 |
ความคิดเห็นที่ 2 |
A study of Geographic Information System (GIS) and its application to epidemiology and disease control
เฉลยคำถามของคุณ Tanis
วิชาระบาดวิทยา หรือ epidemiology เป็นวิชาที่ศึกษาโรคหนึ่งๆในรายละเอียดสามปัจจัย คือ Frequency, Distribution & Determinants ซึ่งเป็นเหมือนข่าวกรองเกี่ยวกับข้าศึกคือโรคภัยไข้เจ็บนั้นๆที่ทำให้ผู้เกี่ยวข้องนำมาใช้ในการวางแผนควบคุมโรคได้ อย่างที่ซุนวูว่าไว้ว่ารู้เขารู้เรา ที่คุณ Tanis เห็นว่าเขาศึกษา pattern การกระจายของโรคนั้นเป็นเพียงหน้าเดียวของวิชานี้คือหน้า Distribution วิชานี้เป็นวิชาที่มีประโยชน์มหาศาลเพราะว่าอันที่จริงแล้วการนำเอาระเบียบวิธีของวิชานี้ไปประยุกต์เข้ากับปัญหาอื่นๆก็สามารถทำได้เช่นเดียวกัน ไม่ใช่เฉพาะทางการแพทย์ แม้แต่ทางสังคมวิทยาก็ทำได้
ขออุนุญาตขยายความ เล่าสู่กันฟังในรายละเอียด ไหนๆก็ได้เล่าแล้ว
1.Frequency หรือ ความถี่ในการเกิดของโรคนั้นๆ
นั่นคือข้อมูลว่าโรคนั้นๆมีคุณลักษณะปรากฎบ่อยเพียงใดในกลุ่มประชากรหนึ่งๆหรือพื้นที่หนึ่งๆ ณ วันเวลาหนึ่งๆ อย่างนี้เรียกข้อมูลความชุกหรือ prevalence นอกจากนั้นก็ศึกษาเรื่อง อุบัติการณ์ หรือ incidence คือข้อมูลว่าโรคนั้นๆมีการเกิดเพิ่มขึ้นใหม่ในห้วงเวลาหนึ่งๆมากน้อยเพียงใด ตัวอย่างเช่น จังหวัด A มีความชุกของโรคเอดส์โดยภาพรวม 5% และเมื่อแยกตามกลุ่มก็พบว่า หญิงขายบริการมีความชุกการติดเชื้อ 12% ชายชอบสนุกมีความชุกการติดเชื้อ 2% เป็นต้น
2.Distribution หรือ การกระจายตัวของโรค
โรคเอดส์พบได้ที่ใดบ้าง? ทวีปไหน? ประเทศไหน? จังหวัดไหน? อำเภอไหน? ตำบลไหน? หมู่บ้านไหน? แล้วมันเกิดกับใคร? เกิดกับชาย? หรือหญิง? ผู้ใหญ่หรือเด็กหรือคนชรา? เกิดในภูมิประเทศแบบไหน? ที่สูงหรือที่ต่ำ? ที่แห้งแล้งหรือชื้นแฉะ? ที่ลุ่มหรือที่ดอน? ในป่าหรือในบ้าน? ในศูนย์การค้าหรือที่พักอาศัย?
ข่าวสารสองข้อแรกนี้ยังเป็นข่าวสารเชิงพรรณนาหรือ descriptive information ข้อต่อไปนี้เป็นข้อมูลเชิงวิเคราะห์หรือ analytical information
3.Determinant หรือ สาเหตุของโรค
ข้อนี้แหละที่เป็นเครื่องมือที่ทรงพลังมาก มันทำให้ตอบคำถามได้ว่า โรคนี้มีความสัมพันธ์กับอะไร อะไรเป็นเหตุ? อะไรเป็นผล? การจะตอบให้ได้นั้นจะต้องนำเอาข้อมูลดิบจากสองข้อต้นมาหาความสัมพันธ์กับข้อมูลอื่นๆเช่นข้อมูลเชิงพฤติกรรม ข้อมูลการสัมผัสกับปัจจัยที่สงสัยว่าจะเป็นสาเหตุของโรค ซึ่งการวิเคราะห์จะต้องอาศัยกรรมวิธีทางสถิติเข้ามาจับ
จากการศึกษาสามปัจจัยนี้ จะทำให้เราตอบได้ว่า โรคนี้เจอมากแค่ไหน? เป็นกับใคร? เป็นที่ไหน? อะไรคือสาเหตุ? และมันติดโรคได้เพราะอะไร? เมื่อได้ข่าวสารเช่นนี้แล้ว เราก็สามารถเดินหน้าแก้ปัญหาได้อย่างถูกทางและถูกวิธี เกาถูกที่คัน ไม่มะงุมมะงาหรา
ประเทศไทยโชคดีมากที่ในช่วงก่อนจะเกิดปัญหาโรคระบาดสำคัญๆเช่นโรคเอดส์ โรคซาร์ ฯลฯ กระทรวงสาธารณสุขได้เล็งเห็นความสำคัญของปัญหาและได้ทำการฝึกอบรมนักระบาดวิทยาภาคสนามมาเรื่อยๆ เมื่อผนวกกับโครงสร้างทางสาธารณสุขมูลฐานที่แข็งแกร่งและเป็นจุดเด่นของไทย ก็เลยทำให้เรารับมือกับปัญหาเหล่านั้นอย่างได้ผล
ขอคารวะชาวสาธารณสุขครับ
ผมไม่ใช่คนของกระทรวงสาธารณสุขหรอก แต่ว่าเราทำงานเป็นพันธมิตรกันมาช้านานอย่างได้ผลและราบรื่น ถ้อยทีถ้อยอาศัย และด้วยความสนุกสนาน
นี่แหละ ความปรองดองขนานแท้ ฝรั่งเขาเรียกว่าการร่วมมือแบบพหุภาคี หรือ multisectoral coordination
การร่วมมืออย่างขนานแท้นั้นเริ่มต้นด้วยการละวางอัตตา เลิกถือเขาถือเรา เอาใจเขามาใส่ใจเรา ถ้าหากปากว่าตาขยิบ ปากก็บอกว่าเรามาดีกันนะ แต่มือถือมีดแอบไว้ข้างหลังเอาไว้เสียบ ชาติหน้าตอนบ่ายๆโน่นแหละ
เริ่มต้นด้วยระบาดวิทยา ไหงมาลงตรงนี้ได้หว่า 
| จากคุณ |
:
แอ๊ด ปากเกร็ด   
|
| เขียนเมื่อ |
:
26 ก.ย. 53 08:02:56
|
|
|
|
|
