ความคิดเห็นที่ 1 ผมขอตอบเฉพาะเรื่องข้อเท็จจริงนะครับ ส่วนประเด็นการวิเคราะห์นั้น ท่านอื่น ๆ เช่นคุณ V_Mee น่าจะตอบได้ดีกว่า พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ ๖) ทรงเสกสมรสทั้งสิ้น ๔ ครั้ง ครั้งแรกทรงเสกสมรสกับพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าหญิงลักษมีลาวัณย์ ในการนี้โปรดให้เลื่อนพระอิสริยยศเป็น "พระนางเธอ" ต่อมาทรงแยกกันอยู่กับพระนางเธอฯ แล้ว ทรงเสกสมรสกับนางสาวเปรื่อง สุจริตกุล โปรดให้เป็นพระสนมเอก บรรดาศักดิ์ที่ "พระสุจริตสุดา" เป็นครั้งแรกที่มีการตั้งข้าราชการสตรี ให้มีบรรดาศักดิ์ (ในสี่แผ่นดิน ปรากฎเกี่ยวกับตอนนี้ว่าแม่ช้อยกระวีกระวาดอยากเป็น "คุณพระ" กับเขาบ้าง) ต่อมาทรงรับนางสาวประไพ สุจริตกุล น้องสาวของคุณพระฯ เป็นพระสนมเอกอีกคนหนึ่ง โปรดฯ ให้มีบรรดาศักดิ์ที่ "พระอินทราณี" ต่อมาคุณพระฯ ตั้งครรภ์ จึงทรงสถาปนาให้เป็น "พระวรราชชายาเธออินทรศักดิ์ศจี" และเป็น "สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินี" ในที่สุด อย่างไรก็ตาม ได้ทรงแยกกันอยู่ในภายหลัง ต่อมาทรงรับนางสาวเครือแก้ว อภัยวงศ์ มาเป็น "เจ้าจอม" (น่าสังเกตว่ามิได้โปรดให้มีบรรดาศักดิ์) ต่อมาเมื่อคุณจอมฯ ตั้งครรภ์ จึงโปรดฯ สถาปนา้เป็น "พระนางเจ้าสุวัทนา พระวรราชเทวี" ในที่สุด เรื่อง "พระราชินี" ของตะวันตกนั้น หมายความว่า พระราชาธิบดี จะทรงมีพระราชินี ได้เพียงพระองค์เดียว ในเวลาเดียวกันครับ คือตามกฎหมายและตามศาสนาแล้ว ชาย และหญิง แต่ละคนจะมีคู่สมรสได้เพียงคนเดียว ดังนั้นภริยาที่ถูกต้องตามกฎหมายของชายที่เป็นพระราชาธิบดี ย่อมเป็นพระราชินี ส่วน "พระสนม" นั้น ความจริงแล้วจะใช้คำว่า "พระสนม" ก็ไม่น่าจะถูก เพราะสถานะแตกต่างจากทางฝั่งตะวันออก กล่าวคือในประเทศที่เป็นระบบผัวเดียวหลายเมีย เช่นไทย, จีน, ญี่ปุ่น, เกาหลี "เมีย" ทุกคน, แม้จะมีฐานะแตกต่างกัน, แต่ก็เป็นเมียที่ชอบด้วยกฎหมายทั้งสิ้น บุตรที่เกิดแต่ภริยาน้อย ก็เป็นบุตรชอบด้วยกฎหมายทั้งนั้น อันธรรมเนียมนี้ต่างจากตะวันตก ที่บุตรที่ไม่ได้เกิดจากภริยา (โดยชอบด้วยกฎหมาย) เป็ยบุตรนอกสมรส - - bastard ทั้งสิ้น จากคุณ : ohmygodness เขียนเมื่อ : 10 ส.ค. 54 12:43:45

ความคิดเห็นที่ 2 จากข้อมูลหลักฐานที่พบ ไม่ได้เกี่ยวกับเรื่อง ตะวันตก แต่น่าจะเป็นเรื่อง รสนิยมส่วนบุคคลมากกว่า มี นศ.อเมริกัน เขียน วพ.เรื่องนี้ไว้ด้วยค่ะ จากคุณ : ต้นจั่น เขียนเมื่อ : 10 ส.ค. 54 14:16:37

ความคิดเห็นที่ 3 สงสัยตรงนี้ครับ สมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี พระองค์ยังทรงเป็นเครือญาติของพระบาทสมเด็จพระนโรดม สีหนุ อดีตพระมหากษัตริย์แห่งกัมพูชา เป็นเครือญาติกันยังไงครับ จากคุณ : HMC เขียนเมื่อ : 10 ส.ค. 54 14:27:01

ความคิดเห็นที่ 4 จากที่อ่านในหนังสือ ดวงแก้วแห่งพระมงกุฏ ไม่ได้มีปรากฏว่า ทรงเป็นญาติฝ่ายไหนกับเขมร เพียงแต่ว่า ผู้เป็นต้นสกุล อภัยวงศ์ ซึ่งก็คือ เจ้าพระยาอภัยภูเบศร์(แบน  อภัยวงศ์)นั้น ได้รับราชการปกครองหัวเมืองฝั่งเขมร แถบๆพระตะบอง และทายาทสกุล อภัยวงศ์ก็รับราชการปกครองสืบต่อกันมาก็เท่านั้น ด้วยเหตุที่สกุล อภัยวงศ์โด่งดังในแถบนี้ จึงมีคนเข้าใจผิดกันก็เป็นได้ แต่อันที่จริงแล้วหาได้เป็นเครือญาติกับทางเขมรแต่อย่างใด ................. จากคุณ : คนชุมพรนอนกรุงเทพ เขียนเมื่อ : 10 ส.ค. 54 15:22:24

ความคิดเห็นที่ 5 ที่บอกว่าทรงเป็นเครือญาติของพระบาทสมเด็จพระนโรดม สีหนุ อดีตพระมหากษัตริย์แห่งกัมพูชา น่าจะมาจากตรงนี้ครับ ท้าวศรีสุนทรนาฏ (แก้ว พนมวัน ณ อยุธยา) นามเดิม แก้ว อภัยวงศ์ (เกิด 5 มกราคม พ.ศ. 2396 — 15 กันยายน พ.ศ. 2473) บุตรีของพระสุพรรณพิศาล (กอง อภัยวงศ์) บุตรชายของเจ้าพระยาอภัยภูเบศร์ (แบน อภัยวงศ์) ผู้ว่าราชการจังหวัดพระตะบองคนแรก อนึ่งท้าวศรีสุนทรนาฏมีศักดิ์เป็นเหลนของเจ้าจอมมารดาเอี่ยมบุษบา พระชายาในพระบาทสมเด็จพระนโรดม พรหมบริรักษ์ (ซึ่งเจ้าจอมมารดาเอี่ยมบุษบาเป็นทวดในพระบาทสมเด็จพระนโรดม สีหนุ) ทั้งนี้ท้าวศรีสุนทรนาฏยังเป็นยายของพระนางเจ้าสุวัทนา พระวรราชเทวีในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6 จากคุณ : รัตนติงสา เขียนเมื่อ : 10 ส.ค. 54 18:08:16

ความคิดเห็นที่ 6 เรื่องการอภิเษกสมรศของล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๖ นั้น  ขอแนะนำเจ้าของกระทู้รวมทั้งคุณต้นจั่นให้อ่านพระราชนิพนธ์เรื่อง "เครื่องหมายแห่งความรุ่งเรือง คือ สภาพแห่งสตรี"  ซึ่งในบทความพระราชนิพนธ์นี้ทรงแสดงความรู้สึกส่วนพระองค์ไว้ว่าไม่ทรงเห็นด้วยกับการการที่ชายมีภรรยาหลายคน แต่ในเรื่องที่ทรงอภิเษกสมรสหลายครั้งนั้น  เพราะธรรมเนียมไทยเรานั้นเจ้านายจะต้องทรงเลือกเจ้านายด้วยกันเป็นพระมเหสี  รวมทั้งขุนนางแลพผู้มีฐานะก็มักจะถวายธิดาเป็นบาทบริจาริกา  แต่ล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๖ เสด็จไปเทรงศึกษาที่อังกฤษเป็นเวลานานจึงทรงรับแนวคิดแบบตะวันตกมา  เมื่อทรงถูกเกณฑ์ให้เลือกคู่ในตอนปลายรัชกาลที่ ๕  จึงมีพระราชบันทึกในประวัติต้นรัชกาลที่ ๖ ว่า ไม่ทรงเห็นด้วยกับการที่จะเอาน้องมาเป็นเมีย  และเมื่อไม่อาจจะทรงขัดพระราชประสงค์ในล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๕ และสมเด็จพระพันปีหลวงได้ก็ทรงยอมที่จะมีพระชายา  แต่เผอิญล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๕ เสด็จสวรรคตเสียก่อน  เรื่องนี้ก็เลยร้างรากันไปจนสงครามโลกครั้งที่ ๑ สงบ  และเสร็จงานพระบรมศพสมเด็จพระพันปีหลวงแล้ว  จึงได้มีรับสั่งกับคุณมหาดเล็กผู้ใกล้ชิดว่า "เสร็จศึกแล้วมีเมียได้" การที่มีรับสั่งเช่นนั้นก็เพราะทรงมั่นพระราชหฤทัยแล้วว่า ได้ทรงดำเนินพระราชวิเทโศบายจนนำสยามสู่การยอมรับของนานาชาติ  เป็นอันว่าพระบรมราชปณิธานแต่เมื่อเสด็จขึ้นครองราชย์นั้นบรรลุตามพระราชประสงค์แล้ว  จึงเป็นเวลาที่จะทรงหาความสุขส่วนพระองค์ได้ หม่อมเจ้าหญิงพูนพิศมัย  ดิศกุล ทรงเล่าไว้ในสิ่งที่ข้าพเจ้าพบเห็น (ฉบับที่ยังไม่ตีพิมพ์) ว่า  เมื่อแรกนั้นเจ้าพระยารามราฆพ (ม.ล.เฟื้อ  พึ่งบุญ) พยายามจะชักนำให้ล้นเกล้าฯ ทรงคบหากับพระนางเธอลักษมีลาวัณซึ่งเป็นญาติกับเจ้าพระยารามฯ ทางหม่อมมารดา  แต่ล้นเกล้าฯ กลับทรงพบรักแรกกับพระวรกัญาปทาน พระองค์เจ้าวัลลภาเทวี ซึ่งเป็นพระขนิษฐาต่างพระมารดา  แต่ก็มีเรื่องให้ต้องทรงเลิกการหมั้นในเวลาอันรวดเร็วโดยมีเหตุมาจากพระวรกัญญาปทานฯ แล้วจึงโปรดเกล้าฯ ให้เจ้าพระยาธรรมาธิกรณาธิบดีเชิญเสด็จไปประทับที่ตำหนักใหญ่ในพระบรมมหาราชวัง  พระราชทานเงินเลี้ยงชีพเดือนละ ๑,๐๐๐ บาท  จากนั้นจึงทรงหมั้นกับพระนางเธอลักษมีลาวัณในเวลาต่อมา   ต่อจากนั้นเจ้าพระยาสุธรรมมนตรี (ปลื้ม  สุจริตกุล) ได้ถวายคุณเปรื่อง  สุจริตกุล เป็นบาทบริจาริกา  ทรงตั้งให้เป็น พระสุจริตสุดา พระสนมเอก  แล้วถวายคุณประไพ  สุจริตกุล อีกคนหนึ่ง  ทรงตั้งเป็นพระอินทราณี  แล้วเมื่อทรงพระครรภ์ก็ทรงเลื่อนตามลำดับจนเป็นสมเด็จพระนางเจ้าอินทรศักดิศจี พระบรมราชินี  แต่สุดท้ายก็ทรงแยกกันอยู่  แล้วทรงอภิเษกสมรสกับคุณเครือแก้ว  อภัยวงศ์ ซึ่งต่อมาได้โปรดสถาปนาเป็นพระนางเจ้าสุวัทนา พระวรราชเทวี นับแต่ทรงเลิกการหมั้นกับพระวรกัญญาปทานซึ่งหม่อมเจ้าหญิงพูนพิศมัยทรงเล่าว่าเป็นรักแท้ของล้นเกล้าฯ แล้ว  ก็ทรงมุ่งหมายแต่จะมีพระราชกุมารเพื่อสืบราชสันตติวงศ์  แต่การก็ไม่เป็นไปดังพระราชประสงค์  เพราะพระนางเจ้าสุวัทนา ถวายพระประสูติสมเดจเจ้าฟ้าหญิง คือ สมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี จากคุณ : V_Mee เขียนเมื่อ : 10 ส.ค. 54 19:04:32

ความคิดเห็นที่ 7 เคยสงสัยมานานแล้ว แต่ยังไม่ได้คำตอบ เกี่ยวกับ ตำแหน่งพระสนมเอก ในรัชกาลที่ ๖ ครับ กล่าวคือ เมื่อสามัญชนถวายตัวแล้ว ก็จะเป็น "เจ้าจอม" หรือ "เจ้าจอมมารดา" ตามตามลำดับ ส่วนตำแหน่งพระสนมเอก ในรัชกาลก่อน ก็จะพระราชทานหีบหมาก หรือเครื่องราชอิสริยาภรณ์ เพื่อเป็นเกียรติแก่พระสนมท่านนั้นๆ อาจารย์ V_Mee พอมีข้อมูลเกียวกับพระราชดำริ ในการตั้งพระสนมเอก เป็น "พระ" เพื่อให้สอดคล้องกับบรรดาศักดิ์ของ "เจ้าคุณพระประยูรวงศ์" หรือประการใดครับ แก้ไขเมื่อ 10 ส.ค. 54 21:30:47 จากคุณ : พระนายไวย เขียนเมื่อ : 10 ส.ค. 54 20:38:50

ความคิดเห็นที่ 8 มารับความรู้ แต่ก็อดเห็นใจพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่๖ ไม่ได้ เรื่อง"รสนิยม" ส่วนพระองค์นี่ อ้างถึงกันบ่อยจนดูเสื่อมพระเกียรติเลยค่ะ จากคุณ : ต๊องต๊อง กะ บ๊องบ๊อง เขียนเมื่อ : 11 ส.ค. 54 01:28:25

ความคิดเห็นที่ 9 ตำแหน่งพระสนมเอกนั้น  เคยอ่านพบในพระราชบันทึกรัชกาลที่ ๖ ว่า เป็นการยกเจ้าจอมขึ้นให้มีฐานะเสมอเจ้า  แต่มิได้ออกพระนามเป็นเจ้า  ดังเช่นที่ทรงกล่าวถึงเจ้าคุณจอมมารดาเปี่ยม พระอัยยิกาว่า ล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๕ ทรงยกขึ้นเป็นเจ้าไว้ก่อนแล้ว  เมื่อจะทรงสถาปนาพระอัฐิขึ้นเป็นสมเด็จพระปิยมาวดี ศรีพัชรินทรมาตา จึงย่อมเหมาะสมด้วยประการทั้งปวง เคยได้ฟังคำบอกเล่าจากผู้ใหญ่ท่านหนึ่งซึ่งเป็นหลานคุณพระสุจริตสุดา  เท่านเล่าว่าเมื่อบิดาท่านไปศึกษาที่ประเทศอังกฤษนั้น  ได้ฝากท่านไว้กับคุณพระใหญ่ซึ่งเป็น "คุณป้า"  และเวลาขึ้นเฝ้าคุณพระใหญ่ท่านก็ต้องปฏืบัติเสมอคุณพระใหญ่ท่านเป็นเจ้าเหมือนกัน จากคุณ : V_Mee เขียนเมื่อ : 11 ส.ค. 54 06:30:18

ความคิดเห็นที่ 10 ตอบความเห็นที่ ๒ เรื่องการเขียนวิทยานิพนธ์นั้น  สำหรับนักศึกษาไทยเราดูเหมือนจะถือเป็นเรื่องจริงจังและใช้เป็นหลักฐานอ้างอิงกันเสมอ แต่จากประสบการณ์ที่ไดอ่านวิทยานิพนธ์มาพอสมควรโดยเฉพาะที่เกี่ยวกับบ้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๖  กลับพบว่า วิทยานิพนธ์หลายฉบับมีเป้าหมายที่กำหนดไว้แต่ต้น  แล้วจึงหยิบยกหลักฐานมาสนับสนุนความเชื่อของผู้ทำวิจัย  ดังเช่นวิทยานิพนธ์ฉบับหนึ่งระบุว่า การที่ล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๖ ทรงสร้างสถาปัตยกรรมแบบพระราชนิยมในวชิราวุธวิทยาลัย  และที่ตึกมหาจุฬาลงกรณ์  จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยนั้น  ก็เพื่อสนับสนุนแนวคิดแบบเทวนิยมและสนับสนุนฐานอำนาจของพระมหากษัตริย์  เรื่องนี้ถ้าผู้ทำวิจัยได้อ่านพระบรมราโชวาทคราวเสด็จพระราชดำเนินทรงเปืิดโรงเรียนเพาะช่าง  จะได้เห็นพระราชประสงค์ที่เป็นตรงกันข้าม  พระบรมราโชวาทองค์นั้นทรงชี้แจงว่า ในเวลานั้นประเทศสยามเราได้รับสถาปัตยกรรมตะวันตกมาจนเต็มบ้านเต็มเมืองไปหมด  สถาปัตยกรรมตะวันตกนั้นเหมาะแก่บ้านเมืองของเขา  และไม่เหมาะสำหรับเมืองเราเสมอไป  เราจำต้องนำสิ่งที่ดีของเขามาประยุกต์ให้เหมาะสมกับศิลปสถาปัตยกรรมของบ้านเรา นี้เป็นตัวอย่างหนึ่ง หรือวิทยานิพนธ์อีกฉบับหนึ่งกล่าวว่า ล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๖ ไม่ทรงรักทหาร  เมื่อล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๕ เสด็จสวรรคต  ทรงเรียกทหารมหาดเล็กมาเฝ้าฯ  แล้วโปรดให้ขนานนามกรมทหารนั้นว่า กรมทหารราบที่ ๑ มหาดเล็กรักษาพระองค์ของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว  ให้เป็นข้าในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวพระองค์นั้นไปชั่วกัลปาวสาน  แต่ในเวลาถัดมาอีกไม่นานนักโปรดให้ยกโรงเรียนมหาดเล็กขึ้นเป็นโรงเรียนข้าราชการพลเรือนของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว  แล้วต่อมาได้โปรดเกล้าฯ ให้ประดิษฐานโรงเรียนข้าราชการพลเรือนฯ ขึ้นเป็นจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย  เพื่อเป็นพระบรมราชานุสรณ์เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวไปชั่วกัลปาวสาน  เหตุการณ์แบบเดียวกันแต่วิทยานิพนธ์ฉบับนั้นกลับตีความไปอีกอย่าง  แล้วก็ลอกกันมาว่า ล้นเกล้าฯ ไม่ทรงรักทหาร  ทั้งที่เป็นวิทยานีพนธ์ของภาควิชาประวัติศาสตร์  จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ฉะนั้นที่ความเห็นที่ ๒ อ้างว่า เคยมีฝรั่งทำวิจัยไว้  ยิ่งชวนให้ฉุกคิดว่า ฝรั่งกรือจะมารู้ขนบธรรมเนียมไทยดีกว่าคนไทย จากคุณ : V_Mee เขียนเมื่อ : 11 ส.ค. 54 06:44:35

ความคิดเห็นที่ 11 เรื่องเสื่อมพระเกียรติยศของล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๖  หากได้อ่านพระราชนิพนธ์ "โคลนติดล้อ" แล้ว  ก็จะทราบว่ามีคนบางคนที่ตั้งตนเป็นฝ่ายค้านแบบไม่ลืมหูลืมตา  ซึ่งก็ทรงทราบจนถึงกับทรงกล่าวไว้ในบทความที่พระราชทานไปลงหนังสือพิมพ์  แต่ผู้ที่ค้านโดยมีเหตุและผลที่เหมาะสมก็โปรดพระราชทานบำเหน็จรางวัลตอบแทน  ดังเช่นราย "ทุนดำ" หรือ นายพลเรือตรี พระยาวินัยสุนทร (วิม  พลกุล) ที่ได้รับพระราชทานตราจุลจอมเกล้าพร้อมเครื่องยศเป็นรางวัลที่กล้าคัดค้านเชิงสร้างสรร จากคุณ : V_Mee เขียนเมื่อ : 11 ส.ค. 54 06:48:34

ความคิดเห็นที่ 12 เมื่อรัชกาลที่ ๖ ทรงถอนหมั้นจาก พระวรกัญญาปทาน พระองค์เจ้าวัลลภาเทวี และ ทรงให้ออกพระนามว่า พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวัลลภาเทวี ท่านได้ทรงหมั้นกับพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าลักษมีลาวัณ และ ต่อมาได้มีงานฉลองพระสุพรรณบัฏ เลื่อน พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าลักษมีลาวัณ ขึ้นเป็น พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์ลักษมีลาวัณ เรื่องราวหยุดแค่นี้ก่อน ยังไม่ได้ทรงอภิเษกสมรสด้วย และยังไม่ทรงมีตำแน่งพระภรรยาเจ้า พระองค์ท่านได้ทรงอภิเษกสมรสกับ คุณเปรื่อง สุจริตกุล และ ทรงตั้งขึ้นเป็นพระสุจริตสุดา พระสนมเอก ต่อมาทรงอภิเษกสมรสกับ คุณประไพ สุจริตกุล และทรงตั้งขึ้นเป็น พระอินทราณี พระสนมเอก ดังจดหมายพระราชกิจรายวัน ลว. ๕ ก.พ. ๒๔๖๔ กล่าวว่า "...พระองค์เจ้าลักษมีลาวัณ พระสุริตสุดา พระอินทราณี มาจากพระราชวังสนามจันทร์ เฝ้า..." จึงกล่าวได้ว่า ขณะนั้นพระองค์ท่านทรงมีฝ่ายใน ๑ องค์ กับ ๒ ท่าน โดยทรงอภิเษกสมรสกับ คุณเปรื่อง เป็นท่านแรก หลังจากนั้น พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าลักษมีลาวัณ ทรงเริ่มเลือนหายไป พระอินทราณี ได้ทรงรับการสถาปนาขึ้นเป็น พระวรราชชายาเธอ พระอินทรศักดิศจี และ ต่อมาไม่นาน พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าลักษมีลาวัณ ทรงได้รับการสถาปนาขึ้นเป็น พระนางเธอลักษมีลาวัณ (ไม่มีพระราชพิธีอภิเษกสมรส และ ยังทรงเลือนหายอยู่) อาจกล่าวได้ว่า เมื่อสมเด็จพระนางเจ้าอินทรศักดิศจี พระวรราชชายา ยังทรงดำรงพระอิสริยยศ เป็นพระวรราชชายาเธอฯ และ สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนั้น พระสุจริตสุดายังได้ตามเสด็จในกระบวนด้วย เช่น มีที่พักของท่านในพระราชวังพญาไท และที่พระราชนิเวศน์มฤคทายวัน เมื่อรัชกาลที่ ๖ ทรงอภิเษกสมรสกับ คุณสุวัทนา อภัยวงศ์ (คุณเครือแก้ว  ได้รับพระราชทานชื่อใหม่ ว่า "สุวัทนา" ก่อนการอภิเษกสมรส) สมเด็จพระนางเจ้าอินทรศักดิศจี พระบรมราชินี ได้ทรงเลือนหายไปแล้ว แต่ พระสุจริตสุดา ยังอยู่ แก้ไขเมื่อ 11 ส.ค. 54 12:44:09 จากคุณ : อเทตยา เขียนเมื่อ : 11 ส.ค. 54 12:42:26

ความคิดเห็นที่ 13 ด้วยความเคารพต่อท่านอาจารย์วีมีนะครับ, ผมไม่อาจเห็นพ้องด้วยกับความเห็นของท่านในความเห็นที่ 9 ได้ กล่าวคือ สมเด็จพระปิยมาวดีศรีพัชรินทรมาตา นั้น พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 6) ทรงสถาปนา "พระอัฐิ" ขึ้นเป็นเจ้า เป็นการสถาปนาหลังจากเจ้าคุณจอมมารดาฯ ถึงแก่อนิจกรรมไปแล้วนะครับ ซ้ำในการสถาปนานั้น ยังทรงสถาปนาในวันที่ 1 เมษายน 2466 ซึ่งเป็นปีที่ 14 ในรัชกาลที่ 6 ด้วย อีกทั้ง ถ้าจะกล่าวว่า แม้ในรัชกาลที่ 5 จะมิได้ยกให้เป็นเจ้า แต่ก็โปรดฯ ให้มียศเสมอกับว่าเป็นเจ้า ประเด็นนี้ก็เห็นว่าจะไม่ถูกต้องอีก ต้องอย่าลืมว่า เจ้าคุณจอมมารดาสำลี (แห่งราชนิกุลบุนนาค) พระมารดาพระนางเจ้าสุขุมาลมารศรีฯ ได้รับสถาปนาให้เป็น "เจ้าคุณจอมมารดา" ก่อน "เจ้าจอมมารดาเปี่ยม" เสียอีก ครั้นถึงเมื่อเจ้าคุณจอมมารดาสำลี "ตาย" ไป ก็โปรดเกล้าฯ ให้ใช้คำว่า "ถึงแก่พิราลัย" พระราชทานเกียรติยศอย่างสูงในการพิธีพระราชทานเพลิงศพ โดย "เจ้าคุณจอมมารดาสำลี   ศพประดิษฐานในวังหลวง ประกอบลองกุดั่นใหญ่ ประดับพุ่มเฟื่อง พุ่มข้าวบิณฑ์อย่างเต็มที่ เวลาเคลื่อนศพ เคลื่อนโดยยานมาศสามลำคาน มีเมรุผ้าขาวอย่างใหญ่โต ณ ท้องสนามหลวง ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าให้แต่งจิตกาธาน เป็นฉัตรดอกไม้สามชั้น อัฐิและอังคาร ประดิษฐานในโกศทองคำ มีกระบวนแห่โดยเสลี่ยงกง" (อ้างอิงจากความเห็นของคุณณัฐเศรษฐฯ จากกระทู้ http://www.atriumtech.com/cgi-bin/hilightcgi?Home=/home/InterWeb2000&File=/home2/searchdata/Forums2/http/www.pantip.com/cafe/library/topic/K6236291/K6236291.html ) แต่ในส่วนการของเจ้าคุณจอมมารดาเปี่ยมนั้น มิได้โปรดเกล้าให้ใช้คำว่า "ถึงแก่พิราลัย" จนสมเด็จฯ กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ ทรงน้อยพระทัย ทั้งยังไม่มีการสร้างเมรุเพื่อพระราชทานเพลิงศพที่ท้องสนามหลวง (อาศัยเมรุเดียวกับคราวพระองค์เจ้าอุรุพงศ์รัชสมโภชฯ ซึ่งสิ้นพระชนม์ในอีกราว 6 ปีถัดมา) และไม่มีการตั้งศพไว้ในพระบรมมหาราชวัง แต่ตั้งไว้ที่วังของสมเด็จฯ กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ นั้นเอง ดังนั้นที่ท่านอาจารย์วีมีได้กล่าวว่า รัชกาลที่ 5 ได้ทรงยกเจ้าคุณจอมมารดาเปี่ยม เป็นเจ้าไว้ก่อนแล้ว จึงไม่ถูกต้องครับ ในส่วนประเด็นเรื่อง พระสุจริตสุดา เป็นการยกพระสนมให้มีสถานะคล้ายกับเป็นเจ้าหรือไม่นั้น เมื่อได้พิจารณาประกาศพระบรมราชโองการที่ทรงสถาปนาพระอินทราณีขึ้นเป็น "พระวรราชชายาเธอ พระอินทรศักดิศจี" ความตอนท้ายก็ชัดเจนว่า "...สมควรที่จะสถาปนาพระอินทราณี ให้มียศเหมือนเจ้าได้..." ซึ่งก็ชัดเจนว่า ขณะที่ยังคงเป็นพระอินทราณีอยู่นั้น ยังคงเป็นสามัญชน มิได้เป็นเจ้า กรณีนี้น่าจะเทียบเคียงกับกรณีของพระสุจริตสุดาได้เช่นกัน และในคราวที่ทรงสถาปนาเจ้าจอมสุวัทนา ขึ้นเป็น "พระนางเจ้า พระวรราชเทวี" ก็มีความในพระบรมราชโองการว่า "...จึงมีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ให้สถาปนาเจ้าจอมสุวัทนาขึ้นเป็นเจ้า..." อนึ่ง ก่อนหน้านี้มา ไม่เคยมีธรรมเนียมที่จะสถาปนาสามัญชน (รวมถึงเจ้านายในราชวงศ์อื่น) ให้เป็นเจ้าได้ กรณีที่เกิดขึ้นก่อนหน้านี้ คงมีแต่เพียง "เจ้าจอมมารดาเรียม" ซึ่งเป็นพระราชมารดาในรัชกาลที่ 3 ทรงพระกรุณาโปรดฯ สถาปนาให้เป็นเจ้า (เป็นกรมพระศรีสุลาลัย เทียบที่กรมพระเทพามาตย์) ก็เพราะเป็นพระราชมารดา กับทั้งในรัชกาลที่ 4 และ 5 เอง แม้ทรงมีพระภริยามากมาย แต่พระองค์ที่เป็นพระมเหสี ต้องเป็นเจ้าอยู่ด้วยพระองค์เองเท่านั้น ฉะนั้น จะกล่าวว่าเป็นการยกพระสนมให้มีฐานะเป็นเจ้า หรือเสมือนเจ้า ถ้าหากไม่มีพระบรมราชโองการประกาศให้ชัดเจน น่าจะกล่าวเช่นนั้นไมไ่ด้นะครับ ส่วนเรื่องของการที่ต้องปฏิบัติในเวลาเข้าพบพระสุจริตสุดา เสมือนหนึ่งเวลาเข้าเฝ้าเจ้านายนั้น ผมคงกล่าวสั้น ๆ แต่เพียงว่า เป็นไปตามอัธยาศัยของบุคคลทั้งสองฝ่ายมากกว่า เรื่องนี้ไม่น่าจะเอามาเป็นเกณฑ์ว่า ทรงตั้งให้เป็นเจ้าโดยพฤตินัยได้ แก้ไขเมื่อ 11 ส.ค. 54 14:42:21 จากคุณ : ohmygodness เขียนเมื่อ : 11 ส.ค. 54 13:48:57

ความคิดเห็นที่ 14 ควรมิควร นะครับ ลบได้ถ้าการที่ผมเขียนไม่เหมาะสม แต่ผมของมองแบบ ช่วบ้านนิดหนึ่ง แต่ ส่วนตัวผมคิดว่าในรัชสมัยของท่าน มี สุภาพสตรี ถึง 3 คน ที่ไม่สามารถไปมีครอบครัว อะไรได้อีกเลย และดูเหมือนก็ต้อง ทรงอยู่หรืออยู่ไปวันวันตลอดพระชนม์ชีพ หรือ ตลอดชีวิต 1 พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวัลลภาเทวี (พอทราบเหตุการณ์และสาเหตุ แต่ก็นะ ท่านต้องอยู่ตำหนัก จนถึง ร 7) 2 พระนางเธอลักษมีลาวัณ (องค์นี้มีชีวิตที่น่าเห็นพระทัยที่สุด คือ ทรงเกือบขึ้นสูง สุด เป็นที่รักมากมาก ความรัก หวานหอม romantic แล้วเท่าที่ทราบ รัชกาลที่ 6 ท่านก็ยังมีการสื่อสารความรักของท่านอยู่เป็นนิจกับพระนาง แต่ถึงเวลาจะแต่งงาน อ้าว ไปแต่งกับคนอื่น โหหหหหห เจ็บแปลบแปลบ อับอายคนอยู่นะครับ เป็นผมคงลำบากใจที่จะอยู่ในหมู่ญาติเลยแหล่ะ) 3 พระสุจริตสุดา สรุปท่านเป็น พระสนม หรือ นางกำนัลกันแน่ครับ ไม่เห็นท่านได้อะไรเลย จากคุณ : tinglee tingamee เขียนเมื่อ : 11 ส.ค. 54 14:43:31

ความคิดเห็นที่ 16 มีคนหลังไมค์มาถาม เรื่อง วพ.ฝรั่ง นศ. ชื่อ Thamora Fishel ทำ วพ.ที่ Cornell University ที่ได้ชื่อว่า South East Asia Program (SEAP) ของที่นี่  one of the best in the world รวมทั้งด้านประวัติศาสตร์ไทยด้วยค่ะ ที่นี่ มีอาจารย์ "ฝรั่ง" ที่ได้รับการยอมรับจากนักวิชาการทั้งไทยและเทศ ว่า เป็นผู้มีความรู้ด้าน ปวศ.ไทยอย่างดียิ่ง เช่น Prof.Wyatt, Prof.Anderson, Prof. Kahin ผู้ที่สนใจด้านประวัติศาสตร์ไทย คงเคยผ่านตางานของ Prof.เหล่านี้มาบ้าง Prof. ไทยก็มีค่ะ เป็นคนมีเชื้อสายด้วย Prof. Thak Chaloemtiarana ถ้าผู้ที่ได้อ่าน วพ. ของ Fishel แล้วมีข้อกังขาหรือข้อสงสัยใดๆ เพิ่มเติม  ว่าเธอรู้ขนบธรรมเนียมไทยหรือไม่ ข้อมูลเอามาจากไหน  อ่านเอกสารไทยกี่ชิ้น ฯลฯ ติดต่อเธอได้ที่นี่ค่ะ http://www.einaudi.cornell.edu/southeastasia/contact/staff.asp?profile=185 เธออยู่ที่ South East Asia Program, Cornell University ค่ะ จากคุณ : ต้นจั่น เขียนเมื่อ : 11 ส.ค. 54 15:29:29

ความคิดเห็นที่ 17 อ้าว...คห.๑๕ ที่เราเขียนแบ่งปันข้อมูล และเพิ่งส่งไปไม่ถึง ๒๐ นาที  หายไปไหนคะ ! ! ! จากคุณ : ต้นจั่น เขียนเมื่อ : 11 ส.ค. 54 15:32:20

ความคิดเห็นที่ 18 คห.๑๔ เรากลับคิดว่า ในสมัยนั้นหากมีโอกาสได้รับใช้เบื้องพระยุคลบาท ไม่น่าจะอัดอั้นว่าไม่ได้มีโอกาสไปมีครอบครัวแบบคนทั่วไป  เพราะผู้ชายสมัยนั้นก็นิยมมีภรรยาหลายคนอยู่แร้ว จากคุณ : ต๊องต๊อง กะ บ๊องบ๊อง เขียนเมื่อ : 11 ส.ค. 54 17:17:21

ความคิดเห็นที่ 19 คห.๑๔ เรากลับคิดว่า ในสมัยนั้นหากมีโอกาสได้รับใช้เบื้องพระยุคลบาท ไม่น่าจะอัดอั้นว่าไม่ได้มีโอกาสไปมีครอบครัวแบบคนทั่วไป  เพราะผู้ชายสมัยนั้นก็นิยมมีภรรยาหลายคนอยู่แร้ว จากคุณ : ต๊องต๊อง กะ บ๊องบ๊อง เขียนเมื่อ : 11 ส.ค. 54 17:17:42

ความคิดเห็นที่ 20 ซ้ำค่ะ แก้ไขเมื่อ 11 ส.ค. 54 17:26:02 จากคุณ : ต๊องต๊อง กะ บ๊องบ๊อง เขียนเมื่อ : 11 ส.ค. 54 17:17:58