 |
ความคิดเห็นที่ 13 |
ตอบคุณ zodiac28 ครับ,,
1. พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระราชประสงค์จะยกย่องเจ้าจอมมารดาท่านนี้ ให้วิเศษยิ่งขึ้นกว่าเจ้าจอมมารดาชั้นเอกท่านอืนๆ ครับ จึงได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เรียกขานท่านว่า "เจ้าคุณจอมมารดาแพ"
ก่อนหน้าที่จะทรงสถาปนาให้ออกนามเช่นนี้ ได้เคยมีการใช้คำว่า "เจ้าุคุณ" นำหน้านามเจ้าจอมมารดามาแล้วสองท่าน คือเจ้าคุณจอมมารดาสำลี ในรัชกาลที่ ๔* และเจ้าคุณจอมมารดาเปี่ยม ในรัชกาลที่ ๔** (เรียงลำดับตามการสถาปนา) สำหรับสองท่านนี้ ด้วยเหตุที่ทรงนับถือว่าเป็นขรัวยายสมเด็จเจ้าฟ้า ชั้นเอก ครับ
สำหรับคำนำหน้าว่า เจ้าุคุณ นั้น ก่อนหน้านี้ก็หน้านี้ก็มีครับ โดยใช้นำหน้านามพี่น้องของสมเด็จพระอมรินทราบรมราชินี ซึ่งท่านเหล่านี้เป็นสกุล ณ บางช้าง (ต่อมาเรียกว่า เจ้าคุณพระราชพันธุ์ชั้นที่ ๑) เฉพาะท่านเจ้าคุณนวล พระกนิษฐา**** ได้เป็นภริยาเอกของสมเด็จเจ้าพระยามหาอัครเสนา บุตรธิดาของท่านก็ได้เป็น "เจ้าคุณ" ทุกคน (เรียกว่า เจ้าคุณพระราชพันธุ์ชั้นที่ ๒) แต่พอภายหลังมา ความหมายย้ายที่ กลายเป็นการกล่าวเรียกถึงขุนนางชั้นผู้ใหญ่ที่เป็น "พระยา" (เรียกเจ้าคุณเล็ก) และ "เจ้าพระยา" (เรียกเจุ้่าคุณใหญ่) แทน เมื่อพิจารณาแล้ว จึงเป็นการที่ทรงยกย่องสามัญชนน่ะครับ
ครั้นมารัชกาลที่ ๖ ทรงพระราชดำริว่า เจ้าคุณจอมมารดาแพ ในัรชกาลที่ 5 นั้น ท่านได้เป็นผู้เบิกพระโอษฐ์ และมีความสำคัญต่อพระองค์ท่าน และราชสกุล (อย่างไรขอให้อ่านจากประกาศพระบรมราชโองการทรงสถาปนา ครับ)*** จึงได้โปรดเกล้าฯ ให้ออกชื่อว่า "เจ้าคุณพระประยูรวงศ์" แต่ผมไม่ทราบว่าได้มีการพระราชทานหิรัญบัตร ให้ด้วยหรือไม่
2. ต่อมาก็มีการทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ฝ่ายในมีบรรดาศักดิ์เป็น "พระ" อีกสองท่านครับ คือพระสุจริตสุดา และพระอินทรราณี อย่างไรก็ตาม มิได้ทรงตั้งเป็น "เจ้าคุณ" แต่อย่างใด
ในเรื่องนี้ แม่ช้อยเองได้ถึงกับเอาไปหยอกล้อเล่นกับแม่พลอยบ้างว่าจะเป็น "คุณพระช้อย" จะเป็นอย่างไรก็ขอให้ไปอ่านในเรื่องสี่แผ่นดิน อมตะนิยายของหม่อมราชวงศ์คึกฤทธิ์ ปราโมช ดูนะครับ
อนึ่ง มหาดเล็กของรัชกาลที่ 6 ได้ทำเรื่องที่ถึงขั้นทำให้ทรงพระสรวลอยู่เรื่องหนึ่งในการที่เกี่ยวข้องกับนาม "เจ้าคุณพระประยูรวงศ์" จะเป็นอย่างไรขอให้หาอ่านดูนะครับ ^^
3. เท่าที่ทราบ หลานๆ ของท่านซึ่งเป็นหม่อมเจ้า จะทรงเรียกขานท่านว่า "คุณย่า" ครับ
หมายเหตุ
* (พระมารดาสมเด็จพระนางเจ้าสุขุมาลมารศรี พระอัครราชเทวี และพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้านภาพรประภา กรมหลวงทิพยรัตนกิริฎกุลินี)
** (ต่อมาสถาปนาเป็น สมเด็จพระปิยมาวดีศรีพัชรินทรมาตา โดยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงเป็นพระมารดาสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเทววะวงศ์วโรปการ สมเด็จพระนางเจ้าสุนันทากุมารีรัตน์ พระบรมราชเทวี สมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสา อัยยิกาเจ้า สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ และสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสวัสดิวัตน์วิสิษฎ์)
*** http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2464/D/1834.PDF
**** ต้องขอตั้งข้อสังเกตว่า มิได้เรียกขานนามท่านว่า "ท่านผู้หญิงมหาอัครเสนา" ตามที่เป็นภริยาเอกของเจ้าพระยามหาอัครเสนา แต่ใช้ว่า "เจ้าคุณนวล" ซึ่งน่าจะแสดงความหมายโดยนัยว่า เจ้าคุณ น่าจะเป็นเครื่องแสดงยศที่ยิ่งกว่าคำว่า ท่านผู้หญิง
แก้ไขเมื่อ 17 ก.ย. 53 02:13:55
แก้ไขเมื่อ 17 ก.ย. 53 02:05:51
| จากคุณ |
:
ohmygodness  
|
| เขียนเมื่อ |
:
17 ก.ย. 53 02:03:34
|
|
|
|
|
