PANTIP.COM : K10096137 หม่อมเจ้า สมัยนี้ มีพระยศเต็มอย่างสมัยก่อนมั้ยคะ [ประวัติศาสตร์]

ความคิดเห็นที่ 2

เอ่อออ เข้าใจอะไรผิดหรือเปล่าครับเนี่ย ที่ว่ายาวๆ อ่า

พระยศ แบ่งเป็น สกุลยศ กับ อิสริยยศ สกุลยศ คือ ยศที่มีแต่กำเนิด ส่วน อิสริยยศ คือ ยศที่ได้ตอนหลัง

สกุลยศ แบ่งเป็น สามชั้น คือ เจ้าฟ้า พระองค์เจ้า หม่อมเจ้า โดย

เจ้าฟ้า จะมีคำนำหน้าพระนามว่า สมเด็จพระเจ้า......ต่อด้วย คำบ่งญาติ(แบบไม่ซับซ้อนที่สุดแล้ว) เช่น สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ หมายถึงลูกชาย สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ หมายถึง ลุงป้าน้าอา สมเด็จพระราชปิตุจฉา หมายถึง ป้า เป็นต้น

พระองค์เจ้า แบ่งเป็น สองแบบ (แบบง่ายแก่การเข้าใจเบื้องต้น) คือ พระองค์เจ้าชั้นลูกหลวง กับ พระองค์เจ้าชั้นหลานหลวง พระองค์เจ้าชั้นลูกหลวงก็คือ พระองค์เจ้าที่เป็นพระราชโอรสธิดาพระมหากษัตริย์ ที่ประสูติแต่เจ้าจอมมารดา หรือพระมารดาที่เป็นเจ้าตั้งแต่หม่อมเจ้าลงมา และ พระภริยาเจ้าในระดับ พระนางเธอ ขึ้นไป ถือว่ามีพระยศเป็นพระองค์เจ้าชั้นลูกหลวงทั้งสิ้น (จะเรียกว่าเป็นอิสริยยศก็ได้)

พระองค์เจ้าชั้นลูกหลวง จะมีคำนำหน้าพระนามเป็น พระเจ้า...เธอ พระองค์เจ้า (ยกเว้นพระเจ้าหลานเธอ พระองค์เจ้า)+ คำบ่งญาติ เช่น พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้า หมายถึงลูกชายในพระมหากษัตริย์ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้า หมายถึง ลุงป้าน้าอา พระเจ้าบรมอัยยิกาเธอ พระองค์เจ้า หมายถึงย่าน้อย (ถ้ามี) เป็นต้น

พระองค์เจ้าชั้นหลานหลวง จะมีคำนำหน้าพระนามหลายแบบเช่นกัน คือ พระเจ้าหลานเธอ พระองค์เจ้า หมายถึง เป็นหลานปู่ตา พระมหากษัตริย์ในรัชกาลนั้น พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า หมายถึง เป็นหลานปู่ตาในรัชกาลก่อน ซึ่งพระบิดาเป็นเจ้าฟ้า พระมารดาเป็นหม่อมเจ้าหญิงขึ้นไป

หรือเป็นเจ้านายที่ทรงสถาปนาสกุลยศหรืออิสริยยศเพิ่มในสูงขึ้น (เช่นพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลีฯ (เดิม หม่อมหลวงโสมสวลี มหิดล ในสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ)หรือ พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าศรีรัศมิ์ (เดิมคือ หม่อมศรีรัศมิ์ มหิดล ณ อยุธยา) เป็นต้น)

พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า ก็เหมือนกับพระเจ้าวรวงศ์เธอ ครับ แต่มีพระยศด้อยลงมา คือ เป็นพระองค์เจ้าที่ ๑.พระบิดาเป็นเจ้าฟ้า พระมารดาเป็นสามัญชน ๒.พระบิดาเป็นพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระมารดาเป็นพระองค์เจ้า ๓.เป็นการสถาปนาจากหม่อมเจ้า เป็นพระองค์เจ้า

ทั้งพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า และ พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า นั้น หากมีพระบรมราชโองการสถาปนาไว้แต่แรก หรือ แต่แรกประสูติ หรือ มีพระบรมราชโองการบอกว่า ให้มีลูกเป็นหม่อมเจ้า พระโอรสธิดาของพระองค์เจ้านั้น จะเป็นหม่อมเจ้า เช่น พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจุมภฏพงษบริพัตร ฯ พระโอรสในสมเด็จฯเจ้าฟ้าฯกรมพระนครสวรรค์วรพินิต กับ หม่อมเจ้าหญิงประสมสงค์ บริพัตร มีพระธิดาคือ หม่อมเจ้าหญิงมารศีสุขุมพันธุ์ บริพัตร เป็นต้น

แต่ถ้าเป็นการสถาปนาสกุลยศแบบอิสริยยศ ยศนั้น ประโยชน์ย่อมไม่ติดไปถึงลูก เช่น สถาปนาเลื่อน จากหม่อมเจ้าเป็นพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า หรือพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าก็ตามที ลูกก็เป็นหม่อมราชวงศ์อยู่ เช่น พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสุขุมาภินันท์ (พระยศเดิม พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า)พระโอรสในสมเด็จฯเจ้าฟ้าฯกรมพระนครสวรรค์ฯ กับหม่อมสมพันธ์ ปาละกะวงศ์ฯ พระโอรสย่อมเป็นหม่อมราชวงศ์ คือ หม่อมราชวงศ์สุุขุมพันธุ์ บริพัตร เป็นต้น

จากคุณ : natthaset

เขียนเมื่อ : 5 ม.ค. 54 07:37:36