซึ่งได้ทรงศึกษาวิชาแพทย์ไทยอยู่แล้ว ใคร่จะทรงศึกษาวิชาแพทย์ฝรั่งแต่ไม่ประสงค์จะทรงเรียนภาษาอังกฤษพระองค์ ๑ สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ เมื่อยังเป็นหลวงสิทธิ์นายเวร ใคร่จะเรียนวิชาต่อเรือกำปั่นเป็นสำคัญและภาษาอังกฤษก็ดูเหมือนจะได้เรียนบ้าง อีกคน ๑ (จะรู้ภาษาอังกฤษเพียงใดทราบไม่ได้ ข้าพเจ้าเคยได้ยินท่านพูดภาษาอังกฤษกังฝรั่งครั้งหนึ่ง ดูเหมือนจะพอสนทนาปราศัยได้ แต่การต่อเรือกำปั่นท่านศึกษาจนชำนิชำนาญไม่มีตัวสู้ในสมัยของท่าน  ได้เป็นผู้ต่อตลอดจนเรือกำปั่นไฟในรัชกาลที่ ๔ และรัชกาลที่ ๕)... แก้ไขเมื่อ 17 พ.ค. 53 10:40:57 จากคุณ : กัมม์ เขียนเมื่อ : 17 พ.ค. 53 10:32:06

ความคิดเห็นที่ 17 สำหรับการศึกษาภาษาอังกฤษของคนไทย  สมเด็จ ฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ  ทรงพระนิพนธ์ไว้ในเรื่อง ตำนานการที่ไทยเรียนภาษาอังกฤษ  ดังนี้ ตำนานการที่ไทยเรียนภาษาอังกฤษ http://www.bloggang.com/mainblog.php?id=rattanakosin225&month=12-07-2007&group=2&gblog=65                                    ความจริงในชั้นกรุงรัตนโกสินทร์นี้ พึ่งมีไทยเรียนรู้ภาษาอังกฤษมาไม่ช้านัก เมื่อในรัชกาลที่ ๒ มีแต่พวกฝรั่งก็ดีจีนซึ่งเป็นเชื้อสายโปรตุเกตศครั้งกรุงเก่า เรียนรู้ภาษาโปรตุเกศอยู่บ้าง คนพวกนี้ที่รับราชการในตำแหน่งเรียกว่า “ล่ามฝรั่ง” ในกรมท่า ที่มีอัตราในบัญชีเบี้ยหวัด ๕ คน ที่เป็นหัวหน้าล่ามเป็นที่ขุนเทพวาจารับเบี้ยหวัดปีละ ๗ ตำลึง พวกล่ามฝรั่งเหล่านี้จะมีความรู้ตื้นลึกสักเพียงไรทราบไม่ได้ แต่รู้ภาษาโปรตุเกศเท่านั้น หน้าที่ก็ไม่สู้มีอันใดนัก เพราะราชการที่เกี่ยวข้องกับโปรตุเกศมีแต่การค้าขายทางเมืองหมาเก่ นานๆ เจ้าเมืองหมาเก๊าจะมีหนังสือมาสักครั้งหนึ่ง                                    ส่วนภาษาอังกฤษ ถึงแม้ว่ามีเรือกำปั่นอังกฤษไปมาค้าขายอยู่ในสมัยนั้นบ้าง นายเรือรู้ว่าไม่มีใครพูดภาษาอังกฤษได้ในเมืองนี้ ก็หาแขกมลายูเข้ามาเป็นล่าม เพราะฉะนั้นการที่ไทยพูดจากับอังกฤษที่เข้ามาถึงกรุงเทพฯ ก็ดี หรือพูดจาทางราชการที่เกี่ยวข้องกับอังกฤษที่เมืองเกาะหมากและสิงคโปร์ก็ดี ใช้พูดกันแต่ด้วยภาษามลายู แม้จนเมื่อผู้สำเร็จราชการอินเดียของอังกฤษให้ Dr.ยอน ครอเฟิด เป็นทูตเข้ามายังกรุงรัตนโกสินทร์ เมื่อปีมะเส็ง พ.ศ. ๒๓๖๔ ตรงกับคริสตศก ๑๘๒๑ ในตอนปลายรัชกาลที่ ๒ ก็ต้องพูดจาราชการกับไทยทางภาษามลายู ความปรากฏในจดหมายเหตุที่ครอเฟิดแต่งไว้ ว่าการที่พูดจากับรัฐบาลไทยครั้งนั้น ทูตต้องพูดภาษาอังกฤษแก่ล่ามที่เอามาด้วย ล่ามต้องแปลเป็นภาษามลายูบอกหลวงโกชาอิศหาก หลวงโกชาอิศหากแปลเป็นภาษาไทยเรียนเจ้าพระยาพระคลัง เจ้าพระยาพระคลังตอบว่ากระไรก็ต้องแปลย้อนกลับไปเป็นต่อๆ อย่างเดียวกัน                                    ครั้นต่อมาเมื่อครอเฟิดกลับไปแล้ว ได้ไปเป็นเรสิเดนต์อยู่ที่เมืองสิงคโปร์ อังกฤษเกิดรบกับพม่าครั้งแรกเมืองปลายรัชกาลที่ ๒ ครอเฟิดจะบอกข่าวการสงครามมาให้ไทยทราบ ต้องให้แปลหนังสือพิมพ์ข่าวภาษาอังกฤษเป็นภาษาโปรตุเกศเสียก่อน แล้วจึงส่งเข้ามายังกรุงเทพฯ เพราะภาษามลายูถ้อยคำมีน้อย ไม่พอจะแปลความในหนังสือพิมพ์ข่าวภาษาอังกฤษเข้าใจได้แจ่มแจ้ง ครั้นต่อมาถึงต้นรัชกาลที่ ๓ ผู้สำเร็จราชการอินเดียของอังกฤษให้ เฮนรี เบอนี เป็นทูตเข้ามาขอทำหนังสือสัญญาเมื่อปีระกา พ.ศ. ๒๓๖๘ ตรงกับคริสตศก ๑๘๒๕ การที่พูดจากับไทยสะดวกขึ้นกว่าครั้งครอเฟิดหน่อยหนึ่ง ด้วยเบอนีพูดภาษามลายูได้ ถึงกระนั้นหนังสือที่ทำก็ต้องใช้ภาษาต่างๆ กำกับกันถึง ๔ ภาษา คือ ภาษาไทย ภาษาอังกฤษ ภาษาโปรตุเกศ และภาษามลายู เพราะไม่มีภาษาใดที่จะเข้าใจดีได้ด้วยกันทั้งสองฝ่าย                                    ในรัชกาลที่ ๓ นั้น เมื่อปีชวด พ.ศ. ๒๓๗๑ ตรงกับคริสตศก ๑๘๒๘ พวกมิชชันนารีอเมริกันเข้ามาตั้งในกรุงเทพฯ เป็นที่แรก อันนี้เป็นต้นเหตุที่ไทยจะได้เรียนภาษาอังกฤษเป็นเดิมมา ด้วยลัทธิของพวกมิชชันนารีอเมริกันไม่ได้ตั้งตัวเป็นสมณะเหมือนพวกบาทหลวง วางตนเป็นแต่เพียงมิตรสหาย ใช้การสงเคราะห์เป็นต้นว่าช่วยรักษาโรค และช่วยบอกกล่าวสั่งสอนวิชาการต่างๆ ให้แก่ผู้อื่นเป็นเบื้อต้นของการสอยศาสนา เพราะฉะนั้นเมื่อคนทั้งหลายรู้จักคุ้นเคยจึงชอบสมาคมคบหากับพวกมิชชันนารี อเมริกันมาแต่แรก                                    สมัยนั้นผู้มีสติปัญญาที่เป็นชั้นสูงอยู่ในประเทศนี้ แลเห็นอยู่แล้วว่าการสมาคมเกี่ยวข้องกับฝรั่งต่างประเทศคงจะต้องมียิ่งขึ้น กว่าแต่ก่อน และภาษาอังกฤษจะเป็นภาษาสำคัญทางประเทศตะวันออกนี้ มีเจ้านายบางพระองค์และข้าราชการบางคนปรารถนาจะศึกษาวิชาการและขนบธรรมเนียม ของฝรั่ง และจะเล่าเรียนให้รู้ภาษาอังกฤษ จึงพยายามเล่าเรียนศึกษากับพวกมิชชันนารีอเมริกันตั้งแต่เมื่อในรัชกาลที่ ๓ ที่สำคัญคือพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เลานั้นยังทรงผนวชเป็นพระราชาคณะอยู่พระองค์ ๑ พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว เวลานั้นยังเป็นกรมขุนอิศเรศรังสรรค์พระองค์ ๑ สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ เวลานั้นยังเป็นหลวงนายสิทธินายเวรมหาดเล็ก แล้วได้เลื่อนเป็นจมื่นไวยวรนาถอีกองค์ ๑ แต่สมเด็จเจ้าพระยาทางภาษารู้แต่พอพูดอังกฤษได้บ้าง ไม่เชี่ยวชาญเหมือนพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวและพระบาทสมเด็จพระ ปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว                                    และทั้ง ๓ ที่กล่าวมานี้ ศึกษาได้ความรู้การฝรั่งต่างประเทศทันได้ใช้วิชาช่วยราชการ มาแต่เมื่อในรัชกาลที่ ๓ เพราะเมื่อปีจอ พ.ศ. ๒๓๙๓ ตรงกับคริสตศก ๑๘๕๐ รัฐบาลอังกฤษให้เซอเชมสะบรุกเป็นทูตมาด้วยเรือรบ ๒ ลำ จะเข้ามาขอแก้หนังสือสัญญาที่เบอนีได้ทำไว้ เซอเชมสะบรุกเข้ามาครั้งนั้นไม่เหมือนกับครอเฟิด และเบอนีที่มาแต่ก่อน ด้วยเป็นทูตตรงมาจากประเทศอังกฤษ การที่มาพูดจาและหนังสือที่มีมาถึงรัฐบาลไทยใช่ภาษาอังกฤษ กิริยาอาการที่มาก็ทะนงองอาจผิดกับทูตแต่ก่อน พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวจึงทรงพระราชดำริหาผู้ที่สันทัดอย่าง ธรรมเนียมฝรั่ง ให้พอที่จะรับรองโต้ตอบกับเซอเชมสะบรุกได้ ความปรากฏในจดหมายเหตุกระแสรับสั่งในเรื่องเซอเชมสะบรุก (ซึ่งหอพระสมุดพิมพ์เมื่อ ร.ศ. ๑๒๙ พ.ศ. ๒๔๕๓) ว่า                                    “ ทรงพระราชดำริ_____เห็นว่าผู้ใดมีสติปัญญาก็ควรจะเอาเข้ามาเป็นที่ปรึกษา ด้วย การครั้งนี้เป็นการฝรั่ง สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้ากรมขุนอิศเรศรังสรรค์ ทราบอย่างธรรมเนียมฝรั่งมาก ควรจะเอาเป็นที่ปรึกษาใหญ่ได้ แต่ก็ติดประจำปืนอยู่ที่เมืองสมุทรปราการ (ด้วยครั้งนั้นไม่ไว้พระทัย เกรงอังกฤษจะเอาออำนาจมาบังคับให้แก้หนังสือสัญญาอย่างทำแก่เมืองจีน จึงให้ตระเตรียมรักษาป้อมคูให้มั่นคง) จมื่นไวยวรนาถก็เป็นคนสันทัดหนักในอย่างธรรมเนียมฝรั่ง ก็ลงไปรักษาเมืองสมุทรปราการอยู่ ให้พระยาศรีพิพัฒน์ (คือสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาพิชัยญาติ เป็นผู้รั้งราชการกรมท่า ด้วยเจ้าพระยาพระคลังลงไปสักเลกอยู่ที่เมืองชุมพรในเวลานั้น) แต่งคนดีมีสติปัญญาเข้าใจความ เชิญกระแสพระราชดำริลงไปปรึกษา”                                    และการที่มีหนังสือโต้ตอบกันเซอเชมสะบรุกครั้งนั้นปรากฏว่า หนังสือที่มีมาเป็นภาษาอังกฤษ ให้ Dr.ยอน(คือ Dr.ยอนเตเลอ โยนส์ มิชชันนารีอเมริกัน) แปลเป็นภาษาไทย กับล่ามของสมเด็จเจ้าพระยาฯ อีก ๒ คน เรียกว่า โยเซฟ เป็นฝรั่งยุเรนเซียนคน ๑ เรียกว่า เสมียนยิ้ม (คือ เชมส์ เฮ) อังกฤษอีกคน ๑ ส่วนหนังสือไทยมีตอบเซอเชมสะบรุกนั้น ร่างในภาษาไทยถวายทรงแก้ไขก่อน แล้วให้ Dr. ยอนกับล่ามช่วยกันแปลเป็นภาษาอังกฤษ แล้วส่งไปถวาย “ทูลกระหม่อมพระ” คือพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงตรวจสอบอีกชั้นหนึ่ง เพราะในทางภาษาอังกฤษทรงทราบดีกว่าผู้อื่นที่เล่าเรียนด้วยกันในครั้งนั้น                                    ไทยศึกษาวิชาความรู้กับมิชชันนารีในรัชกาลที่ ๓ ยังมีอีก แต่ไปเรียนทางวิชาอื่น เช่นกรมหลวงวงศาธิราชสนิท ทรงกำกับกรมหมออยู่ในเวลานั้น ทรงศึกษาทางวิชาแพทย์ฝรั่งจนได้ประกาศนียบัตร ถวายเป็นพระเกียรติยศมาจากมหาวิทยาลัยแห่ง ๑ ในประเทศอเมริกา กรมหลวงมหิศวรินทรามเรศ อีกพระองค์ ๑ ว่าทรงศึกษาการช่างฝรั่ง แต่จะทรงศึกษากับใคร และทรงสามารถเพียงใดหาทราบไม่ ยังนายโหมด อมาตยกุลที่ได้เป็นพระยากระสาปนกิจโกศลเมื่อในรัชกาลที่ ๕ อีกคน ๑ ได้ศึกษาเรื่องเครื่องจักรและวิชาผสมธาตุจากพวกมิชชันนารีอเมริกัน และหักชักรูปจากบาดหลวงหลุยลานอดีฝรั่งเศสแต่เมื่อยังถ่ายด้วยแผ่นเงิน เป็นผู้เรียนรู้วิชาฝรั่งมีชื่อเสียงมาจนรัชกาลที่ ๕ แต่ผู้ที่เล่าเรียนแต่ทางวิชาช่างไม่สู้จะเอาใจใส่ในทางภาษา จึงไม่ใคร่รู้ภาษา ถึงสมเด็จเจ้าพระยาฯ ก็เพราะเอาใจใส่ในวิชาต่อเรือกำปันเสียมาก จึงไม่สันทัดทางภาษาอังกฤษ                                    ผู้ที่เล่าเรียนรู้ภาษาอังกฤษในเมืองไทยเมื่อในรัชกาลที่ ๓ นอกจากพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวกับพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้า อยู่หัว มีปรากฏอีกแต่ ๒ คน คือหม่อมราโชไทย ผู้ที่แต่งหนังสือนิราศลอนดอนคน ๑ เกิดในรัชกาลที่ ๒ เมื่อปีเถาะ จุลศักราช ๑๑๘๑ พ.ศ. ๒๓๖๒ เดิมเป็นแต่หม่อมราชวงศ์ กระต่าย บุตรหม่อมเจ้าชอุ่มในเจ้าฟ้ากรมขุนอิศรานุรักษ์ เป็นข้าหลวงเดิมในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เพียรเรียนตามเสด็จจนรู้ ครั้นถึงรัชกาลที่ ๔ หม่อมเจ้าชอุ่มได้เป็นกรมหมื่นเทวานุรักษ์ หม่อมราชวงศ์กระต่ายได้เป็นหม่อมราโชไทยแล้ว จึงได้เป็นตำแหน่งล่ามไปเมืองอังกฤษ กับพระยามนตรีสุริยวงศ์ (ชุ่ม บุนนาค) เมื่อทูตไทยไปคราวแรก ครั้นกลับจากราชทูต ทราบว่าได้พระราชทานพานทองเล็ก แล้วได้เป็นอธิบดีผู้พิพากษาศาลต่างประเทศ อยู่มาจนอายุได้ ๔๙ ปี ถึงอนิจกรรมในปลายรัชกาลที่ ๔ เมื่อปีเถาะ พ.ศ. ๒๔๑๐ จากคุณ : กัมม์ เขียนเมื่อ : 17 พ.ค. 53 10:37:16

ความคิดเห็นที่ 18 (ต่อ)                                      อีกคน ๑ ชื่อนายดิส เป็นมหาดเล็กเดิมในพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ฝึกหัดวิชาเดินเรือและเรียนรู้ภาษาอังกฤษ ฝรั่งเรียกกันว่า “กัปตันดิก” มีชื่ออยู่ในหนังสือเซอยอนเบาริง แต่งเรื่องเมืองไทย คนนี้ในรัชกาลที่ ๔ ได้เป็นขุนปรีชาชาญสมุทร เป็นล่ามของจมื่นมณเฑียรพิทักษ์ตรีทูตไปเมืองอังกฤษด้วย ต่อมาได้เป็นที่หลวงสุรวิเศษ เป็นครูสอนภาษาอังกฤษแก่พระเจ้าลูกเธอในพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่ หัวมาแทบทุกพระองค์ อยู่มาจนในรัชกาลที่ ๕ ไทยที่เรียนรู้ภาษาในเมืองไทยเมื่อในรัชกาลที่ ๓ มีปรากฏแต่ ๔ ด้วยกันดังกล่าวมานี้                                      ยังมีไทยที่ได้ออกไปเล่าเรียนถึงยุโรปเมื่อรัชกาลที่ ๓ อีกคน ๑ ชื่อนายฉุน เป็นคนที่สมเด็จเจ้าพระยาฯ เลี้ยงมา เห็นว่าฉลาดเฉลียวจึงฝากกัปตันเรืออังกฤษออกไปฝึกหัดวิชาเดินเรือกำปั่น ได้ไปเรียนอยู่ในเมืองอังกฤษจนได้ประกาศนียบัตรเดินเรือทะเลได้แล้วจึงกลับ มา (เข้าใจว่าเมื่อในรัชกาลที่ ๔) ได้เป็นที่ขุนจรเจนทะเล และได้เป็นล่ามของพระยามนตรีสุริยวงศ์เมื่อไปเป็นราชทูตด้วย ต่อมาถึงรัชกาลที่ ๕ ได้เป็นหลวงชลธารพินิจจัยตำแหน่งเจ้ากรมคลอง แล้วเลื่อนเป็นพระยาชลธารพินิจจัย                                      ในรัชกาลที่ ๔ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงอุดหนุนการเล่าเรียนภาษาอังกฤษมาก ถึงโปรดฯ ให้หญิงมิชชันนารีเข้าไปสอนข้างในพระบรมมหาราชวัง ผู้ที่เล่าเรียนครั้งนั้นเรียนรู้ภาษาอังกฤษพอพูดได้บ้าง ยังมีตัวอยู่ในเวลานี้ คือเจ้าจอมมารดากลิ่น เจ้าจอมมารดากรมพระนเรศวรฤทธิ์ ต่อมาโปรดฯ ให้หาผู้หญิงอังกฤษมาเป็นครู แล้วตั้งโรงเรียนขึ้นในพระบรมมหาราชวัง ให้บรรดาพระเจ้าลูกเธอทั้งชายหญิงที่พระชันษาพอจะเล่าเรียนได้ เข้าเล่าเรียนทุกพระองค์ ส่วนบุตรหลานข้าราชการถ้าผู้ใดอุตส่าห์เรียนรู้ภาษาฝรั่ง ก็ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ตั้งแต่งให้มียศและบรรดาศักดิ์ ดังสมเด็จฯกรมพระยาปวเรศวริยาลงกรณ์ตรัสเป็นภาษิตในสมัยต่อมาว่า เมื่อในรัชกาลที่ ๑ ใครแข็งแรงทัพศึกก็เป็นคนโปรด ในรัชกาลที่ ๒ ใครเป็นกวีก็เป็นคนโปรด ในรัชกาลที่ ๓ ใครมีใจศรัทธาสร้างวัดวาก็เป็นคนโปรด ในรัชกาลที่ ๔ ถ้าผู้ใดรู้ภาษาฝรั่งก็เป็นคนโปรด ดังนี้                                      แต่ผู้ที่ได้เล่าเรียนรู้ทันรับราชการเมื่อในรัชกาลที่ ๔ ทั้งเจ้านายและขุนนางมีปรากฏแต่ ๕ ด้วยกัน คือพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวพระองค์ ๑ ได้ทรงศึกษาเป็นพื้นมาแต่ในรัชกาลที่ ๔ แต่ที่มาทรงทราบได้ดีทีเดียวนั้นด้วยทรงพระอุตสาหะศึกษาต่อมาโดยลำพัง พระองค์เอง เมื่อเสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติแล้ว กรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ พวกฝรั่งกล่าวว่าตรัสภาษาอังกฤษได้ แต่ข้าพเจ้าเคยได้พบแปลคำนำหนังสือพิมพ์ข่าวจากภาษาอังกฤษเป็นภาษาไทย เป็นของแปลถวายกรมพระราชวังฯ จึงเข้าใจว่าไม่ทรงทราบภาษาอังกฤษแตกฉานทีเดียวนัก แต่ในทางข้างวิชาช่างทรงเชี่ยวชาญมาก                                      พระยาอัครราชวราทร (หวาด บุนนาค) บุตรพระยาอภัยสงครามคน ๑ สมเด็จเจ้าพระยาฯ ฝากนายเรือรบอเมริกันไปฝึกหัดวิชาทหารเรือ เรียนรู้แต่ภาษา กลับมาได้รับราชการเป็นหลวงวิเศษพจนการกรมท่า เมื่อในรัชกาลที่ ๔ ถึงรัชกาลที่ ๕ ได้เป็นพระศรีธรรมสาส์น แล้วเป็นพระยาจันทบุรี ได้พระราชทานพานทอง เมื่อชราโปรดเกล้าฯ ให้เป็นพระยาอัครราชวราทรในกรมท่า อีกคน ๑ คือ พระยาอัครราชวราทร(เนตร) เป็นบุตรพระยาสมุทบุรานุรักษ์ ออกไปเล่าเรียนที่เมืองสิงคโปร์เรียนรู้ภาษาอังกฤษได้ดี กลับมาถวายตัว พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระเมตตา พระราชทานสัญญาบัตรตั้งเป็นขุนศรีสยามกิจ ผู้ช่วยกงสุลสยามที่เมืองสิงคโปร์ แล้วเลื่อนเป็นหลวงศรีสยามกิจ ตำแหน่งไวส์กงสุลสยามที่เมืองสิงคโปร์ มาถึงรัชกาลที่ ๕ ได้เป็นพระยาสมุทบุรานุรักษ์ แล้วจึงเลื่อนมาป็นพระยาอัครราชวราทร อีกคน ๑ คือเจ้าพระยาภาสกรวงศ์ (พร บุนนาค) สมเด็จเจ้าพระยาฯ ส่งเป็นนักเรียนออกไปเรียนวิชาที่เมืองอังกฤษ เรียนอยู่ ๓ ปี ครั้นเจ้าพระยาสุรวงศ์ไวยวัฒน์เป็นราชทูตออกไปเมืองฝรั่งเศส เรียกมาใช้เป็นล่าม แล้วเลยพากลับเข้ามากรุงเทพฯ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระเมตตา พระราชทานสัญญาบัตรเป็นตำแหน่งนายราชาณัตยนุหาร หุ้มแพรวิเศษในกรมพระอาลักษณ์ พนักงานเชิญรับสั่งไปต่างประเทศ และทรงใช้สอยในหน้าที่เลขานุการถาษาอังกฤษมาจนตลอดรัชกาล ผู้ที่เรียนรู้ภาษาอังกฤษได้รับราชการในรัชกาลที่ ๔ มีจำนวนที่ทราบด้วยกันดังแสดงมา                                      นอกจากนี้มีผู้ที่เรียนในกรุงเทพฯ บ้าง ไปเรียนเมืองสิงคโปร์บ้าง รู้แต่พอพูดได้บ้างเล็กน้อยมีหลายคน ไม่ได้นับในจำนวนที่กล่าวมานี้ ที่เรียนเฉพาะวิชาจนมีชื่อเสียง มีนายจิตร อยู่กะดีจีนคน ๑ ได้หัดชักรูปกับบาดหลวงหลุยลานอดีฝรั่งเศส และฝึกหัดต่อมากับทอมสันอังกฤษ ที่เข้ามาชักรูปเมื่อในรัชกาลที่ ๔ จนตั้งห้างชักรูปได้เป็นที่แรก และได้เป็นขุนฉายาสาทิสลักษณ์เมื่อในรัชกาลที่ ๔ แล้วเลื่อนเป็นที่หลวงอัคนีนฤมิตรเจ้ากรมโรงแก๊สหลวง                                      มีนักเรียนส่งไปเรียนยุโรปเมื่อในรัชกาลที่ ๔ อีก ๓ คน คือ เจ้าพระยาสุรวงศ์วัฒนศักดิ์ (โต บุนนาค) บุตรเจ้าพระยาสุรวงศ์ไวยวัฒน์คน ๑ นายสุดใจ บุนนาค ที่ได้เป็นพระยาราชานุประพันธ์ บุตรเจ้าพระยาภานุวงศ์คน ๑ ทั้ง ๒ คนนี้ไปเรียนที่เมืองอังกฤษ หลวงดำรงสุรินทรฤทธิ์(บิ๋น) บุตรเจ้าพระยาสุรวงศ์ไวยวัฒน์ ส่งไปเรียนที่เมืองฝรั่งเศสคน ๑ เมื่อสิ้นรัชกาลที่ ๔ กำลังเล่าเรียนอยู่ทั้ง ๓ คน ได้กลับมารับราชการต่อเมื่อในรัชกาลที่ ๕                                      ผู้ที่เรียนภาษาอังกฤษกับมิชชันนารีอเมริกันเมื่อในรัชกาลที่ ๕ เสร็จการเล่าเรียนมาได้รับราชการในรัชกาลที่ ๕ ที่ทราบมี ๖ คน คือ                                      นายเทียนฮี้ เรียนกับมิชชันนารีรู้ภาษาแล้วออกไปเรียนถึงอเมริกา ได้ประกาศนียบัตรเป็นแพทย์ กลับมารับราชการในกรมมหาดเล็ก ได้เป็นที่หลวงดำรงแพทยาคุณ แล้วไปรับราชการในกระทรวงมหาดไทยได้เป็นที่พระมนตรีพจนกิจ ในรัชกาลปัจจุบันได้เป็นพระยาสารสินสวามิภักดิ คน ๑                                      นายสิน เรียนรู้ภาษาพูดได้คล่องแคล่ว แต่หนังสือไม่สู้ชำนาญ ได้เป็นที่หลวงอินทรมนตรีฯ ในกระทรวงพระคลัง แล้วเป็นพระยาสมุทบุรานุรักษ์ ผู้ว่าราชการเมืองสมุทรปราการ คน ๑                                      นายสุด รับราชการเป็นตำแหน่งล่ามในกระทรวงกลาโหม และกรมแผนที่ แล้วไปรับราชการในกระทรวงมหาดไทย ได้เป็นหลวงนรภารพิทักษ์ มหาดไทยมณฑลพิษณุโลก แล้วเลื่อนเป็นพระ ต่อมาเป็นพระยาอุตรกิจพิจารณ์ ผู้ว่าราชการจังหวัดอุตรดิตถ์ แล้วได้ว่าราชการจังหวัดอื่นๆ แกหลายแห่ง อีกคน ๑                                      นายเปลี่ยน เป็นล่ามทูตไปประจำอยู่กรุงลอนดอนคราว ๑ กลับมาได้รับราชการในกรมทหารน้าเป็นนายร้อยเอก แล้วไปรับราชการในกรมตำรวจพระนครบาล เป็นที่หลวงวิสูตรบริหาร และไปรับราชการกระทรวงมหาดไทยเป็นพระเสนีพิทักษ์ มาในรัชกาลที่ ๖ ได้เป็นพระยาชนินทรภักดีในกระทรวงมุรธาธร คน ๑                                      นายปุ่น รับราชการในกรมตำรวจพระนครบาล ได้เป็นหลวงอนุมัติมนูกิจ มาในรัชกาลที่ ๖ เลื่อนเป็นพระธรณีนฤเบศร คน ๑                                      นายอยู่ รับราชการเป็นล่ามทูตไปยุโรปคราว ๑ กลับมาได้เป็นล่ามในกรมไปรษณีย์โทรเลข และกรมทหารม้า แล้วมาอยู่กรมราชโลหกิจได้เป็นที่ขุนสกลโลหการ แล้วเลื่อนขึ้นเป็นหลวงสกลโลหการ คน ๑                                      ถึงรัชกาลที่ ๕ ทรงบำรุงการเล่าเรียนภาษาอังกฤษยิ่งกว่าในรัชกาลที่ ๔ โปรดฯ ให้จัดตั้งโรงเรียนขึ้นที่โรงทหารมหาดเล็ก เรียกครูอังกฤษมาสอน แล้วส่งบรรดาพระเจ้าน้องยาเธอเข้าโรงเรียนนั้น มีเว้นแต่น้อยพระองค์ที่สมัครไปเรียนในโรงเรียนภาษาไทย สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กับบรรดาเจ้านายที่ได้รับราชการเป็นตำแหน่งเสนาบดีในรัชกาลที่ ๕ ได้เริ่มทรงเล่าเรียนภาษาอังกฤษในโรงเรียนนี้เป็นเดิมมาแทบทุกพระองค์ และยังโปรดให้เลือกสรรหม่อมเจ้า หม่อมราชวงศ์ส่งไปเล่าเรียนที่สิงคโปร์อีกชุดหนึ่ง ในพวกนี้ พระองค์เจ้าปฤษฎางค์ หม่อมเจ้าเจ๊กในกรมหมื่นมเหศวรศิวลาศ และพระไชยสุรินทร์ มร.ว.เทวหนึ่งได้เลือกส่งไปเรียนที่เมืองอังกฤษ เป็นนักเรียนชุดแรกที่ส่งไปยุโรปในรัชกาลที่ ๕ ต่อมาการเล่าเรียนภาษาและวิชาการของฝรั่งเจริญแพร่หลายอย่างไร เป็นการชั้นหลังขอยุติไว้ แก้ไขเมื่อ 17 พ.ค. 53 10:48:16 จากคุณ : กัมม์ เขียนเมื่อ : 17 พ.ค. 53 10:40:18

ความคิดเห็นที่ 19 หลวงอัคนีนฤมิตร (ฟรานซิส จิตร) เจ้ากรมโรงแก๊สหลวง จากคุณ : กัมม์ เขียนเมื่อ : 17 พ.ค. 53 10:42:28

ความคิดเห็นที่ 20 สำหรับพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว  ทรงศึกษาภาษาอังกฤษจนทรงเชี่ยวชาญ มีพระราชนิพนธ์แปลตำราวิชาทหารเรือ  และวิชาทหารปืนใหญ่  ยังปรากฏอยู่ทุกวันนี้ นอกจากนี้ยังทรงภาษาไทยอีสานได้อย่างคล่องแคล่ว  จนทรงสามารถแอ่วคำลาวได้ ปรากฏพระราชนิพนธ์ว่า                       ....นกเขาเอยสังสิมาเปิดเข้า                       กาละเวกเอยสังสิมาเปิดไข                       นกไส้เอยสังสิมาเปิดดวง                       หมายไม้ตอดโกน                       เจ้าหากมีเฮือแล้ว  อย่าลืมแพไม้ไผ่                       มาดว่าเฮือจ้าล้ม  ยังสิได้เข้าแพ.... และพระองค์ท่านยังทรงแคนได้อีกด้วยครับ จากคุณ : กัมม์ เขียนเมื่อ : 17 พ.ค. 53 10:58:09

ความคิดเห็นที่ 21 ไม่รู้ว่า เวลาพูดภาษาอังกฤษ กันสมัยก่อน ลิ้นจะแข็ง และสำเนียงจะเป็นอย่างไร ? จากคุณ : หนุ่มรัตนะ เขียนเมื่อ : 17 พ.ค. 53 11:37:53

ความคิดเห็นที่ 22 กระทู้อุดมปัญญาจริงๆครับ ของพระคุณมากครับคุณกัมม์ที่ช่วยเพิ่มรอยหยักสมอง จากคุณ : กุ้งบก เขียนเมื่อ : 17 พ.ค. 53 16:05:25

ความคิดเห็นที่ 23 ขอบพระคุณเช่นกันครับ ความรู้ที่ได้เป็นพระราชนิพนธ์ พระนิพนธ์ ทั้งสิ้นครับ กุศลที่เกิดขึ้นเป็นส่วนพระราชกุศลและส่วนพระกุศล ส่วนผมเป็นเพียงพนักงานหยิบหนังสือเท่านั้น จากคุณ บ๊ายบายคานทอง  กระซิบมาอีกครั้งว่า "อยากทราบราชสกุลที่มาจากสายของพระองค์ท่านอะค่ะ" เนื่องจาก "โพสท์หน้าบอร์ดไม่ได้เพราะเป็นสมาชิกมือถือ"  ก็ขออนุญาตลงไว้ที่นี่ด้วยนะครับ ราชสกุลในพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว http://www.bloggang.com/viewblog.php?id=rattanakosin225&group=5&date=16-03-2007&gblog=10 ประสูติเมื่อก่อนบวรราชาภิเษก ๑. พระองค์เจ้าหญิง ประสูติเมื่อปีมะเมียสัปตศก จ.ศ. ๑๑๙๗ เจ้าจอมมารดาเอม (ธิดาเจ้าสัวบุญมี) ในรัชกาลที่ ๕ ทรงสถาปนาเป็นเจ้าคุณจอมมารดา สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๓ ๒. พระองค์เจ้าหญิง ประสูติเมื่อวันพฤหัสบดี เดือน ๑๐ ขึ้น ๑ ค่ำปีระกานพศก จ.ศ. ๑๑๙๙ เจ้าจอมมารดามาลัย (ธิดาคุณหญิงสุด) สิ้นพระชนม์ในรัชกาล ที่ ๓ ๓. พระองค์เจ้าชายยอดยิ่งยศ (ยอช วอชิงตัน) ประสูติเมื่อ วันพฤหัสบดี เดือน ๑๐ แรม ๒ ค่ำ ปีจอสัมฤทธิศก จ.ศ. ๑๒๐๐ เจ้าคุณจอม มารดาเอม ในรัชกาลที่ ๔ โปรดฯพระราชทานนามใหม่ว่า "พระองค์เจ้าชายยอดยิ่งประยุรยศ บวรราโชรสรัตนราชกุมาร" ในรัชกาลที่ ๔ พ.ศ. ๒๔๐๔ โปรดฯให้สถาปนาขึ้นเป็น กรมหมื่นบวรวิไชยชาญ ในรัชกาลที่ ๕ ได้รับอุปราชาภิเษกเป็น กรมพระราชวังบวรสถานมงคล ทิวงคตในรัชกาลที่ ๕ เมื่อวันศุกร์ เดือน ๙ แรม ๓ ค่ำ ปีระกาสัปตศก จ.ศ. ๑๒๔๗ พระชันษา ๔๘ ปี ๔. พระองค์เจ้าชาย ประสูติเมื่อวันอาทิตย์ เดือน ๑๐ แรม ๑๒ค่ำ ปีจอสัมฤทธิศก จ.ศ. ๑๒๐๐ เจ้าจอมมารดากุหลาบ สิ้นพระชนม์---- ๕. พระองค์เจ้าหญิงดวงประภา(พระองค์ตุ้ย) ประสูติเมื่อวันพฤหัสบดี เดือน ๓ ขึ้น ๒ ค่ำ ปีจอสัมฤทธิศก จ.ศ. ๑๒๐๐ เจ้าจอมมารดามาลัย สิ้นพระชนม์ ในรัชกาลที่ ๕ เมื่อวันอังคาร เดือน ๕ ขึ้น ๘ ค่ำ ปีมะแมสัปตศก จ.ศ. ๑๒๕๗ พระชันษา ๕๘ ปี ๖. พระองค์เจ้าหญิง ประสูติเมื่อวันศุกร์ เดือน ๔ ขึ้น ๒ ค่ำ ปีจอสัมฤทธิศก จ.ศ. ๑๒๐๐ เจ้าจอมมารดาตาด สิ้นพระ ชนม์---- ๗. พระองค์เจ้าหญิง ประสูติเมื่อปีกุนเอกศก จ.ศ.๑๒๐๑ เจ้า จอมมารดาใย สินพระชนม์---- ๘. พระองค์เจ้าหญิงบุบผา ประสูติ เมื่อวันอาทิตย์ เดือน ๘ ปีกุนเอกศก จ.ศ. ๑๒๐๑ เจ้าจอมมารดากุหลาบ สิ้น พระชนม์---- ๙. พระองค์เจ้าหญิง ประสูติเมื่อปีกุนเอกศก จ.ศ. ๑๒๐๑ เจ้าจอมมารดาบาง สิ้นพระชนม์---- ๑๐. พระองค์เจ้าชายสุธารส(พระองค์วัน) ประสูติเมื่อวันจันทร์ เดือน ๙ ขึ้น ๕ ค่ำ ปีชวดโทศก จ.ศ. ๑๒๐๒ เจ้าจอมมารดากุหลาบ สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๕ เมื่อวันจันทร์ เดือน ๘ ขึ้น ๘ ค่ำ ปีมะเส็งเบญจศก จ.ศ. ๑๒๕๕ พระชันษา ๕๔ ปี ทรงเป็นต้นสกุล สุธารส ๑๑. พระองค์เจ้าหญิงสุดาสวรรค์(พระองค์ปุก) ประสูติเมื่อวันพุธ เดือ ๙ ขึ้น ๗ ค่ำ ปีชวดโทศก จ.ศ. ๑๒๐๒ เจ้าจอมมารดามาลัย สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๖ เมื่อวันพุธ เดือน ๑๑ ขึ้น ๑๒ค่ำ ปีชวดจัตวาศก พระชันษา ๗๓ ปี ๑๒. พระองค์เจ้าชายวรรัตน์(พระองค์โตใหญ่) ประสูติเมื่อวันเสาร์ เดือน ๖ แรม ๑๐ ค่ำ ปีฉลูตรีศก จ.ศ. ๑๒๐๓ เจ้าจอมมารดาเกศ ในรัชกาลที่ ๕ โปรดฯให้สถาปนาขึ้นเป็น กรมหมื่นพิศาลบวรศักดิ์ สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๕ เมื่อวันพุธ เดือน ๗ แรม ๑๔ ค่ำ ปีมะเมียอัฐศก จ.ศ. ๑๒๖๘ พระชันษา ๖๖ ปี ทรงเป็นต้นสกุล วรรัตน์ ๑๓. พระองค์เจ้าหญิง ประสูติเมื่อ ปีฉลูตรีศก จงศ. ๑๒๐๓ เจ้าจอมมารดาบัว ๑๔. พระองค์เจ้าหญิงตลับ ประสูติ เมื่อปีฉลูตรีศก จ.ศ. ๑๒๐๓ เจ้าจอมมารดากลีบ ๑๕. พระองค์เจ้าชายปรีดา ประสูติเมื่อวันอาทิตย์ เดือน ๘ ปีขาลจัตวาศก จ.ศ. ๑๒๐๔ เจ้าคุณจอมมารดาเอม ๑๖. พระองค์เจ้าหญิง ประสูติเมื่อวัน เสาร์ เดือน ๕ ขึ้น ๕ ค่ำ ปีมะโรงฉศก จ.ศ. ๑๒๐๖ เจ้าจอมมารดาบาง ๑๗. พระองค์เจ้าชาย ประสูติเมื่อปีมะโรงฉศก จ.ศ. ๑๒๐๖ เจ้าจอมมารดา เพื่อน ๑๘. พระองค์เจ้าชายภาณุมาศ ประสูติเมื่อวันเสาร์ เดือน ๑๒ ขึ้น ๑๐ ค่ำ ปีมะเส็งสัปตศก จ.ศ. ๑๒๐๗ เจ้าจอมมารดาเอี่ยม(ธิดาหลวงมหา วิสูตรโกษษ(เกษม)) สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๕ เมื่อวันเสาร์ เดือน ๙ แรม๓ ค่ำ ปีชวดสัมฤทธิศก จ.ศ. ๑๒๕๐ ทรงเป็นต้นสกุล ภาณุมาศ ๑๙. พระองค์เจ้าหัสดินทร์ ประสูติเมื่อวันอังคาร เดือน ๑๒ ขึ้น ๑๓ ค่ำ ปีมะเส็งสัปตศก จ.ศ. ๑๒๐๗ เจ้าจอมมารดาหนู ในรัชกาลที่ ๕ โปรดฯให้สถาปนาขึ้นเป็น กรมหมื่นบริรักษ์นรินทรฤทธิ์ สิ้นพระชนม์ใน รัชกาลที่ ๕ เมื่อวันจันทร์ เดือนยี่ ขึ้น ๑๐ ค่ำ ปีชวดอัฐศก จ.ศ. ๑๒๔๘ พระชันษา ๔๒ ปี ทรงเป็นต้นสกุล หัสดินทร ๒๐. พระองค์เจ้าชายเนาวรัตน์ ประสูติเมื่อวันอังคาร เดือน ๔ ขึ้น ๗ ค่ำ ปีมะเส็งสัปตศก จ.ศ. ๑๒๐๗ เจ้าคุณจอมมารดาเอม ในรัชกาลที่ ๕ โปรดฯให้สถาปนาขึ้นเป็น กรมหมื่นสถิตย์ธำรงสวัสดิ์ สิ้นพระชนม์ในรัชกาล ที่ ๕ เมื่อวันอาทิตย์ เดือนอ้าย ขึ้น ๓ ค่ำ ปีชาลโทศก จ.ศ. ๑๒๕๒ พระชันษา ๔๖ ปี ทรงเป็นต้นสกุล เนาวรัตน์ ๒๑. พระองค์เจ้าชายเบญจางค์ ประสูติเมื่อวันศุกร์ เดือน ๔ แรม ๙ ค่ำ ปีมะเส็งสัปตศก จ.ศ. ๑๒๐๗ เจ้าจอมมารดาเพื่อน สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๕ เมื่อวันจันทร์ เดือนยี่ ขึ้น ๑๐ ค่ำ ปีชวดอัฐศก จ.ศ. ๑๒๓๘ พระชันษา ๓๒ ปี ๒๒. พระองค์เจ้าชาย ประสูติเมื่อปีมะเเมนพศก จ.ศ. ๑๒๐๙ เจ้า จอมมารดาด๊า ๒๓. พระองค์เจ้าชายยุคล ประสูติเมื่อวันจันทร์ เดือน ๘ขึ้น ๑๐ ค่ำ ปีวอกสัมฤทธิศก จ.ศ. ๑๒๑๐ เจ้าจอมมารดาแย้ม สิ้นพระ ชนม์ในรัชกาลที่ ๕เมื่อวันพฤหัสบดี เดือน ๘ แรม ๗ ค่ำ ปีมะแมเบญจศก จ.ศ. ๑๒๔๕ ทรงเป็นต้นสกุล ยุคนธรานนท์ ๒๔. พระองค์เจ้าหญิง ประสูติ เมื่อปีวอดสัมฤทธิศก จ.ศ. ๑๒๑๐ เจ้าจอมมารดากลีบ ๒๕. พระองค์เจ้าหญิงราษี ประสูติเมื่อวันเสาร์ เดือน ๑๒ แรม ๑ค่ำ ปีวอกสัมฤทธิศก จ.ศ. ๑๒๑๐ เจ้าจอมมารดาเยียง สิ้นพระชนม์ในรีชกาลที่ ๕ เมื่อวันพฤหัสบดี เดือน ๘ ขึ้น ๑ ค่ำ ปีกุนเอกศก จ.ศ. ๑๒๖๑ พระชันษา ๕๒ ปี ๒๖. พระองค์เจ้าชาย ประสูติเมื่อปีระกาเอกศก จ.ศ. ๑๒๑๑ เจ้า จอมมารดาเอี่ยม สิ้นพระชนม์---- ๒๗. พระองค์เจ้าชาย ประสูติ เมื่อปีระกาเอกศก จ.ศ. ๑๒๑๑ เจ้าจอมมารดาด๊า ๒๘. พระองค์เจ้าชาย ประสูติ เมื่อปีระกาเอกศก จ.ศ. ๑๒๑๑ เจ้าจอมมารดาเท้ย สิ้นพระชนม์---- ๒๙. พระองค์เจ้าชายกระจ่าง ประสูติเมื่อวันพุธ เดือน ๑๐ ขึ้น ๑๑ ค่ำ ปีระกาเอกศก จ.ศ. ๑๒๑๑ เจ้าจอมมารดาเพื่อน สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๕ เมื่อวันพุธ เดือน ๕ ขึ้น ๑๒ ค่ำ ปีชวดอัฐศก จ.ศ. ๑๒๓๘ พระชันษา ๒๘ ปี ๓๐. พระองค์เจ้าหญิงวงจันทร์ ประสูติเมื่อวันอังคาร เดือน ๘ บูรพสาฒ ขึ้น ๙ ค่ำ ปีจอโทศก ๑๒๑๒ เจ้าคุณจอมมารดาเอม สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๖ เมื่อวันสาร์ เดือน ๕ แรม ๑๒ ค่ำ ปีมะโรงอัฐศก จ.ศ. ๑๒๗๘ พระชันษา ๖๗ ปี ๓๑. พระองค์เจ้าชายวัชรินทร์ ประสูติเมื่อปีจอโทศก จ.ศ. ๑๒๑๒ เจ้าจอม มารดาตาด สิ้นพระชนม์---- ๓๒. พระองค์เจ้าหญิงจำเริญ ประสูติ เมื่อวันอังคาร เดือน ๘ อุตาสาฒ แรม ๑๓ ค่ำ ปีจอโทศก จ.ศ. ๑๒๑๒ เจ้าจอม มารดากลีบ สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๕ เมื่อวันศุกร์ เดือน ๑๐ ขึ้น ๗ ค่ำ ปีมะเมียนพศก จ.ศ. ๑๒๖๙ พระชันษา ๕๘ ปี ๓๓. พระองค์เจ้าหญิงถนอม ประสูติ เมื่อวันพุธ เดือน ๘ อุตราสาฒ แรม ๑๔ ค่ำ ปีจอโทศก จ.ศ. ๑๒๑๒ เจ้าจอม มารดาพัน(ธิดาเจ้าตั้ว โอรสพระเจ้าธรรมเทวงศ และท้าวศรีสัจจานุรักษ์(น้อย)) สิ้น พระชนม์ในรัชกาลที่ ๕ เมื่อวันอังคาร เดือน ๑๒ ขึ้น ๑๑ ค่ำ ปีระกาสัปตศก จ.ศ. ๑๒๔๗ พระชันษา ๓๗ ปี                                                                                           กรมพระราชวังบวรวิชัยชาญ แก้ไขเมื่อ 17 พ.ค. 53 16:33:39 จากคุณ : กัมม์ เขียนเมื่อ : 17 พ.ค. 53 16:17:42

ความคิดเห็นที่ 24 ประสูติเมื่ออุปราชาภิเษกแล้ว ๓๔. พระองค์เจ้าชายโตสินี(พระองค์โตเล็ก) ประสูติเมื่อวันเสาร์เดือน ๑๒ แรม ๗ ค่ำ ปีกุนตรีศก จ.ศ. ๑๒๑๓ เจ้าจอมมารดากลีบ สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๖ เมื่อวันศุกร์ เดือน ๘ ขึ้น ๑๔ ค่ำ ปีเถาะสัปตศก จ.ศ. ๑๒๗๗ พระชันษา ๖๕ ปี ทรงเป็นต้นสกุล โตษะณีย์ ๓๕. พระองค์เจ้าชายเฉลิมลักษณวงศ์ ประสูติ เมื่อวันจันทร์ เดือน ๙ ขึ้น ๔ ค่ำ ปีฉลูเบญจศก จ.ศ. ๑๒๑๕ เจ้าจอมมารด ขลิบ ในรัชกาลที่ ๕ โปรดฯให้สถาปนาขึ้นเป็น กรมหมื่นวรวัฒนสุภากร สิ้น พระชนม์ในรัชกาลที่ ๖ เมื่อวันพฤหัสบดี เดือน ๑๒ แรม ๑ ค่ำ ปีฉลูเบญจศก ๑๒๗๕ พระชันษา ๖๑ ปี ๓๖. พระองค์เจ้าชายนันทวัน ประสูติเมื่อวัน อังคาร เดือน ๑๑ แรม ๘ ค่ำ ปีฉลู เบญจศก จ.ศ. ๑๒๑๕ เจ้าจอมมารดาหนู สิ้น พระชนม์ในรัชกาลที่ ๕ เมื่อวันพฤหัสบดี เดือน ๔ แรม ๙ ค่ำ ปีเถาะสัปตศก จ.ศ. ๑๒๕๓ พระชันษา ๓๙ ปี ทรงเป็นต้นสกุล นันทวัน ๓๗. พระองค์เจ้าชาย ประสูติเมื่อปีฉลูเบญจศก จ.ศ. ๑๒๑๕ เจ้าจอมมารดาจัน สิ้น พระชนม์---- ๓๘. พระองค์เจ้าหญิง ประสูติเมื่อปีฉลูเบญจศก จ.ศ. ๑๒๑๕ เจ้าจอมมารดากลีบ สิ้นพระชนม์---- ๓๙. พระองค์เจ้าชาย ประสูติ เมื่อปีขาลฉศก จ.ศ. ๑๒๑๖ เจ้าจอมมารดาพลับ สิ้นพระชนม์---- ๔๐. พระองค์เจ้าชายวัฒนา ประสูติเมื่อวันเสาร์ เดือนอ้าย แรม ๕ ค่ำ ปีขาลฉศก เจ้าจอมมารดาลำพู สิ้นพระชนม์---- ๔๑. พระองค์เจ้าหญิง ประสูติเมื่อปีขาลฉศก จ.ศ. ๑๒๑๖ เจ้าจอมมารดากลีบ สิ้น พระชนม์---- ๔๒. พระองค์เจ้าหญิงภัควดี ประสูติเมื่อวันอาทิตย์ เดือน ๕ ขึ้น ๑๕ ค่ำ ปีเถาะสัปตศก จ.ศ. ๑๒๑๗ เจ้าจอมมารดาพลอย สิ้น พระชนม์ในรัชกาลที่ ๘ เมื่อวันอังคาร เดือน ๑๐ ขึ้น ๒ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จ.ศ. ๑๓๐๒ ๔๓. พระองค์เจ้าหญิง ประสูติเมื่อปีเถาะสัปตศก จ.ศ. ๑๒๑๗ เจ้า จอมมารดาช้อย(ธิดาพระยานครราชสีมา(เมฆ ณ ราชสีมา)) สิ้นพระชนม์---- ๔๔. พระองค์เจ้าหญิง ประสูติเมื่อปีเถาะสัปตศก จ.ศ. ๑๒๑๗ เจ้าจอม มารดากลีบ สิ้นพระชนม์---- ๔๕. พระองค์เจ้าหญิงวรพักตร์ ประสูติ เมื่อวันเสาร์ เดือน ๑๒ แรม ๑๕ ค่ำ ปีเถาะสัปตศก จ.ศ. ๑๒๑๗ เจ้าจอมมารดา ส่วน(ธิดาพระยามณเฑียรบาล(บัว)) สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๕ เมื่อวันอังคาร เดือน ๓ แรม ๑๑ ค่ำ ปีวอกฉศก จ.ศ. ๑๒๔๖ พระชันษา ๓๐ ปี ๔๖. พระองค์เจ้าหญิงวิลัยทรงกัลยา ประสูติเมื่อวันจันทร์ เดือนยี่ แรม ๗ ค่ำ ปีเถาะสัปตศก จ.ศ. ๑๒๑๗ เจ้าจอมมารดาขลิบ สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๕ เมื่อวันจันทร์ เดือนยี่ ขึ้น ๑๓ ค่ำ ปีวอกฉศก จ.ศ. ๑๒๔๖ พระชันษา ๓๐ ปี ๔๗. พระองค์เจ้าหญิงเฉิดโฉม ประสูติเมื่อวันเสาร์ เดือน ๕ ขึ้น ๘ ค่ำ ปีมะโรงอัฐศก จ.ศ. ๑๒๑๘ เจ้าจอมมารดาวสีดา สิ้นพระชนม์ ในรัชกาลปัจจุบัน เมื่อวันที่ ๑๑ มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๘๙ พระชันษา ๙๐ ปี ๔๘. พระองค์เจ้าหญิงประโลมโลก ประสูติเมื่อวันเสาร์ เดือน ๗ แรม ๔ ค่ำ ปีมะโรงอัฐศก จ.ศ. ๑๒๑๘ เจ้าจอมมารดาแก้ว สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๕ เมื่อวันศุกร์ เดือน ๓ ขึ้น ๖ ค่ำ ปีชวดโทศก จ.ศ. ๑๒๖๒ พระชันษา ๔๕ ปี ๔๙. พระองค์เจ้าชาย ประสูติเมื่อปีมะโรงอัฐศก จ.ศ. ๑๒๑๘ เจ้าจอมมารดา พลับ สิ้นพระชนม์---- ๕๐. พระองค์เจ้าชายพรหเมศ ประสูติเมื่อ วันพุธ เดือน ๙ แรม ๑๑ ค่ำ ปีมะโรงอัฐศก จ.ศ. ๑๒๑๘ เจ้าจอมมมารดาพรหมา สิ้น พระชนม์ในรัชกาลที่ ๕ เมื่อวันเสาร์ เดือน ๘ ขึ้น ๑๓ ค่ำ ปีเถาะตรีศก จ.ศ. ๑๒๕๓ พระชันษา ๓๖ ปี ทรงเป็นต้นสกุล พรหเมศ ๕๑. พระองค์เจ้าหญิงโศกส่าง ประสูติเมื่อวันพฤหัสบดีเดือน ๑๐ ขึ้น ๕ ค่ำปีมะโรงอัฐศก จ.ศ. ๑๒๑๘ เจ้าจอมมารดาหงส์ สิ้นพระชนม์---- ๕๒. พระองค์เจ้าหญิงพิมพับสรสร้อย ประสูติเมื่อวันพุธ เดือนอ้าย ขึ้น ๖ ค่ำ ปีมะโรงอัฐศก จ.ศ. ๑๒๑๘ เจ้าจอมมารดาวันดี สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๖ เมื่อววันพุธ เดือน ๖ ขึ้น ๑ ค่ำ ปีฉลูสัปตศก จ.ศ. ๑๒๘๗ พระชันษา ๗๐ ปี ๕๓. พระองค์เจ้าชายจรูญโรจน์เรืองศรี ประสูติเมื่อวันอังคาร เดือน ๔ แรม ๑๔ ค่ำ ปีมะโรงอัฐศก จ.ศ. ๑๒๑๘ เจ้าจอมมารดาช้อย ในรัชกาลที่ ๕ โปรดฯให้สถาปนาขึ้นเป็น กรมหมื่นจรัสพรปฏิภาณ สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๕ เมื่อวันที่ ๒๕ กันยายน พ.ศ. ๒๔๕๐ พระชันษา ๕๒ ปี ทรงเป็นต้นสกุล จรูญโรจน์ ๕๔. พระองค์เจ้าชาย ประสูติปีมะเส็งนพศก จ.ศ. ๑๒๑๙ เจ้า จอมมารดากลีบ สิ้นพระชนม์---- ๕๕. พระองค์เจ้าชายสนั่น ประสูติ เมื่อวันเสาร์ เดือน ๑๐ ขึ้น ๑๐ ค่ำ ปีมะเส็งนพศก จ.ศ. ๑๒๑๙ เจ้าจอม มารดาอ่อน สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๖ เมื่อวันอังคาร เดือน ๘ ขึ้น ๘ ค่ำ ปีฉลูเบญจศก จ.ศ. ๑๒๗๕ พระชันษา ๕๗ ปี ทรงเป็นต้นสกุล สายสนั่น ๕๖. พระองค์เจ้าชาย ประสูติเมื่อปีมะเส็งนพศก จ.ศ. ๑๒๑๙ เจ้าจอมมารดาช้ย สิ้น พระชนม์---- ๕๗. พระองค์เจ้าหญิง ประสูติเมื่อวันพฤหัสบดี เดือน ๗ ขึ้น ๑ ค่ำ ปีมะเมียสัมฤทธิศก จ.ศ. ๑๒๒๐ เจ้าจอมมารดาสายบัว สิ้นพระ ชนม์ในรัชกาลที่ ๔ เมื่อวันอังคาร เดือน ๗ ขึ้น ๖ ค่ำ ปีมะเมียสัมฤทธิศก จ.ศ. ๑๒๒๐ พระชันษา ๖ วัน ๕๘. พระองค์เจ้าหญิงสอางองค์ ประสูติ เมื่อวันพฤหัสบดี เดือนยี่ ขึ่น ๑๕ ค่ำ ปีวอกโทศก จ.ศ. ๑๒๒๒ เจ้าจอม มารดาวันดี สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๖ เมื่อวันเสาร์ เดือน ๓ขึ้น ๖ ค่ำ ปีจอจัตวาศก พระชันษา ๖๓ ปี ประสูติก่อนบวรราชาภิเษก ๓๓ พระองค์ ประสูติเมื่อบวรราชาภิเษกแล้ว ๒๕ พระองค์ รวมทั้งสิ้น ๕๘ พระองค์                               พระเจ้าราชวงศ์เธอ พระองค์เจ้าชายเฉลิมลักษณวงศ์ กรมหมื่นวรวัฒนสุภากร แก้ไขเมื่อ 17 พ.ค. 53 16:32:06 จากคุณ : กัมม์ เขียนเมื่อ : 17 พ.ค. 53 16:31:43

ความคิดเห็นที่ 25 สายสกุลที่สืบเนื่องจากพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัวรวม 11 ราชสกุล ดังนี้               ๑. สุธารส ต้นราชสกุลคือ พระองค์เจ้าสุธารส               ๒. วรรัตน์ ต้นราชสกุลคือกรมหมื่นพิศาลบวรศักดิ์ มีพระนามเดิมว่า พระองค์เจ้าวรรัตน์               ๓. ภาณุมาศ ต้นราชสกุลคือ พระองค์เจ้าภาณุมาศ           ๔. หัสดินทร ต้นราชสกุลคือ กรมหมื่นบริรักษ์นรินทรฤทธิ์ มีพระนามเดิมว่า พระองค์เจ้าหัสดินทร์               ๕. นวรัตน์ ต้นราชสกุลคือ กรมหมื่นสถิตธำรงสวัสดิ์ มีพระนามเดิมว่า พระองค์เจ้าเนาวรัตน์               ๖. ยุคนธรานนท์ ต้นราชสกุลคือ พระองค์เจ้ายุคุนธร               ๗. โตษะณีย์ ต้นราชสกุลคือ พระองค์เจ้าโตสินี               ๘. นันทวัน ต้นราชสกุลคือ พระองค์เจ้านันทวัน               ๙. พรหเมศ ต้นราชสกุลคือ พระองค์เจ้าพรหเมศ               ๑๐. จรูญโรจน์ ต้นราชสกุลคือ กรมหมื่นจรัสพรปฏิภาณ มีพระนามเดิมว่า พระองค์เจ้าจรูญโรจน์เรืองศรี               ๑๑. สายสนั่น ต้นราชสกุลคือ พระองค์เจ้าสนั่น                 พระเจ้าราชวงศ์ พระองค์เจ้าชายวรรัตน์ กรมหมื่นพิศาลบวรศักดิ  ต้นราชสกุล วรรัตน์ จากคุณ : กัมม์ เขียนเมื่อ : 17 พ.ค. 53 16:45:17

ความคิดเห็นที่ 26 เข้ามาอ่านเก็บความรู้ค่ะ  ขอบคุณทุกท่านที่มาร่วมแบ่งปันนะคะ จากคุณ : little kitty เขียนเมื่อ : 17 พ.ค. 53 18:13:28

ความคิดเห็นที่ 27 แล้ว นิติภูมิ นวรัตน์ เอานามสกุลนี้มาตั้งได้อย่างไรคะ หรือว่าไม่มีเชื้อสายสืบต่อมาแล้ว จากคุณ : superkoy เขียนเมื่อ : 20 พ.ค. 53 11:46:30

ความคิดเห็นที่ 28 นิติภูมิ อยู่พร้อม เปลี่ยนมาใช้นามสกุล นวรัตน์ ของบิดาบุญธรรม คือ หม่อมราชวงศ์เชาวน์ นวรัตน์ จากคุณ : Antares Kung เขียนเมื่อ : 20 พ.ค. 53 21:21:39

ความคิดเห็นที่ 29 ขอเสริม ครั้นเมื่อตอนที่พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าฯ เสด็จมาปิดทองพระพักตร์ พระเจ้าพนัญเชิงที่กรุงเก่า ทรงปิดทองเพียงครึี่งหนึ่ง อีกครึ่งหนึ่งเว้นไว้สำหรับให้ สมเด็จพระปิ่นเกล้าฯ มาปิด (ตำนานป้อมเพชร , พระยาโบราณราชธานินทร์) จากคุณ : รามณรงค์ เขียนเมื่อ : 12 มิ.ย. 53 09:55:32