ความคิดเห็นที่ 1 อยู่ๆ ผู้เขียนเห็นว่าควรจะจัดการกับกองหนังสือที่นำออกมาค้นคว้าจนเกลื่อนห้องเสียที ขณะจัดหนังสือกลับเข้าที่ ก็ได้เจอที่ซ่อนของมหามุขมาตยานุกูลวงศ์ที่ได้นำไปซุกไว้ จึงเห็นว่าถึงเวลาจะต้องทำกิจที่ตั้งใจไว้ให้สำเร็จแล้ว ประวัติของตระกูลจีนที่ผู้เขียนจะนำเสนอในบทความนี้ เป็นต้นตระกูลของเจ้าคุณจอมมารดาเอม ในพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว ผู้ซึ่งภายหลังพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าฯทรงโปรดฯให้ขนานนามท่านว่า “เจ้าคุณพระชนนี” เมื่อพระราชโอรสพระองค์ใหญ่ได้รับอุปราชาภิเษกเป็นสมเด็จกรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ  วังหน้าองค์สุดท้ายในประวัติศาสตร์ชาติไทย นอกจาก มหามุขมาตยานุกูลวงศ์ เล่มที่๑ เรียบเรียงโดย ก.ศ.ร.กุหลาบที่ใช้เป็นหลักแล้ว ผู้เขียนยังได้ค้นคว้าเรียบเรียงบางตอนของบทความนี้จากหนังสือและเวปประวัติศาสตร์อื่นๆด้วย จากคุณ : Navarat.C เขียนเมื่อ : วันปิยมหาราช 53 23:00:23

ความคิดเห็นที่ 2 ก.ศ.ร. กุหลาบคือใคร เชื่อถือได้เพียงใดหรือไม่ นักเรียนประวัติศาสตร์ตัวจริงคงจะต้องคุ้นกับนามนี้บ้าง และอาจจะทราบด้วยว่า สมเด็จกรมพระยาดำรงฯท่านไม่โปรดนักเขียนท่านนี้เอามากๆ โดยทรงหาว่านายกุหลาบชอบแปลงเรื่องในตำนานประวัติศาสตร์หลายเรื่องในหนังสือของตน จนเป็นที่มาของสำนวนว่า “กุ” เช่นกุเรื่องขึ้นหรือกุข่าวขึ้น แปลว่าเอาความเท็จมาแสดงว่าเป็นเรื่องจริง อย่างไรก็ตาม หากได้ศึกษาประวัติและผลงานของท่านผู้นี้ให้ลึกลงไป จะเห็นว่าท่านมิได้เพี้ยน แต่ท่านมีเหตุผลที่จะเสนอผลงานบางชิ้นแบบเพี้ยนๆเช่นนั้น เพราะการเขียนหนังสือเสนอต่อสาธารณะชนเกี่ยวกับการเมืองในสมัยสมบูรณาญาสิทธิราชย์ ขืนเขียนตรงๆมีสิทธิ์ติดคุกหัวโต ต้องเขียนให้ดูจริงบ้างไม่จริงบ้าง ดังนั้น เราจะต้องเลือกเหมือนกันว่าจะเชื่อเรื่องอะไรที่ท่านเขียน ส่วนใหญ่แล้ว เรื่องประวัติศาสตร์ที่ไม่เกี่ยวกับการเมืองในสมัยรัชกาลที่๕ ถือว่าน่าเชื่อได้ โดยเฉพาะส่วนคาบเกี่ยวระหว่างปลายอยุธยาถึงต้นรัตนโกสินทร์ ที่นายกุหลาบแอบคัดลอกออกมาจากต้นฉบับจอหมายเหตุตัวจริงที่เก็บไว้ในพระบรมมหาราชวัง คุณวิกี้ได้ย่อประวัติของก.ศ.ร. กุหลาบ ไว้ดีแล้วว่าดังนี้ ก.ศ.ร. กุหลาบ (พ.ศ. ๒๓๗๗ - พ.ศ. ๒๔๖๔) มีนามเดิมว่า กุหลาบ ตฤษณานนท์ (หนังสือบางเล่มเขียนว่า ตรุษ ตฤษณานนท์) เป็นนักหนังสือพิมพ์ นักประวัติศาสตร์ ผู้นำเสนอความคิดเห็นทางการเมืองในสมัยรัชกาลที่ ๕ กุหลาบ ตฤษณานนท์ เกิดในปี พ.ศ. ๒๓๗๗ เมื่ออายุได้สี่เดือน พระองค์เจ้ากินรี พระเจ้าลูกเธอในพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวได้ทรงขอไปเป็นบุตรบุญธรรม และเติบโตในวังหลวง เมื่อโตขึ้นจึงออกมาอยู่นอกวังในฐานะมหาดเล็กวังนอก บรรพชาเป็นสามเณร โดยสมเด็จกรมพระยาปรมานุชิตชิโนรสทรงเป็นองค์อุปัชฌาย์ ได้ฉายาว่า เกศโร ซึ่งต่อมาได้นำชื่อนี้มาเป็นชื่อหน้าของตนตามแบบชาวตะวันตกว่า ก.ศ.ร. กุหลาบ เนื่องจากนายกุหลาบได้ใช้ชีวิตอยู่ในวัง จึงมีโอกาสได้อ่านหนังสือตำราภาษาไทยจำนวนมาก และได้แอบคัดลอกหนังสือเหล่านั้น ทั้งพงศาวดาร และชีวประวัติบุคคลสำคัญ ออกมาพิมพ์เผยแพร่ให้กับบุคคลภายนอก โดยพยายามปรับเปลี่ยนเนื้อเรื่องและถ้อยคำของหนังสือใหม่ เพื่อไม่ให้ถูกจับได้ นายกุหลาบเคยเป็นบรรณาธิการหนังสือพิมพ์สยามออบเซิร์ฟเวอร์ และได้ออกหนังสือพิมพ์ชื่อ "สยามประเภท" ในปี พ.ศ. 2440 เขียนบทความวิพากษ์สังคม เสียดสีชนชั้นสูงที่ทำตัวฟุ้งเฟ้อ อีกทั้งยังมีแนวคิดแบบพวกหัวก้าวหน้า ซึ่งได้รับอิทธิพลจากตะวันตก จึงเป็นที่เพ่งเล็งจากทางการ แต่โชคดีที่ไม่ได้ถูกลั่นแกล้งจนต้องติดคุกเหมือน เทียนวรรณ ก.ศ.ร. กุหลาบ เสียชีวิตเมื่อ พ.ศ. ๒๔๖๔ อายุได้ ๘๗ ปี จากคุณ : Navarat.C เขียนเมื่อ : วันปิยมหาราช 53 23:01:46

ความคิดเห็นที่ 3 มหามุขมาตยานุกูลวงศ์ เล่มที่๑ เริ่มต้นว่า ครั้งแผ่นดินสมเด็จพระสรรเพชญ์ที่๙ หรือที่เรียกกันสั้นๆในหน้าประวัติศาสตร์ว่าพระเจ้าอยู่หัวท้ายสระ กษัตริย์องค์ที่ ๓๑ของกรุงศรีอยุธยานั้น มีสำเภาจีน๕ลำของจีนอ๋องเฮงฉ่วนเข้าเทียบท่า สินค้าที่มาในขบวนเรือคือตุ๊กตาหินแกะสลักรูปคนและสัตว์ต่างๆ เพราะข่าวว่าคนไทยนิยมซื้อตุ๊กตาเหล่านั้นประดับวัดวาอาราม บังเอิญคราวนั้นยังไม่มีใครสร้างวัดขึ้นมาใหม่ บรรดาผู้ที่สร้างวัดเก่าต่างก็มีตุ๊กตาเช่นนั้นตั้งประดับวัดมากแล้ว จีนอ๋องเฮงฉ่วนจึงขายสินค้าในเรือไม่ได้ ครั้นจะเอาไปขายเมืองพม่าเมืองญวนก็คงไม่มีใครซื้อเพราะไม่เป็นที่นิยม มีหวังคงจะต้องเอาตุ๊กตาหินเหล่านั้นไปทิ้งทะเลสถานเดียว จากคุณ : Navarat.C เขียนเมื่อ : วันปิยมหาราช 53 23:03:00

ความคิดเห็นที่ 4 จีนอ๋องเฮงฉ่วนได้นำความเข้าปรึกษากับเจ้าพระยาโกษาธิบดี เสนาบดีจัตุสดมภ์กรมพระคลังซึ่งว่าการต่างประเทศด้วย(บ้างเรียกโดยย่อว่าเจ้าพระยาพระคลัง)ว่า ข้าพเจ้าเป็นนายพานิชนาวาเดินเรือค้าขายกับนานาประเทศแต่เป็นครั้งแรกที่เข้ามายังกรุงศรีอยุธยา และประจวบเหตุอาจต้องขาดทุน จึงเข้ามาขอความกรุณาต่อท่านเจ้าคุณขอเป็นที่พึ่ง ได้โปรดนำความขึ้นกราบบังคมทูลพระกรุณาต่อพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ให้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯช่วยซื้อตุ๊กตาเครื่องสลักหินเหล่านี้ทั้ง๕ลำเรือ โดยข้าพเจ้ายอมขาดทุนครึ่งหนึ่ง และยอมรับชำระเป็นของแลกเปลี่ยนตามมูลค่า เป็นสินค้าที่จะไปขายเมืองจีนได้ เช่น ฝาง ไม้แดง ไม้แก่น เขา หนัง งาช้าง นรมาด กำมะยาน ครั่ง ไหม รง เร่ว กระวาน ดีบุก เนื้อแห้ง ปลาแห้ง ข้าว เกลือ เป็นต้น เพื่อที่ข้าพเจ้าจะพอมีโอกาสฟื้นตัว และจะได้กลับมาทำการค้าขายกับกรุงสยามอีกในอนาคต หากแม้ไม่ทรงพระกรุณา ข้าพเจ้าก็จักขอถวายสินค้าของข้าพเจ้าทั้ง๕ลำเรือนี้เป็นราชบรรณาการ ยอมนำเรือเปล่าๆกลับไปเมืองจีน ยอมรับความพินาศซึ่งเป็นการจำเป็นไม่อาจหลีกเลี่ยงได้โดยเหตุนี้ เจ้าพระยาพระคลังมีความเห็นใจ จึงได้นำความขึ้นกราบบังคมทูลตามคำขอร้องดังกล่าว พระเจ้าอยู่หัวท้ายสระได้สดับความแล้วก็ทรงมีพระทัยสังเวช เห็นใจจีนอ๋องเฮงฉ่วน จึงมีพระราชดำรัสตรัสสั่งเจ้าพระยาพระคลัง ให้สั่งการพระยาศรีพิพัฒน์รัตนราชโกษาธิบดี จางวางพระคลังภาษีสินค้า ให้จัดของป่าต่างๆที่ได้มาจากส่วยของบรรดาหัวเมือง แลกกับสินค้าเครื่องสลักหินทั้ง๕ลำเรือโดยสมควรแก่ราคา จีนอ๋องเฮงฉ่วนหาได้ขาดทุนไม่ จากคุณ : Navarat.C เขียนเมื่อ : วันปิยมหาราช 53 23:03:53

ความคิดเห็นที่ 5 จีนอ๋องเฮงฉ่วนจึงระลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณ ทูลเกล้าฯถวายแผ่นหินอ่อนสองหมื่นแผ่น มูลค่าตามราคาตลาดขณะนั้นถึง๕๐๐๐บาท พระเจ้าอยู่หัวท้ายสระกำลังทรงมีพระราชประสงค์จะได้หินอ่อนมาปูสระปลาตาเหลือกและสระปลาหน้าคนที่ขนาบสองข้างพระที่นั่งบรรยงค์รัตนาสน์มหาปราสาท ทั้งปูรอบพระที่นั่งทรงปืนที่อยู่ริมสระด้านตะวันออกอยู่พอดี เมื่อทรงได้แผ่นหินอ่อนที่จีนอ๋องเฮงฉ่วนทูลเกล้าฯถวายก็ทรงโสมนัส ดำรัสสั่งพระยาศรีพิพัฒน์รัตนราชโกษาธิบดีให้จัดหาของป่าในคลังภาษีสินค้าตอบแทนให้จีนอ๋องเฮงฉ่วนตามสมควร สินค้าที่จีนอ๋องเฮงฉ่วนได้รับตอบแทนไปนั้นมีมูลค่าประมาณ๓๐๐๐บาท จากคุณ : Navarat.C เขียนเมื่อ : วันปิยมหาราช 53 23:04:44

ความคิดเห็นที่ 6 กับทั้งทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้จีนอ๋องเฮงฉ่วนเข้าเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาทที่บริเวณสระน้ำดังกล่าว ทรงปฏิสันถารพอสมควรแก่เหตุแล้วจึงมีพระราชดำรัสว่า เราจะตั้งเจ้าให้เป็นที่ขุนท่องสื่อ เจ้าพนักงานผู้นำราชทูตานุทูตสยามไปเจริญพระราชไมตรี(จิ้มก้อง)ยังกรุงปักกิ่งประเทศจีนในคราวมรสุมนี้ เจ้าจะรับตำแหน่งยศแลหน้าที่หรือไม่ จีนอ๋องเฮงฉ่วนได้ยินดังนั้นก็มีความปราโมทย์ยิ่ง กราบบังคมทูลพระกรุณาว่าข้าพระพุทธเจ้ามีความยินดีด้วยเกล้าฯเป็นที่สุดที่จะรับตำแหน่งยศเป็นขุนนางไทย สนองพระมหากรุณาธิคุณให้ถึงที่สุดแห่งชีวิต จากคุณ : Navarat.C เขียนเมื่อ : วันปิยมหาราช 53 23:05:26

ความคิดเห็นที่ 7 พระเจ้าอยู่หัวท้ายสระจึงทรงมีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯให้เจ้าพระยาธรรมาธิกรณ์ เสนาบดีกรมวัง ออกหมายตั้งจีนอ๋องเฮงฉ่วนเป็นขุนท่องสื่อ เมื่อลมพัดมาต้องตามฤดูกาลขุนท่องสื่อก็ออกเรือ นำคณะราชทูตสยามไปจิ้มก้องฮ่องเต้ ณ กรุงปักกิ่ง สิ้นมรสุมหนึ่งจึงเดินทางกลับคืนสู่กรุงเทพมหานครบวรทวาราวดีศรีอยุธยาโดยสวัสดิภาพ ขุนท่องสือ(อ๋องเฮงฉ่วน)มีความดีความชอบ ได้รับพระกรุณาโปรดเกล้าฯขึ้นเป็นหลวงศิริสมบัติ เจ้าท่าเปิดระวางสำเภาที่เข้าเทียบท่ากรุงศรีอยุธยาทั้งสิ้น หลวงศิริสมบัติ(อ๋องเฮงฉ่วน)รับราชการมิบกพร่องหน้าที่ และยังคงรักษาสถานะความเป็นนายพานิชสำเภา ตกแต่งสำเภาของตนและสำเภาหลวงออกไปค้าขายยังเมืองจีนเนืองๆ และถ้าถึงวาระครบ๓ปีเมื่อไร ก็จะนำคณะราชทูตสยามออกไปจิ้มก้องยังกรุงปักกิ่งมิได้ขาด จนสิ้นแผ่นดินพระเจ้าอยู่หัวท้ายสระ จากคุณ : Navarat.C เขียนเมื่อ : วันปิยมหาราช 53 23:06:08

ความคิดเห็นที่ 8 ในรัชกาลต่อมา สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่๓ หรือพระเจ้าอยู่หัวบรมโกษฐ์ขึ้นครองสิริราชสมบัติพระมหากษัตริย์กรุงศรีอยุธยาลำดับที่๓๒ หลวงศิริสมบัติ(อ๋องเฮงฉ่วน)มีความดีความชอบต่อแผ่นดิน คราวต้นรัชกาลได้นำสมัครพรรคพวกไทยจีนกว่าพันคนเข้าช่วยปราบการจราจลครั้งพวกตั้วเฮียคิดการกำเริบยกกำลังเข้าไปถึงท้องสนามหญ้าหน้าพระที่นั่งเย็นภายในพระราชวังหลวง ครั้งนั้นพวกจีนตั้วเฮียถูกฆ่าตายและจับเป็นได้หลายร้อยคน สอบสวนแล้วโปรดเกล้าฯให้นำพวกหัวหน้าไปประหารชีวิต๕๓คน พวกรองลงมาให้จำคุกไว้๑๖๔คน  ที่เหลือตาย๗๐๐คนให้ตัดผมเปียออกเป็นไทย สักหน้าว่าไพรหลวงจาม ส่งไปทำงานรักษาเรือรบทะเลที่ปากคลองตะเคียน เสร็จการแล้วทรงพระกรุณาเลื่อนหลวงศิริสมบัติ(อ๋องเฮงฉ่วน)ขึ้นเป็นที่ออกพระโชฎึกราชเศรษฐี เจ้ากรมท่าซ้าย ดูแลการค้ากับประเทศทางตะวันออก คู่กับกรมท่าขวาที่สังกัดออกพระจุฬาราชมนตรีขุนนางแขก ซึ่งจะดูแลการค้ากับประเทศทางตะวันตก จากคุณ : Navarat.C เขียนเมื่อ : วันปิยมหาราช 53 23:07:02

ความคิดเห็นที่ 9 ครั้นอยู่มาถึงกาลครั้งหนึ่งออกพระโชฎึกราชเศรษฐี(อ๋องเฮงฉ่วน)กราบบังคมทูลพระกรุณาว่า ข้าพระพุทธเจ้าได้ข่าวจากนายสำเภาจีนที่เพิ่งเข้ามาเทียบท่ากรุงศรีว่า เจ้าพระยานครศรีธรรมราชกำลังสมคบกับพวกเจ้าเมืองแขกผิดสังเกตุ เกรงว่าพวกหัวเมืองปักษ์ใต้จะร่วมกันคิดการขบถ ขอพระบรมราชานุญาตไปสร้างค่ายไม้สักปักเสาระเนียดเชิงเรียงไว้ที่บ้านโกรกกราก ใกล้ปากน้ำท่าจีนค่ายหนึ่ง ที่ปากน้ำแม่กลองค่ายหนึ่ง และที่หน้าวัดพระธาตุปากน้ำพระประแดงอีกค่ายหนึ่ง เพื่อที่จะได้รองรับกองทัพเมืองนครศรีธรรมราช หากยกเข้ามาจริงตามข่าว ทรงโปรดเกล้าฯตามคำกราบบังคมทูลเสนอ ต่อมามีเหตุ ทัพจากเมืองตานียกกองเรือมาถึงปากน้ำเมืองเพชรบุรี เจ้าเมืองมีใบบอกมาถึงที่ค่ายเมืองสมุทรสงคราม ออกพระโชฎึกราชเศรษฐี(อ๋องเฮงฉ่วน)จึงรีบยกทัพเรือออกไปได้ทันการและสามารถจับได้เรือสลุปทัพเมืองตานีได้หลายลำ ทหารแขกในเรือให้การว่ามาติดตามจับพวกโจรสลัดที่ออกปล้นในทะเล จึงโปรดเกล้าฯให้สักข้อมือพวกเหล่านั้นว่า แขกเชลยกองอาษาจาม มอบไปอยู่ใต้บังคับบัญชาของออกญาราชวังสันถึง๒๖๗คน ออกพระโชฎึกราชเศรษฐี(อ๋องเฮงฉ่วน)มีความดีความชอบในการครั้งนี้มาก จากคุณ : Navarat.C เขียนเมื่อ : วันปิยมหาราช 53 23:07:47

ความคิดเห็นที่ 10 ครั้นเจ้าพระยาพระคลังถึงแก่พิราลัย จึงทรงโปรดเกล้าฯให้ออกพระโชฎึกราชเศรษฐี(อ๋องเฮงฉ่วน)ขึ้นว่าที่เจ้าพระยาพระคลังคนใหม่ เป็นเสนาบดีจัตุสดมภ์สืบแทนต่อไป ตามเอกสารเรียกราชทินนามนี้ว่า เจ้าพระยาโกษาธิบดี(จีน) แต่ชาวบ้านเรียกว่าเจ้าคุณพระคลังจีน เพราะท่านยังไว้ผมมวยตามแบบฉบับคนจีนเชื้อเจ้าโบราณ โดยที่สายสกุลของท่านคือแซ่อ๋องนั้น เดิมทีเป็นแซ่ของเชื้อพระวงศ์โจว (周朝  ๑๐๔๕ปี ถึง๒๕๖ปี ก่อนคริศตกาล) สาขาหนึ่งที่แตกออกมา คำว่า อ๋อง แปลว่ากษัตริย์ หรือเจ้าครองเมือง สมัยพระเจ้าอยู่หัวท้ายสระนั้น ข้าหลวงฟูเกี้ยนรายงานต่อราชสำนักจีนว่า ไม้ที่กรุงศรีอยุธยาราคาถูกและพ่อค้าฟูเกี้ยนสามารถทำกำไรมหาศาลจากการเดินทางไปต่อเรือที่กรุงศรีอยุธยา และบรรทุกข้าวกลับมาขายในเรือเหล่านั้น และสมัยพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศก็มีหลักฐานว่ากิจการต่อเรือเจริญก้าวหน้ามาก พระองค์และชนชั้นปกครองเน้นความสำคัญของผลประโยชน์ที่ได้จากการค้า ชาวจีนได้เข้ามามีบทบาทมากขึ้นโดยทรงแต่งตั้งให้เป็นเจ้าพระยาพระคลัง ที่เรียกว่าโกษาธิบดี(จีน) ท่านผู้นี้มีอิทธิพลในราชสำนักมากและมีความใกล้ชิดกับชุมชนชาวจีน เจ้าพระยาพระคลังจีน(อ๋องเฮงฉ่วน)ตั้งบ้านเรือนอยู่บ้านถนนตาล หลังวัดพนัญเชิง มีภรรยาและบุตรธิดาหลายคน ทั้งภรรยาหลวงที่เมืองจีน และภรรยาคนไทย แต่ในที่นี้จะกล่าวถึงเฉพาะบุตรที่มีความสำคัญและเป็นบรรพบุรุษของเจ้าคุณจอมมารดาเอมเท่านั้น จากคุณ : Navarat.C เขียนเมื่อ : วันปิยมหาราช 53 23:08:46

ความคิดเห็นที่ 11 บุตรเจ้าพระยาพระคลังจีน(อ๋องเฮงฉ่วน)ที่เกิดที่เมืองกวางหนำในเมืองจีน(ไม่ทราบว่าคือเมืองใดในปัจจุบัน)กับภรรยาหลวงมี๖คน บุตรชาย๔คนได้ติดตามบิดามาช่วยทำมาค้าขายอยู่กรุงศรีอยุธยา มีนามว่า เจ๊สัวอ๋องไซ่ฮู่ เจ๊สัวอ๋องไล่ฮู่ เจ๊สัวอ๋องซี เจ๊สัวอ๋องไช่   ส่วนบุตรสาวคนสุดท้องชื่อเง็กซิว บิดาพามาอยู่เมืองไทย พอเป็นสาวได้ถวายตัวเป็นเจ้าจอมในเจ้าฟ้าอุทุมพร กรมพระราชวังบวร มีพระองค์เจ้าหญิงพระองค์หนึ่งประสูติแด่เจ้าจอมมารดาเง็กซิว ชื่อพระองค์เจ้านพรัตนรัศมี เจ้าสัวทั้งสีมิได้รับราชการโดยตรงเช่นท่านบิดา แต่ปักหลักตั้งร้านฐานถิ่นอยู่ในกรุงศรีอยุธยาทำมาค้าขายด้วยการเดินเรือสำเภาสินค้าตามถนัด ต่อมาในแผ่นดินพระเจ้าอยู่หัวสุริยาศน์อัมรินทร์ มีข่าวว่า เมืองกำปอตและเมืองกำปงโสมในเขมรเกิดภาวะข้าวยากหมากแพง เจ้าสัวสี่พี่น้องจึงขอพระบรมราชานุญาต จัดเรือปักษ์ใต้ของหลวงนำข้าวนำเกลือจะไปขายที่นั่น เรือชนิดนี้บางทีเรียกว่าเรือลำเลียงตาโต เป็นเรือขนาดเล็กกว่าเรือสำเภา กินน้ำตื้นกว่าสามารถใช้แจววิ่งเข้าไปตามลำน้ำได้ หรือจะใช้ใบกางออกแล่นไปเลียบฝั่งไปในทะเลก็ได้ จากคุณ : Navarat.C เขียนเมื่อ : วันปิยมหาราช 53 23:10:00

ความคิดเห็นที่ 12 การนำเรือหลวงไปจัดการทำการค้าขายนั้น ตามธรรมเนียมจะได้รับพระราชทานแบ่งกำไรให้สองในสิบส่วน และยกเว้นภาษีจังกอบต่างๆ เมื่อได้รับพระบรมราชานุญาตแล้วก็นำข้าวของลงบรรทุกในระวางเรือได้เต็ม๓๒ลำ บรรดาเจ้าสัวผู้พี่ก็มอบให้เจ๊สัวอ๋องไซ น้องชายคนเล็กคุมกองเรือบรรทุกข้าวไปเขมร ออกเดินทางจากพระนครศรีอยุธยา แคล้วคลาดจากกองทัพพม่าข้าศึกที่ยกมาล้อมกรุงอย่างฉิวเฉียด เจ๊สัวอ๋องไซรอนแรมในทะเลหลายวันเนื่องจากเรือหนัก เดินทางได้ช้ามากกว่าจะถึงเมืองตราด เมื่อแวะพักเรือเพื่อหาซื้อเสบียงอาหารและน้ำจืดเพิ่มเติมจึงได้ข่าวร้ายว่ากรุงศรีอยุธยาถูกกองทัพพม่าล้อมไว้อยู่ตั้งแต่ตนออกเดินทางมา ส่วนทางเมืองเขมรทั้งสองนั้นเล่า ก็เกิดการจราจลอย่างหนัก คนจีนและญวนตั้งตนเป็นตั้วเฮีย คุมพลพรรคออกปล้นสดมภ์ผู้คนทั้งทางบกทางทะเลหาความปลอดภัยมิได้ จึงล่าถอยนำกองเรือมาตั้งหลักลอยลำอยู่หน้าเมืองจันทบุรีด้วยคิดไม่ตกว่าจะกระทำการอย่างไรต่อไป จนกระทั่งได้ข่าวว่ากรุงศรีอยุธยาที่ถูกพม่าล้อมไว้เป็นปีนั้น แตกเสียแล้ว และไม่นานเกินรอพระยาตาก(สิน)ก็ยกพลทหารม้า๕๐๐นายมาตี ยึดได้เมืองจันทบุรี จากคุณ : Navarat.C เขียนเมื่อ : วันปิยมหาราช 53 23:11:22

ความคิดเห็นที่ 13 เจ๊สัวอ๋องไซไม่เห็นหนทางรอดอื่น จึงขึ้นจากเรือไปเฝ้าพระเจ้าตากสิน ทรงมีรับสั่งว่า เจ้าหนีเสือจากกรุงศรีมาปะจระเข้ที่ตราด แล้วหนีจระเข้ขึ้นต้นไม้มาปะรังแตนที่จันทบุรี แต่ข้าเป็นแตนที่ไม่ต่อยเจ้า ถ้าเจ้ามาเข้ากับข้า ข้าจะเลี้ยงดูเจ้าให้สบาย ข้าจะหาลาภยศใหญ่ให้เจ้าได้ในภายหน้า เจ๊สัวอ๋องไซ่จึงถวายข้าวของและเรือทั้งหมดให้กับพระเจ้าตากสิน ซึ่งเมื่อได้รับเสบียงกรังกำลังบำรุงกองทัพถึงขนาดแล้ว  ในขณะที่บ้านเมืองกำลังระส่ำระสายข้าวยากหมากแพงเช่นนี้ ทำให้ผู้คนที่หลบซ่อนอยู่ออกมาเข้าด้วย พระเจ้าตากสินสามารถสรรหากำลังพลจากพวกที่เข้ามาสวามิภักดิ์ได้อีกมากมาย จนต้องต่อเรือขึ้นอีกหลายลำแล้วยกกองทัพกลับขึ้นไปกู้บ้านกู้เมือง ต่อรบกับพวกพม่าจนแตกพ่ายที่ธนบุรี นนทบุรี และโพธิ์สามต้น จนในที่สุดสามารถยึดกรุงศรีอยุธยาคืนได้อย่างรวดเร็ว เมื่อพระเจ้าตากสินได้ปราบดาภิเษกเป็นพระเจ้ากรุงธนบุรีแล้ว ได้ทรงชุบเกล้าชุบกระหม่อมปลูกเลี้ยงเจ๊สัวอ๋องไซสมกับเป็นผู้มีคุณูปการต่อพระองค์ ทรงโปรดเกล้าฯให้เป็นที่พระยารัตนราชเศรษฐี ประกอบเครื่องยศ พานทอง ถาดหมากคนโทน้ำทองคำเป็นต้น และให้รับราชการว่าที่กรมท่าซ้ายและเป็นเจ้าท่าเปิดระวางเรือสำเภาทั้งสิ้นแต่ผู้เดียว กับทั้งได้พระราชทานที่ดินให้ตั้งบ้านเรือนพักอาศัยอยู่บริเวณคุ้งแม่น้ำเจ้าพระยาฝั่งตะวันออก ตรงข้ามกับกรุงธนบุรีให้สร้างบ้านเรือนอยู่กันกับสมัครพรรคพวกชาวจีนด้วยกันนั้น จากคุณ : Navarat.C เขียนเมื่อ : วันปิยมหาราช 53 23:12:09

ความคิดเห็นที่ 14 ทำเลบางกอกฝั่งกรุงเทพนี้ ครั้นถึงรัชกาลพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกทรงมีพระราชประสงค์จะย้ายเมืองหลวงจากฝั่งธนบุรีมาตั้งมั่นยังที่นั่น โดยจะทรงสร้างพระบรมมหาราชวังในที่ซึ่งพระยารัตนราชเศรษฐีและชุมชนชาวจีนอาศัยอยู่ จึงโปรดเกล้าฯพระราชทานที่ดินให้ใหม่เป็นตำบลหนึ่ง เป็นที่สวนตั้งแต่คลองวัดสามปลื้มไปจนถึงคลองวัดสามเพ็ง (วัดปทุมคงคา) ให้ชุมชนชาวจีนสร้างบ้านเรือนอยู่เป็นหมู่ใหญ่ในบริเวณนั้น ซึ่งภายหลังต่อมาบ้านของพระยารัตนราชเศรษฐีในสำเพ็งได้กลายเป็นศาลเจ้าปุนเถ้ากงไปในทุกวันนี้ จากคุณ : Navarat.C เขียนเมื่อ : วันปิยมหาราช 53 23:12:52

ความคิดเห็นที่ 15 พระยารัตนราชเศรษฐี(เจ๊สัวอ๋องไซ)มีภรรยาพระราชทานคนหนึ่ง เคยเป็นนางห้ามของพระเจ้าตากสินมาก่อนนามว่าหม่อมบาง(บ้างว่าหม่อมปราง) เป็นบุตรีพระยาราชาเศรษฐี (องตือ ดึก) เจ้าญวนเมืองบันทายมาศ มีบุตรธิดาด้วยกัน๖คน ดังนี้ ๑ เป็นหญิงชื่อสวาสดิ์ ถวายตัวเป็นเจ้าจอมในพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้า ตั้งแต่สมัยที่ยังเป็นเจ้าพระยาจักรี ๒ เป็นหญิงชื่อพริ้ง ถวายตัวเป็นเจ้าจอมในกรมพระราชวังบวรสถานภิมุข ตั้งแต่เป็นเจ้าพระยาสุริยอภัย ผู้สำเร็จราชการเมืองนครราชสีมา ๓ เป็นชายชื่ออ๋องเส็ง รับราชการได้เป็นพระราไชยในรัชกาลที่๒ ๔ เป็นชายชื่ออ๋องหลง ค้าขายเป็นเจ้าสัว ชาวบ้านเรียกเจ๊สัวอ๋องหลง เคยได้เป็นอุปทูตออกไปเมืองปักกิ่งด้วย ๕ เป็นหญิงชื่อบุญนาก เป็นภรรยาพระศรีราชอากร(เจ๊สัวเม่า) จากคุณ : Navarat.C เขียนเมื่อ : วันปิยมหาราช 53 23:13:57

ความคิดเห็นที่ 16 ๖ เป็นชายชื่ออ๋องบุญมาก ค้าขายเป็นเจ้าสัว เจ๊สัวบุญมากร่วมกับลูกอีก๒คนสร้างวัดสามจีนขึ้นที่ปากคลองบางลำพูบน วัดสามจีน(จีน๓คนร่วมกันสร้าง)นี้ต่อมาพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าฯพระราชทานนามให้ใหม่ว่าวัดสังเวศวิศยารามวรวิหาร เจ๊สัวบุญมากเป็นปู่ของเจ้าคุณจอมมารดาเอม จากคุณ : Navarat.C เขียนเมื่อ : วันปิยมหาราช 53 23:14:54

ความคิดเห็นที่ 17 ประวัติวัดสังเวชวิศยารามอีกสำนวนหนึ่ง รจนาโดย พระศรีสิทธิมุนี(พล อาภากโร ป.ธ.๙, Ph.D) นั้น มีใจความดังนี้ เมื่อพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช รัชกาลที่ ๑ ทรงปราบดาภิเษกและสถาปนาบางกอกเป็นราชธานีแล้ว ทรงแต่งตั้งให้พระอนุชาคือ สมเด็จกรมพระราชวังบวรมหาสุรสิงหนาท ขึ้นเป็นวังหน้า สมเด็จกรมพระราชวังบวรฯ ทรงรับเอาวัดโบราณหลายวัดไว้ในพระราชูปถัมภ์ หนึ่งในจำนวนนั้นคือวัดบางลำพู(วัดสังเวชวิศยารามในปัจจุบัน) พระองค์ทรงสร้างและปฏิสังขรณ์พระอารามแห่งนี้ให้สง่างาม มีเสนาสนะมั่นคงถาวรเพื่อพระราชทานให้เป็นสถานที่อยู่ของพระสนมชาวเขมรที่มีจิตเลื่อมใสในบวรพระพุทธศาสนา มีศรัทธาแก่กล้า สละเพศคฤหัสถ์ปฏิบัติครองเพศเป็นนักชี ซึ่งนักชีท่านนี้เป็นยายของพระเจ้าลูกเธอ พระองค์ เจ้าหญิงกัมพุฉัตรและพระองค์เจ้าขัตติยา ปูชนียสถานที่สมเด็จกรมพระราชวังบวรฯ ทรงปฏิสังขรณ์นั้นได้แก่ กำแพงวัดด้านทิศใต้และตะวันออกอ้อมไปทางทิศเหนือ ส่วนด้านริมคลองทรงสร้างเป็นเขื่อนด้วยไม้แก่น และทรงสร้างศาลาท่าน้ำรวม ๓ หลัง หลังหนึ่งทำเป็น ๒ ห้อง หลังคามีช่อฟ้าใบระกา หน้าบันจำหลักลายปิดทองประดับกระจก เรียกว่า "ศาลาฉนวน" ตั้งอยู่ริมคลองบางลำพูซึ่งมีถนนพาดผ่านเพื่อเป็นทางเสด็จพระราชดำเนินเข้าสู่พระอุโบสถสำหรับเสด็จพระราชทานถวายผ้าพระกฐิน วัดสังเวชวิศยาราม เป็นพระอารามหลวงชั้นตรี ชนิดวรวิหาร เดิมชื่อวัดสามจีนเหนือ และวัดบางลำพู ดังทราบแล้ว เป็นพระอารามที่สำคัญแห่งหนึ่งของกรุงรัตนโกสินทร์ เป็นวัดในพระบรมราชูปถัมภ์มาตั้งแต่รัชกาลที่ ๑ กาลล่วงมาถึงพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๔ พระองค์ทรงเป็นนักปราชญ์ด้านภาษา มีความเลื่อมใสศรัทธาในบวรพระพุทธศาสนาเป็นที่ยิ่ง ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ เปลี่ยนชื่อจากวัดบางลำพูเสียใหม่ว่า "วัดสังเวชวิศยาราม"  ซึ่งมีรากศัพท์มาจากคำว่า "สังเวคะ" มิได้มีความหมายเช่นนั้นเลย ถ้าแปลตามที่เข้าใจผิดๆ กันมานั้นท่านเรียกว่า "ถีนมิทธะ" ซึ่งเป็นนิวรณ์ตัวขวางกั้นมิให้บรรลุคุณงามความดี ส่วนคำว่า "วิศยะ" แปลว่า "อารมณ์" รวมความว่า "วัดสังเวชวิศยาราม" ก็คือ "อารามเป็นที่อยู่ของผู้มีอารมณ์แกล้วกล้า แข็งขัน เกิดแรงบันดาลใจให้รีบเร่งทำคุณงามความดี ไม่ประมาทมัวเมาในชีวิต จากคุณ : Navarat.C เขียนเมื่อ : วันปิยมหาราช 53 23:15:58

ความคิดเห็นที่ 18 จะเห็นว่า ประวัติวัดสังเวชวิศยารามของพระคุณเจ้า มีความแตกต่างโดยสิ้นเชิงกับของก.ศ.ร.กุหลาบ ด้วยความเคารพ การนำเสนอข้อมูลของผู้เขียนในครั้งนี้ มิได้มุ่งหมายจะลบล้างความเชื่ออันมีมาแต่เดิมของท่านหรือของผู้ใดทั้งสิ้น แต่มีความประสงค์จะเสนอหลักฐานที่ปรากฏอยู่จริงไว้เป็นข้อเปรียบเทียบ แม้จะแตกต่างกับหลักฐานอื่น ก็เป็นหน้าที่ของผู้อ่านที่พึงพิเคราะห์ด้วยตนเอง วันข้างหน้าอาจจะมีผู้พบหลักฐานเพิ่มเติมทางประวัติศาสตร์หรือโบราณคดีมาสนับสนุนแนวทางใด ก็จะเป็นที่ยุติความเชื่ออันแตกต่างเนื่องมาจากข้อความที่บันทึกจากปากต่อปาก ที่อาจเพี้ยนจากความจริงที่เกิดขึ้นในอดีตอันไกลโพ้นนั้นได้ จากคุณ : Navarat.C เขียนเมื่อ : วันปิยมหาราช 53 23:16:52

ความคิดเห็นที่ 19 จากมหามุขมาตยานุกูลวงศ์ เล่มที่๑ เรียบเรียงโดย ก.ศ.ร.กุหลาบ ต่อ บุตรธิดาของเจ๊สัวบุญมากมีหลายคน เฉพาะที่สมควรกล่าวถึงมีดังนี้ ๑ เป็นชายชื่ออ๋องฮี้ ได้เป็นขุนท่องวารีที่ปั้นสือ นำราชทูตานุทูตไทยไปเจริญทางพระราชไมตรีกับพระเจ้ากรุงจีนที่กรุงปักกิ่ง ต่อมาได้กราบถวายบังคมลากลับไปทำมาค้าขายที่เมืองจีนตามภูมิลำเนาของต้นตระกูล ๒ เป็นหญิงชื่อท่านเพ็ง ท่านผู้นี้มีศรัทธาสร้างวัดสวนพลู บางรัก ซึ่งเป็นที่ฝังศพย่าของท่านด้วย ประวัติของวัดนี้เท่าที่สืบหาจากเวปมีปรากฏน้อยมาก และใช้คำว่าสันนิฐานเสียเป็นส่วนใหญ่  มีที่ชัดเจนหน่อยก็เป็นดังนี้ "วัดสวนพลู" ซึ่งตั้งอยู่ใกล้ๆ กับโรงแรมแชงกรีลานี่เอง ชื่อของวัดสวนพลูก็คงพอจะบอกที่มาของวัดได้ว่าสร้างขึ้นบนที่ดินที่เคยเป็นสวนพลูของชาวจีนมาก่อน โดยได้สร้างขึ้นในสมัยต้นรัตนโกสินทร์ หรือเมื่อประมาณ พ.ศ.2340 ก่อนที่ย่านนี้จะกลายมาเป็นย่านธุรกิจการค้ามีผู้คนหนาแน่นอย่างในปัจจุบัน มีก.ศ.ร.กุหลาบเท่านั้น ที่ระบุอย่างชัดเจนว่า ผู้สร้างวัดนี้ชื่อ “เพ็ง” เป็นบุตรีคนหนึ่งของเจ๊สัวบุญมาก จากคุณ : Navarat.C เขียนเมื่อ : วันปิยมหาราช 53 23:18:56

ความคิดเห็นที่ 20 ๓ เป็นหญิงชื่อท่านพิมพ์ แต่งงานกับพระอภัยสุรินทร์(จุ้ย) ๔ เป็นชายชื่อเจ๊สัวอ๋องป้า เป็นหนึ่งในจำนวนผู้ร่วมสร้างวัดสามจีน ปากคลองบางลำพูบน ๕ เป็นชายชื่ออ๋องบุญมีหรือเจ๊สัวบุญมี ท่านผู้นี้มีมารดาชื่อบุญเลี้ยง บุตรีเจ๊สัวบุญเกิด แซ่โหงว มารดาของท่านบุญเลี้ยงคงเป็นคนไทยตัวจึงชื่อแบบไทย และตั้งชื่อลูกเป็นไทย ไม่ได้ให้ไว้ผมมวยแบบจีน แต่เป็นหนึ่งในจำนวนผู้ร่วมสร้างวัดสามจีน ปากคลองบางลำพูบนด้วย เจ๊สัวบุญมี เป็นบิดาท่านเจ้าคุณจอมมารดาเอม ๖ เป็นชายชื่ออ๋องฟัก ท่านผู้นี้ก็น่าจะมีมารดาเดียวกับเจ๊สัวบุญมี ไว้ผมทรงมหาดไทย รับราชการหลายตำแหน่ง เริ่มจากเป็นนายอากรกรมท่าและได้ไปเป็นพระยาสวรรคโลกถือศักดิดา๓๐๐๐ไร่ ในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าฯ ภายหลังการฉลิมพระอิสริยยศขึ้นเป็นกษัตริย์วังหน้า พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าฯ ทรงขอพระบรมราชานุญาต โอนพระยาสวรรคโลกจากวังหลวงมาเป็นที่พระยาศิริไอยสวรรค์ จางวางกรมพระคลังมหาสมบัติในพระบวรราชวัง ในมหามุขมาตยานุกูลวงศ์ เล่มที่๑ เรียบเรียงโดย ก.ศ.ร.กุหลาบมิได้กล่าวถึงเรื่องที่พระยาศิริไอยสวรรค์ได้สร้างวัด แต่ผู้เขียนพบเองว่า มีวัดอยู่ริมคลองบางยี่ขัน เขตบางพลัด วัดหนึ่งชื่อว่า “วัดพระยาศิริไอยสวรรค์” จึงได้เข้าไปหาข้อมูลในเวป ได้ความว่าแต่เดิมวัดนี้นายอากรฟัก ครั้งยังเป็นข้าราชการกรมท่าในสมัยรัชกาลที่ ๓ ได้มีศรัทธาบูรณะปฏิสังขรณ์วัดเก่าสมัยอยุธยาขึ้นใหม่ แล้วให้ชื่อว่าวัดอากรฟัก  เมื่อได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์แล้ว จึงได้เปลี่ยนชื่อวัดตามนั้น ข้อมูลดังกล่าวสอดรับกับที่นายกุหลาบเขียนไว้ ในชื่อและตำแหน่งเดิมของพระยาศิริไอยสวรรค์ สามารถสรุปว่า ใช่คนเดียวกันแน่ที่สร้างวัดนี้ และทำให้พอจะเห็นความนิยมที่จะสร้างวัดของตระกูลเจ๊สัวนี้ด้วย ในรัชกาลที่๖ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวได้พระราชทานนามสกุลให้ นายพันโท หลวงบำราศอรินทรพ่าย (โชติ) ราชองครักษ์ประจำ บิดาคือพระยาวิสูตรโกษา (ทองอิน) ปู่คือ พระยาศิริไอสวรรย์ (ฟัก) ว่า “ศิริวิสูตร” จากคุณ : Navarat.C เขียนเมื่อ : วันปิยมหาราช 53 23:20:40

ความคิดเห็นที่ 21 ส่วนเจ๊สัวบุญมีผู้บิดาท่านเจ้าคุณจอมมารดาเอมนั้น มีบุตรธิดาหลายท่าน ดังนี้ ๑ เป็นหญิง ชื่อผึ้ง มิได้ออกเรือนไปกับผู้ใด ๒ เป็นชายชื่อแย้ม รับราชการเป็นหลวงยกกระบัตรเมืองสวรรคโลก ในพระยาสวรรคโลก(ฟัก)ผู้เป็นอา ต่อมาภายหลังเข้ามารับราชการในวังหน้าได้รับพระราชทานสัญญาบัตรเป็นพระวิชิตโกษา  ปลัดกรมภาษีสินค้าในพระบวรมหาราชวัง ๓ เป็นชายชื่ออ้น นายอ้นมีบุตร๒คน ชื่อนายนาก ได้เป็นที่ปลัดกรมในพระเจ้าบวรวงศ์เธอ กรมหมื่นสถิตย์ธำรงสวัสดิ์ พระองค์เจ้าเนาวรัตน์ พระราชโอรสองค์รองของพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าฯกับเจ้าคุณจอมมารดาเอม อีกคนหนึ่งชื่อนายหลำ ได้เป็นจางวางในพระเจ้าบวรวงศ์เธอ กรมหมื่นสถิตย์ธำรงสวัสดิ์ด้วย จากคุณ : Navarat.C เขียนเมื่อ : วันปิยมหาราช 53 23:21:42

ความคิดเห็นที่ 22 ๔ เป็นหญิงชื่อท่านเอม เป็นคนมีใจเป็นกุศลแต่ครั้งแรกรุ่น ชอบตี่นแต่เช้ามาตักบาตรพระที่ท่าน้ำหน้าบ้านเป็นประจำทุกวัน สมัยที่สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าจุฑามณี กรมขุนอิศเรศรังสรรค์ทรงผนวชอยู่วัดระฆังโฆษิตาราม ทรงโปรดที่จะพายเรือออกบิณฑบาต เมื่อได้มาทรงรับบาตรที่บ้านของเจ๊สัวบุญมี ทอดพระเนตรเห็นท่านเอมออกมานั่งหัวกระไดคอยตักบาตรพระก็ทรงโปรด แวะเวียนมารับบาตรอยู่ทุกเช้า วันหนึ่งทรงเจตนาปิดผาบาตรงับมือ ท่านเอมตกใจ ปล่อยมือจนทัพพีร่วงหล่นลงน้ำพอได้สติก็ลุกขึ้นวิ่งหายขึ้นไปบนเรือน บ่ายวันนั้นเอง ปรากฏมีขบวนข้าราชการเชิญเครื่องสู่ขวัญและทัพพีทองลงยามาใช้คืนให้ถึงที่บ้าน เจ๊สัวบุญมีจึงได้ทราบว่าพระภิกษุหนุ่มผู้นั้นคือพระองค์ใด และเฝ้าถนอมบุตรสาวไว้รอองค์เจ้าของทัพพีที่พระราชทานมา ครั้นลาผนวชแล้วสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าจุฑามณีจึงทรงสู่ขอท่านเอมไปเป็นหม่อมห้ามคนแรกของพระองค์ มีหม่อมเจ้าด้วยกันสององค์ เมื่อสิ้นรัชกาลที่๓ สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้ามงกุฎเสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติขึ้นเป็นพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่๔ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าจุฑามณีขึ้นครองราชเป็นกษัตริย์เสมอพระองค์ เฉลิมพระนามว่าพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว หม่อมเอมจึงได้เลื่อนขึ้นเป็นเจ้าจอมมารดาเอม พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าฯทรงเป็นผู้ที่ถ่อมพระองค์อย่างยิ่ง ทรงระลึกอยู่เสมอว่าการที่ทรงได้รับพระราชทานพระราชอิสริยยศเป็นกษัตริย์เสมอพระเชษฐานั้น เป็นพระมหากรุณาพิเศษอันมิควรนำพระองค์ขึ้นเทียบด้วยประการทั้งปวง ในพระบวรราชวัง ก็มิได้โปรดให้ยกเจ้าจอมท่านใดขึ้นเป็นเจ้าตามสิทธิ์ อันจะทำให้พระโอรสธิดาได้เลื่อนชั้นจากพระองค์เจ้าขึ้นเป็นเจ้าฟ้า เป็นการสร้างปัญหาต่อบ้านเมืองในอนาคตได้ ดังนั้นพระชายาเอก คือเจ้าจอมมารดาเอมจึงยังคงมีสถานะภาพเช่นเดียวกับพระชายาของกรมพระราชวังบวรพระองค์อื่นๆ จากคุณ : Navarat.C เขียนเมื่อ : วันปิยมหาราช 53 23:22:55

ความคิดเห็นที่ 23 พระราชโอรสและพระราชธิดาประสูติแด่เจ้าคุณจอมมารดาเอมมี๕พระองค์  ทุกพระองค์ล้วนประสูตินอกพระบวรเศวตฉัตร ๑ พระเจ้าบวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าหญิง สิ้นพระชนม์ก่อนเฉลิมพระนาม ๒ พระเจ้าบวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าชายยอดยิ่งยศบวราโชรสรัตนราชกุมาร มีพระนามเดิมว่ายอชวอชิงตัน ตามประธานาธิบดีคนแรกของสหรัฐอเมริกา หลังพระบวรราชาภิเษกของพระราชบิดาแล้ว พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าฯพระราชทานพระนามให้ใหม่ดังกล่าวข้างต้น  เมื่อทรงกรมนั้นมีพระนามว่ากรมหมื่นบวรวิไชยชาญ ครั้นพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จสรรคตแล้ว ทรงได้รับการสถาปนาขึ้นเป็นสมเด็จกรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ อุปราชวังหน้าในรัชกาลที๕ จากคุณ : Navarat.C เขียนเมื่อ : วันปิยมหาราช 53 23:24:01

ความคิดเห็นที่ 24 ๓พระเจ้าบวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าชายปรีดา สิ้นพระชนม์โดยไม่มีสายสืบราชสกุล ๔ พระเจ้าบวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าชายเนาวรัตน์ ต่อมาทรงได้รับการสถาปนาเป็น พระเจ้าบวรวงศ์เธอ  กรมหมื่นสถิตย์ธำรงสวัสดิ์ ต้นราชสกุลนวรัตน ๕ พระเจ้าบวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าหญิงวงจันทร์ จากคุณ : Navarat.C เขียนเมื่อ : วันปิยมหาราช 53 23:25:01

ความคิดเห็นที่ 25 เมื่อพระเจ้าบวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าชายยอดยิ่งยศบวราโชรสรัตนราชกุมาร ทรงได้รับการสถาปนาเป็นสมเด็จกรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ อุปราชวังหน้าแล้วนั้น พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงโปรดเกล้าฯให้ขนานนามเจ้าจอมมารดาเอมอย่างเป็นทางการว่า “เจ้าคุณพระชนนี” หรือโดยลำลองเรียกว่า “เจ้าคุณจอมมารดาเอม” เจ้าคุณจอมมารดาเอมมีชื่อเสียงในด้านการละคร ละครวังหน้าของท่านในสมัยของสมเด็จกรมพระราชวังบวรฯนั้นมีชื่อเสียงระบือไม่แพ้ละครวังหลวง และยังมีละครหุ่นที่ประดิษฐ์ขึ้นอย่างสวยงามเพื่อเล่นโขนและงิ้วสามก๊ก เป็นมรดกทางวัฒนธรรมตกทอดมาจนปัจจุบันนี้อีกด้วย นางละครคนโปรดของท่านนั้นได้เป็นหม่อมของพระองค์เจ้าเนาวรัตน์ กรมหมื่นสถิตย์ธำรงสวัสดิ์ และกลายเป็นหม่อมครูนุ่ม บูรพาจารย์ผู้ประดิษฐ์ท่ารำแบบฉบับต่างๆของวงการนาฏศิลป์ไทยคนหนึ่งด้วย สายราชสกุลที่สืบเนื่องจากท่านเจ้าคุณจอมมารดาเอมในชั้นลูกมีเพียงราชสกุลเดียวคือ นวรัตน แต่ในชั้นหลานย่ามีหลายราชสกุล โดยสมเด็จกรมพระราชวังบวรวิไชยชาญทรงมีพระราชโอรส๑๖พระองค์ พระราชธิดา๑๓พระองค์ และทรงมีพระราชทายาทสืบสายสกุลรวม๙ราชสกุลดังนี้ จากคุณ : Navarat.C เขียนเมื่อ : วันปิยมหาราช 53 23:26:21

ความคิดเห็นที่ 26 ๑ราชสกุลวิไลยวงศ์ ต้นราชสกุลคือ พระราชวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าวิไลยวรวิลาศ ๒ ราชสกุลกาญจนะวิชัย ต้นราชสกุลคือ พระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้ากาญจนโนภาสรัศมี กรมหมื่นชาญไชยบวรยศ จากคุณ : Navarat.C เขียนเมื่อ : วันปิยมหาราช 53 23:27:08

ความคิดเห็นที่ 27 ๓ ราชสกุลกัลยาณะวงศ์ ต้นราชสกุลคือ พระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้ากัลยาณประวัติ กรมหมื่นกวีพจน์สุปรีชา ๔ ราชสกุลสุทัศนีย์ ต้นราชสกุลคือ พระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสุทัศนนิภาธร ๕ ราชสกุลวรวุฒิ ต้นราชสกุลคือ พระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวรวุฒิอาภรณ์ราชกุมาร จากคุณ : Navarat.C เขียนเมื่อ : วันปิยมหาราช 53 23:27:53

ความคิดเห็นที่ 28 ๖ ราชสกุลรุจวิชัย ต้นราชสกุลคือ พระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้ารุจาวรฉวี ๗ ราชสกุลวิบูลยพรรณ ต้นราชสกุลคือ พระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวิบูลยพรรณรังษี ๘ ราชสกุลรัชนี ต้นราชสกุลคือ พระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้ารัชนีแจ่มจรัส กรมหมื่นพิทยาลงกรณ วงวรรณกรรมไทยรู้จักพระองค์ดีในพระนามปากกา น.ม.ส. จากคุณ : Navarat.C เขียนเมื่อ : วันปิยมหาราช 53 23:28:40

ความคิดเห็นที่ 29 ๙ ราชสกุลวิสุทธิต้นราชสกุลคือ พระราชวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าบวรวิสุทธิ์ สมเด็จกรมพระราชวังบวรวิไชยชาญเป็นอุปราชวังหน้าองค์สุดท้ายในประวัติศาสตร์ หลังจากนั้นแล้วพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงโปรดให้เลิกธรรมเนียมการตั้งวังหน้า โดยเปลี่ยนมาเป็นการสถาปนาสยามมงกุฎราชกุมารแทน จากคุณ : Navarat.C เขียนเมื่อ : วันปิยมหาราช 53 23:29:22

ความคิดเห็นที่ 30 บันทึกท้ายเรื่องของผู้เขียน ก.ศ.ร.กุหลาบเป็นคนที่เกิดในสมัยรัชกาลที่๓ ถือว่าร่วมสมัยกับวังหน้าในช่วงของพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว และสมเด็จกรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ หนังสือที่เขียนขึ้นจึงไม่น่าจะผิดข้อเท็จจริงไปมากถึงขนาดเป็นคนละเรื่อง แม้บรรดาหนังสือเรื่องต่างๆที่นายกุหลาบได้เขียนขึ้นในระยะหลังๆของชีวิต ซึ่งดูว่าเพี้ยนอย่างเห็นได้ชัดนั้น จะทำให้ภาพพจน์ของนายกุหลาบไม่ดีนักในสายตาของนักอ่าน ทำให้พลอยไม่เชื่อถือผลงานที่เขียนโดยก.ศ.ร.กุหลาบไปด้วย แต่ก็ไม่อาจปฏิเสธสาระความจริงที่ปรากฏในหนังสือยุคต้นๆของท่านผู้นี้ หลายสกุลวงศ์ก็อ้างอิงก.ศ.ร.กุหลาบในประวัติตระกูลเหมือนกัน ผู้เขียนมิอาจหานามสกุลของลูกหลานเจ๊สัวบุญมี(แซ่อ๋อง)ได้ ดูเหมือนคนจีนรุ่นขุนนางสมัยกรุงศรีอยุธยาจะกลายเป็นคนไทยไปหมด เมื่อเปลี่ยนนามสกุลเป็นไทยก็หาร่องรอยเดิมยาก ไม่เหมือนสายตระกูลเจ๊สัวที่เข้ามาทีหลังในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ที่ยังพอจะหาประวัติตระกูลได้แม่นยำ จึงขอเชิญชวนให้ท่านที่มีความรู้เรื่องตระกูลจีนโบราณในเมืองไทย ได้ช่วยเสริมต่อให้ด้วยครับ จากคุณ : Navarat.C เขียนเมื่อ : วันปิยมหาราช 53 23:30:27

ความคิดเห็นที่ 31 กระทู้งดงามมากครับ ขอแทรกภาพมุมสูงวังหน้า ในสมัยรัชกาลที่ ๔ ให้ครับ จะเห็นว่าวังหน้ามีพื้นที่กว้างขวางมาก ครับ จากคุณ : หนุ่มรัตนะ เขียนเมื่อ : 24 ต.ค. 53 06:53:10

ความคิดเห็นที่ 32 ^ สมัยก่อน กำแพงวังหน้ากินพื้นที่มาเกือบกึ่งกลางท้องสนามหลวง ก่อนที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าจะโปรดให้รื้อออกเพื่อให้ทุ่งพระเมรุเป็นสนามใหญ่ อย่างที่เห็นในปัจจุบัน ขอบคุณคุณหนุ่มรัตนะมากครับ จากคุณ : Navarat.C เขียนเมื่อ : 24 ต.ค. 53 06:58:59

ความคิดเห็นที่ 33 ตราราชสกุลนวรัตน์ จากคุณ : หนุ่มรัตนะ เขียนเมื่อ : 24 ต.ค. 53 17:56:26

ความคิดเห็นที่ 34 ขอบคุณ คุณเจ้าของกระทู้ ที่นำความรู้มาเผยแพร่นะครับ ผมเพิ่งจะทราบว่า ท่านก็มีเชื้อจีนด้วย แล้วขอถามเพิ่มเติมสักนิดได้ใหมครับ ตราใน คคห ๓๓ที่คุณหนุ่มรัตนะ นำมาให้ชมนี่ ใช้ประดับในกรณีใหนหรือครับ ขอบคุณครับ จากคุณ : Diwali เขียนเมื่อ : 24 ต.ค. 53 20:01:04

ความคิดเห็นที่ 35 ใช้แบบLOGOน่ะครับ แต่ส่วนใหญ่แล้วก็เป็นโอกาสอย่างในภาพ พิธีวางพวงมาลาหน้าพระบวรอนุสาวรีย์ของพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าฯ ทุกวันที่๗มกราคมของทุกปี ณ บริเวณหน้าโรงละครแห่งชาติซึ่งสร้างบนพระบวรราชวังของท่าน จากคุณ : Navarat.C เขียนเมื่อ : 24 ต.ค. 53 21:06:53

ความคิดเห็นที่ 36 เจ้าคุณจอมมารดาเอม จากคุณ : หนุ่มรัตนะ เขียนเมื่อ : 24 ต.ค. 53 22:39:39

ความคิดเห็นที่ 37 เจ้าคุณจอมมารดาเอม จากคุณ : หนุ่มรัตนะ เขียนเมื่อ : 24 ต.ค. 53 22:40:27

ความคิดเห็นที่ 38 ตราราชสกุลนวรัตน์ น่าจะมาจากดารานพรัตน์มังครับ จากคุณ : Antares Kung เขียนเมื่อ : 25 ต.ค. 53 00:08:24

ความคิดเห็นที่ 39 ^ ใช่ครับ เพราะมีความหมายเช่นเดียวกัน จากคุณ : Navarat.C เขียนเมื่อ : 25 ต.ค. 53 08:00:27

ความคิดเห็นที่ 40 ขอขยายความรูปที่คุณหนุ่มรัตนะกรุณานำมาลงให้หน่อยนะครับ เอม เป็นชื่อสามัญของหญิงไทยในสมัยรัตนโกสินทร์  ที่เป็นเจ้าจอมมารดาจึงมีหลายเอม ดังข้างล่าง เจ้าจอมมารดาเอม ในรัชกาลที่ 1 พระมารดาใน พระเจ้าลูกเธอ พระองค์เจ้าหญิงธิดา เจ้าจอมมารดาเอม ในสมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาสุรสิงหนาท พระมารดาใน พระองค์เจ้าชายสุก เจ้าจอมมารดาเอม ในรัชกาลที่ 2 พระมารดาใน กรมหลวงวรศักดาพิศาล เจ้าจอมมารดาเอมน้อย ในรัชกาลที่ 3 พระมารดาใน กรมหมื่นภูมินทรภักดี เจ้าจอมมารดาเอมใหญ่ ในรัชกาลที่ 3 พระมารดาใน กรมขุนราชสีหวิกรม เจ้าจอมมารดาเอม ในสมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาศักดิพลเสพ พระมารดาใน พระเจ้าราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเริงคนอง เจ้าจอมมารดาเอม ในรัชกาลที่ 4 พระมารดาใน พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอนงค์นพคุณ เจ้าคุณจอมมารดาเอม ในพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว พระมารดาในกรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ และกรมหมื่นสถิตย์ธำรงสวัสดิ์ เจ้าจอมเอม พิศลยบุตร ในรัชกาลที่ 5 ภาพที่คุณหนุมรัตนะนำมาลงข้างล่างนี้ เป็นภาพเจ้าจอมมารดาเอมน้อยในสมเด็จพระนั่งเกล้าฯ และพระราชโอรส พระองค์เจ้าลดาวัลย์ กรมหมื่นภูมินทรภักดี  ต้นราชสกุลลดาวัลย์ ผมเคยไปพบภาพเจ้าจอมมารดาท่านนี้ที่หอจดหมายเหตุแห่งชาติ ด้านหลังภาพเขียนมีลายดินสอเขียนว่า เจ้าคุณจอมมารดาเอมในสมเด็จพระปิ่นเกล้าฯ แต่ภายหลังมาเห็นสมุดภาพรัชกาลที่๔ลงพิมพ์ภาพเดียวกัน แต่บรรยายว่าเป็นเจ้าจอมมารดาเอมน้อยในรัชกาลที่๓ ก็เริ่มเอะใจแล้ว ครั้นนำมาเปรียบเทียบกับพระรูปกรมหมื่นภูมินทรภักดี ก็แน่ใจใครผิดใครถูก รูปทั้งสองถ่ายในห้องภาพเดียวกัน สังเกตุที่ม่าน อาจจะวันเดียวกันด้วยที่กรมหมื่นภูมินทรฯไปฉายพระรูป แล้วพาพระมารดาไปด้วย จากคุณ : Navarat.C เขียนเมื่อ : 25 ต.ค. 53 08:11:37

ความคิดเห็นที่ 41 ส่วนภาพนี้ เป็นภาพเจ้าจอมมารดาเอมใหญ่ในสมเด็จพระนั่งเกล้าฯ พระราชโอรสคือ พระองค์เจ้าชุมสาย กรมขุนราชสีหวิกรม  ต้นราชสกุลชุมสาย หอจดหมายเหตุมีภาพชุดนี้สองสามภาพ บรรยายว่าเป็นเจ้าจอมมารดาเอมใหญ่ในรัชกาลที่๓ ส่วนในภาพที่ถ่ายกับเจ้านายเด็กๆ คงจะเป็นชั้นหลานย่า สังเกตุที่ท่านชราภาพมากแล้ว รูปนี้มีคนนำไปลงในเวปประกอบพระราชประวัติสมเด็จพระปิ่นเกล้าฯโดยไม่ได้อธิบายภาพ ทำให้คนอ่านคิดไปว่าเป็นท่านเจ้าคุณจอมมารดาเอมครับ ขอบพระคุณคุณหนุ่มที่เอามาลง ผมเลยมีโอกาสอธิบาย จากคุณ : Navarat.C เขียนเมื่อ : 25 ต.ค. 53 08:13:30

ความคิดเห็นที่ 42 ขอบคุณ คุณ Navarat.C มากครับที่ได้อธิบายภาพเก่าทั้งสองภาพนี้ จะได้ใช้กันไม่ผิดครับผม จากคุณ : หนุ่มรัตนะ เขียนเมื่อ : 25 ต.ค. 53 08:19:12

ความคิดเห็นที่ 43 เจ้าพระยาโกษาธิบดี(จีน อ๋องเฮงฉ่วน) หรือเจ้าคุณพระคลังจีน  ท่านยังมีชีวิตอยู่ถึงคราวกรุงศรีอยุธยาแตกหรือไม่ครับ จากคุณ : Heuriger เขียนเมื่อ : 25 ต.ค. 53 09:13:53

ความคิดเห็นที่ 44 ^ ไม่ครับ เพราะคราวที่บุตรทั้ง๔ของท่านตกลงจะนำข้าวไปขายที่เมืองกำปงโสม โดยให้อ๋องไซคุมไปนั้น ได้ขอพระบรมราชานุญาตผ่านเจ้าพระยาพระคลังคนใหม่ที่ไม่ใช่บิดาของตน จากคุณ : Navarat.C เขียนเมื่อ : 25 ต.ค. 53 10:05:01

ความคิดเห็นที่ 45 จากคุณ  Diwali ขอบคุณ คุณเจ้าของกระทู้ ที่นำความรู้มาเผยแพร่นะครับ ผมเพิ่งจะทราบว่า ท่านก็มีเชื้อจีนด้วย คนไทยเรานั้นเป็นสายพันธุ์ผสมมาแต่ไหนแต่ไรแล้วครับ หาคนที่จะกล้าอ้างว่าเป็นไทยแท้ร้อยเปอร์เซนต์ยาก นอกจากจีนแล้วผมยังมีเชื้อมอญด้วย ลูกผมยิ่งหนักใหญ่ มีอังกฤษแถมอยู่ด้วยนิดๆ ลูกชายผมตอนจริงจังกับว่าที่ลูกสะใภ้มาบอกผมว่าแย่แล้วพ่อ ว่าที่แม่ยายบอกว่าไม่อยากได้ลูกเขยคนไทย อยากให้ลูกสาวแต่งงานกับกากี่นั้ง ผมเลยเอาเรื่องที่พระองค์เจ้าเนาวรัตน์มีเชื้อจีนจากท่านเจ้าคุณจอมมารดาเอมให้ลูกชายเอาไปให้แฟนนำอ่านให้แม่ฟัง ไม่นานลูกชายก็มาบอกว่าสำเร็จแล้วพ่อ หลานปู่ของผมเลยมีเชื้อจีนเข้มข้นขึ้นไปอีกด้วยประการฉะนี้ จากคุณ : Navarat.C เขียนเมื่อ : 25 ต.ค. 53 10:25:16

ความคิดเห็นที่ 46 ฮ่าๆๆ   ขอแสดงความยินดีกับท่านเจ้าของกระทู้นะครับ ที่กำลังจะได้อุ้มหลานปู่ แถมยังมีเชื้อจีนเข้มข้นขึ้นอีก ใครบอกประวัติศาสตร์มีความสำคัญน้อย ดูสิ ประวัติของบรรพชน ก็ช่วยลูกหลานให้สมหวังในความรักได้นะเนี่ย ดังนั้นเราควรหันมาให้ความสำคัญกับประวัติบรรพบุรุษเราบ้างนะครับ โดยเฉพาะกับคนโสด เอ๊ะ เกี่ยวหรือเปล่าเนี่ย จากคุณ : Diwali เขียนเมื่อ : 25 ต.ค. 53 10:51:56

ความคิดเห็นที่ 47 ^ ไม่ใช่กำลังจะได้อุ้มครับ อุ้มมาสองคนแล้วผู้หญิงทั้งคู่ ตอนนี้อุ้มไม่ไหว คนโตจะเจ็ดขวบอยู่รอมร่อ คนเล็กก็ห้าขวบกว่า จากคุณ : Navarat.C เขียนเมื่อ : 25 ต.ค. 53 11:12:54

ความคิดเห็นที่ 48 โอ๊ะ  ขอประทานโทษครับ ที่เข้าใจผิด ผมก็จำได้เลาๆ ว่าตอนลูกชายท่านเข้าพิธีวิวาห์ ผมอ่านในหนังสือพิมพ์มาหลายปีแล้วนี่ แต่มาเห็นท่านเล่าความหลัง ก็เลยพานเข้าใจว่าเหตุการณ์เพิ่งผ่านมาหมาดๆ โห หลานสาวทั้งคู่ ท่าทางจะน่ารัก วัยกำลังซน คงกวนคุณปู่ทั้งวัน อยากเห็นรูปเหมือนกันครับ แล้วหลานตาหละครับ ใกล้หรือยัง อิอิอิ จากคุณ : Diwali เขียนเมื่อ : 25 ต.ค. 53 13:56:51

ความคิดเห็นที่ 49 เอ้า จัดให้ สีกาน้อยสองสาวกับหลวงพ่อ พระเมธาวี จำพรรษาวัดบวรฯยังไม่มีกำหนดสึก ส่วนหลานตา ใกล้แล้วครับ . . . . . . . .แต่ก็ยังไกลอยู่ จากคุณ : Navarat.C เขียนเมื่อ : 25 ต.ค. 53 17:11:56

ความคิดเห็นที่ 50 ขอบพระคุณท่านเจ้าของกระทู้อีกรอบหนึ่งครับ รูปหลานปู่ทั้งสองน่ารักมากๆ หากจะนับแล้ว หลานทั้งสองถือเป็นทายาทลำดับใหนของเจ้าคุณจอมมารดาเอม หละเนี่ย แค่คิดแทนก็งงแล้วหละครับ   และต้องขอบคุณในส่วนของรูปหลวงพ่อเมธาวี   หากมีโอกาสเข้าพระนคร ผมจะไปกราบนมัสการท่านสักที เหมือนกันครับ จากคุณ : Diwali เขียนเมื่อ : 25 ต.ค. 53 17:48:00

ความคิดเห็นที่ 51 หลานน่ารักมากครับผม จากคุณ : หนุ่มรัตนะ เขียนเมื่อ : 25 ต.ค. 53 20:22:26

ความคิดเห็นที่ 52 คุณหนุ่มรัตนะนำภาพถ่ายสมัยรัชกาลที่๔นี้มาลงไว้ในกระทู้นี้ ผมจึงได้สังเกตุว่าเสาสูงที่อยู่เบื้องหน้า คือเสาธงวังหน้าในตำนาน .. "พระองค์น้อยได้เสด็จเข้าไปอยู่ในพระบวรราชวังแต่  ณ  วันศุกร์    เดือน  ๖  ขึ้น  ๒  ค่ำ    ปีกุน  ตรีศก  จุลศักราช  ๑๒๑๓     แต่ก่อนงานพระราชพิธีบวรราชาภิเศก   เสด็จประทับแรมอยู่ในพระฉาก ที่พระที่นั่งอิศราวินิจฉัย  เสด็จขึ้นไปประทับที่พระบวรราชวังเวลากำลังปรักหักพังทรุดโทรมทั่วไปทั้งวัง   ข้าราชการวังน่าที่ได้ตามเสด็จไปแต่แรกเล่ากันว่า   ถึงพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัวออกพระโอษฐ์ว่า  "เออ อยู่ดีดีก็ให้มาเปนสมภารวัดร้าง" เมื่อเสด็จประทับพระบวรราชวังแล้ว  ก็โปรดให้ตั้งเสาธงสำหรับพระบวรราชวังขึ้น    ได้ชักธงพระจุฑามณีเป็นประจำ           . . . ฉันมาทราบในภายหลังว่า การทำเสาธงนั้น เกี่ยวกับการเมือง เป็นข้อสำคัญ ควรจะเล่าให้ปรากฏ คือในเมืองไทยแต่ก่อนมา การตั้งเสาธงมีแต่ในเรือกำปั่น  บนบกหามีประเพณีเช่นนั้นไม่     มีคำเล่ากันมาว่า เมื่อในรัชกาลที่ ๓  พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดขนบธรรมเนียมฝรั่ง ให้ทำเสาธงขึ้น ณ พระราชวังเดิม  อันเป็นที่เสด็จประทับ  และชักธงบริวารเป็นเครื่องบูชาในเวลาพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จไปทอดพระกฐิน     เมื่อสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ทอดพระเนตรเห็น ตรัสถามผู้อยู่ใกล้พระองค์ว่า “นั่น ท่านฟ้าน้อย เอาผ้าขี้ริ้วขึ้นตากทำไม?” พิเคราะห์เห็นว่า มิใช่เพราะไม่ทรงทราบว่า ทำโดยเคารพตามธรรมเนียมฝรั่ง ที่มีพระราชดำรัสเช่นนั้น เพราะไม่โปรดที่ไปเอาอย่างฝรั่งมาตั้งเสาชักธงเท่านั้นเอง " "ความทรงจำ" พระนิพนธ์ สมเด็จฯกรมพระยา ดำรงราชานุภาพ จากคุณ : Navarat.C เขียนเมื่อ : 26 ต.ค. 53 10:49:22

ความคิดเห็นที่ 53 สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพทรงเขียนถึงเจ้าคุณจอมมารดาเอม "เวลาที่เจ้านายพวกฉันออกไปเรียนภาษามคธนั้น  ร่วมเวลาประชุมปรึกษาราชการแผ่นดินที่เก๋งวรสภาภิรมย์ อยู่ใกล้ๆกันได้ยินถนัด  เสียงเจ้าพระยาภูธราภัย สมุหนายกนั้นดังกว่าเพื่อน  แต่ปรึกษาหารือกันอย่างไรไม่เข้าใจ ถึงกระนั้นก็ชอบแอบดูตามประสาเด็ก  พอจวนเวลา ๑๑ นาฬิกากรมพระราชวังบวรฯเสด็จมา  มีกระบวนแห่มาจากวังหน้าทุกวัน  กระบวนหน้ามีทหารคน ๑ ถือธงช้างนำ แล้วถึงแตรวงและทหารราบกองร้อย ๑  พวกนี้มาหยุดอยู่นอกประตูวิเศษชัยศรี  ต่อนั้นถึงกระบวนตำรวจหน้าเดิน ๒ สาย  ไพร่ถือมัดหวาย นายถือหอก   เดินเข้ามาจนถึงประตูพิมานชัยศรี  ต้องวางหอกและมัดหวายไว้เพียงนั้น  เดินประสานมือเปล่าเข้าประตูต่อมา   กรมพระราชวังบวรฯทรงพระราชยาน กั้นพระกลด  มีมหาดเล็กเชิญเครื่องตามและมีวอพระที่นั่งรอง(สำหรับเวลาฝนตก)ด้วยหลัง ๑  กระบวนหลังมีนายทหารคาดกระบี่และตำรวจหลังเดินแซง ๒ สาย  มาปลดกระบี่วางหอกที่นอกประตูพิมานชัยศรีเหมือนพวกกระบวนหน้า   กรมพระราชวังบวรฯเสด็จลงจากพระราชยานที่หน้าเก๋งวรเทพสถาน  ทรงพระราชดำเนินมาประทับแท่นพระราชอาสน์ในเก๋งวรสภาภิรมย์   มีมหาดเล็กเชิญพระแสงดาบอยู่ด้วยคน ๑ กับมหาดเล็กอยู่งานพัดคน ๑  ประทับคอยอยู่จนถึงเวลาเข้าเฝ้าในท้องพระโรง   แต่เมื่อกรมพระราชวังบวรฯเสด็จเข้าเฝ้านั้น  พวกข้าราชการวังหน้าต้องคอยอยู่ข้างนอกบริเวณพระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัย  มีแต่จางวางหรือหัวหมื่นมหาดเล็กตามเสด็จติดพระองค์เข้าไปจนถึงพระทวารเพียงคนหนึ่งหรือสองคน   เจ้านายพวกฉันแต่พอเสด็จออกก็เลิกเรียนเข้าไปในท้องพระโรงก่อนกรมพระราชวังบวรฯ  เมื่อเข้าพระทวารพระที่นั่งอมรินทรฯต้องคลานผ่านที่ประทับของเจ้านายต่างกรมผู้ใหญ่  พระองค์อื่นดูท่านเฉยๆ แต่สมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมพระยาบำราบปรปักษ์(เวลานั้นยังเป็นกรมขุน) กับกรมหมื่นอดุลยลักษณสมบัติและกรมหมื่นอนันตการฤทธิ์  สามพระองค์ทรงเมตตาพวกเจ้านายเด็กๆมักตรัสทักทาย  ส่วนตัวฉันเองดูเหมือนสมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมพระยาบำราบปรปักษ์ทรงพระเมตตาโดยเฉพาะตัวมาแต่สมัยนั้น  เวลาเข้าไปกราบกรานมักทรงลูบหลังและตรัสเล่นด้วย  บางวันก็มีของเล่นใส่กระเป๋าฉลองพระองค์มาประทาน  ฉันก็รักท่านมาแต่ในสมัยนั้น  เมื่อเข้าไปเฝ้าเจ้านายเด็กๆทั้งพระองค์ชายและพระองค์หญิงไปนั่งรวมกันอยู่ข้างหลังราชอาสน์  แล้วคอยอยู่จนเสด็จขึ้นก็ตามเสด็จเข้าไปในวัง  บางวันก็เลยไปเรือน  บางวันก็แวะเล่นหัวตามตำหนักเจ้านายพี่น้องแล้วจึงกลับไปเรือน   แต่ตัวฉันเองดูเหมือนจะชอบเที่ยวเป็นอุปนิสัยติดตัวมาแต่เล็ก  ถึงสมัยนี้มักหาช่องให้คุณตาพาไปบ้าน  หรือมิฉะนั้นก็ตามเสด็จกรมหมื่นราชศักดิ์สโมสร(เวลานั้นยังเรียกกันว่า พระองค์เจ้ากมทลาสเลอสรรค์ ซึ่งเป็นลูกคุณป้าเที่ยง)ไปยังตำหนักที่พักของท่าน อยู่ริมคลองวัดสุทัศน์ฯเนื่องๆ ไปค้างคืน ๑  พอรุ่งขึ้นท่านจะเข้าเฝ้าก็พากลับมาส่งในวังทันเวลาเรียนหนังสือ   บางวันเก่งกว่านั้น ถึงลอบขึ้นวอตามเสด็จกรมพระราชวังบวรฯขึ้นไปวังหน้า  เพราะฉันเคยตามเสด็จทูลกระหม่อม รู้จักทางเข้าออกและคุ้นเคยกับท่านผู้ใหญ่ในวังหน้ามาแต่ก่อน  พอไปถึงก็ตรงไปหาเจ้าคุณจอมมารดาเอม ชนนีของกรมพระราชวังบวรฯ  ท่านเลี้ยงดูแล้วเลยไปนอนค้างที่ตำหนักหม่อมเจ้าหญิงรุ่ม ในเจ้าฟ้ากรมหลวงพิทักษ์มนตรี  ซึ่งเคยเอาเป็นธุระเลี้ยงดูด้วยถือว่าเป็นหลาน  รุ่งขึ้นก็ขึ้นวอตามเสด็จกรมพระราชวังบวรฯกลับมาวังหลวง   เมื่อฉันไปครั้งแรกกรมพระราชวังบวรฯไม่ทรงทราบ  ครั้นไปอีกครั้งหนึ่งคงทอดพระพเนตรเห็นเมื่อฉันขึ้นวอ พอเสด็จถึงวังหน้าตรัสถามถึง พวกข้าราชการทูลว่าฉันลงจากวอแล้วหายไป   ตกพระหฤทัยเที่ยวตามหา ไปพบอยู่ที่เจ้าคุณจอมมารดาเอมก็เป็นอันแล้วกันไป" ภาพประกอบเป็นพระรูปหายากของสมเด็จกรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ ทรงฉายกับพระโอรสองค์สุดท้าย พระองค์เจ้าไชยรัตโนภาส  สี่ห้าปีต่อมาหลังจากนั้นก็เสด็จสวรรคตด้วยพระชนม์เพียง๔๘พรรษา พระองค์เจ้าไชยรัตโนภาสเองก็สิ้นพระชนม์แต่ยังหนุ่มเพียง๒๒พรรษา ไม่ทันได้สืบสายราชสกุล จากคุณ : Navarat.C เขียนเมื่อ : 26 ต.ค. 53 10:50:57

ความคิดเห็นที่ 54 อ่านกระทู้นี้แล้วรู้สึกดีมากอยู่เรื่องหนึ่ง คือ การที่ท่านได้ยกย่อง ก.ศ.ร.กุหลาบ ไว้ให้ปรากฏ ได้แยกแยะเรื่องผิดเรื่องถูกให้ทราบ เพราะข้อมูลของ ก.ศ.ร.กุหลาบ ถูกนำมาใช้เยอะ บางคนลอกมาทั้งเล่ม แต่บางครั้งก็ละไว้โดยไม่อ้างอิงเสียเฉยๆ วันนี้ได้ทราบลำดับสายสกุลจีนทางคุณปู่ของเจ้าคุณจอมมารดาเอม  สำหรับคุณย่าของเจ้าคุณจอมมารดา ก็ทราบมาว่าสืบสายจีนแบบเข้มข้นเช่นกัน คงจะมีโอกาสได้ดูภาค2 ภาค3 ต่อนะครับ จากคุณ : Heuriger เขียนเมื่อ : 26 ต.ค. 53 14:48:54

ความคิดเห็นที่ 55 คุณ Heuriger  ลองหาเรื่อง พระยาราชาเศรษฐี เข้ามาตั้งบ้านเรือน ใต้วัดสามปลื้มลงไปถึงเหนือวัดสามเพ็งเป็นที่สุดจนจรดวัดแก้วแจ่มฟ้า คอกกระบือ   และ ประวัติการสร้างตลาดน้อย  ตามบันทึกของพระยา สุธรรมมนตรี(แสง)  อ่านดู ขอเชิญแวะไปที่ http://www.reurnthai.com/index.php?topic=3546.msg73401;topicseen#msg73401 ถ้าจะศึกษาเรื่องพี่น้องร่วมท้องของเจ้าคุณพระชนนี  ก็คงไม่ยากนัก ลูกพี่ลูกน้องของท่านก็คงใช้เวลาค้นอีกนาน จากคุณ : แสนอักษร เขียนเมื่อ : 26 ต.ค. 53 18:07:11

ความคิดเห็นที่ 56 ผมกำลังเตรียมเรื่องเพื่อเข้ามาตอบอยู่นะครับ กรุณาเข้ามาอ่านทีหลังด้วย จากคุณ : Navarat.C เขียนเมื่อ : 27 ต.ค. 53 07:29:34

ความคิดเห็นที่ 57 ขอบคุณ "แสนอักษร" ที่ชี้แนะให้ทราบ หามิได้ครับ พี่น้องคุณย่าของเจ้าคุณจอมมารดา(คุณย่าบุญเลี้ยง) ผมพอทราบบ้าง เพราะสยามประเภท และมหามุขมาตยานุกูลวงศ์ ได้เขียนไว้ชัดแจ้ง แถมลงลึกถึงลูกหลานของพี่น้องแต่ละท่าน แต่เราต้องมาจัดเรียงลำดับกันเอง จึงทำให้ทราบว่า ลูกผู้พี่ผู้น้องของคุณย่าบุญเลี้ยง ยังเกี่ยวดองกับราชจักรีวงศ์หลายท่าน เช่น เจ้าจอมมารดาปรางในรัชกาลที่๒แห่งราชสกุลปราโมช เจ้าจอมมารดาน้อยในรัชกาลที่๑ เจ้าจอมมารดาฉิมในรัชกาลที่๓ หม่อมเหมในกรมหลวงจักรเจษฎา และจีนมีชื่ออีกมาก ส่วนในเว็บเรือนไทย ไม่อยากบอกว่าอ่านแล้ววกวนสับสนครับ  ที่สอบถามมานี้ เพียงเพราะอยากรู้รายละเอียดที่อาจไม่มีในหนังสือ โดยเฉพาะจากข้อเขียนของผู้รอบรู้เช่นเจ้าของกระทู้ จากคุณ : Heuriger เขียนเมื่อ : 27 ต.ค. 53 08:36:41

ความคิดเห็นที่ 58 ขอแก้ไขข้างบนครับ ชั้นที่กล่าวถึง เช่นเจ้าจอมมารดาปราง เป็นลูกผู้พี่ผู้น้องกับเจ๊สัวบุญมี(บิดาเจ้าคุณจอมมารดาเอม) จากคุณ : Heuriger เขียนเมื่อ : 27 ต.ค. 53 08:56:09

ความคิดเห็นที่ 59 ตอบคุณ Heurigerครับ สิ่งที่ทำให้ผู้สนใจประวัติของท่านเจ้าคุณจอมมารดาเอมเกิดความสับสนที่สุดเห็นจะมาจากหนังสือเล่มข้างล่าง “ราชสกุลจักรีวงศ์และราชสกุลสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช โดย ธำรงศักดิ์ อายุวัฒนะ” จะเห็นได้ว่า มี2ข้อมูล เจ้าคุณจอมมารดาเอมเป็นธิดาของพระยาศิริไอยสวรรค์ (ฟัก)หนึ่ง และเป็นธิดาของเจ๊สัวบุญมีอีกหนึ่ง มีที่มาจากข้อมูลชั้นต้นที่บันทึกไว้โดยบุคคลคนละคนกัน โดยไม่มีข้อสรุป แต่น้ำหนักไปลงว่าเจ้าคุณจอมมารดาเอมเป็นธิดาของพระยาศิริไอยสวรรค์(ฟัก)น่าเชื่อถือกว่า เลยเริ่มมั่วที่ตรงนี้ จากคุณ : Navarat.C เขียนเมื่อ : 27 ต.ค. 53 10:15:46

ความคิดเห็นที่ 60 เมื่อเปรียบเทียบข้อมูลในตอนนี้ทั้งหมดกับข้อมูลใน “มหามุขมาตยานุกูลวงศ์”ของก.ศ.ร.กุหลาบ จะเห็นว่าสอดคล้องกัน โดยของก.ศ.ร.กุหลาบน่าเชื่อถือที่สุด(ตามเนื้อเรื่องข้างต้น) และกลายเป็นว่าท่านบิดาของเจ้าคุณจอมมารดาเอมคือท่านเจ๊สัวบุญมี พระยาศิริไอยสวรรค์ (ฟัก)เป็นอา ก.ศ.ร.กุหลาบได้ให้ข้อมูลไว้ละเอียดละออ พระยาศิริไอยสวรรค์ (ฟัก)ท่านมีเอกภรรยา ชื่อท่านผู้หญิงใหญ่(เรียกตามสำนวนของก.ศ.ร.กุหลาบนะครับ) เป็นธิดาเจ๊สัวบุญเกิด แซ่โหงว เจ๊สัวบุญเกิด แซ่โหงว ผู้นี้มีธิดาอีกคนหนึ่งชื่อปราง ถวายตัวเป็นเจ้าจอมในสมเด็จพระพุทธเลิศหล้าฯ รัชกาลที่2 มีพระราชโอรส1พระองค์ ชื่อพระองค์เจ้าชายนวม ในหนังสือราชสกุลวงศ์จักรี เรียกเจ้าจอมมารดาปรางใหญ่ พระองค์เจ้าชายนวมทรงกรมเป็นกรมหลวงวงศาธิราชสนิท ต้นราชสกุลสนิทวงศ์ พระราชมารดาของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ (หม่อมบัว กิติยากร) นามเดิมคือหม่อมหลวงบัว สนิทวงศ์ นะครับ แก้ไขเมื่อ 27 ต.ค. 53 10:25:45 จากคุณ : Navarat.C เขียนเมื่อ : 27 ต.ค. 53 10:23:18

ความคิดเห็นที่ 61 จีนโบราณแซ่โหงวนี่ สืบสกุลมาเป็นนามสกุลพิศาลบุตรสกุลหนึ่ง  ในบันทึกประวัติผู้ที่ที่ได้รับพระราชทานนามสกุลจากสมเด็จพระมงกุฏเกล้าฯ มีว่า พระราชทานให้แก่ หลวงภัทรผลพานิช (ฮง)  กรมท่าซ้าย  กระทรวงนครบาล  บุตรพระพิศาลผลพานิช (ลิฉาย)  ปู่คือพระยาพิศาลผลพานิช (สือ)  ทวดคือพระยาพิศาลผลพานิช (ชื่น) ก.ศ.ร.กุหลาบเขียนว่าพะญาพิศาลศุภผล (เจ๊สัวชื่น) ดังนั้นอาลักษณ์ในรัชกาลที่๖อาจจะมั่วเขียนราชทินนามท่านชื่นผิดก็ได้ เพราะก.ศ.ร.กุหลาบไล่ลูกหลานสายนี้ถูกและละเอียดกว่าใน"มหามุขมาตยานุกูลวงศ์" ว่าพะญาพิศาลศุภผล (เจ๊สัวชื่น) ผู้นี้มีบุตรชื่อพะญาพิศาลผลพานิช(เจ๊สัวจินสือ) ๆผู้นี้มีบุตรชื่อพระพิศาล(เจ๊สัวลี่ฉาย) แต่หนังสือเรื่อง “กระเบื้องถ้วย กระลาแตก” อันโด่งดังโดยคุณพิมพ์ประไพ พิศาลบุตร ผู้เขียน ได้กล่าวถึงใจความตอนหนึ่งว่าพระยาพิศาลศุภผล(ชื่น) ชิดเชื้อกับวังหน้า กรมพระราชวังบวรวิไชยชาญมาก เพราะพระชนนี เจ้าคุณจอมมารดาเอมเกี่ยวดองเป็นลูกหลานพระยาพิไชยวารี(เจ๊สัวหลิน แซ่โหงว) ปู่ท่านชื่นด้วยกัน ก็คงได้ความมาจากท่อนท้ายๆของ"มหามุขมาตยานุกูลวงศ์" เล่มเดียวกันนี้เอง จากคุณ : Navarat.C เขียนเมื่อ : 27 ต.ค. 53 10:29:55

ความคิดเห็นที่ 62 ตรงนี้ก.ศ.ร.กุหลาบท่านอาจจะหลงไปบ้างธรรมดาของคนอายุมาก และคงตรวจต้นฉบับอยู่คนเดียวแบบ ONE MAN SHOW ดังนั้นจึงไปขัดกับความที่ท่านเขียนไว้เองยืดยาวในตอนต้นว่าปู่ของท่านเจ้าคุณจอมมารดาเอม คือพระยารัตนราชเศรษฐี(เจ๊สัวอ๋องไซ่) ย่าของท่านคือหม่อมบาง(หรือปราง) ภรรยาพระราชทานจากพระเจ้าตากสิน ธิดาของพระยาราชาเศรษฐี (องดือตึก) เจ้าเมืองบันทายมาศ เจ้าคุณจอมมารดาเอมท่านจึงไม่ใช่ญาติสายตรงกับตระกูล “แซ่โหงว” แต่ก็เกี่ยวดองกันทางอาของท่านพระยาศิริไอยสวรรค์ (ฟัก)ที่เป็นขุนนางใหญ่ในวังหน้าตั้งแต่สมัยสมเด็จพระปิ่นเกล้าฯ  พระยาพิศาลศุภผล(ชื่น)เป็นหลานภรรยาของพระยาศิริไอยสวรรค์ (ฟัก) จึงมีโอกาสชิดเชื้อกับวังหน้า ในสมัยกรมพระราชวังบวรวิไชยชาญได้ รวมทั้งย่าของท่านก็คนละคนกัน มิใช่เจ้าจอมมารดาปราง พระมารดาองค์ต้นราชสกุลสนิทวงศ์ด้วย จากคุณ : Navarat.C เขียนเมื่อ : 27 ต.ค. 53 10:32:36

ความคิดเห็นที่ 63 อนึ่งราชทินนามของพระยารัตนราชเศรษฐี(ที่พระราชทานให้ผู้นำจีน) และพระยาราชาเศรษฐี(ที่พระราชทานให้ผู้นำญวน)คล้ายกันมาก ทำให้เกิดความสับสนได้  พงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์บันทึกว่า “พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้า ฯ เมื่อเสร็จขึ้นครองราชสมบัติ เมื่อปี พ.ศ. ๒๓๒๕ ได้ทรงมีพระราชดำริว่า ทางฝั่งตะวันออกของแม่น้ำเจ้าพระยาตรงข้ามกับพระราชวังเดิมของกรุงธนบุรี เป็นชัยภูมิเหมาะสมที่จะตั้งเป็นพระมหานคร เนื่องจากเป็นพื้นที่แหลมยื่นออกมา มีความเหมาะสมทางยุทธศาสตร์เพราะได้แม่น้ำเป็นคูเมืองทางด้านตะวันตก และด้านใต้ จึงได้โปรดเกล้า ฯ ให้พระยาวิจิตรนาวีกับพระยาธรรมาธิบดีเป็นแม่กอง สถาปนาพระราชวังแห่งใหม่ ณ ที่บ้านพระยาราชาเศรษฐี และหมู่บ้านชาวจีน โดยให้พระยาราชาเศรษฐีนำพวกจีนไปตั้งบ้านเรือนอยู่ใหม่ในที่สวน ตั้งแต่คลองใต้วันสามปลื้มจนถึงคลองเหนือวัดสำเพ็ง และมีรับสั่งให้ไปรื้อกำแพงและป้อมกรุงศรีอยุธยา เพื่อเอาอิฐมาสร้างกำแพงและป้อมปราการกรุงเทพฯ เพื่อมิให้กรุงศรีอยุธยาเป็นที่อาศัยของข้าศึก .” นักเขียนบทความประวัติศาสตร์ก็คัดลอกกันมาผิดๆ แล้วก็เลยงงตาม ไปมั่วว่าที่ตรงนั้น(ซึ่งเป็นชุมชนจีน)เป็นชุมชนญวนอยู่ร่วมด้วยเพราะชื่อพระยาราชาเศรษฐีนี่เอง ในโลกไซเบอร์นี้ก็ลอกต่อๆกันมาจนเรื่องผิดจะกลายเป็นถูกไปแล้ว ความจริงบ้านญวนสมัยกรุงธนบุรีอยู่ร่วมกับโปรตุเกศที่บริเวณกุฎีจีน เพราะเป็นคริสตังจากอยุธยาด้วยกัน ต่อมาได้กวาดต้อนครัวญวนหลังสงครามมาตั้งชุมชนแห่งแรกบนเกาะรัตนโกสินทร์ คือบ้านญวนในแถบท่าเตียนถึงพาหุรัด พวกนี้เรียกตนเองเป็นญวนฮาเตียน ซึ่งภายหลังเลยเพี้ยนจากฮาเตียนมาเป็น “ท่าเตียน” จนทุกวันนี้   เมืองฮาเตียนตั้งอยู่ทางตอนใต้ของเวียดนามติดกับกัมพูชาคนไทยเรียกว่าบันทายมาศบ้าง พุทธไธมาศบ้าง เป็นของไทยในสมัยพระเจ้ากรุงธนบุรีมาจนเสียคืนให้เจ้าของไปในสมัยรัชกาลที่สอง ชุมชนญวนนี้ไม่เคยย้ายไปแถวสามเพ็งแต่ขยายตัวต่อเนื่องไปทางบ้านหม้อ พาหุรัด มาจนถึงแผ่นดินรัตนโกสินทร์ คือหลังจากองเชียงลือซึ่งเข้ามาพึ่งพระบรมโพธิสมภารหนีไปกู้ชาติ กรมพระราชวังบวรมหาสุรสิงหนาท ทรงกริ้วมาก และทรงเห็นว่าชัยภูมิแถวท่าเตียน สามารถใช้เรือเดินทางออกจากแม่น้ำได้เร็ว โปรดให้ญวนที่เหลือย้ายไปอยู่ที่สามเสนให้ห่างจากพระนคร เพราะไม่ไว้พระทัย แก้ไขเมื่อ 27 ต.ค. 53 10:40:48 จากคุณ : Navarat.C เขียนเมื่อ : 27 ต.ค. 53 10:38:35

ความคิดเห็นที่ 64 ตอนท้ายๆเล่มของ"มหามุขมาตยานุกูลวงศ์" ก.ศ.ร.กุหลาบท่านมีเพี้ยนๆจากตอนต้นของเล่มอยู่พอสมควร อ่านไปก็งงไป ต้องพลิกหน้าพลิกหลังตรวจสอบกันหลายตลบ อย่างเช่นตอนนี้ก็งง เพราะท่านเอ่ยถึงแต่ชื่อผู้นำญวน คือพระยาราชาเศรษฐี อดีตเจ้าเมืองบันทายมาศ(ฮาเตียน) ที่ควรจะอยู่แถวท่าเตียนมิใช่สำเพ็งในถิ่นของพระยารัตนราชเศรษฐี แม้ว่าจะเป็นพ่อตาลูกเขยกัน แต่ก็คงจะอายุพอๆกันและขีดเส้นออฟไซด์อะไรกันไว้บ้าง กว่าจะมาพบความตอนท้ายสุด ว่าช่วงท้ายเล่มนี้ ก.ศ.ร.กุหลาบคัดมาจากจดหมายเหตุคำให้การของเจ้าพะญาสุธรรมมนตรี(แสง) จึงไม่น่าแปลกใจว่าทำไมขัดๆกับข้อมูลในตอนต้นๆอยู่บ้าง พระยาสุธรรมมนตรี(แสง)ที่คุณพี่แสนอักษรเอ่ยถึงนี้ เป็นลูกเขยของ เจ๊สัวอ๋องไล่ฮู่ หนึ่งในสี่พี่น้องของเจ๊สัวอ๋องไซ่(พระยารัตนราชเศรษฐี) ที่มีประวัติหลังกรุงแตกอย่างโลดโผนพิศดารก่อนจะกลับมาพึ่งพระบรมโพธิสมภารอีกในรัชกาลสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าฯ  ดังนั้นที่ว่าทรงโปรดให้เอาพรรคพวกพี่น้องท้องเดียวกันไปอยู่ติดๆกันแถววัดสามเพ็งก็ฟังดูเข้าท่ากว่าไปปนๆกับญวนนะครับ ผมว่า แก้ไขเมื่อ 27 ต.ค. 53 12:10:17 แก้ไขเมื่อ 27 ต.ค. 53 11:20:55 จากคุณ : Navarat.C เขียนเมื่อ : 27 ต.ค. 53 11:19:17

ความคิดเห็นที่ 65 ชอบความเห็นของคุณ Heuriger ที่ว่า "ข้อมูลของ ก.ศ.ร.กุหลาบ ถูกนำมาใช้เยอะ บางคนลอกมาทั้งเล่ม แต่บางครั้งก็ละไว้ โดยไม่อ้างอิงเสียเฉยๆ" เคยเห็นที่ลอกทั้งเล่มเหมือนกันค่ะ พยายามค้นเรื่องความผิดพลาดของก.ศ.ร. อยู่ บางเรื่องเห็นท่านลื่นไถลไปไกลเหมือนกัน สงสัยจะเชื่อแหล่งข่าวมากไป จากคุณ : แสนอักษร เขียนเมื่อ : 27 ต.ค. 53 11:55:19

ความคิดเห็นที่ 66 ขอบคุณทั้งสองท่านเช่นกันครับ จากคุณ : Heuriger เขียนเมื่อ : 27 ต.ค. 53 13:18:53

ความคิดเห็นที่ 67 โอ้โห  ผมเองก็กำลังงงกับเมืองกวางหนำ ในบอร์ดโน้นอยู่เลย สับสนว่าตกลงจะเป็นจีนหรือญวนกันแน่ กลับมาอ่านในนี้ ก็มีเรื่องญวน มาให้สับสนอีกแล้ว อิอิอิ ผมนั่งรออ่านต่อจนจบดีกว่า จากคุณ : Diwali เขียนเมื่อ : 27 ต.ค. 53 15:16:41

ความคิดเห็นที่ 68 ผมรอของคุณดีกว่าครับ เห็นว่ามีอะไรดีๆอุบไว้ จากคุณ : Navarat.C เขียนเมื่อ : 27 ต.ค. 53 20:37:12

ความคิดเห็นที่ 69 สวัสดีค่ะคุณปู่ จากคุณ : ช้อนชา เขียนเมื่อ : 28 ต.ค. 53 14:47:04

ความคิดเห็นที่ 70 สวัสดีจ้ะ หลังไมค์หน่อย หนูเป็นลูกเต้าเหล่าใคร จากคุณ : Navarat.C เขียนเมื่อ : 28 ต.ค. 53 16:42:25

ความคิดเห็นที่ 71 ขอบคุณมากค่ะ ได้ความรู้เยอะเลย จากคุณ : หอมดิน (homdinn) เขียนเมื่อ : 29 ต.ค. 53 13:07:23

ความคิดเห็นที่ 72 ขอบพระคุณเป็นที่สุด ที่แจกแจงสิ่งต่าง ๆ ไว้ละเอียดเห็นภาพต่างๆ ถูกต้อง เสียดายวิชาประวัติศาสตร์ไทยถูกทอดทิ้งไปจากห้องเรียนนักเรียนกันแล้ว จากคุณ : tiki_ทิกิ เขียนเมื่อ : 30 ต.ค. 53 04:24:22

ความคิดเห็นที่ 73 ขอบคุณคุณtiki_ทิกิมากครับสำหรับกิ๊ฟที่ให้เยอะแยะ ถ้ายังสนุกอยู่ ขอเชิญไปชมที่วิกโน้นนะครับ เขายังเล่นกันไม่จบ มีปุจฉา-วิสัชนาที่ต่างกันออกไปจากวิกนี้ http://www.reurnthai.com/index.php?topic=3546.msg73680;topicseen#msg73680 จากคุณ : Navarat.C เขียนเมื่อ : 30 ต.ค. 53 07:07:24

ความคิดเห็นที่ 74 ^_______________________^ จากคุณ : jassb1 เขียนเมื่อ : 30 ต.ค. 53 16:49:03

ความคิดเห็นที่ 75 ^ หายไปนาน จากคุณ : Navarat.C เขียนเมื่อ : 31 ต.ค. 53 17:18:39