ความคิดเห็นที่ 1 ขอตอบแบบรวมๆนะครับถ้าฝ่ายชายเป็นพระองค์เจ้าแต่กำเนิดโอรสธิดาจะมีพระยศเป็นหม่อมเจ้าครับ ส่วนถ้าฝ่ายชายเป็นพระองค์เจ้าแต่งตั้งบุตรธิดาเป็นหม่อมราชวงศ์ครับ ส่วนทางฝ่ายหญิงก็ให้ดูจากพระยศของฝ่ายชายครับ จากคุณ : เห็ดตาโล่ เขียนเมื่อ : 8 ม.ค. 54 17:46:50

ความคิดเห็นที่ 2 กรณีพวกนั้นให้ดูพ่อเป็นหลักครับว่าเป็นระดับไหนแบบไหน    ส่วนแม่ดูแค่ว่าเป็นเจ้าหรือเปล่า    คุ้นๆว่าถ้าแม่ไม่ใช่เจ้าลูกต้องลดลงไปอีก1ระดับ จากคุณ : zodiac28 เขียนเมื่อ : 8 ม.ค. 54 19:29:34

ความคิดเห็นที่ 3 พระราชวงศ์หญิงเมื่อเสกสมรสกับ ม.ร.ว. หรือ ม.ล. ซึ่งมิได้เป็นเจ้า เป็นสามัญชน ก็ต้องสละฐานันดรศักดิ์ออก บุตรและธิดาจะเป็นม.ล. (เมื่อมีพ่อเป็น ม.ร.ว.) และ นาย..... ณ อยุธยา (เมื่อมีพ่อเป็น ม.ล.) ตัวอย่างเช่น หม่อมเจ้าหญิงพันธุ์สวลี ยุคล ทรงสละฐานันดรศักดิ์ เพื่อทรงเสกสมรสกับ หม่อมราชวงศ์อดุลกิติ์ กิติยากร มีธิดา 2 คนคือ หม่อมหลวงโสมสวลี กิติยากร และหม่อมหลวงสราลี กิติยากร จากคุณ : U4704570 เขียนเมื่อ : 8 ม.ค. 54 23:05:19

ความคิดเห็นที่ 4 1.สมมุติว่า ถ้า สมเด็จพระเจ้าลูกเธอเจ้าฟ้าหญิง ทรงอภิเษกสมรส กับพระวรวงศ์เธอ(พระองค์เจ้าตั้ง)พระโอรสพระธิดาจะมีพระยศอะไรครับ - ตามธรรมเนียมราชตระกูล บอกว่า สามารถเป็นเจ้าฟ้าชั้นตรี คือ เจ้าฟ้าหลานเธอได้ แต่แล้วแต่ในหลวงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ (มีอ.บางท่านบอกว่า กรณีเจ้าฟ้าหลานเธอ พบในเมื่อแรกตั้งราชวงศ์เท่านั้น) ถ้าตามที่ถามมาก็ได้ข้อสรุปว่าเป็นหม่อมราชวงศ์ 2.สมเด็จพระเจ้าลูกเธอเจ้าฟ้าหญิง ทรงอภิเษกสมรส กับพระวรวงศ์เธอ(พระองค์เจ้าแรกประสูติ)พระโอรสพระธิดาจะมีพระยศอะไรครับ - อันนี้ก็เหมือนข้อแรกครับ จากการสรุปจากกระทู้ที่แล้วก็พอที่จะน่าเชื่อว่า เป็นหม่อมราชวงศ์ 3.สมเด็จพระเจ้าลูกเธอเจ้าฟ้าหญิง ทรงอภิเษกสมรส กับหม่อมเจ้าพระโอรสพระธิดาจะมีพระยศอะไรครับ - เหมือนข้อแรก แต่พระยศถ้าไม่มีพระบรมราชโองการก็เป็นหม่อมราชวงศ์ 4.สมเด็จพระเจ้าลูกเธอเจ้าฟ้าหญิง ทรงอภิเษกสมรส กับม.ร.ว. ต้องลาออกจากฐานันดรศักดิ์ไหมครับ - เจ้าหญิงถ้าเสกสมรสกับผู้ที่ไม่ใช่เจ้าชาย อันหมายถึง หม่อมเจ้า พระองค์เจ้า เจ้าฟ้า ต้องกราบบังคมทูลพระกรุณาเรื่องเสกสมรส และต้องลาออกจากฐานันดรศักดิ์ หากทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯไม่ต้องลาออก หรือเป็นการอื่นๆก็สุดแต่พระบรมราชโองการ 5.พระวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าชาย(แรกประสูติ) +พระเจ้าวรวงศ์เธอ จะมีพระโอรสพระธิดาเป็นพระยศอะไรครับ และ - หม่อมราชวงศ์ ดูจากพระยศพ่อเป็นหลัก พระวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าชาย(ตั้ง) +  พระเจ้าวรวงศ์เธอ จะมีพระโอรสพระธิดาเป็นพระยศอะไรครับ - หม่อมราชวงศ์ 6.พระวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าชาย(แรกประสูติ) +กับ พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าหญิง(ตั้ง)จะมีพระโอรสพระธิดาเป็นพระยศอะไรครับ กับ พระวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าชาย(ตั้ง) +กับ พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าหญิงแรกประสูติ)จะมีพระโอรสพระธิดาเป็นพระยศอะไรครับ - หม่อมราชวงศ์ จากคุณ : natthaset เขียนเมื่อ : 9 ม.ค. 54 07:41:42

ความคิดเห็นที่ 5 ข้อ2นั่นพระองค์เจ้าแท้ๆ   มีลูกกับเจ้าฟ้า  ลูกน่าจะเป็นหม่อมเจ้านี่ครับ     ลดมาแค่ชั้นเดียว จากคุณ : zodiac28 เขียนเมื่อ : 9 ม.ค. 54 17:03:19

ความคิดเห็นที่ 6 ขอแสดงความเห็นอาจจะไม่เกี่ยวกับกระทู้ นั้นก็แสดงว่าพระบรมวงศานุวงศ์ รวมถึงพระอนุวงศ์ ที่เป็นหญิงในตอนนี้ ก็ต้องลาออกจากฐานันดรหากจะแต่งงานในอนาคตแน่นอนใช่ป่าวครับ  เพราะชั้นหม่อมเจ้าขึ้นไปที่เป็นชายในตอนนี้ก็มีแต่ที่อายุมากแล้วก็แต่งงานแล้วทั้งนั้น เพราะเห็นตัวอย่างหม่อมเจ้าหญิงภานุมาที่แต่งงานล่าสุด  ยังไงหม่อมเจ้าหญิงภานุมาต้องลาออกอยู่ดีหากท่านจะแต่งงาน แก้ไขเมื่อ 09 ม.ค. 54 18:36:45 แก้ไขเมื่อ 09 ม.ค. 54 18:34:11 แก้ไขเมื่อ 09 ม.ค. 54 18:30:45 จากคุณ : ผมไม่รู้ครับผมเบลอ เขียนเมื่อ : 9 ม.ค. 54 18:30:26

ความคิดเห็นที่ 7 ปกติเจ้านายที่เป็นหญิงจะแต่งกับสามัญชนก็ต้องสละฐานันดรทั้งนั้นครับ       ดังนั้นจะเห็นได้ว่าเจ้านายผู้หญิงในอดีต    ถ้าไม่ได้แต่งกับเจ้าด้วยกันก็จะโสดกันไปเลย    มีไม่น้อยด้วย      เท่าที่เห็นในรัชกาลต้นๆเจ้าฟ้าที่เป็นหญิงนี่โสดกันเกือบทุกองค์เลยมั้ง แต่สมัยนี้บางทีก็ไม่ต้องสละ    ถ้าในหลวงอนุญาตให้คงฐานันดรไว้ได้ จากคุณ : zodiac28 เขียนเมื่อ : 9 ม.ค. 54 18:52:36

ความคิดเห็นที่ 8 สรุปตามที่ผมอ่านจากที่พี่ๆๆทุกคนแสดงความคิดเห็น พระวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าชาย(ทั้งตั้งและแรกประสูติ) ทรงอภิเษกสมรสกับสามัญชนไปจนถึงเจ้าฟ้า พระโอรสพระธิดาจะมียศเป็น ม.ร.ว.เสมอ(ถูกต้องไหมครับ) และผมอยากทราบเพิ่มเติมว่า สมมุติ ฟ้าหญิงอุบลรัตน ฟ้าหญิงจุฬาภรณ์ ทรงอภิเษกสมรสกับพระวรวงศ์เธอ......(ทั้งตั้งและแรกประสูติ) หรือ หม่อมเจ้า พระโอรส พระธิดาจะมีพระยศเป็น ม.ร.ว. แม้พระมารดาจะทรงมีศักดิ์เป็นถึงพระธิดาของพระเจ้าแผ่นดินก็ตาม(ถูกต้องไหมครับ) และ ถ้าสมเด็จพระพี่นางฯที่ทรงอภิเษกสมรสกับพระวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าวรานนท์ฯ ถ้าสมเด็จพระพี่นางทรงมีพระโอรสพระธิดา พระโอรสพระธิดาจะทรงมีพระยศอะไรครับ(ใช่ ม.ร.ว.หรือเปล่าครับ) ถูกผิดยังไงช่วยชี้แจงให้ทราบด้วยนะครับ จากคุณ : love_paul เขียนเมื่อ : 10 ม.ค. 54 02:09:46

ความคิดเห็นที่ 9 อยากทราบพระยศของพระโอรสพระธิดา 1.ถ้าหาก พระวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าเปรมบุรฉัตร ได้ทรงอภิเษกสมรสกับ พระเจ้าวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าอินทุรัตนา พระยศของพระโอรสพระธิดาจะเป็นอย่างไร 2. ถ้าหาก พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอาภัสสรวงศ์ ได้ทรงอภิเษกสมรสกับ  พระเจ้าวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าจุรัตนศิริมาน พระยศของพระโอรสพระธิดาจะเป็นอย่างไร 3.ถ้าหาก พระเจ้าวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าอนุสรมงคลกาล ได้ทรงอภิเษกสมรสกับ  พระเจ้าวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าสุทธสิริโสภา พระยศของพระโอรสพระธิดาจะเป็นอย่างไร รบกวนผู้รู้ช่วยตอบให้ที่นะครับ จากคุณ : love_paul เขียนเมื่อ : 10 ม.ค. 54 02:17:33

ความคิดเห็นที่ 10 ขอแก้ไขครับ พระยศของ พระเจ้าวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าสุทธสิริโสภา ตามหลักคือ พระวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าสุทธสิริโสภา ขออภัยด้วยครับ จากคุณ : love_paul เขียนเมื่อ : 10 ม.ค. 54 02:20:28

ความคิดเห็นที่ 11 อีก กรณีหนึ่ง ถ้าเจ้าฟ้าหญิง อภิเษกกับพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระโอรสธิดาจะมีพระยศเป็น สมเด็จพระเจ้าหลานเธอเจ้าฟ้า ถูกต้องไหมครับ จากคุณ : love_paul เขียนเมื่อ : 10 ม.ค. 54 02:21:52

ความคิดเห็นที่ 12 เท่าที่ทราบ    ไม่ว่าจะเจ้าระดับไหนแต่งงานกัน  ลูกออกมาระดับต้องลดลงเสมอครับ    ไม่มีเท่าพ่อ-แม่     นอกจากจะแต่งตั้ง คุ้นๆเคยได้ยินว่า เจ้า+เจ้า      ลูกลดลง1ระดับจากพ่อ     เช่น   เช่นพ่อเป็นเจ้าฟ้า   ลูกก็เป็นพระองค์เจ้า  /   พ่อเป็นพระองค์เจ้า   ลูกก็เป็นหม่อมเจ้า เจ้า+สามัญชน        ลูกลดลง2ระดับจากพ่อ    เช่นพ่อเป็นเจ้าฟ้า   ลูกก็เป็นหม่อมเจ้า   /   พ่อเป็นพระองค์เจ้า ลูกก็เป็นหม่อมราชวงศ์ แก้ไขเมื่อ 10 ม.ค. 54 02:59:52 จากคุณ : zodiac28 เขียนเมื่อ : 10 ม.ค. 54 02:58:17

ความคิดเห็นที่ 13 1.ถ้าหาก พระวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าเปรมบุรฉัตร ได้ทรงอภิเษกสมรสกับ พระเจ้าวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าอินทุรัตนา พระยศของพระโอรสพระธิดาจะเป็นอย่างไร มรว. ครับ 2. ถ้าหาก พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอาภัสสรวงศ์ ได้ทรงอภิเษกสมรสกับ  พระเจ้าวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าจุรัตนศิริมาน พระยศของพระโอรสพระธิดาจะเป็นอย่างไร มรว. ครับ 3.ถ้าหาก พระเจ้าวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าอนุสรมงคลกาล ได้ทรงอภิเษกสมรสกับ  พระวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าสุทธ สิริโสภา พระยศของพระโอรสพระธิดาจะเป็นอย่างไร มจ.ครับ จากคุณ : เลียว เวียน ซาน เขียนเมื่อ : 10 ม.ค. 54 10:43:26

ความคิดเห็นที่ 14 สมเด็จเจ้าฟ้าหญิง ทรงเสกสมรสกับพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าชาย โดยทั่วไป พระโอรสธิดา เป็น หม่อมราชวงศ์ ครับ เว้นแต่มีพระบรมราชโองการกำกับเป็นพิเศษ เชนเจ้าฟ้าหญิงพระองค์นั้นทรงศักดิ์สูงเป็นถึง สมเด็จพระเชษฐภคินี หรือสมเด็จพระราชธิดา ก็อาจจะทรงสถาปนาพระสวามี เพื่อผดุงเกียรติยศของพระภาติยะ/พระราชนัดดาครับ กรณีพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าชาย ทรงเสกสมรสกับพระองค์เจ้าหญิง ไม่ว่าชั้นพระเจ้าวรวงศ์เธอ หรือชั้นพระวรวงศ์เธอ พระโอรส-ธิดา เป็นหม่อมราชวงศ์เช่นกันครับ แต่สำหรับกรณี พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าชาย ซึ่งมีพระบรมราชโองการกำกับให้พระโอรส-ธิดามีบรรดาศักดิ์เป็นหม่อมเจ้า ทรงเสกสมรสกับพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าหญิง กรณีเช่นนี้ คิดว่าื พระโอรสธิดาเป็นพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า ครับ (เป็นเจ้าตามพระบิดา และเป็นพระองค์เจ้าตามพระมารดา) จากคุณ : ohmygodness เขียนเมื่อ : 10 ม.ค. 54 11:00:13

ความคิดเห็นที่ 15 จาก คห 14 ...แต่สำหรับกรณี พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าชาย ซึ่งมีพระบรมราชโองการกำกับให้พระโอรส-ธิดามีบรรดาศักดิ์เป็นหม่อมเจ้า ทรงเสกสมรสกับพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าหญิง กรณีเช่นนี้ คิดว่าื พระโอรสธิดาเป็นพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า ครับ (เป็นเจ้าตามพระบิดา และเป็นพระองค์เจ้าตามพระมารดา) ก็มีพระบรมราชโองการกำกับให้พระโอรสเป็นหม่อมเจ้าแล้ว จะเป็นพระองค์เจ้าได้เหรอครับ เริ่มงง จากคุณ : ธันวาธาวิน เขียนเมื่อ : 10 ม.ค. 54 13:17:32

ความคิดเห็นที่ 16 อยากทราบเพิ่มเติมอีกอ่ะครับว่า 1. หม่อมราชวงศ์ สามารถได้รับการสถาปนาเป็นพระราชวงศืได้เหรอป่าวครับ 2. กรณีที่หม่อมราชวงศ์อภิเษกสมรสกับเจ้าฟ้าหญิง จะได้รับการสถาปนาเป็นพระยศอะไรครับ เพื่อให้พระโอรสพระธิดาในเจ้าฟ้าหญิง มีพระยศเป็น พระเจ้าหลานเธอพระองค์ อ่ะครับ 3. พระเจ้าวรวงศ์ อภิเษกสมรสกับ พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระโอรสพระธิดาจะมีพระยศเป็น หม่อมเจ้า หรือ พระเจ้าวรวงศ์เธอ ครับ จากคุณ : love_paul เขียนเมื่อ : 10 ม.ค. 54 16:48:51

ความคิดเห็นที่ 17 เรียนคุณธันวาฯ ผมคิดว่า แม้พระบรมราชโองการที่กำกับจะสัี่งว่า พระบุตรในพระเจ้าวรวงศ์เธอ เหล่านั้นจะเป็นหม่อมเจ้า แต่ในเมื่อฝ่ายพระมารดาเป็นพระองค์เจ้าเช่นกัน บุตรย่อมเป็นพระองค์เจ้าตามสายพระมารดาครับ กรณีเช่นนี้เป็น พระองค์เจ้า บาย ไรท์ มิใช่พระองค์เจ้าจากการสถาปนานะครับ อย่างไรก็ตาม กรณีเช่นนี้ไม่เคยเกิดขึ้น จึงไม่ทราบว่าแท้จริงแล้วจะเป็นอย่างไร สำหรับคุณ love_paul 1. หม่อมราชวงศ์ที่เคยได้รับการสถาปนาเป็นพระราชวงศ์ก็มีครับ เช่นหม่อมราชวงศ์หญิงสิริกิติ์ กิติยากร ได้รับพระมหากรุณาฯ โปรดเกล้า สถาปนาเป็น สมเด็จพระราชินี (ต่อมาเป็น สมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินี และสมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินีนาถ ตามลำดับ) กรณีอื่น ๆ ก็เช่น พระราชโอรสในรัชกาลที่ 4 สองพระองค์ใหญ่ คือกรมหมื่นมเหศวรสิววิลาส และกรมหมื่นวิษณุนาถนิภาธร สองพระองค์นี้ประสูติในรัชกาลที่ 2 จึงมีพระชาติประสูติเป็นหม่อมเจ้า (เป็นพระราชนัดดาในรัชกาลที่ 2 โดยที่พระมารดามิได้เป็นเจ้านายในพระบรมราชจักรีวงศ์) ในรัชกาลที่ 3 หม่อมเจ้าทั้งสองพระองค์ได้มีพระโอรส-ธิดา ๆ  (ในฐานะพระราชปนัดดาในรัชกาลที่ 2) จึงเป็นหม่อมราชวงศ์ เมื่อรัชกาลที่ 4 ทรงได้ราชสมบัติ จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ สถาปนาพระราชโอรสทั้งสองพระองค์เป็น "พระองค์เจ้า" และดังนั้นจึงทรงสถาปนาพระราชนัดดาเป็น "หม่อมเจ้า" ด้วย กรณีทำนองเดียวกันนี้ก็เช่น คราวที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงสถาปนาพระโอรส-ธิดาในสมเด็จพระเจ้าน้องยา เจ้าฟ้ากรมพระจักรพรรดิพงศ์ และกรมพระภาณุพันธ์วงศ์วรเดช ทีป่ระสูติแต่หม่อมเอกให้เป็นพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า ดังนั้น พระนัดดาในสมเด็จเจ้าฟ้าพระราชอนุชาทั้งสองพระองค์นี้ ซึ่งเดิมเป็นหม่อมราชวงศ์ ก็ได้รับการสถาปนา้เป็นหม่อมเจ้าด้วยครับ 2. กรณีเช่นนี้ไม่เคยเกิดขึ้นครับ และสมเด็จเจ้าฟ้าหญิงพระองค์นั้นจะต้องกราบถวายบังคมทูลลาออกจากฐานันดรศักดิ์ ถ้าหากเพื่อจะผดุงพระเกียรติยศของพระกุมาร อาจจะมีพระบรมราชโองการกำกับให้พระกุมารนั้นเป็นพระเจ้าหลานเธอ พระองค์เจ้า โดยไม่จำเป็นต้องพระราชทานสถาปนาหม่อมราชวงศ์ผู้เ็ป็นบิดาครับ อย่างไรก็ตาม ถ้าตามความคิดเห็นของผม หากทรงสถาปนาพระบิดาเป็น พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า โดยมีพระบรมราชโองการกำกับว่าบุตรของพระเจ้าวรวงศืเธอ พระองค์เจ้าพระองค์นี้ให้เป็นหม่อมเจ้าแล้วล่ะก็ ผมคิดว่า บุตรของพระองค์น่าจะเป็นหม่อมเจ้า เว้นแต่บุตรที่ประสูติแต่สมเด็จเจ้าฟ้าหญิง ย่อมเป็น "เจ้าฟ้า" ตามพระมารดาครับ 3. ไม่เคยมีกรณีเช่นนี้เช่นกัน แต่ถ้าตามความเห็นผม คิดว่าเป็น "พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า" ครับ จากคุณ : ohmygodness เขียนเมื่อ : 10 ม.ค. 54 17:16:50

ความคิดเห็นที่ 18 ขออนุญาตเห็นต่างในกรณีสมเด็จเจ้าฟ้าหญิง ซึ่งอภิเษกสมรสกับพระองค์เจ้าชาย พระบุตรพระบุตรีควรมีพระยศเป็น "เจ้าฟ้า" ตามพระมารดา ดังที่ธรรมเนียมราชตระกูลในกรุงสยามกล่าวไว้ว่า “... เจ้าฟ้าหญิงซึ่งเป็นสมเด็จพระเจ้าน้องนางเธอ ฤาสมเด็จพระเจ้าลูกเธอก็ดี  มีพระสวามีเป็นพระเจ้าแผ่นดิน ฤาเป็นเจ้าฟ้า ฤาเป็นเจ้าต่างกรมพระองค์เจ้าอย่างใดๆก็ดี  เมื่อเจ้าฟ้าหญิงองค์นั้นมีพระโอรสพระธิดา  ก็คงเป็นเจ้าฟ้าตามพระมารดา  แต่ศักดินาลดลงไปตามบรรดาศักดิ์เจ้าซึ่งเป็นพระบิดา  ได้แต่ชื่อว่าเป็นเจ้าฟ้าเหมือนสมเด็จพระพี่นางเธอของพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกทั้งสองพระองค์  มีพระสวามีแต่ยังไม่ได้เป็นเจ้า  มีพระโอรสพระธิดาองค์ละหลายองค์  พระโอรสพระธิดานั้นต้องนับเป็นเจ้าฟ้าทั้งสิ้น ตามพระมารดา  ครั้นภายหลังมาเจ้าฟ้าหญิงซึ่งเป็นพระธิดาสมเด็จพระพี่นางพระองค์น้อยได้เป็นพระชายาในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย เมื่อยังเป็นสมเด็จพระเจ้าลูกเธออยู่  มีพระโอรสสามพระองค์ เป็นเจ้าฟ้าทั้งสามพระองค์  เป็นตัวอย่างดังนี้ ...” สำหรับที่มีการตั้งข้อสังเกตว่า "เจ้าฟ้า" ตามพระมารดานั้นมีแต่เฉพาะเมื่อแรกตั้งพระราชวงศ์นั้น ได้พระราชนิพนธ์ต่อไปว่า “ แต่ผู้อ่านต้องเข้าใจว่าเจ้าฟ้าหญิงซึ่งจะได้เป็นเมียพระองค์เจ้า  แลพระองค์เจ้าจะเป็นเมียหม่อมเจ้า ฤาเป็นเมียยขุนนาง ฤาเจ้าต่างประเทศ  แลเจ้าในตระกูลแต่มิใช่พี่น้องสนิทกันนั้น  ธรรมเนียมห้ามมีไม่ได้  เพราะฉะนั้นเจ้าฟ้าแลพระองค์เจ้าจะมีสวามีต้องมีได้แต่ที่เป็นพี่น้องกันสนิทแลมียศเสมอกัน ฤาที่ชายสูงกว่าหญิง  เพราะเหตุนั้นเจ้าฟ้าแลพระองค์เจ้า จึงเป็นธรรมเนียมไม่ได้มีพระสวามีแทบทั้งนั้น  ถ้าจะมีก็เป็นแต่พระราชเทวีของพระเจ้าแผ่นดินบ้าง  ซึ่งจะมีพระสวามีอื่นนอกจากพระเจ้าแผ่นดินนั้นน้อยนัก  เพราะมักจะเป็นที่รังเกียจกันไป  จึงไม่มีเจ้าฟ้าซึ่งสืบตระกูลพระมารดาดังเช่นว่ามาแล้ว ซึ่งจะชี้เป็นตัวอย่าง  ให้เห็นได้ในปัจจุบันนี้  มีมากอยู่ก็แต่เมื่อแรกตั้งบรมราชวงศ์  เป็นเจ้าขึ้นใหม่ๆ เจ้าฟ้าโดยพระมารดาดังนี้ ก็นับว่าเป็นไบคอกเตสซี (BY-courtesy )...” ฉะนั้นที่ต่อมาภายหลังไม่มี "เจ้าฟ้า" ตามพระมารดา ก็มิใช่ด้วยว่าจะมีไม่ได้  แต่ติดธรรมเนียมที่ว่า "เจ้าฟ้าหญิง" จะต้องอภิเษกสมรสกับผู้ที่มีพระยศเสมอกัน จึงไม่ปรากฏตัวอย่างให้เห็น และหากพิจารณาจากธรรมเนียมราชตระกูลในกรุงสยามให้ดีแล้ว จะสังเกตได้ว่าพระสกุลยศของเจ้านายมิได้ขึ้นอยู่กับพระยศของพระบิดาเพียงฝ่ายเดียว พระยศของพระมารดานับว่ามีส่วนสำคัญ เช่น  พระบุตรพระบุตรีของเจ้าฟ้าชาย  หากพระมารดาเป็นพระองค์เจ้าก็ย่อมเป็นพระองค์เจ้าตามพระมารดา  แต่หากพระมารดาเป็นหม่อมเจ้าก็ย่อมเป็นหม่อมเจ้าตามพระมารดา เป็นต้นครับ จากคุณ : รอยใบลาน เขียนเมื่อ : 11 ม.ค. 54 21:48:18

ความคิดเห็นที่ 19 ขออนุญาตแตกประเด็นเกี่ยวกับพระโอรส ธิดาในเจ้าฟ้าหญิง ครับ จากคุณ : ohmygodness เขียนเมื่อ : 5 ก.พ. 54 18:08:52