ความคิดเห็นที่ 1 ต้นเหตุมาจาก กรณีกบถเงี้ยว ในช่วงสมัยรัชกาลที่ 5 ครับ ที่เจ้าพิริยะเทพวงศ์ เจ้าผู้ครองนครของเมืองแพร่ มีส่วนให้การสนับสนุนกลุ่มกบถเงี้ยวอย่างลับๆ เมื่อมีการสอบสวนลงโทษที่กรุงเทพแล้ว ทางการสยามจึงตัดสินลงโทษเจ้าพิริยะเทพวงศ์ พร้อมกับกลุ่มกบถเงี้ยว จนเป็นเหตุให้ในสมัยรัชกาลที่ 6 ไม่มีการพระราชทานนามสกุล ณ แพร่ ให้กับลุกหลานเชื้อสายของเจ้าพิริยะเทพวงศ์ แก้ไขเมื่อ 30 ก.ค. 54 23:00:33 จากคุณ : ไก่คนพลัดถิ่น (ไก่คนพลัดถิ่น) เขียนเมื่อ : 30 ก.ค. 54 22:59:03

ความคิดเห็นที่ 2 พอมานึกดู ผมก็ไม่เคยเห็น ณ เชียงราย เหมือนกันนะครับ แต่ดูเหมือนว่านามสกุล "เชื้อเจ็ดตน" จะเป็นเชื้อสายเจ้าเจ็ดตน จากคุณ : Urashima เขียนเมื่อ : 30 ก.ค. 54 23:54:27

ความคิดเห็นที่ 3 ไม่ใช่ว่าท่านเจ้าเมืองแพร่เป็นกบฎนะค่ะ แต่ท่านปลอมตัวเข้าไปเพื่อหาข่าวค่ะ ไม่งั้นประเทศไทยในเวลานั้นจะปราบพวกเงี้ยวไม่ได้ ต้องขอบพระคุณในความกล้าหาญและเสียสละของท่านด้วยซ้ำค่ะ ส่วนลูกๆเมีย และวงศ์ตระกูลท่านต้องโดนตราหน้าว่าเป็นพวกกบฎ น่าสงสารค่ะ แต่รัชกาลที่5 ท่านทราบเรื่องอยู่แล้วค่ะ ว่าเรื่อวเป็นอย่างไร ท่านเลยให้้นำลูกและเมียเข้ามาอยู่ในเมืองกรุงแทนการโดนประหาร7ชั่วโครต ตรงนี้ไม่แน่ใจว่าเป็นที่มาของนามสกุล ณ นครหรือเปล่านะค่ะ ไปเที่ยวที่คุ้มวงศ์บุรี จ.แพร่ดูค่ะ มีเจ้าหน้าที่มาเล่าประวัติให้ฟังค่ะ จากคุณ : บ้านเราแสนสุขใจ (บ้านเราแสนสุขใจ) เขียนเมื่อ : 31 ก.ค. 54 00:43:21

ความคิดเห็นที่ 4 รู้สึกว่าจะแตก ไปเป็นวังซ้ายกับวังขวา แล้วนามสกุลยิบย่อยอีกเยอะครับ ความจริงมันก็คล้ายๆกับ ณ อื่นๆนั้นแหละแต่ ณ อื่นเค้าร่วมเป็นนามสกุลเดียว แต่ที่แปลกคือตอนเรียนอาจารย์บอกว่านามสกุลอาจารย์เป็นนามสกุลเจ้า  ก็คือต้นตระกูลเคยเป็นคนของเจ้ามาก่อน ทีนี้พอเค้าตั้งนามสกุล ก็เลยไปขอชื่อของเจ้ามาตั้ง ส่วนตัว เจ้านั้นก็ไปใช้ ณ ต่างๆแทน จากคุณ : ยองเจียงใหม่ เขียนเมื่อ : 31 ก.ค. 54 02:06:46

ความคิดเห็นที่ 5 เหตุที่ไม่มีนามสกุล ณ แพร่ เป็นเพราะเจ้าพิริยเทพวงศ์ เจ้านครแพร่ต้องหาว่าว่ามีส่วนสนับสนุนกบฏเงี้ยวเมืองแพร่  จึงได้ละทิ้งหน้าที่ลี้ภัยไปเมืองหลวงพระบาง  จึงมีพระบรมราชโองการให้ถอดจากยศตำแหน่ง  เมื่อมีการพระราชทานนามสกุลในรัชสมัยล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๖ จึงไม่มีทายาทของเจ้าพิริยเทพวงศ์คนใดกราบบังคมทูลขอพระราชทานนามสกุล ส่วนที่ไม่มีนามสกุล ณ เชียงรายนั้น  เป็นเพราะ  เมืองเชียงรายเป็นเมืองที่ตั้งขึ้นใหม่ในตอนต้นกรุงรัตนโกสินทร์  เมื่อตั้งเมืองเชียงรายขึ้นแล้วได้โปรดเกล้าฯ ให้แบ่งเจ้านายเมืองเชียงใหม่  ลำปาง ลำพูนที่เป็นเชื้อเจ็ดตนไปครองเมืองเชียงราย  ด้วยเหตุนี้บรรดาเชื้อสายเจ้าเมืองเชียงรายจึงต่างใช้นามสกุลตามลำดับสายสกุลเดิมคือ ณ เชียงใหม่  ณ ลำปาง และ ณ ลำพูน จากคุณ : V_Mee เขียนเมื่อ : 31 ก.ค. 54 07:15:04

ความคิดเห็นที่ 6 ณ เชียงรายไม่มี มีคนเดากันว่าเพราะมีครั้นหนึ่งข้าหลวงจากกรุงเทพขึ้่นไปเมืองเชียงรายครับ เจ้าปลัดคำตุ้ย ที่เป็นคนรักษาการเจ้าเมืองเชียงราย ให้กับเจ้าหลวงสุริยะ ก็จัดเลี้ยงคณะข้าหลวงจากกรุงเทพอย่างสมเกียรติ แต่พอกลางดึกในงานเลี้ยง เจ้าคำตุ้ยดื่มสุรามากไปจนเมามาย แสดงกิริยาไม่เหมาะสม ทำให้ข้าหลวงจากกรุงเทพไปพอใจ เลยทำหนังสือแจ้งทางการให้ถอด เจ้าคำตุ้ยออกหน่ะครับ และพลอยลดอำนาจของเจ้าหลวงเมืองเชียงรายไปด้วย ทำให้อำนาจของเชื้อเจ้าเจ็ดตนที่เชียงรายอ่อนแอลง จนข้าหลวงจากกรุงเทพมีอำนาจมากกว่าไปครับ ลูกหลานรุ่นหลังที่สืบสายเมืองเชียงรายจึงไม่กล้าไปขอพระราชทานนามสกุลในสมัยรัชกาลที่ 6 แต่จริงๆผมว่า เมืองเชียงรายนี่เป็นเมืองเล็กที่ขึ้นเชียงใหม่อีกที (เชียงรายพึ่งถูกฟื้นมาสมัยรัชกาลที่ 3 เอง เพราะก่อนหน้านั้นก็รกร้างไปนับร้อยปี จากภัยสงคราม) ไม่ได้จัดเป็น 5 หัวเมืองใหญ่ของล้านนา เลยไม่มีการพระราชทานนามสกุล ณ เชียงรายก็ได้กระมัง เหมือนพวกเมืองเชียงแสน เมืองงาว เมืองพะเยา เมืองเชียงของ หน่ะครับ จากคุณ : digimontamer เขียนเมื่อ : 31 ก.ค. 54 08:22:20

ความคิดเห็นที่ 7 ยาขอบ, โชติ แพร่พันธุ์ เป็นเชื่อสายเจ้าเมืองแพร่ครับ จากคุณ : BravoIndiaGolf เขียนเมื่อ : 31 ก.ค. 54 09:03:12

ความคิดเห็นที่ 8 เท่าที่ทราบเจ้าพระยาธรรมศักดิ์มนตรี เป็นผู้ยกทัพไปปราบกบถเงี้ยวในครั้งนั้น จากคุณ : tumtungkha เขียนเมื่อ : 31 ก.ค. 54 11:23:12

ความคิดเห็นที่ 9 กรณีกบฏเงี้ยวยังมีอยู่หลายกระแส และเหตุการณ์นี้ก็ไม่ได้เกิดที่เมืองแพร่เมืองเดียว แต่ยังลุกลามไปยังหัวเมืองเหนืออื่นด้วย บ้างก็ว่าเจ้าพิริยเทพวงศ์เป็นผู้สนับสนุนหลักอย่างเป็นทางการ บ้างก็ว่าท่านปล่อยเลยตามเลย ใครแพ้ใครชนะก็ค่อยดูตามรูปการณ์ (wait and see) บ้างก็ว่าท่านแอบร่วมมือกับทางกรุงเทพเพื่อขจัดอิทธิพลของอังกฤษที่กำลังพยายามเข้าครอบครองล้านนา แต่อย่างไรก็ตาม หลังจากเหตุการณ์นี้ เจ้าหลวงพิริยะก็ได้ลี้ภัยไปอยู่เมืองหลวงพระบางในวัย 66 ปี จนพิราลัยที่เมืองลาว เมื่อเจ้าหลวงออกจากเมืองแพร่ไปแล้ว ทางรัฐบาลก็ถือว่าละเว้นการปฏิบัติหน้าที่ไม่ปฏิบัติงานราชการเกิน 5 วัน จึงถอดออกจากตำแหน่งเจ้าเมือง ส่วนเจ้าแม่บัวไหลกับเจ้าน้อยอินทร์แปลง มีพระบรมราชโองการให้มาพำนักที่วังวรดิศของกรมพระยาดำรงฯ แล้วเจ้าน้อยอินทร์แปลงก็ลักลอบได้เสียกับนางต้นห้องจนมีลูกด้วยกัน คือ “ยาขอบ” หรือ “โชติ แพร่พันธุ์” หลังจากนั้น เจ้าอินทร์แปลงก็กลับไปเมืองแพร่แล้วแต่งงานกับเจ้าทิพเกษร ธิดาเจ้าหลวงเมืองน่าน ส่วนแม่เจ้าบัวไหลก็ไปอยู่กับลูกสาวคนเล็กที่เชียงรายซึ่งแต่งงานกับผู้ว่าการเมืองเชียงราย (ต้นตระกูลศรุตานนท์) โดยนามสกุล "เทพวงศ์” ของสายเจ้าอินทร์แปลงถือว่าเป็นสายตรงที่สุดของเจ้าเมืองแพร่ นอกจากนี้ก็ยังมีสายสกุลเจ้าเมืองแพร่อีกมากเรียกรวมๆกันว่า “วงศ์วรญาติ” แก้ไขเมื่อ 01 ส.ค. 54 17:46:29 แก้ไขเมื่อ 31 ก.ค. 54 12:33:15 จากคุณ : RX_ALCHEMIST (RX-ALCHEMIST) เขียนเมื่อ : 31 ก.ค. 54 11:37:22

ความคิดเห็นที่ 10 และสิ่งที่น่าสนใจอีกประการคือ ชื่อของโรงเรียนชายประจำจังหวัดแพร่ (ปัจจุบันกลายเป็นสหแล้ว) คือ “โรงเรียนพิริยาลัย” แต่เดิมคือ ”โรงเรียนเทพวงศ์” ก่อตั้งโดยเจ้าหลวงพิริยเทพวงศ์ บริเวณคุ้มหลวง เมื่อมีการพระราชทานชื่อโรงเรียนในมณฑลพายัพในสมัย ร.6 ท่านก็ตั้งชื่อว่า “โรงเรียนพิริยาลัย = พิริยะ + อาลัย” อันมีความหมายสองชั้น ชั้นแรกคือให้เป็นสถานแห่งความเพียรพยายามวิริยะอุตสาหะในการศึกษาเล่าเรียน อีกนัยยะก็คือ “อาลัยในเจ้าหลวงพิริยะ” นั่นเอง แก้ไขเมื่อ 01 ส.ค. 54 17:51:27 จากคุณ : RX_ALCHEMIST (RX-ALCHEMIST) เขียนเมื่อ : 31 ก.ค. 54 12:06:40

ความคิดเห็นที่ 11 วงศ์วรญาติ, แพร่พันธุ์, เทพวงศ์, วังซ้าย, วิจผัน, บุตรรัตน์, ผาทอง, แสนศิริพันธ์, นามวงศ์, แก่นหอม, แก่นจันทร์หอม, ศรีจันทร์แดง, วงศ์เมืองแก่น, รสเข้ม, อิ่นคำลือ, อุตรพงศ์, มหายศปัญญา, ขัตติยะวรา, วงศ์พระถาง, วราราช, วงศ์บุรี, ใยญาณ, เมืองพระ, ดอกไม้, สารศิริวงศ์, หัวเมืองแก้ว, รัตนวงศ์, นันทิยา, กันจรรยา    ครับ เชื้อสายเจ้าเมืองแพร่ เจ้านายเมืองแพร่...วีรกรรมที่ถูกลืม  http://piriyalai30.com/boss_phrae.html <<<อ้างอิง  www.lannaworld.com ข้อมูลอีกด้าน จากคุณ : ~CeZiiL of FlyingDutchMan~ เขียนเมื่อ : 31 ก.ค. 54 13:58:14

ความคิดเห็นที่ 12 เพราะไปแห่ระเบิดต่างหาก  คนทางเหนือเล่าให้ฟัง จากคุณ : Archemedis500 เขียนเมื่อ : 1 ส.ค. 54 23:25:49

ความคิดเห็นที่ 13 แห่ระเบิด มันสมัยสงครามโลกครั้งที่2ค่ะ ไม่ใช่รัชกาลที่5ค่ะ กระทู้นี้เล่ิิอค่ามากค่ะ ขนาดดิฉันเป็นคนแพร่ก็ยังไม่รู้เรื่องขนาดนี้เลย จากคุณ : HapPy_KangKaRoo (HaPpy_KanGaRoo) เขียนเมื่อ : 2 ส.ค. 54 18:51:55

ความคิดเห็นที่ 14 เรื่องเล่าชวนหัวเรื่อง “เมืองแพร่แห่ระเบิด” คงจะเป็นที่รู้จักกันดีโดยเฉพาะคนในภาคเหนือ แต่ก็ไม่มีใครรู้ต้นเรื่องจริงๆเลยแม้แต่คนเมืองแพร่เอง จนกระทั่งคุณสุรินทร์ โสภารัตนานันท์ อดีตเสรีไทย รวมทั้งผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับเรื่องนี้อีกหลายคน ได้ทำศึกษาค้นคว้าเกี่ยวกับเรื่องนี้ว่ามีความเป็นมาที่แท้จริงอย่างไร โดยศึกษาอ้างอิงกับเรื่องราวสมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 ได้ความว่า นายหลง มโนมูล ซึ่งเป็นคนงานรถไฟสถานีแก่งหลวง ได้ไปพบซากระเบิดที่ทิ้งมาจากเครื่องบินของฝ่ายสัมพันธมิตร ซึ่งนำระเบิดมาทิ้งเพื่อทำลายสะพานรถไฟข้ามห้วยแม่ต้า เพื่อสกัดการเดินทางของทหารญี่ปุ่น จึงได้มาบอกนายสมาน หมื่นขัน นายสมานจึงไปดูและขอความช่วยเหลือจากคนงานรถไฟ ที่สถานีรถไฟแก่งหลวงที่อยู่ใกล้เคียง ได้แก่ นายชุ่ม ขันแก้ว นายชัยวัฒน์ พึ่งพอง นายพินิจ สุทธิสุข และ นายย้าย ปัญญาทอง ให้มาช่วยกันขุดและทำการถอดชนวน แล้วใช้เลื่อยตัดเหล็กส่วนหางของลูกระเบิดควักเอาดินระเบิดที่บรรจุอยู่ภายในออก และช่วยกันหามขึ้นเกวียน นำไปพักไว้ที่บ้านแม่ลู่ ตำบลบ้านปิน ต่อมานายหลง ได้ไปลากต่อมาจากบ้านแม่ลู่โดยเกวียน เมื่อชาวบ้านทราบข่าว จึงแตกตื่นพากันออกมาดูทั้งหมู่บ้าน เดินตามกันเป็นขบวนยาว ติดตามมาตลอดทางจนถึงวัดแม่ลานเหนือ ตำบลห้วยอ้อ ชาวบ้านที่อยู่ใกล้เคียงรอบๆวัด พอทราบข่าวก็ออกมาต้อนรับพร้อมวงฆ้อง-กลองยาว ขบวนที่แห่กันมาจึงเคลื่อนขบวนเข้าวัดทำพิธีถวายให้เป็นสมบัติของวัดเพื่อใช้เป็นระฆังจนถึงปัจจุบันนี้ ส่วนระเบิดลูกที่ 2 นำไปถวายที่วัดศรีดอนคำ ตำบลห้วยอ้อ และลูกระเบิดลูกที่ 3 นายบุญมา อินปันดี ใช้ช้างลากขึ้นมาจากห้วยแม่ต้า แล้วนำมาบรรทุกเกวียน ลากไปถวายที่วัดนาตุ้ม ตำบลบ่อเหล็กลอง ซึ่งเป็นบ้านเดิมของนางจันทร์ ผู้เป็นภรรยา ปัจจุบันระเบิดลูกที่ 1 เก็บไว้ที่วัดแม่ลานเหนือ ตำบลห้วยอ้อ ลูกที่ 2 เก็บไว้ที่วัดศรีดอนคำ ตำบลห้วยอ้อ ส่วนลูกที่ 3 เก็บไว้ที่วัดนาตุ้ม ตำบลบ่อเหล็กลอง อำเภอลอง จังหวัดแพร่ จะเห็นว่า สองเรื่องนี้เป็นคนละเรื่องกัน และคนละยุคสมัยกันเลย แต่กลับมีคนคึกคะนองแต่งเรื่องมาเชื่อมโยงกันมั่วๆแบบเอาสนุกเข้าว่า จน"เกือบจะ"บิดเบือนประวัติศาสตร์ไปเสียแล้ว แก้ไขเมื่อ 08 ส.ค. 54 18:19:33 แก้ไขเมื่อ 08 ส.ค. 54 18:03:35 แก้ไขเมื่อ 02 ส.ค. 54 20:00:52 จากคุณ : RX_ALCHEMIST (RX-ALCHEMIST) เขียนเมื่อ : 2 ส.ค. 54 19:39:15

ความคิดเห็นที่ 15 ข้อมูลคร่าวๆโดยสังเขปด้านบนนี้ ก็ได้มีการเผยแพร่ไปพอสมควรแล้ว หากใครสนใจก็สามารถค้นหาข้อมูลเพิ่มเติมได้ แม้แต่ในอินเตอร์เน็ตก็มีให้ศึกษามากมาย แต่สิ่งที่น่าสนใจอีกประการคือ "ขบวนการเสรีไทยแห่งเมืองแพร่" ซึ่งเป็นศูนย์กลางของเสรีไทยสายภาคเหนือ ลูกหลานชาวเมืองแพร่ควรจะได้ภูมิใจวีรกรรมของบรรพบุรุษ ที่ได้มีส่วนร่วมกับประวัติศาสตร์ยิ่งใหญ่ระดับชาติ แก้ไขเมื่อ 02 ส.ค. 54 20:10:58 จากคุณ : RX_ALCHEMIST (RX-ALCHEMIST) เขียนเมื่อ : 2 ส.ค. 54 19:51:49