ความคิดเห็นที่ 1 ที่ทรงเรียกว่า เสด็จป้า คือ นับข้างพระมารดา แต่ถ้าจะสถาปนาขึ้นเป็น สมเด็จพระมาตุจฉา ก็มิได้ ด้วยที่ไม่ทรงใช่สายตรง เช่น สมเด็จพระพันวัสสา จึงต้องทรงเลี่ยงเป็น สมเด็จพระปิตุจฉา ซึ่งให้ความหมายเหมือนกัน จากคุณ : พระนายไวย เขียนเมื่อ : 11 ส.ค. 54 14:45:51

ความคิดเห็นที่ 2 เข้าใจว่ารัชกาลที่๖ ตรัสเรียกว่า "พระนางสุขุมาล" ซะอีกค่ะ จากคุณ : ต๊องต๊อง กะ บ๊องบ๊อง เขียนเมื่อ : 11 ส.ค. 54 17:10:56

ความคิดเห็นที่ 3 ในการสถาปนาพระอิสริยยศคราวนั้น  ท่านผู้หญิงฉัตรสุดา  วงศ์ทองศรี ทรงเล่าประทานผู้ใกล้ชิดว่า ท่านหญิงเคยได้ยินพระราชชายาฯ รับสั่งเล่าว่า ล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๗ จะโปรดาถาปนาพระราชชายาฯ ขึ้นเป็นพระอรรคชายาเธอ  หากแต่พระราชชายาฯ ทรงขอไม่รับเพราะเกินฐานะ  น่าจะเป็นเพราะเหตุนี้เมื่อเสด็จประพาสเมืองเชียงใหม่ใน พ.ศ. ๒๔๖๙ จึงทรงพระมหากรุณาพระราชทาน "มหาวชิรมงกุฎ" ซึ่งล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๖ ทรงหวงยิ่งนักแก่พระราชชายาฯ  และพระราชชายาฯ ทรงเป็นเจ้านายฝ่ายในเพียงพระองค์เดียวที่ได้รับพระราชทานตรานี้ในรัชกาลที่ ๗  สมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี ก็มิได้รับพระราชทาน จากคุณ : V_Mee เขียนเมื่อ : 11 ส.ค. 54 17:51:57

ความคิดเห็นที่ 4 คุณพระนายไวยครับ ผมยังมีความสงสัยอยู่ว่า เนื่องจากพระนางเจ้าสุขุมาลมารศรีฯ นั้นท่านทรงต่างพระมารดากับรัชกาลที่ 5 และทั้งพระอัครมเหสีทั้งสามพระองค์ (เป็น Half-sister ต่อทั้งสี่พระองค์) ฉะนั้น ถ้าหากจะกล่าวว่า พระนางสุขุมาลฯ ท่านไม่ใช่สายตรงในทางแม่แล้ว ก็ต้องถือว่าไม่ใช่สายตรงในทางพ่อเหมือนกันนะครับ คุณต๊อง ต๊องฯ อันนั้นเป็นการเรียกลับหลังนะครับ ในบางโอกาสแม้ลับหลังก็เรียก "เสด็จป้าสุขุมาล" แต่ถ้าต่อหน้า ทรงพระราชดำรัสตรัสเรียกว่า "เสด็จป้า" จากคุณ : ohmygodness เขียนเมื่อ : 11 ส.ค. 54 22:15:18

ความคิดเห็นที่ 5 ในประเด็นนี้ ผมเห็นด้วยกับคุณพระนายไวยนะครับ จริงๆ แล้วการสถาปนาคำนำพระนาม ย่อมต้องทรงพิจารณาจากสายสัมพันธ์กับชั้นที่เป็นพระญาติของพระเจ้าแผ่นดิน ผมเห็นว่า ในกรณีของสมเด็จพระมาตุจฉาเจ้าฯ นั้น ทรงเป็นกรณีพิเศษที่ยึดสายสัมพันทางสมเด็จพระบรมราชชนนีพระพันปีหลวง เพื่อจะเฉลิมพระเกียรติในฐานะที่ทรงเป็นพระญาตสนิทกว่าพระมเหสีในรัชกาลที่ 5 พระองค์อื่นๆ ดังเช่น ในรัชกาลที่ 5 สถาปนาคำนำพระนามกรมสมเด็จพระสุดารัตนราชประยูร ว่า "พระเจ้าบรมมหัยยิกาเธอ" ก็เพื่อเฉลิมพระเกียรติว่าเจ้านายพระองค์นี้ทรงเป็นพระญาติสนิทกว่าเจ้านายพระองค์อื่น เพราะไม่เพียงแต่ทรงเป็นพระอภิบาล แต่ยังเป็น "เสด็จยาย" เนื่องจากทรงประสูติร่วมเจ้าจอมมารดาเดียวกับ "สมเด็จพระบรมราชมาตามหัยกาเธอ กรมหมื่นมาตยาพิทักษ์" (เสด็จตา ของรัชกาลที่ 5) ด้วย ดังนั้น การสถาปนาคำนำพระนามว่า "สมเด็จพระปิตุจฉาเจ้า" พระราชแทานแด่พระนางสุขุมาล ก็เป็นการถูกต้องโดยธรรมเนียมราชประเพณีอยู่แล้ว ที่ยึดความสัมพันธ์กับชั้นที่เป็นพระญาติกับพระเจ้าแผ่นดิน ส่วนการเรียก "พระนางสุขุมาล" ว่า "เสด็จป้า" แทนที่จะเรียก "เสด็จอา" นั้น ผมอนุมานเอาเองว่า เมื่อยังทรงพระเยาว์ ขณะประทับอยู่ในพระราชฐานชั้นในกับสมเด็จพระบรมราชชนนี (สมเด็จพระศรีพัชรินทรฯ) อาจจะทรงสอนให้พระราชโอรสธิดาเรียกว่า "เสด็จป้า" ในฐานะที่มีศักดิ์ "พี่สาวของแม่" ที่ต่างพระมารดากัน เพราะจะให้ไปเรียกว่า "เสด็จอา" ในฐานะที่เป็นน้องสาวของรัชกาลที่ 5 ก็คงจะแปลกๆ เพราะตอนนั้นพระนางสุขุมาลก็เป็นถึงพระราชเทวีแล้ว ฉะนั้น จึงอาจมีการเลี่ยงไปเรียกว่า "เสด็จป้า" โดยนับจากทางแม่ จึงน่าจะเป็นการเหมาะสมมากกว่าครับ แก้ไขเมื่อ 12 ส.ค. 54 10:06:56 แก้ไขเมื่อ 12 ส.ค. 54 10:06:52 จากคุณ : รอยใบลาน เขียนเมื่อ : วันแม่แห่งชาติ 54 10:04:39

ความคิดเห็นที่ 6 ขอบพระคุณคุณรอยใบลานครับ ชัดเจนกระจ่างแจ้งครับ อนึ่ง พระราชโอรส-ธิดาในสมเด็จพระพันปี และสมเด็จพระพันวัสสา ทรงเรียกพระราชวงศ์ฝ่ายในว่า "เสด็จป้า" "เสด็จยาย" เกือบหมดเลยครับ เช่นสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวิชรุณหิศฯ ทรงเรียก กรมหลวงสมรรัตนสิริเชษฐว่า "เสด็จป้าโสม" หรือทรงเรียกพระองค์เจ้าแม้นเขียนว่า "เสด็จยาย" จากคุณ : ohmygodness เขียนเมื่อ : วันแม่แห่งชาติ 54 13:52:48

ความคิดเห็นที่ 7 เออ จริงๆ ด้วย เหมือนขัดแย้งในตัวน่ะคะ ในเมื่อทรงสถาปนาที่สมเด็จพระอัครราชเทวีในรัชกาลที่ ๕ แล้วทำไมต้องเพิ่มตรงที่เป็นน้องสาวพ่อซึ่งก็คือรัชกาลที่ ๕อีก น่าจะเป็นว่าสมเด็จพระมาตุฉาเจ้าพระอัครราชเทวีมากกว่าหรือว่าจะกลายเป็นมีสมเด็จพระมาตุฉาเจ้า ถึงสองพระองค์ในคราวเดียวกันทำให้สับสนได้ค่ะ จากคุณ : supply1 เขียนเมื่อ : วันแม่แห่งชาติ 54 19:04:13

ความคิดเห็นที่ 8 ในไดอารี่ของสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชเจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศทรงเขียนบันทึกว่าจะไปหาพระนางเจ้าสุขุมาลมารศรีเพื่อลาอุปสมบทว่า เสร็จแล้วเราไปตำหนักเสด็จพระนาง นี่ก็เป็นตัวอย่างที่ไม่ได้ตรัสเรียกเสด็จป้า เหมือนที่รัชกาลที่ ๖ทรงเรียกพระนางสุขุมาลเฉยๆ หรือเจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศทรงกล่าวถึงพระอัครชายาว่าเจ้าสายเหมือนพระราชบิดาเรียกคือทรงเรียกตามผู้ใหญ่แต่เวลาทรงเจอพระองค์จริงก็คงตรัสเรียกเสด็จป้า อยู่ดี จากคุณ : supply1 เขียนเมื่อ : วันแม่แห่งชาติ 54 19:26:15

ความคิดเห็นที่ 9 สมเด็จพระปิตุจฉาเจ้าสุขุมาลมารศรี พระอัครราชเทวี ถูกแล้วครับ เพราะพระองค์ท่านมิใช่พระราชธิดา ของสมเด็จพระปิยมาวดี แต่เป็นพระราชธิดาของเจ้าคุณจอมมารดาสำลี ถ้านับแบบนี้ จึงมิใช่พระภคินี ร่วมพระโสทร กับ สมเด็จพระพันปี และ สมเด็จพระพันวัสสา จึงมิได้ออกพระนามว่าสมเด็จพระมาตุจฉาเจ้า ตามความคิดผมนะ จากคุณ : ไข่มุขราตรี เขียนเมื่อ : 14 ส.ค. 54 23:40:59